Actieplan. De Treiteraanpak. Intimidatie in de woonomgeving

Actieplan

De Treiteraanpak Intimidatie in de woonomgeving

2

Actieplan De Treiteraanpak

Inhoud 1

Samenvatting Doelen De aanpak

2 2 2

2

Inleiding Definitie Probleemanalyse

5 6 7

3

oelen en beoogde resultaten D Doel Beoogde resultaten

9 9 9

4 Oplossingen 4.1 Van melding naar registratie 4.2 Van registratie naar duiding 4.3 Van duiding naar gezamenlijke aanpak 4.4 Stedelijk top-10 team voor de 10 ergste gevallen (zeer complex) 4.5 Woonvoorzieningen, onder strakke voorwaarden, voor treiteraars 4.6 Ondersteuning en bescherming van slachtoffers

11 11 11 12 15 15 16

5

Bestuurlijke aansturing

17

6

Communicatie

18

Bijlagen

19

1 Procesmodel Treiteraanpak 2 Instrumentenkoffer Treiteraanpak 3 Verkenning omvang problematiek


1

1

Samenvatting Elk jaar komen ruim 13.000 meldingen binnen van burengerucht bij de politie. Gelukkig wordt het merendeel van deze meldingen in onderling overleg opgelost. Soms is hulp van het stadsdeel, de politie of buurtbemiddelaars nodig.

In een beperkt aantal gevallen blijkt dit allemaal niet te werken. De problemen verergeren en stapelen zich op. Bewoners zijn herhaaldelijk het slachtoffer van treiterijen, intimidatie, bedreigingen of geweld. Dit gebeurt op een dusdanige geniepige wijze dat daders bijna nooit op heterdaad te betrappen zijn. Bewoners zijn bang, hebben het gevoel er alleen voor te staan en zien geen uitweg meer. Dit kan zelfs zo ver gaan dat mensen geen andere uitweg zien dan maar te verhuizen naar een andere buurt. Naar schatting gebeurt dit 7 keer per jaar. Achter elk van die gevallen gaat een persoonlijk drama schuil, maar ook een publieke verontwaardiging van het kennelijke onvermogen om iets aan dit onrecht te doen. Op 1 januari 2013 start Amsterdam daarom een nieuwe aanpak om intimidatie in de woonomgeving tegen te gaan, ook wel de Treiteraanpak genoemd. Bij deze aanpak wordt gebruikt gemaakt van de lessen en successen van de Top600 en de bestaande werkwijzen zoals de aanpak van problematische jeugdgroepen en overlastgevende multiprobleemgezinnen. Op 10 september 2012 is de gemeenteraad per brief over dit voornemen geïnformeerd. Dit Actieplan begint met een samenvatting en beschrijft verder de gewenste resultaten en de contouren van de aanpak om intimidatie in de woonomgeving tegen te gaan. In de bijlagen zijn de uitwerking van het procesmodel, een verkenning van de omvang van de problematiek en de instrumentenkoffer van de treiteraanpak opgenomen.

2

Doelen Deze treiteraanpak moet er voor zorgen dat: slachtoffers van intimidatie in de woonomgeving zich beschermd weten door de overheid daders door de aanhoudende aandacht die zij ervaren van de overheid hun gedrag veranderen en dus stoppen met het intimideren van buren of buurtbewoners; er snel en zichtbaar een einde gemaakt wordt aan dergelijke situaties; als andere oplossingen niet werken, het uiteindelijk de dader is die (gedwongen) verhuist in plaats van het slachtoffer. Naast bescherming vanuit de overheid, zal in de Treiteraanpak ook aandacht worden besteed aan de zelfredzaamheid van de bewoners én de buurt. Ook worden daders die gedwongen verhuizen standaard begeleid in hun nieuwe woonomgeving om herhaling te voorkomen. Voor de Treiteraanpak en de aanpak van de Overlastgevende Multi Probleem Gezinnen (OMPG) samen is 1 miljoen euro gereserveerd bij de begroting van 2013.

De aanpak De treiteraanpak bestaat uit de volgende onderdelen: 1. Van melding naar registratie Slachtoffers moeten eenvoudig melding kunnen doen van treitersituaties. Het beste kan dit via de politie. Maar voor de melder moet het geen verschil maken waar deze meldingen zijn gedaan (bij de politie, via het call center van de gemeente Amsterdam (14020), de website www.amsterdam.nl, de corporaties of de Meld-


punten Zorg en Overlast). Binnen 2 werkdagen dient contact te zijn opgenomen met de melder. Achter de schermen worden informatie en meldingen gedeeld om een volledig beeld te krijgen en mogelijke treitergevallen zo snel mogelijk te herkennen. Daarvoor wordt het convenant ‘Gegevensuitwisseling treiteraanpak / intimidatie in de woonomgeving’ opgesteld. Hierin wordt de uitwisseling tussen politie, gemeente, woningcorporatie en zorgpartners geregeld. Dit maakt analyse van de treitercasussen én de dossiervorming mogelijk op grond waarvan juridische stappen kunnen worden ondernomen. 2. Van registratie naar duiding Vanuit een gemeenschappelijke informatiepositie wordt bekeken wat de beste aanpak is. Een goede duiding van de meldingen en incidenten is cruciaal. Treitersituaties beginnen soms tamelijk onschuldig. Omgekeerd hoeft een geweldsincident voor de deur nog niet te betekenen dat hier sprake is van een stelselmatige intimidatie van een van de bewoners. Om onderschatting of overschatting te voorkomen worden alle betrokken Treiterregisseurs van de stadsdelen speciaal getraind en opgeleid om signalen en meldingen op een goede manier te kunnen inschatten. Daarbij wordt gebruik gemaakt van zogenaamde opschalingsfactoren (zoals impact, duur en onbetwist slachtofferschap). De stadsdeelregisseur Treiteren kan hulp en advies vragen aan de stedelijke procesmanager voor de duiding van meldingen. 3. Van duiding naar gezamenlijke aanpak Om treitersituaties te stoppen is het van belang om snel en grenzenstellend op te treden. De instrumenten die ter beschikking staan, moeten proportioneel en effectief worden ingezet. Daarbij is het van belang dat alle partners op basis van gedeelde informatie en duiding van de situatie een gemeenschappelijke aanpak bepalen. Burenruzies en minder ernstige gevallen van overlast vallen buiten de treiteraanpak.


Om echte treitersituaties naar boven te halen, waarbij onschuldige burgers slachtoffer zijn, en te kunnen onderscheiden van overige zaken, wordt onderscheid gemaakt tussen: Eenvoudige zaken en burenruzies: deze vallen buiten de aanpak Opvolging van meldingen vindt plaats door buurtregisseurs, woonconsulenten van de corporaties en medewerkers van de Meldpunten Zorg en Overlast. Lichte instrumenten zoals bemiddeling door Beter Buren worden in dit stadium ingezet. Complexere zaken: stadsdeelregisseur aan de leiding, handhaven en inzet gele en rode kaart De stadsdeelregisseur zet samen met de partners díe instrumenten in die passen bij de zwaarte van het treiteren, de herhalingsfactor en het te verwachten effect. Daarbij moet duidelijk zijn wat de gevolgen voor de dader zijn wanneer deze afspraken niet nagekomen worden. Een situatie waarbij sprake is van structurele pesterijen, waarbij het slachtoffer zich geïntimideerd voelt, vraagt om een laatste waarschuwing met als ultieme maatregel dat de treiteraar de woning of de buurt verlaat (gele en rode kaart). Zeer complexe zaken die niet opgelost kunnen worden door de stadsdeelregisseur gaan over naar het stedelijke top-10 team (zie 4). 4. Stedelijk top-10 team voor de 10 ergste gevallen (zeer complex) Er is sprake van een heldere verantwoordelijkheidsverdeling: de stedelijke regie op de treiteraanpak ligt bij de burgemeester. De 10 ergste treitergevallen worden door een stedelijk top-10 team opgelost. Sommige situaties blijken in de praktijk zo complex te zijn, dat het niet haalbaar is voor de stadsdelen om een einde te maken aan het treiteren. Bij zeer complexe zaken, wordt er geëscaleerd naar een stedelijk team dat de regie overneemt van de stadsdelen. Dit “stedelijk top-10 team” is er voor de allerergste gevallen (circa 10 per jaar). Het stedelijk team krijgt, onder leiding van een ‘zwaar kaliber’ voorzitter, het mandaat om snel en effectief op te kunnen treden en daarbij het volledige arsenaal aan beschikbaar instrumen-

3

tarium in te zetten desnoods door geldende (beleids)afspraken heen. Dit alles om te voorkomen dat slachtoffers verhuizen. 5. Woonvoorzieningen voor overlastveroorzakers Gedwongen verhuizing is niet het hoogste doel van de Treiteraanpak, maar wel het ultimum remedium om te zorgen dat de intimidatie stopt. Treiteraars die een rode kaart hebben gehad, worden ontruimd en komen op straat te staan. Als de kans groot is dat de treiteraar elders weer met zijn wangedrag begint, is het beter de treiteraar gecontroleerd uit te plaatsen naar een locatie waar toezicht door de gemeente, de maatschappelijke opvang en de politie mogelijk is. Dit is een eenvoudige woonunit (wooncontainer, caravan) die niet opgevat kan worden als beloning voor eerder wangedrag. Het gaat om een voorziening waar de treiteraard maximaal een half jaar kan wonen. Amsterdam zoekt daarnaast naar een permanente locatie in de stad met meerdere woonunits (maximaal 10). Het gaat om een nieuwe maatschappelijke opvangvoorziening voor degenen die hun buren of de buurt intimideren naar Deens voorbeeld (Skaeve Huse). Amsterdam erkent daarmee dat intimidatie in de woonomgeving een structureel maatschappelijk probleem is en van alle tijden. Na een gedwongen verhuizing zit het werk er niet op. Voorkomen moet worden dat een treiteraar in een andere buurt opnieuw voor problemen zorgt voor de omgeving. Daarvoor zullen passende afspraken worden gemaakt, bijvoorbeeld het onthouden van een huurcontract op naam voor een nader te bepalen periode.

6. Ondersteuning en bescherming van slachtoffers Voor degene die melding doet van intimidatie in de woonomgeving, is het belangrijk dat hij zich gesteund voelt. Dat kan worden bewerkstelligd doordat de melder bijvoorbeeld ziet dat er opvolging plaatsvindt doordat jongeren of buren worden aangesproken, maar ook doordat hij goed op de hoogte wordt gehouden van de stand van zaken. Is er sprake van daadwerkelijk slachtofferschap, dan is het van belang dat hij wordt geïnformeerd over de gang van zaken en wordt ondersteund. Er komen afspraken met Slachtofferhulp Nederland, met het Meldpunt Discriminatie en met de Amsterdamse Orde van Advocaten over de mogelijkheden voor en de aard van de ondersteuning en begeleiding. Niet alle slachtoffers van treiteraars durven melding te doen bij een instantie, uit angst voor represailles. In 2013 wordt onderzocht in hoeverre en onder welke voorwaarden geanonimiseerd melden een bijdrage kan leveren bij de aanpak van deze problematiek. In lichtere gevallen kan, op het moment dat een slachtoffer een beperkt eigen netwerk heeft, ondersteuning vanuit buurtnetwerken soelaas bieden. In het eerste kwartaal van 2013 organiseren de stadsdelen een bijeenkomst om te inventariseren welke ondersteuning aanwezig is binnen de stadsdelen en welke aanvulling hierop nodig is.

Amsterdam verkent de juridische mogelijkheden om op te treden tegen treiteraars in een koopwoning. Treiteren, of extreme intimidatie in de woonomgeving is, naast de inzet van bestuursrechtelijke maatregelen, zoals een contact- of gebiedsverbod, aanleiding om te sturen op een gedwongen verhuizing.

4


2

Inleiding Vier jaar lang werd een Marokkaanse gezin in Amsterdam West geïntimideerd. De pesterijen waren een vergelding, omdat de vader van het gezin namens zijn kind een getuigenverklaring had afgelegd over een vuurwapenincident. Dat pikte de dader niet. Samen met jongens uit de buurt vernielde hij de auto, werd de familie bedreigd en de woning beklad. Na herhaalde aangiften zag deze familie geen andere uitweg dan te verhuizen naar een andere buurt in de stad.

Helaas staat dit verhaal niet op zich. Zo is een homoseksuele Marokkaanse man jarenlang stelselmatig getreiterd door jongens uit de buurt. Een lesbische vrouw werd in haar eigen buurt in elkaar geslagen, vanwege haar geaardheid. Een rondgang leert dat er in elke stadsdeel elk jaar wel iemand verhuist vanwege intimidatie in de woonomgeving. De daadwerkelijke omvang van de problematiek is echter niet bekend. Uit een verkenning van de beschikbare cijfers (bijlage 1) blijkt dat er bij de politie jaarlijks ongeveer 13.000 meldingen van burenoverlast plaats worden geregistreerd. Hierin zitten intimidatiegevallen besloten. Al deze verhalen hebben een enorme impact op het persoonlijke leven van de betrokkenen. Zij willen verlost zijn van de treiterijen, ze willen hun gewone leven terug. Desnoods door te verhuizen. Maar dergelijke verhalen tarten ook het rechtvaardigheidsgevoel van ons allemaal. Daarom wil Amsterdam hier een einde aan maken. Dat zal niet eenvoudig zijn. Maar juist in Amsterdam moet iedereen zichzelf kunnen zijn en in vrede kunnen leven in zijn eigen huis en buurt.

wordt per geval een aanpak bepaald. Hiervoor is een werkproces opgesteld, waarbij alle taken en verantwoordelijkheden helder verdeeld zijn over alle betrokken partners. De problemen worden zo snel mogelijk en zo dichtbij mogelijk opgelost. Dus op het niveau van het stadsdeel in samenspraak met partners zoals de buurtregisseurs van politie, de woonconsulenten van de woningcorporatie, en betrokken zorgpartners zoals de GGD en BJAA. De werkwijze is voor de hele stad gelijk. Voor de tien meest complexe gevallen komt een stedelijk interventie team dat snel kan optreden op het allerhoogste bestuurlijke niveau. Indien nodig worden alle registers open getrokken om een einde te maken aan de intimidatie in de buurt. Dat is het doel. En als er dan íemand is die moet verhuizen, dan is het de dader en niet het slachtoffer. Voor de Treiteraanpak is samen met de OMPGaanpak 1 miljoen euro vrijgemaakt. De aanpak start op 1 januari 2013.

