Bijlage bij ‘Meesterlijk gedrag. Leren van compareren.’, Rechtstreeks 2009/3 Inleiding In de analyses vormen de uitkomsten van de comparities (schikking bereikt? Ervaren dwangschikking? Ervaren rechtvaardigheid) en de door de rechter aan schikkingspogingen bestede tijd de ’te verklaren’ of ‘afhankelijke’ (Engels: dependent) variabelen. Zij worden, elk afzonderlijk, in verband gebracht met een aantal ‘verklarende’ of ‘onafhankelijke’ variabelen. Onder die laatste zijn steeds opgenomen: een constante, de betreffende rechtbank (Utrecht of –s-Hertogenbosch) en het type zaak (twee natuurlijke personen tegen over elkaar of een natuurlijke persoon versus een rechtspersoon; zaken met twee rechtspersonen tegenover elkaar zitten niet in het gegevensbestand). Daar waar het gaat om analyses op het niveau van individuele procesdeelnemers, zoals bij het ervaren van een dwangschikking en de mate van ervaren rechtvaardigheid, is bovendien ook het type procesdeelnemer (rechtzoekende of advocaat) steeds als verklarende variabelen opgenomen. Verder zijn een aantal waargenomen gedragingen van de rechter, voorzover deze voor de betreffende uitkomst potentieel van belang zijn (zie paragraaf 2.2 in het algemeen en de paragrafen 3 en 5 over de specifieke analyses), als verklarende variabelen in de analyse betrokken. Uiteindelijk zijn alleen die gedragingen in de onderstaande analyses vermeld, die op 10%-niveau significant bleken. Daarnaast is de invloed van de houding van procespartijen in de zaak en de persoon van de rechter op de uitkomsten onderzocht (zie paragraaf 2.3). Bekeken is in hoeverre deze kernmerken, naast de eerder gevonden gedragingen van de rechter en de standaard opgenomen kenmerken, een op 10% significant effect laten zien. Kenmerken die deze test niet doorstonden, zijn niet meegenomen in de uiteindelijke analyses. Deze bijlage geeft verder de resultaten van de met het pakket EVIEWS uitgevoerde empirische analyses. Het bereiken van een schikking (paragraaf 3) Deze analyse vindt plaats op het niveau van de zaaksgegevens, voor zover deze volledig waren. Vanwege het dichotome (0/1) karakter van de afhankelijke variabele is logistische regressie uitgevoerd, op de gegevens van de 150 zaken. De betekenis van de variabelen is als volgt: SCHIKKIN C RB ZAAK SAMENVAT BEDRAG1 P5CAT O4CAT
Z7
- wel (1) of niet (0) een schikking bereikt? - constante - rechtbank (0: Utrecht; 1: ’s-Hertogenbosch) - natuurlijke vs. rechtspersoon (0) of natuurlijke vs. natuurlijke persoon (1) - aantal samenvattingen op inhoud - wel (1) of niet (0) schikkingsbedrag of bandbreedte van bedragen genoemd - rechter verwacht van tevoren wel (1) of (0) schikking te kunnen bereiken - advocaten laten wel (1)/niet (0) blijken gezamenlijke oplossing te willen bereiken (gemiddelde score van beide advocaten op schaal van 1 t/m 5 is 4 of hoger). - partijen hebben wel (1)/niet (0) om voorlopig oordeel gevraagd.
De resultaten zijn: =========================================================== Dependent Variable: SCHIKKIN Method: ML - Binary Logit (Quadratic hill climbing) Date: 08/19/09 Time: 11:35 Sample: 1 150 Included observations: 131 Convergence achieved after 5 iterations Covariance matrix computed using second derivatives =========================================================== Variable Coefficient Std. Error z-Statistic Prob. =========================================================== C -4.091612 0.799683 -5.116542 0.0000 RB 0.990412 0.472071 2.098016 0.0359 ZAAK -0.453690 0.505007 -0.898383 0.3690 SAMENVAT 0.049690 0.023439 2.119986 0.0340 BEDRAG1 1.851481 0.855458 2.164314 0.0304 P5CAT 1.733187 0.804056 2.155557 0.0311 O4CAT 2.210595 0.709791 3.114429 0.0018 Z7 1.801437 0.940478 1.915448 0.0554 =========================================================== Mean dependent var 0.305344 S.D. dependent var 0.462321 S.E. of regression 0.397983 Akaike info criterion 1.034756 Sum squared resid 19.48202 Schwarz criterion 1.210341 Log likelihood -59.77654 Hannan-Quinn criterion 1.106104 Restr. log likelihood -80.60746 Avg. log likelihood -0.456309 LR statistic (7 df) 41.66183 McFadden R-squared 0.258424 Probability(LR stat) 6.04E-07 =========================================================== Obs with Dep=0 91 Total obs 131 Obs with Dep=1 40 ===========================================================
Het ervaren van een schikking als een dwangschikking (paragraaf 3) Deze analyse vindt plaats op het niveau van individuele procesdeelnemers (partijen en hun advocaten), alleen in zaken waarbij een schikking is bereikt. De betekenis van de variabelen (voorzover niet eerder gebruikt): DWANGS2 – schikking ervaren als dwangschikking (0: niet; 1: wel) RESP1 - type procesdeelnemer (0: rechtszoekende; 1: advocaat) VERGAAND - rechter geeft wel(1)/niet (0) vergaand voorlopig oordeel (noemt bedragen of geeft ander verstrekkend oordeel) AANWIJZI - rechter geeft wel (1)/niet (0) aanwijzingen voor een schikking GEVOLGEN - rechter wijst wel(1)/niet (0) op gevolgen van doorprocederen.
