Dieetadviezen voor mensen met een colostoma
Naam
:
Datum
:
Specialist
:
Diëtist
:
Telefoonnummer
:
o o o o
(0223) 69 69 16 (0223) 69 69 27 (0223) 69 62 81 (0223) 69 63 29
1
Inhoud pag. 1. Inleiding ........................................................................................ 3 2. Algemene adviezen voor de voeding bij een colostoma .............. 3 3. Gebruik voldoende voedingsvezels.............................................. 3 4. Gebruik voldoende vocht.............................................................. 4 5. Gasvorming, geurvorming en verkleuring van de ontlasting......... 4 7. Gewicht......................................................................................... 5 8. vakantie ........................................................................................ 5 Richtlijnen basisvoeding ................................................................... 6 Informatie.......................................................................................... 7
2
1. Inleiding Een colostoma is een kunstmatige uitgang (stoma) van de dikke darm (colon). Na het aanleggen van een colostoma is het volgen van een speciaal dieet niet nodig. Wel kan de voeding die u gebruikt invloed hebben op de vastheid van de ontlasting of leiden tot gasvorming, geurvorming en verkleuring van de ontlasting. In deze richtlijn vindt u een aantal algemene adviezen voor de voeding bij een colostoma. 2. Algemene adviezen voor de voeding bij een colostoma De basis van deze adviezen komen overeen met de aanbevolen hoeveelheden volgens de Schijf van Vijf (zie pag. 6). Daarnaast zijn er specifieke aandachtspunten. Belangrijk is om rustig te eten. Pinda’s, noten, champignons en draderige groenten zoals asperges kunnen de stoma verstoppen. U hoeft deze voedingsmiddelen niet te vermijden, houdt er rekening mee door het voedsel goed fijn te snijden en goed te kauwen. 3. Gebruik voldoende voedingsvezels Eén van de eigenschappen van voedingsvezel is dat het water kan opnemen en vasthouden (binden), waardoor de ontlasting een goede vastheid krijgt. Hiernaast verkleinen vezels de kans op verstopping van de stoma. Voedingsvezels komen voor in plantaardige producten zoals volkorenbrood, roggebrood, fruit, groente, rauwkost, aardappelen, peulvruchten, zilvervliesrijst, grove bindmiddelen (bijvoorbeeld havermout, griesmeel, Brinta, Bambix), gedroogde zuidvruchten. Kauw deze vezelrijke producten goed. Probeer zoveel mogelijk van deze voedingsvezels op te nemen in uw voeding. Als u niet gewend bent vezelrijke producten te gebruiken, is het belangrijk dat u deze producten geleidelijk aan invoert in uw voedingspatroon. Uw darmen moeten wennen aan een vezelrijke voeding. 3
4. Gebruik voldoende vocht Naast voldoende vezels, is ook voldoende vocht belangrijk voor een juiste vastheid van de ontlasting. ‘Voldoende vocht’ betekent het gebruik van 1½ - 2 liter vocht verdeeld over de dag. Dit zijn ongeveer 12 tot 16 kopjes. Onder vocht wordt niet alleen water, thee, koffie, melk, vruchtensap of limonade verstaan, maar bijvoorbeeld ook soep, yoghurt en vla. Als u weinig plast en uw urine donker van kleur is, kan dit een teken zijn dat u te weinig heeft gedronken. 5. Gasvorming, Geurvorming en Verkleuring van de ontlasting Gas- en geurvorming zijn niet helemaal te voorkomen. Het is een normaal gevolg van de spijsvertering. Het gebruik van de hieronder vermeldde producten hoeft u niet te vermijden, maar houdt er rekening mee dat het mogelijk is dat gasvorming, geurvorming en/of verkleuring optreedt. De mate waarin dit gebeurt kan per persoon verschillen. Gasvorming Een aantal producten kan extra gasvorming veroorzaken. Dit zijn: - koolsoorten, zoals rode kool, witte kool, savooiekool - spruiten - prei - uien - knoflook - paprika - peulvruchten, zoals bruine- en witte bonen, linzen, erwten - koolzuurhoudende dranken De lucht die vaak ongemerkt wordt ingeslikt tijdens het eten komt voor een deel in het stomazakje terecht. Het is daarom van belang om rustig te eten, zodat er minder kans is op het inslikken van lucht. Ook bij het kauwen van kauwgom en bij het roken wordt vaak ongemerkt lucht in geslikt.
