105
SIGNALERINGSRAPPORT BEROEPSZIEKTEN ’05
15 Summary and conclusions Every year, the Netherlands Center for Occupational Diseases (Nederlands Centrum voor Beroepsziekten or NCvB) is commissioned by the Dutch Ministry of Social Affairs and Employment to draw up an Alert Report outlining the trends of occupational diseases. The report is intended to supply information relevant to policy-making and the situation on the work floor. The Alert Report aims to provide an overview of the incidence of occupational diseases and the distribution within particular sectors and specific professions. Wherever possible, the report also shows the socio-demographic features relating to the distribution of occupational diseases, as well as details of various trends. Another function of the Alert Report is to issue warnings. The report alerts policy-makers and professionals in the area of Health & Safety to signals considered to be important by the NCvB, so that they can take the necessary measures. These signals may relate to the emergence of new diseases, for example, or to new risks or problem areas concerning the available healthcare for occupational diseases. The most important signals are listed at the end of this summary under the heading ‘Alerts’.
106
SIGNALERINGSRAPPORT BEROEPSZIEKTEN ’05
15.1 Report in brief Changing trends in occupational diseases
The total number of occupational diseases reported in the Netherlands last year is virtually unchanged. Some occupational diseases occur less frequently. Preventive measures have brought about a drop in the number of cases of latex allergy and chronic toxic encephalopathy. There has also been a reduction in the number of musculoskeletal disorders, which could be due to reduced physical exertion at work. However, the number of workrelated mental disorders is rising, partly as a result of people being faced with increased aggression and violence at work and a growing number of reorganisations. The effects of work and working conditions on reproduction are becoming clear. Knowledge and monitoring of occupational diseases will become a more important issue when occupational healthcare has been deregulated in the Netherlands. RSI on the decrease
The number of RSI cases reported since 2000 has almost halved. The exact reason for this is not yet clear. When dealing with back problems, modifying the work station appears to provide a more effective solution than the usual medical intervention. This can also result in substantial savings for companies. Increase in intimidation, bullying and violence causes psychological problems
The number of reported work-related mental disorders is rising. Pressure at work and stress related to reorganisations are important factors. The effects of increased intimidation, bullying and violence at work are also visible. Decreasing the pressure at work is an important factor included in a number of Health & Safety agreements. Fewer cases of latex allergy
The use of low-latex gloves in the healthcare sector has led to a drop in the incidence of latex allergy. Introducing a small number of measures could also reduce the incidence of occupational skin disorders caused by working with water and fluids in the healthcare and cleaning sectors. New causes of work-related asthma
Inhalation provocation tests make it possible to pinpoint the exact causes of work-related asthma. There are a number of recorded cases of workrelated asthma caused by the food additive Bisulphite. Inhaling certain pesticides or meat proteins is also known to cause work-related asthma. The fast development of nanotechnology in the pharmaceutical industry and surface treatment, for example, can result in exposure to ultra-fine particles. This can cause lung fibrosis or asthma. Particles of this kind can also be absorbed into the bloodstream via the lungs, resulting in systemic effects. Live noise source of deafness
It is well-known that machines, traffic and music can cause various degrees of deafness. Less is known about the effects of live noise, for example the noise produced by screaming pigs and shouting children. Long-term exposure to live noise as experienced in swimming pools, childcare centres and pig sties comprises a risk that would benefit from a hearing protection programme.
107
SIGNALERINGSRAPPORT BEROEPSZIEKTEN ’05
Anaesthetic gases constitute risk for operating theatre staff Even in relatively well-ventilated operating theatres, anaesthetic gases have been found to have an effect on the positional stability of the nurses working there. Exposure to laughing gas and other anaesthetic gases does not only form a risk to pregnant employees. This provides an extra incentive for cutting back the exposure. Reduced exposure to solvents in a number of trades led to a further drop in reported cases of chronic toxic encephalopathy in 2004. Better vaccination against occupational infectious diseases is needed
Vaccination is an effective way of preventing occupational diseases such as hepatitis B in high-risk jobs. Better vaccination policy would create a framework for achieving this. Close collaboration between the public health services and the occupational health services is important when coping with outbreaks of new infectious diseases. The employees helping to fight the new disease (for example by ‘clearing away´ infected livestock), are themselves at risk of becoming infected. Cancer in children caused by parents’ work?
There are new indications that the work carried out by parents can lead to a risk of cancer in their offspring. The precise factors responsible have not yet been identified. Asbestos is the foremost cause of occupational cancer. The epidemic of asbestos-related cancer in the Netherlands seems to have reached its peak. Pregnant employees work too hard for too long
Pregnant employees in psychologically or physically demanding jobs who work into advanced pregnancy run a higher risk of premature labour and giving birth to low-birth-weight babies. Modifications of the work situation could help prevent this. A clearer picture of the effects of toxic substances on workers’ offspring is emerging. Exposure to solvents in men before conception may cause serious damage to their offspring. Fine dust is cause of coronary and vascular disease
Lung disease is not the only risk involved in inhaling fine dust. It appears that fine dust, for example from diesel fumes, can be absorbed via the lungs into the bloodstream, where it can cause clotting disorders and coronary and vascular problems. Reorganisations and the stress they cause to employees also lead to an increased risk of death from coronary and vascular disease. Occupational diseases from the food industry
There is a high incidence of RSI in this branch due to the repetitive movements of work in for example, slaughter houses and sugar and chocolate processing plants. Health & Safety agreements are to improve the working conditions. Bakers’ asthma will be tackled by substantially reducing exposure to flour dust.
108
NEDERLANDS CENTRUM VOOR BEROEPSZIEKTEN
15.2
Alerts A A A Increase in violence and intimidation at work The number of people encountering violence and intimidation at work has increased over the past few years. Particularly people working in the public and service industries have to cope with aggressive or intimidating behaviour. Violence and intimidation can affect people’s performance and lead to health problems and sickness absence. Despite the fact that many employers have now formulated policy on violence and aggression, the psycho-social implications should be afforded a more prominent place on the agendas of both employers and employees. Health & Safety Services could also help by developing instruments to prevent violence and intimidation.
