‘Meng heeft op creatieve wijze de aloude meditatieve beoefening van mindfulness vermengd met het moderne onderzoeksterrein van de emotionele intelligentie.’ – dalai lama
Chade-Meng Tan
Google is meer dan een zoekmachine. Google heeft een innovatieve bedrijfscultuur: initiatieven vanaf de werkvloer worden uitgevoerd. Zo is ook ‘Search Inside Yourself’, een initiatief van Chade-Meng Tan, tot stand gekomen. Sinds 2007 wordt zijn medewerkersprogramma in de praktijk gebracht. Zijn training richt zich op het ontwikkelen van emotionele intelligentie door middel van mindfulness, waardoor medewerkers productiever worden en betere leiders. Daarnaast worden zij rustiger, gelukkiger en barmhartiger. Dit boek leert je je geest tot rust te brengen en terug te voeren tot een natuurlijke staat van geluk, waardoor je zelfvertrouwen, empathie en compassie toenemen. Daardoor ga je transparanter communiceren en wordt je samenwerking met collega’s en medewerkers beter. Kortom, Doorzoek jezelf zorgt ervoor dat je een aardiger mens wordt en daardoor beter in je werk.
DOORZOEK JEZELF
‘Sommige mensen kopen een boek om te leren hoe ze aardiger kunnen worden. Andere kopen een boek om te leren hoe ze succesvol worden. Dit boek leert je beide. Wat een geluk!’ – Chade-Meng Tan
ChadeMeng Tan
DOORZOEK JEZELF Een onverwachte manier om succes en geluk te bereiken (en wereldvrede)
Chade-Meng Tan was een succesvol programmeur bij Google, toen hij de overstap maakte naar Personeelszaken. Sinds 2007 leidt hij zijn programma voor medewerkers, met een verbazingwekkend resultaat.
ISBN 978-90-215-5180-7
GEBASEERD OP HET MEDEWERKERSPROGRAMMA VAN GOOGLE NUR 720 www.chademeng.com
9 789021 551807
Inhoud
Voorwoord door Daniel Goleman Voorwoord door Jon Kabat-Zinn
9 13
Inleiding: Doorzoek jezelf
19
1. Zelfs een techneut kan iets hebben aan emotionele intelligentie
27
2. Ademen alsof je leven ervan afhangt
47
3. Mindfulness zonder je kont op een kussen
70
4. Een geheel natuurlijk, organisch zelfvertrouwen
97
5. Je emoties berijden als een paard
120
6. Winst maken, met een roeiboot oceanen over en de wereld veranderen
147
7. Empathie, apenstreken en de tango van het brein
174
8. Effectief én geliefd zijn
207
9. Drie eenvoudige stappen die de wereldvrede dichterbij brengen
241
Nawoord: De wereld redden in je vrije tijd
250
Dankwoord Noten Aanbevolen literatuur en bronnen Register
254 259 269 274
Voorwoord door Daniel Goleman
Mijn eerste indruk van Google werd gevormd door Chade-Meng Tan, beter bekend als Meng. Meng is de inofficiële ‘bedrijfsbegroeter’, de onweerstaanbare en onstuitbare jolly good fellow uit het bekende Engelse liedje (gevolgd door: which nobody can deny, zoals op zijn visitekaartje staat). Inmiddels ken ik Meng goed, ik weet dat hij een bijzonder mens is. Een duidelijke aanwijzing in die richting kreeg ik toen ik voor het eerst in zijn kantoor kwam en op het prikbord bij de voordeur keek: allemaal kiekjes waarop Meng te zien is met de groten der aarde: Meng met Al Gore, Meng met de dalai lama. En met Mohammed Ali en Gwyneth Paltrow. Later las ik een artikel op de voorpagina van de New York Times dat Meng naam had gemaakt als ‘die kerel van Google’, die sociaal intelligente techneut die de gave had iedereen meteen op zijn gemak te stellen – zozeer zelfs dat ze het geen probleem vonden om met hem te poseren voor de camera. Maar dat is niet waarom Meng anders is dan anderen. Hij is een briljante systeemanalist met een hart van goud, en die combinatie maakt hem zo bijzonder. Eerst het analist-gedeelte. Ik kwam om een lezing over emotionele intelligentie te geven die onderdeel uitmaakte van de lezingenserie ‘Authors@Google’. Toen ik erheen ging, had ik het onaangename gevoel dat ik een van die extraatjes was waarmee Google-medewerkers worden verwend, zoals een massage of onbeperkt frisdrank drinken. Zou iemand in dit bastion van informatietechnologie ook maar enigszins geïnteresseerd zijn in soft skills? Ik had zo mijn bedenkingen. Ik was dan ook stomverbaasd toen ik arriveerde in de zaal waar de lezing zou plaatsvinden. Het zag zwart van de mensen, medewerkers stonden in lange rijen in de gang. Over belangstelling had ik niet te klagen, dat was wel duidelijk. Mijn toehoorders bij Google hadden een ongehoord hoog iq, waar9
Doorzoek jezelf
schijnlijk het hoogste dat ik ooit in een zaal heb gehad. Maar Meng onderscheidde zich van die andere bollebozen doordat hij in staat was emotionele intelligentie in stukjes op te delen en die diepgaand te analyseren. Hij haalde het concept uit elkaar en zette het weer in elkaar met een verbazingwekkend inzicht. Hij zag meteen dat zelfkennis het hart is van emotionele intelligentie en dat de beste mentale ‘app’ hiervoor kan worden gevonden in de trainingsmethode voor de geest die mindfulness – opmerkzaamheid, aandacht – wordt genoemd. Dit inzicht vormde de basis voor het trainingsprogramma dat Meng heeft ontwikkeld. Toen hij het aanbood op Google University noemde hij het (heel toepasselijk voor een bedrijf dat zoeken op het wereldwijde web als business heeft) Doorzoek jezelf. Veel Google-medewerkers