De resultaten zijn: =========================================================== Dependent Variable: DWANGS2 Method: ML - Binary Logit (Quadratic hill climbing) Date: 08/22/09 Time: 17:49 Sample: 1 660 IF (RESPONDE<3 AND DWANGSCH>0) Included observations: 137 Convergence achieved after 6 iterations Covariance matrix computed using second derivatives =========================================================== Variable Coefficien Std. Error z-Statistic Prob. =========================================================== C -2.791896 1.086416 -2.569821 0.0102 RB 2.203303 1.097894 2.006845 0.0448 ZAAK 1.190420 0.645366 1.844567 0.0651 RESP2 -0.866684 0.589058 -1.471306 0.1412 VERGAAND 1.944363 0.693333 2.804371 0.0050 AANWIJZI -1.492134 0.717372 -2.079999 0.0375 GEVOLGEN -1.568875 0.713468 -2.198942 0.0279 =========================================================== Mean dependent var 0.131387 S.D. dependent var 0.339063 S.E. of regression 0.308306 Akaike info criterion 0.705044 Sum squared resid 12.35685 Schwarz criterion 0.854240 Log likelihood -41.29551 Hannan-Quinn criterion 0.765674 Restr. log likelihood -53.29500 Avg. log likelihood -0.301427 LR statistic (6 df) 23.99899 McFadden R-squared 0.225152 Probability(LR stat) 0.000522 =========================================================== Obs with Dep=0 119 Total obs 137 Obs with Dep=1 18 =========================================================== De tijd die de rechter besteedt aan pogingen om een schikking te bereiken (paragraaf 4) De analyse vindt plaats op het niveau van de zaaksgegevens, voorzover deze volledig waren. Omdat de afhankelijke variabele hier een continu karakter heeft, is gebruik gemaakt van gewone regressieanalyse. De betekenis van de variabelen (voorzover niet eerder gebruikt): DUURSCHI - tijd die rechter aan poging tot schikking besteedt (in minuten) ONDERHV2 - de inschatting door de rechter van zijn eigen onderhandelingsvaardigheden VWADVE - de rechter verwacht dat de advocaten bereid zijn aan een schikking mee te werken (0: nee, 1: ja) P12 - ‘juridische deskundigheid’ rechter volgens beide advocaten gezamenlijk (gemiddelde score van advocaten op schaal 1 t/m 5)
O4 - mate waarin advocaten van tevoren zeggen gezamenlijke oplossing te willen nastreven (gemiddelde score van advocaten op schaal 1 t/m 5)
De resultaten zijn: =========================================================== Dependent Variable: DUURSCHI Method: Least Squares Date: 08/19/09 Time: 11:35 Sample: 1 150 Included observations: 131 =========================================================== Variable Coefficient Std. Error t-Statistic Prob. =========================================================== C -19.38933 11.54187 -1.679912 0.0955 RB -3.136986 2.480140 -1.264842 0.2083 ZAAK 4.566580 2.555836 1.786726 0.0764 ONDERHV2 -6.406525 2.932216 -2.184875 0.0308 VWADVE 4.248129 2.412527 1.760863 0.0807 P12 4.103159 2.166490 1.893921 0.0606 O4 3.688485 1.699446 2.170404 0.0319 =========================================================== R-squared 0.141749 Mean dependent var 12.27481 Adjusted R-squared 0.100220 S.D. dependent var 14.27588 S.E. of regression 13.54163 Akaike info criterion 8.101369 Sum squared resid. 22738.60 Schwarz criterion 8.255006 Log likelihood -523.6397 F-statistic 3.413303 Durbin-Watson stat. 2.245256 Prob(F-statistic) 0.003755 ===========================================================
Procedurele rechtvaardigheidsbeleving (paragraaf 5.3.1) De analyses van de beleefde rechtvaardigheid vinden steeds plaats op het niveau van de individuele procesdeelnemers (partijen en advocaten). De ‘te verklaren’ ervaren rechtvaardigheid is steeds geherformuleerd in dichotome variabelen: de door de respondent gegevens score op rechtvaardigheid ligt wel/niet boven een bepaald niveau. Daarom is weer logistische analyse toegepast. De betekenis van de variabelen (voorzover niet eerder gebruikt): PROCEDURD - score op procedurele rechtvaardigheid is wel (1)/niet(0) groter dan 4 EIGENOND - aantal keren dat betreffende procesdeelnemer door rechter is onderbroken =========================================================== Dependent Variable: PROCEDURD Method: ML - Binary Logit (Quadratic hill climbing) Date: 09/15/09 Time: 11:08 Sample: 1 660 IF (RESPONDE= 1 OR RESPONDE=2)
