Deze man vond olie en kreeg twintig jaar

‘Münchhausensyndroom’? geeft antwoord op pagina 3

29 Woensdag Oktober 2008

GO NER ED GE KO NS PE R!

Gratis, maar niet goedkoop.

GRATIS NOKIA N96 (SIMLOCKVRIJ!)

29.50

v.a.

p/mnd

+ onbeperkt internet en TV, 1ste jaar slechts € 7.50 p/mnd.

ONBEPERKT TV KIJKEN OP JE N96!

Voor iedere baan de juiste student Voor iedere student de juiste baan

Bestel op www.ritel.nl. Of ga snel naar één van onze winkels

Ook werken met studenten? Kijk nu op www.studentenwerk.nl

DORDRECHT • BREDA • ETTEN-LEUR • ROOSENDAAL • BERGEN OP ZOOM • OOSTERHOUT • GOES • VLISSINGEN • MIDDELBURG • TERNEUZEN

Uit & Thuis

Modieuze verkiezingen Elke outfit telt

Deze man vond olie en kreeg twintig jaar

17

In Business

Een leven na Regilio

14

De Nederlandse oliebaron Henk van Bilderbeek ging in Colombia op zoek naar olie. Hij vond een veld van 3,7 miljard vaten en belandde vervolgens voor twintig jaar in de bak. Nu slaat hij terug. Lars Anderson Wies Ubags AMSTERDAM/BOGOTA

...

Het is 2004 als de Nederlandse directeur Henk van Bilderbeek met zijn bedrijf Llanos Oil op zoek gaat naar olie in Colombia. Oliestaatsbedrijf Ecopetrol wijst hem een stuk land aan waar hij mag zoeken. Van Bilderbeek gaat op onderzoek uit en stuit

pardoes op het grootste olieveld van het zuidelijke continent met 3,7 miljard vaten ruwe olie. Het zweet breekt Ecopetrol uit en het staatsbedrijf bedenkt zich: Van Bilderbeeks contract wordt hem afgepakt en vanuit het niets wordt de zakenman in de cel gegooid. Aanklacht: witwassen van geld. Vorige maand, inmiddels vier jaar verder, volgt na een frauduleus proces de

veroordeling. Van Bilderbeek krijgt twintig jaar gevangenisstraf. Boek gesloten, zo lijkt het. Maar Van Bilderbeek vindt het eindelijk tijd om terug te slaan. Hij voelt zich financieel gepakt door Ecopetrol en wil revanche. Llanos Oil laat justitie nu beslag leggen op zeven miljard euro aan tegoeden van Ecopetrol in Nederland. Dat is ‘slechts’ ter compensatie voor de investeringen die

Een weekje chillen tussen de pillen Werkenden verdienen steeds vaker bij als proefkonijn. Lees meer op pagina 8

Llanos Oil heeft gedaan om het gebied te onderzoeken en een eerste bewezen vondst van 860 miljoen vaten olie. De uiteindelijke claim zal ‘zeker 120 miljard’ bedragen. Llanos Oil heeft gewacht met de beslaglegging tot de uitkomst van het strafrechtelijke proces voor witwassen tegen Van Bilderbeek vaststond. Lees verder op pagina 2

In Business

Recordstijging VW

Autoconcern Volkswagen was gisteren door een absurde koersstijging opeens het grootste beursfonds ter wereld. En dat allemaal door een leep machtsspel van concurrent Porsche met opties.

Lees meer op pagina 10

Sport

Pluisje bondscoach De voormalige voetbalkoning en cokesnuiver Diego Maradona is de nieuwe bondscoach van Argentinië. Dat heeft het volksidool zelf bekendgemaakt, na een onderhoud met de bondsvoorzitter. Oud-bondscoach Carlos Bilardo, die in 1986 de wereldtitel met Argentinië en Maradona veroverde, bevestigde het nieuws in Buenos Aires.

2

NL

Lange Poten

Colombia Henk van Bilderbeek

‘Zaak stinkt aan alle kanten’

...

PETER

MIDDENDORP

V

oordat we zouden debatteren over ‘de crisis in de democratie’ dronken we koffie aan een ronde tafel in een kantoor van zalencentrum De Rode Hoed in Amsterdam; wetenschappers, een politicus en journalisten. We hadden elkaar begroet, waren gaan zitten, en daarna werd het een beetje stil. Op de gracht zetten mensen hun fietsen in de rekken: belangstellenden, die wilden horen wat wij over de crisis te zeggen hadden, al had je er ook altijd die de microfoons gebruikten om hun eigen verhalen wereldkundig te maken, angstaanjagende visioenen vaak, over een toekomst die zwart was en nabij. Misschien was het onderwerp van het debat wel de reden voor de stilte aan tafel. Misschien maakte de omvang ervan de intelligentsia beduusd. Was de aanname wel oké? Verkeerde de democratie eigenlijk wel in een crisis? Het was een lastig te beantwoorden vraag; het lag er maar weer eens aan onder welke gezichtshoek je die wilde benaderen. Nam je de alledaagse werkelijkheid als vertrekpunt, moest je de boel vergelijken met de situatie in andere landen, Argentinië, de Verenigde Staten, Rusland, en alles viel nogal mee. Keek je er vanuit de boeken naar, de theorie, die vaak een beetje naïef is en kunstmatig, de scheiding der machten bijvoorbeeld – dat de een de ander controleert – zag alles er alweer een stuk minder rooskleurig uit. In anderhalf jaar had ik het parlement het de regering

Vervolg van pagina 1

...

