DEZE TAAK BESTAAT UIT 40 ITEMS. TENZIJ ANDERS AANGEGEVEN, GAAT HET STEEDS OVER GEZONDE ORGANISMEN EN NORMALE OMSTANDIGHEDEN.
WEEFSELS EN ORGANEN 1
2
De afbeeldingen geven twee typen cellen weer.
1
2
Over de herkomst van deze cellen kan gezegd worden dat cel 1 afkomstig is van een A B C D
dier dier plant plant
cel 2 afkomstig is van een dier plant plant dier
De foto geeft een plant weer.
Welk hoofdorgaan van planten komt niet voor bij deze plant? A B C D
het blad de bloem de stengel de wortel STEVIGHEID 3
Vier fasen in de ontwikkeling van de mens zijn: 1 2 3 4
baby; kleuter; tiener; bejaarde.
In welke van deze fasen bevat het geraamte de meeste lijmstof? A B C D
1 2 3 4
4
STOFWISSELING
De tekening geeft een dwarsdoorsnede van een blad schematisch weer.
6 In de tekening geven de pijlen de richting aan waarin de gassen zich bewegen.
1
cel
2
cel
4
Is dit een cel uit een autotroof of uit een heterotroof organisme?
In welke van de genummerde delen kan er sprake zijn van turgor? A B C D
alleen in 1 en 2 alleen in 1 en 3 alleen in 1 , 2 en 3 1, 2, 3 en 4
Door welk proces wordt deze gaswisseling veroorzaakt? organisme A B C D
Tijdens het sporten raakt Astrid geblesseerd. Na onderzoek blijken het gewrichtskapsel en de kapselbanden in een enkel gescheurd te zijn. Welke blessure heeft zij waarschijnlijk opgelopen ? een een een een
kneuzing ontwrichting spierontsteking verzwikking
proces
autotroof autotroof heterotroof heterotroof
5
A B C D
O₂
CO₂
3
fotosynthese verbranding fotosynthese verbranding 7
Hoe heet het proces waarbij in de zaden vetten worden gevormd? A B C D
assimilatie verbranding vertering uitscheiding 8
Welke soort kiezen hebben herkauwers? Tot welke groep behoren ze? soort kiezen A B C D
knobbelkiezen plooikiezen knobbelkiezen plooikiezen
groep herbivoren herbivoren omnivoren omnivoren
9
TRANSPORT
De tekening geeft het spijsverteringsstelsel van de mens schematisch weer.
12 De foto geeft een blad met bladluizen weer.
1 2 3 4 5 6
In welke organen worden er geen spijsverteringssappen geproduceerd? A B C D
alleen in 1 en 2 alleen in 2 en 6 alleen in 1, 3 en 4 alleen in 4, 5 en 6
Veel cellen in een blad grenzen niet direct aan huidmondjes. Transport van gassen tussen die cellen en de huidmondjes vindt dan vooral plaats via A houtvaten. B intercellulaire ruimten. C tussenliggende cellen. D zeefvaten. 11 De gaswisseling bij een vlieg vindt plaats in de huid. kieuwen. longen. tracheeën.
Zij zitten daarom vooral aan de onderzijde van bladeren tegen de nerven aan, omdat A de bastvaten aan de onderzijde van het blad liggen. B de houtvaten aan de onderzijde van het blad liggen. C ze daar meer houvast hebben. D ze daar minder zichtbaar zijn voor hun vijanden. 13
10
A B C D
Deze luizen halen hun voedsel uit de bladeren.
Van een organisme is het volgende bekend: 1 het hart is opgebouwd uit 2 boezems en 1 kamer; 2 het organisme leeft zowel op land als in het water; 3 het organisme behoort tot de gewervelden. Welk organisme kan dit zijn? A B C D
een kikker een rode ibis een slang een zeehond
14
UITSCHEIDING
Welke overeenkomst hebben lymfevaten en aders? A Beide hebben dikke, stevige en elastische wanden. B Beide liggen diep in het lichaam. C In beide is de bloeddruk hoog. D In beide zitten kleppen over de gehele lengte. 15
17 De afbeelding geeft een nier met aansluitende delen weer.
1 2
Wat gebeurt er bij de grote bloedsomloop ?
