Eindverslag EMMAUS OVERVECHT . voor fondsen/donateurs
April 2015 Emmaus Domstad Jan van Dam en Henk Laman Ab Harrewijnstraat 18 3544AL Utrecht 030 23 42 850 www.emmaus-utrecht.nl 1
Inhoudsopgave Inhoudsopgave ...................................................................................................................................... 2 1. Inleiding ............................................................................................................................................ 3 2. Verbouwing van Emmaus Retourshop tot Emmaus Overvecht ....................................................... 3 3. Werkzaamheden voor, tijdens en na de verbouwing ...................................................................... 4 3.1 Interieur .............................................................................................................................. 4 3.2 Zichtbare doelstellingen ..................................................................................................... 4 3.3 Uitloop van de planning ..................................................................................................... 5 3.4 Zelfredzaamheid en hergebruik ......................................................................................... 5 3.5 Inname/sorteren tijdens verbouwing ................................................................................ 5 3.6 Transport – vervoer ............................................................................................................ 6 3.7 Winkelinrichting ................................................................................................................. 6 4. Evaluatie doelen Emmaus Overvecht ............................................................................................... 7 4.1 Activering door grotere variatie en hoeveelheid werk(ervarings)plaatsen ....................... 7 4.2 Meer hergebruik van goederen en grondstoffen ............................................................... 8 4.3 Armoedebestrijding ............................................................................................................ 8 4.4 Sociale cohesie.................................................................................................................... 8 4.5 Vergroting leefbaarheid en veiligheid in de wijk ................................................................ 8 4.6 Verfraaiing leefomgeving ................................................................................................... 9 5. Doelen op lange termijn ................................................................................................................. 10 6. Slotwoord ....................................................................................................................................... 10 7. Donateurs project Emmaus Overvecht .......................................................................................... 11
2
Inleiding
1.
De aanleiding van dit verslag is de verbouwing van de Retourshop tot Emmaus Overvecht. Doel van dit eindverslag is alle betrokken partijen die dit project mogelijk hebben gemaakt te informeren over het eindresultaat van ons project. Wij beschrijven kort het proces van de verbouwing van de Retourshop tot Emmaus Overvecht en – iets langer - het vele werk dat daaraan vooraf ging, de werkzaamheden die tijdens de bouw doorgingen en hetgeen we daarna nog gedaan hebben . Vervolgens informeren wij u over de stand van zaken m.b.t. de doelstellingen van ons project. Vanaf 1 september vorig jaar is de nieuwe winkel al open. De inrichting was nog niet helemaal gereed, maar wij hebben er toch voor gekozen om toen al de deuren open te zetten om nieuwe medewerkers zo snel mogelijk welkom te kunnen heten en om de laatste inrichtingszaken - en aanschaf van bedrijfsmaterialen - zo goed mogelijk op de praktijk af te kunnen stemmen.
2. Verbouwing van Emmaus Retourshop tot Emmaus Overvecht In het kort beschrijven wij de werkzaamheden die gedaan zijn: sloop- en grondwerkzaamheden; de open parkeervakken aan de buitenkant van de oude Retourshop zijn bij de binnenruimte van de toekomstige winkel getrokken; er is een nieuwe betonvloer gestort;
-
voor de oude parkeerplaatsen, blinde muren en hekken zijn etalageruiten en een mooie winkelentree in de plaats gekomen; een groot aantal binnenmuren zijn gesloopt om een aaneengesloten verkoopruimte te krijgen; extra elektra, verlichting en verwarming zijn aangelegd; tussen de verkoop- en sorteerruimte is een scheidingswand gemaakt en; er is een nieuwe, glazen pui in het gebouw gekomen;
3
3. Werkzaamheden voor, tijdens en na de verbouwing Aan die verbouwing ging een lange voorbereidingstijd vooraf waarin heel wat zaken geregeld moesten worden. Een kleine greep uit de diverse aktiviteiten: financiering van de verbouwing en inrichting; ontwerpfase door architect i.s.m. constructeur; verkrijgen van de diverse vergunningen; diverse onderzoeken: bv asbest, bodemkwaliteit en bedreigde diersoorten; de selectie van de aannemer d.m.v. aanbesteding.
3.1 Interieur Naast het ontwerp van het casco van de nieuwe winkel, moest er ook een ontwerp voor het interieur komen. Omdat in de winkel veel dragende pilaren en muren staan heeft de binnenhuisarchitect er voor gekozen die ruimtes allen een eigen karakter, sfeer en kleur te geven die hij als een patchwork deken heel mooi op elkaar afgestemd heeft. En Emmaus zou Emmaus niet zijn, als daarbij niet gebruik gemaakt zou worden van “2de hands kleuren”: alle uitgekozen kleuren zijn ooit kleur van het jaar geweest!