Van Bilderbeek kan weliswaar nog in hoger beroep gaan tegen de uitspraak, maar volgens Ferry van Schoonhoven, advocaat van Llanos Oil, is zijn situatie uitzichtloos. Dat is ook meteen de reden waarom Llanos Oil nu, vier jaar later, pas overgaat tot beslaglegging: ‘Men vreesde dat een proces tegen het staatsbedrijf het strafproces tegen Henk schade zou berokkenen. Maar na de veroordeling van Henk, gecombineerd met zijn slechte gezondheid, is de situatie zo uitzichtloos dat we

jarden euro’s? Dat het proces niet deugt, is zelfs erkend door het hooggerechtshof in Colombia. Maar zij hebben het vonnis alleen weer teruggelegd bij rechter Acosta, dezelfde rechter die hem twintig jaar heeft gegeven.’ Van Bilderbeek zelf zegt vanuit de gevangenis weer nieuwe hoop te hebben dat Ecopetrol weer met hem wil onderhandelen: ‘Binnenkort wordt de Colombiaanse ambassade in Den Haag ingelicht. Dan hebben we zes maanden om druk uit te oefenen.’ En Van Bilderbeek hoopt dat de Nederlandse overheid hem nu wil gaan helpen. 1

ECOLOGISCHE RECESSIE

=hhaAnaèreoea`qaho heraklfaikêah

Niet alleen economisch gezien lopen we tegen onze grenzen aan, ook natuurlijke hulpbronnen als water, hout en vis worden sneller verbruikt dan moeder aarde ze kan aanvullen, zegt het Wereld Natuur Fonds. Nederlanders gebruiken zoveel hulpbronnen alsof ze twee wereldbollen tot hun beschikking hebben.

cn]peo

Prostitutie

ALKMAAR SLUIT RAMEN De gemeente Alkmaar sluit definitief 92 van de in totaal 125 ramen van een prostitutiebedrijf op de Achterdam in Alkmaar. De gemeente weigert het bedrijf een exploitatievergunning te verlenen, vertelde burgemeester Bruinooge. De ramen moeten per 10 november sluiten.

O]ioqjcOCDL52,PR FaieopcaajsaòpnefìaaniapIkêahPRr]jGLJ •Cn]peopahabkkjêfGLJBhateâhÖ.3(1,rkknÖ..(1,+ij` •AnaèreoeaherarkknÖ1()+ij` •-,cn]peoIkêahPRg]j]haj

Rangnefc^]]nklglj*_kix,4,,),.,--2, ANP

Gerucht ...

HANS

WIEGEL

I

Peter Middendorp doet als schrijver/journalist dagelijks verslag van zijn belevenissen in Den Haag.

Schoonhoven klopt dat niet. ‘Wij hebben een extern bureau onderzoek laten doen. Zij stellen dat de opbrengst substantieel zal zijn’, zegt de advocaat van Llanos. De tegoeden zitten verspreid over de grote banken en oliemaatschappijen zoals Shell en BP. Maar hoeveel miljard precies bevroren kan worden, weet Van Schoonhoven nog niet: ‘Dat krijgen we over een maand te horen.’ De situatie van Van Bilderbeek is nog schrijnender. ‘Die man zit vast wegens witwaspraktijken’, aldus Van Schoonhoven. ‘Maar waarom zou hij dat doen als hij op een pot olie zit, met een waarde van honderden mil-

Hulpbronnen

Als je de situatie vergelijkt met die in Rusland viel alles nogal mee. niet één keer moeilijk zien maken. Ook niet voor de vorm. Bezag je de boeken als een schoolboekenwurm, paste het dekseltje niet goed op het potje, en moest je, om het evenwicht ertussen te herstellen, het hele politieke systeem herscheppen, of de boeken herschrijven; dat kon natuurlijk ook: zoek niet naar verschillen tussen parlement en regering. Dat las minder lekker, maar voorkwam misverstanden en teleurstellingen, en debatten misschien ook wel, al zijn dat vermoedelijk hardnekkige verschijnselen. Buiten was het donker. Binnen brachten de koffiekannen hun zeurende piepgeluiden voort. In de toekomst gaan die koffiekannen herinneringen activeren, dat kan ik nu alvast voorspellen, ingericht met kale muren en ronde tafels, bevolkt door beduusde ridders van het vrije woord. Even nog was het stil, toen werd er op de deur geklopt. 1

tot actie over zijn gegaan.’ Volgens Van Schoonhoven stinkt de zaak aan alle kanten. Zowel de strafzaak tegen Van Bilderbeek, als de manier waarop Ecopetrol het contract van Llanos Oil heeft afgepakt. ‘Dat concessiecontract is binnen twee weken doorgegeven aan het Amerikaanse energiebedrijf Drummond, tegen veel soepelere voorwaarden. Ze hebben zelfs de schatkaart, zo noemen we dat, gejat waarop de oliereserves aangeduid werden.’ Ecopetrol kwam gisteren voor het eerst met een reactie, waarin het stelt geen tegoeden in Nederland open te hebben staan. Maar volgens Van

n politiek Den Haag gaat het gerucht dat CDA, PvdA en ChristenUnie, bij het sluiten van hun regeerakkoord, ook een aantal geheime afspraken hebben gemaakt. Nu gaan er vaak geruchten in Den Haag, maar je weet maar nooit. De VVD heeft in-

middels aan premier Balkenende om opheldering gevraagd. Als dat lijstje geheime afspraken er niet is, kunnen de vragen van de VVD per kerende post worden beantwoord. Het antwoord is er echter nog niet, dus misschien is er iets aan de knikker. Het maken van een lijstje geheime afspraken is trouwens al eens eerder gebeurd. In 1971. Toen vormden de politieke leiders van KVP, ARP, CHU, VVD en DS ’70 het vijf-partijen-kabinet-Biesheuvel. Die formatiebesprekingen hadden een interessant voorafje. Het jaar daarvoor brachten vier van de heren – op uitnodiging van de Britse regering – een bezoek aan Lon-

