OPLEIDINGSONDERDELEN 2014/2015
PROFESSIONELE BACHELOR ENERGIEMANAGEMENT Modelpakket 1 Elektriciteit (theorie en labo) Elektriciteit is één van de hoekstenen van de opleiding. In de les bestudeer je zowel gelijk- als wisselspanning. Je leert de werkingsprincipes van de ster- en driehoekschakelingen en de verschillende driefasenetten. In het labo zal je aan de hand van praktische proeven, vrij zelfstandig, problemen in verband met gelijk- en wisselstroomkringen leren oplossen.
Elektrische machines (theorie en labo) Dit vak behandelt de verschillende types gelijk- en wisselstroommotoren en de principes waarop zij gebaseerd zijn. Zo bestudeer je de shunt-, serie-, compound-, synchrone, asynchrone, servo- en stappenmotor. Nadien behandel je de één- en driefasige transformator in zijn verschillende uitvoeringen.
Mechanische aandrijvingen Aan de hand van een aantal methodes ga je de krachten berekenen die een voorwerp of een systeem in evenwicht houdt. Je bekijkt ook de invloed van wrijving en wordt vertrouwd met het begrip ‘moment’. In het deel constructietechnieken bestudeer je de krachten en spanningen die inwendig optreden in technische constructies en leer je de nodige afmetingen van de onderdelen van een constructie te bepalen, zodanig dat het geheel met een gekende veiligheidsmarge zal standhouden. Mechanische plannen met vorm-, plaats- en maattoleranties zal je kunnen lezen en ontwerpen. Je leert de kenmerken van belangrijke machineonderdelen zoals lagersoorten weer te geven en te selecteren. Je verwerft inzicht in het ontwerpen van verbindingselementen zoals bouten.
Toegepaste wiskunde Technische vakken vergen een basiskennis van de wiskunde. Met behulp van de aangeleerde wiskunde, leer je problemen in andere vakken oplossen. Wiskunde wordt als ondersteunend vak opgevat. Hierdoor is het dus geen wiskunde om de wiskunde.
Warmteleer en thermodynamica In deze inleidende cursus worden de basisbegrippen rond warmte en thermodynamica bestudeerd. Zo onderzoeken we wat warmte is, hoe het ontstaat en op welke manier het overgedragen wordt. Wanneer we deze kennis toepassen op gassen, kunnen we kringprocessen bestuderen. Hier is de kennis over de impact van externe factoren zoals temperatuur en druk op deze gassen van zeer groot belang. Op die manier kunnen we bijvoorbeeld het werkingsprincipe van een warmtepomp eenvoudig verklaren. Algemeen richt de cursus zich voornamelijk op het kunnen oplossen van praktische oefeningen. Later in het opleidingstraject, wordt deze kennis in andere vakken verder uitgediept.
Technisch Engels Taalvaardig zijn in het Engels is vandaag een must, zeker in het werkdomein van de energiemanager in spe. De basisgrammatica wordt herhaald aan de hand van interactieve oefeningen. De nadruk ligt op het lezen, begrijpen en vertalen van technische teksten. Er wordt vaak in team gewerkt rond actuele thema’s uit de beroepsomgeving. Ter ondersteuning wordt in de lessen intensief gebruik gemaakt van audiovisuele middelen.
Klassieke energieproductie In dit eerste deel dat in de breedte en de diepte de productie van energie belicht, focussen we ons op de methoden die reeds jaren ingeburgerd en courant toegepast worden over de hele wereld. Het gaat dan oa. concreet over de omzetting van primaire energiedragers, waaronder alle fossiele brandstoffen, via thermische processen naar elektrische energie. Tijdens dat productieproces komen daartoe speciaal ontwikkelde mechanische aandrijvingen zoals turbines ruim voor. Naast die voor de hand liggende technologieën behandelen we in deze cursus ook de productie van perslucht, stoom en koelwater.
WWW.AP.BE
OPLEIDINGSONDERDELEN 2014/2015
Pompen ventilatoren en compressoren Machines als pompen, ventilatoren en compressoren vormen vaak het hart van een industriële installatie. Van hieruit vertrekt de energie naar andere installatiedelen en technische componenten. De juiste pomp-, ventilator- of compressorkeuze is dan ook heel belangrijk, zeker met het oog op energieconsumptie. Je leert de verschillende pomp-, ventilator- en compressortypes kennen en te selecteren in functie van de toepassing.