3
Bij de grote bloedsomloop
4
A vindt er opname van zuurstof in het bloed plaats en afgifte van koolstofdioxide aan de lucht. B worden koolstofdioxide en afvalstoffen aan de cellen van het lichaam afgegeven. C worden koolstofdioxide en andere afvalstoffen aan de lucht afgegeven. D worden voedingsstoffen en zuurstof aan de cellen van het lichaam afgegeven.
De vorming van urine begint in het deel van de nier dat aangegeven is met het cijfer A B C D
1. 2. 3. 4. 18
16 Vier bloedvaten bij de mens zijn: 1 2 3 4
de aorta; de holle ader; de longader; de longslagader.
Twee leerlingen doen de volgende uitspraken over de darmen: Cindy zegt: de darmen behoren tot de uitscheidingsorganen, omdat ze afvalstoffen uit het bloed verwijderen.
Door een opening in de harttussenwand komt er zuurstofrijk bloed de rechterkamer binnen.
Joshua zegt: de darmen behoren tot de uitscheidingsorganen, omdat ze ontlasting uitscheiden.
In welk bloedvat zal het zuurstofgehalte hierdoor hoger zijn dan normaal?
Voor deze uitspraken geldt:
A B C D
A B C D
in 1 in 2 in 3 in 4
alleen Cindy heeft gelijk. alleen Joshua heeft gelijk. Cindy en Joshua hebben beiden gelijk. Cindy en Joshua hebben beiden ongelijk.
HORMONEN 19
21 De tekening geeft de ligging van enkele belangrijke hormoonklieren weer.
Welke klier kan beschouwd worden als de centrale hormoonklier? A B C D
de bijnieren de eilandjes van Langerhans de hypofyse de schildklier 20
Door een afwijking in één van de hormoonklieren van Harvey ontstaan bij hem de volgende ziekteverschijnselen: -
veel plassen; veel drinken; uitscheiding van suiker in de urine; vermoeidheid.
In welke hormoonklier van Harvey komt de afwijking voor? A B C D
de bijnieren de eilandjes van Langerhans de hypofyse de teelballen
Welk cijfer geeft een bijnier aan? Welk cijfer geeft een eierstok aan? een bijnier is aangegeven met het cijfer A B C D
een eierstok is aangegeven met het cijfer
1 2 3 4
3 4 5 6
22 Arwin is 20 jaar en hij heeft nog geen zware stem. Onderzoekingen hebben uitgewezen dat hij een tekort heeft aan een bepaald hormoon. Welk hormoon kan het zijn? A B C D
adrenaline glucagon schildklierhormoon testosteron
ZENUWSTELSEL 23
26
Een functie van het centrale zenuwstelsel is het verwerken van impulsen afkomstig van zintuigen.
Wat is niet juist?
In welk deel van het centrale zenuwstelsel gebeurt dit?
A het ruggemerg naar de grote hersenen. B het ruggemerg naar de kleine hersenen. C zenuwen in het hoofd naar de grote hersenen. D zenuwen in de ledematen naar de kleine hersenen.
