d m m a Ga z i n e 24 januari 2009
SPECIAL REIZEN
DOWN UNDER ● Het bizarre
Papoea-Nieuw-Guinea ● Frans-Polynesië: van Australes tot Zories ● De sensaties van Nieuw-Zeeland
edito
inhoud
Weg ermee Het dagdagelijkse nieuws wordt behoorlijk voorspelbaar. Men neme een sector, eender welke, en men plakt het woord crisis ertegenaan en klaar is Kees. Dat geldt ook voor de reissector, al houdt men de jammerklachten nog slim binnenshuis. Naar verluidt moet er nog flink wat worden geboekt. Toch ben ik benieuwd of op het einde van dit Nostradamusjaar er effectief sprake zal zijn geweest van een crisis in het reisgedrag. We stellen misschien de aankoop van een nieuwe auto uit, maar dan toch met een heimelijk doel: de jaarlijkse vakantie niet opgeven. Om de dooie dood niet. Dat lijkt me ook behoorlijk verstandig. Leg iedere week opzij wat je dit jaar minder betaalt aan voeding en benzine tegenover vorig jaar en zo ontstaat een reisbudget. Onze raad: vlucht zo ver mogelijk weg van deze niet aflatende stroom aan negatieve berichten, tegen het midden van dit jaar zullen velen onder ons eraan toe zijn. Ga gewoon de grens voorbij, onze reisverslaggeefster Debbie Pappyn deed het u voor. Ze stapte over de Last Frontier, het eiland Papoea-Nieuw-Guinea binnen, tegenvoets op wereldschaal ergens aan onze grote teen gelegen. Dit deel van Oceanië, op enkele uren van Australië, doet u in één klap de eigen wereld en miserie vergeten. Meer dan achthonderd verschillende bevolkingsgroepen, elk met eigen taal en gebruiken en met vaak bizarre rituelen, begroeten u. Maar er is nog veel meer: vulkanen, atollen, koraalriffen, regenwoud, turkooisblauwe oceaan... Wie zijn stoute schoenen wil
12 specialreizen specialreizen
specialreizen
or not to China
van
Australes tot Zories Het allesomvattende alfabet van
Frans-Polynesië
In de voetsporen van Marco Polo Of toch niet?
Ligt Bora Bora in Tahiti of in Frans-Polynesië? Betaal je er met euro’s of nog steeds met Franse francs? En is Tahiti nu echt dé honeymoonbestemming bij uitstek? DMM neemt een van de meest exotische bestemmingen ter wereld onder de loep.
Sinds het begin van de negentiende eeuw rijzen er al vragen bij de echtheid van Marco Polo’s reisverslag. Vijftien jaar geleden gaf Frances Wood de sceptici gelijk in haar Did Marco Polo go to China? Het opende een felle discussie tussen non-believers en believers. Tot die laatsten behoort de National Geographic-fotograaf Michael Yamashita. Twee jaar lang reisde hij in de vermeende voetsporen van de vijftiende-eeuwse wereldreiziger, gewapend met zijn fototoestel. ‘Il Milione, het reisboek van Marco Polo was mijn gids, en ik werd zelf een personage.’
VALKENIER Een valkenier pronkt met zijn trots in Hotan, China.
DOOR KERLYNE DEKEUKELAERE / FOTO’S MICHAEL YAMASHITA
DOOR DEBBIE PAPPYN FOTO’S DAVID DE VLEESCHAUWER
A van Australes dorpen met huisjes opgetrokken uit leisteen en koraal. De lagunes zijn hier even blauw als Frans-Polynesië is veel meer dan Bora Bora, op Bora Bora en de natuur is nog intenser. Tahiti en Moorea, de drie bekendste eilanden. Deze onbekende eilanden zijn niet te Wie eenmaal de moeite neemt en de cenmissen voor wie het echte Polynesië ten heeft om tot hier te reizen, verJAPAN wil ervaren. Vergeet ook niet de kent beter iets meer van Fransprachtige Tuamotu- en GamPolynesië dan wat de Frans-Polynesië bier-eilanden en de Markietraditionele brochures voorzen die allemaal makkelijk schotelen. Op de talloze met een airpass van Air Tahiandere eilandengroepen AUSTRALIË ti bereikbaar zijn. vind je vaak een ongecomIndische pliceerd, niet-toeristisch Oceaan B van Blauw en eilandleven waar elke toerist van droomt. De verste, meest Blue lagoon onbekende eilandengroep zijn Complete postkaartscènes ontANTARCTICA de Australes in het uiterste zuiden plooien zich in Frans-Polynesië voor van Polynesië en de Stille Oceaan, ter je ogen. Het reclamespotje van het douhoogte van de Steenbokskeerkring. Toerisme chemerk Tahiti is hier tastbare realiteit. Blauw is hier beperkt, de bevolking doet voornameoverheerst: van het metaalblauwe water van de lijk aan visvangst en leeft in aantrekkelijke Stille Zuidzee die bulderend op de koraalwan-
den inbeukt tot windstil azuurblauw lagunewater. Hier kan je je persoonlijke Blue Lagoon beleven. De mooiste is die van Rangiroa, de tweede grootste lagune ter wereld, op de Tuamotu-eilandengroep. Hier krijgt men de hele waaier pantonetinten van blauw te zien.
C van Club Med In de jaren 1970 waren ze er als de eersten bij, de twee oprichters van Club Med. Frans-Polynesië was toen al de place to be, het maakte niet echt uit dat het aan de andere kant van de wereld lag. Naar hier kwam je om te duiken, aan watersport te doen en te genieten van het Tahitiaanse buitenleven. Club Med is nog steeds present en is nog steeds het enige allinclusive hotel van Frans-Polynesië. Prijzen beginnen vanaf ongeveer 200 euro per persoon per nacht, een koopje vergeleken met de overige hotels in Bora Bora waar zelfs een transfer
van vijf minuten meer dan 30 euro per persoon kan kosten. Het hotel bevindt zich aan een lang zandstrand en het grote pluspunt is
’
simpel en charmant en de nadruk ligt op watersport en dolce far niente op het strand.
