1
INFORMATIEBROCHURE
2
3
Contactinformatie onderzoekers Contactpersoon: Wieke Altorf – van der Kuil Afdeling Humane Voeding, Wageningen Universiteit E-mail:
[email protected] Telefoon: 0317-481054 Bezoekadres:
Postadres:
Agrotechnion, kamer 1023
Afdeling Humane Voeding (BODE 62)
Bomenweg 4
Antwoordnummer 30
6703 HD Wageningen
6700 VB Wageningen
Onderzoekscentrum: Biotechnion, 2e verdieping (kamer 225) Bomenweg 2, Wageningen
Biotechnion
Agrotechnion Het onderzoeksteam bestaat uit: Ir. Wieke Altorf – van der Kuil Dr. Mariëlle Engberink Mw. Els Siebelink Dr. Marianne Geleijnse En diëtisten, medewerkers en studenten.
4
Voorwoord Deze brochure bevat informatie over het doel en de opzet van de Biomerker Studie. In deze brochure staat beschreven wat wij van u als deelnemer verwachten tijdens het onderzoek en wat u van ons als onderzoekers kan verwachten.
Het onderzoek wordt uitgevoerd door de afdeling Humane Voeding van Wageningen Universiteit en vindt plaats in maart en april 2011. Als u overweegt mee te doen met deze studie verzoeken wij u deze brochure goed door te lezen.
Wanneer u na het lezen van deze brochure belangstelling heeft in deelname aan het onderzoek, kunt u een mail sturen naar Wieke Altorf – van der Kuil (
[email protected]). Wij zullen dan een afspraak met u maken voor een informatiebijeenkomst.
Bedankt voor uw interesse en we hopen u te ontmoeten tijdens het onderzoek. Mocht u na het lezen van deze brochure nog vragen hebben neem dan gerust contact met ons op.
Met vriendelijke groet,
Namens het onderzoeksteam, Ir. Wieke Altorf – van der Kuil
5
Inhoudsopgave Contactinformatie onderzoekers...........................................................................................................3 Voorwoord ............................................................................................................................................4 Inhoudsopgave .....................................................................................................................................5 Achtergrond ..........................................................................................................................................6 Doel van het onderzoek........................................................................................................................7 Wie mag er mee doen? ........................................................................................................................7 Voorafgaand aan de studie ..................................................................................................................8 Het onderzoek ......................................................................................................................................9 Wat is een gecontroleerde voedingsproef?......................................................................................9 Maaltijden .........................................................................................................................................9 Wanneer? .......................................................................................................................................10 Waar? .............................................................................................................................................10 Richtlijnen .......................................................................................................................................10 Dagboekje ......................................................................................................................................10 Metingen.........................................................................................................................................10 Algemeen............................................................................................................................................12 Toestemmingsverklaring ................................................................................................................12 Privacy............................................................................................................................................12 Onderzoeksresultaten ....................................................................................................................12 Veiligheid ........................................................................................................................................12 Financiële vergoeding ....................................................................................................................13 Verzekering ....................................................................................................................................13 Onafhankelijk arts...........................................................................................................................14 BIJLAGE - DE VERZEKERING..........................................................................................................15
6
Achtergrond Eiwit en gezondheid Eiwit in het dieet speelt een belangrijke rol in de gezondheid. Het is een belangrijke bouwsteen voor de spieren en het zou bloeddruk, botgezondheid en gewicht kunnen beïnvloeden. Eiwit zit vooral veel in dierlijke producten zoals vlees en melk, maar ook in plantaardige producten zoals graan. Eiwitten uit deze verschillende bronnen zouden wel eens een verschillende invloed uit kunnen oefenen op de gezondheid.
Onderzoek naar de invloed van eiwit op de gezondheid Een goede manier om deze invloed van eiwit op de gezondheid te onderzoeken is observationeel onderzoek. Bij dit soort onderzoek wordt aan mensen nagevraagd welke producten ze gewend zijn te eten, en in welke hoeveelheid, en er worden lichamelijke metingen gedaan. Vervolgens wordt er door middel van statistiek gekeken of er een verband gevonden kan worden tussen de eiwitinname en de gezondheid.
Helaas kan het voor deelnemers aan dit soort onderzoeken soms moeilijk zijn om zich precies te herinneren wat zij hebben gegeten. Zeker de inname van specifieke soorten eiwitten, zoals eiwit uit vlees, uit zuivel of uit graan, is dan niet goed te schatten. Daarom gaan wij in deze studie op zoek naar stoffen in de urine en het bloed aan de hand waarvan een betere schatting te maken is hoeveel er van specifieke soorten eiwitten gegeten is. Deze stoffen worden biomerkers genoemd.