die zijn programma hebben gevolgd, zeggen dat het een ervaring was die hun leven heeft veranderd. Bij het zoeken naar mensen met wie hij kon samenwerken, was Meng heel kieskeurig. Hij zocht contact met zenleraar Norman Fischer en met mijn goede vriendin en collega Mirabai Bush, oprichtster en dagelijks directeur van het Center for Contemplative Mind in Society. Ook maakte hij dankbaar gebruik van de expertise van een andere dierbare vriend van me, Jon Kabat-Zinn. Jon was de eerste die mindfulness in de gezondheidszorg inzette in de vorm van een stressreductietraining. Zijn programma, de mindfulness-based stress reduction (mbsr), wordt nu overal ter wereld toegepast in de (geestelijke) gezondheidszorg, het bedrijfsleven en het particuliere circuit. Meng weet heel goed wat kwaliteit is. Hij deed nog meer. Samen met zijn team selecteerde hij voor zijn programma het beste uit wetenschappelijk getoetste methoden gericht op het beoefenen van gewaarzijn en het verhogen van geestelijk welzijn, vriendelijkheid en geluk. Nu het hart van goud. Toen Meng zag dat deze innerlijke zoektocht zoveel voordelen had, zei zijn instinct hem dat hij die zoektocht moest delen met iedereen die ook een poging wilde wagen – dus niet alleen de geluksvogels die de Google-training konden volgen. De allereerste keer dat ik Meng ontmoette, vertelde hij me enthousiast dat hij het als zijn levensdoel zag de wereldvrede dichterbij te brengen door het bevorderen van innerlijke vrede en mededogen bij individuen. (Meng 10
Voorwoord van Daniel Goleman
was zo enthousiast dat hij zijn stem erbij verhief, en dat gaf me een wat ongemakkelijk gevoel.) Zijn visie, die in dit zeer leesbare boek gedetailleerd wordt uiteengezet, bevat een beta-testing van een training gericht op het ontwikkelen van emotionele intelligentie door middel van mindfulness bij Google. Dit programma is nu voor iedereen beschikbaar ‘als een van Google’s geschenken aan de wereld,’ aldus Meng. Meng is geen doorsnee systeembouwer, zoveel is me wel duidelijk nu ik hem wat beter ken. Hij is een verborgen bodhisattva. En nu dit boek er is, zou ik het woord ‘verborgen’ maar weglaten.
11
Voorwoord door Jon Kabat-Zinn
Toen ik Meng voor het eerst ontmoette, dacht ik bij mezelf: Wie is die vent? Wie noemt zichzelf nu de jolly good fellow bij Google? (Dat staat op zijn visitekaartje, en daaronder staat: which nobody can deny.) Meng had me gevraagd bij Google een ‘tech talk’ te geven over mindfulness en aandachttraining. Ik was nauwelijks binnen, of hij begon al met me te praten over mindfulness en wereldvrede. Intussen maakte hij de ene grap na de andere. Zijn gevoel voor humor was enigszins overdonderend. Vervolgens nam Meng me mee voor een rondleiding door het bedrijf. De eerste stop werd gemaakt bij het prikbord in de gang van het hoofdgebouw van Google… Het hing vol met foto’s van Meng met zo’n beetje alle hedendaagse bekendheden in de showbizz en de internationale politiek. ‘Wie is deze man die al die staatshoofden, Nobelprijswinnaars en beroemdheden namens Google begroet? Moet ik hem serieus nemen? Is alles wat hij me vertelt ook echt waar?’ Hij praatte aan een stuk door en vertelde me onder andere dat hij het als zijn belangrijkste taak zag de juiste voorwaarden voor wereldvrede te scheppen. De beste manier om dit te doen was iedereen de voordelen van mediteren te laten ervaren, zo zei hij, en Google kon hier een speciale rol in spelen, omdat het Google was. Je kunt je wel voorstellen wat er in mijn hoofd omging: ‘Is Google, het schoolvoorbeeld van wereldwijde toegankelijkheid (behalve in landen waar die toegang gereguleerd of geblokkeerd wordt), bereid deze rol te spelen? Of in ieder geval een visionair bij dit bedrijf? Verbazingwekkend. Misschien doet hij net of hij getikt is en is hij in werkelijk de enige gezonde persoon die hier rondloopt. Als ‘medewerker 107’ moet hij wel heel goed zijn in datgene waarvoor hij werd ingehuurd, anders kun je je hier niet zo lang handhaven. Je komt hier niet om alleen een ‘jolly good fellow’ te zijn, terwijl al je collega’s druk bezig zijn met het bedenken van toepassingen waar 13
Doorzoek jezelf
de rest van de wereld pas over een aantal jaren mee zal werken. Dit waren zoal mijn gedachten toen ik voor het eerst bij Google was. Als Meng het ondanks zijn grappen en grollen werkelijk meende, zou de impact en werking van het programma enorm kunnen zijn, bedacht ik me. Zijn prachtig vormgegeven presentatie in de lobby maakte indruk op me. Hij toverde een ronddraaiende wereldbol op een projectiescherm waar veelkleurig licht het zwarte heelal in stroomde, vanuit alle plekken op de wereld waar Google op dat moment zoekopdrachten uitvoerde. Tegelijkertijd kwamen op een ander scherm alle zoekonderwerpen voorbij. Deze beelden lieten op een meeslepende en zeer aanschouwelijke manier de onderlinge verbondenheid in de wereld zien. Ik voelde dezelfde emoties als toen ik voor het eerst een foto van de aarde zag, genomen vanaf de maan. De beelden van Meng onthulden, in Google-taal, de kracht van het speuren – en de kracht van Google zelf. Ik zal je