den. Tussen alle beslommeringen door, bespraken zij tot diep in de nacht ook de Nederlandse politieke situatie en verdeelden zij alvast enkele ministersposten. Voor CHU-leider Mellema zat er niets in het vat en dat schijnt toen ook aan de betrokkene te zijn meegedeeld. Er is veel treurnis in de wereld. Toen in de zomer van 1971 het kabinet-Biesheuvel ook echt werd gevormd en Biesheuvel, Drees, Geertsema en Schmelzer, minister werden, traden hun opvolgers als fractievoorzitters aan. Ik volgde Geertsema op. Op 4 maart 1972 onthulde ‘Het Parool’ dat er bij de kabinetsformatie van 1971 een aantal geheime werkaf-

spraken was gemaakt. Ik wist nergens van en nam contact op met mijn voorganger Geertsema. Het verhaal bleek te kloppen. Net als de oppositie van toen – onder leiding van Den Uyl – eiste ik dat die lijst openbaar werd gemaakt. Wij legden ook vast dat de fracties niet aan de afspraken – die buiten ons om gemaakt waren – gebonden waren. Mochten in 2006 de heren Balkenende, Bos en Rouvoet inderdaad een lijst geheime afspraken hebben gemaakt, dan weet men nu hoe men daarmee zou kunnen handelen. 1

Lekker bijslapen

Babyboom

Jonge held

Volgende week begint de eerste Nationale Uitrustweek, voor vermoeide mensen. Inmiddels hebben zich zo’n duizend mensen aangemeld.

Negen maanden na de stroomstoring in Maasdriel, is er sprake van een babyboom, er werden deze maand 44 procent meer kinderen geboren.

Een 17-jarige scholier heeft het leven gered van een man van 68. Hij deed reanimatie op telefonische aanwijzingen van de alarmcentrale 112.

NL

Ontzaglijk

M

EVERT-JAN DANIELS/HH

inister Bos zegt dat Aegon ‘een ontzaglijk gezond bedrijf’ is. Dat betekent immens gezond - formidabel, echt heel erg gezond. In de paniekachtige markt van nu is het kiezen van de juiste woorden belangrijk. Alles draait om vertrouwen. Bos geldt in de kredietcrisis als de vleesgeworden betrouwbaarheid, dus als hij ‘ontzaglijk’ zegt, betekent dat iets. Dan zit het goed. Zou je denken. Maar wat blijkt na een blik in de archieven? Bos vindt kinderopvang ‘ontzaglijk belangrijk’. Hij noemde PvdA-leden na de verkiezingene ‘ontzaglijk moe’. Oude wijken krijgen ‘ontzaglijk’ veel aandacht’. Wonend in Amsterdam-noord heeft hij het ‘ontzaglijk naar zijn zin’. ‘Ontzaglijk’ is voor Bos een stopwoordje. Iets voor als hij op de automatische piloot praat - het betekent helemaal niet zo veel! En misschien is het erger. Het lijkt wel of Bos ‘ontzaglijk’ zegt als hij iets juist niet zo meent. Zo beweerde Bos eind 2007, toen het kabinet in crisis was, dat er ‘ontzaglijk veel enthousiasme in de ploeg was’. Terwijl Bos heel andere opvattingen heeft dan zijn vader, noemt hij die ‘ontzaglijk richtinggevend’. En over de onhandige ministers Vogelaar en Cramer: ‘We kunnen met deze twee nog ontzaglijk veel plezier hebben’.

Kredietcrisis Massale aandelendump

Beleggers tegen staatssteun Minister Wouter Bos van Financiën denkt erover zonodig het staatsfonds van 20 miljard euro te vergroten. De beleggers kunnen het niet waarderen.

Aegon-topman Wijnaendts wist drie miljard los te peuteren.

Tjeerd Wiersma AMSTERDAM

...

Terwijl minister van Financiën Wouter Bos gistermiddag bij RTL Z aan tafel zat om uit te leggen dat het staatsfonds voor de financiële sector mogelijk wordt vergroot, klapten de koersen van ING en Aegon vrolijk verder in elkaar. Net als ING eerder deed, klopte verzekeraar Aegon gisteren bij de Nederlandse staat aan voor een forse kapitaalinjectie. Aegon-topman Alexander Wijnaendts wist uiteinde-

lijk drie miljard euro los te peuteren bij Financiën om het kapitaal van Aegon te versterken. In ruil daarvoor levert de staat twee commissarissen en worden de bonussen van de top teruggedraaid. Eerder stelde bankverzekeraar ING al tien miljard euro veilig bij de staat om niet verder uit koers te raken. Het steunfonds dat het ministerie van Financiën in het leven heeft geroepen moet banken en verzekeraars die door de kredietcrisis in moeilijk-

heden zijn geraakt ‘door deze barre tijden heen helpen.’ Volgens Bos is de situatie zo heftig dat de gezondste bedrijven, dus ook het veilig gewaande Aegon, in de problemen kunnen raken. Maar de staatssteun die Bos toezegde, heeft er niet toe geleid dat het vertrouwen bij beleggers is teruggewonnen. Integendeel. Het is een teken dat wat Bos ook doet, beleggers weinig fiducie hebben dat het goed komt met de financiële sector, dat alle ellende achter de rug is en dat de malaise ook in de koersen zit verwerkt. Beleggers dumpten gisteren daarom massaal hun aandelen Aegon en ING op de beurs. Aegon sloot uiteindelijk 14 % lager op 2,91 euro, terwijl ING 13,4 procent inleverde en sloot op 5,65 euro. 1

3

Toezichthouder

NIEUWE COMMISSARIS FORTIS Voormalig Fortis-topman Erik van de Merwe wordt voorgedragen als toezichthouder bij Fortis Bank Nederland. Dat maakte het Nederlandse bankbedrijf, dat in handen is van de Nederlandse staat, bekend. Van de

Merwe was tot 2000 de hoogste baas bij Fortis, maar hij trad af na een geschil tussen de concerntop en de directie van de bank. Eerder werd al bekend dat Michael Enthoven commissaris zou worden bij de onderneming.

