Access and Inclusion Promoting Language Teaching for All VET4VIP Vocational English Teaching for Visually Impaired People Cursusprogramma T3C Voor taaltrainers die visueel beperkten willen toelaten tot hun cursus Versie 1.0
Transversal Programme KA2 Languages Multilateral Project 505296-LLP-1-2009-1-DE-KA2-KA2MP
Inhoud Inleiding............................................................................................................................................................ 1 De Vet4Vip Grundtvig-cursus............................................................................................................................ 2 Doelstellingen.............................................................................................................................................. 2 Methode....................................................................................................................................................... 3 Verwachtingen............................................................................................................................................. 3 Cursusoverzicht........................................................................................................................................... 5 DAG 1 – DAG 2...................................................................................................................................... 5 DAG 1............................................................................................................................................................... 6 Overzicht..................................................................................................................................................... 6 Details.......................................................................................................................................................... 7 Unit 1.1 – Aan elkaar voorstellen............................................................................................................ 7 Unit 1.2 - Ervaringen delen en realistische verwachtingen scheppen ....................................................7 Unit 1.3 - Inleiding tot de Vet4Vip-cursus ............................................................................................... 8 Unit 1.4 – Blind zijn – gevolgen voor dagelijks leven..............................................................................8 Unit 1.5 – Blind zijn – gevolgen voor het leerproces ..............................................................................8 Unit 1.6 - Geblinddoekt – leren om blindengeleide te worden................................................................9 Unit 1.7 – Les met blinddoek: dingen vinden........................................................................................10 Unit 1.8 - Scenario-unit over “omgeving”, met een cursist met visuele beperking in de klas................10 Dag 2.............................................................................................................................................................. 11 Overzicht.................................................................................................................................................... 11 Details........................................................................................................................................................ 12 Unit 2.1 – Onderzoek van psychologische aspecten van visuele beperking.........................................12 Unit 2.2 – Begrijpen zonder te zien....................................................................................................... 12 Unit 2.3 – Inleiding tot braille en grote letters – verschillende manieren voor lezen en schrijven ........13 Unit 2.4 – Ondersteunende technologie, deel 1 ...................................................................................13 Unit 2.5 – Studiebezoek 1 – een klas observeren (didactische video’s)...............................................14 Unit 2.6 – Taalactiviteiten initiëren ....................................................................................................... 14 Unit 2.7 - Huiswerk............................................................................................................................... 15 Unit 2.8 – Praktijkoefening: telefoongesprek........................................................................................15 Unit 2.9 – Praktijkoefening: gesproken beschrijving.............................................................................15 Dag 3.............................................................................................................................................................. 16 Overzicht.................................................................................................................................................... 16 Details........................................................................................................................................................ 17 Unit 3.1 – Cursusboek aanpassen en benutten....................................................................................17 Unit 3.2 - Grammatica........................................................................................................................... 17 Unit 3.3 - Focus op ‘lage’ technologie................................................................................................... 18 Unit 3.4 – Ondersteunende technologie, deel 2....................................................................................18 Unit 3.5 – ALLVIP Technologie 1........................................................................................................... 18 Unit 3.6 – Omzetten van informatie in toegankelijk formaat..................................................................19 Unit 3.7 - Realia.................................................................................................................................... 20 Unit 3.8 - Spraakoefeningen................................................................................................................. 20 Dag 4.............................................................................................................................................................. 21 Overzicht.................................................................................................................................................... 21 Details........................................................................................................................................................ 22 Unit 4.1 – Aanpassen en benutten van authentieke materialen............................................................22 Unit 4.2 – Eigen activiteit bedenken...................................................................................................... 22 Unit 4.3 – Normaal ziende cursisten als hulpmiddel.............................................................................22 Unit 4.4 – Woordenschat en schrijven.................................................................................................. 23 Unit 4.5 – ALLVIP Technologie 2........................................................................................................... 23 Unit 4.6 – Gebruik van rollenspel.......................................................................................................... 24 Unit 4.7 - Projectvoorbereiding............................................................................................................. 24 Dag 5.............................................................................................................................................................. 25 Overzicht.................................................................................................................................................... 25 Details........................................................................................................................................................ 26 Unit 5.1 - Studiebezoek 2 – praktische zaken.......................................................................................26 Unit 5.2 – Richtlijnen voor de school..................................................................................................... 26 Unit 5.3 – Reclame .............................................................................................................................. 26 Unit 5.4 – Presentaties van docenten, deel 1.......................................................................................27 Unit 5.5 – Presentaties van docenten, deel 2.......................................................................................27 Unit 5.6 – Afronding van de cursus....................................................................................................... 28 VET4VIP-licentieovereenkomst voor eindgebruikers......................................................................................29 AANDUIDING VAN AUTEURSRECHT EN HANDELSMERK....................................................................30
Inleiding Taaltraining voor blinden en slechtzienden is in het algemeen een verwaarloosd onderwijsterrein. Het taaltrainingsaanbod voor mensen met een visuele beperking richt zich momenteel voornamelijk op jongeren. Bovendien vindt het meestal plaats in een instituut voor slechtzienden of in het kader van een rehabilitatieprogramma. Voor volwassenen is het vaak onmogelijk om deel te nemen aan reguliere cursussen op taalinstituten omdat deze beweren niet technisch uitgerust te zijn voor de speciale behoeften van cursisten met een visuele beperking, plus dat zij geen docenten hebben met de vereiste ervaring om les te geven aan blinden en slechtzienden. In zekere zin hebben de taalinstituten waarschijnlijk gelijk. De materialen die op conventionele taalinstituten gebruikt worden, zijn niet geschikt voor mensen met een visuele beperking omdat ze meestal gebaseerd zin op visuele informatie: gedrukte materialen, boeken of geschreven tekst op schoolborden, whiteboards en beamers. Luistermateriaal is aanwezig maar uitsluitend als aanvulling op het schriftelijke materiaal. Blinden en slechtzienden die zich aanmelden bij taalinstituten worden dus meestal geweigerd, omdat de docenten niet over het benodigde lesmateriaal beschikken en ook niet bereid of getraind zijn om om te gaan met mensen met een visuele beperking. Deze situatie moet duidelijk aangepakt worden zodat blinden en slechtzienden vreemde talen kunnen leren en niet gediscrimineerd worden vanwege hun beperking. Zo kunnen zij taalvaardigheden toevoegen aan hun CV, wat tot betere kansen op de arbeidsmarkt leidt. Om betere taaltrainingsmogelijkheden te creëren voor blinden en slechtzienden, en gegeven het feit dat Engels een wereldtaal is, is besloten om Engelse taaltrainingsmodules te ontwikkelen voor volwassenen met een visuele beperking. Ook is besloten dat het hulpmiddel dat in het kader van het Socrates ALLVIP-project is ontwikkeld – een forcefeedback-joystick voor haptische terugkoppeling – centraal kan zijn om cursisten met een visuele beperking in staat te stellen om taaloefeningen uit te voeren. Een van de doelen van het project was het maken van bewerkbare computergestuurde trainingsmodules voor zakelijk Engels die geschikt zijn voor volwassen cursisten met een visuele beperking, met inzet van dit technische hulpmiddel. Daarnaast, aangezien het vinden van gekwalificeerde taaltrainers die les kunnen geven aan mensen met een visuele beperking een van de grote uitdagingen is, wordt binnen het project een trainingskader ingericht voor reeds gekwalificeerde taaltrainers dat hen de vaardigheden verschaft om cursisten met deze beperking in hun taalklassen op te nemen. Deze training (en bijbehorende materialen) wordt op landelijk niveau aangeboden als Grundtvig-cursussen. Reguliere taalinstituten worden hiermee in staat gesteld om taaltrainingen te bieden aan blinden en slechtzienden. Dit is een belangrijke stimulans om het leren van een vreemde taal mogelijk te maken voor deze doelgroep. Naarmate de voorgestelde taalmodules aangepast kunnen worden met nieuwe content, aan de taal van de cursist en deels met nieuwe doeltalen, krijgen deze modules een lang leven en kunnen met verloop van tijd zorgen voor taaldiversiteit binnen de doelgroep van blinden en slechtzienden.
1
De Vet4Vip Grundtvig-cursus De Vet4Vip Grundtvig-cursus is zeker geen nieuwe taaltrainingsmethode. Wat deze cursus in plaats daarvan doet, is strategieën, tips en praktische voorbeelden aanleveren waardoor een reguliere taaldocent en taleninstituut voldoende is voorbereid wanneer een cursist een visuele beperking heeft. In deze context heeft adequate ondersteuning betrekking op en vereist: •
menselijke interactie (communicatie, begeleiding, vraagbaak)
•
de bereidheid om goede oude gewoontes aan te passen, zoals uitgaan van het geschreven/gesproken woord, orde en voorspelbaarheid
•
conformiteit qua ruimte (plaatsing van objecten, navigeerbare routes)
•
slim gebruik van technologie
•
mentale bekwaamheden zoals lateraal denken, de bereidheid om dingen anders te doen
•
realiseren dat wat we als vanzelfsprekend en onveranderlijk beschouwen ook anders uitgevoerd kan worden (bv. mondelinge en schriftelijke communicatie in plaats van gebaren, lichaamstaal en mimiek, gebruik van non-visuele cues zoals geluid, gevoel, smaak en geur)
Met adequate hulp, organisatie van de ruimte en ondersteunende techniek zijn de meeste gebruikelijke doelen bereikbaar voor mensen met een visuele beperking, in veel gevallen door het volgen van een andere aanpak en/of strategie. Een mentale instelling die gericht is op het oplossen van problemen verhoogt de sociale aanvaarding en leidt tot een hechtere gemeenschap met gelijke kansen voor iedereen, ongeacht of iemand wel of geen beperking heeft.