D van Duikboot
Frans-Polynesië wordt overstelpt met honeymooners. De nieuwste rage is ter plekke trouwen in kapelletjes met zicht op de lagune
het privéstrand op het motu (eilandje) aan de andere kant van de lagune waar een gratis — niet onbelangrijk op Bora Bora — bootje van Club Med naartoe vaart. De kamers zijn ruim,
26 ● DMMAGAZINE ● 24JANUARI 2009
Ga je individueel naar Frans-Polynesië of met een georganiseerde reis van een touroperator, dan zal men je ter plaatse sowieso een aantal betalende excursies aanbieden. Handig om te weten is dat het veel goedkoper is om deze uitstappen rechtstreeks bij de aanbieder te boeken, en niet via het hotel of cruiseschip. Raadpleeg een reisgids en contacteer deze lokale bedrijfjes voor het vertrek, zo kan je heel wat centen uitsparen. Sommige excursies zijn echt niet te missen. Een huurauto is ideaal om het hoofdeiland Tahiti te verkennen. Aanlokkelijk is ook de duikbootexcursie op Bora Bora, die je de onderwaterwereld toont zoals een duiker die ziet op veertig meter diepte. Goedkopere alternatieven: een fiets of motor24JANUARI 2009 ● DMMAGAZINE ● 27
12 specialreizen
26 specialreizen aldente
Op zoek naar traditie en vernieuwing
Lekker
Op de modeacademie raadde men Hussein Chalayan aan om van studierichting te veranderen. Beeldhouwen zou beter bij hem passen, klonk het. Mocht de Brits-Cypriotische ontwerper geluisterd hebben naar die ‘wijze’ raad, had de modewereld het moeten stellen zonder haar meest grensverleggende ontwerper.
Lissabon
DOOR KIM DE CRAENE
at Chalayan modeontwerper zou worden, stond niet in de sterren geschreven. Hij groeide op in het noordelijk deel van het eiland Cyprus en zijn ouders hadden voor hun zoon een job als architect in gedachten. “Als je op een eiland woont, legt men de nadruk op academische studies”, zegt de 38-jarige ontwerper. “Alleen met een universitair diploma kan je een carrière uitbouwen, denken eilandbewoners vaak. Dus iedereen studeert er voor dokter, advocaat of architect. Als je een talent hebt, word je resoluut in die richting geduwd. Ik zou architectuur gaan studeren maar net voor ik me ging inschrijven, bedacht ik me. Waarom? Ik ben altijd al gefascineerd geweest door het vrouwenlichaam. Ik groeide op tussen vrouwen: mijn moeder, oma en tantes hebben me opgevoed. Stuk voor stuk krachtige vrouwen. Mode was een logische keuze, gezien mijn passie voor het lichaam. Mijn vader zag het niet zitten. Mijn moeder, die me beter kende, begreep me en stemde toe.”
Grensverleggend Na zijn middelbare studies, die hij voltooide in Londen waar hij na de scheiding van zijn ouders woonde, trok Chalayan naar de befaamde modeacademie Central Saint Martins, waar hij wel eens smalend ‘the mad professor’ werd genoemd. Hij liep rond met plastic tassen vol boeken over filosofie en fysica, zijn interesses lagen zo ver verwijderd van die van de andere modestudenten dat een leraar hem aanraadde om beeldhouwen te gaan volgen. “Dat gekke professorgedoe viel wel mee hoor. Toegegeven, ik las moeilijke boeken. Maar ik ging ook uit en had vrienden. Ik heb die dualiteit altijd in mij gehad.” Zijn afstudeercollectie, The Tangent Flows, een serie jurken die hij weken voor de eindejaarsshow in zijn tuin had begraven, was een instanthit. Niemand min-
DRAAGBARE MEUBELS Uit de wintercollectie van 2000: een salontafel wordt een rok.
der dan de hippe Londense boetiek Browns kocht ze onmiddellijk aan. De reputatie van grensverleggend ontwerper kreeg hij erbovenop.
’
G
Mijn ontwerpen doen het goed in musea maar belangrijker is dat mijn kleren door vrouwen op straat worden gedragen
Een jaar later, in 1994, startte hij zijn eigen label en organiseerde hij spectaculaire en magische modeshows. Het publiek keek met open mond en verbaasde blik naar zijn creaties: het ene seizoen presenteert hij jurken uit suikerglas, het volgende dragen de modellen meubels die rokken worden of jurken die gemaakt zijn uit duizenden led-lichtjes. Thema’s die steeds terugkomen zijn culturele identiteit en migratie. “Mensen kennen mijn naam enkel van de indrukwekkende foto’s in de kranten, maar als je mijn collecties bekijkt, zal je zien dat het grootste deel draagbaar is. Ik word in het vakje gestoken van conceptuele designer maar dat valt nog wel mee. Het eindresultaat van mijn gekke ideeën is immers altijd draagbaar. Wat mensen vaak vergeten is dat nieuwe ideeën nodig zijn voor een esthetisch resultaat. Mijn concepten worden creaties. Mode hoeft zeker niet conceptueel te zijn om goed te zijn. Ik kijk op naar ontwerpers zoals Nicolas Ghesquière van Balenciaga of Martin Margie-
SPEKTAKEL VERZEKERD De voorstelling van Chalayans jongste zomerlijn ‘Inertia’.
la, die ook zonder grote concepten iets creëren dat visueel sterk is en het lichaam in de verf zet. Mijn ontwerpen doen het goed in musea en ik ben blij met deze expo maar belangrijker is dat mijn kleren door vrouwen op straat worden gedragen.”
