Richtlijn Publicatiejaar Organisatie Auteur(s) Instellingen waarvan de auteurs afkomstig zijn Thema Doelen Populatie Vindplaats
Guidelines for enteral feeding in adult hospital patients 2003 British Society of Gastroenterology Stroud, M., Duncan, H., & Nightingale, J. Institute of Human Nutrition Enterale voeding bij volwassen ziekenhuispatiënten Bieden van aanbevelingen voor een goede praktijkvoering m.b.t. enterale voeding bij volwassen ziekenhuispatiënten Ondervoede ziekenhuispatiënten http://gut.bmj.com/content/52/suppl_7/vii1.full.pdf
1. INDICATIONS FEEDING
FOR
ENTERAL
1. INDICATIES VOOR ENTERALE VOEDING
- Health care professionals should aim to - Zorgverleners zouden moeten proberen om voor provide adequate nutrition to every elke patiënt geschikte voeding te voorzien, tenzij patient unless prolongation of life is not een verlenging van het leven niet in het belang van in the patient’s best interest (grade C). de patiënt is (graad C)1 - It should be hospital policy that the - Het zou onderdeel moeten uitmaken van het results of an admission nutritional ziekenhuisbeleid dat de resultaten van de screening are recorded in the notes of nutritionele screening bij de opname in het all patients with serious illness or those ziekenhuis opgenomen worden in het dossier van needing major surgery (grade C). ernstig patiënten of patiënten die ernstige chirurgie vereisen (graad C). - Artificial nutrition support is needed - Kunstmatige toediening van voedsel is nodig als er when oral intake is absent or likely to be geen voedselinname is via de mond of als er vermoedelijk geen inname zal zijn voor een periode absent for a period > 5-7 days. >5-7 dagen. - Earlier instigation may be needed in - Voorafgaand onderzoek kan nodig zijn bij ondervoede patiënten (graad A). Er kan ook malnourished patients (grade A). ondersteuning nodig zijn voor patiënten met een Support may also be needed in patients ontoereikende voedselinname via de mond with inadequate oral intake over longer gedurende een lange periode. periods. - Decisions on route, content, and - Beslissingen over de toedieningsweg, de inhoud en de omgang met het managen van de nutritionele management of nutritional support are ondersteuning worden het best gemaakt door best made by multidisciplinary nutrition multidisciplinaire nutritieteams (graad A). teams (grade A).
1
De graden tussen haakjes hangen samen met de bewijskracht van de onderliggende wetenschappelijke evidentie. Voor meer informatie kan u zich richten naar de originele richtlijn.
NURSING GUIDELINES PROJECT UCL (ECOLE DE SANTE PUBLIQUE) – UNIVERSITEIT GENT (VERPLEGINGSWETENSCHAP)
1
- Enteral tube feeding (ETF) can be used - Enterale sondevoeding (ESV) kan gebruikt worden in unconscious patients, those with bij onbewuste patiënten, patiënten met swallowing disorders, and those with slikstoornissen en met een gedeeltelijk intestinaal partial intestinal failure. It may be falen. Het kan geschikt zijn in sommige gevallen van appropriate in some cases of anorexia anorexia nervosa (graad B). nervosa (grade B). - Early post pyloric ETF is generally safe - Een vroege postpylorische ESV is over het algemeen and effective in postoperative patients, veilig en effectief bij postoperatieve patiënten, zelfs even if there is apparent ileus (grade A). wanneer er een duidelijke ileus is (graad A). - Early ETF after major gastrointestinal - Een vroegtijdige ESV na een ernstige surgery reduces infections and shortens gastrointestinale ingreep vermindert infecties en length of stay (grade A). verkort de verblijfsduur (graad A). - In all post surgical patients not - Bij postoperatieve patiënten die geen tolerating oral intake, ETF should be voedselinname via de mond kunnen verdragen, zou considered within 1–2 days of surgery in ETV overwogen moeten worden binnen 1-2 dagen the severely malnourished, 3–5 days of postoperatief als er sprake is van ernstige surgery in the moderately malnourished, ondervoeding, binnen de 3-5 dagen postoperatief bij and within seven days of surgery in the matige ondervoeding en binnen de zeven dagen normally or over nourished (grade C). postoperatief bij de normaal gevoeden of overvoeden (graad C). - If there are specific contraindications to - Als er specifieke contraindicaties zijn voor ESV, zou ETF, parenteral feeding should be parenterale voeding overwogen moeten worden. Als patiënten >50% van de geschatte nutritionele considered. If patients are taking > 50% vereisten innemen, kan het aangewezen zijn om de of estimated nutritional requirements, it start van ESV te verlaten (graad C). may be appropriate to delay instigation of ETF (grade C). - ETF can be used for the support of - ESV kan gebruikt worden voor de ondersteuning van patiënten met ongecompliceerde pancreatitis patients with uncomplicated (graad A). pancreatitis (grade A).