niet vermoeien met wat ik samen met enkele collega’s uiteindelijk bij Google over mindfulness heb verteld. Dat doet Meng in zijn boek wel. Bovendien staan alle lezingen op YouTube, dat overigens onderdeel is van Google. En ik hoef je ook niet te vertellen over de mindfulness-based stress reduction (mbsr) trainingen die Meng bij Google heeft opgezet en die nu al jaren lopen. Ik zal evenmin ingaan op Doorzoek jezelf, de training in mindfulness en emotionele intelligentie die Meng heeft ontwikkeld met een team van opmerkelijke mensen die Google bezochten omdat het Google betrof en Meng wilden spreken omdat het ze om Meng ging. Daar gaat dit boek over. Ik wil je wel graag vertellen wat ik over Meng heb ontdekt terwijl ik zijn boek las, omdat het jou misschien kan helpen als je met dit boek aan de slag gaat. Dit is namelijk niet alleen een boek, het is ook een lesprogramma, een pad met specifieke oefeningen en tips dat je kunt volgen, een meditatieve benadering van contact maken en je verhouden tot anderen. Als je hier systematisch mee gaat werken, zul je merken dat er een transformerende en bevrijdende werking van uitgaat – en dat je er onderweg hopelijk veel plezier aan beleeft. Merk je gaandeweg dat het niet zo leuk en verrijkend is als je had verwacht, dan is het misschien niet de juiste tijd om deze training volledig te ondergaan. Maak je geen zorgen: als je het boek eenmaal hebt gelezen en op je eigen manier wat experimenteert met de oe14
Voorwoord van Jon Kabat-Zinn
feningen, zijn de zaadjes geplant. De eerste stap in een experiment, een avontuur op het gebied van mentale en emotionele fitheid, is gezet en je kunt je inzichten meteen toepassen in je persoonlijke leven en je werk. Wat ik heb ontdekt is dat Meng – alle gekheid op een stokje – een heel serieuze man is die met zeer veel toewijding werkt aan het verspreiden van mindfulness en het creëren van wereldvrede. Als het aan hem ligt, wordt harmonie de ‘basistoestand’ voor onze soort hier op aarde. En hij is vastbesloten om de bekendheid en de macht van Google te gebruiken bij het verwezenlijken van die droom. Dat zal van het begin af aan zijn strategie zijn geweest, gezien het feit dat hij voor de lezingencyclus bekende meditatieleraren en boeddhisten uitnodigde en ook wetenschappers die zich bezighielden met psychologisch, medisch en neurowetenschappelijk onderzoek naar de werking van verschillende meditatiemethoden en hun toepasbaarheid op het vlak van geneeskunde, gezondheid en onderwijs. Dat was zijn manier om de geesten rijp te maken voor zijn plan om de wereld een duwtje te geven in de richting van vrede. Eerst Google, daarna de wereld. Ik heb de indruk dat Meng zijn visie zo grondig heeft doordacht dat hij tot de conclusie is gekomen dat je iets dat zo belangrijk is en zoveel veranderingspotentieel heeft als mindfulness niet al te serieus moet benaderen, anders schiet het zijn doel voorbij. Dus versiert hij het met doodleuke (of moet ik zeggen levenslustige?) humor. Mengs humor is voor de fijnproever, maar ik denk dat je als lezer al heel snel zijn smaak te pakken hebt en dat wat Meng je in de eerste hoofdstukken voorschotelt, smaakt naar méér. Hij neemt je mee op een zoektocht naar je diepste innerlijke bronnen en laat je inzien dat je jezelf een heel goede dienst bewijst door bij het nastreven van je eigen belangen het belang van anderen te erkennen en te voeden. Dit is de kern van mindfulness en emotionele intelligentie. Daarom is het zo belangrijk op allerlei manieren, letterlijk en figuurlijk, jezelf te doorzoeken. Alleen dáár kun je ont-dekken wie je als mens in essentie bent en wat je de mensheid en de wereld te bieden hebt. Het gaat er bij mindfulness niet om dat je ergens anders moet zien te komen. Het gaat er juist om dat je kunt zijn waar je bent en dat je de kracht van je aanwezigheid en gewaarzijn hier en nu, op dit moment, realiseert. In Mengs programma draait het dan ook niet zo15
Doorzoek jezelf
zeer om het zoeken naar jezelf, maar om het vinden van jezelf. Het gaat om het ont-dekken, ont-wikkelen, ont-hullen van jouw veelzijdige essentie, datgene wat je wezenlijk bent en altijd bent geweest. Die essentie kun je ontwikkelen en verfijnen door met regelmaat te oefenen en je inzichten systematisch toe te passen in de dagelijkse praktijk. Als je al die aspecten van je wezen tot bloei brengt en laat samenvloeien met je passie, je verbeelding en je aangeboren creativiteit, zul je op een schitterende en zeer vaardige manier bijdragen aan het welbevinden en het geluk van alle mensen. Dit is geen utopie, het is een zeer praktische aanpak voor een vreedzamere wereld, zowel innerlijk als uiterlijk, zowel individueel als collectief, zowel plaatselijk als mondiaal. En zo wil Meng het ook spelen. Hij heeft dit programma voor Google ontwikkeld, in de praktijk getoetst en is na het schrijven van dit boek klaar om ermee de wereld in te gaan en het als open sourceware beschikbaar te stellen. Het curriculum van Doorzoek jezelf is gratis. Je kunt het op veel manieren en in veel werkvelden gebruiken, zoals je nog zult zien. Eigenlijk