Win-win Het moeilijkste aan mode vindt Chalayan het eigenlijke productieproces. “Het niveau van de mensen met wie ik wil samenwerken, moet hoog liggen. Jammer genoeg zijn zulke mensen moeilijk te vinden. En er is natuurlijk nooit genoeg tijd om de dingen exact te doen zoals ik ze wil.” Sinds Chalayan vorig jaar artistiek directeur werd van het lifestylemerk Puma kan hij gebruikmaken van hun structuur. Een win-winsituatie volgens de modemaker maar toch vinden heel wat criticasters het een vreemde samenwerking. “Misschien is Puma niet echt mijn stijl, dat klopt. Het is een groot commercieel bedrijf dat gedreven wordt door verkoop-
44 ● DMMAGAZINE ● 24 JANUARI 2009
44 mode
Lissabon is al van oudsher een trekpleister voor lekkerbekken. Gelegen aan de Atlantische Oceaan, dankt de hoofdstad van Portugal die goede reputatie vooral aan haar traditionele visgerechten. In het spoor van hun Spaanse buren wagen de Portugese chefs zich tegenwoordig echter ook steeds meer aan nieuwe, moleculaire kooktechnieken. Klassiek of experimenteel: DMM ging in en rond Lisboa op zoek naar de smakelijkste adresjes.
egrilde sardientjes, venusschelpen met look, oesters uit Setúbal, zwaardvis uit Sesimbra: aan de Costa de Lisboa eten ze graag het beste wat de zee er te bieden heeft. Merkwaardig dus dat het beroemdste streekproduct — de alomtegenwoordige Bacalhau — er al eeuwenlang ingevoerd wordt uit Scandinavië. “Bacalhau is gedroogde en gezouten kabeljauw”, vertelt onze plaatselijke gids Helena Ribeiro. “Vroeger, toen er nog geen koelkasten waren, werden vis en vlees gepekeld om ze langer te kunnen bewaren. Na de ontdekking van Newfoundland in 1497 maakten Portugese vissers daar kennis met de kabeljauw. De vissoort bleek ideaal om te pekelen en groeide al gauw uit tot een vaste waarde in de Portugese keuken. Vanaf de achttiende eeuw begon men in Noorwegen massaal kabeljauw te pekelen. Sindsdien is onze Bacalhau vooral van daar afkomstig.”
© CHRIS MOORE
D
cijfers. De overeenkomst met Puma is een packagedeal: zij investeren in mijn label, ik word creatief directeur van het merk. Puma maakt deel uit van de Franse luxegroep PPR, waaronder ook Gucci en Balenciaga vallen. Ik heb toegezegd op voorwaarde dat ik van hun faciliteiten gebruik mag maken. Het is een dynamisch sportswearbedrijf dat graag met technologie werkt, dus dat ligt me wel. Ook hun vintageprojecten lijken me interessant. Je mag ook niet vergeten dat ze al samenwerken met Alexander McQueen en Mihara: ik ben dus in goed gezelschap. Het partnership was een noodzakelijke stap om mijn eigen label in leven te kunnen houden. Maar het is nog te vroeg om er iets over te zeggen: het resultaat ligt pas volgend jaar in de winkels. Nog even afwachten dus.” ■
Een trouwe vriend De Portugezen beweren dat ze 365 verschillende manieren kennen om Bacalhau klaar te maken: één voor elke dag van het jaar. “Daarom noemen wij Bacalhau een fiel amigo: een trouwe vriend”, aldus Helena. “Je moet voor die vriend wel wat geduld opbrengen, want voor je Bacalhau klaarmaakt, moet je hem eerst een dag laten weken in koud water.” Wij proeven een recept in Casa do Leão, een traditioneel restaurant vlak bij het Castelo de São Jorge. Het is gelegen op een van de zeven heu-
INFO Hussein Chalayan Works 1994-2009, tot 17 mei 2009, Design Museum in Londen, www.designmuseum.org 24 JANUARI 2009 ● DMMAGAZINE ● 45
48 ● DMMAGAZINE ● 24 JANUARI 2009
DOOR JOERI NAANAI vels in Lissabon en je hebt er een prachtig uitzicht op de stad en de rivier de Taag. De chef zet Bacalhau com broa op tafel: in de oven gebakken kabeljauw met ajuin, look en broodkruim op basis van maïsbrood, geblancheerde spinazie, aardappeltjes in de schil en veel, héél veel olijfolie. Een lekker gerecht, maar toch iets te vettig en te zwaar. We drinken er een stevige rode wijn bij, om op te kunnen tegen de zoute, robuuste smaak van de vis. Het recept is overduidelijk schatplichtig aan het culinaire verleden, toen de meeste Portugezen arme boeren of vissers waren en Bacalhau nog een goedkoop en voedzaam alternatief was voor vlees en verse vis.
Culinair shoppen Wie zelf ook eens Bacalhau wil klaarmaken, kan de gedroogde vis onder meer vinden in de Bacalhoeira & Manteigaria Silva, een uitstekende delicatessenzaak in het centrum van Lissabon. Je vindt er ook verse boter, kazen en presunto uit Barrancos (heerlijke gedroogde varkensham die in Spanje pata negra wordt genoemd). Voor verse vis en zeevruchten moet je aan de overzijde van de
Taag op de overdekte markt in Setúbal zijn, waar de meeste Lissabonezen hun sardienen, makreel, zeebaars, tonijn, zwaardvis en garnalen kopen. Sardientjes in blik vind je in de Conserveira de Lisboa, een oud winkeltje in de wijk Baixa. De lekkere streekwijnen, zoals de fameuze dessertwijn moscatel de Setúbal, kan je proeven in de 175 jaar oude wijnkelders van José Maria da Fonseca in het plattelandsdorpje Azeitão. Hoe verse schapenkaas en heerlijk milde schapenboter worden gemaakt, zie je in de Casa de Calhariz, een kaasboerderij vlak bij het charmante vissersdorp Sesimbra. De bittere kersenlikeur ginjinha die de Lissabonezen graag drinken, kan je proeven in A Ginjinha, een piepkleine bar in de wijk Baixa. En voor een lekker kopje bica (straffe Braziliaanse koffie) moet je in A Brasileira zijn, een ruim honderd jaar oude art-decotaverne in de wijk Chiado waar de dichter Fernando Pessoa vaak over de vloer kwam.