Gevallen van intimidatie moeten daarom zo snel mogelijk worden herkend. Bij de aanpak van intimidatie in de woonomgeving wordt gebruik gemaakt van lessen van de Top600. Alle betrokken organisaties trekken gezamenlijk op en treden gezamenlijk op. Dat kan alleen door een feilloze registratie van incidenten en een goede duiding van de situatie. Snel signaleren is van groot belang. Op basis daarvan


5

Definitie Onder treiteren, ofwel intimidatie in de woonomgeving, wordt in dit Actieplan het volgende verstaan: Stelselmatig terugkerend wangedrag van personen of groepen tegen specifieke personen of huishoudens. Dit speelt zich af in de directe woonomgeving van het slachtoffer waardoor deze geen mogelijkheden heeft om zich aan het wangedrag te onttrekken. Het wangedrag bestaat uit een combinatie van overlast en strafbare feiten, vaak vernieling en bedreiging, soms geweldpleging, veroorzaakt en gepleegd door buren of – veelal - overlastgevende jongeren in/uit de buurt. De incidenten vinden plaats rond de woning/het bedrijf van het slachtoffer, zijn gericht op het slachtoffer en zijn in die zin bewust gekozen. Het stelselmatige treiteren, het intimideren, kan een discriminatoir karakter hebben. Het herhaald slachtofferschap in combinatie met het feit dat het wangedrag zich af speelt rondom wat de veilige thuishaven zou moeten zijn van ieder mens, namelijk de eigen woning, maakt deze problematiek voor het slachtoffer zwaar. Het slachtoffer voelt zich geïntimideerd. Het wangedrag tast het woon- of werkgenot soms onherstelbaar aan, met materiële schade, psychische problemen en soms trauma’s tot gevolg. Het slachtoffer voelt zich onveilig en soms zelfs genoodzaakt om te verhuizen.

Voor een goed begrip van intimidatie moet een aantal zaken worden uitgesloten: Het gaat hier niet om gewone burenruzies; Het gaat hier niet om groepen (hang)jongens die een balletje trappen op een plein of soms wat luidruchtig zijn naar alles en iedereen. Overigens, dergelijke burenruzies of overlast van jeugdgroepen kunnen op termijn wel uitmonden in meer structurele, persoonsgerichte overlast. Slachtoffers van treitersituaties zijn er in alle soorten en maten. Wel zijn er doelgroepen te onderscheiden die een verhoogd risico lopen om slachtoffer te worden van dit ontoelaatbare gedrag: homo’s en lesbo’s, (geestelijk) gehandicapten en mensen met een – van hun omgeving - afwijkende culturele achtergrond. Sommige veroorzakers van de treitersituaties maken deel uit van problematische jeugdgroepen die overlast veroorzaken op straat of van overlastgevende (multiprobleem)gezinnen. Een deel van de veroorzakers valt binnen de

6

aanpak van de Top600 en pleegt naast extreme (persoonsgerichte) overlast ook high-impact delicten. Een ander deel valt juist net buiten de definities voor de Top600. De afgelopen jaren zijn stappen vooruit gezet en is veel ontwikkeld aan middelen en methodieken om bijvoorbeeld jeugdoverlast en overlast van multiprobleemgezinnen tegen te gaan. Toch blijkt de bestaande samenwerking tussen partners soms ontoereikend op het moment dat sprake is van extreme uitwassen. De problematiek is op 10 april j.l. besproken in een ambtswoninggesprek, waarbij knelpunten en oplossingsrichtingen door alle aanwezigen met elkaar werden gedeeld. De partijen zijn het erover eens dat de overheid als één front moet optreden en daarbij waar nodig de grenzen van de bevoegdheden maximaal moet durven te benutten. Ook zijn zij het erover eens dat er een stedelijk top-10 team ingesteld moet worden, dat de ergste en meest complexe treitersituaties aanpakt.


Omdat slachtoffers van dergelijk wangedrag recht hebben op bescherming door de overheid en omdat het onaanvaardbaar is als treiteren leidt tot gedwongen verhuizing van het slachtoffer, wil Amsterdam toe naar een effectieve aanpak van deze problematiek. Het bestuur van de stad en stadsdelen, de politie, het OM en de Amsterdamse woningcorporaties bundelen hiervoor hun krachten en werken daarbij samen met de betrokken zorgpartners.

Probleemanalyse Strafrecht onvoldoende Intimidatie in de woonomgeving is strafrechtelijk vaak lastig aan te pakken. Afzonderlijke gepleegde strafbare feiten leiden namelijk niet tot (langdurende) vrijheidsstraffen, waardoor – ook bij een succesvolle strafrechtelijke aanpak van de daders - deze snel weer terug zijn in de buurt. En het probleem terugkeert of verergert. Daarom is het belangrijk ook bestuursrechtelijke of civielrechtelijke maatregelen te nemen. Onbekendheid met meldpunten Als burgers extreme persoonsgerichte overlast ervaren of zich geïntimideerd voelen door buren of buurtbewoners dan kunnen zij dit melden bij politie, de woningcorporaties, stad en stadsdelen. De diverse gemeentelijke meldpunten zijn echter niet tot nauwelijks bekend bij de burger of werken niet op éénduidige wijze. Bij stadsdelen en woningcorporaties kan vaak alleen schriftelijk worden gemeld. En als burgers melden wordt er vaak geen of onvoldoende opvolging gegeven aan hun melding. Zeker buiten kantoortijd. Meldingen die bij de politie worden gedaan, vaak geregistreerd als niet spoedeisende meldingen, krijgen juist vanwege het niet-spoedeisende karakter, evenmin directe opvolging. Daardoor kunnen mensen moedeloos worden en stoppen met melden. Angst Buurtbewoners en buren zijn soms bang. Om te voorkomen dat dit als een boemerang op hen terug slaat, bedenken zij zich wel twee keer voordat zij melding of aangifte doen van overlast of strafbare feiten bij de politie of getuigen in een zaak van een buurtbewoner. Hierdoor blijven problemen in een buurt onderbelicht.


Hoewel er bij elke betrokken organisatie contactpersonen voor ‘de melders’ zijn van deze problematiek, gaat er in Amsterdam tot dusverre onvoldoende zorg en aandacht uit naar degene die zich bedreigd voelt in de eigen woonomgeving. Slachtoffers missen een ‘bondgenoot’ die namens hen de problemen een halt toe kan roepen. Geen totaalbeeld Treitersituaties blijven te lang onontdekt en verergeren door gebrek aan optreden. Dit komt mede omdat de signalen die daarover bij politie, stadsdelen en woningcorporaties binnenkomen onvoldoende aan elkaar gekoppeld worden. Gebrekkige informatieuitwisseling in vroegtijdig stadium draagt bij aan een inadequate duiding van de signalen. Al met al bestaat er vaak geen totaalbeeld van de problematiek die daadwerkelijk speelt. Duiding ontbreekt Een deel van de problematiek is bekend bij de politie, meldpunten zorg en overlast en woningcorporaties, maar is in de registratiesystemen lastig te onderscheiden van andere – en minder ernstige – vormen van (buren)overlast. Soms is sprake van een ‘glijdende schaal’: de situaties die hier onder loep liggen kunnen starten met een burenruzie of met overlast van een groep jongens op straat, maar zijn doordat niet adequaat is opgetreden het stadium van lichte overlast ver voorbij. Onvoldoende regie Probleem is verder dat er tussen partijen vaak geen consensus bestaat over de ernst van het probleem en de gewenste aanpak De regie ontbreekt, waardoor het probleem niet wordt opgelost. Zorgstelling X ziet geen probleem, coördinator Y heeft niet het mandaat om een eenduidige aanpak af te dwingen, partij Z wordt er te laat bij betrokken etc. Omdat de aanpak, ondanks alle verbeteringen van de afgelopen jaren, te versnipperd is, lukt het niet om daders in een zo vroeg mogelijk stadium te laten stoppen.

7

Heldere norm ontbreekt Huisbezoeken, burenbemiddeling en dossieropbouw kunnen voortduren zonder dat er iets wezenlijks verandert aan een overlastsituatie. Er worden over het algemeen onvoldoende grenzen gesteld aan de veroorzakers (en hun gezinnen) van extreme vormen van persoonsgerichte overlast. Zij ervaren als gevolg van het ontbreken daarvan te weinig druk om hun gedrag te veranderen en voor zover dat wel gebeurt, gebeurt dat op een moment dat de situatie al veel te lang heeft doorgewoekerd. Zonder een gemeenschappelijk front blijven ontsnappingsmogelijkheden voor deze treiteraars bestaan. En blijft het intimideren doorgaan.

8


3

Doelen en beoogde resultaten

Doel We willen bereiken dat met de treiteraanpak: van intimidatie in de woonomgeving zich beschermd weten door de overheid. daders door de aanhoudende aandacht die zij ervaren van de overheid hun gedrag veranderen en dus stoppen met het intimideren van buren of buurtbewoners; snel en zichtbaar een einde gemaakt wordt aan dergelijke situaties. als andere oplossingen niet werken, het uiteindelijk de dader is die (gedwongen) verhuist in plaats van het slachtoffer. slachtoffers

Om het treiteren, de intimidatie in de woonomgeving, te doen stoppen is een gecoördineerde en integrale aanpak nodig bestaande uit een combinatie van: strafrechtelijke, civielrechtelijke en bestuursrechtelijke middelen en psychosociale interventies.

Beoogde resultaten Om dit te bereiken bestaat het project uit de volgende onderdelen met de volgende (deel) resultaten: 1. Van melding naar registratie Burgers kunnen hun treitersituaties melden bij 14020 en www.amsterdam.nl. Elk stadsdeel krijgt een informatiemakelaar. 2. Van registratie naar duiding Woningcorporaties, politie en stadsdelen checken onderling, te beginnen bij eenvoudige meldingen of de situatie ook daar bekend is. Er komt een gezamenlijk informatiesysteem. Benodigde gegevens worden uitgewisseld op basis van een convenant “Gegevensuitwisseling intimidatie in de woonomgeving”.


3. Van duiding naar gezamenlijke aanpak Eenvoudige situaties worden direct opgepakt en opgelost en vallen buiten de aanpak. Elk stadsdeel stelt een stadsdeelregisseur beschikbaar. Complexe situaties worden onder regie van de stadsdeelregisseur aangepakt, met een gecoördineerde inzet van alle partners. Er komt een gezamenlijke instrumentenkoffer. Partners werken volgens één norm: ‘Gedraag je of ga verhuizen’. 2013 wordt benut om te monitoren of het haalbaar is om treitersituaties binnen 3 maanden te beëindigen 4. Stedelijk top-10 team voor de 10 ergste gevallen (zeer complex) Er is sprake van een heldere verantwoordelijkheidsverdeling. De stedelijke regie op de treiteraanpak ligt bij de burgemeester Met ingang van 1 januari 2013 start een stedelijk top-10 team om zeer complexe treitersituaties te beëindigen 5. Woonvoorzieningen, onder strakke voorwaarden, voor treiteraars Gemeente, corporaties en zorgpartners maken afspraken om te voorkomen dat treiterend gedrag na verhuizing van de veroorzakers opnieuw de kop op steekt. Gemeente, maatschappelijke opvangorganisaties en woningcorporaties maken afspraken over de realisering van een permanente opvanglocatie voor extreme treiteraars (naar het voorbeeld van de Deense Skaeve Huse)

9

6. Ondersteuning en bescherming van slachtoffers De stadsdeelregisseur wijst voor elk slachtoffer een vast contactpersoon aan. Er komen samenwerkingsafspraken met Slachtofferhulp Nederland, het Meldpunt Discriminatie en de Amsterdamse Orde van Advocaten. In het eerste kwartaal van 2013 organiseren de stadsdelen een bijeenkomst om te inventariseren welke ondersteuning aanwezig is binnen de stadsdelen en welke aanvulling hierop nodig is.

10


4

Oplossingen Voor een effectieve aanpak van treitersituaties zijn heldere afspraken nodig over de rollen en verantwoordelijkheden bij de signalering, informatie-uitwisseling, regie, samenwerking, sturing en escalatie van de individuele gevallen. Hiervoor is een procesmodel Treiteraanpak ontwikkeld. Dit procesmodel is integraal opgenomen als bijlage bij dit actieplan. Een aantal onderdelen van het procesmodel wordt toegelicht in onderhavig hoofdstuk. Voorts is nog een aantal andere acties nodig voor een effectieve aanpak van de problematiek. Ook deze worden hieronder beschreven.