3.2
Zichtbare doelstellingen: ”Emmaus Overvecht geeft mensen en spullen een tweede leven”
Emmaus is niet zomaar een kringloopwinkel, maar een organisatie met bijzondere doelstellingen. Dat is eigenlijk bij - veel te weinig - mensen bekend. We hebben daarom een kunstenaarscollectief uit Overvecht gevraagd de belangrijkste doelstellingen van Emmaus uit te beelden en zichtbaar te maken bij onze nieuwe winkel. Ze hebben hiervoor diverse medewerkers (vrijwilligers of bewoners) geïnterviewd en gefotografeerd. Deze medewerkers staan nu met hun verhaal en foto op de etalage, zodat de mensen ook weten wat voor bijzondere organisatie Emmaus eigenlijk is!
4
3.3 Uitloop van de planning De start van de bouw moest meerdere keren uitgesteld worden. En ook de verbouwing zelf liep vertraging op door onvoorziene gebeurtenissen. Er moesten 2 meterkasten verplaatst worden. Daarvoor waren we afhankelijk van een externe partij, die weinig haast had, dit oponthoud kostte zelfs enige maanden! Daarnaast bleken de vloeren van de twee bergingen die bij de winkelruimte getrokken werden hoger te liggen dan de rest van de vloer in de winkel. Slopen en een nieuwe vloer er in leggen was de enige goede oplossing met wederom vertraging tot gevolg.
3.4 Zelfredzaamheid en hergebruik Een aantal medewerkers van Emmaus heeft meegeholpen bij het weghalen van de bestrating van de open, inpandige parkeerplekken die bij de winkel zijn getrokken. Uiteindelijk moest de aannemer het toch zelf doen, omdat de klinkers heel erg vast lagen waardoor het te lang zou gaan duren en te zwaar werd om alles met de hand weg te halen. Wij hadden overigens gehoopt ook aan de overige sloopwerkzaamheden mee te kunnen doen, maar vanwege veiligheidseisen kon dat begrijpelijkerwijs niet door gaan. Zelfredzaamheid staat immers hoog in ons vaandel. Gelukkig hebben we tijdens de inrichting meer dan genoeg werk zelf op kunnen pakken! Wij hebben bij de verbouwing zoveel mogelijk in tact gelaten en materialen hergebruikt. Niet alleen omdat dat goedkoper is, vooral ook vanwege het aspect duurzaamheid. Een aantal deuren, ruiten en kozijnen zijn in de nieuwe constructie verwerkt. Van andere deuren zijn paskamers gemaakt. De beide kantoren en toiletgroepen hebben wij in tact gelaten. Daarnaast hebben wij voortgeborduurd op het verwarmings- en verlichting systeem.
3.5 Inname/sorteren tijdens verbouwing Tijdens de verbouwing ging het aannemen, sorteren en prijzen van aangebrachte goederen gewoon door. Wij vonden het belangrijk om de goederenstroom naar en voor de winkel vast te houden. Via een goede relatie kregen wij de beschikking over een grote, tijdelijke opslag. Het is een echt huzarenstukje geweest hoe de medewerkers het werk voortgezet hebben! Telkens weer moesten zij zich verplaatsen en hun werkplek opnieuw inrichten zodra de aannemer weer een ruimte of klus klaar had. Gedurende de periode dat de muren er uit lagen, moest er met dikke jassen aan gewerkt worden vanwege kou en tocht. Slecht een paar keer is het werk gestaakt vanwege zwaar sloopwerk waarbij het horen en zien je echt verging.
5
3.6 Transport – vervoer
Al tijdens de verbouwing konden we voor de nieuwe winkel een “nieuwe, 2e-hands” kleine vrachtwagen aanschaffen. Die werd direct intensief gebruikt voor ophaal en transport, naar de opslag, van de winkelvoorraad. Ook de buitenruimte rondom de winkel onderging een metamorfose. In overleg en voor het overgrote deel op kosten van de gemeente is de omgeving van de winkel aangepakt. Het fraaie resultaat draagt bij aan een aantrekkelijke, levendige en veilig buurt.