2. ETHICAL ISSUES
2. ETHISCHE PROBLEMEN
- ETF should never be started without - ESV mag nooit gestart worden zonder de consideration of all related ethical issues gerelateerde ethische problemen in beschouwing te and must be in a patient’s best interests nemen. Het opstarten van ESV mag ook alleen (grade C). gebeuren voor het goed van de patiënt (graad C). - ETF is considered to be a medical - ESV wordt beschouwd als een rechtsgeldige treatment in law. Starting, stopping, or medische behandeling. Het starten, stopzetten of withholding such treatment is therefore weerhouden van een dergelijke behandeling is a medical decision which is always made daarom een medische beslissing waarbij altijd taking the wishes of the patient into rekening gehouden wordt met de wensen van de account. persoon.
NURSING GUIDELINES PROJECT UCL (ECOLE DE SANTE PUBLIQUE) – UNIVERSITEIT GENT (VERPLEGINGSWETENSCHAP)
2
- In cases where a patient cannot express - Als een patiënt zijn/haar wens m.b.t. ESV niet kan a wish regarding ETF, the doctor must uitdrukken, moet de dokter beslissingen over ESV make decisions on ETF in the patient’s maken in het belang van de patiënt. Een uitgebreid best interest. Consulting widely with all overleg met alle verzorgers en familie is hierbij carers and family is essential. essentieel.
3. ACCESS TECHNIQUES
3. TOEGANGSTECHNIEKEN
- Fine bore (5-8 French gauge) nasogastric - Fijne (5-8 G) nasogastrische (NG) sondes zouden (NG) tubes should be used for ETF unless gebruikt moeten worden voor ESV, tenzij er nood is there is a need for repeated gastric aan herhaaldelijke maag aspiratie of toediening van aspiration or administration of high voeding/medicatie met een hoge viscositeit via de viscosity feeds/ drugs via the tube. Most sonde. De meeste vezelrijke voeding kan via deze fibre enriched feeds can be given via fijne sondes toegediend worden (graad A). these fine bore tubes (grade A). - Nasogastric (NG) tubes can be placed on - NG sondes kunnen op de afdeling geplaatst worden the ward by experienced medical or door deskundig medisch of verpleegkundig nursing staff, without x rays to check personeel, zonder röntgenstralen om de positie te position. controleren. Their position must be checked using pH De positie moet gecontroleerd worden d.m.v. het testing prior to every use (grade A). testen van de pH-waarde vóór elk gebruik (graad A). - The position of a nasojejunal (NJ) tube - De positie van de nasojejunale (NJ) sonde zou should be confirmed by x ray 8-12 hours bevestigd moeten worden door een bestraling met after placement. röntgenstralen en dit gedurende 8-12 uur na de Auscultation and pH aspiration plaatsing. Technieken voor auscultatie en pHtechniques can be inconclusive (grade aspiratie zijn mogelijkerwijs niet sluitend (graad A). A). - NG tube insertion should be avoided for - Het inbrengen van NG sondes zou, na een acute three days after acute variceal bleeding variceale bloeding, gedurende drie dagen vermeden and only fine bore tubes should be used moeten worden. Alleen fijne sondes mogen hier dan (grade C). nog gebruikt worden (graad C). - There is no evidence to support the use - Er is geen wetenschappelijke evidentie die het of weighted NG tubes, in terms of either gebruik van verzwaarde NG sondes ondersteunt, placement or maintenance of position zowel wat de plaatsing of het behoud van de positie (grade A). betreft (graad A). - Long term NG and NJ tubes should - NG en NJ sondes voor lange termijn zouden usually be changed every 4-6 weeks gewoonlijk om de 4-6 weken in het andere neusgat swapping them to the other nostril ingebracht moeten worden (graad C). (grade C). - Gastrostomy or jejunostomy feeding - Het toedienen van voeding via een gastrostomie of should be considered whenever patients een jejunostomie zou overwogen moeten worden are likely to require ETF for more than 4bij patiënten die vermoedelijk ESV nodig hebben
NURSING GUIDELINES PROJECT UCL (ECOLE DE SANTE PUBLIQUE) – UNIVERSITEIT GENT (VERPLEGINGSWETENSCHAP)
3
6 weeks (grade C) and there is some evidence that these routes should be considered at 14 days (grade B).