Tijd om je te

specialiseren?

fo?

En wil je wat anders?

in Meer

Chdeescitke

Twee maanden leren, intensieve begeleiding, diploma en direct een baan!

nuwatanders.nl

Internet + Bellen

• Razendsnel internetten tot 20 Mbit/s • Voordelig bellen • Geen KPN abonnement meer nodig • Gratis E-mail Antivirus en Antispam • Gratis installatieservice

BEL 0800 8048 (gratis) OF KIJK OP ONLINE.NL

vanaf

€ 20 per maand

gratis

installatieservice

voordelig

VAN DALE GEEFT ANTWOORD

Argus VN wil aantal armen halveren

Münchhausensyndroom Met münchhausensyndroom wordt verwezen naar het verschijnsel dat mensen met een ingebeelde ziekte aanhoudend een appèl doen op zorgverleners, waarbij ze dankzij grondige kennis van hun ‘ziekte’ vaak in staat zijn hun artsen om de tuin te leiden. Münchhausensyndroom is een eponiem, een term die genoemd is naar een (historische, mythologische of fictieve) persoon. Eponiemen zijn vrij gewoon in de medische wereld, waarin complexen en syndromen soms genoemd worden naar de ontdekker of een bekende patiënt. In dit geval is dat Karl Friedrich Hieronymus Freiherr von Münchhausen (1720-1797), ook bekend als De Leugenbaron, die na zijn deelname aan veldtochten tegen de Turken thuis op het kasteel zijn wederwaardigheden lardeerde met leugens en overdrijvin-

gen. Vaak eigende hij zich daarbij stokoude verhalen toe en presenteerde die als eigen ervaringen. Een vriend van Münchhausen, de straatarme universiteitsbibliothecaris Rudolf Erich Raspe, tekende de verhalen in het Engels op en publiceerde ze in 1786 onder de titel Baron Munchhausens Narrative of His Marvellous Travels and Campaigns in Russia. Het boek werd door de dichter Gottfried Augus

Bürger (1747-1794) in het Duits vertaald en vanuit het Duits naar andere Europese talen verspreid. Het resultaat was dat de Leugenbaron aan het einde van de 18e eeuw in heel Europa legendarisch was. Naar dezelfde baron is ook het münchhausen by proxy-syndroom vernoemd: het verschijnsel dat moeders hun eigen of andermans kinderen ziek maken om bij zorgverleners een beroep te doen op zorg. 1 www.depers.nl/vandale

Grote woordenboeken Duits (set) €179

NL

4

Rel Moraalridders versus satireknapen

Christelijke vete om boycotactie

‘Dit lijkt op verziekt entertainment’. Henk van Rhee: ‘Mijn humor is het niet.’ Maaike Boersma AMSTERDAM

...

Reclames van Sloggi, Gsus, Hak en Qmusic zijn volgens Habakuk.nu, de opiniewebsite van de christelijke stichting Tot Heil des Volks, kwetsend. Sloggi vanwege het vrouwelijk bloot, ‘exploitatie van het vrouwenlijf’, aldus directeur Henk van Rhee, en Gsus omdat ze ‘de religieuze connotatie bewust gebruiken voor commerciële doeleinden, en daar is Zijn naam te heilig voor’. En Qmusic wordt niet gewaardeerd omdat dj Ruud de Wild als Jezus wordt neergezet. Om een tegengeluid te laten horen kunnen bezoekers op de site een

protestmail invullen en die naar het bedrijf sturen. De boodschap: ‘Uw reclame is voor mij als christen kwetsend, ik boycot uw product.’ Deze actie schoot de satirewebsite Goedgelovig.nl, het christelijke broertje van GeenStijl, in het verkeerde keelgat. De site vindt de actie maar ‘kleinzielig’ en ‘daagt de organisatie van Habakuk uit zich druk te maken om écht onrecht’. Nog diezelfde dag komt Goedgelovig.nl met een tegenactie waarbij de ‘gedupeerde bedrijven’ gratis advertentieruimte wordt aangeboden op zijn site. ‘Wij vinden het alleen maar goed dat Ruud de Wild op Jezus wil lijkt’, grapt de site, en ook met Sloggi en Gsus is volgens de site weinig mis. De ‘speels-religi-

euze’ uitingen van Sloggi en Gsus sluiten volgens Goedgelovig aan bij een hernieuwde interesse in spiritualiteit. ‘In plaats van dat christenen daar in hun communicatie bij aansluiten, gaan ze in hun steeds kleiner wordende kerkelijke hoekje pseudogekwetst zitten doen.’ Naast gratis advertenties maakte ook Goedgelovig een mailtje voor de bedrijven. De boodschap daarvan: ‘Uw reclame is voor mij als christen en consument een bijzondere verrijking. Ik heb daarom besloten een extra grote bestelling te plaatsen.’ En om nog wat meer olie op het vuur te gooien plaatste de site, onder de kop Slonsi Bipsmode, een foto van de directeur