Zinnenprikkelend menu De Portugezen zijn van nature een volk van avonturiers. Geen wonder dus dat heel wat Lissabonese chefs hun culinaire horizon verruimen door hun kooktechnieken te vernieuwen en te verfijnen. Ze spelen daarvoor tegenwoordig — met wisselend succes — vaak leentjebuur bij hun Spaanse collega’s. Met name Ferran Adrià, grondlegger van de moleculaire keuken en chef-kok van het wereldberoemde restaurant El Bulli, blijkt voor nogal wat Portugese koks een vruchtbare inspiratiebron. Zo krijgen
BEROEMDSTE STREEKPRODUCT Specialiteit van de streek is Bacalhau, gedroogde en gezouten kabeljauw. Vreemd genoeg wordt die ingevoerd uit Scandinavië.
we in Sesimbra een zinnenprikkelend menu voorgeschoteld op het terras van restaurant Padaria. De chef is een echte foodie en laat ons proeven van zowel traditionele als experimentele gerechten. Zijn gemarineerde olijven en zijn slaatje van gegrilde inktvis zijn toonbeelden van verfijnde eenvoud. Zijn zachte schapenkaas met tomatentagliatelle, honingkaviaar en espuma van honing getuigt dan weer van moleculaire experimenteerdrift en smaakt wat geforceerd. Ook in Tavares, het oudste en meest prestigieuze restaurant van Lissabon, is men in de greep van de moleculaire keuken. Tavares ligt in de wijk Bairro Alto en bestaat al sinds 1784. In het gastenboek prijken namen van beroemdheden als Pessoa, Federico Fellini, Jean Paul Gaultier en Madon-
’
TRADITIE Boven: A Brasileira, een ruim honderd jaar oude art-decotaverne in de wijk Chiado. Onder: obers dragen een plaat pastéis de Belém, de beroemde gebakjes.
Lissabonese chefs verruimen hun culinaire horizon. Ze vernieuwen hun kooktechnieken en spelen daarvoor leentjebuur bij hun Spaanse collega’s
na. We proeven er de gevogeltebouillon met foie gras, alcoholisch druivenwater en kastanjes. Een goede smaakcombinatie, maar het
stuk ganzenlever is veel te groot. Ook de moleculaire amuse-gueules stellen wat teleur: de rauwe mossel met kaviaar en espuma van zeewater is lekker (je proéft de zee), maar de kaas met ‘virtuele’ ham smaakt naar zeep en de tempura van olijf is te zout. Geef mij dan maar het perfect rosé gebakken duifje met truffel, hazelnootpuree en een kaneelsausje. Klassiek, maar heel lekker. In Casa da Dízima, een meermaals bekroond visrestaurant in het kuststadje Paço de Arcos, heeft de 39-jarige chef Artur Santos begrepen dat ‘verfijnd’ niet noodzakelijk ‘ingewikkeld’ hoeft te betekenen. Hij serveert ons een frisse carpaccio van kabeljauw, gevolgd door een gekookte octopus met rode ui en rozemarijn, broccoli, aardappeltjes in de schil en goede olijfolie. “Wij gebruiken 24 JANUARI 2009 ● DMMAGAZINE ● 49
48 aldente
’
Ga gewoon de grens voorbij, het zal nodig zijn dit jaar
aantrekken, weet dus waar naartoe. Omdat we toch Down Under zaten, krijgt u nog enig inzicht mee in Frans-Polynesië, oftewel Bora Bora, Tahiti en Moorea. En Nieuw-Zeeland kon er ook nog bij, het stak niet meer op een grens meer of minder. Debbie Pappyn ging in één jaar 94 keer de lucht in, zag maar liefst 224 zonsopgangen buiten de Belgische grenzen, stak 21 oceanen of zeeën over, bezocht vier continenten en één actieve vulkaan, lag in 185 verschillende hotelbedden en deed 123 keer de reiskoffer open en toe. Net voldoende dus om met enig gezag over te komen. Horatius schreef ooit dat ‘diegenen die reizen enkel hun hemel veranderen en niet hun situatie’. Voor Pappyn is dat niet zo: “Reizen is niet enkel beleven maar ook heropleven”, vindt ze. Binnenkort is ze weer weg, voor een uniek experiment voor dit magazine: met één ticket de wereld rond. Yes, we travel. Rudy Collier, hoofdredacteur DMM
HOOFDREDACTIE RUDY COLLIER REDACTIECOÖRDINATIE VEERLE HELSEN REDACTIE AN BOGAERTS, KIM DE CRAENE, KATRIJN SERNEELS ARTDIRECTOR MARTIN HUISMAN VORMGEVING AAFJE DE LAET / ELS VANDECAN CORRECTIE FRANK VAN DEN BRANDEN FOTOREDACTIE & ARCHIEF BRIGITTE VAN WEES ADVERTENTIES NANCY DE COSTER TEL. 02/454.26.38 CONTACT
[email protected] VERANTWOORDELIJK UITGEVER KLAUS VAN ISACKER, ARDUINKAAI 29, 1000 BRUSSEL WEDSTRIJDEN HET WEDSTRIJDREGLEMENT KUN JE OPVRAGEN BIJ DE PERSGROEP PUBLISHING NV, DOOR EEN AAN JEZELF GEADRESSEERDE EN VOLDOENDE GEFRANKEERDE ENVELOP TE STUREN NAAR: DE MORGEN MAGAZINE, HAVENLAAN 86C BUS 309, 1000 BRUSSEL DIT MAGAZINE IS EEN BIJLAGE VAN DE MORGEN VAN 24 JANUARI 2009 24 JANUARI 2009 ● DMMAGAZINE ● 3