Doelstellingen Cursisten met een visuele beperking moeten 1. zich op hun gemak voelen in iedere situatie, dus met controle over de eigen ruimte (klaslokaal) en in staat om gebruik te maken van de belangrijkste schoolfaciliteiten (koffiekamer, toilet, kantoor etc.); 2. zich in staat voelen tot interactie met de docent en de klas, als mensen die hulp nodig hebben maar die ook hulp aan collega’s kunnen bieden; 3. voelen dat zij de kans hebben om activiteiten, tijd, ruimte, doelen en verantwoordelijkheden te delen; 4. de kans hebben om van rol te wisselen (de visueel beperkte cursist is niet altijd degene die hulp nodig heeft). De Vet4Vip-cursus is daarom niet een speciale cursus voor mensen met een visuele beperking. In plaats daarvan is het bedoeld om taaltrainers te leren hoe mensen met deze beperking kunnen integreren in hun taallessen. Met die gedachte voor ogen is de cursus gericht op de volgende doelstellingen: 1. competent, voorbereid en op de juiste plek te voelen; 2. in staat om realistische verwachtingen te creëren met betrekking tot elke afzonderlijke cursist met een visuele beperking; 2
3. in staat om problemen niet te overschatten (bv. wandelen, trappen lopen, gebruik van vertrouwde toetsenborden, etc.); 4. in staat om problemen niet te onderschatten (bv. ieder digitaal materiaal is toegankelijk en te gebruiken door mensen met een visuele beperking); 5. aanpassen van lesactiviteiten (interactie, communicatie, instructies, leermiddelen, rollen, ruimte, tijdschema en route); 6. in staat om alle kansen te benutten die voortkomen uit de interesses, motivatie en culturele achtergrond van de visueel beperkte leerling in de klas.
Methode De Vet4Vip-cursus vindt plaats in een trainingscentrum voor mensen met een visuele beperking en wordt door twee mensen gegeven: iemand die gespecialiseerd is in het werken met blinden en slechtzienden, en een taaltrainer. De volgende methodes worden toegepast bij de Vet4Vip-cursus: 1. Informatie over visuele beperkingen en de betekenis daarvan voor het dagelijks leven en het leren met behulp van video, speciale brillen, schriftelijke documentatie en gesprekken met visueel gehandicapten 2. Leren om als “blindengeleide” te fungeren 3. Lessen met blinddoek 4. Praktische training in ondersteunende technologie 5. Inleiding tot de ALLVIP-technologie: een taal leren met behulp van een haptische gebruikersinterface (inclusief aanpasbare computermodules voor Engels, om mee te nemen naar huis) 6. Studiebezoeken (school of instelling en klassen voor visueel beperkte mensen) 7. Voorbeeldactiviteiten voor taaltraining (woordenschat, grammatica, spreekbeurten, gebruik van realia, etc.) 8. Voorbereiding en presentatie van een aangepast onderwerp voor mensen met een visuele beperking 9. Microlessen (les geven aan een groep met een zelfbedacht onderwerp of activiteit, aangepast aan mensen met een visuele beperking)
Verwachtingen In plaats van iets speciaals te ontwikkelen voor een speciale groep, ligt de aandacht van de Vet4Vip-cursus op: •
Integratie van blinde en slechtziende cursisten in de klas omdat iedere cursist hier baat bij heeft. Ineens is het logisch om een foto of situatie aan iemand anders te beschrijven, want met gebaren of andere non-verbale middelen tot communicatie kom je er niet.
•
De positieve effecten van het aanpassen van lesmethoden aan mensen met een visuele beperking. Dit betekent ook meer variatie voor mensen met normaal zicht.
•
Het nut van speciale trainingsmethodes voor cursisten met een visuele beperking. Luisteren naar en begrijpen van oefeningen voor deze cursisten vereisen geen andere informatiebronnen zoals tekst of beeld. Op deze manier kunnen mensen 3
met normaal gezichtsvermogen zich richten op luisteren en begrijpen zonder afleidingen. Dit betekent ook dat voor mensen met een visuele beperking ontwikkelde lesmethodes “normaal” worden, niet alleen voor docenten maar ook voor andere cursisten. Dit maakt de integratie van mensen met een visuele beperking eenvoudiger en normaal.
4
Cursusoverzicht DAG 1 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
Kennismaking – anderen leren kennen Ervaringen delen en realistische verwachtingen scheppen Inleiding tot de Vet4Vip-cursus Blind zijn – veel voorkomende ideeën over blindheid, realistische verwachtingen, gevolgen voor dagelijks leven Blind zijn – onderzoek naar de gevolgen van visuele beperking voor het leerproces Geblinddoekt – leren om blindengeleide te worden Geblinddoekt – het klaslokaal vinden, je plaats in het lokaal, objecten op je tafel Scenario-unit over “omgeving”, met een cursist met een visuele beperking in de klas
DAG 2 1. Onderzoek van psychologische aspecten van visuele beperking en verzorgers van mensen met een visuele beperking 2. Begrijpen zonder te zien 3. Inleiding tot braille en grote letters – verschillende manieren om te lezen en schrijven 4. Ondersteunende technologie, deel 1 5. Studiebezoek 1 – een klas observeren (didactische video’s) 6. Taalactiviteiten initiëren 7. Huiswerk – een portfolio van niet op tekst gebaseerde huiswerktaken samenstellen 8. Praktijkervaring: telefoongesprek 9. Praktijkervaring: gesproken beschrijving
DAG 3 1. Lezen en luisteren. Groepsessie – kijken naar eigen cursusboeken en hoe activiteiten gebruikt kunnen worden met mensen met visuele beperking in een klas met normaal zienden. 2. Cursusboek aanpassen en benutten – voorbeeldactiviteiten gebaseerd op cursusboeken met nadruk op grammatica. 3. Focus op ‘lage’ technologie – bv. cuisenaire staafjes. 4. Ondersteunende technologie, deel 2 5. ALLVIP Technologie 1 – Inleiding tot ALLVIP-technologie 6. Informatie omzetten naar toegankelijk formaat 7. Realia – gebruik van middelen die non-visuele zintuigen inzetten zoals gevoel en geluid. Voorbeeldactiviteiten en terugkoppeling en uitbreiding. Nadruk op VIP-kit. 8. Spraakoefeningen
DAG 4 1. Aanpassen en benutten van authentieke materialen – voorbeeldactiviteiten op basis van authentiek gedrukt en geluidsmateriaal 2. Groepswerk – eigen activiteit bedenken met behulp van authentiek materiaal 3. Nadruk op gebruik van normaal ziende cursisten als hulpmiddel: woordenboeken en encyclopedieën 4. Woordenschat en schrijven: identificeren van uitdagingen + vinden van oplossingen door techniek en creativiteit 5. ALLVIP Technologie 2 – taaltrainingsmodules 6. Gebruik van rollenspel 7. Voorbereidingstijd voor project + ondersteuning door handleiding + extra tijd voor praktijktraining met technische middelen
DAG 5 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Studiebezoek 2 – praktische zaken Docenten stellen richtlijnen voor eigen school op Reclame Presentaties door docenten, deel 1 – kort lesje + feedback Presentaties door docenten, deel 2 – kort lesje + feedback Afronden van cursus
5
DAG 1 Overzicht Unit
Onderwerp
Van
Tot
Duur
1.1
Kennismaking – anderen leren kennen
09:00
09:30
30 min.
1.2
Ervaringen delen en realistische verwachtingen scheppen
09:30
10:00
30 min.
1.3
Inleiding tot de Vet4Vip-cursus
10:00
10:30
30 min.
Pauze
10:30
10:45
15 min.
1.4
Blind zijn – veel voorkomende ideeën over blindheid, realistische verwachtingen, gevolgen voor dagelijks leven
10:45
11:30
45 min.
1.5
Blind zijn – onderzoek naar de gevolgen van visuele beperking voor het leerproces
11:30
12:15
45 min.
Lunch
12:15
13:15
60 min.
1.6
Geblinddoekt – leren om blindengeleide te worden
13:15
14:00
45 min.
1.7
Geblinddoekt – het klaslokaal vinden, je plaats in het lokaal, objecten op je tafel
14:00
14:45
45 min.
Pauze
14:45
15:00
15 min.
Scenario-unit over “omgeving”, met een cursist met een visuele beperking in de klas
15:00
16:00
60 min.