zijn de toepassingsmogelijkheden onbegrensd; de enige begrenzing zit wellicht in je verbeelding of je belichaming. Het curriculum van Doorzoek jezelf is geworteld in de rijke grond van eeuwenoude meditatieve wijsheidstradities waarin het cultiveren van mindfulness (het beoefenen van aandacht), liefdevolle vriendelijkheid, mededogen, vreugde, gelijkmoedigheid, belichaamde presentie, emotionele intelligentie en vele andere fundamentele aspecten van geest, hart en lichaam centraal staat. Deze dingen staan allemaal tot je beschikking wanneer je de poort eenmaal door bent. Meng laat er geen onduidelijkheid over bestaan, hij ziet het als zijn missie ‘de voordelen van meditatie toegankelijk te maken voor de gehele mensheid’ en meditatie net zo gewoon te laten worden als sporten en bewegen. En nog belangrijker: ervoor te zorgen dat ze zoveel mogelijk worden toegepast, gebruikt en belichaamd door degenen die zich aangesproken voelen door deze uitnodiging om jezelf te doorzoeken. Hiertoe reikt Meng ons een uitgebalanceerde en beproefde weg aan die ons in staat stelt thuis en op het werk emotionele intelligentie te ontwikkelen en toe te passen. Zijn methode is gebaseerd op de meest recente wetenschappelijke inzichten, goed gedocumenteerde 16
Voorwoord van Jon Kabat-Zinn
onderzoeksresultaten naar emoties en emotionele intelligentie, het belang van optimisme en de kracht van mededogen en vriendelijkheid, en op het steeds verder uitdijende neurowetenschappelijk onderzoek naar mindfulness en mededogen. Dit onderzoek laat zien dat je na slechts acht weken training al aanzienlijk kunt profiteren van de voordelen van meditatie. Samen met Richie Davidson en een aantal collega’s deed ik onderzoek naar de effecten van aandachttraining in bedrijven. We onderzochten proefpersonen die de achtweekse mindfulness-based stressreductietraining (mbsr) hadden gevolgd en ontdekten dat zich bij hen eenzelfde verschuiving van het emotionele gebied in de prefrontale cortex had voorgedaan als bij monniken die meer dan tienduizend uur hadden gemediteerd. In eerder onderzoek was al vastgesteld dat deze verschuiving een hogere emotionele intelligentie tot gevolg heeft. Ons onderzoek bewees dat je niet in een klooster hoeft te gaan, je werk niet hoeft op te zeggen en je gezin niet vaarwel hoeft te zeggen om de vruchten van meditatie te plukken. Integendeel: werk en gezin vormen een perfecte omgeving om op de door Meng beschreven manier met je eigen geest, lichaam, cognities en emoties te werken. Voordat dit onderzoek werd gedaan, was de veronderstelling dat de emotionele ‘blauwdruk’ van de mens zich in de vroege jeugd en adolescentie vormt en tijdens de volwassenheid niet meer veranderd kan worden. Onze resultaten wijzen in een andere richting. Wanneer we een meditatietraining volgen, sturen de hersenen onze activiteiten in de richting van emotionele evenwichtigheid. Andere onderzoeken tonen aan dat de hersenstructuur als geheel verandert; een prachtig voorbeeld van neuroplasticiteit. Al met al is Meng een unieke, deskundige meditatieleraar – én outof-the-box, zoals de cartoons in dit boek mooi illustreren. Hij is de eerste die onomwonden zegt dat hij het allemaal van anderen heeft geleerd. In Daniel Goleman, Mirabai Bush en Norman Fischer heeft hij zeker uitstekende leraren en metgezellen gevonden. Maar het is Meng zelf geweest die in dit boek de stukjes van de puzzel zeer effectief bij elkaar heeft gelegd door zijn bronnen optimaal te benutten. Mogelijk vind je de tijd die in Doorzoek jezelf voor meditatie wordt voorgeschreven aan de korte kant, maar dat is een welbewuste keuze. Als je een tijdje hebt geoefend, zal je behoefte aan een uitgebreidere formele beoefening vanzelf groeien, 17
Doorzoek jezelf
niet om in hogere sferen te geraken, maar simpelweg om te rusten in gewaarzijn, los van de tijd. Dit is het beoefenen van niet-doen, van ontvankelijk aanwezig zijn, van zuiver gewaarzijn, van zijn met wat is. Het gaat er niet om dat je je terugtrekt uit het leven. Integendeel: de beoefening van aandacht laat je ervaren wat onderlinge verbondenheid en wederzijdsheid is, de bron van emotioneel intelligent gedrag, nieuwe manieren van zijn en uiteindelijk van meer geluk, helderheid, wijsheid en vriendelijkheid – op je werk en in de wereld. Een kleine aanpassing van ons gedrag en het kristalrooster van de wereld wordt anders. Zo werkt het. Op die manier laten we zien dat wij de wereld zijn. Als wij verantwoordelijkheid nemen voor ons kleine, maar daarom niet minder betekenisvolle aandeel in de wereld, zal de wereld als geheel veranderen en hebben we de potentie om enorme stappen te zetten op weg naar emotionele volwassenheid. Ik wens je heel veel succes en plezier bij het verkennen van de wereld en de geest van Meng, maar nog meer bij het ontdekken van jouw geest, hart, lichaam en relaties. Wie weet loopt het pad wel heel anders dan je je nu voorstelt. Hoe het ook zal gaan, ik wens je toe dat het avontuur waar je je nu aan gaat overgeven in ieder opzicht verrijkend voor je zal zijn. Dat het je vrede mag brengen, in je hart en in de wereld.