Marktexploratie Hier kom je voor het eerst via de professionele buitenwereld in contact met industriële bedrijven en beurzen die actief zijn in de wereld van de energie in de ruime zin van het woord. Voor en tijdens sommige bedrijfsbezoeken of verkenningsprojecten dien je zelf de handen uit de mouwen te steken. Door zelf rond te neuzen op industriële beurzen leer je de beschikbare informatie te bestuderen, analyseren en verwerken.
Automatisatie (theorie en labo) In deze lessen leer je eerst de basiskennis van digitale technieken en hydropneumatica aan. Het onderdeel digitale technieken richt zich vooral op de Booleaanse algebra, zoals deze wordt gebruikt in PLC-programma’s. In het onderdeel hydropneumatica neem je hydraulische en pneumatische installaties onder de loep. Welke componenten worden er gebruikt? Hoe worden schakelingen opgebouwd en hoe ontleed je een bestaande schakeling? Aan de hand van verschillende didactische opstellingen, gebouwd rond een Siemens S7-300 PLC, leer je stap voor stap en al doende de knepen van het vak. Op het einde van de cursus ben je in staat om zelf een regel- en/of automatiseringsprobleem van gemiddelde complexiteit uit te werken al dan niet door gebruik te maken van functiediagramma’s
Excel en statistiek (theorie en labo) Meten is weten. Als energie-expert zal je dan ook geregeld metingen uitvoeren om inzicht te verkrijgen in de energiestromen en pijnpunten van de bedrijfsprocessen. Maar langdurige metingen brengen grote hoeveelheden data met zich mee. Hierbij is de juiste interpretatie van de data een vak op zich. Je leert dan ook de juiste statistische technieken toe te passen om te ontdekken wat verscholen ligt in die ogenschijnlijk nietszeggende massa gegevens. Tijdens deze cursus gebruiken we Excel om die technieken voor ons te automatiseren. In het labo wordt dit meteen toegepast op concrete voorbeelden.
Technologie energie Technologie energie beslaat een brede waaier van onderwerpen uit de industriële productieomgeving, waarbij zowel elektriciteit als warmte wordt behandeld. Wat het elektrische gedeelte betreft wordt voornamelijk gekeken naar het automatiseren van een industrieel proces en welke componenten daarvoor gebruikt worden. Wat warmtetechnologie betreft wordt o.a. de dimensionering van branders en ketels alsook van CV-systemen onder de loep genomen. Daarnaast wordt ook procestechnologie behandeld, hierbij wordt dieper ingegaan op kleppen, sensoren, enz. Tenslotte wordt in dit vak ook de technologie achter elektrische energieopslag behandeld, met name de verschillende soorten batterijen en hun eigenschappen.
Koeltechnieken en warmtepompen Je beleeft deze cursus op een interactieve wijze, discussiërend en redenerend over de werking van de koelkring. Je doorgrondt de fysische verschijnselen aan de hand van oefeningen in het log ph-diagram. Door je opgebouwde kennis van de hoofd- en nevencomponenten ben je in staat de werkingsomstandigheden te begrijpen in functie van een bepaalde koude- en/of warmtevraag. Je raakt vertrouwd met het globaal milieubewustzijn, de Europese richtlijnen en de nationale wetgeving. In deze cursus focus je ook op de energievriendelijke randvoorwaarden noodzakelijk bij het ontwerpen van koelen/of warmtepompinstallaties.
WWW.AP.BE
OPLEIDINGSONDERDELEN 2014/2015
Warmteverlies en koelkast Het domein van de bouwfysica is de laatste jaren een hot item geworden door invoering van heel wat nieuwe wetgevingen. Uiteraard komen ook de thermische verliezen in woningen, kantoren en publieke gebouwen aan bod met een verwijzing naar de geldende wetgeving en normen. Waar warmteverlies belangrijk is in de winter, berekenen we eveneens de koellast voor kantoorgebouwen in de zomer.