1.8
Totale duur
7 uur
6
Details Unit 1.1 – Aan elkaar voorstellen Omschrijving
Elkaar leren kennen
Doelen
Deelnemers hebben ervaringen uitgewisseld Deelnemers hebben gemeenschappelijke doelen verwoord en verduidelijkt Begin gemaakt met teambuilding
Methodes
Verbale interactie
Materialen
Stem, ieder bruikbaar beeldmateriaal
Duur
30 minuten
Opmerking
Deze inleiding wordt ook gebruikt om de gastheer/vrouw en het trainerteam voor te stellen. Praktische mededelingen horen ook thuis in deze fase.
Unit 1.2 - Ervaringen delen en realistische verwachtingen scheppen Omschrijving
Uitwisselen van informatie in persoonlijke ontmoeting met mensen met een visuele beperking, en scheppen van realistische verwachtingen.
Doelen
Deelnemers hebben positieve en negatieve aspecten gedeeld (moeite met het leggen van contacten, hoe iemand te helpen, hoe moet ik me uitdrukken …). Deelnemers hebben realistische verwachtingen opgebouwd tijdens de Grundtvig-cursus (niet een nieuwe methode maar nogal nuttige strategieën om adequaat over te komen).
Methode
Begeleide discussie
Materialen
Plaatjes, simulatie door docent
Duur
30 minuten
Opmerking
Deelnemers moeten beginnen met het beschrijven van positieve en negatieve ervaringen wanneer ze voor de eerste keer iemand met een visuele beperking ontmoeten van. Docent moet proberen aan te geven dat verschil in de benadering van realiteit een belangrijk aspect is van onze gemeenschap. Bewustwording van moeilijkheden kan leiden tot adequaat gedrag en realistische verwachtingen.
7
Unit 1.3 - Inleiding tot de Vet4Vip-cursus Omschrijving
Inleiding tot programma, onderwerpen en doelen van de cursus
Doelen
Geplande activiteiten worden gepresenteerd en begrepen. Deelnemers geven aan dat het doel haalbaar is (ook wanneer het een mentale inspanning van cursisten vergt).
Methode
Presentatie
Materialen
Stem en dia’s
Duur
30 minuten
Opmerking
Unit 1.4 – Blind zijn – gevolgen voor dagelijks leven Omschrijving
Blind zijn – veel voorkomende ideeën over blindheid, realistische verwachtingen, gevolgen voor dagelijks leven. Primair belang van zicht en de consequenties ervan voor dagelijks leven. Gevolgen voor leren; obstakels, limieten, grenzen en bruggen. Hoe mensen zien, veel voorkomende soorten visuele beperking. Belangrijkste oogziekten; oorzaken; psychologische, sociale en leerimplicaties.
Doelen
Deelnemers zijn bewust van de belangrijkste gevolgen van blindheid voor dagelijks leven, de gevolgen ervan voor het leerproces. Deelnemers hebben inzicht gekregen in een aantal belangrijke begrippen, zoals obstakel, limiet, grens en brug.
Methodes
Presentatie en discussie met behulp van een expert (bv. oriëntatie en mobiliteitstrainer).
Materialen
Vet4Vip Brochure 1 Film "Wat doe je wanneer je een blinde ziet" door AFB. Gebruik van bril die belangrijkste visuele afwijking laat zien. Verkrijgbaar bij Sankt Gallen Center.
Duur
45 minuten
Opmerking
Deelnemers worden bewust van visuele beperkingen, afhankelijk van soort oogafwijking. Door behulp van een speciale bril worden ze bewust van hoe moeilijk het is om iemand met een visuele beperking als zodanig te herkennen. Zo gaan zij nadenken over compenserende strategieën.
Unit 1.5 – Blind zijn – gevolgen voor het leerproces Omschrijving
Blind zijn – onderzoek naar de gevolgen van visuele beperking voor het leerproces
Doelen
Deelnemers zijn bewust van de beperkingen waar mensen met een visuele beperking mee te maken kunnen krijgen. Deelnemers leren compenserende strategieën om cursisten met visuele beperkingen te ondersteunen. Deelnemers zijn in staat om leerlingen daadwerkelijk te ondersteunen door een specifieke aanpak.
Methodes
Inleiding Presentatie op basis van literatuur en observatie ter plaatse Verschillen tussen ‘verlies van gezichtsvermogen’ en ‘een visuele beperking hebben’ en de gevolgen daarvan voor het leren van Engels
8
Vragen: Wat hebben cursisten met een visuele beperking nodig? Wat hebben docenten nodig om tegemoet te komen aan de behoeften van hun cursisten? Groepsdiscussie over mogelijke compenserende strategieën. Conclusies Materialen
Brochure “Waar is daar?” PowerPoint, video
Duur
45 minuten
Opmerking
Unit 1.6 - Geblinddoekt – leren om blindengeleide te worden Omschrijving
Leren om blindengeleide te worden Oriëntatie, navigatie en mobiliteit - Wat betekent oriëntatie voor een blinde? - Mobiliteit voor een blinde? - Basistechnieken voor bescherming - Basistechnieken voor een blindenstok en andere praktische hulpmiddelen voor slechtzienden. - Barrières waar mensen met een visuele beperking mee te maken krijgen - Hoe ben je tot steun (film over wat doe je wanneer je een blinde ziet, door AFB). - Hoe ben je een oriëntatiepunt als docent in de klas
Doelen
Deelnemers zijn bewust van de consequenties van een visuele beperking voor ‘eenvoudige’ handelingen in dagelijks leven. Deelnemers begeleiden hun leerlingen naar en binnen de klas. Deelnemers zijn zich bewust van hun positie in de klas.
Methodes
Theorie (lezing, presentatie….) Simulatieoefeningen Basistechnieken in paren uitproberen (zoals gepresenteerd tijdens eerste deel) Discussie Ervaringen delen
Materialen
PowerPoint, blinddoeken, objecten voor praktische oefeningen (bv. een kop koffie drinken, een bordspel spelen (Ludo, Scrabble, enz.)
Duur
45 minuten
Opmerking
Deelnemers moeten een live demonstratie geven over hoe je een blinde correct begeleidt, moeten teambanden versterken, moeten inlevingsvermogen versterken.
9
Unit 1.7 – Les met blinddoek: dingen vinden Omschrijving
Les met blinddoek: je klaslokaal vinden, je plek in de klas vinden, objecten op je tafel vinden. De docent demonstreert in het kort basistechniek voor bescherming, basistechnieken voor objecten zoeken (waar is de deur?) en basistechnieken voor onderzoek (wat ligt er op mijn tafel?). Daarna wordt iedereen gevraagd om geblinddoekt eenvoudige handelingen te verrichten. Als laatste wordt iedereen gevraagd zijn/haar gevoelens en indrukken te verwoorden.
Doelen
Deelnemers hebben eenvoudige situaties geblinddoekt aan den lijve ervaren, hebben hun “verborgen krachten” concreet ervaren (gehoor, plantaire prikkels, haptische perceptie).
Methodes
Praktijkdemonstratie; praktische ervaring; verwoording van ervaring; discussie
Materialen
Blinddoeken
Duur
45 minuten
Opmerking
Unit 1.8 - Scenario-unit over “omgeving”, met een cursist met visuele beperking in de klas Omschrijving
Deze praktijksessie is gebaseerd op theoretische concepten en praktische ervaringen die deelnemers de eerste dag hebben meegemaakt. De docent presenteert de “omgeving” bij Bartimeüs en deelnemers worden gevraagd de gepresenteerde unit aan te passen aan de hand van hun ervaring als taaltrainer.
Doelen
Deelnemers hebben de directe relatie ervaren tussen wat zij hebben geleerd en geoefend deze dag en een praktische toepassing van de concepten. Deelnemers hebben enig idee over wat een methode aanpassen inhoudt. Deelnemers beginnen te oefenen met individueel lesgeven.
Methodes
De docent presenteert de Bartimeüs-unit, legt uit waarom en hoe, wijst op aanpassingen aan een gewone didactische unit.
Materialen
PowerPoint
Duur
60 minuten
Opmerking
10
Dag 2 Overzicht Unit
Onderwerp
Van
Tot
Duur
2.1
Onderzoek van psychologische aspecten van visuele beperking en verzorgers van mensen met een visuele beperking
08:30
09:00
30 min.
2.2
Begrijpen zonder te zien
09:00
09:30
30 min.
2.3
Inleiding tot braille en grote letters – verschillende manieren om te lezen en schrijven
09:30
10:30
60 min.
Pauze
10:30
11:00
30 min.
2.4
Ondersteunende technologie, deel 1 – inleiding + praktijkervaring met wat in de klas kan worden gebruikt
11:00
12:00
60 min.
2.5
Studiebezoek 1 – een klas observeren (didactische video’s)
12:00
12:30
30 min.
Lunch
12:30
13:30
60 min.
2.6
Taalactiviteiten initiëren
13:30
14:00
30 min.
2.7
Huiswerk – een portfolio van niet op tekst gebaseerde huiswerktaken samenstellen
14:00
14:30
30 min.
