DL-Mono - DL-Duo DL staat voor Dormio Lavo. In het latijns betekent
Dormio - slapen en Lavo - wassen. Mono is de éénpersoons uitvoering Duo is tweepersoons uitvoering
NUL-treden (t)huis
1
1. Inleiding De sterk toenemende vergrijzing in Nederland met daaraan gekoppeld de krimp maakt dat de mantelzorg steeds een belangrijker alternatief gaat worden om mensen uit het zorgcircuit te houden. Binnen de bestaande wet- en regelgeving is het van belang, dat er gezien de aanvraagduur, vergunningen, bestemmingsplannen en kosten aspecten, er een praktische snel implementeerbare, binnen de huursubsidie plafond vallende, oplossingen beschikbaar komt. Onder druk van dit toekomst scenario zal de gemeente als uitvoerder van de WMO en straks de AWBZ creatief met een steeds krimpend budget de burgers zo lang mogelijk in de thuissituatie willen houden. Het steeds weer proberen aan te passen op onderdelen van bestaande huisvesting is erg kostbaar en tijdrovend. Maar ook het weer terugbrengen in de oorspronkelijke staat van de huisvesting bij vertrek van de bewoners is zeer kostbaar. De huidige economische en demografische ontwikkelingen voorspeld door het Centraal Planbureau dwingt ons te zoeken naar betaalbare oplossingen voor de huisvesting en toekomstige verzorging van een grote groep “grijze” mensen. Woningcorporaties hebben zich de afgelopen jaren vooral bezig gehouden met het ontwikkelen van nieuwe appartementencomplexen. Dit ging meestal hand in hand met een grote investering. Van een onrendabele top van € 30.000 per appartementen in de stichtingskosten keek niemand meer vreemd op. Dit is natuurlijk in de huidige markt niet wenselijk. Ook woningcorporaties moeten een gezonde bedrijfsvoering kunnen voeren. Daarom hebben wij gekozen voor een oplossing die: - Valt binnen het budget van de huurtoeslag; - Niet permanent is en dus buiten wijziging van een bestemmingsplan vallen; - Vergunning technisch snel verleend kan worden binnen 2 maanden; - Zo min mogelijk bouwtechnisch ingrepen vereist; - Een duurzaam groen karakter heeft (streven naar energie neutraal); - De levensloop bestendigheid van bestaande bouw kan verlengen met 20 jaar; - een reductie voor gemeenten en woningcorporaties oplevert; - Herplaatst kan worden op een andere locatie binnen de gemeente; - Domotica voorbereid is. - Ook met zorghulpverlening kan worden geleverd.
2
2. Duurzaam gebruik Kijkend naar de huidige aanpassingen en beperkingen en de daarmee gemoeide kosten is het voor ons een uitdaging geweest om anders naar de bestaande woningvoorraad te kijken. Wij zijn van mening dat dit probleem tijdens een recessie niet opgelost kan worden met dure nieuwbouw. Wij zijn opnieuw naar de bestaande woningvoorraad gaan kijken en hebben onderzocht of er andere manieren zijn om deze woningen aan te passen en zo ook voor deze categorie zorgvragers levensloopbestendig gemaakt kunnen worden. Kijkend binnen de beschikbare woningvoorraad naar de diverse woningtypologieën valt één type op, de “doorzon” woning. In de jaren na de tweede wereldoorlog veelvuldig gebouwd. In die jaren was er een grote behoefte aan eengezinswoningen. Een woning met een diepe woonkamer van voor- naar achtergevel, keuken en toilet op de begane grond en drie slaapkamers en een douche op de 1ste verdieping. Soms nog met een ruime zolder. Starters in die jaren kregen een woning toegewezen en startten een gezin. Kinderen groeiden op in vriendelijke wijken, relatief dicht tegen de oude dorpskernen gelegen en met de voorzieningen op loop- of fietsafstand. Kinderen gingen het huis uit en ouders bleven op hun vertrouwde stekje. Doordat men ouder wordt, worden een aantal dagelijkse handelingen lastig tot zelfs gevaarlijk, zoals trappenlopen. Daarnaast ervaren de mensen de grote tuinen als mooi maar moeilijk te onderhouden. Inmiddels is de economische leeftijd van deze woningen rond de 50-jaar. Het doorexploiteren van deze woningen met 20-25 jaar te verlengen, in combinatie met de DL-Mono of DL-Duo en de bewustwording dat zorg naar de wijk moet worden gebracht (en niet andersom), biedt hier veel nieuwe mogelijkheden. - Mensen blijven op hun eigen plek - Functionaliteit van de ruimtes blijft in takt - Veiligheid verbeterd door het gelijkvloerse concept - Minimale aanpassingen in huis zowel bouwtechnisch als esthetisch - Minder tuin onderhoud - Snel weer te verplaatsen. - Kosten besparing huisaanpassingen en zorgkosten Dit type biedt een enorm potentieel aan woningen geschikt voor aanpassing. Met een relatief gezien minimale investering kunnen woningen levensloopbestendig gemaakt worden.