Beroemd om zijn culturele diversiteit en berucht om zijn wild en woest karakter. Papoea-Nieuw-Guinea is The Last Frontier. Het einde van een beschaving zoals wij die kennen en het begin van een onbekende wereld die de avontuurlijke reiziger intrigeert en betovert. DOOR DEBBIE PAPPYN / FOTO’S DAVID DE VLEESCHAUWER
specialreizen
Papoea-Nieuw-Guinea
JAPAN Papoea-Nieuw-Guinea
AUSTRALIË Indische Oceaan
ANTARCTICA
E
en tijdje geleden ontdekten enkele wetenschappers hoog in de bergen van Papoea-NieuwGuinea een soort van ‘Lost World’. Geen dramatische ontdekking maar toch een nieuwe miniwereld met één onbekende vogelsoort en dito vlinder plus enkele kikkers en planten die nog nooit eerder werden geregistreerd. Zelfs de uitgestorven gewaande Beck’s stormvogel werd vorig jaar opnieuw in Papoea-NieuwGuinea gespot. Globetrotters die naar Papoea-Nieuw-Guinea trekken, zullen net als deze wetenschappers van de ene verbazing in de andere vallen. Dit deel van Oceanië, op amper enkele uren vliegen van Australië, is een wereld zoals de meeste reizigers die nog nooit hebben gezien. Tot voor kort was over dit land het minst geweten, terwijl het een van de meest diverse culturele en natuurlijke rijkdommen herbergt. Meer dan achthonderd verschillende bevolkingsgroepen, elk met hun eigen taal,
BOE! De Mudmen dragen grote, kleien maskers van soms wel zes kilo zwaar. De lange houten tubes op de vingers dienen om de vijand schrik aan te jagen. 24 JANUARI 2009 ● DMMAGAZINE ● 19
DIVERSITEIT Papoea-Nieuw-Guinea telt meer dan achthonderd verschillende bevolkingsgroepen, elk met hun eigen taal en gebruiken.
gebruiken en sterke identiteit, zorgen voor deze diversiteit. Papoea-Nieuw-Guinea ligt in het oosten van het hoogste en tweede grootste eiland ter wereld, Nieuw-Guinea. Het eiland werd gevormd door (actieve) vulkanen en het lijkt wel alsof een onzichtbare hand in de turkooisblauwe Stille Oceaan genereus atollen en koraalriffen heeft uitgestrooid. Op Papoea vind je onbekende stukken regenwoud, ellenlange deltasystemen
’
het eerder als hard, obscuur, ongecensureerd en te écht. De waarheid ligt allicht in het midden: tussen een grommende actieve vulkaan die weigert uit te doven en een stil hooggebergte bewoond door oogverblindende paradijsvogels.
Geheime rites “In de luchthaven is het verboden te roken en op betelnoot te kauwen”, kondigt de ste-
Papoea-Nieuw-Guinea is bezaaid met vulkanen en wordt omringd door de turkooisblauwe Stille Oceaan, atollen en koraalriffen. Ellenlange deltasystemen doorkruisen er talloze onbekende stukken regenwoud
met exotische fauna en flora en natuurlijk: ontelbare paradijsvogels. Maar ongerept? Tot in het paradijselijke Papoea-Nieuw-Guinea woedde de Tweede Wereldoorlog: van de hevige strijd tussen Japan en Australië vormen de talloze vliegtuig- en scheepswrakken het tastbare bewijs. Die zijn vandaag een toeristische attractie. Sommigen noemen deze natie wonderlijk hallucinant en het laatste paradijs. Anderen bestempelen
20 ● DMMAGAZINE ● 24 JANUARI 2009
wardess aan wanneer het vliegtuig naar de luchthaven van Port Moresby taxiet. “Je zal meteen merken wat ze bedoelt”, zegt een passagier tegen de verbaasde blikken. “Het is een verrassing.” Aankomen te Port Moresby, de hoofdstad van Papoea-Nieuw-Guinea, is een absolute verrassing, maar dan wel eentje van het choquerende soort. De terminal ademt iets uit van een Afrikaanse, lokale luchthaven waar een mensenmassa zich
druk krioelend een weg zoekt. Net zoals in veel derdewereldlanden is Port Moresby gelukkig geen referentie voor de rest van het land. New-Britain maakt deel uit van deze eilandprovincies van Papoea-Nieuw-Guinea. Bepaalde delen, zoals West New-Britain, zagen pas in de jaren 1960 voor het eerst blanke mensen. Diepzeeduikers exploreren hier de indrukwekkende scheepswrakken. New-Ireland bezit dan weer ‘Robinson Crusoe’-stranden zoals Lavongai en is de spirituele thuishaven van verschillende stammen zoals de Tumbuan en de Malagan. Die stammen staan bekend om hun hallucinante rites om de doden te eren. De houtsnijwerken die voor deze rites dienen, worden door geheime, mannelijke groepen gemaakt. Reproductie van de designmotieven is verboden, ze zijn gepatenteerd door de clans.
