Deze mensen maken uw iphone En een heleboel andere gadgets. Ze zijn er aanzienlijk minder blij mee dan u

EERST

Hef die tv maar lekker op Laat de Publieke Omroep maar gewoon op internet, want de tv bestaat binnenkort niet meer.

PUZZEL MEE EN WIN! Maak deze week kans op een Nikon S8000 digitale camera t.w.v. 269,Meedoen en winnen? Op de puzzelpagina vindt u alle informatie.

LAPTOPDEAL! 12 MND

HP laptop + GSM

HOGE KORTING


   

  

Ŭ

20.00

p/mnd ǜ

                

4 3 Woensdag November 2010

 
      

Dagelijks winnen Hotelbon Jaarkaart t.w.v. € 75,-

WWW.DEPERS.NL

GEEN VERZENDKOSTEN

24 UURS LEVERING MET KOERIER!

GRATIS, MAAR NIET GOEDKOOP

Deze mensen maken uw iPhone En een heleboel andere gadgets. Ze zijn er aanzienlijk minder blij mee dan u. Lees meer op pagina 8

AP

EERST

Kinderen vallen af In het Utrechtse Overvecht is het aantal te dikke jonge kinderen de afgelopen vijf jaar gedaald van 27 naar 20 procent. De methode waarmee is gewerkt, wordt nog door vijf andere steden overgenomen. Het succes komt vooral door samenwerking tussen iedereen rondom het kind.

Lees meer op pagina 3

UIT & THUIS

De perverse Phaedra

ECO-NOMIE

AMSTERDAM

De roep om een gewoon glaasje kraanwater klinkt in Nederland steeds luider. Pagina 11.

De Amsterdamse Hells Angels willen 9 ton van de gemeente voor het clubterrein aan de H.J.E Wenkebachweg. De gemeente wil slechts 4 ton betalen. Beide partijen liggen al jaren overhoop en treffen elkaar regelmatig bij de rechter. De Hells Angels zitten al 37 jaar op het terrein en de gemeente ziet ze graag vertrekken naar een andere locatie.

‘Hartstikke Hells Angels gezond en willen 9 ton je krijgt er geen tieten van.’

Gemeen doen vanuit liefde

19

LANGE POTEN ...

PETER

MIDDENDORP

I

 

 

Eerst

2

n de laatste minuten voordat de heer Knapen voor de eerste keer als staatssecretaris het woord zou voeren, zat hij naast minister Rosenthal in de Troelstrazaal. Hij krabde aan zijn knie, krabde aan zijn heup, keek als een verschrikte veldmuis het zaaltje in. Mijnheer Knapen kennen we als correspondent en hoofdredacteur van NRC Handelsblad. Als bestuurder van PCM, uitgever van onder andere de Volkskrant en NRC, haalde hij het Engelse rooffonds Apax binnen, waardoor bij de kranten nog steeds reorganisaties gaande zijn en journalisten worden ontslagen. Met een bonus van anderhalf miljoen vertrok Knapen bij PCM, nam zitting in een denktank bij Buitenlandse Zaken, en raakte aldus voldoende met Verhagen bevriend om staatssecretaris te kunnen worden, ongeveer zoals mevrouw Veldhuijzen van Zanten-Hyllner volgens fluisteringen door haar vriendschap met mevrouw Verhagen voor het staatssecretariaat in beeld kwam. Het zoeken naar bewindslieden, in die laatste fase voor de bordesscène, gaat nog op dezelfde wijze als in 2002, toen in villawijken na het avondeten allerlei projectontwikkelaars bij elkaar op de keukendeur kwamen kloppen met de vraag of ze geen bewindspersoon wilden worden. Zorg, Cultuur. Ze mochten zelf kiezen. Nu was in de Troelstrazaal minister Rosenthal nog aan het woord, maar het kon niet lang meer duren voordat de heer Knapen aan de beurt kwam. Hij pakte een pen, liet de pen uit zijn handen glippen, sloeg de armen over elkaar, kuchte, krabde, zuchtte, wipte onder de tafel onbedaarlijk met zijn voeten. Kijken naar Knapen bracht je op de paradoxale gedachte dat er een mate van concentratie op de werkelijkheid bestaat die je ervan vervreemdt. We zullen de eerste zinnen van de heer Knapen tot het parlement niet citeren, dat zou gemeen zijn. Laten we het erop houden dat die meer stamelingen bevatten dan journalisten gewoonlijk uit transcripties van interviews met Cohen moeten schrappen. De heer Knapen kan goed voor zichzelf zorgen. Niemand hoefde medelijden met hem te hebben, maar we hadden het wel, allemaal, en niet zo’n beetje ook. 1

 

 


Import Kreeft, koffie en sneeuwploegen

Jemen: je weet niet wat je mist Jemen kan niets meer onze kant op sturen, maar wat missen we eigenlijk? Zelfs de ambassade heeft ‘geen idee’. Julien Althuisius AMSTERDAM

...

De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding (NCTb) besloot maandag om alle post en vracht via luchtverkeer uit Jemen richting Nederland te weren. Dit naar aanleiding van de twee bompakketten die vorige week vanuit Jemen onderweg waren naar synagogen in de Verenigde Staten. Klinkt als een drastische maatregel, maar wat komt er überhaupt vanuit Jemen onze kant op? Dé instantie bij uitstek die alles weet van de Nederlands-Jemenitische connectie is natuurlijk de Nederlandse ambassade, gevestigd in de hoofdstad Sanaa. Een belletje levert echter verbazingwekkend weinig op. ‘Ik zou het u echt niet kunnen vertellen. Geen idee.’ Volgens een overzicht van het Centraal Bureau voor de Statistiek dat de cijfers registreert aan de hand van aangiften van onder andere de douane, moeten we het de komende tijd in ieder geval zonder ‘elektrisch roterende machines’, ‘schaal- en weekdieren’ of ‘delf- en graafmachines; machines voor grondwerken; heimachines en sneeuwploegen’ doen. De

bedragen waar we dit voor invoerden waren vorig jaar respectievelijk 35.000, 12.000 en 53.000 euro. Samen met de ietwat mysterieuze post ‘Andere chemische producten’ (879.000 euro) vormen zij het grootste gedeelte van de Jemenitische export richting Nederland. Maar ook juwelen, koffie en ‘schepnetjes voor alle doeleinden’ zullen hun ontvangers in Nederland voorlopig niet bereiken. De Economische Voorlichtingsdienst Internationaal (EVD NL Internationaal) van het ministerie van Economie, Landbouw en Innovatie voegt daar nog aan toe dat Jemen een steeds kleinere rol speelt bij de Nederlandse import. In 2007 haalden we nog voor 35 miljoen uit de Arabische republiek; in 2008 was dat nog maar 2,4 miljoen. Volgens de ambassadeur van Jemen in Nederland gaat het om ‘een bescheiden aantal producten. Zoals wat vis- en zeeproducten, wat traditioneel handwerk, koffie en honing.’ Hij voegt er aan toe dat de schade voor de grote bedrijven beperkt zal blijven aangezien zij hun producten niet per vliegtuig, maar per boot vervoeren. De ambassadeur is het overigens niet eens met de getroffen maatregelen. ‘Wij geloven dat er geen behoefte is aan deze nieuwe procedures en restricties voor pakketten uit Jemen. Deze kunnen juist in het voordeel zijn van de terroristen.’ 1

Mexico heeft elk jaar meer doden Mariachi maken muziek op de begraafplaats van het Mexicaanse San Isidro, terwijl Mexicanen hun overleden familieleden eren tijdens de Día de los Muertos. De Mexicanen hadden gisteren nogal wat te eren en te bidden, aangezien

Onderzoek Tien jaar klimaatverandering

Het wordt warmer, Het Nederlandse weer wordt steeds vreemder: het is warmer, natter én zonniger tegelijk. Jan-Hein Strop AMSTERDAM

...

Voorlopig komen er geen sneeuwploegen uit Jemen. HH

Half mei al lekker naar het strand of een hittegolf in juni. Zo gek is dat niet meer, want het is in Nederland de laatste tien jaar veel zonniger geworden, blijkt uit gegevens van Meteovista (weeronline.nl) over de afgelopen tien jaar. Het voorjaar telt 24 minuten extra zonneschijn per dag, 15 minuten ex-

tra gemiddeld over het hele jaar. En dat heeft volgens Meteovista waarschijnlijk niets te maken met de aan de toename van CO2 toegeschreven klimaatverandering. Milieubeleid uit de jaren zeventig en tachtig lijkt te zorgen voor de hogere omzet van horecaterrassen. Door de maatregelen die toen werden genomen in Nederland en omringende landen is de hoeveelheid industriële roetdeeltjes in de lucht sterk afgenomen. ‘Dat betekent minder condensatiekernen voor waterdamp, waardoor er minder mist en wolken ontstaan’, legt klimatoloog van Meteovista, Rolf Schuttenhelm uit.

Argus Referendum over legale wiet in Californië

Explosies

DODEN BAGDAD NA AANSLAG Door een serie explosies zijn gisteren in de Iraakse hoofdstad Bagdad ministens 40 Irakezen gedood. Zondag vond er ook al een aanslag plaats in een katholieke kerk plaats. Deze aanslag is opgeëist door Al-Qaida. Gisteren werd in de Kamer verwezen naar dit bloedbad toen minister Gerd Leers van Immigratie en Asiel voorstelde door te gaan met het uitzetten van asielzoekers naar Irak. Leers kreeg steun van een Kamermeerderheid.

Mulisch

Appels en peren

De foto van Harry Mulisch op de voorpagina van De Pers van maandag 1 november was van Herman Wouters/Hollandse Hoogte.

De EU gaat volgend jaar op 1600 scholen groente en fruit uitdelen. Leerlingen krijgen 10 weken lang 3 gezonde snacks op hun bord.

 

 

Eerst

 

 


3

Obesitas ’Sommige kinderen verloren tientallen kilo’s’

Minder té dikke kids door nieuwe aanpak Eindelijk eens goed nieuws uit de Utrechtse wijk Overvecht. Dankzij een nieuwe methode is het aantal te dikke kinderen in vijf jaar met 7 procent gedaald. Marcia Nieuwenhuis UTRECHT

...

te eren de Mexicaanse drugsoorlog met het jaar meer levens eist. In 2009 vielen er zevenduizend doden. Halverwege 2010 was de teller alweer de vijfduizend doden gepasseerd. 1 FOTO: AFP

natter én zonniger Het mag zonniger zijn, tegelijk is het ook natter. En dat heeft wel alles te maken met menselijke klimaatverandering. Uit de cijfers blijk tevens dat het bijna een halve graad warmer is geworden. Omdat de Noordzee door de hogere temperaturen sneller opwarmt, neemt de verdamping vanaf half juli sterk toe als de zee even warm is als de lucht erboven. Gevolg: hevige regens in de tweede helft van de zomer. Daar staat weer aangenaam nazomerweer tegenover. Is de opwarming niet voor een deel te verklaren door meer zonneschijn? Schuttenhelm denkt van niet. ‘De nachttemperatuur is juist lager

door helder weer, dus dat heft het effect grotendeels op. Wel is het zo dat het in het voorjaar sneller opwarmt.’ Dat Nederland twee keer sneller opwarmt dan gemiddeld, heeft volgens de klimatoloog te maken met de nabijheid van de Noordpool. Door de verminderde sneeuw- en ijsbedekking wordt er minder zonlicht gereflecteerd. Open water en donkere ondergrond absorbeert daarom meer warmte, en dat voelen we hier. Behalve in december dan, wanneer het tegen alle trends in juist wat kouder is geworden, door wind uit het noorden en oosten. Oorzaak: onbekend. 1

Alweer een bombrief

Bij het kantoor van bondskanselier Merkel in Berlijn is gisteren een pakketje bezorgd met explosieve stof. Als afzender stond het Griekse ministerie van Economische Zaken opgegeven. Specialisten hebben het pakket, dat aan Merkel gericht was, onschadelijk gemaakt. Ook de Duitse ambassade in Athene kreeg gisteren een bombrief. Deze werd teruggestuurd naar de koeriersdienst, omdat er geen afzender op stond.

Een 10-jarig kind uit Zuid-Spanje heeft een kind gebaard.

Geen Twixen en Snickers Zo zijn in sommige supermarkten, waaronder Albert Heijn, in de Utrechtse gemeente geen Marsen, Snickers en Twixen meer in het laatste schap bij de kassa te vinden, maar ligt daar groente en fruit. ‘En het is ook de bedoeling dat cateraars als Al-




  


  

EXPLOSIEF VOOR MERKEL

Kind krijgt kind

’s Ochtends om tien uur krijgen álle kinderen op álle basisscholen in de Utrechtse wijk Overvecht fruit. ‘En dus geen ChocoPrince-koeken, geen ligakoeken, en ook geen dikke bruine boterhammen meer’, voegt de wethouder Rinda den Besten daar fijntjes aan toe. Hè? Maar met een paar bruine bammetjes is toch niets mis? ‘Op zich niet nee’, legt de PvdA-bestuurder uit. ‘Maar het gevolg was dat ouders zich ’s ochtends storten op het smeren van de boterhammen voor het tussendoortje en dat die kinderen ’s morgens bijna niks leerden, omdat ze geen ontbijt hadden gekregen.’ Het is één van de maatregelen die in achterstandswijk Overvecht voor minder dikke kinderen heeft gezorgd. In vijf jaar tijd daalde dat percentage van 27 naar 20. ‘Zo’n goed resultaat is in Nederland nog niet eerder behaald’, benadrukt ambassadeur van het programma in strijd tegen overgewicht Paul Rosenmöller. ‘Sommige kinderen vielen écht tientallen kilo’s af, en dat was nodig...’ De resultaten werden in de Utrechtse achterstandwijk geboekt met een voorloper van het programma ‘Jongeren Op Gezond Gewicht’. Naast de Domstad ondertekenen vandaag nog vijf andere gemeenten een convenant om zich hierbij aan te sluiten. Ook megaproducent Unilever en vijf andere grote bedrijven zullen zich in perscentrum Nieuwspoort aan de uit Frankrijk afkomstige methode committeren.

%




-*
&$$.
  ( %
/ 
*+))%
*
-(#)
(+$&(
%

)* #*
,%
"#&&)*()
%
*
'#**#%

#/(
,&#*
*
#,%
,%

)( !,(
&'

,&*
%
#(*
*
)+)
&
*%)#
%
%,#&
*
&'
/ !%
-("
1
#
)( !*
*
*(
&'
%
,&##
%
&'
%
#
$ &$$.
 ( %
$"*
%
'()&&%# !"
)#* 
+ *

"&(*
)*+""%
 
 !
%

#&&'
(
!(%
)(
/&*




#)*
#)
%
"# %
+*& &(0 &($#
'( !)
2  
*&*

!%+(

*%
%#, ( %
,%

&%
2
* %+$$(
   








  
 
 


 
 


 




   




   


Meer jongeren op gezond gewicht in Overvecht. HOLLANDSE HOOGTE

bron steeds gezonder voedsel gaan bezorgen bij bedrijven’, vertelt wethouder Den Besten, om in alle eerlijkheid een tikje opgelucht te vervolgen: ‘Wel fijn dat je hier even over belt

‘Het klinkt niet zo sexy, maar dat we het met z’n allen doen, is het geheim.’ Utrechtse wethouder Rinda den Besten

hoor, want als wijkwethouder van Overvecht heb ik normaal haast alleen maar slecht nieuws te verkondigen.’ Het percentage kinderen met obesitas – een body mass index (BMI) van boven de 25 – daalde weliswaar tot 20, maar dat ligt nog altijd boven het stedelijk gemiddelde van 16,5. (Zelf berekenen hoe je ervoor staat? Noteer je gewicht in kilo’s en je lengte in meters. Deel je gewicht door je

lengte, en deel de uitkomst nogmaals door je lengte.) De ambitie is om binnen vijf jaar 75 gemeenten mee te laten werken aan de nieuwe aanpak. ‘De rol van bedrijven in strijd tegen overgewicht moet dan nog belangrijker worden’, legt Rosenmöller uit. Het bedrijfsleven is volgens hem niet alleen heel bepalend voor wat er thuis in de kastjes ligt. ‘Bedrijven hebben ook veel meer kennis van marketinginstrumenten waarmee je jongeren tot bepaald gedrag kunt bewegen.’ Met het maken van kleinere porties, minder zout, verkeerde vetten en calorieën in de producten hebben bedrijven volgens Rosenmöller ook al een aardige stap gemaakt. Maar de kracht van het programma zit hem volgens de ambassadeur in de samenwerking, van onder meer scholen, gemeenten, huisartsen, diëtisten én zorgaanbieders. Dat beaamt ook Den Besten: ‘Het klinkt misschien niet zo sexy, maar dat we het met z’n allen doen, dat is het geheim.’ 1

 
   

    
     "       


    

 

   
                         
           

lj‚k“•u‘‚uu•|†y“lj†

 

  "
 !

   
      


 
      
  



 

 

Eerst

4

 

 


Omroep Internet bereikt de kijker juist beter

Internet? Tv moet je opheffen VVD en PVV willen dat de Publieke Omroep internetactiviteiten terugschroeft. Raar, want over tien jaar bestaan er geen radio en tv meer.

AMSTERDAM

...

BUSHEN OBAMA ...

HANS

WIEGEL

N

u, vandaag, weten we hoe de tussentijdse verkiezingen in de USA voor president Obama zijn afgelopen. Bijna twee jaar geleden was er de wisseling van de wacht in het Witte Huis. Ik heb toen speciaal gelet op hoe aftredend president Bush zich op-

...dat je twee keer salaris zou krijgen

S

Camil Driessen Remco Tomesen

Uitzendinggemist mag blijven, maar verder moet de Publieke Omroep (NPO) zich van internet afkeren en richten op haar kerntaak: radio en tv maken. Als het aan de PVV en VVD ligt tenminste. Frappant, want over pakweg vijf jaar kijkt het merendeel van de Nederlanders naar een tv met internetverbinding. En over tien jaar zijn televisie, radio en internet ‘helemaal in elkaar opgegaan’. Je tv is dan een computer die constant online is. ‘De lijn voor de toekomst is onmiskenbaar dat alles digitaal gaat en internet het distributiekanaal wordt, zegt Erwin Blom, media-innovatiedeskundige (bedenker van de VPRO luisterpaal). ‘Als er een verschuiving moet plaatsvinden, dan is het van televisie en radio, naar internet’, zegt Roeland Stekelenburg, hoofd Nieuwe Media van de NOS. Hij vindt dat de NPO voorop moet lopen bij de geleidelijke overstap, die we de komende jaren van ‘gewone televisie’ naar internettelevisie’ maken. De ontwikkeling naar digitaal is onvermijdelijk en kijkers laten zich steeds minder als ‘grote massa’ behandelen. Via internet kan die kijker dankzij keuzevrijheid en personalisering veel beter bereikt worden. Een van de taken van de NPO is immers zoveel mogelijk publiek bereiken. Dat gaat nu al uitstekend via internet: vorig jaar bezochten per maand gemiddeld 57 procent van de Nederlanders de gezamenlijk sites van de omroepen: één van de best bezochte internetdomeinen van het land. Blom kan er met zijn verstand dan ook niet bij dat PVV en VVD internet grotendeels weg willen halen bij de NPO. ‘Als je vindt dat er een publieke omroep moet zijn, kun je in deze digitale tijd niet zeggen, dat die omroep niet uit de computer mag komen’. Dat vindt de omroep ook. In het jaarverslag 2009 van de NPO staan meer foto’s van mensen met mobieltjes en computers staan dat met tv’s. In het jaarverslag staat ook dat in 2009 523 miljoen aan televisie, 93 miljoen aan radio en 23 miljoen aan internet werd besteed.