Eiwit en de werking van de nieren De inname van eiwit beinvloedt de snelheid waarmee de nieren stoffen uit de urine filteren. Dit heeft ook invloed op de hoeveelheid zout die in het lichaam vastgehouden wordt. Daarom willen wij onderzoeken of verschillende typen eiwit deze verwerkingssnelheid van de nier verschillend beïnvloeden.
Eiwit en zuurbelasting van de nieren De zuurgraad in het lichaam, die beïnvloed wordt door de voeding, wordt door de nieren op zeer constant niveau gehouden. Alle overtollige zuren worden in de urine uitgescheiden door de nieren. Er zijn aanwijzingen dat typen eiwit deze uitscheiding van zuren door de nieren op een verschillende manier beïnvloeden. Dit zullen wij onderzoeken door de hoeveelheid zuur in de urine te meten.
7
Doel van het onderzoek Het doel van de Biomerker Studie is het bepalen van de effecten van vier voedingspatronen, die verschillen in de hoeveelheid en soort eiwit, op stoffen in het bloed en de urine. Op die manier hopen wij biomerkers te kunnen vinden aan de hand waarvan wij in andere studies kunnen schatten hoeveel iemand van een bepaald soort eiwit heeft gegeten. Daarnaast kijken wij of deze voedingspatronen de verwerkingssnelheid van de nier, en de zuurgraad van de urine verschillend beïnvloeden.
Wie mag er mee doen? Wij zijn op zoek naar gezonde vrijwilligers in Wageningen en omgeving (in een straal van ongeveer 15 kilometer) in de leeftijd van 18 t/m 40 jaar met een normaal gewicht. Met een normaal gewicht bedoelen wij een BMI tussen de 18.5 en 30.0 kg/m2 (voor berekening zie kader op de volgende pagina).
U kunt niet meedoen als u: •
de afgelopen 2 maanden een dieet heeft gevolgd
•
de afgelopen 2 maanden 5 kilo bent aangekomen of afgevallen
•
(voor vrouwen): momenteel zwanger bent of borstvoeding geeft
•
chronische aandoeningen heeft (bv. suikerziekte)
•
dagelijks medicijnen slikt anders dan de anticonceptiepil
•
in de 3 maanden voor de studie antibiotica hebt geslikt
•
rookt
•
vegetariër bent
•
extreem veel sport (meer dan 8 uur per week)
•
allergisch, intolerant of overgevoelig bent voor voedingsmiddelen die in de studie worden gebruikt (wordt nagegaan door middel van een vragenlijst)
•
deelneemt aan een huidige studie van de Afdeling Humane Voeding van Wageningen Universiteit
Daarnaast is het voor vrouwelijke deelnemers nodig dat ze bereid zijn om hun anticonceptiepil tijdens de studie door te blijven slikken (dus een eventuele stopweek overslaan). Dit omdat de waarden die wij willen meten in de urine beïnvloed kunnen worden door de menstruatie.
Tijdens de screening testen wij ook of u een goede nierfunctie heeft en kijken we of uw aderen niet te lastig te prikken zijn, in verband met de bloedafnames tijdens het onderzoek. Deelnemers aan het onderzoek mogen vanaf 6 weken vóór tot 6 weken na het onderzoek geen bloeddonor zijn.
8
Berekening BMI De Body Mass Index (BMI) is een maat die de verhouding tussen lengte en gewicht bij een persoon weergeeft. De BMI wordt gebruikt als een indicatie voor de gezondheidstoestand van een persoon. Uw BMI kunt u berekenen door uw lichaamsgewicht (in kilo’s) te delen door het kwadraat van uw lichaamslengte (in meters).
Bijvoorbeeld iemand van 90 kg met een lichaamslengte van 1.73 m heeft een BMI van:
Over het algemeen wordt er bij een index van onder de 18,5 gesproken van ondergewicht. Vanaf een index van 25 is er sprake van (licht) overgewicht. Bij een waarde boven de 30 is er sprake van ernstig overgewicht of obesitas. Voor onze studie zijn wij op zoek naar mensen met een BMI tussen de 18.5 en 30 kg/m2.