Leven onder de asse De meest bizarre plek op de eilandprovincies is Rabaul aan de oostelijke kant van New-Britain. Rabaul, ooit een van de meest kleurrijke en charmante steden van PapoeaNieuw-Guinea, is nu het Pompeii van de Pacific. In 1994 barstten de twee nabijgelegen vulkanen de Tavurvur en de Vulcan uit, en bedekten de hele stad met as. Gelukkig lieten amper twee mensen het leven maar
specialreizen
50.000 inwoners verloren hun huis en bezit. De stad zelf werd niet verwoest door lava en vuur maar door de metershoge as die op de huizen neerdwarrelde en deze deed instorten. Rabaul veranderde in geen tijd in een spookstad. Bizar genoeg leven hier nog steeds mensen in de metersdikke as en is het nog steeds business as usual. Je kunt er zelfs logeren in het Rabaul Hotel dat er vanbuiten uitziet alsof het reeds twintig jaar gesloten is terwijl het vanbinnen een gewoon hotel is. Een Engelse pub en een Chinees restaurant inbegrepen. De Tavurvur-vulkaan is nog steeds actief en gromt, spuwt en rookt alsof hij elk moment opnieuw kan uitbarsten alhoewel hij volgens de experts geen direct gevaar meer vormt. Wanneer de wind langs de verkeerde kant zit, krijgt Rabaul een verse laag as. Inwoners beschermen zich met paraplu’s en hoofddoeken, ramen zijn met planken en tape dichtgeplakt, de stoep van de huizen die nog overeind staan, wordt een paar keer per dag geveegd. “We willen niet verhuizen”, vertelt een inwoner van Rabaul, “zolang de overheid ons geen compensatie geeft voor het huis of de zaak die we hier noodgedwongen moeten achterlaten. Dit is ons land, onze grond en een vulkaan krijgt ons niet weg.” Wat dichter bij de vulkaan, lijkt alles eerder op een maanlandschap. “Hier was ooit de golfbaan en daar de
luchthaven. Dat kleine muurtje dat je ziet uitsteken, is het bovenste van een huis waar nu meters as op liggen”, zo vertelt onze gids. De lucht voelt zwaar aan en ruikt naar zwavel. Soms lijkt het alsof het sneeuwt en kruipt de as overal tussen. Waar het land de zee ontmoet, kookt het water door de seismische activiteit. Rabaul Harbor is ondanks zijn spookachtig uitzicht een van de beste plaatsen om naar wrakken te duiken die
’
De spookstad Rabaul werd in 1994 onder een dikke laag as van een nabijgelegen vulkaan bedolven. Vreemd genoeg leven in de stad nog altijd mensen
meestal rond de dertig meter liep liggen. Wat verder, in een woud van kapotte palmbomen, overleven Papoea’s door het rapen van vreemde, ovalen eitjes die enkel en alleen maar eigeel bevatten. Niemand kan vertellen waarom dit zo is. Ligt het aan de
warme ondergrond waar deze toch wel hardnekkige kippen hun eieren op leggen? “We mogen deze diertjes dankbaar zijn”, vertelt een van de bewoners, “enkele uren voor de uitbarsting van de vulkaan, sloegen alle kippen plots, zonder reden, op de vlucht. We wisten onmiddellijk dat er iets stond te gebeuren en zijn weggevlucht.” Hij lacht zijn tanden bloot wanneer hij het verhaal vertelt. Zijn mond en tanden zijn bloedrood en steken fel af tegen zijn zwarte huid waar een laag as over ligt. Bloed? Door hier langs de vulkaan te leven? Niemand durft het te vragen.
In het spoor van WO II East New-Britain is ook de thuis van de Baining-stam, een van de meest bekende stammen in Papoea-Nieuw-Guinea vanwege hun intense rituelen met vuur. Deze vuurdansers lopen urenlang door en op echt vuur (geen hete kolen), getooid met loodzware maskers uit klei. Om de Bainings aan het werk te zien, zonder dat er toeristische of al te commerciële bedoelingen achter zitten, moet je het achterland van New-Britain intrekken. Een goed georganiseerde trektocht is de McCarthy’s Trail, ook wel de Rabaul Escape genoemd. Dit is een spoor dat werd gevormd toen in 1942 leden van de Australische Lark Force wegvluchtten voor de binnenvallende 24 JANUARI 2009 ● DMMAGAZINE ● 21
specialreizen
NABIJ VULKANEN Een beeld van de stad Rabaul, ook wel het Pompeii van de Pacific genoemd. In 1994 barstten twee nabijgelegen vulkanen uit die de hele stad onder de as bedolven.
Japanse troepen. Deze trekkings duren vier of vijf dagen en zijn 55 kilometer lang. Onderweg wordt er gelogeerd in de jungle en in dorpen bij de Baining- en de Pomiostammen waar je met een beetje geluk de échte vuurdansers aan het werk kan zien. Deze tochten werden uitgewerkt in samenwerking met de lokale grondbezitters en bewoners. De Lark Force-trekking is een mooi alternatief voor de fameuze Kokoda Track die de zuid- en noordkust van PapoeaNieuw-Guinea met elkaar verbindt en bijna honderd kilometer lang is. Niet voor doetjes. Aan de overkant van de baai en Rabaul, ligt de stad Kopoko waar nu veel van de vroegere inwoners van Rabaul wonen. Vanaf hier heb je uitzicht op de altijd rokende vulkaan.
’s Nachts in het Rapopo Plantation Resort met zicht op de Tavurvur rommelt het in de verte alsof er een groot onweer op komst is. In de duisternis licht nu en dan de rode gloed op, als een beest dat zijn ogen ritmisch opent en sluit.