2.8
Praktijkervaring: telefoongesprek
14:30
15:00
30 min.
Pauze
15:00
15:15
15 min.
Praktijkervaring: gesproken beschrijving
15:15
16:15
60 min.
2.9
Totale duur
7 uur 45 min.
11
Details Unit 2.1 – Onderzoek van psychologische aspecten van visuele beperking Omschrijving
Onderzoeken van psychologische aspecten van visuele beperking en verzorgers van mensen met een visuele beperking
Doelen
Deelnemers zijn op de hoogte van belangrijkste consequenties - van verschillende soorten oogafwijkingen, - voor de sociaal-emotionele ontwikkeling, - voor de oriëntatie en mobiliteit, - voor het leerproces en uiteindelijk het leren van een vreemde taal.
Methodes
Discussie – PowerPoint
Materialen
Vet4Vip Brochure 2
Duur
30 minuten
Opmerking
Deelnemers moeten het basisconcept begrijpen dat, hoewel er geen specifieke psychologie bestaat betreffende mensen met een visuele beperking, deze beperking toch behoorlijke gevolgen heeft voor vele persoonlijkheidsaspecten van de betrokken persoon.
Unit 2.2 – Begrijpen zonder te zien Omschrijving
“Zien door woorden”. De stem is ons visitekaartje (correct gebruik van taal, instructie, hoorbare beschrijvingen), gebruik van sensitieve signalen tijdens communicatie.
Doelen
Deelnemers zijn bewust van het belang van het verstrekken van informatie met non-visuele middelen (goed stemgebruik, toepasselijke woorden om te beschrijven wat je bedoelt, of de kans geven om objecten aan te raken ter compensatie van volledig verlies van gezichtsvermogen) binnen een didactische context.
Methodes
Uitleg: voorbeeldsituaties waarin deelnemers wordt gevraagd om te “raden”, akoestische signalen, verschillende situaties. Praktijkoefeningen (luisteren naar voorbeeldgeluiden, zoals diverse omgevingen, etc.). Situatie raden door naar geluid te luisteren (vullen van reservoir, water aan de kook, stappen op verschillende etages, etc.). Oefening in luisteren naar beschrijving (helft van de klas geblinddoekt, één deelnemer bekijkt een film en vertelt wat hij ziet, de rest van de klas observeert en maakt notities voor opmerkingen. Daarna omgekeerd. “Spiegel” – één deelnemer geblinddoekt. De klas kiest een houding, een deelnemer geeft mondelinge instructies aan de geblinddoekte deelnemer die de houding moet herhalen. Non-verbale communicatie (contact, afstand; structuur van verbale communicatie (conversatie in plaats van monoloog, verbale mijlpalen zoals “ik ben klaar”, “stoppen a.u.b.”, “ik ben het oneens”, “we praten nu over ...”.)
Materialen
Hereford-boekje – ouderwets pratend boek - Daisy pratend boek - Radio op het web en de mogelijkheden ervan voor het leren van een taal - Audio-opnames
Duur
30 minuten 12
Opmerking
Deelnemers moeten bewust worden van het belang van goed gebruik van non-visuele signalen (akoestische, tastbare, contextuele informatie) en moeten beginnen te realiseren hoeveel dingen zij kunnen ontdekken zonder hun ogen te gebruiken. Dit ontwikkelt op zijn beurt verfijnde strategieën voor probleemoplossing, met positieve gevolgen voor hun professionele activiteit, ongeacht of er leerlingen met een visuele beperking in de klas zijn. Deelnemers moeten bewust worden hoe belangrijk het is om bepaalde fouten te voorkomen, zoals het geven van een PowerPoint-presentatie zonder hardop te lezen wat er op de dia’s staat of een object te beschrijven zonder de blinde of slechtziende de kans te geven het aan te raken (indien mogelijk).
Unit 2.3 – Inleiding tot braille en grote letters – verschillende manieren voor lezen en schrijven Omschrijving
Een inleiding tot achtergrond, gebruik, onderwijs en productie van braille.
Doelen
Deelnemers begrijpen braille als communicatietaal dat mensen met een visuele beperking gebruiken. Deelnemers hebben de kennis om gedrukt en digital studiemateriaal om te zetten naar braille.
Methodes
Instructie, demonstratie en praktische ervaring. Praktijkoefeningen: neem enkele pagina’s uit een taaltekstboek en probeer die anders te verwoorden, rekening houdend met de belangrijkste regels van de braille-aanpak.
Materialen
Paper over de achtergronden van braille. Apparatuur zoals brailleregels en een braille-reliëfpers.
Duur
60 minuten
Opmerking
Communicatie (braille* en grote letters) – grote letters/brailleprinters en -lezers. Gebruik braille-informatieblad categorie 1. - Braille (basisprincipe, gaat verder dan alfabet, een soort wereldtaal die ook geluiden, interpunctie en cijfers weergeeft). - Braille in het onderwijs: voor ontspanning, voor gezondheid, voor zelfstandig leven. - Wat kunnen we wel en wat niet verwachten van braille. - Van reguliere tekst naar braille: conversie, transcriptie, interpretatie.
Unit 2.4 – Ondersteunende technologie, deel 1 Omschrijving
Een inleiding tot de toegankelijkheid van gedrukt en digital lesmateriaal.
Doelen
Deelnemers kennen de toegankelijkheidsproblemen van gedrukt en digital studiemateriaal en de methodes om dit materiaal te converteren naar een toegankelijke vorm.
Methodes
Instructie en demonstratie Concreet voorbeeld: een leereenheid wordt aangepast voor leerlingen met gedeeltelijk zicht van een ander soort (centraal scotoom, perifere reductie). Tekstproductie (vergrote fotokopie, herstructurering van tekst)
Materialen
Vet4Vip Brochure 4 Papier en enkele ICT-apparaten Defaulteigenschappen voor toegankelijkheid van het besturingssysteem Schriftelijke communicatie met traditionele middelen (waterdichte pennen en speciaal papier) en IT (vergrotingssoftware). Beoordelingspakket voor individualisering van groot gedrukte tekst 13
Enkele voorbeelden van correcte praktijk en van veelvoorkomende fouten. Duur
60 minuten
Opmerking
Deze module is bedoeld om deelnemers duidelijk te maken dat wat zij in bepaalde situaties als vanzelfsprekend beschouwen in werkelijkheid ingewikkeld is. Een van de meest voorkomende voorbeelden is het gebruik van technologie voor mensen met een visuele beperking in een didactische context. We gaan er algemeen van uit dat ieder materiaal met technische middelen automatisch toegankelijk en bruikbaar gemaakt kan worden. Deze aanname leidt tot het overschatten van de mogelijkheden van IT en het onderschatten van interpretatieproblemen. In het algemeen moeten deelnemers meer bewust worden van hoe belangrijk het is om hun normale lesactiviteiten aan te passen aan de individuele leerling, ongeacht of die een visuele beperking heeft of niet.
Unit 2.5 – Studiebezoek 1 – een klas observeren (didactische video’s) Omschrijving
Observatie van een taaltraining bij de gastorganisatie, waaronder bekijken van didactische video’s.
Doelen
Concrete ervaring opdoen door middel van directe observatie en/of video’s. Deelnemers moeten leren hoe te observeren, wat te observeren en hoe daarover te rapporteren.
Methodes
Observatie van eenvoudige didactische situatie, met behulp van observatiebladen (begeleid en/of vrij). Discussie met docenten / leerlingen / (over video)
Materialen
Film of video’s, of echte situaties. Observatiebladen.
Duur
30 minuten
Opmerking
Deze module is bedoeld om deelnemers in staat te stellen theoretische concepten en concrete ervaringen te vergelijken met kleine voorbeelden uit de praktijk. Deelnemers moeten bewust worden van het feit dat grammatica, boeken en presentaties slechts een deel van de werkelijkheid vertegenwoordigen. Die is zeker belangrijk is, maar dekt lang niet iedere situatie.
Unit 2.6 – Taalactiviteiten initiëren Omschrijving
Voorbeeldactiviteiten (opwarmers en vullers, ijsbrekers, enz.) aangepast voor gewone klassen waarin leerlingen met een visuele beperking. Korte activiteiten en oefeningen aan het begin van een les of tussen lesdelen, die leerlingen stimuleren tot praten en zichzelf open te stellen.
Doelen
Deelnemers kennen goede voorbeelden van activiteiten die volledig geschikt, gedeeltelijk geschikt en totaal ongeschikt zijn. Deelnemers zijn bewust van en kennen manieren om voorbeeldactiviteiten aan te passen of te veranderen.
Methodes
Docenten delen hun favoriete activiteiten en bespreken mogelijke aanpassingen. Docenten stellen een lijst op van totaal ongeschikte activiteiten (bv. ballen naar leerlingen gooien), gedeeltelijk geschikte activiteiten (ook hoe deze kunnen worden aangepast) en geschikte activiteiten.
Materialen
Voorbeelden van geschikt materiaal voor taaltraining (boeken, reliëfkaarten, activiteiten gebaseerd op interactie met objecten, rollenspellen).