Voorafgaand aan de studie Wanneer u na het lezen van deze brochure belangstelling heeft om mee te doen met de Biomerker Studie vragen wij u om contact op te nemen met Wieke Altorf – van der Kuil (
[email protected]). Wij zullen dan met u een afspraak maken voor een informatiebijeenkomst. Tijdens deze informatiebijeenkomst kunt u een afspraak maken voor de screening. Daarnaast krijgt u van ons 2 vragenlijsten mee naar huis. In de ene vragenlijst worden naast persoonlijke gegevens een aantal algemene vragen gesteld zoals of er voedingsmiddelen zijn die u absoluut niet lust. Daarnaast worden er een aantal vragen gesteld over ziektes, het gebruik van medicijnen, en andere medische gegevens. Op grond van de gegevens die via de vragenlijst verzameld worden wordt door een onderzoeker besloten of u mogelijk in aanmerking komt voor deelname. Daarnaast vragen we u om een voedingsvragenlijst in te vullen. Omdat we tijdens het onderzoek al uw eten verstrekken willen we van tevoren inschatten hoeveel eten u nodig heeft. We vragen bijvoorbeeld hoeveel brood, aardappelen en groente u gewoonlijk eet.
Tijdens de screening stellen we definitief vast wie er mee mag en kan doen aan het onderzoek. Wij zullen u vragen om nuchter naar de screening te komen. Nuchter houdt in dat u vanaf 22.00 uur de avond van tevoren niets meer eet of drinkt behalve kraanwater. Aan het begin van de screening zal er wat bloed af worden genomen om te kunnen bepalen of uw nieren en lever goed werken. Hierna kunt u weer gewoon eten. Vervolgens worden uw lengte en gewicht gemeten.
9
Het onderzoek Wat is een gecontroleerde voedingsproef? In dit onderzoek is de hoeveelheid en soort eiwit in de voeding heel belangrijk: wij willen precies weten hoeveel u van alles binnenkrijgt. Vandaar dat wij alle maaltijden en alle tussendoortjes voor u klaarmaken. Gedurende 30 dagen (1 periode van 9 dagen en 3 periodes van een week) mag u dus alleen maar eten wat wij u geven. Voordeel hiervan is dat u op doordeweekse dagen niet meer hoeft te koken. Ook voor het weekend krijgt u al uw eten mee naar huis, waardoor u vrijwel geen boodschappen meer hoeft te doen. Nadeel is wel dat u gedurende deze 4 weken niet uit eten kunt gaan en bijvoorbeeld op verjaardagen of feestjes het gebak en de snacks zult moeten laten staan.
Maaltijden De maaltijden voor het onderzoek worden samengesteld door ervaren diëtisten van de afdeling Humane Voeding van Wageningen Universiteit. De hoeveelheid voedsel die u krijgt wordt geschat en zo nodig bijgesteld als u gedurende het onderzoek in gewicht aankomt of afvalt (uw gewicht wordt 2x per week gemeten). We streven er naar een voeding samen te stellen die zo veel mogelijk overeen komt met de normale Nederlandse voeding. Een warme maaltijd bestaat uit een zetmeelbron (rijst, aardappelen of pasta), saus, groente, salade, vlees of een vegetarische vleesvervanger en een toetje. Brood, beleg (afhankelijk van het dieet variërend tussen kaas, vlees en zoet beleg) en tussendoortjes (zoals koekjes en fruit) krijgt u mee naar huis.
Gedurende de studie wordt door ons iedere werkdag tussen de middag een warme maaltijd verstrekt op de universiteit. De overige maaltijden, tussendoortjes en alle maaltijden voor het weekend krijgt u mee naar huis. Daarnaast mag u een klein deel van uw voeding zelf samenstellen uit een lijst met producten die u mee naar huis krijgt. Op deze lijst zullen vooral snoep en dranken staan.
Hieronder vindt u een schematisch overzicht van één periode van de studie. De drie laatste periodes hebben ditzelfde schema. In de eerste periode krijgt u 9 dagen de voeding verstrekt voordat er bloed afgenomen wordt en urine wordt verzameld.
Dag 1
Dag 2
Dag 3
Dag 4
Dag 5
Dag 6
Dag 7
Lichaamsgewichtmeting
X
X
Volledig gecontroleerde voeding
X
X
X
X
X
X
X
Dagboekje bijhouden
X
X
X
X
X
X
X
Bloedafname
X
24-uurs urineverzameling
X
10
Wanneer? Het voedingsonderzoek duurt in totaal ruim 4 weken. De studie zal plaatsvinden van 21 maart tot en met 20 april 2011.