Moddermannen en sterke vrouwen Papoea-Nieuw-Guinea’s diversiteit is ook terug te vinden in zijn Highlands. Elk jaar rond september wordt in Goroka een grootse show georganiseerd die alle stammen uit deze regio samenbrengt. Een festival door locals en voor locals want ondanks de groeiende belangstelling blijft het aantal toeristen eerder beperkt. De bevolking wil gedurende dit festival zelf haar eigen tradities
Niet te missen hoogtepunten • De Sepik-rivier • Cruise maken met de Orion • Culturele shows Een van de meest tot de verVeel reizigers willen PapoeaDe juiste data van de festivals beelding sprekende waterwegen Nieuw-Guinea wel zien maar niet en de singsing-shows vind je op in de wereld is de Sepik die meer inboeten aan comfort. Boek een de website van PNG Tourism. dan 1.100 kilometer door jungle, trip met het luxueuze expeditieMeestal duurt een festival maar moerassen en wouden slingert. schip Orion dat tijdens maart en een weekend en kunnen de data De oevers zijn dichtbevolkt met april deze regio afvaart, vaak lichtjes variëren. Kleinere en stammen die elk hun eigen taal met vertrek vanuit Australië. lokale festivals zijn het hele jaar en cultuur hebben. In veel van Twaalf dagen all-in vanaf ongedoor bij te wonen, terwijl de grode pakketten die vanuit België veer 4.500 euro. Info op tere shows eerder plaatsvinden worden aangeboden, is een www.orionexpeditions.com en rond september. Meer info op tocht op de Sepik inbegrepen. www.aussietours.be. www.pngtourism.org.pg. 22 ● DMMAGAZINE ● 24 JANUARI 2009
ontdekken door het bijwonen van dans- en muziekvoorstellingen van meer dan honderd verschillende singsing-groepen. Dit festival is de beste manier om de ontelbare stammen met hun typische klederdracht, symboliek en muziek mee te maken. Kom je te laat, dan kan je met de plaatselijke touroperators tot in de dorpen geraken maar aan de authenticiteit van de voorstellingen valt soms te twijfelen. Je merkt het snel als je in een dorp aankomt of men op grote groepen toeristen is voorzien. Highlanders dragen overdag hun westerse sekonhan klos (tweedehandskleding) maar als er iets te vieren valt, dissen ze de traditionele outfits op die bestaan uit veren, verf, modder, houtsnijwerken, schelpen, dierenhuiden,… Vanuit Goroka kan je ook verschillende dorpen bezoeken waar de Mudmen leven. Hun uniform bestaat uit grote, angstaanjagende maskers van klei van soms wel zes kilo zwaar en lange, houten tubes die op de vingers worden geschoven en dienen om de vijand bang te maken. Wat als westerling opvalt als je afgelegen dorpen bezoekt: dat Papoea’s zelfbedruipend zijn en dat loyaliteit tegenover de clan of de stam erg belangrijk is. Landbouw en varkenskweek zijn de belangrijkste inkomstenbronnen. Volgens een inwoner komen er zelfs varkens aan te pas bij het vinden van een vrouw. “Voor een dorpsmeisje betalen we 4.000 tot 5.000 kina en veertig varkens maar voor een
STAMHOOFD Het hoofd van de Toru-Yariyari, een van de vele stammen in Papoea-Nieuw-Guinea.
PARADIJSVOGEL Van de 42 soorten paradijsvogels die in de wereld voorkomen, leven er maar liefst 36 in Papoea-Nieuw-Guinea.
stadsmeisje dat naar school is geweest lopen de prijzen op tot 50.000 a 60.000 kina en tachtig varkens. Hoe rijker je bent, hoe meer vrouwen je kunt hebben. Het record is een rijke zakenman uit Mount Hagen die twintig vrouwen heeft en tachtig kinderen. Ikzelf? Ik ben tevreden met mijn eigen vrouw, een volstaat.” Wordt er dan zo op vrouwen neergekeken? “Neen hoor, de vrouwen zijn hier de basis, ze zijn het powerhouse van onze gemeenschap.” Grondbezit is hier een complex iets waar vroeger veel oorlogen en bloedvergieten bij te pas kwamen. Gelukkig behoort dit grotendeels tot het verleden, evenals het kannibalisme waar Papoea vaak mee gelinkt wordt. De dorpelingen zijn vriendelijk en uitnodigend voor toeristen en vaak even nieuwsgierig als de bezoeker zelf. Leer enkele woordjes Tok Pisin zoals yes plis, tenkju tru en het ijs is meteen gebroken.
Paradijsvogels De beruchte Highland Road slingert zich een weg doorheen de bergen van Goroka tot Mount Hagen. Onderweg, in de Simbu-provincie, kan men dorpen bezoeken waar men de Oma Masalai opvoert. De dorpelingen beschilderen zich in zwart en wit om op skeletten te lijken en voeren een toneelstuk op dat vertelt hoe een boze geest, die hoog in de bergen leefde, een voor een clanleden vermoordde en opat. Mount Hagen, de hoofdstad van de Western Highlands, wordt 24 ● DMMAGAZINE ● 24 JANUARI 2009
omringd door bergen en plantages en is een van de meest vruchtbare streken in het land. De regio heeft een diepgewortelde cultuur, authentieke singsing-groepen en een hechte clanmentaliteit. Mount Hagen is ’s avonds een gevaarlijke stad. Dan komen de raskols (bandieten) uit hun schuilplaats en vaak hebben ze niks te verliezen. Aan de stad ontsnap je door in de comfortabele Rondon Ridge Lodge te slapen, hoog boven de vallei. Een mooie locatie en naar de normen van Papoea-Nieuw-Guinea erg comfortabel en sfeervol. Sta ’s morgens voor zons-
opgang op en trek met een gids de mistige bergen in om de paradijsvogel te spotten. Het is een vrij schuwe vogel. Van de 42 soorten paradijsvogels die in de wereld voorkomen, leven er maar liefst 36 in PapoeaNieuw-Guinea. Rond Kumul Lodge, ook gelegen in de heuvels rond Mount Hagen, paraderen sommige soorten rond de gebouwen. Let echter op dat je geen veren of souvenirs met deze kleurrijke pluimpjes koopt of aanneemt want dit is een beschermde diersoort en dat kan problemen met de douane opleveren.
specialreizen
Praktisch Touroperator Deze reis werd georganiseerd door de Oceanië-specialist Aussie Tours die zowel pakketreizen als trips op maat naar Papoea-Nieuw-Guinea samenstelt. Meer info op www.aussietours.be en 051/70.56.11. Een tiendaagse rondreis zoals de New Guinea Explorer: vanaf 3.470 euro, vlucht niet inbegrepen.