18
chapTer one
Inleiding
even an Doorzoek engineerjezelf can Thrive on emotional Intelligence Keer naar binnen; What Emotional Intelligence Is de bron van al het goede vind je in jezelf. and How to Develop It – Marcus Aurelius What lies behind us and what lies ahead of us are tiny matters to what lies within us. —ralph Waldo emerson
Hoe ziet de gelukkigste man ter wereld eruit? Zeker niet zoals ik. Hij lijkt meer op een kale Fransman in Tibetaanse kledij. Zijn naam is Matthieu Ricard. I would like to begin ourin journey togetheren ongroeide a note of optimism, Matthieu werd geboren Frankrijk daar ookpartly op. Toen because beginning on a note of pessimism does not sell books. imhij in 1972 aan het Institut Pasteur zijn doctoraat in deMore moleculaire portantly, based on my team’s experience teaching at Google and elsegenetica had behaald, besloot hij als monnik zijn intrek te nemen in where, I am optimistic that emotional intelligence is one of the best een boeddhistisch klooster. Ik zeg altijd tegen hem dat hij monnik predictors of success at work and fulfillment in life, and it is trainable for werd omdat je in 1972 nog niet bij Google kon werken – in dat geval everyone. With the right training, anybody can become more emotionally is monnik worden waarschijnlijk de beste keuze. intelligent. In the spirit of “if Meng can cook, so can you,” if this training Matthieu’s carrièrekeuze brengt ons bij het verhaal van ‘de gelukkigste man ter wereld’. Hoe werd Matthieu de gelukkigste man op deze aarde? Toen de dalai lama geïnteresseerd raakte in het verband tussen wetenschap en meditatie, nodigde hij Tibetaans-boeddhistische monniken uit om te participeren in wetenschappelijk onderzoek. Matthieu was een voor de hand liggende kandidaat. Hij had SearchInside_8p.indd 9
2/17/12 3:54 PM
19
Doorzoek jezelf
zijn sporen in de wetenschap verdiend, was zeer bekend met zowel de westerse als de Tibetaanse manier van denken en mediteerde al tientallen jaren volgens de traditionele weg. Matthieu’s hersenen speelden de hoofdrol in diverse wetenschappelijke onderzoeken.[1] Er werd van alles bij Matthieu gemeten, onder andere zijn geluks niveau. Er blijkt een manier te zijn om in de hersenen te peilen hoe ‘gelukkig’ we zijn. Dat kan door de activiteit in een bepaald gedeelte van de linker prefrontale cortex te vergelijken met de activiteit in de rechter prefrontale cortex.[2] Mensen met een actievere linker hersenhelft melden vaker positievere emoties als blijdschap, enthousiasme, meer vitaliteit, enzovoort. Het omgekeerde geldt ook: mensen met een actievere rechter hersenhelft rapporteren vaker negatieve emoties. Toen Matthieu’s hersenen werden gescand, sloeg de geluksmeter op tilt. Van alle proefpersonen in dit soort wetenschappelijke onderzoeken was hij veruit de gelukkigste man. Al snel kreeg hij in diverse media het predicaat ‘gelukkigste man ter wereld’. Matthieu zelf wordt hier nog steeds niet echt gelukkig van, wat wel ironisch is, gezien zijn status. Matthieu’s hersenen onderscheiden zich niet alleen door extreem geluk. In een van de onderzoeken werd ook vastgesteld dat hij in staat is de natuurlijke schrikreflexen van het lichaam te beheersen, bijvoorbeeld de samentrekking van de gezichtsspieren bij een plotseling en hard geluid. Het is eigen aan reflexen dat ze onvrijwillig zijn, dat wil zeggen dat we ze niet onder controle hebben. Matthieu vertoonde deze reflexen niet in meditatie en was daarmee de eerste bij wie dit wetenschappelijk werd vastgesteld. Hij bleek ook heel goed te zijn in het onderscheiden van zeer vluchtige gelaatsuitdrukkingen, micro-expressies genaamd. Je kunt mensen hierin trainen, maar Matthieu en een andere proefpersoon, die hier niet in getraind waren, overtroffen bij een laboratoriummeting alle getrainde professionals door twee standaarddeviaties beter dan de norm te scoren. De verhalen van Matthieu en andere meditatiemeesters zijn heel inspirerend. Ze laten zien dat we allemaal een bekwame geest kunnen ontwikkelen die om te beginnen heel vredig, gelukkig en mededogend is. De methoden voor het ontwikkelen van zo’n zeer bekwame geest zijn voor iedereen toegankelijk. Daar gaat dit boek over.