Waar? Het onderzoek vindt plaats in Wageningen. Alle maaltijden zullen worden verstrekt in het Biotechnion. Dit betekent dat u doordeweeks dagelijks uw warme maaltijd gebruikt in het gebouw Biotechnion (zie plattegrond op pagina 3). Voor het weekend krijgt u al uw eten mee naar huis. U wordt verzocht op eigen gelegenheid naar het Biotechnion te komen.
Richtlijnen Omdat lichamelijke activiteit de verwerking van het eiwit in het lichaam mogelijk beïnvloedt zullen wij u vragen om gedurende het onderzoek uw lichamelijke activiteit zo veel mogelijk gelijk te houden aan wat u bij aanvang van het onderzoek gewend bent. Mocht u toch een dag veel actiever of minder actief zijn dan u gewend bent, dan vragen wij u om dat te noteren in een dagboekje.
Dagboekje Het kan natuurlijk gebeuren dat u tijdens het onderzoek een keer ziek bent of medicijnen gebruikt. We willen dit graag weten. U krijgt daarom van ons een dagboekje mee waarin u precies kunt aangeven of er bijzonderheden zijn geweest.
Metingen Om het effect van de verschillende voedingspatronen te bepalen wordt een aantal verschillende metingen uitgevoerd.
Bloedafname Op de laatste dag van iedere periode vragen wij u om ’s ochtends nuchter naar de universiteit te komen. Nuchter houdt in dat u vanaf 22.00 uur de avond van te voren niets meer eet of drinkt, behalve kraanwater. Op de avond van te voren moet u een tablet slikken met natriumbromide (50 milligram per kilogram lichaamsgewicht). Dit is een stof die door het lichaam niet gebruikt wordt, maar langzaam wordt uitgescheiden. Door de concentratie in het bloed te meten, kunnen wij schatten hoe uw lichaamsvocht over uw lichaam verdeeld is. Natriumbromide is volstrekt veilig en wordt zonder problemen in veel onderzoeken gebruikt. Een overdosis natriumbromide kan bijwerkingen geven, maar de dosis die u in deze studie krijgt is daarvoor veel te klein. Daarnaast zullen wij in het bloed laboratoriummetingen uitvoeren om biomerkers te vinden die iets vertellen over de soorten eiwitten die u heeft gegeten. In totaal zullen wij iedere periode (dus vier keer) ongeveer 30 ml nuchter bloed (ca. 3 buisjes) afnemen.
11
Bio-impedantie meting Een Bio-impedantie meting moet gedaan worden om een volledig beeld te krijgen hoe uw lichaamsvocht over uw lichaam verdeeld is. Deze meting zal direct na de bloedafname uitgevoerd worden. U krijgt twee elektrodes op uw pols en twee op uw enkel geplakt, waaraan draden bevestigd zijn die zijn aangesloten op het bio-impedantie apparaat. Dit apparaat zendt een zeer zwak stroompje uit en meet de elektrische weerstand van uw lichaam. Hier voelt u niets van. Aan de hand van de geleidinggegevens kan de verdeling van het lichaamswater worden bepaald. De meting zal ongeveer een minuut duren.
24 uur urine verzamelen Op de laatste dag van iedere periode vragen wij u uw urine gedurende 24 uur te verzamelen. Tijdens deze 24 uur moet u bij de maaltijd ook 3 keer een tablet slikken met een aminozuur, paraaminobenzoëzuur (PABA, 80 mg per tablet). Dit aminozuur wordt niet in het lichaam opgeslagen, maar weer uitgescheiden in uw urine en ontlasting. Hiermee controleren we of uw urineverzameling compleet is. PABA tabletten zijn zonder problemen in veel onderzoeken gebruikt. Een overdosis PABA kan bijwerkingen geven, maar de dosis die u in deze studie krijgt is daarvoor veel te klein. We geven u uitleg over het verzamelen van de urine en het slikken van de PABA tabletten. In de urine zullen we laboratoriummetingen uitvoeren om biomerkers te vinden die iets vertellen over de soorten eiwitten die u heeft gegeten. Tenslotte bepalen we stoffen die nodig zijn voor het schatten van de verwerkingssnelheid van uw nieren en de zuurgraad van de urine.