4.1 Van melding naar registratie

jj Actie 2: Met ingang van 1 januari 2013 heeft elk stadsdeel een informatiemakelaar

jj Actie 1: Met ingang van 1 februari 2013 kunnen burgers hun treitersituaties melden bij 14020 en via www.amsterdam.nl. Met de Meldpunten Zorg en Overlast worden afspraken gemaakt voor afhandeling. De meldingen worden al dan niet geanonimiseerd aangenomen door 14020 middels het meldingsformulier dat ook via amsterdam.nl wordt ontsloten. 14020 geleidt de meldingen door naar de Meldpunten zorg en Overlast. De inzet van 14020 wordt gefinancierd volgens de afgesproken kostenvergoeding CCA. Er vindt een eenduidige en efficiënte inrichting plaats van de Meldpunten Zorg en Overlast van de stadsdelen, toegerust op het oppakken en afhandelen van treitersituaties en bereikbaarheid na 17.00 uur. Deze meldpunten worden dicht tegen de aan te stellen stadsdeelregisseur en informatiemakelaar aan georganiseerd (zie bijlage 2 procesmodel Treiteraanpak). In de loop van 2013 worden de voordelen, beperkingen en randvoorwaarden onderzocht van geanonimiseerd melden. Dergelijke geanonimiseerde meldingen kunnen de informatiepositie van de overheid over wat er aan de hand is in een buurt versterken.


Ter verbetering van de informatiepositie wordt in elk stadsdeel een informatiemakelaar aangesteld, die op casusniveau de benodigde gegevens vastlegt. Dit zal, stadsbreed, bijdragen aan verbetering van de informatiepositie en, op casusniveau, aan goede dossiervorming.

4.2 Van registratie naar duiding Om de situaties te kunnen duiden, de ernst ervan goed te kunnen inschatten en om deze vervolgens effectief te kunnen aanpakken is bij de samenwerking gegevensuitwisseling nodig tussen betrokken instanties. Dat kan slechts onder bepaalde voorwaarden, die daartoe moeten worden vastgelegd in een convenant.

jj Actie 3: Op 1 januari 2013 is een convenant gegevensuitwisseling ondertekend Om in extreme situaties effectief te kunnen optreden is een goede dossieropbouw van essentieel belang. Dit geldt ook voor situaties waar het strafrecht geen soelaas biedt. Sluiting of ontruiming van een woning of ontbinding

11

van het huurcontract zijn ultieme maatregelen die plaats kunnen vinden op grond van een goed gevuld dossier. Dossieropbouw betekent ook: documenteren welke maatregelen zijn getroffen, welke afspraken zijn gemaakt en in hoeverre deze zijn nagekomen. Uitvoerenden van stadsdelen, politie en woningcorporaties worden gewezen op het belang van en getraind in dossieropbouw.

jj Actie 4: Met ingang van 1 januari 2013 is een gezamenlijk stadsbreed informatiesysteem beschikbaar Voor een goed overzicht van de omvang van de problematiek worden alle meldingen van de Meldpunten Zorg en Overlast, 14020 en Amsterdam.nl en dat wat wordt aangeleverd door politie en woningcorporaties geregistreerd in een stadsbreed, gezamenlijk informatiesysteem. Het systeem dient ter ondersteuning van de informatiemakelaar, de stadsdeelregisseur en de regisseur van de 10 ergste treitersituaties. Met de informatie in het systeem moet per casus worden bepaald: “Wat is er aan de hand” op basis van gegevens van politie, woningcorporatie, meldingen omwonenden, straatcoaches, zorg. “Welke actie is er uitgezet” bij welke partner met welke doorlooptijd en het verwacht en gerealiseerd resultaat” “Wat is de voortgang” Om vervolgacties te bepalen. “Wat is de dossieromvang” Om uiterste handhavende maatregelen zoals een burgemeesterssluiting of procedure door woningcorporatie in te kunnen zetten. Bij de keuze van het systeem zijn belangrijke eisen dat de informatie zowel op decentraal als op centraal niveau beschikbaar moet zijn en dat partners zoals politie en woningcorporaties kunnen zien of een casus al bekend is bij de gemeente. Als optie vindt verkenning plaats van het registratiesysteem van de Top600.

12

4.3 Van duiding naar gezamenlijke aanpak

jj Actie 5: Eenvoudige zaken worden direct opgepakt en vallen buiten de aanpak Om extreem treiteren structureel te bestrijden en de capaciteitsinzet van de instanties binnen de perken te houden, is het zaak om signalen vroegtijdig op te vangen en startende situaties in de kiem te smoren door gedragsverandering te stimuleren. Directe opvolging van meldingen op het moment dat er sprake is van aanhoudende overlast, door straatcoaches, buurtregisseurs en woonconsulenten is hierbij cruciaal. Opvolging van meldingen geeft bewoners het vertrouwen dat ze gesteund worden. Tevens wordt hiermee gestimuleerd dat bewoners gaan melden en daarmee kan intimidatie in de kiem worden gesmoord. Straatcoaches van SAOA worden ingezet bij meldingen van intimidatie door jongeren. Zij zijn “op straat” en kunnen zelf ook intimidatie signaleren/waarnemen. Over de effectieve inzet van bijv. SAOA worden afspraken gemaakt met de politie: meldingen die door de basiseenheden niet kunnen worden opgepakt, worden ‘doorgezet’ naar SAOA. Daar waar sprake is van verslavings- of (acute) psychiatrische problematiek of crisissituaties blijft de GGD aan zet. Mocht de GGD er niet in slagen met hulpverlening het treiteren te stoppen, draagt zij de regie over met een “Verklaring Einde Interventie”.

jj Actie 6: Vanaf 1 januari 2013 is in elk stadsdeel een stadsdeelregisseur verantwoordelijk voor de aanpak van de treitersituaties. Meer complexe gevallen dan hiervoor beschreven worden opgepakt onder regie van de stadsdeelregisseur. Uitgangspunt bij de treiteraanpak is: 1 treitersituatie, 1 regisseur en 1 plan.


De aanpak van treitergevallen wordt deels ‘gedekt’ door diverse andere projecten en aanpakken, gericht op de doelgroepen die overlast veroorzaken of criminaliteit plegen. In het kader staan de meest relevante daarvan benoemd. De stadsdeelregisseur gaat domein- (en daarmee aanpakoverstijgend) te werk. Voor een oplossingsgerichte aanpak is dit van belang. De stadsdeelregisseur heeft de regie bij de zaken waar een gecoördineerde aanpak nodig is. De verantwoordelijkheden van de stadsdeelregisseur zijn: procesverantwoordelijkheid vanaf melding tot en met aanpak (voortgangsbewaking, informatiepositie, halen doorlooptijden, knopen doorhakken, op/afschalen) over domeinen heen het proces organiseren met ketenpartners op deelgemeentelijk niveau (zorgen voor) contact met melder / slachtoffer. De stadsdeelregisseur: stadsdeelregisseur is daadkrachtig, besluitvaardig en heeft lef en mandaat om inzet en acties te organiseren. Hij/zij kent de organisaties en personen die er in actief zijn. De stadsdeelregisseur beschikt over een netwerk en maakt hier ook gebruik van bij het vinden van oplossingen. Hij regisseert over alle domeinen heen en is onafhankelijk en kan dwars door aanDe

pakken heen organiseren; Samen Doen, groepsaanpak, gezinsaanpak etc. De stadsdeelregisseur moet een directe lijn hebben met de stadsdeelvoorzitter en binnen en buiten het stadsdeel als een autoriteit worden beschouwd. De stadsdeelregisseur zorgt ervoor dat een informatiepositie wordt opgebouwd en zorgt daarnaast ook voor de communicatielijnen inzake pers. De stadsdeelregisseur is verantwoordelijk voor de aanpak. De stadsdeelregisseur is bevoegd om besluiten te nemen en heeft een doorslaggevende stem in de samenwerking met de ketenpartners. De taken van de stadsdeelregisseur dienen per stadsdeel hetzelfde te zijn, echter de persoon en (huidige) functie kan per stadsdeel verschillen. Dit is afhankelijk van de bemensing van het stadsdeel. Het gaat vooral daadkracht en organiserend vermogen. Bestaande aanpakken, diensten en netwerken worden zoveel mogelijk benut, maar dan wel gecombineerd met een heldere doelstelling: het treiteren moet stoppen. Uitgangspunt is dat treitersituaties binnen 3 maanden zijn opgelost.

Bestaande aanpakken en netwerken 1. Aanpak jeugd, probleemgezinnen Shortlistmethodiek en aanpak problematische jeugdgroepen OMPG-aanpak van overlastgevende multiprobleemgezinnen Aanpak risicogezinnen van de stadsdelen (MPG1 t/m MPG3 aanpak) Jeugdnetwerken 12+ van de stadsdelen 2. Aanpak geweldsplegers Aanpak Top600 3. Drugsoverlast, zorg en psychiatrie Meldpunten zorg en overlast stadsdelen 4. Diverse doelgroepen Aanpak Samen DOEN


13

jj Actie 7: Vanaf 1 januari 2013 wordt een gezamenlijke instrumentenkoffer benut met bestuurlijke, civielrechtelijke en strafrechtelijke interventies zijn opgenomen (bijlage 3). Uitgangspunt bij de aanpak is het vroegtijdig stellen van grenzen richting degene die zijn buren of buurtbewoners intimideert. De boodschap “gedraag je of ga verhuizen” is daarbij de norm. Alle samenwerkingspartners hebben grenzenstellend instrumentarium beschikbaar. Dit instrumentarium wordt in onderlinge afstemming ingezet, waarbij elke situatie vraagt om maatwerk (zie bijlage 3). Er zijn veel instrumenten beschikbaar die kunnen worden ingezet bij de treiteraanpak. Dit moet leiden tot het stoppen van het treiteren. De treiteraar moet zijn gedrag aanpassen. Gebeurt dit niet, dan volgt de inzet van de instrumenten die erop gericht zijn dat de treiteraar verhuist en niet de getreiterde.

jj Actie 8: Vanaf 1 januari 2013 legt Amsterdam gele en rode kaarten op aan treiteraars Als het treitergedrag niet stopt met de “lichtere” instrumenten en zonodig het bieden van zorg en begeleiding, volgt handhavend optreden onder regie van de stadsdeelregisseur. Door de stadsdeelregisseur worden díe instrumenten ingezet die passen bij de zwaarte van het treiteren, de herhalingsfactor en het te verwachten effect. Een situatie waarbij sprake is van structurele pesterijen, waarbij het slachtoffer zich geïntimideerd voelt, vraagt om een laatste waarschuwing met als ultieme maatregel dat de treiteraar de woonomgeving verlaat (gele en rode kaart). Deze fase in de aanpak wordt ingeluid met een gele kaart, zo nodig gevolgd door een rode kaart. Een rode kaart leidt altijd tot ontruiming en eventueel sluiting van de woning. In de gele kaart staan specifieke afspraken of opdrachten die de overlastgever dient uit te voeren. De gele kaart vormt daarmee de laatste kans voor de overlastgever om het probleem zelf op te

14

lossen. Slaagt hij hier binnen de aangegeven termijn niet in, dan wordt er een rode kaart uitgereikt. In de gele en rode kaart combineren de ketenpartners hun afzonderlijke handhavingsinstrumenten in één krachtig signaal aan de overlastgever dat het nu echt afgelopen moet zijn. Welke maatregelen onderdeel uitmaken van de gele en rode kaart is afhankelijk van de specifieke situatie, zoals de aard van de overlast en de eigendomssituatie van de woning. De gele en rode kaart hebben daardoor geen vaste verschijningsvorm1.

Interveniëren Instrumenten treiteraar Stimuleren gedragsverandering

Gele kaart Rode kaart Laatste waar- Sluiting schuwing Ontruiming Gebiedsverbod

Instrumenten slachtoffer Informeren

Onder steunen

Oplossen treitersituatie

De burgemeester heeft formeel niet het mandaat om over te gaan tot uithuisplaatsing van huurders en trekt om die reden nauw op met de woningcorporaties, die als eigenaar verantwoordelijk zijn voor het woongenot van hun huurders. Op het moment dat sprake is van particulier woningbezit worden andere

1 Wel is een aantal bestuurlijke instrumenten te koppelen aan de gele en rode kaart: gebiedsverboden, sluiting van woning op grond van overlast, sluiting woning op grond van drugsvondst of –handel (resp. art. 172a, 174a en 13b uit de Gemeentewet), evenals ontbinding of beëindiging van de huurovereenkomst, als privaatrechtelijk instrument. Voor de toepassing van de gele en rode kaart is dossiervorming onontbeerlijk.


mogelijkheden benut, zoals bijvoorbeeld het opleggen van een gebiedsverbod. Amsterdam verkent de juridische mogelijkheden om op te treden tegen overlastveroorzakers in een koopwoning. Instrumenten en dossiervorming De inzet van de instrumenten heeft als primaire doel om het treiteren te doen stoppen. Als deze inzet echter niet leidt tot het stoppen van het treiteren, spelen ze ook een belangrijk rol bij de inzet van de zwaardere juridische instrumenten, zoals de ontbinding van de huurovereenkomst en de burgemeesterssluiting. Een goede registratie van alle handelingen die zijn verricht en het (negatieve) resultaat daarvan is van belang voor het succesvol kunnen inzetten van de zwaardere instrumenten. Wie zetten de instrumenten in? Verschillende partijen kunnen instrumenten inzetten om handhavende maatregelen te nemen: gemeente, politie, woningcorporaties, particuliere verhuurders, particuliere eigenaren/ beheerders, VVE’s.