Included observations: 460 Convergence achieved after 6 iterations Covariance matrix computed using second derivatives =========================================================== Variable Coefficient Std. Error z-Statistic Prob. =========================================================== C -4.883411 0.886701 -5.507391 0.0000 RB 0.045341 0.198367 0.228571 0.8192 ZAAK -0.200727 0.211808 -0.947682 0.3433 RESP2 0.327334 0.198318 1.650558 0.0988 EIGENOND -0.155913 0.085870 -1.815694 0.0694 P12 1.156932 0.208460 5.549887 0.0000 =========================================================== Mean dependent var 0.460870 S.D. dependent var 0.499009 S.E. of regression 0.472606 Akaike info criterion 1.292634 Sum squared resid 101.4039 Schwarz criterion 1.346519 Log likelihood -291.3058 Hannan-Quinn criterion 1.313853 Restr. log likeliho -317.4376 Avg. log likelihood -0.633273 LR statistic (5 df) 52.26363 McFadden R-squared 0.082321 Probability(LR stat) 4.76E-10 =========================================================== Obs with Dep=0 248 Total obs 460 Obs with Dep=1 212 ===========================================================
Interpersoonlijke rechtvaardigheid De betekenis van de variabelen (voorzover niet eerder gebruikt): INTERPERD2 - score op interpersoonlijke rechtvaardigheid is wel (1)/niet(0) groter dan 3,8 ONDERBRE - totaal aantal onderbrekingen door rechter aan de ‘eigen kant’ (partij en advocaat) =========================================================== Dependent Variable: INTERPERD2 Method: ML - Binary Logit (Quadratic hill climbing) Date: 09/15/09 Time: 11:08 Sample: 1 660 IF (RESPONDE>0 AND RESPONDE<3) Included observations: 460 Convergence achieved after 4 iterations Covariance matrix computed using second derivatives =========================================================== Variable Coefficient Std. Error z-Statistic Prob. =========================================================== C -1.583900 1.011032 -1.566617 0.1172 RB -0.723149 0.295753 -2.445113 0.0145 ZAAK -0.112430 0.298643 -0.376470 0.7066 RESP2 0.522767 0.286552 1.824338 0.0681 ONDERBRE -0.012199 0.007556 -1.614343 0.1065
P12 0.934383 0.245197 3.810742 0.0001 =========================================================== Mean dependent var 0.865217 S.D. dependent var 0.341863 S.E. of regression 0.328825 Akaike info criterion 0.756681 Sum squared resid 49.08921 Schwarz criterion 0.810567 Log likelihood -168.0366 Hannan-Quinn criterion 0.777900 Restr. log likeliho -181.8740 Avg. log likelihood -0.365297 LR statistic (5 df) 27.67467 McFadden R-squared 0.076082 Probability(LR stat) 4.21E-05 =========================================================== Obs with Dep=0 62 Total obs 460 Obs with Dep=1 398 Informatieve rechtvaardigheid De betekenis van de variabelen (voorzover niet eerder gebruikt): INFORVD2 - score op informatieve rechtvaardigheid is wel (1)/niet(0) groter dan 3,8 INFO4 - de rechter vertelt wie hij en de griffier is INFO6 - de rechter vertelt wat er globaal besproken zal worden INFO7 - de rechter geeft de kern van de zaak via een samenvatting weer =========================================================== Dependent Variable: INFORVD2 Method: ML - Binary Logit (Quadratic hill climbing) Date: 09/15/09 Time: 11:08 Sample: 1 660 IF (RESPONDE>0 AND RESPONDE<3) Included observations: 452 Convergence achieved after 4 iterations Covariance matrix computed using second derivatives =========================================================== Variable Coefficient Std. Error z-Statistic Prob. =========================================================== C -2.962707 0.802359 -3.692493 0.0002 RB -0.007744 0.216283 -0.035806 0.9714 ZAAK -0.117625 0.215725 -0.545253 0.5856 RESP2 0.545289 0.201033 2.712441 0.0067 INFO4 0.529492 0.209577 2.526480 0.0115 INFO6 0.663869 0.282329 2.351397 0.0187 INFO7 0.467364 0.274134 1.704871 0.0882 P12 0.662152 0.190163 3.482030 0.0005 =========================================================== Mean dependent var 0.603982 S.D. dependent var 0.489610 S.E. of regression 0.473731 Akaike info criterion 1.297762 Sum squared resid 99.64279 Schwarz criterion 1.370571 Log likelihood -285.2942 Hannan-Quinn criterion 1.326453 Restr. log likeliho -303.4565 Avg. log likelihood -0.631182 LR statistic (7 df) 36.32448 McFadden R-squared 0.059851 Probability(LR stat) 6.30E-06 =========================================================== Obs with Dep=0 179 Total obs 452
Obs with Dep=1 273 ===========================================================