gedurende meer dan vier tot zes weken (graad C). Er is ook enige evidentie om deze toegangswegen te overwegen bij een duur van 14 dagen (graad B).
- Suitability for gastrostomy placement - De mate waarin het plaatsen van een gastrostomie should be assessed by an experienced geschikt is, zou beoordeeld moeten worden door gastroenterologist or member of a een ervaren gastroenteroloog of door een lid van nutrition support team. Expert advice on een nutritieteam. Er is mogelijkerwijs advies nodig the prognosis of swallowing difficulties van een expert m.b.t. de prognose van may be needed (grade C). slikproblemen (graad C). - In patients with no risk of distal - Gastrostomiesondes die bevestigd zijn met rigide adhesions or strictures, gastrostomy interne fixatiemiddelen kunnen, bij patiënten die tubes with rigid internal fixation devices geen risico lopen op distale vergroeiingen of can be removed by cutting them off vernauwingen, verwijderd worden door ze dicht close to the skin, pushing them into the tegen de huid af te knippen, ze in de maag te duwen stomach, and allowing them to pass en ze via de natuurlijke weg te laten passeren. spontaneously (grade A). (graad A).
4. FEED ADMINISTRATION
4. TOEDIENING VAN VOEDING
- Giving enteral feed into the stomach - Het geven van enterale voeding in de maag i.p.v. in rather than the small intestine permits de dunne darm, laat het toedienen van hypertone the use of hypertonic feeds, higher voeding, meer voeding en bolusvoeding toe (graad feeding rates, and bolus feeding (grade A). A). - Starter regimens using reduced initial - Startregimes die gebruik maken van een kleiner feed volumes are unnecessary in volume initiële voeding zijn niet noodzakelijk bij patients who have had reasonable patiënten die een aanvaardbare nutritionele inname nutritional intake in the last week (grade hadden gedurende de laatste week (graad A). A). Diluting feeds risks infection and Verdunde voeding brengt risico’s op infectie en op osmolality difficulties. problemen met osmolariteit met zich mee. - Both inadequate or excessive feeding - Zowel ontoereikende als overdadige voeding kan may be harmful. Dietitians or other schadelijk zijn. Diëtisten of andere experts zouden experts should be consulted on feed geraadpleegd moeten worden m.b.t. het prescription (grade C). voorschrijven van voeding (graad C). - If no advice is available, 30 ml/kg/day of - Als er geen advies beschikbaar is, is 30 ml/kg/dag standard 1 kcal/ml feed is often van een standaardvoeding van 1 kcal/ml vaak appropriate but may be excessive in geschikt, maar het kan overdadig zijn bij patiënten undernourished or metabolically die ondervoed of metabolisch onstabiel zijn (graad unstable patients (grade C). C). - When patients are discharged to the - Als de patiënten ontslaan worden naar de community on continuing ETF, care must gemeenschap en verder ESV moeten krijgen, be taken to ensure all community carers moeten er voorzorgsmaatregelen getroffen worden are fully informed and that continuing om te verzekeren dat alle thuisverzorgers volledig
NURSING GUIDELINES PROJECT UCL (ECOLE DE SANTE PUBLIQUE) – UNIVERSITEIT GENT (VERPLEGINGSWETENSCHAP)
4
prescription of feed and relevant equipment is in place (grade C).
5. COMPLICATIONS FEEDING
OF
ENTERAL
geïnformeerd zijn en dat er voeding en relevante hulpmiddelen voorgeschreven blijven worden (graad C).