4.4 Stedelijk top-10 team voor de 10 ergste gevallen (zeer complex) Sommige situaties blijken in de praktijk zo complex te zijn, dat het niet lukt om binnen afzienbare tijd een einde te maken aan het treiteren. Als resultaten uitblijven, moet er kunnen worden geëscaleerd naar een stedelijk team dat de regie overneemt van de stadsdelen. Dit “stedelijk top-10 team” is er alleen voor de allerergste gevallen (maximaal circa 10 per jaar). Het stedelijk team, krijgt, onder leiding van een ‘zwaar kaliber’ voorzitter, het mandaat om snel en effectief op te kunnen treden en daarbij het volledige arsenaal aan beschikbaar instrumentarium in te zetten, desnoods door geldende (beleids)afspraken heen, om te voorkomen dat slachtoffers verhuizen.

Leden van het stedelijk top-10 team zijn, naast afgevaardigden van de driehoekspartners, vertegenwoordigers van de woningcorporaties, de stadsdelen en de zorgpartners. Het gaat om vertegenwoordigers die het mandaat hebben om die processen of maatregelen in gang te zetten binnen de eigen organisatie die nodig zijn voor oplossing van de zaak in kwestie. Op het moment dat het stedelijk top-10 team in actie komt kan het gehele arsenaal aan interventies worden ingezet en staan de veroorzakers van de intimidaties mogelijk een (gedwongen) verhuizing te wachten. Bij de aanpak is sprake van een heldere verantwoordelijkheidsverdeling. Deze ziet er als volgt uit: Eenvoudige meldingen worden opgepakt door de organisatie waar deze melding binnenkomt en vallen buiten de aanpak Er komt in elk stadsdeel een regisseur om treitersituaties te beteugelen: complexe situaties worden onder diens regie opgelost De stadsdeelregisseur escaleert bij zeer complexe zaken naar de voorzitter van het top-10 team via een stedelijk procesmanager De stedelijk procesmanager brengt een zaak in bij het stedelijk top-10 team. De voorzitter van het stedelijk top-10 team agendeert de zaken en roept het top-10 team bij elkaar. De voorzitter van het stedelijk top-10 team adviseert de burgemeester over de te volgen koers.

4.5 Woonvoorzieningen, onder strakke voorwaarden, voor treiteraars Het uit huis plaatsen van veroorzakers is geen doel op zich maar wordt ingezet als ultieme sanctie. Verhuizing mag niet worden ervaren als ware het een beloning van grens- en normoverschrijdend gedrag. Na een gedwongen verhuizing zit het werk er niet op. Voorkomen moet worden dat een overlastveroorzaker in een andere buurt opnieuw voor problemen zorgt voor de omgeving. Corporaties, gemeente en zorgpartners maken hier afspraken over.

jj Actie 9: Een stedelijk top-10 team start op initiatief van de burgemeester met ingang van 1 januari 2013 Actieplan De Treiteraanpak

15

Gemeente, maatschappelijke opvanginstellingen en corporaties ontwikkelen gezamenlijk een structurele en aparte opvangvoorziening voor ontruimde overlastveroorzakers. Amsterdam erkent dat extreme overlast een structureel maatschappelijk probleem is en van alle tijden. Daarbij wordt gezocht naar een permanente locatie in de stad met meerdere woonunits (maximaal 10). Het gaat om een nieuwe maatschappelijke opvangvoorziening voor overlastveroorzakers naar Deens voorbeeld (Skaeve Huse). Mogelijk komen er twee aparte locaties: een voor alleenstaanden en een voor extreem overlastgevende multiprobleemgezinnen waarvoor andere begeleiding noodzakelijk is. Concrete afspraken hierover zijn op 1 april 2013 gemaakt. Daarnaast streeft Amsterdam naar twee ‘afkoelunits’ (wooncontainer, caravans). Dit zijn tijdelijke sobere voorzieningen voor maximaal een half jaar. De dader kan hiermee sneller worden geherhuisvest, zodat de buurt weer rustig woont.

jj Actie 10: Op 1 april 2013 ligt er een principebesluit over de locaties voor woonvoorzieningen voor notoire treiteraars.

4.6 Ondersteuning en bescherming van slachtoffers Voor degene die melding doet van intimidatie in de woonomgeving is het belangrijk dat er opvolging plaatsvindt na zijn melding. Dat kan zijn doordat de melder bijvoorbeeld ziet dat jongeren of buren worden aangesproken, maar ook doordat hij goed op de hoogte wordt gehouden van de stand van zaken. Binnen 48 uur na melding is er hoe dan ook contact opgenomen met het slachtoffer. Bij urgente meldingen dient directe opvolging plaats te vinden. De stadsdeelregisseur bepaalt wie de contacten onderhoudt met melders en welke ondersteuning kan worden geboden.

16

jj Actie 11: De stadsdeelregisseur wijst voor elk slachtoffer een vast contactpersoon aan In geval van daadwerkelijk slachtofferschap kan vanuit het Meldpunt Discriminatie ondersteuning plaatsvinden door het informeren van het slachtoffer over de rechtspositie, het weerbaar maken van slachtoffers en het begeleiden van slachtoffers bij angst voor represailles. Slachtofferhulp Nederland zal bijdragen aan de aanpak waar het gaat om bijstand in geval van strafbare feiten. Hierover worden nadere afspraken gemaakt. Er zijn gesprekken gaande met de Amsterdamse Orde van Advocaten na het verzoek vanuit de gemeente of er advocaten bereid zijn hun expertise aan slachtoffers beschikbaar te stellen, waarbij de financiële beloning in tweede instantie aan de orde komt. Er zullen afspraken worden gemaakt met een aantal advocaten die hierin willen optreden en wel tijdens een ambtswoninggesprek op 25 januari 2013. De gemeente zal tijdens dit ambtswoninggesprek voorstellen om ook slachtoffers van de 10 ergste treitersituaties hiervoor in aanmerking te laten komen.

jj Actie 12: Er komen samenwerkingsafspraken met Slachtofferhulp Nederland, het Meldpunt Discriminatie en de Amsterdamse Orde van Advocaten. In lichtere gevallen kan ondersteuning vanuit bestaande buurtnetwerken soelaas bieden op het moment dat een slachtoffer een beperkt eigen netwerk heeft.

jj Actie 13: In het eerste kwartaal van 2013 inventariseren de stadsdelen welke ondersteuning aanwezig is binnen de stadsdelen en welke aanvulling hierop nodig is.


5

Bestuurlijke aansturing De burgemeester is bestuurlijk eindverantwoordelijk voor het thema Intimidatie in de Woonomgeving. De stadsdeelvoorzitter van stadsdeel Zuid is aanspreekpunt namens de stadsdelen en verantwoordelijk voor implementatie van de aanpak in de stadsdelen.

De aanpak wordt geschaard onder het Bestuurlijk Overleg Jeugd, Zorg en Veiligheid (BOJZV). Agendering van het thema Intimidatie in de Woonomgeving voor het BOJZV gebeurt onder uitnodiging van de wethouder Wonen, de wethouder Discriminatie, stadsdeelvoorzitter van Zuid en de directeur van de Federatie van Woningcorporaties. Er komt een ambtelijke stuurgroep treiteraanpak op directeurenniveau, voortkomend uit de huidige stuurgroep OMPG. In de stuurgroep zijn de volgende partners vertegenwoordigd: politie, woningcorporaties/federatie, OM, OOV, DMO, BJAA/WSG, GGD, stadsdelen, WZS, DWI, De Bascule, Spirit, William Schrikker Groep, Arkin, GGZ Ingeest, Agis, Reclassering Nederland, Rechtbank, een vertegenwoordiging van slachtofferorganisaties. De volgende leden van de stuurgroep treiteraanpak vormen daarnaast de vaste leden van het stedelijke top-10 team dat zich ontfermt over de ca 10 zwaarste treiterzaken: stedelijke regisseur top10 zaken (voorzitter top-10 team), politie, OM, procesmanager, juridisch adviseur bestuursdienst. Deelnemers die variëren per casus: de stadsdeelregisseur van de casus, de stadsdeelvoorzitter van het betrokken stadsdeel, de directeur van de betrokken woningcorporatie en indien betrokken: bestuur/directie van BJAA/ WSG, directie GGD, bestuur/directie overige organisaties vertegenwoordigd in de stuurgroep, programmamanager Top600.


17

6

Communicatie Het aanpakken van situaties waarbij mensen in hun woonwijk geïntimideerd worden vraagt om een intensieve samenwerking tussen diverse partijen. Het verkrijgen van een goede informatiepositie binnen de keten is een voorwaarde voor betrokken partners om gestelde doelen te halen.

Effectieve communicatie speelt een belangrijke rol bij zowel de ontwikkeling als de uitvoering van de aanpak. Voor communicatie liggen de volgende opdrachten: 1. Extern bekendheid geven aan de nieuwe aanpak: Communiceren over ambities, acties en resultaten Uitstralen dat Amsterdam pal voor de slachtoffers gaat staan en daders niet wegkomen met hun gedrag Verantwoording afleggen voor de aanpak naar onder andere de gemeenteraad, de buurt en media

3. Onderhouden contact met slachtoffers: Slachtoffers het gevoel geven dat zij niet alleen staan, hen goed informeren en betrekken Zorgen dat meldingen, signalen van slachtoffers op de goede plek terecht komen 4. Signaal afgeven naar daders: Daders uit de anonimiteit halen Bijdragen aan het gevoel dat ze ‘op de huid gezeten worden’ De communicatiekanalen van gemeente, stadsdelen, politie en woningbouwcorporaties worden gebruikt om ambities, handelingsperspectief en resultaten te communiceren.

2. Intern bekendheid geven aan de nieuwe aanpak: Aangeven waar dergelijke zaken gemeld moeten worden Bijdragen aan de onderlinge samenwerking Bekendmaken wat verwacht mag worden van de aanpak en wie welke rol daarin heeft

18


Bijlagen 1 Procesmodel Treiteraanpak 2 Instrumentenkoffer Treiteraanpak 3 Verkenning omvang problematiek


1

1 Procesmodel Treiteraanpak De probleempiramide Er zijn drie categorieën te onderscheiden naar zwaarte van de problematiek en de daarmee gepaard gaande noodzaak tot regievoering: 1. Kleine, soms eenmalige problemen die moeten worden klein gehouden en opgelost worden. Doorgaans worden deze problemen gesignaleerd en opgelost door een buurtregisseur of een overlastmedewerker van de woningcorporatie 2. Zwaardere zaken waar gecoördineerde interventies nodig zijn onder regie vanuit het stadsdeel

Van elke categorie worden de processen beschreven, waarbij het accent ligt op de zwaardere zaken ligt die het meest voorkomen.

Opschalingsfactoren De ernst van de situatie en de noodzaak tot opschalen (en extra regie) kan worden beoordeeld aan de hand van opschalingsfactoren. Hoewel elke situatie uniek is en de werkelijkheid zich niet laat gieten in een standaard afvinklijstje, kunnen de opschalingsfactoren helpen om een gezamenlijke normstelling te realiseren.

3. Escalatiezaken, waarbij onvoldoende resultaat is geboekt en waar een extra inzet voor nodig is, worden stedelijk geregisseerd

Opschalingsfactoren - Het slachtofferschap is onbetwist; - Geweld of gevaar; - Intensiteit van de situatie; - Duur van de situatie; - Onvoldoende resultaat; Escalatiezaken - Geen perspectief op snelle beëindiging waar een extra inzet nodig is

Zwaardere zake waar gecoördineerde interventies nodig zijn

- Het probleem het oplossingsvermogen van een organisatie overstijgt intimidatie; - Grote impact voor slachtoffer, portiek en buurt; - Bewuste keuze van het slachtoffer; - Kwetsbare slachtoffers kans op en mate van herhaling; - Kans op en mate van groei en uitbreiding; - Justiele zwaarte van de feiten; - Publicitaire waarde

Kleine, eenmalige problemen

1

Actieplan De Treiteraanpak Bijlage 1

Opschaling naar stadsdeel De opschalingsfactoren geven handvatten om de handelingsverlegenheid te doorbreken. Buurtregisseurs en overlastmedewerkers van de woningcorporaties kunnen op basis van deze factoren eerder checken bij het stadsdeel welke informatie over een casus bekend is, dan wel sneller dan voorheen een casus aandragen voor een gezamenlijke, geregisseerde aanpak. Als het niet (snel genoeg) lukt om kleine problemen klein te houden of om te beoordelen of kleine problemen wel echt klein zijn gelden de volgende opschalingsfactoren: intimidatie grote impact voor slachtoffer, portiek en buurt het probleem het oplossingsvermogen van één organisatie overstijgt bewuste keuze van het slachtoffer; homoof transseksuelen, mensen met psychische problemen, licht verstandelijk, lichamelijk of geestelijk beperkten of bewoners die een andere culturele achtergrond hebben dan hun omgeving kunnen evenwel extra risico lopen om slachtoffer te worden van treitersituaties; kwetsbare slachtoffers kans op en mate van herhaling kans op en mate van groei en uitbreiding justitiële zwaarte van de feiten publicitaire waarde Opschaling naar Stedelijk top-10 team Hieronder staat een aantal factoren genoemd die helpen om inhoudelijk te beoordelen of een casus dermate ernstig is dat escalatie naar een stedelijk top-10 team aan de orde is. De focus ligt daarbij op de extreme gevallen. De factoren waarbij op het niveau van stadsdelen opschaling naar het stedelijk top-10 team aan de orde zijn: 1. het slachtofferschap is onbetwist Er is bij de specifieke situatie duidelijk sprake van een slachtoffer en een dader. Het negatieve gedrag komt duidelijk van één kant Het belang van bescherming van het slachtoffer staat voorop geweld- of gevaar Er is sprake van minimaal 1 van de 2 onderstaande factoren:


het

slachtoffer (en diens omgeving) loopt gevaar; er zijn meerdere aangiften of meldingen gedaan van bedreiging of mishandeling of bedreigende graffiti; Escalatie van spanningen; intensiteit van de situatie Er is sprake van minimaal 2 van de 3 onderstaande factoren: er zijn door de betrokkene meerdere aangiften of meldingen gedaan van strafbare feiten; er zijn meerdere melders c.q. concrete signalen over een breder spelend probleem; er is sprake van meer dan één ‘veroorzaker’; 2. duur van de situatie 3. onvoldoende resultaat door: verschil in visie over de aanpak bij betrokken organisaties; behoefte aan zwaardere regievoering; behoefte aan meer inzet/capaciteit; de complexiteit / ernst van de situatie. 4. geen perspectief op snelle beëindiging van de treitersituatie 5. onvoldoende resultaat door: verschil in visie over de aanpak bij betrokken organisaties; zwakke regievoering; gebrek aan inzet/capaciteit; de complexiteit / ernst van de situatie. 6. geen perspectief op snelle beëindiging van de treitersituatie Zoals gezegd: omdat iedere situatie weer anders is vormen bovenstaande punten geen harde richtlijn, maar dienen deze bij iedere situatie onderling te worden afgewogen. Het proces van opschalen en escaleren is verderop beschreven.