4
Geurvorming Producten die extra geurvorming kunnen veroorzaken zijn: - koolsoorten, vooral als ze lang gekookt zijn - prei - uien - knoflook - peulvruchten - vis - eieren - vitamine B-tabletten Verkleuring Verkleuring van de ontlasting kan met name veroorzaakt worden door: - Spinazie - rode bieten - ijzerpreparaten 7. Gewicht Extreme schommelingen in het gewicht kunnen op den duur problemen geven met de stoma en de verzorging ervan. Zorg daarom dat uw gewicht ongeveer gelijk blijft. 8. Vakantie Voor iedereen die op reis gaat, geldt eigenlijk hetzelfde advies: een diarreeremmer (Loperamide) en ORS (oral rehydratie solutie) mee te nemen. Dit poeder is verkrijgbaar bij apotheek of drogist. Opgelost in gekookt water of mineraalwater vult het bij ernstige diarree het verlies van zouten en mineralen aan. Beide middelen zijn zonder recept verkrijgbaar. Tijdens de vakantie in het buitenland is het verstandig om met een aantal adviezen rekening te houden: drink water alleen uit flessen, fruit altijd schillen of pellen en groente en/of vlees het liefst goed gekookt of gebakken eten, zodat alle bacteriën zijn gedood.
5
Richtlijnen basisvoeding Deze tabel geeft een richtlijn voor de basisvoeding die het Voedingscentrum aanbeveelt. Deze hoeveelheden heeft een gezond persoon minimaal nodig om goed gevoed te zijn. De hoeveelheden die ú nodig heeft is afhankelijk van verschillende factoren zoals bijvoorbeeld ziekte. Om deze reden kan niet worden weergegeven hoeveel u persoonlijk nodig heeft. Aanbevolen hoeveelheden volgens de Schijf van Vijf Basisvoeding
20 tot 50 jaar
50 tot 70 jaar
70+-ers
Brood
6-7 sneetjes
5-6 sneetjes
4-5 sneetjes
Aardappelen (of rijst, pasta peulvruchten)
200-250 gram 4-5 aardappels of opscheplepels rijst/pasta
150-200 gram 3-4 aardappels of opscheplepels rijst/pasta
100-200 gram 2-4 aardappels of opscheplepels rijst/pasta
Groente
200 gram 200 gram 150 gram (4 groentelepels) (4 groentelepels) (3 groentelepels)
Fruit
2 vruchten (200 gram)
2 vruchten (200 gram)
2 vruchten (200 gram)
Melk(producten)
450 ml melk (producten)
500 ml melk (producten)
650 ml melk (producten)
Kaas
30 gram kaas (1,5 plak)
30 gram kaas (1,5 plak)
20 gram kaas (1 plak)
Vlees(waren), vis, kip, ei of vleesvervangers
100-125 gram
100-125 gram
100-125 gram
Halvarine
30-35 gram
25-30 gram
20-25 gram
Bak-, braad- en 15 g frituurproducten, olie (1 eetlepel)
15 g (1 eetlepel)
15 g (1 eetlepel)
Drinken (vocht)
1,5-2 liter
1,5-2 liter
1,5-2 liter
©Voedingscentrum
6
Informatie Voor meer informatie over gezonde voeding of over voeding bij stoma kunt u terecht bij onderstaande websites. Meer over voeding Op de onderstaande websites vindt u veel informatie over gezonde voeding: www.voedingscentrum.nl www.nvdietist.nl Meer over stoma’s www.stomavereniging.com Tot slot Als u na het lezen van deze brochure nog vragen heeft dan kunt u op werkdagen contact opnemen met de diëtist.
128313-D551-11/10
Deze folder is een uitgave van het Gemini Ziekenhuis©
7