‘Niemand zit te wachten op opgestoken vingertjes.’ van Tot heil des Volks, Henk van Rhee, met daarop de tekst: ‘Gristelijke bipsmode van Slonsi, voor mannenbroeders die hun kruis willen dragen. Aanbevolen door Henk van Rhee.’ Habakuk reageerde door te stellen dat ‘Goedgelovig.nl graag sexy over wil komen, en daarom zijn uiterste best doet om de moraalridders van Habakuk belachelijk te maken.’ Goedgelovig heeft ‘banaal en on-

waardig’ gereageerd. ‘Dit lijkt meer op een verziekt stuk entertainment. Goedgelovig.nl is zelf een goed voorbeeld aan het worden van de seksualisering van de samenleving waartegen wij in het geweer komen.’ Ook de directeur zelf vindt het niet grappig dat zijn foto wordt misbruikt voor onderbroekenlol. ‘Mijn humor is het niet’, zegt Van Rhee. ‘Maar ach, als ze dat leuk en nuttig vinden, moeten ze dat maar doen.’ Goedgelovig hanteert volgens hem een ‘veel ruimer begrip van wat wel en niet kan in de christelijke wereld.’ ‘Christenen hebben veel goeds te geven aan deze wereld, laten ze zich daarop toeleggen. Niemand zit te wachten op opgestoken vingertjes en belerende praatjes’, aldus Andries, de redactiecoördinator van Goedgelovig. Zijn naam is overigens een pseudoniem ‘omdat het satiregenre nog niet echt wordt gewaardeerd in christelijke kringen.’ ‘Habakuk geeft christenen die menen gekwetst te worden door reclames een aai over hun bol en bevestigt hen daarmee in hun zelfgecreëerde slachtofferrol’, aldus Andries. ‘Wij zeggen: doe niet zo zielig. We leven in een vrij land. Als je ergens voor staat, hoort het bij een vrije gedachtenwisseling dat een ander de draak steekt met je geloofsovertuiging.’ 1

Marokko

Inmenging imams Maaike Boersma AMSTERDAM

...

Ongeveer veertig imams zijn afgelopen vrijdag zonder tekst en uitleg te geven vertrokken richting Marokko, op kosten van de Marokkaanse overheid. Wat ze er precies gaan doen? ‘Geen idee’, zegt Farid Azarkan, directeur van het Samenwerkingsverband van Marokkanen in Nederland. ‘Ze zijn vertrokken zonder enig vorm van overleg met de moskeebesturen.’ Volgens Azarkan zijn de imams uitgenodigd door de Raad voor Religieuze Zaken in het Buitenland, die drie weken geleden is ingesteld. Die raad moet beter grip houden op de Marokkanen die buiten Marokko wonen. ‘Onacceptabel’, vindt Azarkan de inmenging van de Marokkaanse overheid met Nederlandse Marokkanen. Volgens hem wil de Marokkaanse overheid de Malikitische lijn van de islam, ‘zeg maar de Marokkaanse variant’, graag ook in Nederland in praktijk zien. ‘Maar laat ons zelf kiezen welk soort islam we aanhangen’, vindt hij. De imams worden een dezer dagen terug verwacht. ‘Ze hebben heel wat uit te leggen.’ 1

P.C. Hooftstraat

X mogelijkheden

Kies ook voor het meeste internet

VOGELAAR TEGEN POEN Minister Ella Vogelaar voor Wonen en Wijken heeft het niet op de poenerigste winkelstraat van Nederland, de Amsterdamse P.C. Hooftstraat. Deze kwam ter sprake in een debat, waarin Vogelaar zei: ‘Ik heb weinig heb met types die zich daar ophouden. Helemaal niks eigenlijk.’ Zij lichtte niet toe wat zij tegen de gefortuneerde shoppers heeft. Schaterend: ‘Dat laat ik aan uw fantasie over.’

Nu een gratis ASUS Eee PC mini laptop bij een ADSL-abonnement van XS4ALL Gratis draadloos internet op 900 HotSpots in Nederland Draadloos kwaliteitsmodem: overal in huis een krachtig, beveiligd signaal Bellen voor maar € 5,- extra Deskundige helpdesk, 7 dagen per week Vanaf € 29,95

meer internet Tip Heeft u een tip voor de redactie? Mail naar [email protected]

X is meer. Meer mogelijkheden. Meer internet. Meer info en voorwaarden? Ga naar xs4all.nl

Wereld

5

Afghanistan ‘Geweldspiraal doorbreken’

Taliban verwerpen oproep tot gesprekken Het was lang een taboe, maar nu willen Afghanistan, Pakistan én de VS praten met de taliban. Maar die hebben daar nog altijd absoluut geen zin in. Redactie buitenland AMSTERDAM

...

In Hadhramut is de dood echt gekomen Puin rond de antieke Jemenitische stad Shibam. De stad werd de afgelopen dagen getroffen door hevige regenval en overstromingen. Daarbij zijn zeker negentig mensen

gedood en tienduizend anderen dakloos geworden. Shibam ligt in de zuidoostelijke provincie Hadhramut, wat ‘De dood is gekomen’ betekent. 1 FOTO: REUTERS

Congo Burgeroorlog

Tutsi-rebellen drijven leger in het nauw Redactie buitenland AMSTERDAM

... AP

Aanleg pijplijn

OLIE VOOR CHINA Regeringsleiders van Rusland en China zetten gisteren hun handtekening onder een plan voor een nieuwe pijplijn die olie van Siberië naar China moet transporteren. In aanwezigheid van de Russische premier Vladimir Poetin en diens ambtgenoot Wen Jiabao van China tekenden energiebedrijven van beide landen de overeenkomst. De nieuwe pijplijn krijgt een lengte van 70 kilometer en loopt vanaf de Siberische stad Skovorodino naar China. De leveranties gaan China jaarlijks 20 miljard euro kosten.