20
searching inside yourself
Inleiding 3
“Monsieur Ricard? Some Er deerzijn to see youwat aboutherten learningdie to inhibit theirspreken. startle reflexes.” ‘Monsieur Ricard? hier u willen Of u
ze kunt leren hun schrikreflexen te beheersen.’ In Google, the effort to make these methods widely accessible began
when we asked ourselves this question: what if people can also use con-
Bij Googlepractices begonnen we ons in succeed te zetten hetatbreed templative to help them in voor life and work?toegankeIn other
lijk maken deze methoden, toen can we onszelf vraag stelden: words, what van if contemplative practices be madedeze beneficial both to
wat zou er gebeuren als mensen ook contemplatieve oefeningen konden gebruiken om succesvoller te worden in hun leven en werk? for andwoorden: good for business will spread widely. If we can make this Metpeople andere hoe zouden mensen contemplatieve benawork, people aroundgebruiken the world can more successfulteatworden achieving deringen kunnen om become betere professionals en hoe zouden bedrijven en organisaties profiteren? their goals. I believe the skills offered heredaarvan will helpkunnen create greater peace Wathappiness goed is voor mensen enthe voor bedrijven snelyou, groeien. Als and in your life and lives of those zal around and that we dit kunnen laten werken, zullen mensen overal ter wereld met peace and happiness can ultimately spread around the world. meer succes hun doelen nastreven. Ik ben ervan overtuigd dat de To promote innovation, Google generously allows its engineers to vaardigheden die in dit boek worden aangeboden, meer harmonie spend 20 percent of their time working projects outside their coregeluk jobs. en geluk in je leven zullen brengen.onEn die harmonie en dat Azullen groupzich of uslangzaam used our “20 percent on what became Search maar zekertime” overtodework wereld verspreiden. Om innovatie te ended bevorderen, geefta mindfulnessGoogle zijnbased ingenieurs de ingeInside Yourself. We up creating emotional legenheid 20 procent van hun werktijd te besteden aan projecten telligence curriculum with the help of a very diverse group of extremely die niet met hun kerntaken te maken hebben. Een aantal van ons talented people, including a Zen master, a CEO, a Stanford University besteedde die tijd aan wat later Doorzoek jezelf ging heten. Dit proscientist, and Daniel the guy who literally wrotemindfulness the book on ject mondde uit in Goleman, het samenstellen van een training emotional intelligence. It sounds likedaarin the prelude to a good en emotionele intelligentie. Wealmost werden bijgestaan doorjoke een (“A mastergroep and avan CEOuiterst walkedgetalenteerde into a room . .mensen, .”). zeerZen diverse onder wie een zenmeester, een ceo, een wetenschapper die verbonden is aan Stanpeople’s careers and to business bottom lines? Anything that is both good
21
SearchInside_8p.indd 3
2/17/12 3:54 PM
Doorzoek jezelf
ford University en Daniel Goleman, de man die de bestseller over emotionele intelligentie schreef. Het klinkt bijna als het begin van een goede mop: ‘Een zenmeester en een ceo lopen samen de kamer in…’
4
search insiDe yourselF
‘Hier houden onsthe aan TaoIndex.” Jones Index.’ “Here wewe follow Taode Jones
The name of the mindfulness-based emotional intelligence curriculum
Het curriculum van de training mindfulness en emotionele intelligentie hebben we Doorzoek jezelf genoemd. Zoals wel vaker bij a joke but finally stuck. I eventually became the first engineer in Google’s Google ontstond die naam als grap en ze is blijven hangen. Ik was history to leave the engineering and join People Opsbij(what we de eerste technisch specialistdepartment die de afdeling technologie Google call our human function) to manage andafdeling other personalverruilde voorresources ‘People Ops’ (zo noemen wethis onze human resources). Ik kreeg de verantwoordelijkheid over deze angrowth programs. I amdaar amused that Google lets an engineer teachen emodere programma’s gericht op persoonlijke ontwikkeling. Is het niet tional intelligence. What a company. hilarisch dat Google iemand met een opleiding informatica les laat There turned out to be unexpected benefits to having an engineer geven in emotionele intelligentie? Wat een bedrijf. like teach a course like Search Inside Yourself. First, being very skepHetme bleek voordelen te hebben een technisch georiënteerd iemand tical and scientifically minded, I would be deeply embarrassed to teach als ik een training als Doorzoek jezelf te laten geven. Als wetenschapanything without avoel strong scientific basis, so Search Yourself was per en scepticus ik me doodongelukkig als ikInside les moet geven in iets dat een hechte wetenschappelijke basis mist. Doorzoek jezelf solidly grounded in science. Second, having had a long career as an earlyis hecht verankerd de wetenschap. Als eeninvan de eerste productengineer at Google,inI had credible experience applying emotional inontwerpers bij Google had ik aardig wat ervaring in het toepassen is Search Inside Yourself. Like many things in Google, that name started as