A A A Fine dust problems permeate through to the work floor The consequences of exposure to fine dust in the outside environment have recently been attracting a lot of attention. Technological developments, particular developments in the area of nanotechnology, mean that more focus also has to be put on the risks of exposure to fine dust in the working environment. The consequences involve not only lung disorders, but also damage to other organ systems. Risk assessment and risk management should therefore form an integral part of developments in the area of nanotechnology.
A A A Early restrictions on heavy workload for pregnant women There are indications that an accumulation of risk factors at work can increase the risk of premature labour and low-birth-weight babies. These risk factors include working in shifts, work that involves standing up, too much pressure at work, lifting heavy weights and excessive noise. Preventive measures to lighten the workload for pregnant women before the 24th week of pregnancy would lead to a reduction in premature births and low-birth-weight babies.
A A A Deafness resulting from live noise Alongside hearing problems caused by the noise from mechanical sources, live noise also appears to be an increasingly important risk factor. Swimming instructors, pig farmers, dog trainers and childcare staff are examples of high-risk groups. These live noise sources should be identified by means of a risk assessment, and a periodical occupational health examination would help to detect hearing damage at an early stage. Hearing protection devices or acoustic measures might also help to prevent this occupational disease.
A A A Incidents with injection needles can be prevented Incidents involving injection needles can have enormous implications for employees, including infection with serious diseases such as HIV, hepatitis B or C. Incidents involving injection needles are still far too common in the Netherlands. They can be prevented by introducing targeted measures at work. Vaccination against hepatitis B is not yet offered to all people working in high-risk groups. Moreover, the correct preventive measures are not always taken after an incident with an injection needle has occurred.
109
SIGNALERINGSRAPPORT BEROEPSZIEKTEN ’05
Literatuur
110
NEDERLANDS CENTRUM VOOR BEROEPSZIEKTEN
Agervold M, Mikkelsen EG. Relationship between
Blatter BM, Bongers PM, Dieën JH van, Kempen PM van
bullying, psychosocial work environment and individual
et al. RSI-maatregelen: preventie, behandeling en
stress reactions. Work & Stress 2004; 18(4):336-351.
reïntegratie. 's-Gravenhage: Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Directie Communicatie ;
Agius R, Turner S. Work-related mental ill health and
Doetinchem: Reed Business Information, 2004.
development of the Surveillance of Occupational Stress and Mental Illness (SOSMI) reporting scheme. Psychiatric
Bossche SNJ van den, Smulders PGW. De Nationale
Bulletin of the Royal College of Psychiatrists 2004;
Enquête Arbeidsomstandigheden 2003: methodologie en
28(5):174-176.
globale resultaten. Hoofddorp: TNO Arbeid, 2004.
Ali R, Yu CL, Wu MT, Ho CK, Pan BJ, Smith T et al. A case-
Bossche SNJ van den. Intimidatie en geweld op het werk:
control study of parental occupation, leukemia, and brain
secondaire analyses Nationale Enquête
tumors in an industrial city in Taiwan. Journal of
Arbeidsomstandigheden 2003. Hoofddorp: TNO Arbeid,
Occupational and Environmental Medicine 2004;
2004.
46(9):985-992. Buitendijk SE, Bor M van der. Hoe vaak komen Allmers H, Schmengler J, John SM. Decreasing incidence
gezondheidsproblemen bij op tijd geboren kinderen
of occupational contact urticaria caused by natural rubber
voor? Volksgezondheid Toekomst Verkenning, Nationaal
latex allergy in German health care workers. Journal of
Kompas Volksgezondheid. Bilthoven: RIVM, 2003. http://
Allergy and Clinical Immunology 2004; 114(2):347-351.
www.rivm.nl/vtv/object_document/o1974n18569.html
Andrea H, Bultmann U, Beurskens AJ, Swaen GM,
Burgess JL, Fierro MA, Lantz RC, Hysong TA, Fleming JE,
Schayck CP van, Kant IJ. Anxiety and depression in the
Gerkin R et al. Longitudinal decline in lung function:
working population using the HAD Scale-psychometrics,
evaluation of interleukin-10 genetic polymorphisms in
prevalence and relationships with psychosocial work
firefighters. Journal of Occupational and Environmental
characteristics. Social Psychiatry and Psychiatric
Medicine 2004; 46(10):1013-1022.
Epidemioly 2004; 39(8):637-646. Cahill J, Keegel T, Nixon R. The prognosis of occupational Anema JR. Low back pain, workplace intervention &
contact dermatitis in 2004. Contact Dermatitis 2004; 51(5-
return-to-work. [S.l. : s.n.] Proefschrift Vrije Universiteit
6):219-226.
Amsterdam, 2004. Cahill J, Keegel T, Dharmage S, Nugriaty D, Nixon R. Atis S, Tutluoglu B, Levent E, Ozturk C, Tunaci A, Sahin K
Prognosis of contact dermatitis in epoxy resin workers.
et al. The respiratory effects of occupational
Contact Dermatitis 2005; 52(3):147-153.
polypropylene flock exposure. European Respiratory Journal 2005; 25(1):110-117.
Carlier IV, Lamberts RD, Gersons BP. Risk factors for
Baas P, Sleeswijk P, Strankinga WF, Hezik EJ van, Burgers
prospective analysis. Journal of Nervous and Mental
JA, Tan KY et al. Problematische mesothelioomcasussen
Disease 1997; 185(8):498-506.
posttraumatic stress symptomatology in police officers: a
aangemeld bij het Instituut Asbestslachtoffers: beoordeling door de werkgroep Mesothelioom van de
CDC. Mental health status of World Trade Center rescue
Nederlandse Vereniging van Artsen voor Longziekten en
and recovery workers and volunteers-New York City, July
Tuberculose. Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde
2002-August 2004. MMWR Morbidity and Mortality
2005; 149(14):759-763.
Weekly Report 2004; 53(35):812-815.
Bach PB, Niewoehner DE, Black WC. Screening for lung
CDC. Trends in tuberculosis-United States, 2004. MMWR
cancer: the guidelines. Chest 2003; 123(1 Suppl):83S-88S.
Morbidity and Mortality Weekly Report 2005; 54(10):245249.