12
Algemeen Toestemmingsverklaring Als u aan het onderzoek wilt deelnemen, vragen wij u een toestemmingsverklaring te ondertekenen. Hierin geeft u aan dat u voldoende geïnformeerd bent over het doel en de uitvoering van het onderzoek en dat u officieel toestemming geeft voor deelname. U geeft hier ook aan dat wij uw bloed en urine gedurende 5 jaar gecodeerd mogen bewaren. U geeft daarnaast aan dat u begrijpt dat wanneer wij in de toekomst nieuwe analyses willen doen met uw bloed of urine wij u eerst moeten benaderen voor toestemming. Het kan zijn dat wij tijdens de screening bloedwaarden bij u zien die buiten de normaalwaarden liggen. Hierover willen wij u graag informeren, zodat u een extra check kunt laten uitvoeren bij uw huisarts. In de toestemmingsverklaring wordt u daarom ook gevraagd ons toestemming te verlenen om u te mogen informeren. Wanneer u ons hiervoor géén toestemming wilt geven, kunt u helaas niet meedoen met dit onderzoek.
Privacy De gegevens die we tijdens dit onderzoek verzamelen zullen vertrouwelijk worden behandeld.
Onderzoeksresultaten De resultaten van het onderzoek willen we publiceren in een wetenschappelijk tijdschrift. Gegevens die voor deze wetenschappelijke artikelen gebruikt zullen worden, worden volledig geanonimiseerd. Enkele maanden na afloop van het onderzoek zult u een samenvatting van de resultaten van het onderzoek ontvangen.
Veiligheid Bloedafnames Tijdens iedere meetochtend van de Biomerker Studie wordt in totaal ongeveer 30 ml bloed afgenomen. Dit gebeurt in de ruimte voor lichaamsmetingen van de Afdeling Humane Voeding. Aan de bloedafnames wordt veel zorg besteed. De afnames worden door ervaren en gediplomeerd medisch personeel gedaan. De hoeveelheid bloed die in totaal bij u wordt afgenomen is ongeveer 120 ml, verspreid over vier weken. Dit kan geen aanleiding geven tot bloedarmoede. Ter vergelijking: wanneer een bloedbank bloed afneemt, wordt in één keer 500 ml afgenomen. Ondanks dat het bloed met veel zorg en door ervaren personeel afgenomen wordt, is het mogelijk dat door het prikken een blauwe plek ontstaat. Naast het krijgen van een blauwe plek is het mogelijk dat u zich door het nuchter blijven wat ongemakkelijk kunt voelen. Uiteraard zal hiermee rekening worden gehouden en –indien nodig– nazorg worden verleend.
13
Voeding Omdat de Biomerker Studie een voedingsonderzoek is met reguliere producten en ingrediënten die in Nederland worden geconsumeerd, is er geen reden om aan te nemen dat er ongunstige bijwerkingen zullen optreden tijdens de studie. De voedingspatronen zullen verschillend zijn in hoeveelheid en soort eiwit. Om dit voor elkaar te krijgen zullen er soms producten worden gebruikt die bijvoorbeeld hoger zijn in één bepaald soort eiwit dan dat u gewend bent (bijv. brood gebakken met eiwitrijk meel). Van alle voedingen is vastgesteld dat de samenstelling veilig is. Het onderzoek is positief beoordeeld door de Medische Ethische Toetsings Commissie (METC) van Wageningen Universiteit.
Natriumbromide en PABA Tijdens de Biomerker studie zullen we u 4 keer vragen om een tablet natriumbromide te slikken, en om 3x op een dag een tablet PABA te slikken. Deze stoffen worden in lage doseringen gegeven, en zijn al in veel andere studies gebruikt. We verwachten hiervan dan ook geen bijwerkingen.
Financiële vergoeding Voor deelname aan het onderzoek krijgt u een financiële vergoeding van €165,-. Daarnaast worden de reiskosten die u maakt voor deze studie vergoed. De Afdeling Humane Voeding is verplicht alle vergoedingen door te geven aan de belastingdienst. Dat is de reden waarom we in de inclusievragenlijst naar uw BSN (“sofinummer”) vragen. De vergoeding wordt naar uw bankrekening overmaakt. U moet rekening houden met ongeveer 2 maanden wachttijd voordat het bedrag op uw rekening staat.
Eerder stoppen met het onderzoek We hopen natuurlijk dat u het volledige onderzoek wilt meedoen. Het kan echter voorkomen dat u, om welke reden dan ook, uw deelname aan het onderzoek wilt beëindigen. U bent te allen tijde vrij om te stoppen met het onderzoek en u hoeft hiervoor geen reden op te geven. Bij voortijdige beëindiging van de studie krijgt u enkel een gedeeltelijk vergoeding (naar rato). Als u besluit te stoppen met het onderzoek gaan wij er van uit dat wij de al verzamelde gegevens mogen gebruiken, tenzij u hiervoor geen toestemming geeft.