2

Het procesmodel Het procesmodel is hieronder schematisch weergegeven. Ontvangen Stedelijk Procesmanager

Analyseren Regieteam Procesmanager A-team/Top600

Interveniëren Regieteam Procesmanager Stadsdeelregisseur

Informeren en ondersteunen slachtoffer Signalen Burger, politie, SAOA, stadsdeel, woning-corporatie, Samen Doen, Toezicht & Handhaving

Melden

Toewijzen

Analyseren

Interveniëren

Bij Meld- en actiepunt Informatiemakelaar

SD Regisseur Kiest aanpak/ instrument voor dader en slachtoffer

SD Regisseur Utvoeringsoverleg Bezoek Samen Doen

SD Regisseur Samen Doen\MPG, OMPG, SAOA, Groepsaanpak Jeugdnetwerk

Informeren en ondersteunen slachtoffer Ontvangen melding

Analyseren

Interveniëren

Buurtregisseur Politie Overlast mdw Woco Medewerker stadsdeel

Informeren en ondersteunen slachtoffer

De drie onderscheiden niveaus hebben eigen processen en regievraagstukken: 1. Eenvoudige meldingen; kleine problemen die klein moeten worden gehouden en opgelost. Doorgaans worden deze problemen gesignaleerd en opgelost door een buurtregisseur of een overlastmedewerker van de woningcorporatie (geel). Dat betekent regie door diegene die melding behandelt.

Per laag is het proces weergegeven, per processtap de actoren. De vet weergegeven actoren hebben mandaat en voeren de regie per stap.

2. Zwaardere zaken waar interventies nodig zijn die vragen om regie vanuit het stadsdeel (oranje). Regie door het stadsdeel om de interventies slim gecoördineerd in te zetten.

De meldingen over overlast en treiteren kunnen binnenkomen bij veel loketten, zoals Meldpunt Zorg en Overlast van het Stadsdeel, de Meldpunten Overlast van Woningcorporaties, via Politiekanalen (112/8844). De processen achter deze loketten zijn elders beschreven en die hoeven hier niet te worden herhaald.

3. Extreme (geëscaleerde) zaken waarbij onvoldoende resultaat is geboekt en waar een extra inzet voor nodig is, die stedelijk worden geregisseerd (rood). Hier ligt de regie bij het stedelijk team omdat er meer en/of zwaardere instrumenten nodig zijn.

3

Tevens is voor de drie onderscheiden niveaus, per processtap weergegeven aan welke randvoorwaarden moet zijn voldaan voor een effectieve aanpak.

1 Kleine, eenmalige problemen

Ieder doorloopt grosso modo identieke processen: 1. een melding wordt ontvangen en beoordeeld 2. er worden gegevens verzameld en een aanpak bepaald 3. interventies worden uitgevoerd


Proces Ontvangen melding

Analyseren

Interveniëren

Buurtregisseur Politie Overlast mdw Woco Medewerker stadsdeel


Om de huidige handelingsverlegenheid te doorbreken zijn de volgende aanvullende werkafspraken nodig:

Aanvullende werkafspraak 1: Checken of kleine problemen klein zijn Buurtregisseurs en medewerkers overlast van woningcorporaties checken bij het stadsdeel of een casus bekend is en of een klein probleem echt klein is. Het stadsdeel (Meldpunt) doet bij binnenkomende meldingen op haar beurt hetzelfde richting politie en corporaties. Dus bij het verzamelen en analyseren van gegevens moeten buurtregisseurs en medewerkers overlast van woningcorporaties vaker en eerder dan nu, checken bij het stadsdeel. (en het stadsdeel omgekeerd ook). De opschalingsfactoren geven hiervoor richtlijnen.

Aanvullende werkafspraak 2: Opschalen als kleine problemen niet klein zijn Als buurtregisseurs of medewerkers overlast van woningcorporaties het niet (snel genoeg) lukt om kleine problemen op te lossen dan wordt aan de hand van de opschalingsfactoren de casus aangemeld bij het stadsdeel, omdat er regie nodig is over een gezamenlijke aanpak en over de in te zetten interventies. Dus bij als blijkt dat de interventies onvoldoende resultaat boeken of dat er meer aan de hand is moeten buurtregisseurs en medewerkers overlast van woningcorporaties vaker en eerder dan nu, checken bij het stadsdeel. (en het stadsdeel omgekeerd ook). De opschalingsfactoren geven hiervoor richtlijnen.


4

2 Zwaardere zaken Deze processen spelen zich af op stadsdeelniveau. Signalen Burger, politie, SAOA, stadsdeel, woning-corporatie, Samen Doen, Toezicht & Handhaving

Melden

Toewijzen

Analyseren

Interveniëren

Bij Meld- en actiepunt Informatiemakelaar

SD Regisseur Kiest aanpak/ instrument voor dader en slachtoffer

SD Regisseur Utvoeringsoverleg Bezoek Samen Doen

SD Regisseur Samen Doen\MPG, OMPG, SAOA, Groepsaanpak Jeugdnetwerk

Informeren en ondersteunen slachtoffer De processen zijn in hoofdlijnen: 1. melden; het ontvangen en beoordelen van meldingen 2. het opvolgen van meldingen door directe interventies en het toewijzen van slachtoffer en dader aan een aanpak 3. het analyseren van de situatie en het bepalen van een Plan van Aanpak

Die processen zijn (op een aantal onderdelen na) niet nieuw. Om de handelingsverlegenheid te doorbreken is er iets nieuws nodig en wel: dat er regie over domeinen heen wordt gevoerd (wonen, veiligheid en zorg) dat signalen eerder en beter worden geduid dat de instrumenten die al beschikbaar zijn slimmer worden ingezet

4. het gecoördineerd uitvoeren van interventies

Dit leidt tot de volgende randvoorwaarden:

Randvoorwaarde 1: Beleg een nieuwe rol die voor het stadsdeel regie voert over domeinen en aanpakken heen. De stadsdeelregisseur heeft de regie voor de zwaardere zaken, waaronder wordt verstaan: procesverantwoordelijkheid vanaf melding tot en met aanpak (voortgangsbewaking, informatiepositie, halen doorlooptijden, knopen doorhakken, op/afschalen) over domeinen heen het proces organiseren met ketenpartners contact onderhouden met melder / slachtoffer NB een rol is nog geen functie, zie verder bij implementatie. Voor de Treiteraanpak is het nodig dat er eerder en makkelijker kan worden gemeld. En er moet meer dan nu het geval direct opvolging aan een melding kunnen worden gegeven.

5


Randvoorwaarde 2: Een duidelijk melden actiepunt Veel loketten zijn alleen op kantoortijden (of soms zelfs nog beperkter) geopend. Niet alle overlast, treiteren en intimidatie speelt zich gedurende die openingstijden af. Voor noodgevallen, urgentie of crisis zijn er bestaande melden opvolgingslijnen. Maar voor veel andere meldingen die voor een melder op een heftige situatie betrekking kunnen hebben is geen directe opvolging geregeld. De melder wil: 1. een vindbaar en herkenbaar loket 2. wanneer nodig iemand aan de lijn (medium onafhankelijk) 3. dat er opvolging plaatsvindt, ook wanneer dat direct moet gebeuren De randvoorwaarde houdt in: duidelijk en vindbaar loket Treiteren en Overlast een meldkamerfunctie ook voor buiten kantoortijden direct opvolgen is mogelijk door bijvoorbeeld: - Inzet flexibel team toezicht en handhaving - Straatcoaches SAOA - Vangnet GGD - Etc. een

Randvoorwaarde 3: Betere duiding van signalen door het benoemen van een informatiemakelaar Er is een veelheid aan loketten, wat op zich nog geen probleem is. Wat wel een probleem is dat bij veel signalen de basisinformatie niet goed bij elkaar wordt gebracht, waardoor signalen niet de duiding krijgen die nodig is. Het is nodig om meldingen actief te onderzoeken door informatie te verzamelen en deze vervolgens te duiden. Daar is een nieuwe rol van informatiemakelaar voor nodig, iemand die: meldingen beoordeelt op prioriteit, urgentie, zwaarte, etc de melding verrijkt door informatie te verzamelen bij verschillende loketten, eigen (stadsdeel-)registraties en ketenpartners regie-checks doet voor eventueel lopende aanpakken terugkoppelt aan de melder De processen worden achtereenvolgens toegelicht. Per stap volgt een beschrijving van de noodzakelijke functionaliteit, input, output, activiteiten, rollen en verantwoordelijkheden.


6

De processen nader uitgewerkt 2.1 Melden Input Meldingen van vermoedelijk treiteren en intimidatie in de woonomgeving kunnen worden gedaan door: De burger (kan melden bij melden actiepunt Treiteren en Overlast) Politie Woningcorporatie Zorgpartijen Of anderen die ogen en oren in de buurt zijn: SAOA, toezichthouders, etc Activiteiten De informatiemakelaar: ontvangt meldingen (uit alle loketten) registreert melding en start met dossieropbouw beoordeelt de melding op urgentie, zwaarte etc. checkt bij relevante partners (politie, woningcorporatie, veiligheidshuis, zorg) de basisinformatie over overlastgever en overlasthebber checkt regie van eventueel lopende aanpakken (Top600, OMPG, etc.)

checkt

eigen systemen (toezicht & handhaving, leerplicht, etc) wijst veel meldingen direct aan een aanpak toe op basis van de entreecriteria en doelgroep, andere meldingen die niet direct kunnen worden toegewezen of waarbij mogelijkerwijs sprake is van treiteren en intimidatie moeten worden beoordeeld informeert stadsdeelregisseur over binnengekomen meldingen is de rechterhand van de stadsdeelregisseur Output Een beoordeelde melding met basisinformatie en een geïnformeerde stadsdeelregisseur. Rollen Informatiemakelaar

Prestatie indicator Een melding is binnen 1 dag na binnenkomst beoordeeld en bij de stadsdeelregisseur bekend.

2.2 Toewijzen Input Een beoordeelde melding met basisinformatie en een geïnformeerde stadsdeelregisseur.

Randvoorwaarde 4: Implementatie van een eenvoudig, stadsbreed informatiesysteem Van belang voor de registratie is dat de gegevens van de overlastgever en overlasthebber geregistreerd kunnen worden. Voor de verschillende aanpakken worden ook verschillende systemen gebruikt: RIS van de Meldpunten Zorg & Overlast, Samen Doen IVGS ISJG Top600 systeem Voorstel is een systeem te kiezen/maken waarin ‘dat’ (en basale ‘wat’ informatie) over de lopende meldingen en aanpakken wordt geregistreerd. Het moet systeem zijn waarmee direct een compleet beeld kan worden verkregen van de omvang en voortgang per stadsdeel en op stedelijk niveau. De overige ‘wat’ informatie wordt vastgelegd in aanpak- of organisatie-specifieke systemen. Het registratiesysteem van de Top600, dat is gebaseerd op het systeem van de GGD is web-based en staat bekend als zeer gebruiksvriendelijk. Advies is dat dit Top600 of GGD-systeem wordt benut en dat een module wordt ontwikkeld voor de registratie van bovenstaande elementaire gegevens.