STEL...

MERIJN BEELDVERTELLER

Meer tv via internet Jongeren zijn de afgelopen 10 jaar minder televisie gaan kijken. Ouderen bleven evenveel televisie kijken. Tegelijkertijd is het internetgebruik onder alle leeftijdsgroepen wel heel sterk toegenomen. Vooral de laatste vijf jaar zijn Nederlanders daarbij veel meer video en televisie gaan kijken via internet. Via YouTube, maar ook via Uitzendingenmist van de Publieke Omroepen, en RTL Gemist. Het aantal opgestarte streams van programma’s van commerciële en publieke omroepen steeg van 9,5 miljoen in februari 2009, tot 13 miljoen in februari 2010, blijkt uit gegevens van cross media network Immovator. Van de kleine 1,7 miljoen verkochte tv-toestellen in 2009 had 8 procent toegang tot het web, zegt het network. Dit jaar zijn dat er naar schatting van onderzoeksbureau GfK 22 procent. 1

stelde en liet zien. Direct na de overwinning van Obama, feliciteerde Bush hem en wenste hem alle goeds. Niet verbitterd, niet rancuneus. Gracieus, stijlvol, met humor en zelfrelativering. Wat dat betreft leek het op hoe Reagan zich bij diens aftreden liet zien. President Reagan was, niet bij journalisten maar wel bij het Amerikaanse volk, een geslaagd president. Hij was geliefd. Bij zijn herverkiezing, na z’n eerste termijn, was de overwinning die hij boekte veel groter dan die van Obama twee jaar geleden. Ik las daar in onze kranten toen overigens niets over.

Cijfers van marktonderzoeksbureau GfK geven een beeld van de internettoekomst van televisie. Het bureau schat dat van de verkochte tv’s dit jaar 22 procent een IP-aansluiting heeft. Sony heeft bijvoorbeeld internettoepassingen op haar Bravia-televisies, Samsung idem dito. En onlangs werd in de VS Google TV gelanceerd. De

komende jaren zal het percentage internet-tv dus flink toenemen. Het ‘internetverbod’ dat de omroepen mogelijk krijgen is des te opmerkelijker omdat in 2008 de Mediawet nog werd aangepast, juist om internet op te nemen als kerntaak. Maar die 79 A4-tjes wettekst mogen dus door de versnipperaar en worden vervangen worden door een nieuwe

Mediawet waar ‘in zal staan dat internet geen taak is voor de NPO, als het aan VVD-Kamerlid Anouchka van Miltenburg ligt. PVV’er Martin Bosma viel haar gisteren bij. ‘Wij vinden dit al jaren.’ Of het zo ver komt is de vraag: het CDA en de oppositie willen het bestel niet terugbrengen naar het stenentijdperk. ‘Ik zie juist vooral een grote rol voor publieke omroepen op gebied van innovatie’, zegt Stekelenburg. Hij zegt dat innovaties vanuit de markt vaak moeilijk tot stand komen, omdat er vaak nog niet een idee is hoe er geld verdiend kan worden met nieuwe internettoepassingen. Tien jaar geleden begon de Publieke Omroep als eerste met Uitzending Gemist dat later door de commerciëlen werd ‘nagedaan’. Op mobiel gebied loopt de NOS voor. Ander voorbeeld is de ‘mash-up tool’ die de NPO ontwikkelde om te laten zien wat op sociale media over programma’s wordt gezegd. Het gaf die tool vervolgens aan RTL die hem verder ontwikkelt. Stekelenburg: ’Wij delen die kennis en geven het aan de markt.’ 1

Die stonden bol van juichende commentaren over de entree van Obama. Hoe kunnen de kaarten zich keren! In hun terugblikkende wijsheid werd Bush twee jaar geleden als slechtste president aller tijden neergezet. Zouden we het oordeel niet aan de geschiedenis overlaten?, dacht ik toen. 1. Na zijn – gedwongen – vertrek uit het Witte Huis, in 1974, werd Nixon verguisd. Later werd hij geprezen om zijn buitenlandse beleid jegens China en de Sovjet-Unie. 2. Truman kreeg kort na zijn aftreden in 1953 een waardering die niet veel hoger lag dan die voor Bush bij diens vertrek. Het huidige oordeel

onder de historici over Truman is zeer positief. 3. In de pers werd Reagan neergezet als een tweederangs filmacteur, maar bij zijn begrafenis – in een indrukwekkende afscheidsdienst – werd hij door het Amerikaanse volk, gelauwerd. Slechts enkelen zeiden iets positiefs over Bush bij diens afscheid. Alleen de progressieve jurist Rosenbaum noemde de manier waarop over deze oud-president werd geschreven vol oneerlijkheid, gevoed door persoonlijke weerzin of haat. Nu zijn we twee jaar verder. Van de glans van Obama is weinig over. En het beeld van Bush kan nu gaan kan-

‘De toekomst is dat internet het distributiekanaal wordt.’ Media-innovatiedeskundige Blom

interklaas komt eraan. De folders dwarrelen op de deurmat, en op tv worden we overspoeld met speelgoedreclame. Het is een van de schaarse voorbeelden van seizoensgebonden reclamecampagnes. De grote winkelketens gaan er eigenlijk van uit dat de burger, buiten een paar feestdagen om, het hele jaar door pakweg hetzelfde bestedingspatroon heeft. Ten onrechte. In een recent artikel in het Journal of Marketing tonen twee economen van de universiteit van Iowa aan dat er in onze uitgaven een maandelijks ritme zit, gedicteerd door de uitbetaling van het salaris. Niet alleen qua omvang, ook qua inhoud. Zodra het schip met geld binnen dreigt te lopen, geven burgers wat meer uit dan gemiddeld. Maar ook wát ze kopen vertoont een ritme. Zo rond het einde van de maand worden er beduidend meer luxeproducten gekocht en producten die in reclames worden aangeprezen. Halverwege de maand daarentegen, ver verwijderd van welk salaris dan ook, kopen consumenten liever producten die de veiligheid, gezondheid en financiële zekerheid vergroten. Die leuke kussentjes verkopen dus vooral rond het begin van de maand; de brandmelder en de spaarlamp halverwege de maand. Volgens de onderzoekers zou de detailhandel daar rekening mee moeten houden. Ze wijzen er tevens op dat deze onbewuste neiging de komende magere jaren alleen maar sterker zal worden. Maar het fenomeen kan natuurlijk ook ingezet om de economie een impuls te geven. Blijkbaar laat de consument zich rond betaaldag gemakkelijker verleiden – waarom dan niet meer betaaldagen per maand? Waarom het salaris niet opgesplitst, zodat de burger niet één, maar twee of drie keer per maand het gevoel heeft dat hij iets heerlijk nutteloos kan kopen? Voeg daarbij een extra bezoek van Sinterklaas in de lente, en wie weet besteden we ons in no time uit de crisis! 1

De rubriek Stel... verkent wat ook het nieuws had kunnen zijn. Reacties/suggesties: [email protected]

telen. Veel Amerikanen denken – met weemoed, las ik – terug aan het feit dat Bush zijn land en volk na 11 september 2001 wist te vrijwaren van verdere terroristische acties binnen de Verenigde Staten. Ik schreef het hierboven: zouden we het oordeel over oud-president Bush niet aan de geschiedenis overlaten? En voor president Obama geldt dat hij nu zal moeten bewijzen of hij uit het echte presidentiële hout gesneden is. Ook dat zal de geschiedenis leren. 1

We praten morgen verder

Amen

Leve het huishouden

‘Slaap er een nachtje over’ blijkt het beste advies bij lastige beslissingen. Het menselijk brein stuurt ons namelijk onbewust de goede kant op.

Psychiatrische patiënten voelen zich beter als ze hebben leren bidden. Godsdienstbeoefening blijkt te kunnen fungeren als een vorm van therapie.

Een Tsjechische studente heeft haar kastekort creatief opgelost: ze richtte een bedrijfje op dat naakte schoonmakers verhuurt voor 173 euro per uur.

 

 

Eerst

 

 


5

Overnames ‘Er is weer honger naar deals’

Tijd van duimendraaien aan de Zuidas lijkt voorbij Overuren draaien ze nog niet, maar advocaten, zakenbankiers en accountants aan de Zuidas hebben wel meer te doen. Er worden eindelijk weer deals gesloten. Tjeerd Wiersma AMSTERDAM GETTY IMAGES/HEMERA

Onderzoek Politiek staat te ver af

Tevreden over alles wat dichtbij staat Nederlanders zijn tevreden met hun leven, afgezien van de politiek. ‘Dat patroon verandert nauwelijks.’ Eveline Domevscek AMSTERDAM

...

Kijk eens goed naar degene voor u in de trein. Laat u niet afleiden door dat chagrijnige hoofd, want dikke kans dat degene hartstikke tevreden is met zijn leven. De meeste Nederlanders zijn namelijk behoorlijk te spreken over hun leven. Hun huis, hun leefomgeving, hun vrienden en kennissen én hun werk. Check, check, check én check. Dat blijkt uit ‘De Nederlandse samenleving 2010’ van het CBS. ‘Als je de gemiddelden bekijkt, dan kun je niet anders dan concluderen dat Nederland een samenleving vol vertrouwen is’, zegt demograaf Jan Latten van het CBS, aangezien tevredenheid en vertrouwen sterk met elkaar samenhangen. Ook in vergelijking met het buitenland steken al die tevreden Nederlanders positief af. Maar hoe komt het dan dat wij Nederlanders vrijwel nooit tevreden lijken over onze politiek? En Geert Wilders zo’n beetje zijn hele succes dankt aan de Ontevreden Nederlander? Latten: ‘Je moet niet te veel varen op deze gemiddelden. We zien grote verschillen tussen hoog- en laagopgeleiden.’

Zo hebben mensen met een goede opleiding meer vertrouwen in bijvoorbeeld hun medemens, rechters én politici dan mensen met een mindere opleiding. ‘Het is ook wel logisch. We leven in een kennissamenleving. Als je de juiste diploma’s hebt, dan kun je goed meedoen in deze samenleving. Zonder die diploma’s woon je toch vaak in die wijk waar het minder gaat, heb je geen hoog inkomen. Kortom dan sta je toch meer aan de kant.’ En volgens Latten zijn het vaker deze mensen die stemmen op iemand die ze snappen en hun problemen bespreekbaar maakt. Paul Dekker, onderzoeker van het Sociaal Cultureel Planbureau, ziet eerder een continue ‘collectieve ontevredenheid’ over de politiek. ‘Mensen zijn uiterst tevreden over alles wat dichtbij is: hun huis, werk, vrienden. Maar zodra de Haagse politiek ter sprake komt, is die tevredenheid meteen aanzienlijk minder. Dat patroon verandert nauwelijks.’ Haagse politici worden volgens Dekker dan ook door een groot deel van de bevolking gezien als ‘kissebissende mensen die weinig daadkrachtig zijn’. Al ziet ook hij een klein verschil tussen ontevredenheid van laag- en hoogopgeleiden over politici. ‘Hoogopgeleiden staan wat dichter bij politici. Die zijn immers ook hoogopgeleid zijn én spreken dezelfde taal.’ 1

Alleen deze week: 4* hotel €25,5* hotel €35,-

Inclusief ontbijt!

...

Een paar maanden geleden klaagden zakenbankiers, advocaten en accountants aan de Amsterdamse Zuidas nog steen en been dat ze niets te doen hadden, maar aan die lijdensweg lijkt een voorzichtig einde te komen. De markt voor fusies en overnames komt langzaam weer op gang. De tijd van duimendraaien is daarmee voorbij. Dat ze het drukker hebben gekregen komt deels omdat ze voor het einde van het jaar nog alle deals moeten afronden. Dan kunnen die nog mooi even in de boeken van dit jaar worden meegenomen. Maar deels ook omdat bedrijven eindelijk weer trek lijken te hebben in fusies in overnames. ‘We zitten natuurlijk nog niet op het niveau van voor de crisis, maar de honger naar deals is er’, zegt Maurits Duynstee, hoofd fusies en overnames van ING. ‘Veel bedrijven zijn uit de schulden en hebben daarmee hun balans weer op orde.’ Bedrijven durven daardoor vooruit te kijken en

voorzichtig aan groei te denken. Een van de manieren om te groeien, is door andere bedrijven over te nemen. Recente voorbeelden daarvan zijn volgens Duynstee de overname van V&D door een investeerder, de aanstaande verkoop van Hema en de overname van biotechnologiebedrijf Crucell door de Amerikaanse farma-

‘Ook buitenlandse bedrijven kijken weer naar de Nederlandse markt.’ Maarten Muller, advocaat Allen & Overy

ceut Johnson & Johnson. Daarmee gaat het volgens hem de goede kant op. En Duynstee verwacht dat het herstel zich in 2011 doorzet.

Animo De zakenbankier van ING is niet de enige die voorzichtig optimistisch is. Ook Oscar Kinders, baas van de fusieen overnamepraktijk van adviesclub PwC, ziet dat er animo is bij bedrijven om anderen over te nemen. En dat verkoopprocessen langzaam op gang komen. Zijn afdeling vaart er wel bij. ‘Echt rustig hebben we nooit gehad, maar vooral na de zomer heb-

ben we het een stuk drukker gekregen met het begeleiden van fusies en overnames.’ Een van de redenen daarvoor is dat banken bereid zijn om bedrijven te helpen bij het financieren van fusies en overnames. ‘Banken staan nog niet volop in de rij, maar je ziet het wel weer gebeuren’, zegt Kinders. Dit in tegenstelling tot enkele maanden geleden toen de banken hun hand nog op de knip hielden.

Overuren En hoewel er bij advocatenkantoren geen extra overuren (want die draaiden ze toch wel) worden gemaakt, ziet Maarten Muller, fusie- en overnameadvocaat bij het internationaal opererende Allen & Overy, ook de advocatuur profiteren van het verbeterde klimaat voor fusies en overnames. ‘We zitten nog niet op het niveau van voor de crisis, maar wat hoop geeft, is dat er ook vanuit het buitenland hernieuwde interesse is in de overname van Nederlandse bedrijven’, zegt hij. Waardoor het bij Allen & Overy ook drukker is. Toch is het volgens de advocaat te vroeg om te juichen. ‘De echt grote deals zijn nog niet terug en er wordt veel kritischer dan vroeger naar ze gekeken. Het duurt daardoor ook langer om ze te sluiten.’ 1

SPAREN ANNO NU Vooraf op de hoogte van rentewijzigingen

Prijzen zijn per persoon per nacht Te boeken tot 9 november 18.00 uur

www.HotelWeek.nl

Boeken in november, slapen in januari!

Hebt u een spaarrekening van ABN AMRO en wilt u op de hoogte worden gehouden van de actuele spaarrente? Meld u dan aan voor de Rente Servicemail. U ontvangt dan een e-mail als de rente van uw spaarrekening wijzigt. Kijk voor meer informatie op abnamro.nl/sparen

Vuilnis-man Bij het legen van een container in Wenen stak plotseling een hand uit het afval. Een man had zijn roes uitgeslapen in de afvalbak nadat hij in elkaar was geslagen.

DE BANK ANNO NU

6

 

 

Eerst

 

 


Amerika Er zijn maar twee mogelijkheden voor 2012

Yes we can II of de nieuwe federalist President Barack Obama is op de helft, en het gaat niet goed. Hij moet flink bijsturen, anders hebben de VS over twee jaar weer een primeur: een vrouwelijke president. TEKST: MARK VAN ASSEN

ObamaII.. Het kan best nog hoor, een tweede termijn voor Barack Obama. Het lijkt wel alsof heel Amerika tegen hem is, na nog geen twee jaar presidentschap. Maar dat komt meer doordat zijn tegenstanders heel hard schreeuwen en erg gemeen doen, dan dat hij er een potje van maakt. Misschien had hij niet zoveel moeten beloven. ‘Yes, we can’ is inmiddels ‘Yes, we can, but...’ Maar hij moest dan ook een enorme puinhoop opruimen, waaronder twee vieze oorlogen en een economie die aan diggelen lag. Daarmee heb je al je handen vol, en dan moet je de rest ook nog. Toch heeft hij al veel gedaan. Het merendeel van de beloftes die hij deed, is hij zelfs nagekomen. Dat blijkt uit de Obameter van PolitiFact, een club journalisten die beweringen van politici controleren op hun waarheidsgehalte. De president heeft tijdens zijn campagne meer dan vijfhonderd beloftes gedaan, waarvan hij er tot nu toe slechts 22 gebroken heeft. Ruim 120 zijn gestand gedaan, en 236

zijn nog work in progress. Niet slecht, maar hij krijgt het veel Amerikanen niet duidelijk gemaakt. Daarom moet hij meer op pad, het land in. Obama maakte tijdens zijn campagne de blits door te spreken in gemeentehuizen. Dat moet hij weer oppakken. De mensen willen horen wat hij allemaal voor ze doet. Dan de economie. Die verkeert nog steeds in zwaar weer. Dat is niet de schuld van Obama, maar hij moet het wel oplossen. Er is ook al best veel gebeurd, maar er zitten nog steeds 14,8 mil-

Aƒ‘p

De speciale inkoop

joen mensen zonder werk (9,6 procent, tegen 4,4 in Nederland). De boodschap: schep meer banen, bijvoorbeeld door de loonbelasting te verlagen. Kost veel geld, maar hij zou zo Bush’ belastingvoordelen voor de rijken kunnen schrappen. Als laatste: minder buitenland. Iran, Irak, Afghanistan; je kunt je niet overal mee bemoeien. Mocht dit allemaal niet lukken, dan is er bij ontstentenis van serieuze Republikeinse concurrenten maar één andere mogelijkheid: Sarah Palin (zie hierREX naast). 1

mmzƒƒ„

afdeling van Goudservice

Hoflandplein 16 070-33.00.445 Hoek Hoefkade Haagse Markt Dagelijks geopend van 09.30 t/m 17.30 uur Meer info en actuele prijzen op www.goudaankoop.nl

eer en m n e v Wij ge et meest ! h u krijgt

jvend n vrijbli g Gratis e bepalin waarde EOJQQR @QY:

Uw belangrijkste voordelen op een rij : U wordt ontvangen aan een privé loket, veilig en discreet U wordt geholpen door een gediplomeerde en ervaren goudsmid U kijkt mee op de weegschaal en u ziet het toetsen van de sieraden U krijgt de beste prijs en het geld direct in uw handen U kunt het bedrag ook direct op uw rekening laten storten

HEEFT U GOUD BELEEND ? Wij kopen het van u over voor veel meer geld Wij betalen de beleensom en de rente voor u Restant bedrag krijgt u contant in uw handen

WIJ BETALEN HET DUBBELE BEDRAG

Aƒ‘p

..ofPalin I De grootste prestatie van Sarah Palin, althans volgens Maureen Dowd van The New York Times, is dat ze onwetendheid hip heeft gemaakt. Hoe dom je ook bent, welke onzin je ook uitkraamt, hoeveel niet-bestaande woorden je ongewild ook verzint, het maakt allemaal niet uit. ‘Je kunt altijd zeggen dat je tenminste niet behoort tot die ruggegraatloze elite met een goede universitaire opleiding, zoals president Barack Obama’, schrijft Dowd.