telligence practices in my day job as I created products, managed teams,
asked the boss for raises, and stuff. Hence, Search Inside Yourself had 22 stress-tested and applicable in daily life right out of the box. Third, been my engineering-oriented brain helped me translate teachings from the language of contemplative traditions into language that compulsively pragmatic people like me can process. For example, where traditional
Inleiding
van emotionele intelligentie in mijn dagelijks werk bij het maken van producten, het managen van teams, het vragen om opslag en dat soort dingen. Daar kwam bij dat Doorzoek jezelf al een stresstest had ondergaan en kant-en-klaar op de plank lag. Een laatste voordeel was dat mijn praktisch ingestelde brein me van pas kwam bij het vertalen van lessen uit een spirituele traditie in een taal die sterk pragmatisch ingestelde mensen verstaan. Om een voorbeeld te geven: waar contemplatief geschoolde mensen spreken over het ‘dieper gewaarzijn van emoties’ heb ik het over ‘het verwerken van het proces van emotie op een hogere resolutie’. Daarna leg ik uit dat het gaat om het waarnemen van een emotie op het moment dat ze zich aandient en op het moment dat ze afzwakt en in alle subtiele tussentijdse veranderingen. Daarom is Doorzoek jezelf zo praktisch en wetenschappelijk zo goed verankerd; er wordt een taal gebruikt die zelfs ik kan begrijpen. Zie je nou wel? Ik wist dat mijn ingenieursgraad ergens goed voor was. Sinds 2007 loopt Doorzoek jezelf bij Google. Voor veel deelnemers is de training een ervaring geweest die hun leven heeft veranderd, zowel privé als op het werk. Na het afronden van een trainingsreeks krijgen we vaak opmerkingen als: ‘Ik weet dat het melodramatisch klinkt, maar ik denk echt dat deze cursus een ommekeer in mijn leven heeft gebracht.’ Sommige deelnemers vinden nieuwe betekenis en bevrediging in hun werk (er was zelfs iemand die na het volgen van Doorzoek jezelf besloot toch bij Google te blijven!), anderen zijn veel beter geworden in wat ze doen. Engineering manager Bill Duane, bijvoorbeeld, ontdekte dat het voor hem enorm belangrijk is om tijd voor zichzelf te hebben; daarom heeft hij zijn werkweek ingekort tot vier dagen. Kort nadat hij die beslissing had genomen, kreeg hij promotie. Bill had nu de tijd om voor zichzelf te zorgen en ontdekte dat hij meer kon bereiken door minder te doen. Ik vroeg Bill welke veranderingen hij bij zichzelf waarnam tijdens het volgen van Doorzoek jezelf. Dit is wat hij zei: ‘Ik leer nu echt naar mensen te luisteren, ik heb veel meer zicht op mijn opvliegendheid en kan die beter in de hand houden en ik begrijp situaties beter doordat ik de “verhalen” veel beter kan onderscheiden van de werkelijkheid.’ Dit alles maakt hem tot een veel effectievere manager en dat komt de mensen die voor hem werken ook ten goede. 23
Doorzoek jezelf
Blaise Pabon, verkoopingenieur, leerde tijdens Doorzoek jezelf hoe hij kalm kan blijven als mensen kritische vragen stellen tijdens een productdemonstratie. Daardoor is hij voor klanten een meer betrouwbare gesprekspartner geworden. Hij spreekt met mededogen over concurrenten en hij is moedig en eerlijk als hij klanten vertelt over onze producten. Al deze eigenschappen hebben ervoor gezorgd dat klanten veel respect voor hem hebben. Een ingenieur die de training had gevolgd, vond dat hij veel creatiever was geworden. Weer een andere deelnemer vertelde dat hij na het doen van de aandachtoefeningen thuis twee keer heel belangrijke ingevingen kreeg die leidden tot belangrijke bijdragen aan een project. Medewerkers die Doorzoek jezelf hebben gevolgd, vinden de veranderingen in hun privéleven vaak nog betekenisvoller, en dat is niet verwonderlijk. Ik hoor vaak van mensen dat ze veel rustiger en gelukkiger zijn geworden. Zo zei een deelnemer: ‘Ik reageer heel anders op stressprikkels. Ik neem nu de tijd om dingen te overdenken en kan me veel beter inleven in anderen. Ik heb niet meteen mijn oordeel klaar. Ik ben heel blij met mijn nieuwe zelf !’ Sommigen zien hun huwelijk of relatie opleven. Anderen slagen erin persoonlijke crises te overwinnen door wat ze bij Doorzoek jezelf hebben geleerd. Zo vertelde een deelnemer ons: ‘Toen ik Doorzoek jezelf volgde, overleed mijn broer plotseling. Dankzij de groep heb ik mijn verdriet goed kunnen verwerken.’ Een andere deelnemer hield het heel eenvoudig. Hij zei: ‘Ik ben vriendelijker voor mezelf en de wereld. Ik kan meer begrip tonen.’ Dit boek is gebaseerd op het Doorzoek jezelf-programma van Google. We hebben gezien dat de kennis die daarin wordt overgebracht en de oefeningen die worden aangereikt je creativiteit, productiviteit en kwaliteit van leven vergroten. Ik weet zeker dat je in dit boek veel waardevolle informatie zult aantreffen, misschien zelfs verrassende dingen. Zo zul je leren hoe je je geest heel snel tot rust kunt brengen. Je concentratie en creativiteit zullen verbeteren. Je zult je mentale en emotionele processen steeds helderder kunnen waarnemen. Je zult ontdekken dat zelfvertrouwen iets is dat vanzelf opkomt in een geoefende geest. Je zult leren hoe je je ideale toekomst kunt ‘ont-dekken’ en hoe je het optimisme en de veerkracht kunt ontwikkelen die nodig zijn om goed te functioneren. Je zult ervaren dat je meer empathie voelt naarmate je langer oefent. Je zult leren 24