Elektrische aandrijvingen In dit vak wordt aangevangen met de basis van de elektronische schakel- en ersterkercomponenten. Daarna worden de vermogenaandrijvingen zoals vierkwadrantsturingen en frequentieregelingen behandeld. Ook de nadelen van de moderne vermogenelektronica, zoals o.a. netvervuiling door harmonischen, komen aan bod. Tevens wordt je vertrouwd met de recuperatie van remenergie. Tenslotte worden ook de belangrijkste elektrische positiesystemen behandeld. Deze theorie wordt in het labo toegepast op echte machines.
WWW.AP.BE
OPLEIDINGSONDERDELEN 2014/2015
MODELPAKKET 2 en 3 Hernieuwbare energieproductie Als toekomstig energiemanager zal je naast de klassieke vormen van energieproductie de oorsprong, de rendementsverhoudingen en de technische eigenschappen van de zogenaamde ‘duurzame’ of milieuvriendelijke energieopwekkingsmethoden bestuderen. Zo zal je de omzettingsprincipes van wind-, water- en zonnekracht naar elektriciteit leren kennen. Daarnaast bestaan er ook alternatieve thermische processen die in volle opmars en ontwikkeling zijn zoals biogas, geothermie, brandstofcellen en warmtekrachtkoppeling. Ook deze productiemethoden op basis van warmte en verbranding komen uitgebreid aan de orde.
Energietransmissie De productieketen van opwekking tot op het moment van particulier en industrieel gebruik van energie zou ondenkbaar zijn voor de consument zonder transport en opslag en de daaraan verbonden technische voorzieningen en kosten. In dit hoorcollege belichten we samen met je dit aspect voor alle energievormen, dus niet enkel voor elektrische hoogspanning. Ook de distributie en de verdeling van energiedragers als stoom, gas, perslucht en koelwater komen aan bod.
Meettechnieken (theorie en labo) Met de toepassingsbeginselen uit de fysica, de elektriciteit en de mechanica, ga je op zoek naar de meest economische, praktische en ethische methoden voor het opmeten en capteren van temperatuur, druk, drukverschil, niveau en debiet. Aan de hand van casestudy’s krijg je een realistische kijk op de verschillende toepassingen en gebruiksmethoden van deze data in de industriële context van vandaag.
Eplan Via praktische en industrieel gerichte voorbeelden en toepassingen leer je de uitgebreide mogelijkheden van het tekenprogramma EPLAN P8 aan. Je leert elektrische, hydraulische of pneumatische installatietekeningen ontwerpen. Nadat je de basisvaardigheden van EPLAN P8 onder de knie hebt, realiseer je het volledige ontwerp tot één totaalproject met inbegrip van alle benodigde extra’s zoals klemmenlijsten, grondplannen, kabellijsten en lay-out van borden. In het tweede deel gaan we met behulp van EPLAN-software een Process and Instrumentation Diagram (P&-ID) ontwerpen.
Professionele vaardigheden Onder de vorm van negen workshops leer je een aantal beroepsvaardigheden die je in verschillende projecten als rode draad door je opleiding kunt gebruiken. Volgende onderwerpen komen aan bod: Timemanagement, correct e-mailen, vergadertechnieken, presentatietechnieken, projectmatig werken en rapporteringstechnieken.
Projectportfolio In deze zelfsturende leervorm laten we veel ruimte voor u als onderzoekende en talentvolle student. Zelfstandigheid, de ontwikkeling van je eigen visie, de prikkeling van je nieuwsgierigheid maar ook verwondering wakkeren we hiermee aan. Een gans jaar bouw je samen met andere studenten aan zelfgekozen opdrachten in de ruime en dynamische wereld die de energie geworden is. En die boeiende wereld heeft vele gezichten! We kunnen energie benaderen als een technisch aspect of een economisch of een onderzoekswetenschappelijk of als een loutere bedrijfsmanagement gerichte materie. Aan u de keuze!
Energierealisatie en regelgeving Iedereen weet dat onze klassieke energiebronnen eindig zijn. Daarom stimuleren onze overheden iedere energiegebruiker tot een actieve gedragsverandering via allerlei regelgeving en incentives. Het rationeel energiegebruik (REG) in de praktijk is dan ook een van de doelstellingen van deze cursus, waarin tevens de zogenaamde energieconvenanten met hun verwachtte toekomstige eisen en consequenties worden behandeld.