Trivia Het maakt inderdaad niet uit. De miljoenen aanhangers van ex-burgemeester, ex-gouverneur, ex-vicepresidentskandidaat Palin malen niet om dit soort trivia. Zij geloven in Palin en haar Tea Party. Zij geloven in waar ze voor staat, ook al kan ze dat dan niet zo goed onder woorden brengen. En zij zijn de enigen, zo vinden ze in elk geval zelf, die écht geloven in Amerika. Palin wil om te beginnen het land terug geven aan het volk. Dat scoort. ‘Teruggeven’ betekent in dit geval lagere belasting, minder overheidsuitgaven en minder bemoeienis met de burgers. De Amerikanen weten van oudsher immers zelf het beste wat goed voor ze is, en daar is in de loop der jaren niks aan veranderd. ‘Washington’ is bijvoorbeeld iets dat best mag verdwijnen. Van Washington hebben de mensen alleen maar last. Palin heeft daartoe het ‘nieuwe federalisme’ van Ronald Reagan weer afgestoft. Die Republikeinse oud-president hamerde in de jaren tachtig op de ‘ware betekenis’ van het Tiende

Amendement van de Grondwet: ‘De bevoegdheden die door deze Grondwet niet expliciet aan de federale overheid toevertrouwd zijn en niet expliciet verboden zijn aan de deelstaten, moeten door de deelstaten of door het Volk uitgeoefend worden.’ Ook dat valt in goede aarde. Verder moet alles wijken voor de economie. Iedereen moet zijn kans krijgen, zonder beperkingen. Kleine bedrijfjes moeten volgens haar ‘niet

‘De elite in Washington moet mensen niks meer door de strot duwen.’ Sarah Palin

bestraft worden door ze een nieuwe gezondheidszorg door de strot te duwen; of door ze een energiebeleid door de strot te duwen dat hen uiteindelijk alleen maar geld kost’. Amerika moet weer geld gaan verdienen. Amerika moet zich vanwege de economie ook niet meer zo druk maken om het milieu. Waar Obama nog volop inzet op een groene toekomst, heeft Palin heel andere ideeën. Zij is tegen de beperking van uitstoot van giftige gassen (veel te kostbaar voor bedrijven). En wat haar betreft mag er best naar olie geboord worden in de natuur van Alaska. Dat heeft als bijkomend voordeel dat de Verenigde Staten voor hun energievoorziening minder afhankelijk worden van anderen. De VS moeten zich sowieso met niemand meer bemoeien. Er is in eigen land genoeg te AFP doen. 1

Sarkozy en Cameron

NUCLEAIRE SAMENWERKING Groot-Brittannië en Frankrijk gaan een nucleaire samenwerking aan. De Britse premier David Cameron en de Franse president Nicolas Sarkozy hebben gisteren in Londen akkoorden ondertekend voor het samen ontwikkelen en testen van kernwapens. Sarkozy noemde de afspraak ‘historisch’ en ‘zonder precedent’. De Britse premier sprak over ‘een nieuw hoofdstuk in een lange historie van samenwerking op het gebied van defensie en veiligheid’. De twee buurlanden waren eeuwen-

lang juist rivalen. Ze verschilden in 2003 nog hevig van mening over de inval in Irak. Maar beide landen willen krachtige legers behouden, ondanks de bezuinigingen. Ook werken ze samen bij NAVO-missies. In Londen komt een centrum voor het ontwikkelen van kernwapens en in Frankrijk zullen wapens worden getest. Tijdens hun ontmoeting gisteren in Londen maakten Sarkozy en Cameron ook plannen bekend voor het opzetten van een snelle reactiemacht.

qŠ˜woq

REPARATIES AAN GOUD EN ZILVER KLAAR TERWIJL U WACHT ! Kijk voor meer informatie op www.goudservice.nl

Recordopa Een walvis die afgelopen zomer strandde aan de kust van Denemarken, blijkt tussen de 130 en de 140 jaar oud. Dit is een recordleeftijd voor een vinvis.

 

 

Perspectief

8

 

 


Foxconn Imagoschade

In China zitten de enige Na een golf van zelfmoorden onder productiemedewerkers was er veel rumoer rond Foxconn, de Taiwanese productiegigant die onze gadgets maakt. Volgens critici is er maar weinig veranderd. Edward Deiters

...

W

anneer een blunderend bedrijf of fout regime de pr-firma Burson-Marsteller inhuurt weet je dat er écht iets goed mis is. Al in de jaren zeventig werden deze Amerikaanse spindoctors ingehuurd door de Argentijnse dictator Videla om het internationale imago van het land wat op te krikken. Ze hielpen oliemaatschappij Exxon na de ramp met de olietanker Exxon Valdez, poetsten daarnaast aan de reputatie van de bouwer van de ongelukskernreactor op Three Mile Island en zijn kind aan huis bij de tabaksindustrie. En ook afgelopen augustus werd BursonMarsteller weer ingevlogen bij een ‘gevalletje waterschade’. Ditmaal bij Foxconn in China. In alle stilte was dit Taiwanese bedrijf de afgelopen 35 jaar uitgegroeid van een bescheiden maker van onder meer de knoppen op ouderwetse Philips-tv’s tot een productiereus met 937.000 werknemers. In 20 Chinese megafabrieken schroeft Foxconn onder meer Apple iPhones, iPads, Sony Playstations, Nokia-mobieltjes en Dell- en HP-computers in elkaar. In zijn hele bestaan had Foxconn eigenlijk nauwelijks iets aan public relations gedaan. ‘Ik haat het dat ik beroemd ben geworden, maar we zijn nu zo groot dat we ons niet meer kunnen verstoppen’, zei Foxconnoprichter/grootaandeelhouder Terry Gou in 2007 in een zeer zeldzaam interview met The Wall Street Journal. De zakenkrant had er vijf jaar om moeten bedelen. Een professioneel pr-beleid was eigenlijk ook nooit nodig geweest. Er waren in het verleden wat rapporten over slechte arbeidsomstandigheden, dat wel. Maar de storm was altijd overgewaaid. Tot begin dit jaar. Toen sprong bij deze immense productieschuur voor het Westen plotseling een aantal werknemers hun dood tegemoet. In drie Foxconnfabrieken, in een half jaar tijd, dertien zelfmoorden en minstens vier pogingen. Foxconn reageerde in eerste instantie nauwelijks op de suïcidegolf in zijn reusachtige Longhua-fabriek nabij de miljoenenstad Shenzen. Eerst werden monniken ingehuurd om de boze geesten te verdrijven die dit leed op hun geweten zouden hebben. Pas toen in mei de negende werknemer zelfmoord pleegde door van een van de woontorens te springen, ging het bedrijf in volle crisismo-

dus. Om te beginnen werd drie miljoen vierkante meter gele vangnetten rond de gebouwen gespannen om springers op te vangen. Daarnaast werd een 24-uurs zelfmoord hotline opgericht waar honderd gekwalificeerde medewerkers het personeel van al te drieste plannen moet afpraten. En misschien wel de belangrijkste beslissing: er moest iets aan het imago van het bedrijf gebeuren. En daar wisten de crisis-experts van Burson-Marsteller wel raad op.

Voorgekookt Op Ratelband-achtige wijze werden de werknemers bij alle Foxconnfabrieken opgepept tijdens motivatiebijeenkomsten. De arbeiders, in roze T-shirts met het opschrift ‘I love Foxconn’, droegen vlaggen met teksten als: ‘wederzijdse liefde’ en ‘hou van het leven’. Daarna volgde fase twee in de prstrategie die door Burson-Marsteller werd voorgekookt. Twee verslaggevers van Bloomberg kregen onbeperkte toegang tot het bedrijf én zijn oprichter/grootaandeelhouder Terry Gou. Opmerkelijk, gezien het feit dat een verslaggever van Reuters eerder dit jaar nog op ruwe wijze met de bewaking van Foxconn in aanraking was gekomen. Hij maakte vanaf de openbare weg foto’s van de Longhuafabriek toen een bewaker hem sommeerde daarmee op te houden. Na wat geduw en getrek kreeg de man klappen en probeerde de Foxconnbewaking hem het terrein op te slepen. De man belde de politie, die

‘Aldie zogenaamde verbeteringen bijFoxconn zijnpuur cosmetisch vanaard.’

"
%##'&'
#(#""%" " "

+$#+$

hem uiteindelijk ontzette. ‘Je bent vrij om te doen wat je wil’, had de politieman de Reuters-journalist uitgelegd. ‘Maar dit is Foxconn en zij hebben hier een speciale status. Ik hoop dat u dat begrijpt.’ En die status aparte is goed te begrijpen: Foxconn en zijn dochtermaatschappijen waren volgens de Chinese douane-autoriteiten in 2008 goed voor maar liefst 3,9 procent van de totale Chinese export. Tegen Bloomberg Businessweek was de man achter dit megabedrijf enkele maanden later echter een en al hoffelijkheid. Terry Gou bekende glimlachend nog speciaal voor het interview zijn haar te hebben geverfd. Vervolgens deed hij meteen een verrassende ontboezeming: hij had de situatie rond de zelfmoorden in eerste instantie volledig verkeerd ingeschat. ‘Ik zal eerlijk tegen jullie zijn’, vertrouwde Gou de twee Bloombergverslaggevers toe. ‘De eerste, tweede en derde zag ik niet als een serieus probleem. We hadden destijds ruim 800.000 werknemers en hier in Longhua beslaat onze fabriek 2,1 vierkante kilometer. Nu voel ik me schuldig. Maar toen had ik niet het idee dat ik de volledige verantwoordelijkheid moest nemen.’

&62+

+1&

%"+$7%,2 %"+$!2

2%+

2+0%+

%,+$.&+$ %"+7%"+

Cosmetisch Na de vijfde zelfmoord in maart gingen volgens Gou zijn ogen open. ‘Ik besloot het anders te gaan doen’. En zo zorgden de dertien zelfmoorden en het kersverse pr-beleid ervoor dat het management in juni groots aankondigde dat de salarissen voor de ruim 450.000 fabrieksarbeiders in Longhua met 30 procent zouden worden verhoogd. Een volgende verhoging zou deze maand volgen. ‘Al die zogenaamde verbeteringen zijn puur cosmetisch van aard’, zegt Debby Chan, van de in Hongkong gevestigde arbeidsrechtenwaakhond SACOM, die twee weken geleden een omvangrijk rapport uitbracht over de arbeidsomstandigheden bij Foxconn. De onderzoekers interviewden de afgelopen maanden buiten de poorten van meerdere Foxconnfabrieken zo’n honderd fabrieksarbeiders en verzamelden ook informatie door undercover een tijdlang bij Foxconn te werken. ‘Aan de hele management methodologie die van mensen een soort machines maakt is helemaal niets veranderd’, zegt Chan. Een van de werknemers in het rapport: ‘Ik denk dat wij nog sneller zijn dan machines.’ Hij werkt naar eigen zeggen dagelijks meer dan tien uur. Ondanks alle door Foxconn aangekondigde veranderingen kwamen

GRAPHIC: ELS ENGEL, BRON: FOXCONN, FOTO: AP

Lopende band

Onbaatzuchtig?

Gou de dekhengst

In zijn Longhua-fabriek nabij de Chinese miljoenenstad Shenzen maakt Foxconn onder meer 137.000 iPhone 4’s per dag, oftewel 90 per minuut.

Terry Gou, Foxconn-CEO en miljardair, tegen persbureau Bloomberg: ‘Ik ben niet geïnteresseerd in hoeveel geld ik heb, ik werk voor de maatschappij.’

Tijdens zijn bruiloft in 2008 beklom Gou (nu 59) het podium, deed zijn smokingjasje uit en drukte zich dertig keer op om zijn viriliteit te bewijzen.

 

 

Perspectief

 

 


9

echte iPadslaven de onderzoekers opnieuw terug met verhalen over werkkamp-achtige toestanden. ‘Wij produceerden de eerste generatie iPad’, citeert het rapport een anonieme Foxconningenieur. ‘Gedurende een periode van zes maanden hadden we het daarmee heel druk en werkten we ook op zondagen. We hadden om de dertien dagen één rustdag. En voor al dat weekendwerk was er geen overuren-toeslag. Van die twaalf uur werken per dag raakte ik volledig uitgeput.’ Praten, wegdoezelen of zelfs maar giechelen zijn op de werkvloer absoluut niet toegestaan. Een jonge productiemedewerkster die onlangs ontslag nam bij Foxxcon Hangzhou legde SACOM uit waarom ze opstapte. ‘Op de fabrieksvloer heersen zulke kille omstandigheden dat ik er depressief van werd. Als nieuwkomer had ik niemand met wie ik kon praten. Als ik was gebleven had ik mezelf misschien ook wel wat aangedaan.’

'&'
%" "#%! %#
#!)' *7"1 3+ ,5 ,++
*,"!"/*10 %--&' ,+
&
&+
*&)'/!"+




 



"11,
4&+01
&+



!%




2&!&$
+1)
#/&"("+
&+
%&+


 

  2&!&$
+1)
4"/(+"*"/0


 
 
 
 
 



 

 

)++&+$
+1)
4"/(+"*"/0 3,,/ (,*"+!"
'/"+

-/& %1"/ "//6
,2 %""#1
+,$
  3+
!" +!")"+
,+
&
"+
&0
$,"!
3,,/






















!%

"
$ &'
"%
'&
"
$& -/& %1&+$
"!/&'#
3,,/ (2+0101,#
-/,!2 1"+



"2/0+,1"/&+$

1/1
-/,!2 1&" ,++" 1,/"+
01"(("/0





1/1
-/,!2 1&" ,*-21"/,+!"/!")"+



Loonstrookjes Volgens Chan is zelfs de op het eerste gezicht riante loonsverhoging deels een wassen neus. ‘De eerste salarisverhoging, met dertig procent, naar 1.200 renminbi (129 euro) per maand werd in juni aangekondigd. Wij waren erg blij dat er eindelijk iets gebeurde. Maar eigenlijk duurde die blijdschap slechts een maand. Toen verhoogde namelijk de lokale regering het minimumloon naar 1.100 renminbi. Dus in feite kwam het neer op een salarisverhoging van 9 procent.’ En ook op de tweede stap, een verhoging van het salaris naar 2.000 renmimbi (214 euro) in oktober, heeft Chan iets af te dingen. ‘Die werd groots aangekondigd in de media. Maar daarvoor moeten werknemers positief uit een evaluatie komen. Over de criteria daarvoor is niets bekend. Ook is de werknemers zelf daarover niets meegedeeld. In november zullen wij nieuw onderzoek verrichten om te kijken wat er nou echt op de loonstrookjes staat.’

‘Werknemers vanFoxconn moeten soms12uur langstaand hunwerk doen’. Deze Chinese jongeren maken uw iPad, iPhone, Sony Playstation en Dell- of HP-computer.

Ook Li Qiang, directeur van China Labor Watch in New York, heeft nog steeds hele waslijsten vol klachten van Foxconnwerknemers. ‘Ze delen met te veel mensen te krappe slaapzalen, moeten te veel overuren maken, die deels niet betaald zijn en staan voortdurend bloot aan beledigingen en intimidatie door superieuren en beveiligers. Qiang spreekt over ‘flagrante schendingen’ van de rechten van de werknemers. ‘Ze moeten in sommige gevallen bijvoorbeeld 12 uur lang staand hun werk doen. Wanneer ze een fout maken worden ze niet alleen verbaal aangepakt, soms moeten ze ook een rapport van minstens 500 woorden schrijven over de begane fout. Dat wordt vervolgens op de muur gehangen, compleet met een foto van de betreffende werknemer.’ Een andere straf bestaat volgens ondervraagde Foxconnmedewerkers uit dertig minuten tot vier uur lang staan zonder te bewegen. Ook vertelden meerdere werknemers dat ze het vermoeden hadden dat zulke straffen invloed hebben op hun salaris. SACOM klopte volgens Chan aan bij Foxconn zelf, maar ook bij verschillende klanten als Apple en Dell. ‘Foxconn ontkent simpelweg alles en ook bij elektronicafabrikanten ging de deur dicht.’ Ook van de overheid hoeven de Foxconnwerknemers volgens haar niets te verwachten. ‘Dit bedrijf is zo groot dat ze een politieke factor zijn. De verschillende regio’s hopen juist dat ze met allerlei stimuleringsmaatregelen Foxconn kunnen strikken om er een fabriek te vestigen.’

Uitbreiden En op dat gebied gebeurt er momenteel van alles. Foxconn wil tot eind 2011 het aantal werknemers uitbreiden tot 1,3 miljoen. Daarvoor trekt het bedrijf nu verder het Chinese binnenland in. Uit de overvolle fabrieken in Longhua en Guanlan zullen de komende vijf jaar 100.000 werknemers worden overgeplaatst naar Centraal en Noord-China. ‘Dat heeft natuurlijk alles met geld te maken’, zegt Qiang. ‘Wanneer je naar grote steden als Shanghai of Peking kijkt, gaat daar de levensstandaard richting die van het Westen. Helaas is dat in de meer afgelegen delen van China nog helemaal niet zo. Ook zijn daar de minimumlonen veel lager. Door een deel van de fabrieken daar naartoe te verplaatsen kunnen ze dus weer goedkoper produceren en tegelijk negatieve publiciteit en het waakzame oog van de media en arbeidsrechtenorganisaties ontvluchten.’ Toch zegt Qiang blij te zijn dat er nu eindelijk iets lijkt te gebeuren. ‘Foxconn is met afstand de grootste, maar zeker niet de slechtste werkgever in deze industrie. In het grotere geheel hebben ze zelfs betere arbeidsomstandigheden dan veel andere Chinese fabrieken. Wij blijven strijden om ze zo hoog mogelijke standaarden op te leggen. Als zij het niet doen kun je het van de kleintjes al helemaal niet verwachten.’ 1

Hoe harder hoe beter

Honger is goed

Generaal Gou

‘Werk is een vorm van vreugde, harde omstandigheden zijn juist goed’, aldus Terry Gou tegen Bloomberg.

En Gou trakteerde de Bloomberg-verslaggevers op nog meer van zijn klassiekers: ‘Hongerige mensen hebben een heldere geest.’

En hij had nog een mooie: ‘Een leger van duizend man krijg je zo bijeen, één generaal is veel moeilijker te vinden.’