3
3. Het concept en de haalbaarheid De DL-Mono en DL-Duo voldoen aan: Nul-treden concept In het Nul-treden concept dienen de woonkamer, keuken, slaapkamer en douche incl. toilet zich op één en dezelfde bouwlaag te bevinden, de ruimten zijn bereikbaar zonder traplopen. Ook kan de toegankelijkheid naar én binnen de woning in overleg met de opdrachtgever worden verbeterd, zoals: • De hoogte van de bovenkant onderdorpel dient, indien technisch mogelijk, te worden aangebracht op 20 mm boven vloerpeil van de woning; • Het aanpassen van de bestrating naar de voor- en achterdeur; • Het aanpassen van de primaire deuren in de woning naar een minimale vrije breedte van 850 mm. Onder primaire deuren wordt verstaan, de hal-woonkamer deur en de deur halkeuken. Tevens dient de stofdorpel te worden verwijderd. De deur naar het bestaande toilet behoeft geen aanpassing, wanneer een toilet in de nieuwe doucheruimte aanwezig is. Zorg op afstand Dit is realiseerbaar door gebruik te maken van moderne technologieën. Te denken valt aan bijvoorbeeld een aan- en afmeldsystemen richting zorgverleners, bij twijfel kan met de iphone of i-pad op afstand door de eigen kinderen en/of de mantelzorg een oogje in het zeil worden houden. Privacy is hier van belang. • Standaard bekabelingsgoten en switchboxen zitten in de prefab constructie verwerkt. • Een professionele 24 uurs zorgondersteuning kan eventueel mee geleverd worden. Energiebesparend In de vorm van een zonnecel en/of luchtwarmtepomp met koelingsmogelijkheid kan dit mogelijk een positief effect hebben op het energielabel van de woning. • Vast oplaadpunt voor scootmobiel kan ook gerealiseerd worden in het concept. Hergebruik De oplossing moet geschikt zijn om binnen de exploitatie te worden gedemonteerd en elders te worden geplaatst.
4
4. Het product De DL-Mono of DL-Duo wordt achter de bestaande woning in de achtertuin geplaatst, welke met een portaal ter plaatse van de keuken of woonkamer wordt gekoppeld. Waardoor alle voorzieningen gelijkvloers worden. Daarmee wordt de trap niet meer gebruikt door de hoofdbewoner en zal ook de tuin door de toename van het oppervlak worden verkleind. De bovenwoning kan dan geschikt worden voor tijdelijke verblijf van de mantelzorger. Omdat het een niet permanente aanpassing betreft is een aanpassing van het bestaande bestemmingsplan ook niet noodzakelijk. Veel gemeenten hebben voor de inzet van mantelzorg de bestaande bestemmingsplannen op dit onderdeel voor de buitengebieden aangepast. Gebruikelijk is dat deze aanpassing van regelgeving door gemeenten ook van toepassing wordt verklaard voor alle andere bestemmingsplannen. De woningcorporaties hebben nu de mogelijkheid om samen met de gemeente tot een snelle oplossing te komen voor deze doelgroep met minimale aanpassingen en kosten en Veel gemeenten zijn zich bewust van het probleem en bieden soms de mogelijkheid van een tijdelijke bouwvergunning voor niet permanente bouw binnen bestaande bestemmingsplannen. De Rijksoverheid is voornemens om de vergunningsplicht voor woonaanpassingen ten behoeve van mantelzorgers als geheel te laten vervallen.
5. Kwaliteit van zorg Door de aangeboden gelijkvloerse leefruimtes kunnen de persoonsgebonden kosten van de zorg aanmerkelijk beperkt worden. Geen wachten op trapliften, moeilijk doen met teiltjes voor de ADL (wassen aan het aanrecht in de keuken). Door de ergonomische inrichting kunnen hulpmiddelen zoals tilliften goed ingezet worden. Dit maakt dat de randvoorwaarden om zorg te kunnen verlenen beter beheersbaar, zowel praktisch maar ook economisch (minder zorgminuten). De DL-Mono of DL-Duo maakt maatwerkoplossingen in het zorgaanbod door adequate huisvesting mogelijk. Dit kan voor de uitvoerende organisatie van de zorg een reden zijn om iemand langer thuis te kunnen laten wonen. Het omslagpunt waarop mensen een beroep moeten doen op volledig geïnstitutionaliseerde zorg wordt vooruit geschoven. Zodat de intramurale kosten (ongeveer € 200.000 op jaarbasis) als gevolg van opname in woon/leef/zorg voorzieningen veel langer uitgesteld kan worden.