Duur
30 minuten
Opmerking
Aangezien alle deelnemers leservaring hebben, moet het eenvoudig zijn om met voorbeelden te komen.
14
Unit 2.7 - Huiswerk Omschrijving
Samenstellen van portfolio van huiswerktaken waar geen tekst aan te pas komt.
Doelen
Deelnemers kunnen korte voorbeelden produceren van didactisch materiaal, waarmee ze aangeven in staat te zijn ongeschikte taken om te zetten in vergelijkbare taken die wél geschikt zijn. Deelnemers zijn ervan bewust dat leerlingen met een visuele beperking meer tijd nodig hebben dan andere leerlingen.
Methodes
Begeleide praktijkoefeningen met input door experts: welke technische hulpmiddelen hebben leerlingen met een visuele beperking tot hun beschikking, en hoe kunnen die voor huiswerk worden gebruikt, zoals een audio-opnameapparaat.
Materialen
Technische hulpmiddelen zoals een audio-opnameapparaat of digitaal fototoestel.
Duur
30 minuten
Opmerking
Deze oefening vereist de input van experts.
Unit 2.8 – Praktijkoefening: telefoongesprek Omschrijving
Docent presenteert telefoongesprekmodule en bespreekt met deelnemers de doelen en verwachte resultaten ervan en de aanpassingen aan bestaand materiaal.
Doelen
Deelnemers zijn hiermee in rechtstreeks contact met een praktisch voorbeeld waarmee zij samenhangende en geschikte variaties kunnen introduceren, in overeenstemming met het geleerde.
Methodes
Presentatie en discussie
Materialen
PowerPoint
Duur
30 minuten
Opmerking
Deze oefening vereist de input van experts.
Unit 2.9 – Praktijkoefening: gesproken beschrijving Omschrijving
Deelnemers luisteren naar gesproken beschrijving en zien het doel en nut ervan.
Doelen
Deelnemers krijgen een inleiding in de basisbegrippen en mogelijkheden van een gesproken beschrijving (wanneer te spreken, wat te zeggen, hoe zeker te zijn dat de boodschap overkomt).
Methodes
De klas wordt in twee groepen verdeeld, waarvan één geblinddoekt terwijl de ander een kort stukje film observeert. Om de beurt beschrijft iedere deelnemer de niet hoorbare delen aan de geblinddoekte collega’s, terwijl degenen die kunnen zien aantekeningen maken over de uitleg van hun klasgenoot. De twee groepen wisselen daarna van rol.
Materialen
Film met specifieke eigenschappen (niet teveel dialoog).
Duur
60 minuten
Opmerking
Deelnemers moeten leren hoe hun stem te gebruiken en hoe visuele elementen zoals landschappen, mimiek, statussymbolen, gebaren, kledingstukken, houdingen, hoe iemand kijkt, etc. in woorden om te zetten. 15
Dag 3 Overzicht Unit
Onderwerp
Van
3.1
Lezen en luisteren. Groepsessie – kijken naar eigen cursusboeken en hoe activiteiten gebruikt kunnen worden met mensen met visuele beperking in een klas met normaal zienden.
08:30
09:15
45 min.
3.2
Cursusboek aanpassen en benutten – voorbeeldactiviteiten gebaseerd op cursusboeken met nadruk op grammatica. Groepswerk – opsporen van lastige grammatica en hoe die aan te pakken met mensen met visuele beperking in klas met normaal zienden.
09:15
10:00
45 min.
Pauze
10:00
10:15
15 min.
3.3
Focus op ‘lage’ technologie – bv. cuisenaire staafjes.
10:15
10:45
30 min.
3.4
Ondersteunende technologie, deel 2 – inleiding en praktijkoefening met wat in de klas gebruikt kan worden
10:45
11:45
60 min.
Lunch
11:45
12:45
60 min.
3.5
ALLVIP Technologie 1 – Inleiding tot ALLVIP-technologie
12:45
13:15
30 min.
3.6
Informatie omzetten naar toegankelijk formaat
13:15
14:15
60 min.
Pauze
14:15
14:30
15 min.
3.7
Realia – gebruik van middelen die non-visuele zintuigen inzetten zoals gevoel en geluid. Voorbeeldactiviteiten en terugkoppeling en uitbreiding. Nadruk op VIP-kit.
14:30
15:00
30 min.
3.8
Spraakoefeningen
15:00
16:00
60 min.
Totale duur
Tot
Duur
7 uur 30 min.
16
Details Unit 3.1 – Cursusboek aanpassen en benutten Omschrijving
Lezen en luisteren
Doelen
Deelnemers produceren een lijst van de meest voorkomende lees- en luisteroefeningen die in cursusboeken voorkomen en hoe deze kunnen worden aangepast. Deelnemers kennen problematische lees- en luisteroefeningen en hoe die aan te passen.
Methodes
Groepsessie – kijken naar eigen cursusboeken en hoe activiteiten kunnen worden aangepast voor mensen met visuele beperking in een klas met normaal zienden. Discussie: welke verschillende lees- en luisteroefeningen worden gebruikt? Welke leiden tot problemen (bv. oefeningen in scannen en snel doorlezen, luisteroefeningen waarbij je tegelijkertijd moet luisteren en aantekeningen maken) voor blinden en slechtzienden? Hoe kunnen deze worden aangepast?
Materialen
Verschillende cursusboeken, speciaal materiaal met aanraakplaatjes. Technische hulpmiddelen, bv. een computer met schermlezer.
Duur
45 minuten
Opmerking
Op basis van al aanwezige kennis en praktische ervaring moeten deelnemers hun lesplan aanpassen, rekening houdend met het feit dat een of meer leerlingen in verschillende mate en wijze visueel beperkt kunnen zijn (volledig blind, beperkt zicht).
Unit 3.2 - Grammatica Omschrijving
Aanpassen en benutten van cursusboek – voorbeeldactiviteiten gebaseerd op cursusboeken met nadruk op grammatica. Groepsessie – opsporen van lastige grammaticale punten en hoe deze aan te pakken in reguliere klas met iemand die visueel beperkt is.
Doelen
Deelnemers zijn in staat om didactische modellen te ontwerpen gericht op grammaticale punten, met behulp van verschillende methodes (brokken, lexicon of lijst van woorden, etc.) die geschikt zijn voor leerlingen met visuele beperking.
Methodes
Groepsessie
Materialen
Gesprekken, realia, commerciële miniaturen van bekende objecten, samengestelde objecten (Lego is een idee).
Duur
45 minuten
Opmerking
Deelnemers moeten bewust zijn van het feit dat sommige van hun eigen methodes direct toegankelijk en geschikt zijn, andere aanpassing vergen en weer andere vervangen moeten worden zonder didactische effectiviteit te verliezen.
17
Unit 3.3 - Focus op ‘lage’ technologie Omschrijving
Gebruik van fysieke objecten en/of modellen voor didactische doeleinden: zelfstandige en bijvoeglijke naamwoorden, werkwoorden, voorzetsels, enkelvoudige zinnen, etc. Objecten kunnen zowel fysiek als symbolisch zijn, zoals dobbelstenen, kleine staven, etc.
Doelen
Deelnemers waarderen en gebruiken niet-technologische middelen en omgevingen, raken zo meer vertrouwd met taalonderwijs voor leerlingen die huiverig zijn voor computers.
Methodes
Docent laat enkele toepassingen zien, vraagt deelnemers variatie aan te brengen afhankelijk van het didactische doel (leren van zelfstandige naamwoorden, leren van tegenovergestelde, etc.).
Materialen
Realia, kleine modellen, symbolische objecten.
Duur
30 minuten
Opmerking
Deelnemers leren duurzame oplossingen te vinden waarbij gebruik wordt gemaakt van eenvoudig materiaal dat voorhanden is. Deelnemers moeten weten welke veel voorkomende objecten kenmerkend zijn voor een bepaalde cultuur (bv. marktproducten).
Unit 3.4 – Ondersteunende technologie, deel 2 Omschrijving
Inleiding tot ondersteunende technologie, soms genoemd enabling of adaptieve technologie. Ondersteunende technologie omvat ieder technologisch middel dat gebruikt kan worden om mensen met een beperking te helpen alledaagse taken uit te voeren. Dit onderdeel gaat over hulpmiddelen die mensen met een visuele beperking in staat stellen om getypte letters of boeken zelfstandig te lezen of een computer te gebruiken.
Doelen
Deelnemers kennen de toegangseigenschappen van software en veel gebruikte ondersteunende technologie voor mensen met een visuele beperking.
Methodes
Instructie, demonstratie en praktijkoefening Sterke en zwakke punten (scannen en snel doorlezen)
Materialen
Boek 4 Ondersteunende technologie die in de klas gebruikt kan worden (schermlezer, brailledisplay, brailleregel, touchpad, joystick, vergroter, stemsynthesizer).
Duur
60 minuten
Opmerking
Unit 3.5 – ALLVIP Technologie 1 Omschrijving
ALLVIP Technologie 1 – inleiding tot ALLVIP-technologie Deelnemers krijgen een inleiding tot de ALLVIP-technologie die gebruikt wordt in projecten zoals ELLVIS of VET4VIP.