# /-/842/ + /4/
9 8**/
9 / 8**/ )4/,-/ 111

" "#$"%#

*, /6
:/ -/  64
2 77 &
2 *
/



'//6  & )& )1& )& ) -/,/:+/

/
4/ *
-/ /,3488/
-/ 6/:*6/
/
-/ 8 / *
//
1 , 4/,349       


    

         



 
 "
  



   
 
   
    !  
"
 *2 ) ' "'
%' '- -
'1%)0  %
"" ,' $,- +'#"$, "
"" 1'
% ''
#''/ /
 #'
+'
""
%' "%0 ' "% "" #'/'
% "1 '$,' -
/'1"% '
-.%'
 %' /' /
 ,-' &&


"
%' +' /'2"/'


"
 " #''/'
0 
% 0 +"" ""
#%

"
,' $,- '
''//'
'
"" ' 1'
0 1 "'
%' /
 +'
-''
"
''
+"
+'
%-
'  ,' $,-0

*2  " ,' 
#-. /
 "
") ,' $,- ' ' %' "% ' 1'


'/'

'
0  -
% -
' 1'
2"" 1-') ' '
+'
""2%' '-,
"$,2"/'
0  - ' ""
%' ' ' "
%' -.
''
'$,' 2-%%'1'' ' 2"/ ""
%' '  2"/ -
% %'  %' /'2"/

"
' 1'
'
#-. %' 2 /

"" %'  /""2.' / +'
-''
"
%' +' '1-$,' /'#20 
% ,' 2-%%"+  /
 +' # -/ 2"/'
"
''
1
$,0 "
") (0 "'
' '%'
"" 

0


,8 4/0    

      "$,'-.%'    
    +"
+'
%-
'         
     
  -
+$" ** /
45/


  * '
 %'$'2#' "

((  ).& -. ''/  %'$'2#' % ,' +"22" -
'+'
+''1%' -$,-
+

*2  "
%""+ /

+

1 +'
-''
"
%' /')'' -


0  %' /'2"/'
-
% '$,-11'
%' /'+'$,'
/'
 2"" / %- '' /
'/'
'
1/"1' /
'
"" '
,"
%'/'0 2 0 % #-. ,' $,- +',""1% '
''//'
' 2' %' # 
"" ,' '"2'1
 -
'%'1"
%0

-*2/


-+' '%0  " %' '- -


  
  ' %"+ -
' 1'
'
1 - %' /''- ") -
'1%)0

*
)..& 

* Prijs is gebaseerd op verblijf in een hut benedendek achterzijde

).&

456  7

0 +/8 .  1 . 

00/ /2& !+   & )

4/ 8/ /


Alle fouten voorbehouden. Prijzen zijn vanaf en per persoon, excl.
15,- reserveringskosten per boeking. Diverse opstapplaatsen mogelijk.

  

   
 



   


 
  





  


)/'+
(
'+
2#$(
'#,,"#(
0&

',-
, + /)&&
'((
)'

*+"-#!
,-
)&(2
-
2)%(
(
2)%
(

%+,-'+%-





3
  
'!
"#+
))%
2%+
(#-
)(-+%( 
,-
)&(2
" -
+)'(-#,"
,-!$,
"#,-)+#,"
*&#((
(
,"#&+"-#!
,-+-$,

-+ -
"#+
/&
).
,#&#%(
(
(
(
))--)"-
)*

#$(
'!
"#+
))%
2%+
(#-
)(-+%(
(
"-
.-,",
%
#$

,'(&))*
/(
#$(
(
)2&
,--
"-
#,+
#&"&'
')(.'(-

).
/,-#(!
"+(+#-,-#(
)*



'-+
)/(

#$(
2)+!-
(
-)/+(
.#-2#"-
#-
#,
44(
/(

!+))-,-
.+"-)'*&1(
/(
.+)*

+.+
)-&
)&(2(((( #,'#1
3,
##,
./!&1'%
.,-/+
',


3'#/01#//#,
#/!2/#
-1#*
- *#,6
'1
2'101#)#,"#
3'#/01#//#,
&-1#*
'0
-,*,%0
!-+.*##1
%#/#,-3##/"
#,
*'%1
-.
#,)#*#
+',21#,
*--.$01,"
3,


3-#1%,%#/0%# '#"
#,
"#
'(,
./-+#,"#
#1
&-1#*'0
1#3#,0
"#
'"#*#
2'13* 0'0
3--/
&##/*'()#
4,"#*
#,
7
#10 1-!&1#,
0
3-,"0
)2,1
2
-,10.,,#,
',
"#
02,
#,
7
1,#00
3,


&-1#*

2+,(##(! 9

-3#/,!&1',%#,
',
##,
*25#
)+#/ 9

5
6##/
2'1%# /#'"
-,1 '(1 2$$#1 9

5
"/'#%,%#,
4#*)-+01"',#/
+#,2 2$$#1 9
',$-/+1'#
-3#/
"#
/#%'-
-.
24
)+#/ 9
%/1'0
%# /2')
02,
#,
7
1,#00

00000#(%&*+,(& !1#%-/'#
/#'6#,

&-1#*-3#/,!&1',%#,

   

 
./'(0
.#/
.#/0--,
- 3
##,
.#/0--,0)+#/
#1
-.
%##,
.#/ 0--,0)+#/
1-#0*%

#(+%)+-#(! ',"#/#,
1 +

(/
+5

3#/ *'(3#,
%/1'0
-.
"#
)+#/
3,
"#
-2"#/0
-.
0'0
3,
*-%'#0
+#1
-,1 '(1
$+'*'#)+#/0
-.
,3/%
#6#
*#6#/0, '#"',%
'0
%#*"'%
,)-+01
"%#*'()0
1-1

(2,'



#,
-.
0'0
3,
#0!&') /&#'"
#,
#'%#,
3#/3-#/


+
#( )+'-#

+,+/+( 
,/
-,6#
4# 4',)#*
-$
#*
212/#
/3#*

8



-$
#+'*
,/
4#%#,#/$212/#1/3#* ,*
- 3 3
##/0

,)-+01"%
#,
"/#0%#%#3#,0
'(
#/#)#,#,
%##,
/#0#/3#/',%0)-01#,

 

 

Eco-nomie

 

 


11

Leidingwater ‘Hartstikke gezond en je krijgt er geen tieten van’

Gratis uit de kraan, altijd en overal Benzinepompen, warenhuizen en restaurants zien mineraalwater als ultieme melkkoe. Maar de schreeuw om gewoon een glaasje kraanwater klinkt steeds harder. Mathijs Rotteveel AMSTERDAM

...

‘Ieder restaurant hoort zijn gasten een karaf water aan te bieden en een mandje met brood. Gratis. Dat is een van de basisbeginselen van gastvrijheid.’ Culinair journalist Mara Grimm eet door heel Europa in de beste restaurants. ‘Of ik nu in Spanje, Italië ben of Frankrijk, in dure of goedkope restaurants, ze weten hoe het hoort.’ Terug in Nederland blijktdie gastvrijheid vaak ver te zoeken. ‘Hier moet je te vaak zeuren om een karaf. En als je hem al krijgt, dan met een boze blik erbij. Restaurateurs gebruiken flessen mineraalwater om extra winst te genereren, zeker nu ze het moeilijk hebben.’ Ook Tetzuro Miyazaki ergerde zich kapot als hij in een restaurant slechts een fles San Pellegrino van 8 euro kon krijgen, terwijl hij om een glaasje water vroeg. Begin dit jaar besloot hij samen met zijn vriend Tom Niekamp uit protest honderd dagen alleen nog maar kraanwater te drinken. ‘Hartstikke gezond en je krijgt er geen tieten van.’ En hij begon met Wetapwater.com, een consumenten-

‘Hier moet je zeuren om een karaf. Als je hem krijgt, dan met een boze blik erbij.’ Mara Grimm, culinair journalist

In dit park in Parijs kunnen voorbijgangers kiezen wat voor water ze drinken: gekoeld, met of zonder bubbels, elke kraan een andere variant. REUTERS

initiatief om restaurants over te halen kraanwater te schenken. Inmiddels heeft Miyazaki op Facebook al 7.000 volgers. En meer dan honderd restaurants hebben bij hem om een Wetapwater-sticker gevraagd, die aangeeft dat er leidingwater wordt geschonken. ‘Leidingwater drinken is de makkelijkste manier om iets duurzamer te gaan leven. Veel makkelijker dan zonnepanelen op je dak plaatsen of altijd de trein nemen. Daarom roepen we restaurants en consumenten op hetzelfde te doen.’ Hoe je consumenten van de fles en aan de kraan krijgt, weten ze in Frankrijk. Daar heeft Eau de Paris een even simpele als geniale oplossing bedacht. Het Parijse waterleidingbedrijf

plaatste in het park Jardin de Reuilly een rij met kraantjes waaruit consumenten gratis drinkwater kunnen tappen. Gekoeld, met of zonder bubbels, elke kraan een andere variant. Het idee kwam uit Milaan, waar het lokale leidingwaterbedrijf begon met het bouwen van waterhuizen, ofwel casa dell’aqua. De Italianen zijn zeer gehecht aan hun bubbels en behoren, met per persoon een halve liter bronwater per dag, tot de grootste bronwaterdrinkers ter wereld. Het Milanese casa dell’aqua bleek zo’n succes dat 24 omringende gemeenten hetzelfde hebben gedaan. Daar vullen nu dagelijks rijen met Italianen hun meegenomen flessen met bruisend leidingwater.

Vies toilet

–in ruil voor deze geste – dan wel het hele huishouden en runnen het sociaal leven al dan niet inclusief de opvoeding van de kinderen. Niets mis mee dus. Dat is de eerste reactie van veel vrouwen. Keuzevrijheid als vlaggenschip. Nederland is wel kampioen deeltijdwerk, en veel vrouwen zitten in banen van 12 tot 16 uur per week, goed te combineren met al die taken die zij van hun man overnemen. Ook ik kom uit zo’n gezin. Mijn ouders noemden het zelfs een bewust gemaakte afspraak: Hij zorgde voor de centen. Zij voor de kinderen. Aan het eind van de dag waren ze even moe, dus de taken waren eerlijk verdeeld, zou je kunnen zeggen.

VERWEND ...

NATASJA

VANDENBERG

E

lma Drayer heeft een gevoelige snaar geraakt. Vrouwen in Nederland zijn verwende prinsesjes. De feiten liegen er niet om. Slechts 46 procent van de vrouwen verdient meer dan de bijstandsnorm. Veel vrouwen teren dus op de zak van hun man. Zij doen

Het is een beeld dat Geraldo Vallen van Join the Pipe graag ook in het Amsterdamse Vondelpark zou zien. De reclameman heeft begin dit jaar zijn eigen merk hippe navulflesjes op de markt gebracht: Join the Pipe. Vorige week won hij er de Dutch Design Award mee.

Nu de tappunten nog. ‘Als je nu hier je flesje water wilt vullen, moet je op het Centraal Station of bij een benzinestation een vies toilet binnenstappen’, zegt hij. ‘Daar betaal je dan ook nog vijftig cent voor. Je moet mensen die duurzaam willen leven, belonen. En ze dus altijd makkelijk toegang bieden tot leidingwater.’

Volgens Vallen is er veel geld te besparen met kraanwater. ‘En het milieu. Dat bronwater komt overal vandaan, uit België, Frankrijk of van de Fiji-eilanden. Maar zo’n bootreisje om die flessen hierheen te halen is niet eens de grootste verspilling. Die zit vooral in de productie van de flessen. Alleen daardoor is kraanwater al tot 1.300 keer beter voor het milieu.’ Een verhaal waarvoor ook de overheid zou moeten vallen, zou je zeggen. De rijksoverheid heeft zich ten doel gesteld om dit jaar bij alle inkopen ‘duurzaamheid mee te nemen’. ‘Je zou zeggen dat ze dan allemaal overstappen op kraanwater’, zegt Vallen. ‘Maar kijk naar die Tweede Kamervergaderingen. Daar komen tel-

kens flessen mineraalwater in beeld.’ Daar komt door een – voor Vallen zeer nadelige – beslissing van de Europese Unie in Brussel voorlopig geen verandering in. Die besliste namelijk dat, wil een product duurzaam zijn, er minimaal drie aanbieders van moeten zijn. Leidingwaterbedrijven hebben vaak een monopolie en dus is flessenwater volgens Brussel duurzamer. ‘Ik heb hierover nog een mailtje gestuurd naar Neelie Kroes, maar al snel bleek dat ik tegen zo’n beslissing niet moet gaan vechten. Dan zijn we zo vijf jaar verder.’ Vallen richt zich nu maar weer op de consument. ‘Als die om leidingwater blijft vragen, gaat de overheid ook wel een keer om.’ 1

Toen de relatie van mijn ouders helaas strandde, waren de consequenties echter niet eerlijk verdeeld. Mijn moeder ging er in inkomen fors op achteruit. En heeft 15 jaar afwezigheid op de arbeidsmarkt niet meer goed kunnen maken. De les die ik en mijn zus daaruit trokken was helder: nooit afhankelijk worden van een man. Altijd blijven werken. Hoe leuk het ook klinkt dat vrouwen keuzevrijheid hebben om hun dagindeling te bepalen, de feiten zeggen iets anders. Een op de drie huwelijken strandt, en ook mannen kunnen hun inkomen kwijtraken. Veel van die zogenaamde keuzevrijheid leidt tot ellende. Verantwoordelijkheid nemen voor je ei-

gen inkomen en rekening houden met mogelijk vervelende scenario’s hoort bij het leven. Bij rechten horen dus ook plichten. Om nog niet te spreken over de economische gevolgen. Vanwege de vergrijzing komen er veel banen vrij. Als die vrouwen massaal thuisblijven, zal massa-immigratie de enige oplossing zijn. Verder vind ik Drayers reactie op uitgebluste vrouwen, die het combineren van werk en zorgtaken zo zwaar vinden, ook heerlijk. Het leven is niet altijd leuk, werk is niet altijd leuk, maar waarom zou dat ook zo moeten zijn? Zeker in mijn generatie hoor ik dat voortdurend om mij heen. Ook van mannen overigens. Alles

moet leuk zijn. Leuk als ultieme toetssteen voor de kwaliteit van leven. Wat een decadentie. Het leven is niet altijd leuk. Er zijn ook andere waarden in het leven van belang. Zoals de plicht om goed voor jezelf te zorgen, ook financieel. De feministische moeder van een vriendin van mij zei vaak tegen haar dochter dat emancipatie niet altijd leuk is. Het is soms ook gewoon zwaar. Nou en. De zegeningen die zelfstandigheid biedt, zijn veel groter. Meiden, aan het werk! 1

Natasja van den Berg is freelance gespreksleider en schrijver van o.a. het boek Praktisch Idealisme.

Wegwerpflessen verboden

Glaasje prik of een sapje?

China aan het water

In het Australische stadje Bundanoon geldt een verbod op wegwerpflessen. Winkels verkopen hervulbare flessen, de gemeente regelde buitenkranen.

Nederlanders dronken in 2009 per persoon 103 liter frisdrank, 28 liter vruchtensap, 22 liter mineraalwater en 15 liter (onverdunde) siroop.

In 2009 werden er wereldwijd 2 procent meer flessen water verkocht. De verkopen in Europa en de VS daalden, maar die in China groeiden met ruim 15 procent.

4C

=>



4<

95



9

9

=>

@:74D974D@C

4

77

<4

9

4

79

4C



=9

@

C


     71 @  % 4 -= 5>

+.

7 99C  @0
#,

( 9 6DC99 =<9  %& %&  ;34;;;8  #14;00"! 6@6  61@6 68646@;8 A6 1714264;6;8  % $ 9 1;218  968 66@216 26 466@  @6>;3: 61A216 6 264;6216 2 ;6;686@  @6>;3: 264;6216 1A6

"D44C 44:  )114 466@ 0  1 ; ;@6A;6 0

/ 0
@#
, , -=

( ,


(

" / @;#, ' '=>AC44

@4@  8@#;, =6C@ 99 9 =9C 9 4 9 9=<A9@

99=> D94CC=6 C4A / ##
,

7;61 @  % 4 -= - ) ( 9 6DC99 =<9  %& %&  ;34;;;8  #14;06@6  4 617 6@  @6>= 264;6216 1A6  % $ 1;218  61@6 68646@;8 A6 1714264;6;8  %;@6 6 2 A6 ; 316;6>@6   @6>;3: 61A216 6 264;6216 2 ;6;686@

"D44C 44: 0 )114 466@ 0 1 ; ;@6A;6

+.

7 99  $@$0 C ,

/ 0$@0, , =-( , 95 (

" / 0
@;88, 99=> # 79  / 

, 99=> D94CC=6 C4A / 

,

'=>AC44 @4@  00@$#, =6C@ 99 9 =9C 9 4 9 9=<A9@

73  ;A;64 -=- )

+.

7 9  @; 9C ;,

( 9 6DC99 =<9  %& %&  ;3   ;6 3@  @6>= 264;6216 1A6   #6866   ;6 3@  - + ;3:A61@6 6@86  1 ;81;6 66A  1  @;A16 3@  "1>6666 13:6  %0%" 6 1;218  ) ; 61A;8  @ 6:0);36 @

"D44C 44: 0 )114 466@ 0 1 ; ;@6A;6

/ @;$, , 9=

( , !=!99(

" / 0@888, 99=> D94CC=6 C4A / ##
,

'=>AC44 @4@  
@#, =6C@ 99 9 =9C, 4 9 9=<A9 9 D94CC=6 C4A@

." )%)  0
@


, -"  "%%&' )'+BBB

7 D974D  -%%' "%

' """ %& )()@"

D974D 1 =7 *94  5 C9 47! @>>626868 !  &6@= '

 !-- 

D974D .9 * 5 C9 47 .9! 1;6  &6@= '

 !-- 



";<6 ;3@= &*0"( 63@= >6 ;<>@11 A1>6( 6=2;<4186 6 @686= 6 ;<>@11 A1>6 ; ;3@= A166( 86 164;6:6> 6 66 @@6 1> 2=7? 786266@46 A46@@6 > 6 17;<>6 1 1411463;7;31;6= 3;6 86@4;8 

1141 /( ;6 1 >66>6=  ;<>  46 1146  1@;<446266461@=@ 9D=779C7 547: 95 =A 9 % = AD3C=9 4 0,,? C=930

AD 4 ,
;,#? % <3AD 4 00808@

media

 

   

 


13

Marks Soort Mensen; door Mark Koster, Maarten Bloem en Persis Bekkering

Q&A

Persis Hilton Gal spuwen

Als je niet kunt spellen, kun je ook niet nadenken Waarin het ANP lonkt naar een hipperdepip-locatie in de hoofdstad en MSM in het Wilders kamp wordt getrokken. Heerlijk om een keer helemaal afgemaakt te worden door een wrikkig soort Neerlandica die MSM wijst op spel- en taalfouten, zoals eergisteren in het stukje over de rechtszaak tegen mr. Westenberg. Mevrouw Nelly de Kok (zonder C.O.C.K.) uit Leiden ontleedde het hele bericht en zag in niet één zin een correcte opbouw of logische redeneertrant.

Suggestie: als je niet kunt spellen, kun je ook niet nadenken! Net als rechters verschuilt Kok zich achter (taalkundige) regels en procedures om haar punt te maken, want ondanks het strenge taaldecorum dat Kok propageert is mevrouw het natuurlijk vooral oneens met de Wilderiaanse hetze tegen ’de beffen’. ‘De ‘uitwassen’ van Wilders lijken me echter veel kwalijker voor onze rechtsstaat dan die van welke rechter dan ook. Misschien kan Koster daar eens een stukje over schrijven? Dat is ook meer een zaak van nationaal belang dan

...

deze rechtszaken van één bedrijf’, spuwt ze. Andere keer weer.

Paradigmawisseltje Leuk gerucht uit Amsterdam Noord. Het ANP verlaat Rijswijk voor de Amsterdamse hipperdepip-locatie waar GeenStijl ook huist. De publieke tv-tak van GeenStijl, Powned, wilde er graag zitten, maar huist in De Plantage, bij Artis, waar Pauw en Witteman eerst bivakkeerden. En nu komen de persbureauverslaggevers er wél. Paradigmawisseltje in de media? 1

Baarn, 15:45 Beat De Mol

‘Ik zag hem dit jaar vaker dan ooit’ Johnny de Mol zocht een format. Vader, mediamagnaat en formatkoning John de Mol trok een la open. De twee werken voor het eerst samen, in een spektakelshow. Redactie MSM

...