Verzekering Wij garanderen dat alle artsen, onderzoekers en onderzoeksmedewerkers die zich bezighouden met de uitvoering van het onderzoek, dit zo zorgvuldig mogelijk doen. Mocht u echter toch schade ondervinden als gevolg van deelname, dan bent u hiervoor verzekerd via een verzekering die Wageningen Universiteit heeft afgesloten conform de Wet Medisch-wetenschappelijk Onderzoek met Mensen (WMO). U kunt bij de verzekeraar rechtstreeks een claim indienen indien u meent schade te hebben geleden door een aantasting van de gezondheid waarvan op grond van medische
14
kennis kan worden aangetoond dat deze redelijkerwijs het gevolg is van het onderzoek. Het gaat om schade die zich openbaart tijdens of binnen vier jaar na deelname aan het onderzoek. Meer informatie over de voorwaarden en dekking van de verzekering vindt u bijgevoegd bij deze brochure.
Onafhankelijk arts U kunt bij vragen en opmerkingen altijd terecht bij één van de medewerkers van het onderzoek. Wij zullen alle informatie die u verstrekt vertrouwelijk behandelen. Indien u vragen heeft die u liever met een onafhankelijke arts bespreekt, dan kunt u contact opnemen met:
dr. J.J. van Binsbergen, huisarts Tel. 0181 – 41 21 55 (op werkdagen bellen tussen 8.00-10.00 uur) E-mail:
[email protected]
De praktijkassistente noteert uw gegevens en dr. Van Binsbergen neemt contact met u op. Graag duidelijk aan de praktijkassistente doorgeven of in de e-mail vermelden om welk onderzoek het gaat. Dr. Van Binsbergen is als onafhankelijk arts niet betrokken bij de uitvoering van het onderzoek.
15
BIJLAGE - DE VERZEKERING De opdrachtgever van dit onderzoek (Wageningen Universiteit) heeft conform wat is vereist in de Wet Medisch-wetenschappelijk Onderzoek met Mensen, voor de uitvoering ervan een verzekering voor u afgesloten. Deze verzekering dekt de schade die u lijdt door een aantasting van de gezondheid waarvan op grond van medische kennis kan worden vastgesteld dat deze redelijkerwijs het gevolg is van het onderzoek. Het gaat om schade die zich openbaart tijdens of binnen vier jaar na deelname aan het onderzoek. Uitsluitingen Van de dekking van deze verzekering is uitgesloten: • Schade waarvan op grond van de aard van het onderzoek zeker of nagenoeg zeker was dat deze zich zou voordoen. • Schade die zich bij nakomelingen openbaart als gevolg van een nadelige inwerking van het onderzoek op het genetisch materiaal van de verzekerde. • Schade die zich ook zou hebben geopenbaard wanneer de verzekerde niet aan het onderzoek zou hebben deelgenomen. • Schade veroorzaakt, bevorderd of verergerd doordat de verzekerde zich opzettelijk niet aan de voorschriften en instructies van de met de uitvoering van het onderzoek belaste personen heeft gehouden. Dekking De verzekering biedt dekking voor een schade tot een maximum bedrag van € 450.000 per deelnemer, met een maximum van € 3.500.000 per onderzoek. Hierbij geldt een maximum van € 5.000.000 voor al het onderzoek aan de Wageningen Universiteit per verzekeringsjaar. Verplichtingen van de verzekerde De deelnemer dient: • zich te houden aan de voorschriften en instructies van de met de uitvoering van het onderzoek belaste personen; • zich, zodra hij/zij vermoedt dat een aantasting van zijn/haar gezondheid het gevolg is van het onderzoek, direct onder behandeling van een arts te stellen en al het mogelijke te doen om herstel te bevorderen en zo spoedig mogelijk de verzekeraar hiervan in kennis te stellen; • alle door verzekeraar nodig geoordeelde gegevens te verstrekken of te doen verstrekken aan verzekeraar of door haar aangewezen deskundigen en geen feiten of omstandigheden te verzwijgen, die voor de vaststelling van de schade van belang kunnen zijn. Als u van mening bent dat u door het onderzoek schade aan uw gezondheid hebt opgelopen, adviseren wij u zo snel mogelijk contact op te nemen met de hieronder genoemde verzekeraar. Gerling-Konzern Allgemeine Versicherungs-AG Directie voor Nederland Herengracht 520 1017 CC Amsterdam Verzekeringnemer: Wageningen Universiteit