A B C D
grote hersenen hersenstam kleine hersenen ruggemerg
De hersenstam geleidt impulsen van
ZINTUIGEN
24 De zinnen geven in willekeurige volgorde een situatie aan. 1 Ze trapt plotseling op een spijker. 2 Aivi weet nu dat ze op een spijker heeft getrapt. 3 Aivi loopt op het erf. 4 Ze trekt haar been zonder erbij na te denken op. Is er hier sprake van een reflex? In welke volgorde vinden de gebeurtenissen plaats? reflex A B C D
ja nee ja nee
27 Xamira loopt in een donkere straat. Plotseling schijnt het felle licht van een auto in haar ogen. Op dat moment vindt in haar ogen de pupilreflex plaats. De impulsen die leiden tot deze reflex ontstaan in A B C D
volgorde gebeurtenissen 3–2–1–4 3–1–2–4 3–1–4–2 3–4–2–1 25
Raisri plukt kersen van een boom. Welk (e) type (en) zenuwcellen zijn bij deze handeling betrokken? A alleen bewegingszenuwcellen en schakelcellen B alleen bewegings- en gevoelszenuwcellen C alleen gevoelszenuwcellen en schakelcellen D bewegingszenuwcellen, gevoelszenuwcellen en schakelcellen
de blinde vlek. het harde oogvlies. het netvlies. het vaatvlies. 28
Hoe heten de orgaantjes in de huid die vet produceren? A B C D
onderhuidsbindweefsel talgklieren tastknopjes zweetklieren
29 Bij het proeven van erg hete soep is de oppervlakte van de tong van Jason beschadigd. Welke smaak kan Jason hierdoor niet goed meer waarnemen met zijn beschadigde tong? A B C D
bitter zoet zout zuur
Welke combinatie van de organismen en de manier van voortplanting is juist? organismen manier van voortplanting A B C D
bacteriën grassen mossen schimmels
deling sporen stekken zaden
33 30
Sommige kinderen worden zonder gehoorbeentjes geboren. Deze kinderen zijn doof, omdat geluidstrillingen hierdoor niet kunnen worden overgebracht naar A B C D
32
de buis van Eustachius. de gehoorzenuw. het slakkenhuis. het trommelvlies.
Drie processen die in planten plaatsvinden zijn: 1 specialisatie van cellen; 2 celstrekking; 3 plasmagroei. Welke van deze processen treden op als zich uit een knop van een plant een nieuwe tak met bladeren ontwikkelt? A B C D
alleen 1 en 2 alleen 2 en 3 alleen 1 en 3 1, 2 en 3
GROEI EN ONTWIKKELING 31
34 De tekening geeft delen van een stengel weer.
Waar vindt lengtegroei bij houtachtige planten plaats?
1 2
A in de jaarringen B in bastvaten en in houtvaten C in delingsweefsel van stengel- en worteltop D in delingsweefsel tussen hout- en bastvaten
3
4
Welk cijfer geeft de plaats aan waar de meeste celdelingen plaatsvinden? A B C D
1 2 3 4
35
TROPISCHE HYGIËNE
De afbeeldingen geven de handelingen bij het oculeren weer.
38 Welke bewering over de overbrenger van Chikungunya is juist?
knop
onderstam Een knop van een roos met witte bloemen wordt onder de bast van een onderstam van een roos met rose bloemen geplaatst. Uit de knop groeit een tak met bladeren en nieuwe bloemknoppen. Welke kleur rozen zullen zich uit de nieuwe bloemknoppen ontwikkelen? A B C D
donker rose licht rose rose witte
A Bij het steken heeft de muskiet haar lijf recht naar boven gericht. B De muskiet is te herkennen aan zijn zwart-wit gestreepte pootjes en lijf. C De muskiet houdt bij voorkeur van schoon stromend water. D De muskiet komt vooral voor in het binnenland. 39 Besmetting van de ziekte filaria vindt plaats door A de steek van een besmette filaria muskiet. B het eten van onvoldoende gekookt vlees. C het drinken van of baden met besmet water. D het lopen in water waar de filarialarven vrij rondzwemmen.
MILIEU 36 In de dikke darm van de mens leven colibacteriën die vitamine K voor ons halen uit het voedsel. Hier is er dus sprake van A B C D
commensalisme. mutualisme. parasitisme. saprofitisme. 37
In een natuurpark zoals Brownsberg vormen de abiotische en de biotische milieufactoren een eenheid. Zo’n gebied noemen we een A B C D
ecosysteem. levensgemeenschap. populatie. tropisch regenwoud.
40 Welke van de onderstaande seksueel overdraagbare aandoeningen ( SOA) wordt veroorzaakt door een bacterie? A B C D
aids candida gonorroe (druiper) herpes genitalis