Bacquer D De, Pelfrene E, Clays E, Mak R, Moreau M, de Smet P et al. Perceived job stress and incidence of
Chan AO, Huak CY. Psychological impact of the 2003
coronary events: 3-year follow-up of the Belgian Job
severe acute respiratory syndrome outbreak on health
Stress Project cohort. American Journal of Epidemiology
care workers in a medium size regional general hospital in
2005; 161(5):434-441.
Singapore. Occupational Medicine (Lond) 2004; 54(3):190-196.
111
SIGNALERINGSRAPPORT BEROEPSZIEKTEN ’05
Cluitmans H, Schneeberger P, Wijk P van. Eerste
European Agency for Safety and Health at Work. Agency
ervaringen met het meldpunt prikaccidenten. Tijdschrift
welcomes social partner agreement on work-related
voor Bedrijfs- en Verzekeringsgeneeskunde 2005;
stress. Bilbao: European Agency for Safety and Health at
13(4):106-108.
Work, 2004; [Press release]. http://agency.osha.eu.int/news/press_releases/en/13_10
Cools HJM, Liedmeier BN (eindred.). NVVA Richtlijn
_2004/index.htm
influenzapreventie in verpleeghuizen en verzorgingshuizen. [Utrecht: Nederlandse Vereniging van
Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op
Verpleeghuisartsen (NVVA)], 2004.
het werk. Preventie van agressie tegen school- en
http://nvva.artsennet.nl/uri/?uri=AMGATE_6059_113_TI
onderwijspersoneel. Bilbao: Europees Agentschap voor
CH_R1336851240707018
veiligheid en gezondheid op het werk, 2004; Factsheet 47.
Cousins R, MacKay CJ, Clarke SD, Kelly C, Kelly PJ,
http://agency.osha.eu.int/publications/factsheets/47/nl/F
McCaig RH. 'Management Standards' work-related stress
ACT-47_NL.PDF
in the UK: practical development. Work & Stress 2004; 18(2):113-136.
Finkelstein MM, Verma DK, Sahai D, Stefov E. Ischemic heart disease mortality among heavy equipment
Croteau A, Marcoux S, Brisson C. Risks of preterm
operators. American Journal of Industrial Medicine 2004;
delivery and small-for-gestational-age birth, effects of
46(1):16-22.
working conditions and preventive measures. International Conference on Occupational Health Services
Fransman W, Vermeulen R, Kromhout H. Dermal exposure
2005. 25-26-27 januari 2005, Helsinki, Finland.
to cyclophosphamide in hospitals during preparation, nursing and cleaning activities. International Archives of
Cullen MR, Barnett MJ, Balmes JR, Cartmel B, Redlich CA,
Occupational and Environmental Health 2005; 78(5):403-
Brodkin CA et al. Predictors of lung cancer among
412.
asbestos-exposed men in the {beta}-carotene and retinol efficacy trial. American Journal of Epidemiology 2005;
Fullerton CS, Ursano RJ, Wang L. Acute stress disorder,
161(3):260-270.
posttraumatic stress disorder, and depression in disaster or rescue workers. American Journal of Psychiatry 2004;
Davies HW, Teschke K, Kennedy SM, Hodgson MR,
161(8):1370-1376.
Hertzman C, Demers PA. Occupational exposure to noise and mortality from acute myocardial infarction.
Geier J, Lessmann H, Schnuch A, Uter W. Contact
Epidemiology 2005; 16(1):25-32.
sensitizations in metalworkers with occupational dermatitis exposed to water-based metalworking fluids:
Dimich-Ward H, Wymer M, Kennedy S, Teschke K,
results of the research project ‘FaSt’. International
Rousseau R, Chan-Yeung M. Excess of symptoms among
Archives of Occupational and Environmental Health 2004;
radiographers. American Journal of Industrial Medicine
77(8):543-551.
2003; 43(2):132-141. Gelder M van, Roeleveld N. Etiologisch onderzoek naar Dirkzwager AJ, Yzermans CJ, Kessels FJ. Psychological,
aangeboren afwijkingen bij kinderen van medewerkers op
musculoskeletal, and respiratory problems and sickness
de afdeling Verloskunde en Gynaecologie van ziekenhuis
absence before and after involvement in a disaster: a
X. Nijmegen, UMC St. Radboud, 2005; Concept rapport.
longitudinal study among rescue workers. Occupational and Environmental Medicine 2004; 61(10):870-872.
Gersons BP, Carlier IV, Lamberts RD, Kolk BA van der. Randomized clinical trial of brief eclectic psychotherapy
Dixon AJ, Dixon BF. Ultraviolet radiation from welding
for police officers with posttraumatic stress disorder.
and possible risk of skin and ocular malignancy. Medical
Journal of Traumatic Stress 2000; 13(2):333-347.
Journal of Australia 2004; 181(3):155-157. Gezondheidsraad. Overgewicht en obesitas. Den Haag: Elder D, Abramson M, Fish D, Johnson A, McKenzie D,
Gezondheidsraad, 2003; publicatie nr 2003/07.
Sim M. Surveillance of Australian workplace Based
http://www.gr.nl/pdf.php?ID=706&p=1
Respiratory Events (SABRE): notifications for the first 3.5 years and validation of occupational asthma cases. Occupational Medicine (Lond) 2004; 54(6):395-399.
112
NEDERLANDS CENTRUM VOOR BEROEPSZIEKTEN
Greve-van Aken KCJ. Headsetgebruik bij defensie: de
Hoffman CD, Henneberger PK, Olin AC, Mehta A, Toren
oorzaak van gehoorschade? Nederlands militair
K. Exposure to ozone gases in pulp mills and the onset of
geneeskundig tijdschrift 2004; 57(4):116-119.
rhinitis. Scandinavian Journal of Work, Environment and Health 2004; 30(6):445-449.
Guo YJ, Chen CH, Lu ML, Tan HK, Lee HW, Wang TN. Posttraumatic stress disorder among professional and
Homma S, Miyamoto A, Sakamoto S, Kishi K, Motoi N,
non-professional rescuers involved in an earthquake in
Yoshimura K. Pulmonary fibrosis in an individual
Taiwan. Psychiatry Research 2004; 127(1-2):35-41.
occupationally exposed to inhaled indium-tin oxide. European Respiratory Journal 2005; 25(1):200-204.