3.7 Winkelinrichting Na oplevering van de winkel was de inrichting aan de beurt. De vloer is in de olie gezet. Vele honderden meters stellingen zijn opgebouwd. Vitrine kasten geplaatst. Kledingrekken in elkaar gezet. In eigen beheer zijn blockdisplays gemaakt, tafeltjes en andere bouwsels. Verder bleek de verlichting onvoldoende en moesten er veel lampen bijgeplaatst worden.
Naar mate de inrichting gereed kwam kon de bevoorrading starten. Toen de winkel vol met spullen stond hebben we op 1 september de deuren geopend. Daarna hebben we nog de laatste inrichtingszaken en aanschaf van bedrijfsmaterialen geregeld. Zoals een afscheidingswand in de voormalige doorrijstraat, door onze eigen klusjesman gemaakt. Maar ook, extra (etalage) verlichting, omdat het nog steeds te donker was tijdens donkere winterdagen en de aanschaf van extra stellages voor in de sorteer- en opslagruimte en rijdend bedrijfsmateriaal zoals kledinggaascontainers.
6
4. Evaluatie doelen Emmaus Overvecht De verbouwing – en de voorbereiding die er aan vooraf ging - was nodig om de doelen van Emmaus Overvecht te kunnen realiseren: activering door grotere variatie en hoeveelheid werk(ervarings)plaatsen; meer hergebruik van goederen en grondstoffen; armoedebestrijding; sociale cohesie; vergroting leefbaarheid en veiligheid in de wijk; verfraaiing leefomgeving. De huidige stand van zaken beschrijven wij hieronder.
4.1 Activering door grotere variatie en hoeveelheid werk(ervarings)plaatsen Door het realiseren van de winkel en daarmee alle activiteiten die samen hangen met verkoop is het aantal deelnemers inmiddels gegroeid van gemiddeld 15 naar ruim 50.
Door die verkoopfunctie zijn er namelijk allerlei nieuwe werkzaamheden bijgekomen, zoals het bevoorraden en inrichten van de winkel en klanten helpen. Maar ook het ophalen van te verkopen spullen, thuis bezorgen van gekochte goederen en het afvoeren van de spullen en materialen die niet de weg naar de klant gevonden hebben. Daarnaast moeten er voor de winkel veel meer spullen gesorteerd, getest en geprijsd worden dan voorheen.
Dat werk wordt dus door een grote groep medewerkers gedaan. Zij doen dat bijna allemaal parttime. Velen komen 1 dagdeel per week. Zij komen allemaal uit de wijk Overvecht. Emmaus Overvecht is voor hen van waarde omdat zij bij ons de kans krijgen om werkervaring op te doen en daardoor actief aan de maatschappij deel te nemen en zelfredzaam te worden . De medewerkers hebben veel verschillende achtergronden, sommigen zijn eenzaam, anderen hebben een psychische of psychosociale beperking. Er zijn medewerkers met een taakstraf, met schulden, met een taalachterstand en helaas veel mensen met een combinatie van problemen. Maar het zijn ook idealisten, vrije vogels en zoekers.
Tijdens de verbouwing zijn we al nieuwe medewerkers gaan aannemen. Wij wilden hen zo snel mogelijk de gelegenheid geven bij ons aan de slag te gaan. Daarnaast geeft het samen werken aan de inrichting en bevoorrading vanaf de start meer samenhorigheid binnen het team en binding met de winkel.
7
4.2 Meer hergebruik van goederen en grondstoffen Door het realiseren van een winkel met een verkoopoppervlakte van 450 m2 op een nieuwe locatie worden meer goederen verkocht dan voorheen. Daarnaast is het team van Overvecht ook spullen gaan ophalen. In de tijd van de Retourshop werd er alleen gewerkt met aangebrachte goederen. Al tijdens de verbouwing is er hard gewerkt aan het aanleggen van een gigantische voorraad spullen. Al met al worden er in de nieuwe situatie meer goederen en grondstoffen hergebruikt en dat komt het milieu ten goede.
4.3 Armoedebestrijding De grote aanloop naar de winkel laat zien dat er behoefte bestaat aan goede producten tegen een lage prijs. Veel inwoners van Overvecht leven immers in armoede. Onze prijzen liggen tussen de 10% en 25% van de nieuwprijs. Daardoor kunnen mensen fors besparen op hun noodzakelijke aankopen.
4.4 Sociale cohesie Sinds de opening draagt Emmaus Overvecht bij aan de sociale samenhang in de wijk; bewoners die als medewerker meedraaien ontmoeten elkaar in een andere setting en zetten gezamenlijk hun schouders onder het werk in “hun winkel”. Daarnaast is de winkel voor veel buurtbewoners een sociaal middelpunt in de wijk. Mensen die geïsoleerd leven, lopen regelmatig binnen voor een praatje.