Het was onvermijdelijk: ooit moesten de tv-paden van Johnny de Mol en zijn vader John de Mol elkaar kruisen. Nu is het zover, Veronica zocht iets nieuws voor Johnny, palief had in een la nog een format liggen. Beat De Mol heet de eerste samenwerking van vader en zoon. Vanaf volgende week is het programma, een soort Sterrenslag meets Jackass, te zien. Elke week neemt Johnny het op tegen een BN’er, allebei mogen ze een team samenstellen van helpers en het koekhappen-met-een-twist kan beginnen. MSM moet trouwens niet meteen denken aan nepotisme. ‘We hadden meerdere producenten gevraagd om iets nieuws, ook Talpa. Zij hadden gewoon het beste idee’, aldus Johnny, die met dit program niet voor inhoud maar pretentieloos vermaak gaat. ‘Ik kan gewoon voor lul staan, rondspringen en los gaan. Een normaal studioprogramma, in een vast keurslijf, zou niets voor mij zijn.’ ‘Het is precies goed voor Johnny, hij is geen

LEO VOGELZANG

Robert ten Brink die zegt: dit zijn de gasten van vanavond, dat moet je hem niet laten doen’, vindt ook zijn vader. ‘Dit programma moet een wervelwind zijn die je huiskamer inwaait’, doceert de formatkoning. Voor Beat De Mol werkten de twee innig samen, de een in rol van meester, de ander als tips opzuigende spons. ‘Ik heb mijn vader dit jaar vaker gezien dan ooit volgens mij, het is heel inspirerend om met hem te werken. Dat klinkt gezapig, maar hij is gewoon de beste. Nu zie ik dat van dichtbij. Hij ziet elk detail, elk wissewasje. ‘Jezus man’, denk je dan ‘maak je niet druk’. Maar ja waar houd je dan op met je druk maken, hè?’ John de Mol deelt ook een veertje uit. ‘Johnny is professioneel, goed voorbereid en een harde werker. In de studio was hij wat onervaren en onzeker; daar hebben we aan gewerkt en hij pikt het snel op, daar coach ik hem bij. Daar hebben we wel eens discussies over, maar nooit conflict, want ik weet gewoon goed hoe hij het moet doen. Dat kan ik ook beredeneren.’ Kopzorgen komen soms van zoonliefs wildebrasgedrag. ‘Doe eens rustig, denk ik dan. Laatst reed hij weer 140 km. op quads rond.’ John de Mol grijpt dan niet in. ‘Het was toch al opgenomen, dus wat doe je eraan?’ 1

Als een muppet over Oud Zuid lullen De serie Gooische Vrouwen is veel te braaf, vindt showbizzdiva Patty Brard. In Amsterdam Zuid, dáár moet je zijn voor het echte drama. AMSTERDAM

...

Dus heeft u maar de nieuwe NET5-serie geschreven? ‘Nou, nee, dat verhaal is alweer een eigen leven gaan leiden. Het scenario is er nog niet. De eerste aflevering wel, die ligt nu ter beoordeling op het bureau van NET5.’ En, wat was hun reactie? ‘Ze vinden het heel goed, maar of dít de nieuwe dramaserie van komend seizoen gaat worden, daar zijn ze nog niet over uit. Hij zit in de race tussen andere ideeën.’ U zong in Luv’ en presenteert tvprogramma’s. Bent u ook al een schrijverstalent? ‘De eerste aflevering heeft Steven R. Thé in overleg met mij geschreven. Hij is schrijver van onder andere Gooische Vrouwen.‘ Oud Zuid, supermooi? ‘Het is veel harder dan het Gooi. Meer criminaliteit, meer voetbalvrouwen, meer gescheiden vrouwen die geen alimentatie krijgen. Er is veel minder en tegelijk veel meer glamour. Alles is er méér.’ Wie wordt de Amsterdamse Willemijn, of Cheryl Moreiro? ‘We hebben drie castingvoorstellen gedaan, maar wie dat zijn, wil ik niet zeggen. Een ‘Willemijn’ zul je overigens niet vinden in Oud Zuid. Er zit daar geen oud geld.’ Geeft u uzelf ook een rolletje? ‘Geen idee. Maar ik zou er graag in willen spelen, ja!’ U vluchtte naar Amstelveen. ‘Ja, ik ben als die oude mannetjes van de Muppets: ik kijk ernaar en ik lul erover.’ 1

‘Ik kan gewoon voor lul staan, rondspringen en los gaan.’ ROY BEUSKER

Panterprint

Tweet van de dag

Videobulletins

DE KIST VAN NEL VEERKAMP

‘Heb de hele dag in een vliesjack pompbediende gespeeld, nu in de auto omtoveren tot red carpet worthy something. #GlamourIsAnders’

OMROEPEN PESTEN VVD

Nel Veerkamp, u kent haar wel, de 82jarige moeder uit de realityserie De Veerkampjes, heeft niet lang meer te leven. Ze weegt nog maar 25 kilo en werd in september opgenomen in het ziekenhuis. De voorbereidingen voor een groots afscheid worden ondertussen getroffen. Zo is haar doodskist al af. Hij is ontworpen door kunstenares Debbie Riechelman. De deksel is bezet met 756 Swarovski kristallen, waarvan 66 in de vorm van de letters NEL, en de overige 690 zitten in een blinkende

tijgerkop. Damien Hirst, de schepper van die met diamanten bedekte schedel die miljoenen kostte, zou er jaloers op zijn. De binnenkant is, hoe kan het ook anders, bedekt met panterprint-bekleding. De knuffeltokkie heeft de kist inmiddels al drie maal gezien en is onder de indruk van het resultaat. ‘Ik wil begraven worden in mijn ‘panter’-bontjas’, vertelde ze. Mopperkont Nel slijt haar laatste dagen in huis bij haar dochter Hanny en dier man Ton.

Victoria Koblenko in een fleecejack, dat willen we wel zien!

Op de dag dat VVD’er Anouchka van Miltenburg roept dat de publieke omroepen zich minder op internet moeten concentreren, maakt de NOS bekend dat hun site vanaf vandaag wordt uitgebreid. Vijf keer per dag wordt het nieuws gebundeld tot een videobulletin van 60 seconden. Meer omroepen lieten gisteren weten nieuwe online-initiatieven te hebben.

Winterheertje

Subtiel

Mail de tiplijn van MSM!

Raoul Heertje is dit seizoen voor de tweede keer de interviewer van Wintergasten. De presentator zal onder anderen zanger Antony Hegarty doorzagen.

Silvio Berlusconi merkte gisteren op dat het beter is om ‘van leuke meisjes te houden dan om homoseksueel te zijn.’

Heeft u een nieuwtje, wilt u ons iets influisteren of is er ergens een topfeestje? Schroom niet en mail ons! [email protected]

Dé carrièrebeurs in het najaar voor student, starter en professional!

vrijdag 12 & zaterdag 13 november Amsterdam RAI Wil jij carrière maken? Bezoek dan de beursvloer met een groot aantal topwerkgevers, laat je cv checken en volg diverse interessante workshops waaronder: - Carrièretips van mr Oscar Hammerstein - Overtuigend argumenteren tijdens je sollicitatie - Hoe word ik een HiPo? - Leren speechen als Obama! - Maak indruk met non-verbale communicatie Gastvrouw: Nikkie Plessen Opening door: mr Oscar Hammerstein Optredens van Jaap, winnaar X-factor 2010 en Peter Beense

Meer informatie en gratis entree

www.carrieredagen.nl

Op de Nederlandse Carrièredagen zijn onder andere de onderstaande organisaties, bekend op 1 november, aanwezig met stand en/of (workshop)spreker. Kijk voor een update op www.carrieredagen.nl.

     

   
 

Dr. ir. Masi %# (    #  $ 3 78
/
2//2 7373;//
278 7
5 7=
33 23 #0/ 35/1 
23 !;;3 33=/
2756323
&

9 /9 078 33
279 /9 
33: #317//;  23 /93;7893 7823 7 3
 23 /3 277
& 753 =3 
23 =33 1;7=/3 1
;& 173 1
;& 353
 3
;7163
& 3=7= /2733=& , ) ;716=3/;3
3;53
& 9/16753 & ;73 #0/ 03= 3
23533
  
23 =3378<  7
3/
71 '$ ""
%.) "

)+ - &" ") "  "" +$((      



Dit is Masi Mohammadi, gevlucht uit Iran. Onlangs is zij gepromoveerd met steun van het UAF. Het UAF helpt vluchtelingen als Masi die hun land moesten verlaten vanwege oorlog en vervolging.

3 93
//23
/
#0/ 

/ ;50// 2 63 #==371/; ;; (633; 7 3 33=& 
330// 2 23  *"= 3
030// 2 #0/- ;;/
2 #/43 // /
'3671;3 
/=71 
; 
23233; 7=//9: 3 1=07
/73 /
233 93
//23
=//9 #0/ 
739:

Op dit moment steunt het UAF 3000 vluchtelingstudenten. Maar er staan nog veel vluchtelingen op de wachtlijst.

3=: 3079 3:  7 /46: /
3.7 37
5 ( ! (   ( ($ !

(  $ !  ,

Steun het UAF met
1,50 per maand sms STUDENT AAN naar 4488 www.uaf.nl

""* 
 )&"
%+ '' ( )%+ ) 
""") ) )
&)
,#
&",)+ )) 
 
, ", +(+ 

,
,) 03623
: '//5 

// =33 7
4=/73 3
=//9 33
347<

Geef gevluchte studenten een nieuwe toekomst!

35/1 $7
5 (/5


Family Cars B.V. Sijsjesbergweg 4 1105 AL Amsterdam - telefoon 020-4001705

Studie en werk voor hoger opgeleide vluchtelingen

MsM

 

   

 


15

Floortje Dessing heeft een reisboek gemaakt met Guido Keff, de ideale man waar ze nooit een relatie mee zou willen onderhouden. ‘Hij is wel helemaal mijn type.’ Dessing en Keff Reistegelwijsheden

‘We houden niet van getut’ Mark Koster AMSTERDAM

...

Guido Keff (47) en Floortje Dessing hadden natuurlijk al jaren geleden moeten trouwen, maar het platonische liefdesduo zal nooit samen naar het altaar schrijden. ‘Wat wij hebben is beyond verliefdheid’, zegt Dessing (40). De tortelduifjes surfen samen, drinken graag een glas, of (zoals nu) geven getweeën een reisboek uit, want dat is uiteindelijk veel amusanter dan het hele erge doen. ‘Je weet dat als je iets begint, het ook voorbij kan gaan en die gedachte is veel erger dan de seksspanning’, zegt Keff. ‘Ik wil hem nooit kwijt en daarom zijn we vrienden’, antwoordt de blonde BNN-globetrotter. Dessings jarenlange zwerven over de aarde heeft nu geleid tot een boek: 365 dagen. Voor elk etmaal is er een reisverhaal. 365 dagen is een hele dikke scheurkalender voor globalisten met een groen hartje. Speciaal voor MSM heeft het schrijversduo nog een paar nieuwe reistegelwijsheden bedacht die anders in de la achterblijven. 1) ‘Bezit is balast. Het enige wat je nodig hebt is een nieuw setje kleren, een tandenborstel, een Apple computer en een paar goede kitesurfboarden.’ Dessing heeft haar jaloersmakend mooie woonboot aan het Amsterdamse Flevopark van 200 m2 onlangs verkocht en woont nu afwisselend bij haar ouders en een ex-vriend die weer verkering heeft met oud-Dolly Dotter Patty Zomer, die tegenwoordig haar leven wijdt aan styling. 2) Zoek uw minnaars in het buitenland, want Nederland is niet meer dan een tussenstop. Dessing heeft na een liefdesaffaire met een tikje oudere Italiaan, zich nu amoureus geëngageerd met een Franse schipper. De tv-nomade van 3 op Reis heeft nog wel eens ‘een projectje’, maar zelden langdurig. Komt ook bij dat ze zichzelf ‘zeker niet de hoofdprijs’ vindt. En wie wil dat nou: dat je schatje elke nacht slaapt in een ander stadje, en dan ook nog zonder jou. 3) Fietsend door de lage landen ontdek je meer dan vliegend door ijdele hoogten. De BNN-verslaggeefster kampeert nog steeds regelmatig met haar vader (81) op natuurcampings. Ook in het herfstige en regenachtige najaar. Recreëren buiten de traditionele paden is een familiekwaaltje overigens. Haar oma, die werd geboren in 1870, was de eerste Leidse vrouw met een fiets. Als Leiden zondags langs de gracht kuierde, pedaleerde grootmama al op en neer naar Katwijk, zoals haar kleindochter nu even een bezoekje brengt aan Antarctica. 4) Gij zult zich verzetten tegen getut Tja, Dessing is een vrouw, maar toch ook weer niet. Wie reist, wordt wel

Als het stortregent in Bretagne vind zij ‘t de perfecte tijd om te gaan surfen. Hij heeft geen zin om in het koude zeikwater rond te moeten dobberen. FRANK GROELIKEN

Publishingduo Uitgever Mai Spijkers van Prometheus krijgt concurrentie van eigen auteurs. Floortje Dessing, die met haar eerste reisboek 100 wereldplekken die je gezien moet hebben, bijna 150.000 exemplaren verkocht, begint haar eigen boekententje, samen met haar zakenbuddy Guido Keff. Spijkers treedt op als distributeur. ‘We kwamen hem tegen’, zegt Keff, ‘hij vroeg meteen: ‘Nou, laat maar eens zien dat boek? Hoeveel gaan we verkopen…’’ Keff en Dessing werkten ooit samen bij uitgaansblad Strictly. Keff was er uitgever. Dessing muziekrecensente. Nog iets opvallends: ondanks hun wederzijdse aantrekkingkracht naar elkaar is er nimmer seksuele intimiteit ontstaan. Dessing: ‘Huggen doen we wel.’ 1

eens vies. En wie smerig wordt, moet een beetje kunnen genieten van de schoonheid van het lijden. Keff, ook niet echt een tut, vindt soms dat zijn droomvrouw te ver gaat in haar stelje-niet-aan mentaliteit. Als het stortregent in Bretagne, vindt zij ’t de perfecte tijd om te gaan surfen. Keff: ‘Ik denk: ik heb geen zin om in dat koude zeikwater te moeten dobberen.’ 5) Eerst Pitcairn zien en dan sterven. Naar Venetië of Napels verlangen we allemaal, maar aanmonsteren op het minuscule en onbereikbaar bergeiland Pitcairn (47 vierkante kilometer) in de Grote Oceaan is toch een stukje exotischer dan met de Ryan Air bustaxi uitstappen op het San Marcoplein of gedropt worden op Capri. Pitcairn is ‘s werelds meest afgelegen woongebied, op drie dagen varen van een Frans Polynesische bountyeiland en slechts te bereiken per boot, aangezien het robuust-rafelige oceaanterritorium geen landingsbaan voor

vliegtuigen kan herbergen. 6) Wij lezen alles van Boudewijn Büch en passeren hem dan in lef. Eilandenofiel Büch was een schrijver en ziekelijk reisverslaafd, een beetje als Dessing, maar dan anders. De literator had, zoals Dessing zegt ‘een bibliotheek in zijn hoofd en in zijn huis.’ Hij stond op vele door watervlakten omringde zandhopen, maar landde zelf nooit op Pitcairn, omdat het barre weer dat die dag niet toeliet. Plus 1 voor Dessing. 7) Het organiseren van strandvolleybaltoernooien is de leerschool voor het maken van een cool reisprogramma. Wie betaald de globe overtrekt, moet wel een beetje kunnen ritselen en rommelen natuurlijk, en dat leer je op het strand bij een paar potjes gesponsord strandvolleybal. Dessing en Keff – hij is de telg uit een beroemde kaasdynastie – leerden elkaar midden jaren negentig beter kennen op

een door adverteerders gefinancierde beachvolleybalpartijtje. Zij deed de presentaties gratis voor hem. Hij gaf haar een overgebleven Lancôme zonnebrandpakket, of iets van nog minder waarde. Tja, daarna is alles te verdragen als je voorgefinancierd op reis mag, behalve dan misschien het valse verzoek van een RTL-baas om ook een show over grappige huisvideo’s aan elkaar te babbelen. 8) Olifantenmest is een prachtige grondstof om reisanekdotes in te verpakken. Ja, als je voor elke dag in het jaar een stukje hebt geschreven dan bundel je dat in de uitwerpselen van een olifant. Het poeppapier dient wel te worden betrokken bij een recyclemolenaar in Engeland. En wat je met het geld doet? Oh, dat geef je weg aan een stichting die kinderen een vakantie aanbiedt. Of je koopt een vakantiehuis in Spanje voor al je vrienden. Dessing: ‘Ga ik dan toch nog settelen op een plek? Het zal toch niet...’ 1

Vriendje en vriendinnetje

Opletten, pappa

Voor een prikkie naar Guido

‘Het is nu van daten overgegaan naar vriendje en vriendinnetje.’ Toe maar, heftige uitspraken van Johnny de Mol over zijn samenzijn met Bridget.

The Terminator is vergeten zijn kroost in de gaten te houden. Arnold Schwarzeneggers zoon werd dit weekend gearresteerd op een luidruchtig feestje.

Caberetier Guido Weijers gaat zich hard maken tegen handelaars die kaartjes voor zijn theatershows tegen woekerprijzen verkopen.

Welkom bij Mandemakers Keukens

VRAAG NU HET GRATIS MANDEMAKERS KEUKENINSPIRATIEBOEK AAN 116

pagina’s

WILT W ILT U KEUKENINSPIRATIE K OPDOEN? V RAAG DAN HET MANDEMAKERS VRAAG KEUKENINSPIRATIEBOEK AAN OF K EUKEN KIJK OP WWW.MANDEMAKERS.NL

U ziet een deel van een testimonial uit het Mandemakers Inspiratieboek. Mandemakers wil u namelijk niet alleen Insp keukens keuke laten zien die in de showroom zijn opgesteld, we laten u ook graag binnenkijken bij onze klanten.

Schijnbare tegenstelling Sch “De keuken k past wat kleur en belijning betreft perfect in huis. Ze maakt er op een natuurlijke wijze deel van het h Toch is deze moderne keuken een ware eyecatcher, uit. To dankzij d k de strakke lijnen, het materiaalgebruik en de kleur. Opvallende elementen zijn de langwerpige, zeer praktische inductiekookplaat en de vierkante spoelbak.”

Granieten keukenblad uitzoeken “De klanten kozen voor Mandemakers Keukens, want ze kozen voor bewezen kwaliteit en goede service. Zo kregen ze onder meer de gelegenheid om hun granieten keukenblad te komen keuren en beoordelen in onze eigen fabriek.” Ben en Stefan Mandemakers

De exclusieve collecties van Mandemakers:

Barendrecht Pesetastraat 2 tel 010-4837596

Groningen Sontweg 1/1 tel 050-4062565

Kaatsheuvel Rechtvaart 8 tel 0416-279269

Nordhorn (D) Nieuw! Thüringer Straße 1 tel 0049-5921-30839-0

Wateringen ’s-Gravenzandseweg 23 tel 0174-220566

Woerden Finse Golf 2 tel 0348-480460

Zutphen Gerritsenweg 16 tel 0575-543553

W W W. M A N D E M A K E R S . N L

Zwolle Marsweg 37a tel 038-4669050

 

 

Uit & thuis UIT

 

 


17

Nacht van de Wansmaak Holland Animation Film Festival

Van atoomapocalyps tot oerporno Een avond vol curiositeiten. Dat belooft Jan Doense voor zijn Geanimeerde Nacht van de Wansmaak. Disney draait zich om in zijn graf bij Jans X-rated Sneeuwwitje.