Hang J, Zhou W, Wang X, Zhang H, Sun B, Dai H et al. Microsomal epoxide hydrolase, endotoxin, and lung
Hooiveld M, Haveman W, Roskes K, Burstyn I, Roeleveld
function decline in cotton textile workers. American
N. Epidemiologisch onderzoek naar mannen met
Journal of Respiratory and Critical Care Medicine 2005;
beroepsmatige blootstelling aan organische
171(2):165-170.
oplosmiddelen en nadelige effecten op de voortplanting. Nijmegen, UMC St Radboud, 2005; Concept rapport.
Heederik D, Tjoe Nij E, Pater N de, Feber Ml, Brouwer D. Allergie en astma als gevolg van het werken met
Hout MSE van. Psychological diagnosis and treatment of
enzymen. ’s-Gravenhage: Ministerie van Sociale Zaken en
Chronic Toxic Encephalopathy (Organic Psycho
Werkgelegenheid, Directie Communicatie ; Doetinchem:
Syndrome). Strangled by solvents? [S.l. : s.n.] Proefschrift
Reed Business Information [distr.], 2004; Reeks
Rijksuniversiteit Groningen, 2004.
Arboconvenanten. Houtman I, Schaufeli W, Taris T (red.). Psychische Heederik D, Pronk A, Doekes G, Bobbeldijk I, Preller L.
vermoeidheid en werk: cijfers, trends en analyses. [Den
Isocyanate exposure and respiratory symptoms in Dutch
Haag]: NOW ; Alphen aan den Rijn: Samsom, 2000.
car spray painters. Zentralblatt für Arbeitsmedizin, Arbeitsschutz und Ergonomie 2005; 55(1):20-22.
HSE. Occupation and mental health: Secondary analyses of the ONS Psychiatric Morbidity Survey of Great Britain.
Henschke CI, Yankelevitz DF, Smith JP, Libby D,
Sudbury: HSE Books Research Report 168, 2003.
Pasmantier M, McCauley D et al. CT screening for lung cancer: Assessing a regimen's diagnostic performance.
Huibers MJ, Kant IJ, Swaen GM, Kasl SV. Prevalence of
Clinical Imaging 2004; 28(5):317-321.
chronic fatigue syndrome-like caseness in the working population: results from the Maastricht cohort study.
Heuvel F van den, Amstel R van, Jettinghoff K, Ybema JF,
Occupational and Environmental Medicine 2004;
Bossche S van den. Evaluatie van de Leidraad 'Aanpak
61(5):464-466.
verzuim om psychische redenen' in de Thuiszorg en GGZ. Hoofddorp: TNO Arbeid, 2004.
Hupkens C, CBS. Depressiviteit en stress op het werk. Webmagazine 19 januari 2004. Voorburg/Heerlen:
Hilhorst SKM. Blootstelling aan cytostatica in
Centraal Bureau voor de Statistiek.
ziekenhuizen: stand der techniek op het gebied van
http://www.cbs.nl/nl/publicaties/artikelen/algemeen/web
beheersmaatregelen. Den Haag: Ministerie van Sociale
magazine/artikelen/2004/1383k.htm
Zaken en Werkgelegenheid ; Doetinchem: Elsevier bedrijfsinformatie [distr.], 2001; Reeks Arboconvenanten.
Jones KP, Rolf S, Stingl C, Edmunds D, Davies BH. Longitudinal study of sensitization to natural rubber latex
Hnizdo E, Sylvain D, Lewis DM, Pechter E, Kreiss K. New-
among dental school students using powder-free gloves.
onset asthma associated with exposure to 3-amino-5-
Annals of Occupational Hygiene 2004; 48(5):455-457.
mercapto-1,2,4-triazole. Journal of Occupational and Environmental Medicine 2004; 46(12):1246-1252.
Jungbauer FH, Vleuten P van den, Groothoff JW, Coenraads PJ. Irritant hand dermatitis: severity of
Hoet PH, Bruske-Hohlfeld I, Salata OV. Nanoparticles -
disease, occupational exposure to skin irritants and
known and unknown health risks. Journal of
preventive measures 5 years after initial diagnosis.
Nanobiotechnology 2004; 2(1):12.
Contact Dermatitis 2004; 50(4):245-251.
113
SIGNALERINGSRAPPORT BEROEPSZIEKTEN ’05
Jungbauer FH, Harst JJ Van Der, Schuttelaar ML,
Kuijer PPFM, Sorgdrager B, Schop A, Braam ITJ,
Groothoff JW, Coenraads PJ. Characteristics of wet work
Spreeuwers D. Diagnose, incidentie en verzuimduur van
in the cleaning industry. Contact Dermatitis 2004;
gemelde beroepsziekten bij de politie. Tijdschrift voor
51(3):131-134.
Bedrijfs- en Verzekeringsgeneeskunde 2005; (geaccepteerd).
Jungbauer FH, Lensen GJ, Groothoff JW, Coenraads PJ. Exposure of the hands to wet work in nurses. Contact
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg CBO.
Dermatitis 2004; 50(4):225-229.
Richtlijn Lyme-borreliose. Alphen aan den Rijn: Van Zuiden Communications B.V., 2004.
Jungbauer FH, Harst JJ Van Der, Groothoff JW,
http://www.cbo.nl/product/richtlijnen/folder2002102312
Coenraads PJ. Skin protection in nursing work: promoting
1843/lymebor2004.pdf?
the use of gloves and hand alcohol. Contact Dermatitis 2004; 51(3):135-140.
Labrecque M, Cote J, Cartier A, Lemiere C, Malo JL. Occupational asthma due to pork antigens. Allergy 2004;
Kamp I van, Velden PG van der (red.). Vuurwerkramp
59(8):893-894.
Enschede: lichamelijke en geestelijke gezondheid en ervaringen met de ramp: rapportage van het
Lapsley Miller JA, Marshall L, Heller LM. A longitudinal
gezondheidsonderzoek. Bilthoven: Rijksinstituut voor
study of changes in evoked otoacoustic emissions and
Volksgezondheid en Milieu, 2001; RIVM rapport
pure-tone thresholds as measured in a hearing
630930002; IVP rapport 99 2001 2.
conservation program. International Journal of Audiology
http://www.rivm.nl/bibliotheek/rapporten/630930002.pdf
2004; 43(6):307-322.