WWW.AP.BE
OPLEIDINGSONDERDELEN 2014/2015
Licht en energie (theorie en labo) Licht, lichteffecten, spelen met licht en de vele diverse industriële toepassingen ervan passeren in dit vakonderdeel de revue. Innovatieve technologieën die, onder druk van duurzaamheid, verbruikskosten en comforteisen zich momenteel ontwikkelen ‘belichten’ we in de letterlijke en figuurlijke zin. Je zal leren om licht als een toepassing van energie verstandig te gebruiken, te ontwerpen, te automatiseren en te besparen.
Comfort en luchtbehandeling In dit vakonderdeel wordt de fysica van de lucht besproken met betrekking tot de aspecten temperatuur en vochtigheid. De basisbegrippen zoals relatieve en absolute vochtigheid worden uitgelegd en alle berekeningen om in te grijpen op deze parameters worden ingeoefend. Uiteindelijk kun je de verschillende processen combineren zodat elke luchtconditie en het daarmee gepaard gaande comfort kan bekomen worden.
Slimme energienetten De energiemanager van morgen moet mee zijn met zijn tijd! Vandaag de dag kunnen we energie niet enkel efficiënt en dus ook duurzaam produceren en verdelen! Meer nog moeten we die energie ook ‘slim’ of ‘smart’ gebruiken rekening houdende met de recente toename van energieproductielocaties. Het aanwenden van voorrangsregels (groene energieproductie eerst, dan pas klassieke energieproductie) alsook het verbruiken van energie op momenten dat ze het voordeligst is, komen aan bod alsook de wijze waarop zulk een ‘smart grid’ kan gerealiseerd worden. ‘Slim’ of ‘smart’ omgaan met energie is duidelijk een sleutelcompetentie voor de energiemanager van de toekomst.
Labo energieproductie en -transmissie Na de theoretische benadering van energieproductie en -transmissie steken we de handen uit de mouwen en gaan we zelf via groepswerk aan de slag. We laten ons daarbij leiden door middel van thematische laboproeven. Het wordt een ware ontdekkingstocht door deze vernuftige technologie. Begrippen als netkoppeling, consumptie-optimalisatie, netvervuiling, enzovoort leren we al doende begrijpen, schakelen, besturen en bedienen. De labo’s die jullie doorlopen zijn dan ook staaltjes van innovatie die voorlopen op de huidige stand van de technologie. Aan jou om ze nu in de praktijk te exploreren.
Regeltechnieken In deze cursus leer je om een regel- of besturingssysteem systematisch op te bouwen. Eerst bekijk je het te besturen proces zelf, dan de regelaar of de zogenaamde intelligentie van het systeem en finaal de volledige installatie. Het resultaat is dat je bij elk proces de meest geschikte regelaar moet kunnen kiezen én instellen of parametreren. Op het einde van deze cursus kennen de standaard P-, PI- en PIDregelaars voor jou geen geheimen meer.
Energiemanagement Wanneer je deze cursus aanvangt betekent dit dat je al heel wat theoretische en praktische kennis verworven hebt over die boeiende technische wereld van de productie en distributie van energie in al zijn vormen. In onze bedrijven die op mondiale schaal tegen elkaar concurreren is het van enorm belang om juist of doelgericht en zuinig om te springen met die energie. Energie als de motor van elke onderneming moet dan ook intelligent beheert of gemanaged worden! Begrippen als ‘energieboekhouding’, ‘piekbeheersing’, ‘totally integrated power’, ‘uninterruptable power supply’ en ‘levelling’ worden besproken en uitgediept.
Productmanagement De manager van vandaag is naast een people-manager meer dan ooit een kostenmanager! Het is iemand die investeringsprojecten kan beheren en aansturen met het oog op haalbaarheid, terugverdientijd, life cycle cost, kosten-baten, enz … Naast die financiële aspecten is het voor u als manager in spe belangrijk om de juiste projectmethoden te leren hanteren. Daarom maken we samen
WWW.AP.BE
OPLEIDINGSONDERDELEN 2014/2015
met jullie deze materie tast- en vatbaar via praktische doe-opdrachten in de vorm van casestudy’s.
