door de ogen van
aRchitectuuRfotogRaaf rob ‘t hart
een reis door rotterdam
het architectuurfestival zigzagCity (29 mei t/m 9 juni 2014) neemt u mee op reis. door rotterdam, door het Laurenskwartier. van de Luchtsingel tot het blaakse bos. het festival nodigt uit om met andere ogen naar de stad te kijken. Kijk mee met een archeoloog, skater/ architect, schrijver, architectuurpublicist en fotograaf. vijf personen tonen - in woord en beeld - het Laurenskwartier vanuit een eigen perspectief. Samen laten ze de rijkdom van het gebied zien.
rotterdam is te weerbarstig voor planmatige gezelligheid. de als hard ervaren wederopbouwarchitectuur blijkt in de afgelopen veertig jaar moeilijk te verzachten. dit is goed te zien in het Laurenskwartier; een compact openluchtmuseum met wisselende stedenbouwkundige ambities. ik herinner mij de wandelingen door deze buurt als klein jongetje. Dampende witte pluimen in de vrieskou van de stadsverwarmingscentrale aan de Delftsevaart, een blazend rooster bij het politiebureau, de eeuwige restauratie van de Laurenskerk, de in zichzelf gekeerde kantoorgebouwen, de Meentbrug met die katrollen en vooral het grootstedelijke geluid van het luchtspoor. tijdens de feestelijke ingebruikname van tramlijn 5 in 1969 zong ik, met mijn klasgenootjes van de kleuterschool, een lied over de gele tram die de wijk Schiebroek via een spectaculair hoog tramviaduct met het hofplein zou verbinden. Deze tram betekende voortaan woensdagmiddagen met mijn moeder ‘naar de stad’. een stad met lege plekken en winderige vlaktes, maar ook met bloembakken en vitrines op de hoogstraat en volières op de Lijnbaan. Mijn moeder werkte in de jaren vijftig bij Ptt telefonie aan de Botersloot. tijdens haar pauze liep zij dagelijks een ommetje langs het Zijl, hang, Steiger en Kolk. in de vroege jaren zeventig wandelde de inmiddels Schiebroekse huismoeder wekelijks met mij vanaf tramhalte hofplein, via de Delftse Poort, langs het politiebureau aan het haagseveer, waar een luchtstroom uit het ventilatierooster mijn haren deed wapperen. op de Binnenrotte hoorde ik de herrie van de treinen over het luchtspoor. hier was de stad. We dronken koffie bij Peek & cloppenburg, waar ik een amandelbroodje kreeg. Soms ging mijn vader mee. Dan gingen wij naar Radio Kontakt aan de hoogstraat en scharrelden we over de rommelmarkt onder het spoor. in 1966 haalde Jan Schaper in zijn film ‘Stad Zonder hart’ fel uit naar de levenloosheid van de naoorlogse binnenstad. er woonde bijna niemand. om vijf uur vertrokken de mensen naar hun huizen in de buitenwijken. het was geen stad van mensen, maar van
infrastructuur en kantoorgebouwen. Rotterdam kreeg als economische motor steeds meer te maken met tegengestelde krachten. Men was de zakelijke wederopbouw zat. er was behoefte aan kleinschaligheid, gezelligheid en aan meer mensen in de stad. het was het uitgangspunt voor de seventies-appartementen van Jan hoogstad en aat van tilburg aan de Jacobsplaats en Delftsevaart. Vervolgens ook het uitgangspunt voor het Blaakse Bos, de Kubuswoningen en de oude haven. De ambities van deze nieuwbouw zijn deels geslaagd. De amsterdam-achtige winkeltjes in de arcades langs de Delftsevaart zijn helaas nooit écht levendig geworden. ook in de zestien winkelpandjes in het Blaakse Bos geen modeontwerper meer te vinden. een paar eenzame nagelstudio’s proberen de moed er in te houden. echter, de in 1984 