7


Activiteiten De stadsdeelregisseur: beoordeelt de melding op zwaarte checkt eventueel nog andere bronnen en verrijkt waar mogelijk de melding bepaalt de verdere route, afhankelijk van doelgroep, zwaarte en soort van aanpak; De treiteraars kunnen Top600 jongens zijn, maar ook OMPG-gezinnen, problematische jeugdgroepen, andere problematische gezinnen en een mix van het voorgaande. treft, indien nodig, direct maatregelen om de overlast te bestrijden en begeleiding / bescherming aan de slachtoffers te bieden. formuleert een opdracht/doelstelling voor de aanpak van dader en/of slachtoffer wijst overlastgever en slachtoffer toe aan een aanpak, zoals - Samen Doen - MPG - OMPG - Groepsaanpak - Jeugdnetwerk - Top600 - Vangnet GGD wijst daarmee ook de casusregie voor overlastgever en slachtoffer toe aan de aanpak, maar houdt de verantwoordelijkheid voor het geheel van de aanpak die volgt op de melding (dader en slachtoffer) informeert melder / overlasthebber over werkwijze; ook als er geen aanpak voor het slachtoffer nodig is, blijft de stadsdeelregisseur de relatie onderhouden en informeert die tijdig en waar nodig registreert de ‘dat’ en basale ‘wat’ informatie

Output een toegewezen melding. Prestatie indicator Een melding is binnen 2 dagen na binnenkomst beoordeeld en de dader en slachtoffer zijn toegewezen aan een aanpak. En maatregelen zijn indien nodig, direct genomen. Stadsdeelregisseur heeft binnen 2 dagen contact opgenomen met de melder. Om een betere informatiepositie te krijgen op stadsdeelniveau en om de instrumenten slimmer te kunnen inzetten is het nodig dat er over domeinen heen wordt samengewerkt. Dit samenspel kwam in het verleden onvoldoende tot stand, enerzijds door een gebrek aan regie (zie randvoorwaarde 1), anderzijds doordat medewerkers overlast en buurtregisseurs ook niet actief bij de aanpak van treiter-zaken werden betrokken. Dit leidt tot de volgende randvoorwaarde. Rollen Stadsdeelregisseur Informatie- makelaar Medewerkers overlast woningcorporatie buurtregisseur

Randvoorwaarde 5: Actieve betrokkenheid van medewerkers van de woningcorporaties en buurtregisseurs van politie De medewerker overlast van de woningcorporatie deelt relevante informatie, checkt meldingen bij het stadsdeel en doet mee aan overleggen van de aanpak. Daarmee worden problemen eerder gesignaleerd, interventies beter afgestemd en ontruimingen voorkomen. Hetzelfde geldt voor de buurtregisseur van de politie. De gegevensuitwisseling zal in een convenant en privacy reglement worden geregeld. Voor het proces is het van belang dat er buurtregisseur en medewerker overlast (en hun instrumentarium) meer dan nu het geval is, actief worden betrokken bij het aanpakken van daders en het beschermen van slachtoffers.


8

2.3 Analyseren Input een toegewezen melding. Activiteiten Elke aanpak hanteert de eigen werkwijze waarbij geldt dat: er een analyse wordt gemaakt (via overlegtafels, huisbezoek, uitvoeringsoverleg, etc) de betreffende medewerker overlast van de corporatie en/of buurtregisseur meedoet in de analyse en de aanpak de aanpak gaat uit van een gezamenlijk normstelling: bescherming van de melders tegen intimidatie in de woonomgeving is uitgangspunt van de te ontwikkelen aanpak. Het bieden van zorg aan overlastveroorzakers / degenen die het intimideren gedrag vertonen is daaraan onderschikt. het plan van aanpak wordt opgesteld, met gebruikmaking van de instrumenten uit de instrumentenkoffer, waarbij het van belang is om de instrumenten van wonen, zorg, justitie, toezicht en inkomen slim op elkaar af te stemmen de stadsdeelregisseur maakt met degene die het PvA uitvoert afspraken over de termijnen en de te behalen resultaten de stadsdeelregisseur informeert de melder / overlasthebber over de werkwijze de stadsdeelregisseur brengt de plannen van aanpak van dader en slachtoffer bij elkaar en accordeert de resultaten en termijnen de stadsdeelregisseur registreert de ‘dat’ informatie Output een

Plan van Aanpak voor de dader(s) en slachtoffer(s)

Rollen Stadsdeelregisseur Medewerkers

woningcorporatie

Politie

problematiek en aanpak. Echter, er wordt niet gewacht met ingrijpen tot het Plan van Aanpak klaar is. De stadsdeelregisseur neemt (indien nodig) direct maatregelen om de overlast te bestrijden en bescherming aan de slachtoffers te bieden.

2.4 Interveniëren Input Een geaccordeerd Plan van Aanpak Activiteiten de casushouder (diegene die verantwoordelijk is voor de uitvoering van het PvA) organiseert de uitvoering met teams of ketenpartners de betreffende medewerker overlast van de corporatie en/of buurtregisseur doen mee in de aanpak de instrumenten van wonen, zorg, justitie, toezicht en inkomen slim op elkaar worden afgestemd het PvA kan alleen worden bijgesteld na akkoord van de stadsdeelregisseur, want de aanpak gaat uit van een gezamenlijk normstelling: bescherming van de melders tegen intimidatie in de woonomgeving is uitgangspunt van de te ontwikkelen aanpak. Het bieden van zorg aan overlastveroorzakers / degenen die het intimideren gedrag vertonen is daaraan onderschikt. de interventies worden geregistreerd in de achterliggende systemen van de aanpak of organisatie. de stadsdeelregisseur informeert de stadsdeelvoorzitter en schakelt die in waar nodig en gewenst de casushouder rapporteert regelmatig aan de stadsdeelregisseur en meldt als het Plan van aanpak is uitgevoerd of als er stagnatie in de aanpak optreedt. de stadsdeelregisseur informeert melder / overlasthebber over aanpak en voortgang Bij complexe of vastlopende casussen is het stagnatie-overleg ook voor treiter en intimidatie casussen een lichte vorm van escalatie

Ketenpartners

Output Prestatie indicator Binnen 4 weken is een Plan van Aanpak opgesteld. De doorlooptijd is afhankelijk van de

9

Beëindigde

treitersituatie en intimidatie in de woonomgeving Geïnformeerde melder / overlasthebber


Rollen Rollen in processtap uitvoeren aanpak zijn afhankelijk van de instrumenten stadsdeelregisseur; casushouders van uitvoerende partners Prestatie indicator Binnen drie maanden zijn de doelen uit het plan van aanpak m.b.t. het stoppen van de persoonsgerichte overlast / het treiteren behaald (hetgeen niet wil zeggen dat problemen op andere gebieden allemaal zijn opgelost).

Er is een reguliere weg, waarbij op basis van de opschalingsfactoren wordt geëscaleerd van buurtregisseur/overlast medewerker van de corporaties naar de stadsdeelregisseur die weer kan escaleren naar de procesmanager. Mocht die route niet werken, dan is er nog een extra route voor escalatie via het veiligheidsoverleg, de minidriehoek en zelfs de subdriehoek. Daarmee staan er veel wegen open om stagnerende of extreme zaken alsnog aan te pakken.

Escalatiemodel Het escalatiemodel is hieronder schematisch weergegeven.

Regieteam

Procesmanager OOV Subdriehoek

Mini 3hoek / veiligheidsoverleg

Wijkteamchef


SD Regisseur

Buurtregisseur / Overlast mdw woco Medewerker stadsdeel

10

3 Top 10-zaken Proces Ontvangen Stedelijk Procesmanager

Analyseren Regieteam Procesmanager A-team/Top600

Interveniëren Regieteam Procesmanager Stadsdeelregisseur


3.1 Ontvangen De stadsdeelregisseur escaleert op basis van de opschalingsfactoren de casus naar de procesmanager Treiteraanpak. De procesmanager Treiteraanpak neemt met de stadsdeelregisseur het dossier door en checkt welke acties er ondernomen zijn en welke instrumenten zijn ingezet.

3.2 Analyseren De procesmanager Treiteraanpak bepaalt de vervolgroute. Dat kan zijn voorleggen aan het stedelijk Analyse team (nu nog het analyseteam -OMPG) met het verzoek om de aanpak te beoordelen en aan te scherpen, of direct in te brengen bij het stedelijk top-10 team. Het Analyseteam biedt een inhoudelijk advies/oordeel welke instrumenten of aanpak slagingskans heeft. De voorzitter van het Stedelijk top-10 team agendeert de zaken en roept het Stedelijk top10 team bij elkaar op een ‘when needed’ basis. De zaken worden inhoudelijk voorbereid door de procesmanager. Het stedelijk top-10 team bepaalt de aanpak en de in te zetten (extra) interventies.

3.3 Interveniëren De voorzitter van de het Stedelijk top-10 team stuurt de stadsdeelregisseur van de escalatiezaken aan. Het top 10-team heeft mandaat om meer en zwaardere instrumenten, extra middelen en mensen in te zetten. Zo kan de voorzitter van het stedelijk top-10 team de burgemeester

11

met het daarbij behorend instrumentarium betrekken bij de aanpak. De stadsdeelregisseur stuurt de bij het plan betrokken uitvoerders aan. De stadsdeelregisseur blijft verantwoordelijk voor het contact met het slachtoffer. De procesmanager Treiteraanpak is de link naar de contactpersoon bij de afdeling communicatie van de bestuursdienst, die zorgt voor communicatielijnen inzake pers.

Samenstelling Top-10 team Vaste deelnemers zijn: BM benoemt de voorzitter Functionaris politie met het mandaat om die maatregelen in gang te zetten binnen de eigen organisatie die nodig zijn voor oplossing van de top-10 casus in kwestie (bijv. districtschef van de aanstaande Landelijke Politie) Officier van Justitie met het mandaat om die maatregelen in gang te zetten binnen de eigen organisatie die nodig zijn voor oplossing van de top-10 casus in kwestie Procesmanager Treiteraanpak Juridisch adviseur van de bestuursdienst de

Deelnemers die variëren per casus: van de casus Stadsdeelvoorzitter van het betrokken stadsdeel Directeur van de betrokken woningcorporatie Directeur BJAA (indien betrokken) Bestuur/directie andere (zorg)partners, deel uitmakend van de stuurgroep Programmamanager Top600. Stadsdeelregisseur


Dit Top-10 team kent een hoge handelingsnelheid, daadkracht en komt bij elkaar wanneer nodig. Daarmee wordt het los van de reguliere driehoek georganiseerd, zodat het Top-10 team handelt, onafhankelijk van de frequentie en actualiteit van de driehoek.

Sturingsproces Het sturingsproces beschrijft de wijze waarop sturing wordt gegeven aan de treiteraanpak. Naast de sturing op de individuele casus wordt er sturing gegeven op de aanpak. De sturing op de treiteraanpak bestaat uit het rapporteren en informeren over de behaalde resultaten en de aandachtspunten van de aanpak. De procesmanager draagt hier zorg voor. De casushouder van de aanpak is verantwoordelijk voor de uitvoering van het Plan van Aanpak (PvA) voor dader en/of slachtoffer.

De stadsdeelregisseur: bewaakt de integraliteit, de voortgang en inhoud van de uitvoering van de plannen. bewaakt de voortgang rapporteert aan de stedelijk procesmanager Treiteraanpak (nu nog procesmanager buitenkant OMPG) zodat die een volledig beeld van de problematiek verkrijgt. informeert de stadsdeelvoorzitter. De procesmanager Treiteraanpak rapporteert aan de staf BM en aan de stuurgroep (SG) Treiteraanpak (nu nog stuurgroep OMPG) zodat BM en ketenpartners een volledig en actueel beeld van de problematiek verkrijgen. De registratie in het systeem met ‘dat’- en basale ‘wat’ informatie zorgt ervoor dat de procesmanager en Burgemeester op ieder gewenst moment een actueel overzicht heeft over de meldingen intimidatie.

Rapportagelijnen Staf BM

Regieteam

Staf BM Stuurgroep

Procesmanager

Staf SDvz

SD Regisseur

Buurtregisseur / Overlastmdw woco Medewerker stadsdeel


12

Gemeentelijke organisatie treiteraanpak Stadsdelen

Stad

Burgemeester Voorzitter stedelijk regieteam

Procesmanager

Stadsdeel voorzitter Stadsdeelregisseur Informatiemakelaar Meldpunt

Domeinen: toezicht,

bijv. wonen, veiligheid.

Aanpak Samen Doen/ MPG OMPG, SAOA Groepsaanpak Jeugdnetwerk …

Bovenstaande plaat geeft de gemeentelijke organisatie rondom de treiteraanpak weer. De gelaagdheid is voor de stad en de stadsdelen weergegeven en daarbij ook de relatie tussen de stad en stadsdelen. Vanaf het meldpunt tot en met de burgemeester zijn de verantwoordingslijnen weergegeven. De informatiemakelaar legt verantwoording af aan de stadsdeelregisseur. De stadsdeelregisseur heeft mandaat om over de domeinen en aanpak heen te regisseren. De ‘aanpakken’ en domein leggen, inzake de treiteraanpak, verantwoording af aan de stadsdeelregisseur. De stadsdeelregisseur legt op zijn/haar beurt verantwoording af aan de stadsdeelvoorzitter en de procesmanager. De procesmanager legt verantwoording af aan de voorzitter van het stedelijk top-10 team. De voorzitter van het stedelijk top-10 team legt vervolgens weer verantwoording af aan de burgemeester.

13


Communicatie In het onderstaande schema zijn de communicatielijnen weergegeven. In principe blijft de stadsdeelregisseur verantwoordelijk voor het contact met het slachtoffer. Soms kan het slachtoffer ook worden bediend met een aanpak waarbij ook anderen contact onderhouden.

Daarnaast is de stadsdeelregisseur ook verantwoordelijk voor het informeren van de stadsdeelvoorzitter en het betrekken van communicatie adviseurs.