Het leger van de Democratische Republiek Congo bereidt de terugtocht voor uit Rutshuru. Die stad wordt aangevallen door een rebellenbeweging van de opstandige Tutsi-generaal Laurent Nkunda. Eerder gisteren berichtten ook veel hulpverleners dat ze met behulp van de VN uit het oosten van Congo zouden vertrekken. De rebellen van generaal Nkunda begonnen drie dagen geleden een offensief in Noord-Kivu, nabij de grens met buurland Rwanda. Ze hebben in het noordoosten van het land inmiddels de regeringstroepen verdreven. Rutshuru is een strategisch belangrijke plaats op de weg naar de 100 kilometer zuidelijker gelegen hoofdstad van de regio, Goma. In Rutshuru en in Kibumba, een stad ongeveer 20 kilometer ten noorden van Goma, zitten tienduizenden mensen die in het afgelopen jaar zijn gevlucht voor de gevechten tussen rebellen en het regeringsleger.

In 2003 kwam officieel een einde aan een jarenlange burgeroorlog die aan meer dan vijf miljoen mensen het leven heeft gekost. In het oosten van het enorme land bleef het echter onrustig. Nkunda’s milities verwijten het regeringsleger dat het heult met de Democratische Krachten voor de Bevrijding van Rwanda (FDLR). Die militie, die rond de Oost-Congolese

Afghaanse en Pakistaanse regeringen willen samen proberen contacten te leggen met militant-islamitische groeperingen, waaronder ook de taliban. Dat hebben afgevaardigden van beide landen op een tweedaagse conferentie in Islamabad verklaard. Volgens de Afghaanse delegatieleider Abdullah Abdullah wordt daarvoor een speciale kleine raad van stamoudsten in het leven geroepen, een zogeheten jirgagai, ofwel een minijirga. Beide landen lijden onder de terreur van gewapende strijders van moslimstammen of de jihadisten van de taliban uit de Pathaanse bevolkingsgroep die zich met meedogenloos geweld tegen de centrale regering keren. De Verenigde Staten overwegen gesprekken met ‘bepaalde elementen binnen de taliban om de geweldspiraal in Afghanistan en Pakistan te doorbreken’. Dat meldde de Amerikaanse krant Wall Street Journal gisteren op basis van een verder nog geheime notitie. De taliban hebben de oproep tot gesprekken verworpen. ‘Dit is een

Abdullah. REUTERS

Amerikaans idee en daarom onbelangrijk’, zei een woordvoerder van de taliban. De beweging heeft al eerder aangegeven niet te willen praten met de Afghaanse regering, zolang buitenlandse troepen in dat land verblijven. Bijna een derde (32 procent) van de Afghanen ziet de toekomst somber in, volgens een opiniepeiling die gisteren in de Afghaanse hoofdstad Kaboel werd gepubliceerd. Daarmee zijn de Afghanen een stuk somberder dan vorig jaar, toen 20 procent veel problemen voorzag. Van de 6.500 ondervraagden meende 38 procent dat het land de goede weg is ingeslagen. Vorig jaar vond 44 procent dat nog. 1

In het oosten van het land bleef het ook na 2003 onrustig. stad Goma actief is, bestaat uit Hutustrijders die betrokken waren bij de genocide in Rwanda in 1994, waarbij honderdduizenden Tutsi’s werden gedood. De genocideplegers weken later uit naar het buurland Congo. Volgens Nkunda vallen ze daar nu Congolese Tutsi’s lastig en moet hij die beschermen. 1

Marktmanipulatie

ONDERZOEK FORTIS Het Openbaar Ministerie van Brussel onderzoekt of (ex)-toplui van Fortis zich schuldig hebben gemaakt aan marktmanipulatie. Aandeelhouders van de financiële groep zouden bewust te laat of foutief ingelicht zijn over de situatie. Een maand geleden werd het onderzoek in stilte opgestart nadat een insider van Fortis een klacht indiende .

Behoefte om uw relaties te bedanken? Het meest groene automerk van Nederland pakt uit tijdens de Daihatsu Actieweken! Kom nu naar de dealer voor spectaculaire acties!

Speelgoedsmokkelaar

Verliefde Rus bekent

Egypte heeft drie Palestijnen gearresteerd die grote hoeveelheden speelgoed de Gazastrook in wilden smokkelen.

Liefde is blind: gisteren bekende een Rus de moord op een vriend, omdat hij verliefd is op een vrouwelijke rechercheur.

Als ondernemer dernemer is het goed om uw relaties zo nu en dan persoonlijk te bedanken voor hun inzet. Dat kan natuurlijk met een schouderklopje, of een over treffende aarvan. Maar u kunt dat nog veel beter doen met bol.com zakelijk. Daar trap daarvan. kunt u met één mailtje alle zorg voor leuke zakelijke geschenken uit handen geven. Kijk voor de mogelijkheden op bol.com/zakelijk

/ zakelijk

Keus uit 2 miljoen geschenken voor personeel en relaties

Dé carrierebeurs in het najaar voor student, starter en (young) professional. 14 &15 november 2008 Amsterdam RAI Wil jij carrière maken? Bezoek dan de beursvloer met een groot aantal topwerkgevers en meer dan 40 workshops waaronder: - Hoe word je een succesvolle trainee? - Going global; een internationale carrière - Test je capaciteitentest

e Onlin ken ? isma kenn erkgevers w ber et top

Gastvrouw: Lieke van Lexmond Opening door Maarten van der Weijden (Olympisch kampioen 10 km open water) Optredens van o.a. Thomas Berge en LoÏs Lane

m

kto 20 o r ssen r naa Ga tu novembe agen.nl 0 ver iered rr en 2 a erkge c w ele oriete loer! .virtu www jouw fav v rs u be et e ntmo irtuele kan je liv en o en v op e ovember rs! n cruite Op 7 en met re chatt

Speciale beursvloer voor (young) professionals

Voor meer informatie en gratis entree ga je naar www.carrieredagen.nl

O.a. onderstaande organisaties, bekend op 28-10-2008, zijn aanwezig met een stand en/of worshop(spreker) op De Nederlandse Carrièredagen. Kijk voor een update en meer informatie op www.carrieredagen.nl

people

Management, Administrative & Trust Services

Mediapartners

De Nederlandse Carrièredagen is een activiteit van

onderdeel van de

Wereld

...