opgeleverde horeca aan de oudehaven loopt als een trein. ik heb veel avonturen beleefd aan de Spaanse kade, in bijvoorbeeld het in 2011 wegens geluidoverlast gesloten podiumcafé Plan c. De sloop van het luchtspoor in 1993 was een omstreden ingreep in het Laurenskwartier. Rotterdam verloor een stuk stedelijk karakter in ruil voor wederom een open plek, midden in het centrum. De afgelopen decennia is deze gelukkig ingevuld. Rond de Binnenrotte zijn veel woningen gebouwd. De oplevering van de Markthal (MVRDV) zal een grote impuls geven aan de levendigheid van het gebied. Met drukbezochte cafés en restaurants is de Meent één van de leukste winkelstraten van de stad geworden. in de wederopbouwarchitectuur van het Laurenskwartier vestigen zich de alternatieve winkeltjes waar men in zeventiger jaren van droomde. het is stil wanneer ik, op zoek naar interessant beeld, langs het Zijl en de Delftsevaart loop. het winkelend publiek komt hier niet. De naoorlogse gebouwen spiegelen zich in het water, peinzend over een onze-
kere toekomst. De kantoorgebouwen aan de Delftsevaart, bij het grote Kerkplein - de Westewagenstraatpanden - worden de komende jaren gesloopt; de ontwikkelaar vindt renovatie te duur. het voormalig huf schoenenpaleis aan de hoogstraat, van Van den Broek en Bakema, is prachtig hersteld. Bij warenhuis galeries Modernes, van hetzelfde bureau, zijn de vitrines en eilandetalages verdwenen, na een verbouwing in de jaren zeventig. het eens zo optimistische pand van Radio Kontakt staat er groezelig bij. het oude
Ptt-telefoniegebouw waar mijn moeder werkte, is, deels omgebouwd tot woningen, aan een tweede leven begonnen. een groep toeristen op rode fietsen fotografeert de retrotoren van architect Kollhoff. in de hal van de bibliotheek wordt geschaakt met levensgrote stukken. er wordt op gegokt, wordt er gefluisterd. De verdiepingen zijn druk bevolkt door jonge Rotterdammers die er hun huiswerk maken. op het terras kijk ik uit over de Binnenrotte. opeens wil ik heel graag hier ‘in de stad’ wonen.
over rob ‘t hart architectuurfotograaf Rob ’t hart heeft de afgelopen twintig jaar een imposant oeuvre opgebouwd. hij werkt voor (inter)nationale architectuurtijdschriften en architectenbureaus. Zijn stad Rotterdam komt veelvuldig terug in zijn werk. Speciaal voor ZigZagcity fotografeert hij het Laurenskwartier, zowel met zijn professionele camera als met zijn iPhone.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
RaaMPooRtStRaat
SchieStRaat RotteRDaM cS
fPLein
zigzagCity route
Weena
PoMPenBuRg
aDMiRaaL De RuyteRWeg
1
haagSeVeeR
eRiJ
L ga
2 uD Se
no
Sin
ho
oR DM
L
tR BS
co -Ja int
We
S
Rf
DoeLWateR
ge
t aa
en oL
fPLein cooLSingeL
3
VonDeLWeg
go
5
e
D Ka
RD
Ba
ZanDStRaat
M Lo
DeLftSeVaaRt haag
t
en
Me
giJ Ba
te Bo
e
gRote
e
8 KeRKPLein 7
ot Lo
WeSteWagenStRaat
t ot
nR
ne
18
RS
Bin
RoDeZanD
cooLSingeL
9
BeuRSPLein
tt Ro
eRt
oPP
Meent
ne
DeLftSeVaaRt
6
n ne Bin
t aa
tR nS
R
SeVee
RaaM
4
t
en
Me
17
10 VLaSMaRKt
13hoogStRaat
hoogStRaat
(KooPgoot)
ZiJL
ViSSeRSDiJK
hang
MaRinieRSWeg
SteigeRSgRacht KeiZeRStRaat
cooLSingeL
KoRte hoogStRaat
12
SteigeR
15
11 14
16 20
Station RotteRDaM BLaaK nieuWStRaat
19
nieuWStRaat
21 22
aK BLa BLaaK
zigzagCity route ouDehaVen
WiJnhaVen
www.zigzagCity.nL
BuRgeRMeeSteR Van WaLSuMWeg
Colofon: idee en productie: ZigZagcity, tekst en beeld: Rob ‘t hart, ontwerp: StudioSpass
ho
couWenBuRg
couWenBuRg
SchieKaDe
DeLftSeStRaat