Inleiding
dat sociale vaardigheden heel goed aan te leren zijn en dat je ervoor kunt zorgen dat anderen van je houden. Wat ik zelf het meest waardevol vindt van Doorzoek jezelf is dat het werkt voor de doorsnee werknemer op de werkvloer in een moderne samenleving. Als het programma goed had gewerkt bij mensen uit een van oudsher meditatief ingestelde cultuur, had niemand dat opzienbarend gevonden. Maar het gaat hier om gewone Amerikanen die in een stressvolle werkomgeving moeten functioneren, mensen die vaak een druk gezinsleven met veel verplichtingen hebben en een uitgebreide kennissenkring. En toch zijn ze in staat hun leven te veranderen dankzij een training van slechts twintig uur, verspreid over zeven weken. Doorzoek jezelf kent drie stappen: 1. Aandachttraining 2. Zelfkennis en zelfbeheersing 3. Het creëren van nuttige mentale gewoonten Aandachttraining
Aandacht is de basis van alle hogere cognitieve en emotionele vermogens. Een trainingsprogramma gericht op emotionele intelligentie kan dan ook niet met iets anders beginnen dan met aandachttraining. Het idee erachter is dat we de aandacht trainen met het doel een kalme en tegelijkertijd heldere geest te creëren. Die geestesgesteldheid vormt het fundament van emotionele intelligentie. Zelfkennis en zelfbeheersing
Gebruik je aangescherpte aandacht om je eigen cognitieve en emotionele processen in een hoge resolutie waar te nemen. Dan ben je op een gegeven moment in staat je gedachtestroom en het proces van emoties heel helder en objectief te observeren, vanuit het perspectief van een buitenstaander. Ben je daar eenmaal toe in staat, dan creëer je de diepgaande zelfkennis die nodig is om tot zelfbeheersing te komen.
25
Doorzoek jezelf
Nuttige mentale gewoonten creëren
Stel je voor dat het eerste dat bij een ontmoeting bij je naar boven komt is: ik wens je veel geluk toe. Stel dat die gedachte een gewoonte wordt bij een begroeting. Dan zou je werk ingrijpend veranderen, want jouw oprechte goedwillendheid wordt onbewust opgepikt door anderen. Gewoonten als deze scheppen het vertrouwen dat nodig is om productief te kunnen samenwerken en je kunt ze heel gericht oefenen. Bij het opzetten van Doorzoek jezelf hebben we het wetenschappelijke neusje van de zalm verzameld in de vorm van recente, betrouwbare onderzoeksresultaten en slimme geesten die in staat zijn een curriculum samen te stellen dat aantoonbaar effectief is. Kortom: dit wil je niet missen, want misschien verandert je leven – voor altijd. Ik ben ervan overtuigd dat je met dit boek een waardevol instrument hebt dat je goed van pas zal komen tijdens je avontuur. Ik hoop dat je veel plezier zult beleven aan de reis en dat het je veel zal brengen. En ja, het zal ook bijdragen aan wereldvrede.
26
‘Meng heeft op creatieve wijze de aloude meditatieve beoefening van mindfulness vermengd met het moderne onderzoeksterrein van de emotionele intelligentie.’ – dalai lama
Chade-Meng Tan
Google is meer dan een zoekmachine. Google heeft een innovatieve bedrijfscultuur: initiatieven vanaf de werkvloer worden uitgevoerd. Zo is ook ‘Search Inside Yourself’, een initiatief van Chade-Meng Tan, tot stand gekomen. Sinds 2007 wordt zijn medewerkersprogramma in de praktijk gebracht. Zijn training richt zich op het ontwikkelen van emotionele intelligentie door middel van mindfulness, waardoor medewerkers productiever worden en betere leiders. Daarnaast worden zij rustiger, gelukkiger en barmhartiger. Dit boek leert je je geest tot rust te brengen en terug te voeren tot een natuurlijke staat van geluk, waardoor je zelfvertrouwen, empathie en compassie toenemen. Daardoor ga je transparanter communiceren en wordt je samenwerking met collega’s en medewerkers beter. Kortom, Doorzoek jezelf zorgt ervoor dat je een aardiger mens wordt en daardoor beter in je werk.
DOORZOEK JEZELF
‘Sommige mensen kopen een boek om te leren hoe ze aardiger kunnen worden. Andere kopen een boek om te leren hoe ze succesvol worden. Dit boek leert je beide. Wat een geluk!’ – Chade-Meng Tan
ChadeMeng Tan
DOORZOEK JEZELF Een onverwachte manier om succes en geluk te bereiken (en wereldvrede)
Chade-Meng Tan was een succesvol programmeur bij Google, toen hij de overstap maakte naar Personeelszaken. Sinds 2007 leidt hij zijn programma voor medewerkers, met een verbazingwekkend resultaat.
ISBN 978-90-215-5180-7
GEBASEERD OP HET MEDEWERKERSPROGRAMMA VAN GOOGLE NUR 720 www.chademeng.com
9 789021 551807