2

4

In 1959 kondigde een grote filmstudio The Angry Red Planet aan, een nieuwe scifi-klassieker in de dop. De revolutionaire Cinemagic special effects zouden het publiek in absolute vervoering brengen. ‘Uiteindelijk viel de film natuurlijk ontzettend tegen’, zegt Jan Doense, oftewel Mister Horror. ‘De beloofde Cinemagic bleek een bordkartonnen achtergrond en het betere knip- en plakwerk te zijn.’ The Angry Red Planet werd in plaats van een scifi classic scifi pulp. Het experiment mondde uit in vreemde creaties, zoals op de foto hiernaast: een onvervalste Bat-Rat-Spider-Crab! Naast deze film ook heerlijk slecht geanimeerde scènes uit Nightmare on Elm Street 5 en Heavy Metal.

Amerikaanse reclames en advertenties zijn een dankbare bron voor crap van het hoogste kaliber. Het soort waar domme consumenten met open ogen in trappen, hoe cheesy of slecht geanimeerd ook. De in het verleden mateloos populaire chocolademelkfabrikant Nestlé is één van de blikvangers van de nacht. Jan legt het even uit. ‘Een spuuglelijke pop met een irritante stem wil vals zingend kinderen overtuigen zijn chocodrankje te drinken. En andere reclame voor Nestlé is gestoeld op hetzelfde principe. Ditmaal een hond, Farfel, met dezelfde stem en hetzelfde stomme liedje.’ Hiernaast nog aandacht voor Chef Boyardee’s Beefaroni. Jawel, een weerzinwekkende mix van biefstuk en macaroni die eruit ziet als hondenvoer. Amerikaanser kan niet. En dat maakt het grappig.

Bordkartonnen special effects

1

Propaganda uit vervlogen tijden

Duck and cover, het was jarenlang het devies voor Amerikaanse burgers in de barre tijden van atoomgevaar. De voorlichtingsfilmpjes kunnen behoorlijk ridicuul en surrealistisch zijn. Tegenwoordig lachen we om de naïviteit van de jaren vijftig, waarin de Amerikaanse anti-communistische propagandamachine op volle toeren draaide. De documentaire The Atomic Cafe toont de grappigste en verbazingwekkendste voorlichtingsfilmpjes uit de oude doos. De matig geanimeerde modelburgers kramen de domste teksten uit terwijl ze achter een muurtje schuilen voor de kernbom. Ook uit de Koude Oorlog: propaganda vanachter het IJzeren Gordijn. Ook de Russen konden er wat van!

Geanimeerde tv-commercials

3

Duitse oerporno & historische erotica

Nederlanders kunnen cinematografisch plat en bloot zijn, maar de Duitsers waren in de jaren twintig grondleggers. Tijdens dit onderdeel van de nacht een hele stoet aan, voornamelijk Duitse, collages en fragmenten van erotische filmpjes die in de loop van de eeuw in pornobios-

5

copen werden gedraaid. Jan licht enthousiast wat voorbeelden toe. ‘Krazy Kat & Ignatz Mouse is de extreme variant van Tom & Jerry. Heb je ooit een kat gezien die door een muis van achter werd genomen? Verder hebben we een x-rated variant van Sneeuwwitje met stroboscooplicht.’

Groen bloed & afgehakte geslachtsdelen

Van oerporno nu een treetje hoger op de rariteitenladder. Opnieuw veel Duitsers en bizarre seks uit vervlogen tijden. Ditmaal overgoten met een sausje van gore, bloed, geweld en muziek. Zoals het korte, surrealistische Blue Moon, begeleid door het gelijknamige nummer van Elvis Presley. Of Die Bitter Boüse Frida, uiteraard Duits en zeer vreemd. Een eigenzinnig spektakelstukje inclusief afgehakte geslachtsdelen en groen bloed. Er volgen meer curiositeiten, zoals een sprookje met

de veelzeggende titel Prinz Eisenschwanz. De hoofdfilm van de nacht is Tarzoon: Shame of the Jungle. Deze Frans/Belgische scandaleuze persiflage op Tarzan werd eind jaren zeventig zelfs gedistribueerd in de Verenigde Staten. Een unicum. De Geanimeerde Nacht van de Wansmaak zaterdag 6 november, 22:15 uur Bioscoop City, Utrecht www.haff.nl

 






 
  
 0"$,.&"

/
"+
$*"/







 
 
  

+
!"5"
&+!.1(3"(("+!"
2&'#!")&$"
!, 1*"+0&."/".&"
$0
1
,-
."&/
!,,.
0&'!
"+
3".")!
-
5,"(
+.
!"
"//"+0&"
2+
(1+/0
"+
."0&2&0"&0
"+
3."
")"2"+&/
+&"0
))""+
2,,.
(1+/0)&"#%""./
-"")!11.

*&+10"+
"!".)+!/
,+!".0&0")!


".0
+/0.
&/
""+
2+
!"
")+$.&'(/0"
&+"/0"+
!&"
"!".)+!
,,&0
%""#0
$" ("+!
+
!"5"
1+&"("

!2! ,))" 0&"
&/
5&'+
2".5*")!"
3".(
&'
")(.
$". %0
&+ )
!"
/ .3&++"+!"
!, 1*"+0&."
)/
)1/
!&2"./"
1+&"("
"40./
-"")!11.

11.

!2&"/-.&'/
6




!2&"/-.&'/
6


 

 

 

 


"4 )1/&"#
6

2".5"+!(,/0"+


"4 )1/&"#
6

2".5"+!(,/0"+

,,.
*"".
&+#,.*0&"
"+
"/0"))"+
$
+.
!"
3"3&+(") "2".0&'!
&/

3".(!$"+

18

 

 

Uit & thuis UIT

 

 


Waar & wanneer? Waar? Kloveniersburgwal 47 Amsterdam Wanneer? Vrijdag 5 november: 18.00 - 22.00 Zaterdag 6 november: 14.00 - 18.30 Zondag 7 november: 14.00 - 18.30 Gratis toegang Zie voor verdere informatie: www.documentyou.org

FOTO’S: HANS HILTERMANN

Expositie Hans Hiltermann

De mens met zo min mogelijk maskers Komend weekend exposeert Hans Hiltermann in zijn studio een selectie van een kleine honderd foto’s, deels vrij werk, deels portretfotografie in opdracht. Ben Rogmans AMSTERDAM

...

Na ruim zestien jaar succesvol fotowerk in de reclamewereld besloot de Amsterdamse fotograaf Hans Hiltermann dat het roer maar eens radicaal om moest. Vanaf 2002, en vanaf 2004 fulltime, legt hij zich toe op het document YOU, een enorme serie indringende portretten van gewone mensen.

MUSICAL RECENSIE MAARTEN BLOEM

...

Soldaat van Oranje kan niet zingen

W

ie naar Soldaat van Oranje de musical rijdt, gesitueerd in een vliegtuighangar op vliegveld Valkenburg, komt meteen in WOII sferen. Er wordt geparkeerd op een landingsbaan, tussen zoeklichten en een vliegtuigwrak. De hangar herbergt een inge-

De portretten van Hans Hiltermann zijn fascinerend omdat ze zonder enige opsmuk of afleiding diep doordringen achter de maskers voor alledaags gebruik. Hiltermann: ‘Ik wil geen make-up, geen zichtbare kleding, geen grote glimlach, de haardracht altijd geminimaliseerd, geen tatoeages, die fotografeer ik niet, en de piercings moeten uit. Ik wil zo min mogelijk maskers.’

Uur kennismaken Hij werkt vanuit een vensterloze studio aan de Kloveniersburgwal. Het maken van één foto neemt bij hem een uurtje of vier in beslag, althans in mijn geval. Het eerste uur vult hij met een kennismakingsgesprek. Hij ver-

nieuze tribune, hij kan 360 graden draaien, van decor naar decor. Het ene moment ben je op een fictief strand met echt golvend water, dan draai je naar de vertrekken van koningin Wilhelmina te Engeland, of naar het studentenhuis van Erik Hazelhoff. Op het verhaal van die held, al eerder beschreven in de film Soldaat van Oranje uit 1977, is de musical gebaseerd. Hazelhoff studeert te Leiden wanneer de oorlog uitbreekt, leunt niet achterover en gaat in het verzet. Het verhaal boeit moeiteloos en het helpt dat het productioneel wel snor zit bij deze musical. Stevige muzikale begeleiding, mooie special-effects en geprojecteerde filmfragmen-

‘Ik wil geen makeup of zichtbare kleding. Zo min mogelijk maskers.’ Hans Hiltermann

telde me waarom hij het project YOU tot het uiterste zal voortzetten. En waarom YOU in zekere zin de tegenpool is van het werk dat hij in de reclamewereld heeft gedaan. Daarna volgt een ontspanningsoefening in de vorm van een meditatie. Minuutje of twintig. Telefoons uit. Deurbel uit. Geen afleiding. Gedempte stemmen. Hiltermann doet

ten, het is moeilijk je los te rukken van hetgeen zich voor je neus afspeelt. Het had perfect kunnen zijn als er net zo goed gelet was op de liedjes en zangkwaliteiten. De liedteksten komen uit de VS, werden met een rijmwoordenboekje vernederlandst en daarna gezongen door een cast van toneelacteurs. En hoewel dat het spel ten goede komt, hadden de zangstukken wel wat meer peper kunnen gebruiken. Nu blijft muzikaal gezien te weinig hangen. 1 New Productions Soldaat van Oranje, de musical

Sweet child of mine

Nu pas?

Jammer, dames. Gitarist Slash trekt zijn scheidingsaanvraag weer in. Hij en Perla Ferrar zijn negen jaar getrouwd en hebben twee zonen.

Charlie Sheen is wel (derde keer) weer vrij; hij gaat scheiden van zijn geplaagde geliefde Brooke Mueller.

zelf ook mee. Daarna ga ik op een rechte stoel zitten. Ik word aan alle kanten omringd door enorme hagelwitte panelen en een batterij flitsers op hoge statieven. Door een van de panelen steekt de lens van een Hasselblad met 39 megapixels per opname.

Document Ik moet me in gedachten concentreren op iemand die ik volledig vertrouw, intussen doodstil zitten en de aanwijzingen van de fotograaf opvolgen. Het hoofd drie millimeter naar links, de kijkrichting een centimeter omhoog. Hiltermann maakt bij iedereen precies zestien foto’s. Als onervaren amateurmodel besef ik na

afloop dat een paar uur aan voorbeelden en poseren doodvermoeiend is. Het resultaat van het werk is een bijna onbarmhartig scherp portret. Alle pukkeltjes, haartjes, stoppels, rimpels, barstjes en vlekjes zijn zichtbaar. Hiltermann omschrijft het project als een communicatiedocument: ‘Door de hoeveelheid mensen bouw ik een document op dat in de toekomst een beeld geeft van de generatie die nu leeft. Mensen in al hun verscheidenheid en uniciteit op exact dezelfde manier gefotografeerd. Een jaar of acht geleden heb ik de vorm voor deze portretten ontwikkeld en toen wist ik: hiervoor ben ik gaan fotograferen. Vanaf dat moment kon ik dus eigenlijk niks anders meer.’ 1

 

 

Uit & thuis UIT

 

 


Theater Phaedra

Pop

Fatale incest met je eigen stiefzoon

Keith Richards is een goede Keith Richards De autobiografie van Keith Richards boeit tot het einde. Er wijkt maar weinig af van het clichébeeld. Arjan Terpstra AMSTERDAM

...

Over een muzikant als Keith Richards raak je nooit uitgelezen, dus dat zijn autobiografie Life interessant zou worden, stond bij voorbaat vast. De Rolling Stones-gitarist staat met zijn door drugs verweerde kop, zijn kohlpotlood-ogen, vogelverschrikkerskledij en pakkende gitaarlicks symbool voor alles wat rock-‘n-roll is: leven voor en door muziek, meiden en drugs, de totale omkering van het burgerlijke. De uit 1943 stammende gitaarheld is zelfs zo’n wandelend cliché geworden, dat Johnny Depp hem als model gebruikte voor zijn Pirates of the Caribean-kapitein Jack Sparrow. Dan ben je als entiteit de mens met al zijn tegenstrijdigheden ver voorbij en treed je toe tot het pantheon van iconische figuren uit de populaire cultuur: Captain America. Mickey Mouse. Keith Richards.

Actrice Chris Nietvelt eist sympathie voor de perverse Phaedra. ‘Ze doet gemene dingen vanuit de liefde.’ Dirk Koppes AMSTERDAM

...

Ze hoort bij de Olympische top, stelt regisseur Ivo van Hove. Een heel uitgesproken actrice, vindt collega Gerardjan Rijnders. ‘Mensen adoreren haar, of ze denken: o nee, niet weer die vrouw.’ Chris Nietvelts (48) acteerstijl met veel mimiek en een uiterst precieze tekstbehandeling maakt haar bij uitstek geschikt om de hoofdrol van Jean Racines Phaedra (1677) te spelen. In deze Franse tragedie verzaakt Phaedra haar afwezige man koning Theseus en wordt ze hopeloos verliefd op haar (volwassen) stiefzoon Hippolytos. Ze is een slachtoffer van haar eigen impulsen, en pleegt aan het eind van de avond zelfmoord. Voorlopig kauwt de gedoemde Vlaamse vrolijk op een stuk vis in de kantine van Toneelgroep Amsterdam. Een uur later zal ze beginnen aan de eerste doorloop van de productie die 7 november in première gaat. Wat voor vrouw is Phaedra? ‘In bijna elke scène zegt ze: laat mij maar doodgaan. Ze is vervloekt door Aphrodite, dat noodlot torst haar familie al generaties mee. Haar moeder heeft geneukt met een stier, haar zus Ariadne is bedrogen door de ex van Medea. Het is een zootje daar. En dan wordt ze verliefd op haar stiefzoon. Deze vrouw is zich bewust van haar noodlot, tegelijk wil ze in al haar poriën leven. Ze vraagt zich af hoe ware liefde zou kunnen zijn, hoe haar geluk eruit zou kunnen zien met Hippolytos. Deze vrouw doet belachelijke en gemene dingen, maar het komt allemaal voort uit liefde.’

FILM RECENSIE JEFFREY BUYS

...

Komisch talent van enfant terrible

D

e carrière van Robert Downey Jr. kent hoge pieken en diepe dalen. Zo brak hij eind jaren tachtig door als jonge twintiger, was lid van de fameuze en beruchte brat pack en greep net naast een Oscar voor de titelrol in de biopic Chaplin, maar daalde vervolgens

Fatale liefde. Foute liefde. ‘Ik ben als Phaedra een oudere vrouw tegenover een jonge jongen, ook nog mijn stiefzoon. Technisch is het geen incest, maar toch reageert hij op mij als de vrouw van zijn vader. Ik weet dat het niet kan, maar toch ga ik verder. Het overkomt me, alsof het van buitenaf is opgelegd. De emotie is te groot en vecht zich naar buiten.’ Kun je zo’n liefde voorstellen? ‘Liefde kan altijd toeslaan, of je nu 50 of 20 bent. Ik heb zelf een zoon van 14, maar kan me niet voorstellen dat ik bij een van zijn vriendjes denk, goh

Sterveling

‘Ik weet dat deze liefde niet kan, maar toch ga ik verder. Het overkomt me.’ wat een lekker ding. En toch: het gebeurt, het komt voor. Ik wil dat niet bij voorbaat veroordelen. Al zal ik indien mijn zoon met een vrouw van mijn leeftijd langskomt alle denkbare bezwaren aandragen.’ Je hebt Chris Nietvelt-liefhebbers en -haters. Snap jij dat? ‘Ik houd zelf eerder van de controverse dan van het veilige midden. Sommige mensen vinden mijn acteerstijl te emotioneel, te groot, anderen vinden het fantastisch. Net zoals sommigen bepaald eten niet lekker vinden.’ Regisseurs roemen jouw taalgevoel. Waar komt die vandaan? ‘De klankkleur van woorden fascineert me. Stel je zegt gruwelijk. Heb je

af in een wereld van drugs, alcohol en ongeladen pistolen. Meerdere malen zag Downey Jr. de binnenkant van een gevangeniscel of afkickkliniek. Sinds zijn rehabilitatie in 2001 heeft hij het rechte pad weer gevonden. En met succes. Hij wisselde het afgelopen decennium artistieke hoogtepunten (Good Night, and Good Luck, Zodiac) af met kaskrakers als Iron Man en komedies als Tropic Thunder. Voor die laatste, een uitbundige parodie op het oorlogsgenre, mocht hij zelfs een Oscarnominatie bijschrijven. Het zegt veel over het komische talent van Downey Jr., aangezien het vrijwel altijd dramarollen zijn die in de prijzen vallen.

19

Chris Nietvelt. JAN VERSWEYVELD

het over honderdduizend kinderen die overlijden door de tsunami, dan is dat een ander gruwelijk dan dat van een koalabeertje dat van een tak valt. Dus ik kies al een kleur bij het woord gruwelijk. Dat kan bij elk woord. Vervolgens volgt de zoektocht naar het juiste taalritme. Als dat klopt, kun je zelfs met de stelling van Pythagoras warmte en emoties oproepen. Niet dat ik dan zelf snikkend mijn verdriet de zaal in smijt. Ik kan bij jou ontroering opwerken, zonder dat ik zelf ontroerd ben. Dat kunnen de woorden doen. Nee, dat is niet saai of klinisch. Elke toeschouwer kan de tekst invullen met zijn emoties, zijn leven.’

In Due Date neemt hij de rol van aanstaande vader Peter op zich. Door een bizarre serie misverstanden in en rond het vliegtuig krijgt hij een vlieg-

Jij hebt na dertig jaar hier nooit je Vlaamse accent afgelegd. Waarom niet? (verbaasd) ‘Daar heeft nog nooit iemand commentaar op gegeven! Ik ben er nooit toe gedwongen. Ik let wel op mijn taal: als ik in Vlaanderen rondloop, spreek ik veel platter. Qua accent bewandel ik een middenpad, blijkbaar stoort het niet. Het is mijn vrijheid, die mij niet is afgenomen. Anders had ik het hier niet 30 jaar volgehouden. Ik ben een Vlaamse, getrouwd met een Nederlander en Nederlandse kinderen.’ 1

* www.tga.nl, Phaedra 4/11 t/m 23/12

verbod aan zijn broek terwijl zijn vrouw op het punt van bevallen staat in Los Angeles. Peter moet zo snel mogelijk vanuit Atlanta naar de westkust. En dus heeft hij geen andere keuze dan de lift accepteren die Ethan Tremblay (Zach Galifianakis) hem aanbiedt. Ethan, een werkloze acteur met permanent, klein kefferhondje in een handtas en de as van zijn overleden vader in een koffieblik, was de veroorzaker van zijn vliegverbod. Een roadmovie is geboren. Ondanks de hoge grapdichtheid weet Due Date niet de gebruikelijke clichés van het genre te vermijden. Uiteraard blijken de twee na anderhalf uur oorlog voeren toch wel beste

Van Life verwacht je dat al die menselijke tegenstrijdigheden in beeld komen, en dat Keith weer tot de wereld der stervelingen gaat behoren. Maar het moet gezegd: Keith Richards is een behoorlijk overtuigende Keith Richards. Het boek verhaalt in geuren en kleuren over zijn muzikale stappen, zijn drugsgebruik en de oorsprong van de Rolling Stones-anekdotes die de ronde doen. En dat alles met een oprechtheid en openheid die in andere biografieën node gemist wordt. Een oprechtheid die vertederend is, vooral als Richards probeert te verklaren in hoeverre zijn drugsgebruik zijn gitaarspel heeft beïnvloed. Vaker niet dan wel – drugs hielpen zich te concentreren, niet om een creatieve sfeer op te trekken waarbinnen zich geniale ingevingen voordoen. Dat soort verklaringen geeft aan het icoon Keith Richards zeker meer reliëf. Jammer is daarom dat zijn privéleven buiten schot blijft: over zijn drie kinderen hoor je niet zoveel meer dan dat Keith (en vrouw Anita) probeerden af te kicken toen dochter Angela geboren moest worden. Maar geen woord over de al te menselijke gevoelens die een junkie tot zo’n ingrijpend besluit dwongen. 1

vrienden. Met name dankzij wat magische wiet, die ook nog eens hallucinerend blijkt te werken. Dat kan alleen in Amerikaanse films, wiet met paddo-eigenschappen. Veel maakt dat gelukkig niet uit, tegen de tijd dat die ergernissen aan de oppervlakte beginnen te borrelen, lig je als het goed is al huilend van het lachen in de buurt van je stoel. En dat allemaal dankzij Downey Jr. en Galifianakis. 1

Todd Philips Due Date

Het grootste restaurant

Duurste autonummerplaat

De langste zwemreis

Restaurant Bawabet Dimashq, in Syrië, was op 15 mei 2008 met zijn 6.014 stoelen het grootste restaurant ter wereld.