Doelen
Deelnemers zijn bekend met het achterliggende principe van de ALLVIP-technologie. Deelnemers zijn op de hoogte van de systeemeisen voor de ALLVIP-technologie. Deelnemers zijn vertrouwd met een joystick voor computergestuurde trainingssoftware.
18
Methodes
Algemene informatie over de ALLVIP-technologie wordt als paper gepresenteerd tijdens het Vet4Vip-trainingplatform. Deze informatie wordt aangevuld met een korte PowerPoint-presentatie. Het belangrijkste onderdeel is een praktische sessie. Via een ALLVIP-handleiding worden deelnemers vertrouwd gemaakt met het hanteren van een joystick en ervaren zij het forcefeedback-effect. De instructie kan worden gegeven met het scherm aan, om te laten zien hoe het programma en de forcefeedback-methode werken. Na deze inleiding gaan deelnemers verder met een korte instructie op een “donker scherm”, uitsluitend gericht op voelen en luisteren.
Materialen
1. “Accessible Language Learning for Visually Impaired People”, een lezing die werd gepresenteerd en gepubliceerd in verband met de derde “ICT for Language Learning”-conferentie, gehouden in Florence in 2010. 2. PowerPoint-presentatie 3. Informatieblad over systeemeisen en set-up voor de joystick-knop 4. ALLVIP-handleiding 5. Donkerscherm-instructie Apparatuur per deelnemer 1. PC met geïnstalleerde software 2. Een joystick en een koptelefoon
Duur
30 minuten
Opmerking
Voor de praktische sessie moet de elektronische handleiding zijn geïnstalleerd en actief op de computers. Joysticks en koptelefoons moeten beschikbaar zijn. Eventueel kan in plaats van een joystick een force-feedback-gamepad worden gebruikt.
Unit 3.6 – Omzetten van informatie in toegankelijk formaat Omschrijving
Omzetten van informatie in toegankelijk formaat
Doelen
Deelnemers begrijpen wat toegankelijkheid inhoudt en hoe het lesmateriaal gebruikt kan worden.
Methodes
Bijvoorbeeld hoe PDF-bestanden, internetpagina’s e.d. om te zetten. Hoe luistermateriaal te maken.
Materialen
Uitgebreide versie van Vet4Vip-brochure 4 Handleiding hoe eigen geluidsopnames te maken
Duur
60 minuten
Opmerking
Ook onder veel docenten komt het voor dat zij denken dat alles dat op het internet staat automatisch toegankelijk en bruikbaar is voor mensen met een visuele beperking, zolang het tekstuele informatie bevat. Zelfs in dit geval (dat zelden voorkomt) kan de toegankelijkheid en bruikbaarheid van digitale informatie niet worden gegarandeerd. Deze unit moet deelnemers hiervan bewust maken.
19
Unit 3.7 - Realia Omschrijving
Gebruik van hulpmiddelen waarbij niet-visuele zintuigen (gevoel, gehoor etc.) worden benut. Voorbeeldactiviteiten, terugkoppeling en uitbreiding. Nadruk op VIP-kit (Vet4Vip-brochure 4).
Doelen
Deelnemers zijn bewust van de vele mogelijkheden die realia bieden, zowel representatief voor de werkelijkheid (blad = tuin, vacht = jas) als de symbolische betekenis (celluloid = water, fluweel = gras, etc.).
Methodes
Presentatie van goede voorbeelden
Materialen
Vet4Vip-brochure 5 Realia, modellen, reliëfillustraties geproduceerd met verschillende technieken (beschikbaar bij alle instituten voor blinden en slechtzienden).
Duur
30 minuten
Opmerking
Aanraken als middel voor communicatie; bouwconcepten; gemeenschappelijke aspecten van aanraken en zicht; verschillen; didactische strategieën; gebruik van driedimensionele modellen en van reliëfillustraties; goede en slechte praktijken.
Unit 3.8 - Spraakoefeningen Omschrijving
Evalueren van mondelinge activiteiten in taallesprogramma’s
Doelen
Deelnemers zijn bewust van de mogelijkheden die mensen met een visuele beperking hebben om mondelinge communicatie te volgen en initiëren. Deelnemers zijn bewust van de problemen die ontstaan bij gebrek aan schrijfactiviteiten. Deelnemers weten hoe om te gaan met deze problemen.
Methodes
Discussie – praktijkoefeningen
Materialen
Live stem- en audio-opnames
Duur
60 minuten
Opmerking
20
Dag 4 Overzicht Unit
Onderwerp
Van
Tot
Duur
4.1
Aanpassen en benutten van authentieke materialen – voorbeeldactiviteiten op basis van authentiek gedrukt en geluidsmateriaal
08:30
09:30
60 min.
4.2
Groepswerk – eigen activiteit bedenken met behulp van authentiek materiaal
09:30
10:30
60 min.
Pauze
10:30
10:45
15 min.
4.3
Nadruk op gebruik van normaal ziende cursisten als hulpmiddel: woordenboeken en encyclopedieën
10:45
11:45
60 min.
4.4
Woordenschat en schrijven: identificeren van uitdagingen + vinden van oplossingen door techniek en creativiteit
11:45
12:30
45 min.
Lunch
12:30
13:30
60 min.
4.5
ALLVIP Technologie 2 – taaltrainingsmodules
13:30
14:30
60 min.
4.6
Gebruik van rollenspel
14:30
15:00
30 min.
Pauze
15:00
15:15
15 min.
Voorbereidingstijd voor project + ondersteuning door handleiding + extra tijd voor praktijktraining met technische middelen (iedere trainer kiest een onderwerp om vrijdag als onderwijssessie te presenteren)
15:15
16:15
60 min.
4.7
Totale duur
7 uur 45 min.
21
Details Unit 4.1 – Aanpassen en benutten van authentieke materialen Omschrijving
Voorbeeldactiviteiten gebaseerd op drukwerk (boeken, muziekteksten, tijdschriften) omgezet in braille, maar ook gebruik van al in braille beschikbaar materiaal. Geluidsmateriaal kan ook worden gebruikt, bv. audioboeken, podcasts en muziek.
Doelen
Deelnemers hebben geoefend in didactische activiteiten met behulp van technieken voor taalinstructie zoals invuloefeningen, rollenspel en uitspraakspelletjes.
Methodes
Groepjes worden samengesteld bestaande uit leraar en leerling. Gevolgd door feedback, waarna de groepen de rollen omdraaien.
Materialen
Deelnemers worden gevraagd om materialen mee te brengen of suggesties te maken voor materiaal dat voor hen aanwezig moet zijn. Naar braille vertaald materiaal, plus audioboeken en podcasts, worden beschikbaar gesteld.
Duur
60 minuten
Opmerking
Deze sessie wordt direct vervolgd met 4.2 'Eigen activiteit creëren”.
Unit 4.2 – Eigen activiteit bedenken Omschrijving
Deelnemers bedenken eigen activiteit op basis van authentiek materiaal.
Doelen
Deelnemers raken meer vertrouwd met dit soort activiteit.
Methodes
Deelnemers worden opgedeeld in groepen en komen dan bij elkaar voor een feedbacksessie.
Materialen
Authentiek materiaal zoals kranten, tijdschriften, jaarverslagen en jaarrekeningen, advertenties, brochures, etc. Audioboeken, MP3/4 CD’s, DVD’s en podcasts. Brailleregels moeten beschikbaar zijn om materiaal om te zetten in braille.
Duur
60 minuten
Opmerking
Unit 4.3 – Normaal ziende cursisten als hulpmiddel Omschrijving
Richten op inzet van normaal ziende cursisten als hulpmiddel, vooral voor gebruik en uitleg van woordenboeken en encyclopedieën.
Doelen
Deelnemers zijn in staat om zich te richten op het inrichten van een inclusieve didactische omgeving waarin iedere functie wordt herkend als even belangrijk om gezamenlijke doelen te bereiken. Deelnemers realiseren dat normaal zienden moeten leren hoe beter gebruik te maken van mondelinge communicatie, en blinden en slechtzienden moeten leren hoe zij mondeling in een vreemde taal beter kunnen communiceren met klasgenoten. Deelnemers realiseren dat de klas slechts een van de vele mogelijke omgevingen zijn voor interactie met anderen. Andere omgevingen zijn bijvoorbeeld hotels, restaurants, bioscopen en musea.
Methodes
Groepsdiscussie en praktijkoefeningen.
Materialen
Een film wordt mondeling beschreven door de ene groep terwijl de andere naar de film en de beschrijving luistert. 22
Duur
60 minuten
Opmerking
Dit moet deelnemers een beter en zinvol begrip geven van hoe iets mondeling vertellen het begrip en bewustzijn van mensen met een visuele beperking kan versterken.
Unit 4.4 – Woordenschat en schrijven Omschrijving
Uitdagingen identificeren en oplossingen vinden via technologie en vindingrijkheid.
Doelen
Deelnemers zijn bewust van de mogelijkheden van gewone schrijfapparaten en technologie.
Methodes
Discussie en ontwerp van didactisch materiaal voor leerlingen met een visuele beperking.