6. Kwaliteit en duurzaamheid Als één van de ontwerp eisen is gesteld, dat het tijdelijke karakter van de DL-Mono of DL-Duo aan de buitenzijde niet zichtbaar mag zijn. De buitenzijde kan worden afgewerkt met stucwerk, steen(strips), verticale houten delen of ander soortige gevelbeplating. De binnenkant wordt met hoogwaardige materialen vormgegeven en kan deels worden aangepast aan de wensen van de bewoner.
5
7. Veiligheid Bij het ontwerp en bouw gebruikte materialen voldoen aan de bestaande actuele bouwvoorschriften en regelgeving op het gebied van brandveiligheid onder andere brandvertraging medische veiligheid, stof-arm, anti-allergeen en schimmel en bacteriën bestendige bouw materialen. Bij de standaard uitrusting hoort een elektrische overslag beveiliging en rookmelder.
8. De afmetingen en praktisch gebruik Het ontwerp is eenvoudig doch degelijk . De eenheid bestaat uit een hoofdslaapkamer en een douche. Beide ruimten hebben de minimale afmetingen en zowel in de slaapkamer als douche is een draaicirkel aanwezig. De douche is direct bereikbaar vanuit de slaapkamer en biedt daardoor veel privacy. Dit onderdeel wordt in de fabriek zoveel mogelijk afgemonteerd. Het voorportaal dient minimaal 1500 mm breed te zijn, zodat ook hier een draaicirkel aanwezig is. Het portaal wordt later aangebracht zodat aansluitingen van elektra en water hier kunnen worden gerealiseerd.
9. De kosten Elke situatie is anders, maar om de kosten te kunnen bepalen is uitgegaan van een standaard situatie. Dit houdt in een situatie waarbij de aansluitingen vanuit de keuken kunnen worden gerealiseerd en de berging kan blijven gehandhaafd. Voor de vuilwaterafvoer van de douche wordt een nieuwe leiding onder de vloer aangebracht en aangesloten op de bestaande pvc aansluiting van het toilet. Vanuit de keuken kan de douche worden gevoed met warm- en koudwater. Indien voor de verwarming en koeling wordt gekozen voor een luchtwarmtepomp dient een aparte elektra groep te worden gerealiseerd vanuit de meterkast. De overige onderdelen kunnen worden aangesloten op de groep van de berging. De kosten van de basis unit bedragen € 39.950 incl. BTW. Voor het verplaatsen van de unit moet worden gerekend op een bedrag van € 15.000 excl. BTW. Dit is incl. het bouwrijp maken van de nieuwe situatie en de bestaande situatie bouwrijp achterlaten.
6
10.De huur Met een huurverhoging van ca. € 200-225 per maand, maar met behoud van het recht op huurtoeslag, kan dit een uitkomst bieden voor huurders in leeftijdsgroep van 60-80 jaar, te goed voor het verzorgingstehuis en te slecht om trappen te lopen. Daarbij komt dat ook aan de wensen van de klant kan worden voldaan. De wens van “ik wil hier graag blijven wonen”.
11.Hoe te realiseren De eerste stap om de haalbaarheid te onderzoeken is een inventarisatie te maken van de behoefte. Een eerste indicatie geeft het actuele woningzoekende bestand. Vanuit dit bestand kan een lijst worden gegenereerd met woningzoekende voor gelijkvloerse woning c.q. een appartement. Wanneer blijkt dat de woningzoekende een woning huurt van de corporatie en dit om een “doorzonwoning” of soortgelijke woning gaat, kan de DL-Mono of DL-Duo een uitkomst bieden. Per geval dient een analyse te worden gemaakt naar technische haalbaarheid, kosten en verhuurbaarheid.
12.Onderhoud De aanbouw is tijdelijk (20-25 jaar) van aard en behoeft een éénmalige schildersbeurt bij toepassing van houten kozijnen. De keuze van de materialen is zodanig afgestemd op de levensduur van de aanbouw, dat het onderhoud valt te verwaarlozen. De installatie vergt echter wel het reguliere onderhoud.
DL-Duo
7
Bijlages: Kranten De stentor Salland 2 december 2011.
8
9
10