Kant IJ, Jansen NWH, Amelsvoort LGRM van, Mohren
Laslo-Baker D, Barrera M, Knittel-Keren D, Kozer E,
DCL, Swaen GMH. Burnout in de werkende bevolking.
Wolpin J, Khattak S et al. Child neurodevelopmental
Resultaten van de Maastrichtse Cohort Studie. Gedrag en
outcome and maternal occupational exposure to solvents.
organisatie : tijdschrift voor sociale, economische,
Archives of Pediatrics & Adolescent Medicine 2004;
arbeids- en organisatie-psychologie 2004; 17(1):5-17.
158(10):956-961.
Kapperspoli. Jaarverslag april 2003 – april 2004. Arnhem:
LCI. Draaiboek MRSA in de openbare gezondheidszorg.
Kapperspoli – Centrum voor werkgerelateerde
Utrecht: Landelijke Coördinatiestructuur
huidaandoeningen bij kappers, 2004.
Infectieziektebestrijding, 2005. http://www.infectieziekten.info/bestanden/protocollen/
Karjalainen A, Niederlaender E. Occupational Diseases in
MRSA_draaiboek_05_pub.pdf
Europe in 2001. Statistics in focus – Population and social conditions 2004; 2004(15).
LCI. Gezondheidsrisico's in een kindercentrum. Utrecht: Bureau Landelijke Coördinatiestructuur
Kelada SN, Checkoway H, Costa LG. Neurodegenerative
Infectieziektebestrijding ; Amsterdam: Landelijk Centrum
Diseases. In: Costa LG, Eaton DL (eds). Gene-environment
Hygiëne en Veiligheid, 2005.
interactions: Fundamentals of ecogenetics. Hoboken
http://www.infectieziekten.info/bestanden/protocollen/g
N.J.: Wiley-Liss, Inc., 2005.
ezondheidsrisico_in_een_kindercentrum_maart_2005.pdf
Klink JJL van der, Nieuwenhuijsen K. Depressie en werk.
Lesage M. Work-related diseases and occupational
Amsterdam, Coronel Instituut, AMC, Universiteit van
diseases: the ILO international list. In: Stellman JM (ed.).
Amsterdam, 2005.
Encyclopaedia of occupational health and safety. Geneva: International Labour Office, 1998.
Kock S, Andersen T, Kolstad HA, Kofoed-Nielsen B, Wiesler F, Bonde JP. Surveillance of noise exposure in the
Links IHM, Schipper HJ, Tijssen SCHA. Infectieuze micro-
Danish workplace: a baseline survey. Occupational and
organismen en afvalwaterverwerking. De ontwkkeling van
Environmental Medicine 2004; 61(10):838-843.
een instrument voor het inventariseren van risico's. Zeist: TNO Voeding, 2001; TNO rapport V3483.
114
NEDERLANDS CENTRUM VOOR BEROEPSZIEKTEN
Logman JF, Vries LE de, Hemels ME, Khattak S, Einarson
Nieuwenhuijsen K, Verbeek JH, Boer AG de, Blonk RW,
TR. Paternal organic solvent exposure and adverse
Dijk FJ van. Supervisory behaviour as a predictor of return
pregnancy outcomes: a meta-analysis. American Journal
to work in employees absent from work due to mental
of Industrial Medicine 2005; 47(1):37-44.
health problems. Occupational and Environmental Medicine 2004; 61(10):817-823.
Madsen J, Sherson D, Kjoller H, Hansen I, Rasmussen K. Occupational asthma caused by sodium disulphite in
NIOSH. Alert: Preventing occupational exposures to
Norwegian lobster fishing. Occupational and
antineoplastic and other hazardous drugs in health care
Environmental Medicine 2004; 61(10):873-874.
settings. Cincinnati: NIOSH - Publications Dissemination, 2004; DHHS (NIOSH) Publication Number 2004-165.
Mangili A, Gendreau MA. Transmission of infectious diseases during commercial air travel. Lancet 2005;
Olff M, Vries G-J de. Prevalence of Trauma and PTSD in
365(9463):989-996.
the Netherlands. Proceedings of the 20th Annual Meeting of the International Society for Traumatic Stress
Mapp CE, Fryer AA, De Mazzo N, Pozzato V, Padoan M,
Studies.14-18 november 2004, New Orleans, USA.
Boschetto P et al. Glutathione S-transferase GSTP1 is a susceptibility gene for occupational asthma induced by
Oliver H, Moseley H, Ferguson J, Forsyth A. Clustered
isocyanates. Journal of Allergy and Clinical Immunology
outbreak of skin and eye complaints among catering staff.
2002; 109(5):867-872.
Occupational Medicine (Lond) 2005; 55(2):149-153.
McLean D, Pearce N. Cancer among meat industry
Opheikens A. Werkgerelateerde gezondheidsklachten bij
workers. Scandinavian Journal of Work, Environment and
medewerkers van rioolwaterzuiveringsinstallaties.
Health 2004; 30(6):425-437.
Tijdschrift voor Bedrijfs- en Verzekeringsgeneeskunde 2005; 13(2):41-46.
Merget R, Korn M. Metabisulphite-induced occupational asthma in a radiographer. European Respiratory Journal
Ouden A L den, Buitendijk SE. Hoe vaak komt
2005; 25(2):386-388.
vroeggeboorte voor en hoeveel kinderen sterven eraan? Volksgezondheid Toekomst Verkenning, Nationaal
Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
Kompas Volksgezondheid. Bilthoven: RIVM, 2003.
Arbobalans 2004: arbeidsrisico's, effecten en
http://www.rivm.nl/vtv/object_document/o1960n18568.h
maatregelen in Nederland. ’s-Gravenhage: Ministerie van
tml
Sociale Zaken en Werkgelegenheid, 2004. http://docs.szw.nl/pdf/35/2004/35_2004_3_6157.pdf
Paoli P, Merllié D. Third European survey on working conditions 2000. Dublin: European Foundation for the
Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
Improvement of Living and Working Conditions, 2001.
Jaarrapportage Arboconvenanten 2003. [Den Haag]:
http://www.eurofound.eu.int/publications/EF0121.htm.
Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, 2004. http://arboconvenanten.szw.nl/index.cfm?fuseaction=ds
Parkes KR. Shift work and age as interactive predictors of
p_document&link_id=42320
body mass index among offshore workers. Scandinavian Journal of Work, Environment and Health 2002; 28(1):64-
Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
71.