De duurste autonummerplaat – die slechts uit het cijfer 1 bestond – werd in Abu Dhabi voor 10,7 miljoen euro verkocht.

Martin Srel (Slovenië) legde zwemmend 5268 km af toen hij van 1 februari tot 8 april 2007 de hele Amazone afzwom.

20.30

FILM: SHALLOW HAL RTL5 Jack Black is in vorm in aardige romcom van de gebroeders Farrelly.

Nederland 1 17:00 17:25 17:56 17:59 18:00 18:15 18:40 19:00 19:25 20:00 20:30 21:25 23:00 23:55

23:15

 

 


20.30

TUSSEN KUNST & KITSCH, NED1 Haal die doos met erfstukken van zolder, misschien zit er iets interessants bij...

Nederland 2

NOS Studio Sport: WK Volleybal Vrouwen Sesamstraat PVV EénVandaag NOS Journaal EénVandaag NOS Sportjournaal Lingo AVRO De Centrale Huisartsenpost NOS Journaal Tussen kunst & kitsch KRO Detectives: Sherlock Pauw & Witteman NOS Journaal

17:00 17:05 17:35 18:25 18:55 19:25 19:55 20:25 20:50 21:20 22:00 22:55 23:45

The A-Team De politie op je hielen! De Pfaff ’s Star Wars: Episode III - Revenge of the Sith Darkman II: The return of Durant

17:05 17:10 18:05 19:00 19:35 20:30 22:15 23:05

RTL 7 18:00 18:55 19:50 20:30

 

 

Mix

20

NOS Journaal Katholiek Nederland TV Tijd voor MAX Goudmijn Man bijt hond Recht in de regio That’s the question Uitgesproken Met het mes op tafel Moraalridders Nieuwsuur Kijken in de ziel: Strafpleiters VPRO’s Import: La vie moderne

21.30

LOOK OF LOVE RTL4 Uitgebluste relaties opnieuw tot leven wekken? Bel Robert ten Brink!

Nederland 3 17:20 17:45 18:00 18:23 18:45 19:00 19:29 19:30 20:15 22:41 23:35 23:50

RTL 8

17:10 18:05 19:00 19:15 19:50 20:30 21:30 22:30 22:45 22:55 23:25

GROETEN UIT DE RIMBOE SBS6 Het seizoen van Fans! is voorbij, tijd voor een nieuwe, evenwichtige docureeks.

RTL 4

Te land, ter zee en in de lucht AVRO AvaStars Live Vrijland Het Klokhuis NOS Jeugdjournaal SpangaS Nederland 3 De Wereld Draait Door NOS UEFA Champions League: AJ Auxerre - AFC Ajax NOS UEFA Champions League: nabeschouwing AJ Auxerre - AFC Ajax NOS Journaal op 3 De Wereld Draait Door

17:05 18:00 18:15 18:35 19:30 19:55 20:00 20:30 21:30 22:30 23:30 23:40 23:45

De grote verhuizing Huizenjacht Hart van Nederland - Vroege editie Shownieuws - Vroege editie Trauma centrum Paranormale kinderen Groeten uit de rimboe Hart van Nederland - Late editie Piets weerbericht Shownieuws - Late editie 69 dagen gevangen in de mijn

17:05 17:35 18:30 19:30 20:00 20:30 21:30 22:30 23:30

SBS 6 Fabeltjeskrant Oprah Winfrey show Dr. Phil Kinderziekenhuis Style by jury Resurrection As the world turns Topchef

21.30

23.45

DOCU: LA VIE MODERNE, NED2 Eerlijk portret van het leven op het Franse platteland.

RTL 5 As the world turns RTL Nieuws Editie NL RTL Boulevard RTL Nieuws RTL Weer Goede tijden, slechte tijden The voice of Holland - Real life Look of love Undercover boss RTL Nieuws RTL Weer RTL Boulevard

17:35 18:00 18:30 19:00 20:00 20:30 22:45

Two guys and a girl Will & Grace Airline Surf patrol The Kardashians My parents are gonna love you Got to dance MasterChef Cold case

17:05 17:30 18:00

NET 5

The king of Queens Everybody loves Raymond The nanny Topchef Take me out Shallow hal Material girls

Veronica

18:15 18:40 19:10 19:30 20:00 20:30 21:25 22:20 23:10

Phineas & Ferb Zack & Cody Veronica’s funniest commercials ever! 3rd Rock from the sun According to Jim Two guys and a girl Two and a half men The big bang theory Criminal minds Criminal minds Killer instinct Murder investigation

LEZERSCOLUMN

Een meisje van zestien Cornelis de Vet

...

B

ijzonder bewust ben ik me van het feit dat mijn kleindochter een heel andere belevingswereld heeft dan ik – hoe zeer men ook probeert mee te gaan met de tijd. Ik heb internet en een dvd-recorder thuis, ken het fenomeen Zumba en weet van het bestaan van onenightstands. Voor mij zitten echter een meisje, mijn klein-

OPLOSSINGEN PUZZELS Cryptogram

Sudoku 5 6 1 4 3 9 7 8 2

4 8 7 1 2 5 3 6 9

2 3 9 7 8 6 4 5 1

3 9 8 6 1 4 2 7 5

1 2 5 8 9 7 6 3 4

7 4 6 3 5 2 9 1 8

8 1 4 2 7 3 5 9 6

6 5 3 9 4 1 8 2 7

Zweeds raadsel (vorige week woensdag)   
 
  
  

  

     

9 7 2 5 6 8 1 4 3





     



       


dochter, en een jongen, haar eerste echte vriendje, die toch aan het luisteren zijn naar oudemensenpraat. Wat gaat er in hun om, en wat zouden ze doen als ze niet hier zouden zijn? Het is een vriendelijke jongen, en aangezien hij al eens heeft mogen blijven slapen is hij blijkbaar ook geaccepteerd door mijn kritische dochter. Voor haar is een eerste vriendje van een kind een nieuwe ervaring. De vriendjes die ik bij haar heb zien komen en gaan zijn inmiddels vergeten,

maar ook zij zelf schopte stennis toen haar eerste vriendje op de slaapbank in de woonkamer moest slapen. Die voorzichtigheid slijt. Bij zijn binnenkomst schudde het vriendje van mijn kleindochter beleefd de hand en lachte hij verlegen na mijn opmerking dat hij een leuke vriendin geregeld had. Ik merk dat hij meegenomen is door zijn vriendin, die op haar beurt weer meegenomen is door haar ouders. Ze houden zich wat afzijdig, ondanks sommige pogingen hen bij het gesprek te betrekken. Tijdens het gesprek dwalen mijn ge-

dachten even af naar mijn eerste vriendinnetje. Ze had krullen, een brede lach en was een wilde voorloper van de hippies. Onenigheden stapelden zich op, maar wat niemand wist was dat we elkaar nog lange tijd daarna zagen – enkel voor de gezelligheid en nachtelijke vrijpartijen. Wel de lusten, niet de lasten. ‘Hebben jullie al seks gehad?’ Het vliegt eruit voor ik er erg in heb. Ineens is het doodstil aan de tafel met koffie en gebak, dat merk ik zelfs met matig gehoorapparaat. De ouders kijken eerst geschokt naar mij, en dan met een mengeling van

nieuwsgierigheid en achterdocht naar hun dochter. Het vriendje wordt rood en bestudeert aandachtig het gebreide tafelkleed. ‘Opa!’, reageert mijn kleindochter fel. ‘Ik ben zestien!’ 1

* Uw column in De Pers? Stuur uw pennenvrucht (maximaal 350 woorden) naar [email protected].

Door Hercules & Valkema / www.elsje.nl

 

 

Mix

 

 


ZWEEDS RAADSEL: niet werkzaam bewusteloosheid

Prijspuzzel

handelsgoederen machtig persoon

droogoven

nu dan

WIN!

Deze week:

de Nikon S8000 digitale camera t.w.v. 269,De uiterst dunne (27.3mm) COOLPIX S8000 met 10x zoom past in elke zak en is de ideale camera als je op elk moment van de dag prachtige foto’s en HD-video’s wilt maken. De S8000 is bovendien zeer eenvoudig in gebruik!

ik (Lat.)

insnijding

2 koolstofpoeder dagvaarden

plechtige inkomst laatstgenoemde

6

bond volkenbond Int.Olymp. Comité

8 onafgebroken hier te lande

voorlezer locoburgemeester

strijdgewoel

Vandaag:

5

Met de Hotelbon Jaarkaart kunnen twee personen één jaar lang gratis overnachten in een van de ruim 3000 aangesloten hotels. Voor meer informatie: www.hotelbon.nl

Zo doet u mee: 4

1

2

3

4

5

6

7

3 © Puzzelland

8

sales: [email protected] 0800-7200000

Bel: 0909-5010702 of SMS naar: 3553

groet

Noorse goden

Om kans te maken op dag- of weekprijs belt u het sleutelwoord van het Zweedse raadsel door naar 0909-5010702 (€ 0,60 per gesprek). Of SMS “PERS -spatie- oplossing” naar 3553

marketing: [email protected]

(€ 0,60 per ontvangen bericht exclusief de kosten voor het gebruik van uw mobiele telefoon)

De lijst met winnaars staat op www.puzzelland.com/depers

CRYPTOGRAM:

oprichter: Cornelis van den Berg

SUDOKU




Horizontaal: 1. Verzamelt weer niet vlug (5); 3. Stimulerende dokter? (6); 4. Ga niet verder op de fles! (4); 7. Geef er maar koek bij (5); 10. Betere kleding (9); 11. Werkwoord (8). Verticaal: 1. De hoogste stoel van de vereniging (7); 2. Nodig om niet verdacht te zijn (5); 5. Dit bedrag zou slechter kunnen zijn (6); 6. Neem me niet kwalijk, generaal! (6); 8. Hij gaat er vandoor met een auto (5); 9. Die afloop is geweldig (5).

1

uitgever: Ben Rogmans

2

2

6

hoofdredactie: Jan-Jaap Heij, Alain van der Horst

1 3

© Puzzelland/ Leen Groeneveld

4 7

8

5

9 6

5

1

3

art direction: Koos Jeremiasse

9

9

4 9

10

Speel deze puzzels online en win! Ga naar: www.puzzelland.com/depers

website: www.depers.nl

distributie: [email protected] 088-0131830

Prijspuzzel van vandaag is het Zweedse raadsel.

1

Amerik. politiedienst

Anthony Fokkerweg 61 - 3 1059 CP Amsterdam tel: 020 - 3460560 fax: 020 - 3460596

redactie: [email protected] 020-3460550

Hotelbon Jaarkaart t.w.v. €75,-. lofdicht

Een uitgave van Mountain Media BV

of SMS naar: 3553

WIN!

loven koning (Fr.) steensoort

Zie voor meer informatie: www.nikon.nl

Bel:0909-5010702

7

21

2

7

4

8

5

11

6

8 5

1 8

6

3

Dagblad De Pers is een gratis kwaliteitskrant die wordt verspreid via NS-stations, Bruna-winkels, TNT Business Points en kantoren. Kijk op www.depers.nl voor een uitgebreid overzicht van de distributiepunten.

Rotdag

Alleskunner

Rekendictee

Iedereen heeft ze wel eens, van die dagen waarop alles fout gaat. www.depers.nl/rotdag

E-reader lezen, bellen én autorijden kan prima tegelijkertijd. www.depers.nl/multitasken

Word jij het nieuwe rekenwonder?

www.depers.nl/rekendictee

Selectie geplande ov-verstoringen: 111

Woerden (bus)

Morgen en vrijdag: Connexxionlijnen 4 en 505. Halten Vijzelmolenlaan, Stadhuis en Wipmolenlaan vervallen.

Dordrecht (bus)

Morgen en vrijdag: Arrivalijnen 3, 4 en 5. Halte Spuiweg vervallen.

111

111

Vandaag

Morgen

De dag begint met vrij veel wind en vooral in het noorden en oosten nog wat regen. Vanmiddag wordt het vanuit het westen grotendeels droog. De wind draait van zuidwest naar west en zwakt af tot matig. Het wordt 14 graden. Vanavond is het nog grotendeels droog, vannacht trekt een storing over. Lokaal valt flink wat regen.

Morgen wordt het met 16 graden opvallend zacht. De wind draait naar zuidwest en trekt aan tot vrij krachtig in het binnenland en krachtig of hard vlak aan zee. ‘s Middags is het grotendeels droog, in de avond gaat het weer regenen. Ook vrijdag en zaterdag valt er regen. De maxima zakken weer naar normale waarden: 10 graden.

Groningen (bus)

Vandaag en morgen: Qbuzzlijnen 3, 6, 8, 22, 65, 161, 163 en 165. Halten Antonius Deusinglaan/ Umcg, Hereplein, Grote Markt/Stud Soc, Grote Markt/Waagstraat, Oosterstraat, Zuiderdiep, Oostersingel, Walstraat en Umcg/Hoofdingang vervallen. Meer op www.depers.nl/9292ov Onderweg? Bel 0900-9292 (€ 0,70 p/m) of kijk op mobiel.9292ov.nl

 

 

Sport

22

 

 


Champions League

Voetbal Trainers moeten cursus interculturele communicatie volgen

Ajax wil met zege Europees overleven

Eenheidsworsten niet meer op menu

Voor Ajax telt vanavond in de uitwedstrijd bij Auxerre alleen de winst. De formatie is dan zeker van de derde plaats, die recht geeft op deelname aan de Europa League. Redactie sport AMSTERDAM

...

Veel belangrijker is dat de Amsterdammers bij een maximaal resultaat ook nog in de Champions League kunnen overwinteren. Ajax heeft halverwege het eerste lesjaar van de hoogste Europese voetbalschool een rapport waarmee het volgende maand naar de volgende klas kan promoveren. De 29-voudig landskampioen heeft evenveel punten als AC Milan (4), dat vanavond als gastheer van het sterke Real Madrid optreedt. ‘Het lijkt me duidelijk dat we voor de tweede plaats in de groep gaan’, benadrukte trainer Martin Jol vlak voor de afsluitende training in stadion Abbé-Deschamps van Auxerre. ‘We sluiten de groepfase af met een uitwedstrijd bij AC Milan. Hopelijk beginnen we die wedstrijd met een goede uitgangspositie.’ Vergeleken met de gewonnen thuiswedstrijd tegen Auxerre (2-1) kan Jol geen beroep doen op de geschorste André Ooijer. Oleguer kan de routinier vervangen maar wil zijn pijnlijke gebroken neus niet achter een masker verbergen. ‘Ik begrijp dat zoiets niet lekker voelt’, zei Martin Jol die waarschijnlijk geen risico neemt en voor de fitte Toby Alderweireld kiest. Vurnon Anita lijkt op tijd hersteld van een hamstringblessure die hij afgelopen zaterdag tijdens de uitwedstrijd op het kunstgras van Heracles Almelo opliep. 1

Vurnon Anita lijkt fit. ANP

Dopingzaak

Leo Beenhakker, hier als trainer van Feyenoord: ‘Bij een Afrikaan heb ik geleerd dat je zelf naar hem toe moet stappen.’ ANP

Voetbaltrainers in de eredivisie organiseren tegenwoordig interculturele diners voor hun spelers. Met zoveel nationaliteiten is dat nodig om elkaar goed te begrijpen. Fokko Ebbens AMSTERDAM

...

Wij Nederlanders vinden het maar niks, die overdreven duikelingen van Luis Suárez. Maar als geboren Uruguayaan weet de aanvalsleider van Ajax niet beter. Het heeft allemaal te maken met cultuur, vertelt Leo Beenhakker. ‘Want in Zuid-Amerika is het heel normaal, om de boel op die manier te belazeren.’ Beenhakker maakte het zelf mee in de jaren negentig, als trainer van Feyenoord. Zijn spits, Julio Ricardo Cruz, ging net zo gretig en theatraal naar de grond als Suárez nu. En dat leidde tot irritatie bij de Nederlandse spelers van zijn selectie. Beenhakker: ‘Dus ik moest Julio uitleggen dat we daar hier anders mee om gaan, zónder hem daarbij in zijn eer aan te tasten. En ik moest de Nederlandse jongens uitleggen hoe meneer Cruz in elkaar steekt.’ De voetbalwereld is niet meer hetzelfde. En Beenhakker kan het weten.

Vanaf 1967 is hij actief in het betaalde voetbal. Af en toe als beleidsbepaler, zoals nu als technisch directeur van Feyenoord, maar vooral als coach. De laatste twintig jaar heeft hij het eisenpakket waaraan een trainer moet voldoen explosief zien groeien. Oorzaak is onder meer de komst van spelers uit alle uithoeken van de wereld. Zo beschikt AZ over een selectie van vijftien verschillende nationaliteiten. Ajax doet het met dertien, PSV en FC Twente met tien en Feyenoord met negen. Allemaal hebben ze hun eigen culturele normen en waarden. Het voorbeeld van Cruz staat niet op zichzelf. Neem Mido. Martin Jol vertelde hem als trainer van Tottenham Hotspur dat hij ‘goed moest eten’ om een einde te maken aan zijn overgewicht. Maar in plaats daarvan kwam de spits uit Egypte juist aan. Dalila Bakir, consultant van cultuurmanagementbureau Seba, legt uit waarom. ‘In Nederland betekent ‘goed eten’ gezond eten. Maar in een ander werelddeel kan dat juist weer heel goed staan voor uitbundig en veel eten.’ De grote diversiteit aan culturen in de voetbalwereld vraagt om een aangepaste werkwijze. Voorbij zijn de tijden dat trainers hun spelers als een-

heidsworsten allemaal op dezelfde wijze behandelden. Het is de reden waarom Beenhakker alle trainers in het betaald voetbal een cursus interculturele communicatie aanraadt. ‘Want je kunt tegen een multicultureel collectief wel hetzelfde zeggen, maar dat betekent niet dat iedereen hetzelfde hoort. Je kunt een Marokkaan en een Argentijn moeilijk op hetzelfde toontje aanspreken.’