Materialen
Braille, brailleregels en andere technische middelen om woordenschat op te bouwen en het schrijven door leerlingen met een visuele beperking te bevorderen.
Duur
45 minuten
Opmerking
Hoewel leerlingen met een visuele beperking een woordenschat goed op kunnen bouwen zonder hulpmiddelen, moeten deelnemers bewust zijn van wat allemaal verkrijgbaar is om op optimaal niveau les te geven aan leerlingen met een visuele beperking.
Unit 4.5 – ALLVIP Technologie 2 Omschrijving
ALLVIP Technologie 2 – Taaltrainingsmodules Deelnemers krijgen een inleiding in de taaltrainingsmodules die gebruik maken van de ALLVIP-technologie. Deze modules trainen verschillende aspecten van zakelijk Engels en kunnen worden aangepast aan de behoeften van de leerling.
Doelen
Deelnemers zijn bekend met de beschikbare taalmodules. Deelnemers weten hoe de taalmodules aan te passen. Deelnemers weten hoe geluidsbestanden van goede kwaliteit te produceren.
Methodes
Deze unit bestaat uit twee delen: 1. Inleiding tot de taalmodules (print + PowerPoint-presentatie) 2. Praktijkoefening in uitspraak 3. Demonstratie van de ALLVIP Module Editor (trainerpresentatie met projector) 4. Praktijksessie: aanpassing van de uitspraakmodule met de ALLVIP Module Editor 5. Inleiding tot het maken van kwalitatief goede geluidsbestanden (print plus presentatie – vergelijken van een opname via koptelefoon en via professionele microfoon en voorversterker)
Materialen
1. Overzicht van taaltrainingsmodules (print, inclusief instructies over het aanpassen van modules en hoe kwalitatief goede geluidsbestanden te maken) 2. Taaltrainingsmodules (CD-ROM) 3. ALLVIP Module Editor Apparatuur per deelnemer 1. PC met geïnstalleerde software 2. Een joystick en een koptelefoon 23
Duur
60 minuten
Opmerking
Deze taken kunnen zeer effectief zijn om te laten zien dat forcefeedback-methoden ook erg nuttig zijn voor normaal zienden aangezien de leerling hiermee gedwongen wordt zich volledig te concentreren op de gesproken taal. Hiervoor zou één korte module (bijvoorbeeld de voorgestelde uitspraaktraining) training kunnen geven niet in Engels maar in een volledig onbekende taal voor de deelnemers, zoals Gaelic, Hindi, Arabisch of Chinees. NB: Als de tijd krap is, kan de informatie voor hoe kwalitatief goede geluidsbestanden te maken achterwege blijven.
Unit 4.6 – Gebruik van rollenspel Omschrijving
Deelnemers oefenen verbaal rollenspel en proberen basisrichtlijnen voor toekomstige implementatie te achterhalen.
Doelen
Deelnemers zijn in staat om rollenspellen te bedenken en uit te voeren die nuttig en amusant zijn voor zowel normaal zienden en cursisten met een visuele beperking.
Methodes
Discussie; goede voorbeelden; oefening
Materialen
Stem; positionering van spelers in ruimte; mogelijkheid tot eenvoudige bewegingen in de klas; eenvoudige akoestische bronnen voor signalen.
Duur
60 minuten
Opmerking
Unit 4.7 - Projectvoorbereiding Omschrijving
Projectvoorbereidingstijd + leerondersteuning + extra tijd voor praktische oefening met technische middelen Een leerunit aanpassen met gebruik van het geleerde. (De unit bevat instructies over hoe naar een bepaalde plek in de stad te gaan, inclusief instructies met betrekking tot mobiliteitsconcepten, oefeningen met woordvervorming, vragenlijst, etc.)
Doelen
Deelnemers zijn in staat om een project op schrift te stellen.
Methodes
Iedere trainer selecteert een onderwerp om vrijdag te presenteren.
Materialen
Papier; audio-opnameapparaat; computer
Duur
60 minuten
Opmerking
24
Dag 5 Overzicht Unit
Onderwerp
Van
Tot
Duur
5.1
Studiebezoek 2 – praktische zaken
08:30
10:00
90 min.
5.2
Docenten stellen richtlijnen voor eigen school op
10:00
10:45
45 min.
Pauze
10:45
11:00
15 min.
Reclame
11:00
11:45
45 min.
Lunch
11:45
12:45
60 min.
5.4
Presentaties door docenten, deel 1 – kort lesje + feedback
12:45
13:45
60 min.
5.5
Presentaties door docenten, deel 2 – kort lesje + feedback
13:45
14:45
60 min.
Pauze
14:45
15:00
15 min.
Afronden van cursus
15:00
16:00
60 min.
5.3
5.6
Totale duur
7 uur 30 min.
25
Details Unit 5.1 - Studiebezoek 2 – praktische zaken Omschrijving
Fysieke omgeving van school/klas: gastgezinnen, bezoeken en gezondheid/veiligheid, gebruik van ziende gids
Doelen
Deelnemers zijn bewust van de uitdagingen door de fysieke omgeving van scholen en voorzieningen.
Methodes
Studiebezoek, rondleiding door de school of instelling
Materialen
Lokale ruimtes en faciliteiten
Duur
90 minuten
Opmerking
Unit 5.2 – Richtlijnen voor de school Omschrijving
Docenten stellen een richtlijn op voor de eigen school. Richtlijnen voor een goede en realistische overeenkomst tussen het taalinstituut en de leerling met visuele beperking: a) behoeftenanalyse in termen van didactische zaken, zaken m.b.t. accommodatie en locatie; b) definitie van geïndividualiseerd trainingsplan (bijzondere organisatorische maatregelen zoals tijdige levering van leermaterialen i.p.v. op de dag van de les; aanpassing van instructies; definitie van tentamens of examens voor certificaat); welke activiteiten vergen speciale aanpassingen (films bekijken, kranten lezen, plaatjes beschrijven, etc.). c) Gebruik van IT voor lesactiviteiten en/of huiswerk. O&&M-gerelateerde aanpassingen (plaats van stoel in de klas, etc.).
Doelen
Deelnemers weten hoe richtlijnen op te stellen voor hun eigen instelling
Methodes
Een groep deelnemers beschrijft wat ze zouden doen. De tweede luistert en geeft commentaar. Dan rollen omgedraaid.
Materialen
Deelnemers moeten worden gevraagd geschikte materialen mee te brengen alvorens met deze activiteit te beginnen.
Duur
45 minuten
Opmerking
Deelnemers moeten zichzelf in de situatie van de schooldirecteur plaatsen, die zijn nieuwe cursussen probeert te adverteren zodat die aantrekkelijk zijn voor potentiële leerlingen met een visuele beperking. Het lijkt zinvol een toezegging te krijgen van de deelnemers vóór hun vertrek dat zij een workshop of informatieblad voor docenten op hun school verzorgen.
Unit 5.3 – Reclame Omschrijving
Algemene discussie over hoe een taalinstituut zijn nieuwe aanbod, dat toegankelijk is voor mensen met een visuele beperking, bekend kan maken (gebruik van internet, toegankelijkheid van alle inschrijfeisen, zoals leesbaarheid van formulieren, online-vragenlijsten, (zelf)reflectie van deelnemers, evaluatie van de cursus, instructies voor afsluitend paper, etc.).
Doelen
Deelnemers leveren suggesties hoe hun school zich kan aanpassen en reclame maken om leerlingen met een visuele beperking aan te trekken.
Methodes
Werk en discussie in paren en als groep
26
Materialen
Papier + pen / (of laptops)
Duur
45 minuten
Opmerking
Deze unit zal nuttig zijn voor deelnemers die eigenaar of directeur van een school zijn of op een of andere wijze betrokken bij de marketing van de school. Sommige deelnemers zullen geen ervaring hiermee hebben, zelfs niet voor reguliere cursisten, dus zullen er verschillen zijn in de bijdragen van deelnemers aan deze unit. Maar het is toch een goede gelegenheid voor hen om te bespreken wat zij hebben geleerd over toegankelijkheid voor mensen met een visuele beperking.
Unit 5.4 – Presentaties van docenten, deel 1 Omschrijving
Een kort lesje geven – voorbereiding en feedback Deelnemers kiezen een onderwerp, niveau en doeltaal en bereiden een les voor die is aangepast aan cursisten met een visuele beperking. Iedere deelnemer werkt aan eigen materiaal en bereidt een activiteit van 15 minuten voor, met behulp van de trainer.
Doelen
Deelnemers zijn in staat om een taaltrainingsactiviteit voor cursisten met een visuele beperking te plannen.
Methodes
Deelnemers werken in kleine groepen of paren om te brainstormen over enkele activiteiten die zij regelmatig gebruiken met hun taalcursisten. Daarna kiezen ze één hiervan en plannen een activiteit van 15 minuten die geschikt is voor leerlingen met een visuele beperking. De trainer geeft feedback en adviseert.