Jaarrapportage arboconvenanten 2004. Den Haag: Ministerie van Sociale Zaken en Werklegenheid, Directie
Perbellini L. [Job as a risk factor for obesity... and the
Arbeidsomstandigheden, 2005.
contrary]. La Medicina del Lavoro 2004; 95(3):211-222.
http://arboconvenanten.szw.nl/index.cfm?fuseaction=ds p_document&link_id=64362
Pierik FH, Burdorf A, Deddens JA, Juttmann RE, Weber RF. Maternal and paternal risk factors for cryptorchidism
Monso E, Riu E, Radon K, Magarolas R, Danuser B, Iversen
and hypospadias: a case-control study in newborn boys.
M et al. Chronic obstructive pulmonary disease in never-
Environmental Health Perspectives 2004; 112(15):1570-
smoking animal farmers working inside confinement
1576.
buildings. American Journal of Industrial Medicine 2004; 46(4):357-362.
Popma J. Werkgerelateerde sterfte in Nederland : een verkenning. Rapport in het kader van Workers Memorial Day, 28 april 2005. Amsterdam: Stichting FNV Pers, 2005.
115
SIGNALERINGSRAPPORT BEROEPSZIEKTEN ’05
PW. Werkgever aansprakelijk voor burnout. PW :
Smith TA. Incidence of occupational skin conditions in a
maandblad voor personeelwerk en arbeidsverhoudingen
food manufacturing company: results of a health
2004; 28(19):50-56.
surveillance programme. Occupational Medicine (Lond) 2004; 54(4):227-230.
Quirce S, Fernandez-Nieto M, Gorgolas M, Renedo G, Carnes J, Sastre J. Hypersensitivity pneumonitis caused
Smulders P, Bossche S van den. Nationale Enquête
by triglycidyl isocyanurate. Allergy 2004; 59(10):1128.
Arbeidsomstandigheden 2003. Hoofddorp: TNO Arbeid, 2004.
Riese H, Doornen LJ van, Houtman IL, Geus EJ de. Job strain in relation to ambulatory blood pressure, heart
Sorgdrager B, Stinis H. Preventie van beroepsziekten bij
rate, and heart rate variability among female nurses.
huisvuilbeladers: Een handleiding voor de
Scandinavian Journal of Work, Environment and Health
arbeidsgezondheidkundige begeleiding. [Amsterdam:
2004; 30(6):477-485.
Nederlands Centrum voor Beroepsziekten], 2002.
Romeijnders ACM, Vriezen JA, Klink JJL van der, Hulshof
Steenstra IA. Back pain management in Dutch
CTJ, Terluin B et al. Landelijke Eerstelijns Samenwerkings
occupational health care. [S.l. : s.n.] Proefschrift Vrije
Afspraak (LESA) Overspanning. Huisarts en wetenschap
Universiteit Amsterdam, 2004.
2005; 48(1):20-23. Stinis HPJ, Sorgdrager B. Handreiking bij het opstellen Roos L de, Sluiter JK. Depressie als beroepsziekte:
van de risico-inventarisatie bij de huisvuilinzameling.
Identificatie van werkgebonden psychosociale
[Amsterdam: Nederlands Centrum voor Beroepsziekten],
risicofactoren uit de landelijke registratie en een
2002.
systematisch literatuuronderzoek. Tijdschrift voor Bedrijfs- en Verzekeringsgeneeskunde 2004; 12(12):365-
Swerdlow AJ. Shift work and breast cancer: a critical
371.
review of the epidemiological evidence. Sudbury: HSE Books, 2003.
Schaumberg DA, Mendes F, Balaram M, Dana MR, Sparrow D, Hu H. Accumulated lead exposure and risk of
Tam CW, Pang EP, Lam LC, Chiu HF. Severe acute
age-related cataract in men. JAMA 2004; 292(22):2750-
respiratory syndrome (SARS) in Hong Kong in 2003: stress
2754.
and psychological impact among frontline healthcare workers. Psychological Medicine 2004; 34(7):1197-1204.
Schellekens J. Kinkhoestvaccinatie kan het beter? Infectieziekten Bulletin 2005; 16(2):44-46.
Tatemichi M, Nakano T, Tanaka K, Hayashi T, Nawa T, Miyamoto T et al. Possible association between heavy
Scherpereel A, Tillie-Leblond I, Pommier de Santi P,
computer users and glaucomatous visual field
Tonnel AB. Exposure to methyl methacrylate and
abnormalities: a cross sectional study in Japanese
hypersensitivity pneumonitis in dental technicians.
workers. Journal of Epidemiology and Community Health
Allergy 2004; 59(8):890-892.
2004; 58(12):1021-1027.
Seixas NS, Kujawa SG, Norton S, Sheppard L, Neitzel R,
TNO Arbeid. Arborisico’s in de branche slachterijen en
Slee A. Predictors of hearing threshold levels and
vleesverwerkende industrie. Hoofddorp: TNO Arbeid,
distortion product otoacoustic emissions among noise
2003.
exposed young adults. Occupational and Environmental Medicine 2004; 61(11):899-907.
TNO Arbeid. Arborisico’s in de branche voedings-en genotmiddelenindustrie. Hoofddorp: TNO Arbeid, 2000.
Sluiter JK, Rest KM, Frings-Dresen MHW. Criteria document for evaluation of the work-relatedness of upper
Toskala E, Piipari R, Alto-Korte K, Tuppurainen M, Kuuliala
extremity musculoskeletal disorders. Scandinavian
O, Keskinen H. Occupational asthma and rhinitis caused
Journal of Work Environment and Health 2001; 27 (suppl
by milk proteins. Journal of Occupational and
1):1-102.
Environmental Medicine 2004; 46(11):1100-1101.
116
NEDERLANDS CENTRUM VOOR BEROEPSZIEKTEN
Upson A. Violence at work: Findings from the 2002/2003
Wolkoff P, Nojgaard JK, Troiano P, Piccoli B. Eye
British Crime Survey. [London]: Home Office, 2004;
complaints in the office environment: precorneal tear film
Online Report 04/04.
integrity influenced by eye blinking efficiency.
http://www.homeoffice.gov.uk/rds/pdfs2/rdsolr0404.pdf
Occupational and Environmental Medicine 2005; 62(1):412.