‘Een Argentijn en een Marokkaan kun je niet op dezelfde manier aanspreken.’ Dalila Bakir

Wasif Shadid beaamt dat. De hoogleraar interculturele communicatie aan de Universiteit van Tilburg legt uit dat elke groep zijn eigen stijl van communiceren heeft. Maar nog belangrijker is non-verbale communicatie, stelt hij. ‘Aanraakgedrag bijvoorbeeld. In sommige culturen hoort dat erbij, is het een teken van affectie. Maar in West- Europa is dat een stuk minder gebruikelijk. Daar moet je als coach dus mee oppassen.’ Ook oogcontact valt volgens Shadid

‘Zieke kennis’

onder de noemer non-verbale communicatie. Beenhakker weet er alles van. Hij heeft vaak met spelers om de tafel gezeten die hem geen moment aankeken. ‘In Nederland vatten we dat snel op als een gebrek aan persoonlijkheid, als een vorm van onzekerheid. Maar in veel Oosterse culturen staat het juist voor respect. Daar moet je je als trainer wel in hebben verdiept, anders kun je een verkeerde inschatting maken.’ Dat verdiepen kan op verschillende manieren. Zo organiseerde Excelsior-trainer Alex Pastoor twee weken geleden een intercultureel diner, waarbij al zijn spelers een gerecht klaarmaakten uit hun eigen cultuur. En Beenhakker stapte als kersverse trainer van het Mexicaanse Club América naar het bestuur. Hij had maar één vraag: Wat is nou eigenlijk een Mexicaan? ‘Op vergelijkbare wijze heb ik ontdekt dat de gemiddelde Afrikaan niet naar de coach toestapt als hem iets dwars zit. Dat ziet hij als slijmen. Als coach moet je dus zelf die eerste stap zetten.’ Shadid: ‘Het gaat erom dat een coach zichzelf vaardigheden aanleert om met andersdenkenden om te gaan. Een cursus interculturele communicatie is daarin van wezenlijk belang.’ 1

World Tour Awards

SNEL BERICHT EXCUSES WEGPIRAAT DRENTHE VOOR ALBERTO

NOMINATIES TENNISSERS

Er komt snel duidelijkheid over de dopingzaak rondom drievoudig Tourwinnaar Alberto Contador. Dat zegt voorzitter Pat McQuaid van de internationale wielerunie UCI gisteren. ‘We wachten nog steeds op de uitslag van het wereldantidopingbureau WADA. Als die binnen is, kunnen we binnen enkele uren met een uitspraak komen, aldus McQuaid. ‘Ik verwacht zeer snel een bericht van de WADA.’

De spelersvakbond ATP heeft de Nederlandse tennissers Thiemo de Bakker en Robin Haase genomineerd voor een World Tour Award. De Bakker is in de race voor de titel beste nieuwkomer van het jaar. Deze prijs is gebaseerd op de sprong die een speler in 2010 heeft gemaakt op de wereldranglijst. De Bakker steeg van de 96e naar de 47e plek. Haase heeft zicht op de titel van comeback van het jaar.

Royston Drenthe heeft zich verontschuldigd voor zijn woeste nachtelijke autorit door de Spaanse stad Alicante. De Nederlandse voetballer van Hercules Alicante zei gisteren een straf van zijn club te accepteren, maar weigerde nadere uitleg te geven over zijn motieven. De huurling van Real Madrid reed vorige week woensdag na vier uur ‘s nachts met een snelheid van 160 tot 180 kilometer per uur door de binnenstad. Daarbij reed de voormalige Feyenoorder liefst zes keer door het rode licht. De politie van Ali-

cante gaf hem een zware bekeuring wegens roekeloos rijgedrag. ‘Ik zeg niet wat er is gebeurd, want ik praat al zo veel en bovendien is het voor mij beter om me op voetbal te concentreren. Ik aanvaard dat ik fout ben geweest en ik zal proberen alles goed te maken’, aldus Drenthe na de training. Hij bevestigde wel dat er sprake was van een noodsituatie en dat hij haastig op weg was naar het ziekenhuis om een zieke kennis te brengen. ‘Als er geen reden is, haast ik me niet, maar ik had nu mijn redenen.’

REUTERS

Vitesse komt eraan!

Tandarts

Blessuregolf

De hand van Albert Ferrer is al zichtbaar bij Vitesse. Op zijn eerste dag heeft hij ervoor gezorgd dat er namen achterop de shirts moeten komen.

Sir Alex Ferguson vindt het niveau van een WK Voetbal belabberd. ‘Het is net als een bezoekje aan de tandarts.’

Bayern München is met slechts vijftien spelers afgereisd voor de wedstrijd tegen CFR Cluj. Hoeness en Rummenige hebben de schoenen ook meegenomen.

 

 

Sport

 

 


23

Champions League Verdiende 0-2 overwinning

Sterk FC Twente draait Werder dol FC Twente greep Werder meteen bij de strot en drukte in de slotfase ook door: 2-0. Stephan Wageman AMSTERDAM

...

Slechts acht maanden geleden keek FC Twente na een halfuurtje voetballen tegen Werder Bremen verdwaasd om zich heen, als een vis die net in de gaten had gekregen dat ze op een strandvakantie was beland. De Tukkers stonden bij de ontmoeting in de Europa League tegen de Duitsers na 27 minuten al op een 3-0 achterstand. Het verschil, uiteindelijk werd het 4-1, was reusachtig groot. Gisteren stond FC Twente-trainer Michel Preud’ Homme na een halfuurtje Champions League-voetbal in Bremen ook vertwijfeld om zich heen te kijken. Hij had zijn spits Marc Janko al twee keer alleen op doelman Sebastian Mielitz zien afstormen. Ook Bryan Ruiz stond in de beginfase al eens oog in oog met de Duitse sluitpost. Drie keer was het niet raak, maar FC Twente had de beste kansen om de wedstrijd open te breken. In slechts acht maanden was er zóveel veranderd. FC Twente, gisteren zonder drijvende krachten Wout Brama en Theo Janssen, is in eredivisie weer op titelkoers en plukt nog steeds de vruchten van een uitstekend clubbeleid. Werder Bremen daarentegen moddert maar wat aan. Spelers hebben onderling ruzie, salarissen worden soms niet betaald, het bestuur is boos, Marko Arnautovic begon slechts op de bank, omdat hij het weekend ervoor een schoen naar zijn trainer had gesmeten. De chaos was op het veld terug te zien, want Werder is geen schim meer van de ploeg van vorig seizoen. FC Twente wel. De Nederlandse landskampioen lijkt alleen maar sterker geworden, niet zozeer in pure kwaliteit, maar wel in mentaliteit. Het bewustwordingsproces dat vorig seizoen onder Steve McClaren is be-

GEEN TOEGANG ...

FLORIS JAN

BOVELANDER

T

ijdens een vakantiewandelingetje in de Achterhoek stuitten wij dit weekeinde op een bordje ‘streng verboden toegang’. Niet echt opzienbarend zou je zeggen, maar het feit dat ik daarvoor al menig bospad aan mij voorbij had moeten laten met een bordje

FC Twente viert de 0-2 van Luuk de Jong. AP

gonnen, wordt dit jaar doorgezet. In Bremen speelde FC Twente volwassen, zonder angst voor een geduchte Europese opponent. Behalve de vroege kansen voor Ruiz en Janko was ook Luuk de Jong met een kopbal gevaarlijk. En toen Werder even voor rust de paal raakte via Claudio Pizarro, sloeg FC Twente een minuut later meteen weer terug, alsof het wilde laten zien dat het zich niet zou laten imponeren door een tegenstander die eerder voor nachtmerries heeft gezorgd. Ruiz dook na een

‘verboden toegang’, zette mij toch aan het denken. Want wat is het verschil tussen verboden toegang en streng verboden toegang? Betekent het dat je bij verboden toegang toch stiekem naar binnen mag? Of dat je naar binnen mag maar geen straf krijgt? Het laat mij niet los. Het legt volgens mij ook precies bloot waar wij als land mee worstelen. Discipline, gedogen en eigen meningen. Wij zijn niet een volk van geboren discipline, wij weten alles vanaf de paplepel al beter en vragen ons bij elke opdracht af waarom? Waarom dan? Gewoon doen omdat dat het gezegd wordt of omdat het er staat is niet voldoende. Het is een instelling

prachtige individuele actie wéér voor Mielitz op, maar schoot recht in zijn handen. Ook na rust was de eerste gemene steek van de gasten uit Enschede, Chadli zag zijn volley gekeerd door

Mielitz. Pas dáárna leek Werder zich te herstellen van de schrik die de ploeg van Preud’Homme hen had bezorgd. Hugo Almeida kreeg twee enorme mogelijkheden om de Duitsers op voorsprong te zetten, maar telkens stuitte de spits op de ijzersterke doelman Nicolai Michailov. Maar ook in die fase van de wedstrijd, waarin Werder langzaam de druk opvoerde, beet FC Twente stevig van zich af. Chadli raakte nog de paal en een kwartier voor tijd moest Torsten Frings het veld verlaten toen

hij Ruiz tegen de grond werkte. Dát was het laatste zetje waardoor FC Twente de wedstrijd in zijn geheel onder controle kreeg. Chadli opende tien minuten voor tijd de score en niet veel later bekroonde Luuk de Jong zijn krachtige optreden met de laatste treffer van de avond. Door de zege klimt FC Twente in Groep A naar de derde plaats, slechts twee punten achter koplopers Spurs en Inter, maar met drie punten meer dan Werder Bremen. 1

en karaktertrek die ons als sporters verder helpt, maar bij tijd en wijle ook enorm kan remmen. Er zijn momenten, periodes in je carrière dat je gewoon moet doen wat trainers, coaches en ervaren sporters zeggen. Hoe moeilijk dat op dat moment ook is. Dat inzicht komt immers later pas. Achterom kijkend zullen vrijwel alle topsporter bevestigen dat in hun pad naar de top een autoritaire, zeg maar dictatoriale coach hen een grote stap voorwaarts heeft gebracht. Hans Jorritma was voor mij de coach die mij een zeer grote stap voorwaarts heeft laten nemen. Wat hij zei gebeurde. We trainden harder dan ooit en deden de raarste dingen,

maar hij leerde ons wel waar topsport om draait. Het mooiste voorbeeld van zijn gezag speelde zich af bij een videobespreking waarin Gijs Weterings, de elftalgenoot met de grootste mond, de meeste uitstraling een kniebuiging moest maken. Gijs moest harde vlakke voorzetten geven, wat niet altijd lukte. In deze wedstrijd sloeg Gijs een prachtige lage voorzet die door de scheidrechter werd afgefloten. Gijs wist voor de bespreking al te melden dat de voorzet echt laag was. Hij hoopte dat het in beeld zou zijn. En inderdaad, de niet gevaarlijke voorzet werd geshowd. Gijs mompelde, ‘zie je wel dat hij laag was’. De actie werd nogmaals

getoond, Gijs bracht al iets duidelijker, ‘zie je wel, hij was laag’, ten gehore. De derde maal werd het beeld begeleid door een opmerking van Jorritsma. ‘Gijs, die bal was dus weer hoog hè?’ Gijs de man met de grote mond, ego en eigen wil kon niet meer uitbrengen dan een nederig, ‘ja Hans je hebt gelijk’. Het was een meesterlijk voorbeeld van de macht van de woorden van Jorritsma. In ieders pad omhoog is discipline en respect nodig en dan volstaat het kleinste bordje ‘geen toegang’. 1

FC Twente lijkt dit jaar nog sterker geworden, vooral in mentaal opzicht.

Floris Jan Bovelander is voormalig hockey-international.

Autootje kopen

Oog om oog...

Kassa!

Liverpool-captain Steven Gerrard heeft zijn Range Rover (speciale editie) te koop gezet. Wie het ding hebben wil, moet 78.000 euro neertellen.

Waregem-spits Habib Habibou gooide dit weekend hardhandig een eend van het veld. Nu wordt hij met de dood bedreigd door dierenactivisten.

Basketballer Tony Parker – man van Desperate Houswife Eva Longoria – heeft zijn contract verlengd tot 2015. Hij gaat 36 miljoen euro verdienen.

*

NU TOT ÉN

EXTRA INRUIL BIJ UW RENAULT-DEALER!

TWINGO VANAF

BPM-vrij, 14% bijte lling en weg enbelasti ngvrij

(GRAND) SCÉNIC

CLIO VANAF

7.990,-

12.490,-

VANAF

 23.990, 23.9990,-

UW VOO VOORDE VOORDEEL: RDEEL RDE E EL Klantvoordeel Twingo Collection
Inruilpremie
Voordeel 0% financiering


1.020,600,764,-

UW VOORDEEL: Klantvoordeel Clio Collection Inruilpremie Voordeel 0% financiering






1.530,1.750,1.528,-

UW VOORDEEL: Klantvoordeel Scénic Série Limitée Bose® Inruilpremie Voordeel 0% financiering






2.000,2.000,3.086,-




2.384,-

Totaal klantvoordeel




4.808,-

Totaal klantvoordeel




7.086,-

Totaal klantvoordeel

WWW.RENAULT.NL

ULTIEME INRUIL Kredietsom € 10.000,€ 15.000,€ 10.000,€ 15.000,-

Looptijd in maanden 36 48 36 48

BEREKEN DE WAARDE VAN UW HUIDIGE AUTO OP RENAULT.NL

Effectieve rente op jaarbasis 0,0% 0,0% 9,9% 9,9%

Totale prijs krediet € 10.000,€ 15.000,€ 11.528,€ 18.082,-

Maandlast* € 278,€ 313,€ 320,€ 377,-

*Het totale voordeel bestaat uit een bedrag tot € 2.000,- extra inruil, voordeel op de modelversie en het maximale voordeel op de financiering. Genoemde aanbiedingen alleen beschikbaar voor orders personenauto’s tussen 5-10 en 30-11-2010. Vraag naar de exacte actievoorwaarden bij één van onze medewerkers of kijk op www.renault.nl. Getoonde modellen kunnen afwijken van standaarduitvoering. Prijs-, druk- en specificatiewijzigingen voorbehouden. Prijzen zijn inclusief btw en bpm, exclusief verwijderingsbijdrage, leges en kosten rijklaar maken. Prijsaanpassingen door aanpassingen in de wetgeving voorbehouden. Aflopend krediet verstrekt door Renault Financial Services, handelsnaam van RCI Financial Services B.V. te Schiphol-Rijk (KvK nummer 30055070, AFM vergunningsnummer 12009781). financieringsaanbod alleen geldig op nieuwe Renault personenauto orders van particulieren tussen 5-10 en 30-11-2010. Effectieve rente op jaarbasis 0%, maximaal te financieren bedrag €10.000 (Twingo €5.000, Scenic €15.000 ), looptijd tussen de 12 en 36 maanden ( Scenic 48 maanden ). Renault Financial Services behoudt zich het recht voor de actie op elk moment zonder opgave van reden te wijzigen of te beëindigen. Effectieve rente op jaarbasis na actieperiode bedraagt 9,9%. Toetsing en registratie bij BKR te Tiel. Bedragen zijn afgerond op hele euro’s. Prospectus beschikbaar op www.rfs.nl. Rentewijzigingen en drukfouten voorbehouden.

-
.%1& . )' -/ +)
() 1()00)
 ,!!# 0%# /1! ). #!#!. /1%0   #*# +%/1.

               

)
-) ) %'-%  )0 ,'/-
+1 %(%&1)0

  


Dacia Duster vanaf Gratis uitgestelde betaling

€ €

13.990,6.995,-

Nu met 50/50 deal vanaf

1 C::&.!

& &

 TOP  RENAULT

  



  € 

EXTRA  "

 )) %

)  $  ()%1  ;66E 9; ?;E<
 ;
9; 6
9;; ?;E<  ;  B66  4
9; ;
;  &5& 9;6E D =;E9A=  68A6 *6
9; ,*; 6# ;
=6
$/

        

000CC%

Kijk voor de volledige actievoorwaarden op Renault.nl. -.( -
)(-)2 2%%
()


WWW.RENAULT.NL Kredietsom

Looptijd in maanden

Effectieve rente op jaarbasis

Totale prijs krediet

Maandlast

€ 5.000 € 10.000 € 5.000 € 10.000

24 24 24 24

0,0% 0,0% 9,9% 9,9%

€ 5.000 € 10.000 € 5.764 € 11.528

€ 208 € 417 € 230 € 459

Aflopend krediet verstrekt door Renault Financial Services, handelsnaam van RCI Financial Services B.V. te Schiphol-Rijk (KvK nummer 30055070, AFM vergunningsnummer 12009781). Financieringsaanbod alleen geldig tijdens de aanschaf van een occasion tijdens actieperiode 29-10-2010 t/m 6-11-2010. Effectieve rente op jaarbasis 0%, maximaal te financieren bedrag €10.000 , looptijd tussen de 12 en 24 maanden. Renault Financial Services behoudt zich het recht voor de actie op elk moment zonder opgave van reden te wijzigen of te beëindigen. Effectieve rente op jaarbasis na actieperiode bedraagt 9,9%. Toetsing en registratie bij BKR te Tiel. Bedragen zijn afgerond op hele euro’s. Prospectus beschikbaar op www.rfs.nl. Rentewijzigingen en drukfouten voorbehouden. Hoogte van extra inruil kan verschillen per Renault-dealer. Aan het indicatieve inruilvoorstel kunnen geen rechten worden ontleend. Kijk voor de volledige actievoorwaarden op Renault.nl.

$ +%- -+))1() &)%1-
+ %
(%%(
%
'-)-
+

1 &C 1 "C& 1 &C 1 "C&

> > > >

)'-)) )
)  .%%&%- @ @ :.:@ :.:@

%1) -. /)(-) 1 &C 1 "C& 1 &C&: 1 C'

%%
(1% 1  1 '2' 1 ' 1 '>>

;
9 D;9A; ,A=;;E9; 7;6EA
=# 9 ;;D 9 );
6E A
6
8A6E *; A8;. ?6
9;E
66F 6
) A
6
8A6E *; A8; C/C ; *8?A?E!)ABD , 
FF; '&&". $ ;=

A
=
FF; 2:" 2#C ;
6
8A;A
=66
79 A 6EE;;
=;E9A= 
A; ; 68A6 =6
$/. *6
9; ,*; 6#  ; 9; 6
6A8EA;;
. 6
& D7; 5F '
 ;F7; 2C - 7;66E FA
AF66E &@ 6
?; 6E; 66
D7;96= 66
,<
66 ;
 F;;#. ?; ;;;
9; 7;96= 7;66E  > F66
9;
966
6C ED; D;9A;66
66= 9 =;; 7AB ?; ) ; +A;EC ;96=;
6<=;
9  ?;E; ;C (;8 ;DAB=766 

C<C
EC ;
9; F9;EE;
D

;
6< ABD;
6
6
9669A ;A
=C (AB!. ;
;!. 9D! ;
;8A 86A; ABA=A
=;
7;?9;
C (AB;
AB
A
8EA;< 7 ;
7F. ;8EA;< ; AB9;A
=7AB96=;. E;=; ;
D;
ABDE66 F6D;
C

-
0$2% 0 )& -/ !  ! 1$" /2! )0 "!*  "! /2$10  "*  " +$/20