Materialen
Eigen (aangepaste) materialen en een blanco lesplan. (Als deelnemers geen materialen bij zich hebben, kunnen wij hen voorzien van een standaardactiviteit voor een klas met ziende cursisten, die zij aan moeten passen.)
Duur
60 minuten
Opmerking
De meeste docenten hebben hun favoriete activiteiten. Dat geeft hen de gelegenheid om te proberen theorie om te zetten naar de praktijk.
Unit 5.5 – Presentaties van docenten, deel 2 Omschrijving
Een kort lesje geven + feedback
Doelen
Deelnemers voelen zich meer vertrouwd met lesgeven aan cursisten met een visuele beperking.
Methodes
Rollenspel (deelnemers geven een les die zij hebben aangepast aan cursisten met een visuele beperking) Iedere deelnemer krijgt 15 minuten om “les te geven” aan de rest. Waar mogelijk moeten ze dus werken in groepjes van 4 of 5, voor voldoende tijd voor zelfreflectie en feedback aan het eind van hun les.
Materialen
Eigen materialen (aangepast) en lesplan.
Duur
60 minuten
Opmerking
Door lesgeven in een rollenspelsituatie krijgen deelnemers de kans om in een veilige omgeving te oefenen en feedback te krijgen van hun collega’s. Hierdoor krijgen zij meer vertrouwen in het plannen en lesgeven aan eigen cursisten zonder de ondersteuning van de groep.
27
Unit 5.6 – Afronding van de cursus Omschrijving
Feedback krijgen en doelen stellen
Doelen
Deelnemers hebben een zelfreflectieformulier ingevuld over hun miniles. Deelnemers hebben de hele cursus geëvalueerd, kijken terug op hun “angsten” en verwachtingen op de eerste dag en geven openhartige feedback voor toekomstige verbeteringen (feedbackformulier). Deelnemers krijgen een duidelijk overzicht van wat ze moeten doen om de cursus af te ronden (hun scriptie).
Methodes
Groepsdiscussie Papierwerk
Materialen
Papier en pen, zelfreflectie- en feedbackformulieren
Duur
60 minuten
Opmerking
Opvolging De cursus eindigt na inlevering door iedere deelnemer van een definitief concept van een les-unit in een inclusieve didactische omgeving waar ook visueel beperkte cursisten aan deelnemen. Het concept moet ook een korte theoretische aanwijzing bevatten voor de keuze van activiteit, aanpassingen, nodige correcties, etc. Het concept zelf zal op het Vet4Vip-leerplatform worden gepubliceerd. Dit platform (op basis van moodles) wordt ook gebruikt voor communicatie en uitwisseling van ervaringen tussen deelnemers nadat de cursus is beëindigd.
28
VET4VIP-licentieovereenkomst voor eindgebruikers Tenzij anders vermeld, zijn alle documentatie, programmatuur en mediabestanden die onderdeel vormen van de VET4VIP Seminar Concept and Language Modules auteursrechtelijk beschermd onder het VET4VIPproject. Dit project werd gefinancierd met de steun van de Europese Commissie. De verantwoordelijkheid voor deze publicatie (mededeling) ligt uitsluitend bij de auteur; de Commissie kan niet aansprakelijk worden gesteld voor het gebruik van de informatie die erin is vervat De partners in het VET4VIP-project zijn: Deutsche Angestellten-Akademie Berlin (DE) Coördinator: Thomas Deharde, Email: Centro Machiavelli Tandem Florence (IT) UICI, Italian Union of Blind Florence (IT) Tandem Hamburg horizont dialogo e.V. (DE) Bildungszentrum für Blinde u. Sehbehinderte (DE) Language in Dublin Ltd (IE) Bartiméus Onderwijs (NL) Capital Language Services B.V (NL) Language in Totnes (UK) Royal National College for the Blind (UK)
http://www.daa-berlin.de
[email protected] http://www.centromachiavelli.it http://www.uiciechi.it http://www.tandem-hamburg.de http://www.bfw-wuerzburg.de http://www.languageindublin.com http://www.bartimeus.nl http://www.capitalanguage.nl http://www.languageintotnes.com http://www.rncb.ac.uk
GRAAG UW AANDACHT VOOR HET VOLGENDE: Deze licentieovereenkomst is een wettelijke overeenkomst tussen u (als individu of entiteit) en het VET4VIP-project voor de hierboven genoemde VET4VIP Seminar Concept and Language Modules, inclusief bijbehorende programmatuur, media, drukwerk en elektronische of online-documentatie (verder genoemd "VET4VIP-modules"). Door installatie, reproductie of ander gebruik van de VET4VIP-modules stemt u in met de voorwaarden van deze overeenkomst. Indien u niet instemt met de voorwaarden van deze overeenkomst dient u de VET4VIP-MODULES niet te installeren of te gebruiken. 1. FREEWARE-licentie Deze VET4VIP-modules worden als freeware verspreid. Dit houdt in dat zij zonder beperking mogen worden gebruikt, gereproduceerd en verspreid, op voorwaarde dat zij niet worden verkocht en dat zij alle oorspronkelijke bestanden bevatten, inclusief deze licentie. Verder mag u: I. de VET4VIP- MODULES op iedere computer gebruiken waar u toegang toe hebt; II. de VET4VIP- MODULES reproduceren; III. de VET4VIP- MODULES verspreiden; IV. kosten in rekening brengen voor verspreiding van deze VET4VIP- MODULES zolang deze zich beperken tot uw eigen media- en verspreidingskosten; V. de VET4VIP- MODULES vertalen en omzetten naar andere talen. Voor verdere informatie hierover dient u contact op te nemen met het VET4VIP-projectteam (e-mail:
[email protected]). VI. create wijzigingen van het Engels opleidingsmodules voor interne of prive-gebruik. 2. BEPERKINGEN I. De oorsprong van deze VET4VIP- MODULES moet correct worden weergegeven. U mag niet de indruk wekken dat u zelf de auteur bent van de VET4VIP-modules. II. Verspreiding, verkoop, licentiëring of verhuur van gewijzigde versies van de VET4VIP-MODULES, zowel als afzonderlijk product of als onderdeel van een compilatie of verzameling, is niet toegestaan zonder uitdrukkelijke schriftelijke toestemming vooraf. III. Vertalingen en omzettingen van de VET4VIP- MODULES uit het Engels naar andere talen dienen de gehele VET4VIP- MODULES te omvatten en als freeware aan het VET4VIP-projectteam beschikbaar te worden gesteld, conform de voorwaarden van deze overeenkomst. IV. Dit bericht mag niet worden verwijderd of gewijzigd bij verspreiding van brondocumentatie. Door gebruik van deze VET4VIP- MODULES stemt u in met deze voorwaarden en met onderstaande afwijzing van aansprakelijkheid.
29
3. AFWIJZING VAN AANSPRAKELIJKHEID Aangezien de VET4VIP- MODULES kosteloos in licentie worden gegeven, vallen zij voor zover de wet dit toestaat onder geen enkele garantie. Tenzij schriftelijk anderszins vermeld, leveren de auteursgerechtigden en/of andere partijen de VET4VIP- MODULES in de huidige staat, zonder enige uitdrukkelijke of impliciete garantie, waaronder begrepen, maar niet beperkt tot, impliciete garanties van verkoopbaarheid en geschiktheid voor een specifiek doel. Het volledige risico met betrekking tot de kwaliteit en prestaties van de VET4VIP- MODULES ligt bij u. Ingeval van een fout of storing aan de VET4VIP- MODULES bent u verantwoordelijk voor de kosten van onderhoud, reparatie of correctie. In geen geval, tenzij wettelijk vereist of schriftelijk overeengekomen, is iedere auteursgerechtigde of andere partij die wijzigingen aanbrengt aan de VET4VIP- MODULES en/of deze verder verspreidt zoals hierboven toegestaan, tegenover u aansprakelijk voor schade ontstaan door gebruik van de VET4VIP- MODULES of onmogelijkheid deze te gebruiken (waaronder begrepen, maar niet beperkt tot, verlies van gegevens, fouten ontstaan aan gegevens, door u of door derden geleden schade, of weigering van de VET4VIP- MODULES om op andere programmatuur te draaien), zelfs indien zulke gerechtigde of andere partij is geïnformeerd over de mogelijkheid van zulke schade.
AANDUIDING VAN AUTEURSRECHT EN HANDELSMERK De VET4VIP- MODULES zijn auteursrechtelijk eigendom (c) van het VET4VIP-project 2009-2012. Alle rechten voorbehouden. De documentatie en alle computerbestanden zijn eveneens auteursrechtelijk eigendom (c) van het VET4VIP-project 2009-2012. Alle rechten voorbehouden. Deze rechten betreffen tevens, zonder beperking daartoe, vertalingen uit het Engels naar andere talen van de documentatie of programmatuur en alle daarvan afgeleide producties. Saitek en het Mad Catz-logo zijn (geregistreerde) handelsmerken van Mad Catz, Inc. en/of daaraan gelieerde maatschappijen. Het handelsmerk Microsoft is auteursrechtelijk eigendom van Microsoft Corporation. Andere handelsmerken zijn eigendom van hun respectievelijke eigenaren.
30