MARCIA

LUYTEN

W

as ik maar lekker rechts. Dan was de wereld overzichtelijk. Wit en zwart net zo makkelijk te onderscheiden als goed van kwaad. De VVD eist dat minister Koenders ophoudt Cordaid geld te geven, als die hebben meebetaald aan voedsel en medicijnen voor het Verzetsleger van de Heer (LRA) in Noord-Oeganda. Deze rebellen zijn gruwelijk wreed. Wie ze eten geeft, is fout. VVD-kamerlid Arend Jan Boekestijn zegt het de Oegandese regering na. Die sommeerde westerse hulporganisaties te stoppen met het bevoorraden van de rebellen die zich verstoppen in de bush van Congo. Met naam genoemd werd Caritas, waar Cordaid bij aangesloten is. Omdat Caritas de rebellen zou helpen, hoeven die geen vredesakkoord te sluiten, zei de Oegandese regering. In plaats daarvan blijven ze een bedreiging voor de bevolking. En die heeft intussen al 22 jaar geleden onder rebellenleider Joseph Kony. De christelijke hulporganisaties, zei de minister van Rampenbestrijding, begaan ‘een doodzonde’.

Met goede bedoelingen worden stomme dingen gedaan.

Marcia Luyten is correspondent in Oeganda.

‘John McCain is door de oorlog getraumatiseerd’ Over zes dagen kiezen de Amerikanen een president. Voor veel veteranen betekent dit: wie wordt de nieuwe opperbevelhebber? Mars van Grunsven BETHLEHEM

...

Zodra de 21-jarige David Cox buiten hotel Bethlehem in het gelijknamige stadje in de staat Pennsylvania staat, diept hij een button op uit zijn zak. De assistent-manager van de receptie speldt hem op zijn jas: Veterans for Obama, staat erop. Met zijn vlassnorretje en gladde huid ziet Cox er misschien wat jong uit voor een veteraan, maar hij heeft er toch echt twee Iraktours opzitten. Nooit meer het slagveld, zegt hij. ‘Ik stem tegen McCain.’ Zijn keuze is opvallend: als voormalig militair word je verondersteld op veteraan John McCain te stemmen. De VS tellen bijna 24 miljoen veteranen, van wie volgens peilingen drie van de vier McCain steunen. Zoals Republikein David D’Angelo (61). ‘Het is een kwestie van karakter’, zegt hij op het McCain-campagnekantoor in Bethlehem. ‘Ik vertrouw McCain vanwege zijn militaire verleden.’ Zelf was D’Angelo tijdens de Vietnamoorlog drieëneenhalf jaar lang reservist in Pennsylvania. In 1968 zwaaide hij af om zijn eigen garage te beginnen. ‘Obama is een intellectueel, die in het leger hoogstens soldaat eerste klas zou zijn. Hoe kan zo’n man operationele beslissingen nemen?’

Clown Gepensioneerd metaalarbeider Philip Carlson (63), tijdens Vietnam reservist in Texas, is iets minder subtiel. ‘Obama is een sukkel, een clown, een leeg kostuum. Ik heb een sterk vermoeden dat hij moslim is. Erger nog is dat hij anti-Amerikaans is met zijn terroristenvrienden. Nee, dan McCain. Dat is een patriottische Amerikaan, geboren om Commander-inChief te worden. Hij komt op het juiste moment, want we hebben een sterke leider nodig voordat de vijanden het overnemen.’ Die vijanden, zegt Carlson, dat zijn de linksen en de socialisten uit de Democratische partij.’

Bruce Mc Ilhaney (links) en David Dietsche hebben in Vietnam te veel oorlogsleed gezien. JEROME DE PERLINGHI

De 61-jarige David Dietsche stemde in 2000 op Bush. ‘Toen die Irak aanviel, ben ik uit de Republikeinse partij gestapt’, vertelt de oud-marinier in Johnny’s Bagels in Bethlehem.’ Dietsche volbracht drie Vietnamtours, de laatste in 1971. Hij raakte er gewond aan het hoofd, zijn gehoor raakte gedeeltelijk beschadigd. Pas in 2004 werd vastgesteld dat hij daarbij TBI, traumatic brain injury, had opgelopen. ‘Ik slik tegenwoordig medicijnen, maar het gebeurt nog steeds dat ik opeens bang of verward ben, of verschrikkelijke hoofdpijn krijg.’ Dietsche werkt sinds 2004 niet meer en ontvangt een maandelijkse uitkering van het Department of Veteran Affairs van 560 dollar per maand. ‘Toen McCain tegen de GI Bill stemde, die volgens hem te duur en te ruimhartig was voor veteranen, wist ik wel

genoeg. Obama steunde de wet.’ Tijdens de campagne ontmoette Dietsche zijn vriend Bruce McIlhany (61). Ook McIlhany diende eind jaren ’60 in Vietnam, waar hij voor de militaire krant Stars and Stripes