Communicatielijnen Burgemeester / woordvoerder

Burgemeester / woordvoerder/ Com. adviseur

SD voorzitter / Woordvoerder / Com. adviseur

Regieteam

Slachtoffer

Procesmanager

SD Regisseur

Buurtregisseur / Overlast mdw woco Medewerker stadsdeel

Slachtoffer

Slachtoffer

Check handelingsverlegenheid Om de treiteraanpak succesvol te laten zijn, is het nodig de handelingsverlegenheid te doorbreken. De volgende succesfactoren en maatregelen zijn voorgesteld. het melden van deze problematiek wordt vereenvoudigd

instellen van een melden actiepunt

een betere informatiepositie

een informatiemakelaar die informatie verzamelt en overleggen vervangt

signalen adequaat worden geduid

de stadsdeelregisseur duidt en geeft opdracht

grenzenstellende aanpak

meer regie, prioriteit voor het slachtoffer en een instrumenten koffer

samenwerking tussen partners wordt verbeterd meer betrekken van woningcorporaties extreme gevallen aanpakken

stedelijk top-10 team

slachtoffers worden ondersteund en beschermd

de stadsdeelregisseur organiseert de stadsdeelvoorzitter kan worden ingezet


14

De succesfactoren en maatregelen leiden tot de eerder in de tekst genoemde aanvullende werkafspraken en randvoorwaarden: Aanvullende werkafspraak 1: Checken of kleine problemen klein zijn Aanvullende werkafspraak 2: Opschalen als kleine problemen niet klein zijn Randvoorwaarde 1: beleg een nieuwe rol in die voor het stadsdeel regie voert over domeinen en aanpakken heen. Randvoorwaarde 2: een duidelijk melden actiepunt Randvoorwaarde 3: Betere duiding van signalen door het benoemen van een informatiemakelaar Randvoorwaarde 4: Implementatie van een eenvoudig, stadsbreed informatiesysteem Randvoorwaarde 5: Actieve betrokkenheid van medewerkers van de woningcorporaties en buurtregisseurs van politie

Aandachtspunten implementatie Stedelijk het maken van een prognose van het te verwachten aantal meldingen en casussen het uitbreiden van het instrumentarium voor de extreme zaken checken of het Analyse- team uitgebreid moet worden met woonrechtdeskundigheid deelname woningcorporaties overeenkomen informatie-uitwisseling reglementeren inrichten uniforme registratie van ‘dat’ en basale ‘wat’ informatie inrichten melden actiepunt (/kamer) Synchronisatie Stedelijke ontwikkelingen Er zijn lopende ontwikkelingen die elkaar goed kunnen versterken, maar waar de inhoud en het tempo van implementatie nog moet worden gesynchroniseerd. Vanuit de doorontwikkeling van de Meldpunten Zorg en Overlast wordt voorgesteld dat: de Meldpunten Z&O zich meer richten op zware (zowel enkelvoudig als meervoudig) en urgente problematiek de Volwassenentafel niet verder wordt doorgevoerd de terugkoppeling aan de melder wordt verbeterd

15

Voor de Treiteraanpak is het nodig een stap verder te gaan. De meldingen moeten makkelijker kunnen ingebracht en er moet meer dan nu het geval direct opvolging aan kunnen worden gegeven. Vanuit de doorontwikkeling van de MPG-aanpak wordt voorgesteld om: Bestaande overlegtafels te vervangen door een stagnatietafel voor Multi-problem gezinnen Een procesregisseur aan te stellen die, vanuit de focus op jeugd, met name het proces in het zorgdomein moet organiseren Deze rol past niet helemaal bij de gewenste functionaliteit, want die is specifiek vanuit het zorgdomein, de MPG-doelgroep en aanpak benoemd. Voor de Treiteraanpak is het nodig dat er niet alleen over domeinen, maar ook over doelgroepen heen wordt georganiseerd. Stadsdelen rollen implementeren: de stadsdeelregisseur, deze rol is cruciaal voor de aanpak. - De stadsdeelregisseur is daadkrachtig, besluitvaardig en heeft lef en mandaat om inzet en acties te organiseren. Hij / zij kent de woonomgeving en de organisaties en personen die er in actief zijn. De stadsdeelregisseur beschikt over een netwerk en maakt hier ook gebruik van bij het vinden van oplossingen. - regisseert over alle domeinen heen en is onafhankelijk en kan dwars door aanpakken heen organiseren; Samen Doen, groepsaanpak, mpg, etc. - De stadsdeelregisseur moet een directe lijn hebben met de stadsdeelvoorzitter en binnen en buiten het stadsdeel als een autoriteit worden beschouwd. - De stadsdeelregisseur zorgt er voor dat een informatiepositie wordt opgebouwd en zorgt daarnaast ook voor de communicatielijnen inzake pers. - De stadsdeelregisseur heeft mandaat en is verantwoordelijk voor de aanpak. De stadsdeelregisseur is bevoegd om besluiten te nemen en heeft een doorslaggevende stem in de samenwerking met de ketenpartners.

nieuwe


- De taken van de stadsdeelregisseur dienen per stadsdeel hetzelfde te zijn, echter de persoon en (huidige) functie kan per stadsdeel verschillen. Dit is afhankelijk van de bemensing van het stadsdeel. Het gaat vooral om daadkracht en organiserend vermogen. Soms kan dat een CRG zijn, soms kan een coördinator jeugdoverlast zijn. informatiemakelaar - Deze rol zorgt er voor dat er minder overlegd hoeft te worden en dat er sneller een melding kan worden beoordeeld en opgevolgd - Deze rol moet veel verschillende overleggen ‘verlichten’5. Het “huiswerk” wordt door 1 persoon gedaan in plaats van door ‘overleggen’. Hiermee wordt de handelingsnelheid vergroot en de inzet van professionals voor overleg verminderd. Binnen de verschillende aanpakken (Samen Doen, (O)MPG) is er altijd nog een casusgebonden overleg (uitvoeringsoverleg) waarin de informatie door direct betrokkenen wordt gedeeld om tot een Plan van aanpak te komen. Daarnaast is er nog de stagnatietafel die voor zware, complexe en/of vastgelopen cases beschikbaar is. - Beter gebruik maken van beschikbare bronnen in het stadsdeel

Woningcorporaties deelname van medewerkers aan overleggen garanderen orde op zaken stellen voor wat betreft huurdersverklaringen overlastmeldingen eerder checken en opschalen naar het stadsdeel gebruikmaken van de instrumentenkoffer treiteraanpak checken hoe de lijst met aangekondigde ontruimingen eerder en beter naar de stadsdelen kan worden ‘gerout’. Politie deelname

van medewerkers aan de aanpak en de daarmee gepaard gaande overleggen garanderen het delen van informatie (op basis van convenant) overlastmeldingen eerder checken en desnoods opschalen naar stadsdeel gebruikmaken van de instrumentenkoffer treiteraanpak

5 Het gaat daarbij om het klein/groot overleg van de Meldpunten, het Overleg Volwassen en het Lokaal Gezinsoverleg (LGO). Overigens worden de LGO en MDO+ tafels samengevoegd tot de expert-/ stagnatietafel.


16

1


Handhavende maatregelen

Zwaardere zaken

TOP 10 zaken

Maatregel woningcorporatie

Maatregel politie/ OM

voor degene die ernstig en onmiddellijk gevaar oplevert voor de veiligheid van één of meer personen in een woning

Tijdelijk huisverbod

Sluiten woning indien door gedragingen in de woning of het erf de openbare orde rond de woning wordt verstoord: 174a Gemeentewet Sluiten woning als daar sprake is van drugshandel: 13b Opiumwet Gebruik of beheer van een woning aan een ander toewijzen na toepassing van art 174a, , 13b Opiumwet of 17 Woningwet. Artikel 14 Woningwet (Wet Victor) Onteigening Artikel 77, lid 1, sub 7, Onteigeningswet

Burgemeesterssluiting

In acute situaties kan bij (vrees voor) ernstige verstoring van de openbare orde een gebiedsverbod worden opgelegd: overlastwet 172a, 172b (Voetbalwet)

Civiele procedure leidend tot overlast-, straat- of contactverbod

Verhuizing met 2e kanscontract. Aanvullende huurvoorwaarden, concreet gericht op het stoppen van het overlastgevend gedrag.

Kort geding/civiele procedure, eenzijdige opzegging van het contract. Bij structurele ( geluids)overlast kan verhuurder verplichten tot stoppen van de geluidsoverlast met als uiterste maatregel huisuitzetting Art. 3:296, 7:213, 7:217 BW. Ontbinding huurovereenkomst na toepassing van artikel 174a Gemeentewet, 13b Opiumwet of 17 Woningwet: Artikel 7:231 BW

Gebiedsverbod

Particuliere bewoner/ VVE

Maatregel slachtoffer

Maatregel slachtoffer

Kan in het kader van de vervolging een gedragsaanwijzing opleggen: een gebiedsverbod/ contactverbod/ meldingsplicht/ plicht hulpverleningstraject.

Officier van justitie

Zie ook Menukaart APV en Notitie Toezicht op straat en Instrumentenmatrix Pleinen

2.1 samenscholingsverbod Civiele procedure leidend 2.2. lid1, 3 (openbare ruimte) tot overlast-, straat- of con2.8 en 2.9 hinderlijke aanwezigtactverbod heid in aangewezen overlgebied 2.17 lid1 (overlast, intimidatie, alcohol) 2.18 lid 1,2 (bij woningen, portieken etc) 5.5 (geluidhinder woonomgeving) 5.11 (wildplassen) Aangifte discriminatie opnemen Lik-op-stuk Zie 89 strafrechtelijke maatregelen TOP600.

Buurtregisseur Handhaven APV:

Directeur Gele en Rode Kaart

Burgemeester



Gele en Rode Kaart

Maatregel gemeente

Inzet volledige arsenaal aan beschikbaar instrumentarium

Maatregel gemeente

2 Instrumentenkoffer Treiteraanpak


2

Antidiscriminatieaanpak

Maatregelen voor dossiervorming

Handhavende en normatieve maatregelen

Lichtere zaken

Inzet geluidsmeter/ cameratoezicht Dossiervorming met genomen acties en de resultaten daarvan. Verwijzen naar Meldpunt Discriminatie Regio Amsterdam (MDRA) Stimuleren tot het doen van aangifte van discriminatie

Verwijzen naar Meldpunt Discriminatie Regio Amsterdam (MDRA) Stimuleren tot het doen van aangifte van discriminatie

Straatverbod vorderen bij rechter ihkv leefbaarheid ism stadsdeel en politie

Inzet geluidsmeter Dossiervorming met genomen acties en de resultaten daarvan. Einde interventieverklaring hulpverlening Inzet camera APV 2.24

Zie ook Matrix Toezichtmaatregelen

deren).

Inzet Straatcoaches Signaleren en aanspreken Inzet gezinsbezoekers Afspraken maken en controleren Vliegende brigades Buurtveiligheidsteams Jongere en veldwerkers Ondersteunen straatverbod woningcorporatie Fysieke maatregelen in de openbare ruimte (hekken plaatsen, bankjes verwij Inzet beveiliging Portieken afsluiten

Woonconsulent Buurtonderzoek Voorwaarschuwing gele kaart

Stadsdeelvoorzitter/-regisseur

Inzet BOA’s

APV2.2,2.4,2.6,2.8,2.9


Maatregel gemeente

Melden intimidatie bij politie of meldpunt Melden bij Meldpunt discriminatie Aangifte discriminatie Logboek bijhouden

Particuliere bewoner

Maatregel bewoner

Aangifte discriminatie stimuleren en opnemen

discriminatie

heidtraining en/of rollenspel

ondersteund met zelfredzaam-

Aangifte discriminatie doen Gesprek met treiteraar

Registratie bezoeken na consta- Logboek bijhouden tering camerabeelden, bellen Extra contact met buurtreDossiervorming met feitelijke gisseur waarnemingen.

Kan in het kader van de vervolging een gedragsaanwijzing opleggen: een gebiedsverbod / contactverbod/meldingsplicht/ plicht hulpverleningstraject.

Officier van justitie

Ondersteunen straatverbod woningcorporatie

2.1 samenscholingsverbod 2.2. lid1 3 openbare ruimte 2.9 hinderlijke aanwezigheid 2.17 lid1 overlast, intimidatie, alcohol 2.18 lid 1,2 (bij woningen, portieken etc) 5.5 (geluidhinder woonomgeving) 5.11 (wildplassen)

Buurtregisseur Handhaven APV:


3


Verplicht medicijngebruik in huurcontract. Eigen Kracht Conferentie. Financiering woonbegeleiding WoonWel. Schorsende voorwaarden bij terugkeer in woning Schoonmaken, oplossing voor vervuiler bieden. Schorsende voorwaarden, zoals vb verplichte begeleiding bij terugkeer in woning. Kan leiden tot ontbinding van de huurovk Bezoek brengen

Begeleiden zorgverlener IBS- uitvoering

Buurtregisseur

Woonconsulent Passende woning bieden



Melden bij Meldpunt Zorg en Overlast


Bewoner

Maatregel bewoner

Diverse organisaties oa DWI/OOV Werk: Zie 11 opties Top 600, Scholing: Zie 4 opties Top 600, Participatie: Zie 4 opties Top 600, Training: Zie 4 opties Top 600

Begeleiding op leefgebied Dagbesteding

Instroombeperking

Begeleiding op Inkomen

Diverse organisaties: DMO/GGD Gezin: Zie 5 opties Top 600

DWI Begeleiding: Zie 5 opties Top 600, Training: Zie optie Top 600

Begeleiding op Sociaal Diverse organisaties oa GGD/POL/BJAA Begeleiding: Zie 16 opties Top 600, Training: Zie 8 opties Top 600, Monitoring: Zie optie Top600 Functioneren

Diverse organisaties oa GGD/DWI Begeleid Zelfstandig Wonen: Zie 16 opties Top 600, Beschermd Wonen: Zie 7 opties Top 600,Nachtopvang Zie 2 opties Top 600

Maatregelen zoals deze ook bij de TOP600 worden ingezet door diverse organisaties

Handhaving met bestuursdwang of dwangsom van de verplichting dat het open erf zich in voldoende staat van onderhoud bevindt. Art. 5.1.1 Bouwverordening Artikel 92 Woningwet Artikel 5.14 Wabo


Last tot IBS Vangnet & Advies Einde interventie (samen met politie, stadsdeel) Samen doen!