Energiebalansen Ieder van jullie kent de term ‘balans’ als een instrument om iets te wegen. Wel met dit college verruimen we dat begrip naar het wegen en meten van alle energievormen die we vandaag de dag gebruiken in onze eigen woning, ons toekomstig bedrijf, en ga zo maar door. Als we iets gewogen, gemeten en in kaart gebracht hebben kunnen we er ook beter en slim over nadenken met het oog op duurzaamheid, de kosten, de baten, de winsten, de behoeften, de rendementen …Dit wegen, meten of slim in kaart brengen doen we aan de hand van praktische casestudy’s.
Industriële energietoepassingen Door middel van doelgerichte bedrijfsbezoeken en exploratieopdrachten in ons eigen modern hogeschoolgebouw confronteren we iedere student met het volgende vraagstuk: hoe slagen we er in om vernuftige, moderne en duurzame energievormen op een gebruiksvriendelijke en comfortabele wijze te integreren en toe te passen in onze woningen, scholen en bedrijven van nu, maar zeker van morgen? Het is aan jullie om de wereld van theorie te koppelen aan de hedendaagse ‘state of the art’!
Keuzevak Uit het pakket keuzevakken kies je zelf wat jou het meeste boeit. Je mag een opleidingsonderdeel kiezen uit de brede scoop van zowel de elektromechanica opleidingen met zijn 5 gespecialiseerde afstudeerrichtingen als vakken uit de opleiding integrale veiligheid met thema’s als brand, milieucoördinatie, petrochemische procesveiligheid, bouw, enz
Bedrijfsmanagement Je verwerft inzicht in de organisatiestructuren en -culturen van bedrijven. Je begrijpt de organisatie van de arbeidsmarkt en de maatschappelijke rol daarin van iedere onderneming. We zetten je in deze cursus ook aan tot het gebruik van IT-ondersteunende middelen zodat niet alleen financiële maar ook operationele processen in kaart en beheerst kunnen worden.
Veiligheid en VOL-VCA Je wordt opgeleid in alle veiligheids-aspecten nodig voor de veilige uitvoering van technische werkzaamheden. Risicoanalyses en risicoanalyse arbeidsmiddelen leer je opstellen. In samenwerking met het Provinciaal Veiligheidsinstituut (PVI) van Antwerpen kan je na deze cursus het certificaat van VCA voor operationele leidinggevenden/contractors behalen.
Multiprojecten en industriële projectweek Tijdens de multiprojecten werk je in teamverband aan een oplossing voor een vakoverschrijdend technisch probleem. Je pakt dit projectmatig aan. Je verdeelt de taken en je houdt rekening met de beschikbare mogelijkheden. Vakoverschrijdend betekent dat je je kennis en vaardigheden uit de verschillende domeinen moet gebruiken om tot een geschikte oplossing te komen. Wat je zelf niet weet zal je opzoeken en in zelfstudie verwerken. Naast twee interne projecten krijg je ook een reëel industrieel probleem uit het werkveld voorgeschoteld. Je werkt dat in teamverband uit samen met studenten van de opleidingen Elektromechanica & Integrale Veiligheid en buitenlandse studenten.
Minor 1: Energie economie en maatschappij Waarop moet er gelet worden bij het afsluiten van een arbeidsovereenkomst? Wat zijn extra-legale voordelen? Heb ik als beginnend beroepsbeoefenaar recht op vakantie? Hoe ziet de ecomische balans van een onderneming eruit? Wat houden de ISO-normen precies in? Hoe begin ik een eigen zaak? Bedrijf en vakorganisaties, hoe werkt dat in de praktijk? Waar kan ik nieuwe stimulerende energiesubsidies vinden, ze gebruiken en indienen? Dit zijn slechts enkele vragen die we samen met jullie zullen beantwoorden afhankelijk van je eigen interesses en keuze. Kortom je krijgt een inzicht over sociaal zekerheidsrecht, economie,
WWW.AP.BE
OPLEIDINGSONDERDELEN 2014/2015
bedrijfseconomie, kwaliteitsmanagement of o.a. energiestimulansen die onze overheden op federaal, provinciaal en gemeentelijk niveau lanceren.
Minor 2: Wiskunde In deze cursus krijg je de hogere wiskunde aangeboden waarmee je de opgebouwde praktische kennis verder theoretisch onderbouwt. Deze cursus is eveneens een goede voorbereiding op het schakeljaar voor het behalen van een masterdiploma.
WWW.AP.BE