4.5 Vergroting leefbaarheid en veiligheid in de wijk Emmaus Overvecht draagt bij aan het veiligheidsgevoel. De donkere, open en vuile parkeerplekken zijn weg en vervangen door een prachtige winkelpui met tot in de avond verlichte etalages. Door de dagelijkse activiteiten in en rond de winkel is ook de (sociale-)controle toegenomen. Daardoor is de leefbaarheid van het gebied rondom de winkel vergroot.
8
4.6 Verfraaiing leefomgeving Er is niet alleen sprake van toegenomen leefbaarheid en veiligheid, maar de leefomgeving is door de komst van Emmaus Overvecht ook meer dan verfraaid. Zoals gezegd zijn de donkere en vuile open parkeerplekken vervangen door een prachtige winkelpui. Naargeestige hekken hebben plaats gemaakt voor een nette gevel.
Oude situatie Retourshop De buitenruimte is heel mooi aangepast; brede stoepen, fietsklemmen en de meer dan manshoge begroeiing (aan de zijkant – niet op de foto), die alle zicht op het pand ontnam, is weggehaald en vervangen door gras. Ook die verfraaiing geeft op haar beurt een groter veiligheidsgevoel.
Nieuwe situatie Emmaus Overvecht
9
5. Doelen op lange termijn Inmiddels is Emmaus Overvecht gerealiseerd! Op langere termijn willen wij nog een woongroep oprichten om mensen op te vangen die uit een probleemsituatie komen. Nu biedt Emmaus Domstad onderdak aan 12 mensen in haar woongroep in Parkwijk. Hiernaast willen we dus een tweede woongroep, in Overvecht, opstarten. Het wordt een groep voor 10 a 12 personen. De groep is een mix van mensen die er voor kiezen om bij Emmaus te wonen en te werken en daarbij anderen een steun in de rug te bieden en mensen die vanuit nood bij Emmaus aankloppen. Deze laatste zijn door tal van oorzaken in de knel komen te zitten. Voorbeelden daarvan zijn: relationele problemen, financiële tegenwind en psychosociale beperkingen. Om dat plan te kunnen realiseren, zijn de inkomsten van de kringloopwinkel in Overvecht nodig. De inkomsten worden aangewend voor de exploitatie van een nieuwe woongroep. Het gaat dan om het kunnen bekostigen van woonlasten, kost en inwoning, verzekeringen, zakgeld en andere levensbehoefte voor de nieuwe bewoners. Bovendien gaat Emmaus Overvecht die bewoners werk bieden; ook zij gaan meewerken in de winkel en ophaal. Daardoor kunnen zij weer werkritme opdoen en leren zij samenwerken. Daarnaast biedt het werk de gelegenheid sociale en werknemersvaardigheden aan te leren en verantwoordelijkheid te dragen. Naast het wonen in de nieuwe woongroep en het werken bij Emmaus Overvecht worden de bewoners begeleid om op een goede manier uit te stromen. Emmaus doet dat op haar eigen manier, onder het motto “Een bed en een reden om er uit te komen”. Hoewel wij in de strikte zin geen hulpverlening en geen maatschappelijke opvang bieden, grenzen onze activiteiten daar wel aan. Dragende bewoners – de idealisten – hebben een begeleidende rol voor de overige bewoners. Zij zijn daarmee niet alleen collega’s, maar staan huisgenoten ook terzijde. Het gaat daarbij om informele zorgtaken zoals opbouwen van dag-routine, hulp bij administratie, aanmoediging om professionele hulp te zoeken, enz.
6. Slotwoord Wij zijn heel trots op het resultaat en zullen er hard aan werken opdat Emmaus Overvecht nog heel lang haar doelstellingen kan waarmaken. Wij zijn alle fondsen heel dankbaar voor hun bijdragen en voor het daarmee in ons gestelde vertrouwen. Wij ervaren dat als een enorme stimulans bij het realiseren van onze doelen. Daarnaast bedanken wij alle fondsen voor het getoonde begrip en geduld gedurende de looptijd van het project. Tot ziens bij Emmaus Overvecht!
10
7. Donateurs project Emmaus Overvecht
Emmaus Overvecht Gloriantdreef 403 3562 KW Utrecht 030 666 89 30
Dit project is mede mogelijk gemaakt door bijdragen van onderstaande fondsen/organisaties (in willekeurige volgorde):
Katholieke Caritas Instelling der Stad Utrecht KCU
Het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling van de Europese Unie.
11