Regisseur GGD

Maatregel gemeente

Begeleiding op leefgebied wonen

Handhaven op stank van afval of huisdieren/ maatregelen Hoarding

Activering ambulante zorg. Bij crisis: tijdelijke vrijheidsbeneming en verblijf

Zorgbehoevende


4

Verplicht medicijngebruik in huurcontract. Eigen Kracht Conferentie. Financiering woonbegeleiding WoonWel. Schorsende voorwaarden bij terugkeer in woning Schoonmaken, oplossing voor vervuiler bieden. Schorsende voorwaarden, zoals vb verplichte begeleiding bij terugkeer in woning. Kan leiden tot ontbinding van de huurovk Bezoek brengen

Begeleiden zorgverlener IBS- uitvoering

Buurtregisseur

Woonconsulent Passende woning bieden





Bewoner

Maatregel bewoner

Diverse organisaties oa DWI/OOV Werk: Zie 11 opties Top 600, Scholing: Zie 4 opties Top 600, Participatie: Zie 4 opties Top 600, Training: Zie 4 opties Top 600

Begeleiding op leefgebied Dagbesteding

Instroombeperking

Begeleiding op Inkomen

Diverse organisaties: DMO/GGD Gezin: Zie 5 opties Top 600

DWI Begeleiding: Zie 5 opties Top 600, Training: Zie optie Top 600

Begeleiding op Sociaal Diverse organisaties oa GGD/POL/BJAA Begeleiding: Zie 16 opties Top 600, Training: Zie 8 opties Top 600, Monitoring: Zie optie Top600 Functioneren

Diverse organisaties oa GGD/DWI Begeleid Zelfstandig Wonen: Zie 16 opties Top 600, Beschermd Wonen: Zie 7 opties Top 600,Nachtopvang Zie 2 opties Top 600

Maatregelen zoals deze ook bij de TOP600 worden ingezet door diverse organisaties

Handhaving met bestuursdwang of dwangsom van de verplichting dat het open erf zich in voldoende staat van onderhoud bevindt. Art. 5.1.1 Bouwverordening Artikel 92 Woningwet Artikel 5.14 Wabo


Last tot IBS Vangnet & Advies Einde interventie (samen met politie, stadsdeel) Samen doen!

Regisseur GGD

Maatregel gemeente

Begeleiding op leefgebied wonen

Handhaven op stank van afval of huisdieren/ maatregelen Hoarding

Activering ambulante zorg. Bij crisis: tijdelijke vrijheidsbeneming en verblijf

Zorgbehoevende

3 Verkenning omvang problematiek Doel van deze verkenning Hoe groot is het probleem? Intimidatie kan verschillende uitingsvormen hebben: schelden, eieren gooien, ruiten ingooien, bedreigen, stoer langslopen, discriminerende opmerkingen, intimiderende lichaamstaal etc. Op dit moment wordt dit soort overlastgevend gedrag niet als aparte categorie geregistreerd. Toch wordt regelmatig de vraag gesteld hoe groot het probleem is. Met deze notitie wordt beoogd om een “schets” te geven van de grootte van het probleem. Waar vinden we signalen van (beginnend) treiteren? Situaties waarin mensen in of rond hun huis worden getreiterd, blijven vaak lang onbekend bij de instanties. En wanneer een dergelijk probleem bekend raakt, lukt het vaak niet om de daders een halt toe te roepen. Het optreden van overheid en andere betrokken instanties is niet effectief genoeg omdat onder andere informatie over daders en slachtoffers versnipperd is . Deze verkenning is ook een poging om te weten te komen waar we mogelijk signalen van intimidatie kunnen vinden om vervolgens hier hele concrete resultaatsdoelstellingen uit te kunnen formuleren. Deze doelstellingen helpen ons om te komen tot een snellere aanpak van (beginnende) intimidatie.

Opbouw van de verkenning Omdat er niet specifiek gegevens bekend zijn van intimidatie in de woonomgeving is er een verkenning gedaan naar beschikbare cijfers. Hierbij zijn de volgende bronnen gebruikt: Regionale Veiligheidsbeeldanalyse: Burengerucht nader onderzocht, oktober 2008 Jaarverslag Beter Buren 2011 De Amsterdamse Burgermonitor 2010 Criminaliteitsbeeld Discriminatie 2010 Amsterdam Amstelland

1

Discriminatie

in de Amstelland gemeenten, Onderzoek COS Amsterdam 2010 Leefbaarheidsindex Veiligheidsindex - ervaren intimidatie en overlast Uit deze bronnen zijn de gegevens gehaald, waarbij intimidatie in de woonomgeving mogelijk een rol heeft gespeeld. Een selectiecriterium bij het verzamelen van cijfers over overlastgevers is dat de treiteraar in de wijk/ buurt woont. Bijvoorbeeld voetbalsupporters of toevallig langslopende jongeren vallen hier niet onder. In de cijfers hoeft niet expliciet sprake te zijn van treiteren zoals deze in de definitie wordt gehanteerd, maar intimidatie kan wel in deze cijfers “besloten” zitten. De volgende gegevens worden nader beschouwd: 1. Meldingen burengerucht 2. Meldingen bij woningcorporaties 3. Bemiddeling 4. Discriminatie in de woonomgeving 5. Weggepeste bewoners per stadsdeel en woning corporatie 6. Intimidatie door jeugd

Meldingen burengerucht Aangezien de politie dag en nacht bereikbaar is, bellen overlasthebbers vaak de politie. Jaarlijks komen bij de politie ongeveer 13.000 meldingen burengerucht binnen. Hieronder vallen meldingen Twist, Geluidsoverlast omwonenden en Bemiddeling.


Figuur 1: Niet spoedeisende meldingen bij de politie van de categorieën Twist, Geluidsoverlast omwonenden, bemiddeling

Meldingen Politie Intimidatie woonomgeving (prio 3 en 4) 1.545

1.478

1.401 1.587

Twist Geluidsoverlast omwonenden Bemiddeling

10.359

11.138

10.185

11.041

1.424

890

774

930

2008

2009

2010

2011

Daarnaast geeft de politie ongeveer 7.000 keer opvolging aan een incident dat te maken heeft met een burenruzie (800), huiselijke twist (3300) en geluidsoverlast particulieren (4100).2

Meldingen bij woningcorporaties In het kader van de aanpak Intimidatie in de woonomgeving is bij woningcorporaties gevraagd welke informatie zij beschikbaar hebben over overlastzaken in de woonomgeving. Door de woningcorporaties worden geen harde cijfers afgegeven, waarvan de garantie wordt gegeven dat deze volledig zijn. Met die nadrukkelijke kanttekening is het volgende overzicht te geven: Ymere (13.000 woningen): 120 meldingen in 2012 uit de registratie, schatting 500 meldingen per jaar allerlei soorten woonoverlast, ook burenruzies. Rochdale (ca 40.000 woningen): 40 meldingen van (structureel) wangedrag per jaar, waardoor huurder zich geïntimideerd of bedreigd voelt. 2 of 3 keer per jaar leidt dat tot gedwongen verhuizing van het slachtoffer. Eigen Haard (61.000 woningen Amsterdam e.o.): schatting jaarlijks 50 structurele intimidatiedossiers. Stadgenoot (ca. 33.000 woningen): jaarlijks 500 overlastmeldingen, waarvan ca. 25 tot 50 intimidatiezaken.


Bemiddeling Bij Beter Buren wordt de overlast gecategoriseerd naar overlasttype, waaronder intimidatie/ bedreiging en discriminatie. In 2011 zijn er 918 buurtbemiddelingszaken door BeterBuren afgehandeld. Hiervan heeft ongeveer 10% expliciet de vlag bedreiging/intimidatie/lastigvallen en discriminatie gekregen. Dit is een lage schatting, aangezien ook andersoortige overlast zoals geluidsoverlast en pesten/treiteren, schelden/verbaal geweld intimidatie gericht op één persoon kunnen zijn.

2 Gebaseerd op rapport “Burengerucht nader onderzocht, oktober 2008”, zie tabel in Bijlage A.

2

Locatie van discriminatie, regio (n=103) Amsterdam (n=558), 2010 (procenten)

Figuur 2: Overzicht soorten overlast die de oorzaak zijn van de burenruzie. (Bron: jaarverslag Beter Buren 2011) Soorten overlast 2011

aantal

Geluidsoverlast Personen

483

Bedreiging/Intimidatie/ Lastig Vallen

79

Geluidsoverlast Apparatuur/Audio

59

Tuin/Grondgeschil

54

Rommel/Troep

49

Parkeerproblemen

45

Pesten/Treiteren

45

Uit het Criminaliteitsbeeld Discriminatie 2010 blijkt dat in de buurt/wijk in 2008/2009 48 respectievelijk 58 meldingen van discriminatie in de buurt/wijk in Amsterdam bij het Meldpunt Discriminatie Regio Amsterdam bekend zijn4. Bij de politie zijn er in 2008/2009 77 resp. 66 discriminatiesituaties bekend met de categorie “woning” en “portiek/lift/trappenhuis”.

Schelden/Verbaal Geweld

24

Overlast Dieren

38

Overlast Kinderen

36

werkvloer

Stankoverlast

24

horeca/amusement

Overige

11

Discriminatie

7

Vernielingen

4

commerciële dienstverlening

918

prive (thuis)

Totaal

straat

woonomgeving

solliciteren

Discriminatie in de woonomgeving Uit onderzoek3 van het COS Amsterdam in 2010 naar discriminatie in de Amstellandgemeenten blijkt dat ongeveer 8 procent van de discriminatiegevallen in Amsterdam plaatsvond in de woonomgeving. Absoluut gezien waren dat ongeveer 55 situaties. Uit dit onderzoek blijkt ook dat discriminatie door buurman/buurvrouw is in 2010 6% van de gevallen voorgekomen. Dat is absoluut gezien 33 keer.

openbaar vervoer of taxi collectieve dienstverlening onderwijsinstelling pers/media internet sport 0

5

10

15

Regio Amsterdam

Burgermonitor De burgermonitor geeft aan dat ongeveer 15% van de discriminatie in woonomgeving plaatsvindt. Daarnaast blijkt dat 41% aangeeft niet te melden omdat “het melden niets verandert”. Zie de grafiek op de volgende bladzijde.

3 Bron: Discriminatie in de Amstelland gemeenten, Onderzoek COS Amsterdam 2010 4 Bron: Criminaliteitsbeeld Discriminatie 2010 Amsterdam Amstelland

3


20

Weggepeste bewoners per stadsdeel en woning corporatie

Overlastgevende multiprobleemgezinnen

Een ronde langs de stadsdelen en de woningcorporaties heeft het beeld opgeleverd dat er in 2011 ongeveer 9 overlasthebbers zijn verhuisd als gevolg van intimidatie. Dit is een lage schatting, aangezien niet alle stadsdelen en woningcorporaties cijfers hebben aangeleverd.

Er is sprake van overlast in het kader van de OMPG aanpak indien:

Intimidatie door jeugd Er zijn verschillende rapporten beschikbaar met cijfers over overlastgevende jongeren. In deze onderzoeken wordt geen onderscheid gemaakt naar overlast naar jongeren uit de buurt/wijk en of er sprake is van structurele persoonsgerichte intimidatie.


De

kinderen (minderjarig of meerderjarig) meerdere malen in aanraking zijn gekomen met politie/justitie en/of Lid zijn van een jeugdbende of jeugdgroep en In het openbaar hinderlijk gedrag vertonen (alcohol- drugsgebruik, aanrichten vernielingen, geluidsoverlast, seksueel overschrijdend gedrag) Gezinnen die voldoen aan de criteria kunnen in principe worden aangemeld bij OMPG gezinnen, mits er ook een jeugdbeschermings- of jeugdreclasseringsmaatregel voor 1 of meerdere van de kinderen is uitgesproken door de kinderrechter. In 2010 waren er 60 gezinnen die onder OMPG aanpak werden begeleid. In 2011 waren dat er 51. Nagegaan moet worden welke gezinnen hun buren of buurtbewoners intimideren.

4

Conclusies Treitergevallen zijn verscholen in meldingen (13.000) burengerucht bij politie Jaarlijks worden er heel veel meldingen burengerucht gedaan bij de politie en vindt er ook veel opvolging plaats op incidenten die woongerelateerd zijn. Deze meldingen kunnen de bron van intimidatie zijn. Deze gegevens kunnen gebruikt worden om treiteren in de woonomgeving “op te sporen” door te detecteren welke adressen meerdere meldingen kennen. Herkennen signalen intimidatie en treiteren bij Beter Buren Bij burenruzies kan er sprake zijn van intimidatie en discriminatie. In 2011 was dat voor zover bekend bij Beter Buren het geval in 86 gevallen. Signalen van intimidatie en discriminatie worden dus herkend door Beter Buren. Melden discriminatie in de woonomgeving “verandert niets” Van discriminatie in de woonomgeving zijn rond de 60 gevallen bekend bij politie of meldpunt Discriminatie. De door bewoners ervaren discriminatie in de woonomgeving is hoger dan er wordt gemeld. De belangrijkste reden om niet te melden is dat “melden niets verandert”. Aantallen slachtoffers respectievelijk daders die verhuizen onduidelijk Een eerste inventarisatie onder de stadsdelen heeft geleid tot een ruwe schatting dat er in 2011 zijn er 9 slachtoffers zijn verhuisd.

5


Dit actieplan is opgesteld door de directie Openbare Orde en Veiligheid van de gemeente Amsterdam in samenwerking met stadsdelen, politie, Openbaar Ministerie en de (Federatie van) woningcorporaties. December 2012 7


Actieplan. De Treiteraanpak. Intimidatie in de woonomgeving

Recommend Documents