Vahtera J, Kivimaki M, Pentti J, Linna A, Virtanen M, Virtanen P et al. Organisational downsizing, sickness
Ylipaavalniemi J, Kivimaki M, Elovainio M, Virtanen M,
absence, and mortality: 10-town prospective cohort
Keltikangas-Jarvinen L, Vahtera J. Psychosocial work
study. BMJ 2004; 328(7439):555.
characteristics and incidence of newly diagnosed depression: a prospective cohort study of three different
Vainio H. Genetic biomarkers and occupational epidemiology-recollections, reflections and reconsiderations. Scandinavian Journal of Work Environment and Health 2004; 30(1):1-3. Valery PC, Williams G, Sleigh AC, Holly EA, Kreiger N, Bain C. Parental occupation and Ewing's sarcoma: Pooled and meta-analysis. International Journal of Cancer 2005; 115(5):799-806. Verweij PE, Donnelly JP, Die CE van, Blijlevens NMA, Kullberg BJ, Pauw BE de. Verbeterde diagnostiek van invasieve aspergillose en systematische controle bij patienten met een verhoogd risico. Nederlands tijdschrift voor geneeskunde 2005; 149(11):561-567. Vouriot A, Gauchard GC, Chau N, Nadif R, Mur JM, Perrin PP. Chronic exposure to anesthetic gases affects balance control in operating room personnel. Neurotoxicology 2005; 26(2):193-198. Vries E de, Poll-Franse LV van de, Louwman WJ, Gruijl FR de, Coebergh JW. Predictions of skin cancer incidence in the Netherlands up to 2015. British Journal of Dermatology 2005; 152(3):481-488. Wisnewski AV, Liu Q, Liu J, Redlich CA. Glutathione protects human airway proteins and epithelial cells from isocyanates. Clinical and Experimental Allergy 2005; 35(3):352-357. Wijziging Beleidsregels arbeidsomstandighedenwetgeving. Staatscourant 17 september 2003, nr.179 / pag.20. Wit MA de, Koopmans MP, Kortbeek LM, Wannet WJ, Vinje J, Leusden F van et al. Sensor, a population-based cohort study on gastroenteritis in the Netherlands: incidence and etiology. American Journal of Epidemiology 2001; 154(7):666-674.
models. Social Science & Medicine 2005; 61(1):111-122.
117
SIGNALERINGSRAPPORT BEROEPSZIEKTEN ’05
Bijlagen
118
NEDERLANDS CENTRUM VOOR BEROEPSZIEKTEN
Referenten
Verantwoording gebruikte cijfers
Dr. A.J. van der Beek
Nationale melding- en registratiesysteem
EMGO-Instituut, Vrije Universiteit medisch centrum,
Geaccepteerde meldingen
Amsterdam
Er is een aantal meldingscriteria opgesteld waarin is vastgesteld waaraan een melding moet voldoen om
Mw. Drs. M. van Beukering
opgenomen te worden in het registratiesysteem. Een
Kema Arbo B.V., Arnhem
melding mag geen klacht, geen bedrijfsongeval zijn, diagnose moet ingevuld zijn en 1 van de vragen 3 t/m 5
Mw. Dr. B.M. Blatter
van het meldingsformulier moet minimaal beantwoord
Kwaliteit van Leven-Arbeid, Hoofddorp
zijn. In de gepresenteerde hoofdstukken worden alleen de geaccepteerde meldingen gebruikt voor de tabellen.
Prof.Dr. D.P. Bruynzeel Nederlands Kenniscentrum ArbeidsDermatosen-NECOD,
Diagnose indeling
Afdeling Dermatologie, Vrije Universiteit medisch
Voor de codering van diagnose wordt in het melding- en
centrum, Amsterdam
registratiesysteem gebruik gemaakt van de CAS-code (Classificatie voor Arbo en Sociale Verzekering). Binnen
Dr.Ir. A.J. Burdorf
deze CAS-codering wordt gebruik gemaakt van een
Instituut voor Maatschappelijke Gezondheidszorg,
indeling in aandoeningcategorieën. Voor de
Erasmus Medisch Centrum, Universiteit van Rotterdam
hoofdstukken houding- en bewegingsapparaat, huidaandoeningen, longaandoeningen, wordt afgeweken
Prof.Dr. F.J.H. van Dijk
van het indelingsprincipe van de CAS-codering. In de
Coronel Insituut, Academisch Medisch Centrum,
betreffende hoofdstukken wordt daarvan melding
Universiteit van Amsterdam
gemaakt. Voor infectieziekten is er geen categorieindeling binnen de CAS-codering. Hiervoor zijn alle
Prof.Dr.Ir. W.A. Dreschler
meldingen van 2004 bekeken en indien relevant
Afdeling Audiologie, Academisch Medisch Centrum,
toegekend aan de categorie infectieziekten. Op basis van
Universiteit van Amsterdam
deze indeling zijn de tabellen uit het betreffende hoofdstuk samengesteld.
Mw. Prof.Dr. M.H.W. Frings-Dresen Coronel Insituut, Academisch Medisch Centrum,
ArbeidsDermatosen Surveillance
Universiteit van Amsterdam
Bij dit peilstation wordt de datum van melding gehanteerd om het meldingsjaar te bepalen. Dit betekent
Mw. Dr.Ir. M. Hooiveld
dat het afsluiten van jaren niet aan het begin van een
Afdeling Epidemiologie en Biostatistiek,
volgend meldingsjaar kan. Hierdoor kan het aantal
UMC St. Radboud, Nijmegen
meldingen per jaar dat in de verschillende Signaleringsrapporten en andere rapportages van het
Mw. Dr. I.L.D. Houtman
NECOD en het NCvB gebruikt wordt afwijken.