5. COMPLICATIES VAN ENTERALE VOEDING
- Close monitoring of fluid, glucose, - Nauwkeurige opvolging van vloeistof, glucose, sodium, potassium, magnesium, natrium, kalium, magnesium, calcium en fosfaat is calcium, and phosphate status is essentieel tijdens de eerste dagen na het starten essential in the first few days after met ETF (graad C). instigation of ETF (grade C). - Life threatening problems due to - Levensbedreigende problemen tengevolge van het refeeding syndrome are particularly refeeding syndroom komen voornamelijk voor bij common in the very malnourished and patiënten die slecht gevoed zijn. Er zijn daarnaast there are also risks from over feeding ook risico’s verbonden aan het toedienen van shortly after major surgery or during voeding kort na een zware operatie, gedurende een major sepsis and/or multiorgan failure zware infectie of bij een MOF (multiorgan failure). (grade C). (graad C). - To minimise aspiration, patients should - Om de kans op aspiratie te minimaliseren, zouden be fed propped up by 30° or more and patiënten, tijdens het voeden, in een houding van should be kept propped up for 30 30° gepositioneerd moeten worden en dit nog minutes after feeding. Continuous feed gedurende 30 minuten na de voeding. Een continue should not be given overnight in voeding zou ’s nachts niet gegeven mogen worden patients who are at risk (grade C). aan risicopatiënten (graad C). - Any drugs administered via an ETF tube - Alle medicatie die via ESV wordt toegediend, zou should be liquid and should be given vloeibaar moeten zijn. Deze medicatie moet separately from the feed with flushing of afzonderlijk van de voeding gegeven worden, door the tube before and after (grade C). de sonde ervoor en erna te spoelen (graad C). - Loosening and rotating a gastrostomy - Het losser maken en draaien van een tube may prevent blockage through gastrostomiesonde kan verstopping door mucosal overgrowth and may reduce opgehoopt slijm voorkomen en het kan peristomale peristomal infections (grade C). infecties verminderen (graad C). - In patients with doubtful - Bij patiënten waarbij de gastrointestinale motiliteit gastrointestinal motility, the stomach onzeker is, zou de maag om de vier uur geaspireerd should be aspirated every four hours. If moeten worden. Als de aspiraties 200 ml aspirates exceed 200 ml, feeding policy overschrijden, moet het voedingsbeleid herbekeken should be reviewed (grade C). worden (graad C). - Continuous pump feeding can reduce - Wanneer de absorberende capaciteit verzwakt is, gastrointestinal discomfort and may kan continue voeding via een pomp het maximise levels of nutrition support gastrointestinale ongemak verminderen en kunnen when absorptive capacity is diminished. de niveaus van voedingsondersteuning However, intermittent infusion should gemaximaliseerd worden. Er zou echter zo snel
NURSING GUIDELINES PROJECT UCL (ECOLE DE SANTE PUBLIQUE) – UNIVERSITEIT GENT (VERPLEGINGSWETENSCHAP)
5
be initiated as soon as possible (grade A).
mogelijk gestart moeten worden met intermittente infusie (graad A).
- Simultaneous use of other drugs, - Gelijktijdig gebruik van andere medicatie, in het particularly antibiotics, is usually the bijzonder antibiotica, is meestal de oorzaak van cause of apparent ETF related diarrhoea ogenschijnlijk ESV-gerelateerde diarree (graad-A). (grade A). - Fibre containing feeds sometimes help - Bij ESV-gerelateerde diarree kan vezelrijke voeding with ETF related diarrhoea, as will soms helpen, net zoals onderbrekingen in de breaks in the feeding of 4–8 hours voeding van 4-8 uur (graad B). (grade B). - Careful measures are needed to avoid - Voorzichtige metingen zijn nodig om bacteriële bacterial contamination of feeds which besmetting van voeding te vermijden, die kan leiden can give rise to sepsis, pneumonia, and tot sepsis, pneumonie, urineweginfecties en urinary tract infections, as well as gastrointestinale problemen (graad A). gastrointestinal problems (grade A). - Avoiding gastric acid suppression and - Vermijden dat maagzuur onderdrukt wordt en allowing breaks in feeding to let gastric onderbrekingen tijdens het voeden toelaten om pH fall will help prevent bacterial maagzuur te laten zakken, zal bacteriële overgroei overgrowth during ETF (grade A). tijdens ESV helpen voorkomen (graad A).
NURSING GUIDELINES PROJECT UCL (ECOLE DE SANTE PUBLIQUE) – UNIVERSITEIT GENT (VERPLEGINGSWETENSCHAP)
6