Heen & weer
VERHUISD Markt in het dorpje Kokopo. Hier wonen veel van de vroegere bewoners van de spookstad Rabaul die onder de lava van een nabije vulkaan werd bedolven. In Kokopo heb je uitzicht op de nog altijd rokerige vulkaan.
Papoea-Nieuw-Guinea is makkelijk te bereiken via Singapore (6,5 uur) of in Australië via Brisbane (2,5 uur) of Cairns (1 uur). Wij vlogen met Etihad Airways tot in Brisbane. Tarieven vanaf 934 euro, taksen inbegrepen. Vanaf Brisbane zijn er vluchten met Air Niugini, de lokale luchtvaartmaatschappij van Papoea-Nieuw-Guinea. Alternatieve en vaak goedkopere vluchten met Pacific Blue, de dochteronderneming in de Pacific van Virgin Atlantic, zijn mogelijk vanuit alle grote steden in Australië en Nieuw-Zeeland. Een goed idee: combineer PNG met een andere bestemming in Australië of Azië om de lange reis minder vermoeiend te maken. Meer info: www.etihadairways.com, www.airniugini.com.pg en www.flypacificblue.com.
Hotels Tropische fjorden En dan zijn er de kusten van Papoea-NieuwGuinea. Lang, ongerept, wit en afgeboord met een azuurblauwe zee. Om uit te blazen na de cultuurshock of de intense activitei-
’
Dichter bij Port Moresby ligt Loloata Island Resort op zijn eigen, kleine privé-eiland. Minder luxueus dan op Tufi maar met veel charme en een rustige sfeer. Sommige kamers zijn gebouwd op palen boven het water terwijl andere iets hoger liggen en uitkijken over Bootless Bay. Duiken kan hier natuurlijk ook, zowel de aspirant- als viersterrenduiker voelen zich hier thuis. Op het eiland lopen ontelbare walibi’s rond en er zitten ook enkele tamme kangoeroes. Maar kijk uit voor de zeeslangen die zich ’s nacht op pad begeven.
Een tijdje geleden ontdekten wetenschappers hoog in de bergen van Papoea-Nieuw-Guinea een ‘Lost World’
ten zijn er mooie verblijfscomplexen zoals Tufi Dive Resort of Loloata Island Resort. Tufi, op een klein uurtje vliegen van Port Moresby, is gelegen langs tropische fjorden. We zijn in Cape Nelson, een goed bewaard geheim dat is afgesneden van de bewoonde wereld. “Soms is duiken hier net zoals boven water kijken”, zegt een Australische gaste en duikster. “De zichtbaarheid is enorm, soms wel meer dan dertig meter.” Het grote pluspunt van deze locatie zijn de vele onderwaterwrakken uit de Tweede Wereldoorlog die allemaal in de nabijheid van het hotel liggen. PT-boten, een B-17 ‘Black Jack’ Bomber en Tornado’s liggen dik gezaaid op de zeebodem. Het resort zelf is comfortabel en goed uitgerust maar zorg er zeker voor dat je voor een nieuwere kamer kiest, met zicht op de fjord.
Het mysterie van de buai En het mysterie van de betelnoot en de rode mond? In Papoea-Nieuw-Guinea verkiest men de betelnoot boven kauwgum. Die mengen ze met mosterd en limespowder gemaakt van koraalsteen. Het eten van dit goedje geeft niet alleen een reactie in het hoofd maar ook een in de mond waardoor alles bloedrood kleurt. Inslikken doen ze hier niet, gewoon uitspuwen op de grond. Met alle onsmakelijke en bloedrode gevolgen van dien. Papoea-Nieuw-Guinea is geen traditionele reisbestemming. Je westerse denkkader even bijstellen om tot deze aparte wereld door te dringen, is wel een noodzaak. ■
Verwacht geen grote luxe maar standaard comfort. De toeristische infrastructuur staat nog in zijn kinderschoenen. Voor sommige reizigers is dit een voordeel, voor anderen een bron van ergernis. Wij logeerden in Rapopo Beach Resort in Kokopo, het Bird of Paradise Hotel in Goroka, de Rondon Ridge Lodge in Mount Hagen, het Airways Hotel in Port Moresby, Tufi Dive Resort en Loloata Island Resort.
Reisinformatie • Reistijd: Mei, juni, oktober en november maar het hele jaar door is het vochtig en warm, behalve in de hoger gelegen delen van Papoea-Nieuw-Guinea. • Veiligheid: Vooral de Australische pers klopte de laatste jaren de cowboyverhalen over PNG erg op. Dit land heeft niet de beste reputatie op gebied van veiligheid. Wees extra voorzichtig in de grote steden. • Geld: De kina. 100 kina is ongeveer 30 euro. Papoea-Nieuw-Guinea is niet de goedkoopste bestemming in Oceanië. Reken per dag op een budget van ongeveer 200 euro voor wie in de betere hotels slaapt en goed wil eten. • Lectuur: Een nieuwe en erg praktische gids is Papua New Guinea & Solomon Islands van Lonely Planet. Naar de spraakmakende BBC-reeks: Tribe van Bruce Parry die jarenlang bij verschillende stammen leefde (uitgeverij Penguin, ISBN 780-14102-6831). Een recent fotoboek is Papous met foto’s van de Franse fotograaf Eric Lafforgue (ISBN 978-23-508-3047-6, uitgeverij Kubik, www.ericlafforgue.com). En om in de stemming te komen: The Happy Isles of Oceania van Paul Theroux. • Online: www.pngtourism.org.pg. 24 JANUARI 2009 ● DMMAGAZINE ● 25