Kwaliteit van Leven-Arbeid, Hoofddorp
Beroepsbevolking Dr. J.J. van der Klink
Voor de cijfers van de beroepsbevolking per sector wordt
Netherlands School of Public and Occupational Health,
gebruik gemaakt van de database STATLINE van het CBS
Amsterdam
(www.cbs.nl). Van de beroepsbevolking wordt alleen de categorie werknemers genomen, en niet de
Mw. Dr. M. Olff
zelfstandigen. Dit omdat de populatie van de Arbo-
Afdeling Psychotrauma, Academisch Medisch Centrum,
diensten die aan het NCvB melden hoofdzakelijk bestaat
Universiteit van Amsterdam
uit werknemers. Er zijn geen cijfers beschikbaar van de beroepsbevolking
Dr. J.F.P. Schellekens
van 2004, noch van 2003. Daardoor zijn voor bepaalde
Laboratorium voor Infectieziekten, Groningen
berekeningen in tabellen de cijfers uit 2002 gebruikt.
Dr. J.E. van Steenbergen Landelijk Coördinatiestructuur Infectieziektebestrijding, Utrecht
119
SIGNALERINGSRAPPORT BEROEPSZIEKTEN ’05
Internet adressen www.2mains.ch www.arbeidsinspectie.nl www.arbobondgenoten.nl www.arboconvenanten.szw.nl www.arbografimedia.nl www.arbo.nl www.arbozw.nl www.arbouw.nl www.asbestkaart.nl www.boneandjointdecade.org www.bbzfnv.nl www.cbs.nl www.cnv.net www.eurogip.fr www.europa.eu.int www.eurofound.eu.int www.europa.eu.int/comm/eurostat www.skb.nl www.occuphealth.fi www.osha.eu.int www.gr.nl www.hvbg.de www.hse.gov.uk www.vibrisks.soton.ac.uk www.rivm.nl/infectieziektenbulletin www.ilo.org www.goc.nl www.beroepsrisico.nl www.kvgo.nl www.cbo.nl www.lcr.nl www.infectieziekten.info www.minszw.nl www.minvws.nl www.hepatitis.nl www.rivm.nl/vtv/home/Kompas www.hoorstichting.nl www.hoortest.nl/hoortest.html www.beroepsziekten.nl www.necod.nl www.nkap.nl www.kenniscentrumakb.nl www.opgelucht-werken.nl www.overheid.nl www.nspoh.nl www.nuv.nl www.nvab.artsennet.nl www.orkestengehoor.nl www.psychischenwerk.nl www.rgo.nl www.rivm.nl www.servicepunt-grafimedia.nl www.ser.nl www.arbeid.tno.nl www.uwv.nl www.who.ch
2 mains Arbeidsinspectie Arbo- en milieusite FNV Bondgenoten Arboconvenanten Arbo Grafimedia Arbo Platform Nederland Arbo Kenniscentrum voor Zorg en Welzijn Arbouw Asbestkaart Bone and Joint Decade 2000-2010 Bureau Beroepsziekten FNV Centraal Bureau voor de Statistiek CNV BedrijvenBond Eurogip Europa: de portaalsite van de Europese Unie European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions Eurostat: your key to European statistics Expertisecentrum voor Arbeid en Gezondheid Finnish Institute of Occupational Health Focal Point Gezondheidsraad Hauptverband der gewerblichen Berufsgenossenschaften Health and Safety Executive HumanVibration.com Infectieziekten Bulletin International Labour Organization Kenniscentrum voor Onderwijs, Arbeidsmarkt en Training & Advies in de grafimediabranche Kennissysteem Bedrijfs- en Beroepsrisico’s Koninklijk Verbond van Grafische Ondernemingen Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg CBO Landelijk Coördinatiecentrum Reizigersadvisering Landelijk Coördinatiestructuur Infectieziektebestrijding Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Nationaal Hepatitis Centrum Nationaal Kompas Volksgezondheid Nationale Hoorstichting Nationale Hoortest Nederlands Centrum voor Beroepsziekten Nederlands Kenniscentrum ArbeidsDermatosen Nederlands Kenniscentrum Arbeid en Psyche Nederlands Kenniscentrum Arbeid en Klachten Bewegingsapparaat Nederlands Kenniscentrum Arbeid en Longaandoeningen Nederlandse Overheid Netherlands School of Public & Occupational Health Nederlands Uitgeversverbond Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde Orkest en gehoor Psychisch & Werk Raad voor Gezondheidsonderzoek Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu Servicepunt Grafimedia Sociaal-Economische Raad TNO Kwaliteit van Leven-Arbeid UWV World Health Organization
Nederlands Centrum voor Beroepsziekten Coronel Instituut
Netherlands Center for Occupational Diseases Coronel Institute
Divisie Klinische Methoden en Public Health Academisch Medisch Centrum Universiteit van Amsterdam
Division Clinical Methods and Public Health Academic Medical Center University of Amsterdam The Netherlands
Telefoon: (020) 566 53 87 Fax: (020) 566 92 88
[email protected] www.beroepsziekten.nl
Telephone: +31 (0)20 566 53 87 Fax: +31 (0)20 566 92 88
[email protected] www.occupationaldiseases.nl
© Nederlands Centrum voor Beroepsziekten, Amsterdam ’05 Foto omslag Photography Cover Digital Vision Druk Printing Drukkerij Mart.Spruijt bv Ontwerp Design Philip Stroomberg
omslag_signal.rapp05_def2
10/4/05
3:59 PM
Pagina 1
Nederlands Centrum voor Beroepsziekten Signaleringsrapport Beroepsziekten ’05
Het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten stelt jaarlijks het Signaleringsrapport Beroepsziekten op in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Het rapport heeft als doel relevante informatie te bieden voor beleid en praktijk. Het Signaleringsrapport geeft een overzicht van het vóórkomen van beroepsziekten en de verspreiding binnen sectoren en beroepen. Waar mogelijk worden sociaal-demografische kenmerken van de verspreiding van beroepsziekten weergegeven. Ook worden trends beschreven. Het Signaleringsrapport heeft eveneens een alert functie. Het rapport geeft signalen waarvan het NCvB het belangrijk vindt dat beleidsmakers en professionals in de arbopraktijk ervan op de hoogte zijn, zodat ze in staat zijn erop in te spelen. De signalen kunnen bijvoorbeeld betrekking hebben op het optreden van nieuwe ziekten en nieuwe risico’s of op knelpunten in de zorg voor beroepsziekten.
Coronel Instituut Academisch Medisch Centrum Universiteit van Amsterdam
Signaleringsrapport Beroepsziekten ’05