‘De generaals nemen de tactische beslissingen, niet de president.’ schreef. ‘Ik heb zoveel doden gezien: de huid helemaal verbrand, als een grote homp klei, of een geroosterd stuk vlees. Ik heb veel respect voor wat John McCain tijdens zijn gevangenschap heeft doorstaan, maar dát heeft hij nooit gezien. Hij heeft nau-

welijks echte oorlogservaring.’ Tegenwoordig is McIlhany verpleger in een psychiatrische kliniek. Hij is ervan overtuigd dat ook McCain mentaal door de oorlog is getekend. ‘Ik denk dat hij medicijnen slikt om zijn adrenalineniveau te temperen. Je zag het tijdens het debat. Steeds die onnatuurlijke, bevroren lach en het veel te vaak herhalen van ‘mijn vrienden’. Soms leek het alsof hij niet meer wist waar hij was.’ Over Obama als mogelijk opperbevelhebber maakt hij zich geen enkele zorg. ‘Onze president hoeft trouwens helemaal geen tactische beslissingen te nemen, dat doen de generaals op de grond.’ ‘Wat wij willen’, valt Dietsche zijn vriend bij, ‘is dat een rationele, intelligente leider beslist of we ten oorlog trekken.’ 1

‘Probeer gewoon

Surfen van Het Net’

Dé opleiding tot Coach of Counselor nog niet gevonden? Kom naar de Open Dag op 21 november! te

r weeken

10 + 11i januar

www.europeesinstituut.nl

d

Maar het water schijnt helderder dan het is. Aangenomen dat Caritas het LRA voedsel en medicijnen heeft geleverd – hetgeen Cordaid ontkent, maar wat in Oeganda door goed geinformeerde bronnen wordt bevestigd, dan is hun motivatie precies omgekeerd aan die van de Oegandese regering & Boekestijn. Doordat ze de rebellen bonen brengen, hoeven die hun eten niet te roven. Dan overvallen ze dorpen en kunnen ze opnieuw kinderen ontvoeren. Liever rebellen met een goedgevulde maag. Bovendien zijn de etenswaar en medicijnen wisselgeld. In ruil doet het LRA nog mee aan het vredesproces dat ze nu al twee jaar traineren. Niet anders dan wat de Oegandese president Museveni doet. Volgens onderzoeksjournalist Frank Nyakairu zou die de top van het LRA met honderdduizenden dollars hebben beloond voor hun deelname aan het vredesproces - over dubbelzinnigheid gesproken. De werkelijkheid is weerbarstiger dan de VVD doet vermoeden. Het slagen of falen van een strategie laat zich pas na afloop vaststellen. Of voedselhulp aan het LRA levens redt of kost, kan ook Boekestijn niet voorspellen. Dat neemt niet weg dat hulporganisaties echt niet altijd helpen. Linda Polman laat in De crisiskaravaan haarfijn zien hoe conflicten doorgaan omdat met goede bedoelingen stomme dingen worden gedaan. Grote kans dat Boekestijn zich gesterkt voelt door Polmans net verschenen boek. Boekestijn is een slimme man. Die snapt hoe ingewikkeld de afwegingen zijn in een conflictsituatie waar rebellen even gevaarlijk zijn als gestoord. Maar de wetenschapper is lekker rechts. Met een stuk in de Telegraaf scoorde hij maandag punten in zijn strijd om de pot van Koenders. 1

Verenigde Staten Verkiezingen

wi n

Voer voor rebellen

7

Coaching

Het Europees Instituut staat voor: t post hbo-opleidingen met diepgang en kwaliteit; t theorie (interactieve colleges) én praktijk (training); t toonaangevende en inspirerende docenten/trainers; t een flexibele studie in deeltijd en modulaire opbouw; t beroepsgerichte én persoonsgerichte opleidingen waarbij u en uw persoonlijke ontplooiing het uitgangspunt vormen. Opleiding tot Coach of Counselor, Leergang Groepscoaching en Leergang Persoonlijke Effectiviteit.

Het Europees Instituut is een volle dochter van de Baak, Management Centrum VNO - NCW.

Landgoed de Horsttde Horst 1t3971 KR Driebergent0343 - 556343

atje stra ten TIS atslo ! GRA1/5 staKPOT C x 10 ét JA m Gewoon.

Surfen S f van H Hett N Nett • Géén jaarcontract • GRATIS gebruik draadloos modem • Eenvoudige installatie

e 19,95 vanaf

9

9,95 p.mnd

1,5 Mb/s

Alléén bij ADSLwinkel.nl® of bel 030 - 27 198 27

8

Perspectief

Proefpersonen

Pillen testen in Luilekkerland Proefpersonen zijn allang niet meer alleen studenten. Ook werkenden kiezen steeds vaker voor een rustig verwenweekje in een geneesmiddelencentrum.

Godelief Swank ZUIDLAREN

...

T

Thijs van Ruitenbeek (31) slikt een aidsremmer en een antischimmelmiddel. De kerngezonde websitebouwer uit Groningen ligt in een ziekenhuisbed in Utrecht. Zijn laptop op schoot, zijn mobiele telefoon binnen handbereik. ‘Ik moet nog iets af maken voor een klant’, excuseert hij zich. De canule in zijn arm, een soort kraantje waarmee het verplegend personeel bloed kan aftappen, weerhoudt hem er niet van driftig op zijn toetsenbord te tikken. ‘Ik heb gelukkig nooit last van bijwerkingen. Dus of ik nou hier achter mijn laptop zit of thuis, dat maakt niet uit. En hier verdien ik dubbel.’ Nog een paar dagen, en dan gaat de zzp’er naar huis met 4.000 euro in zijn zak. Wie aan geneesmiddelenonderzoek denkt, denkt in eerste instantie aan studenten in geldnood. Toch melden zich de laatste tijd steeds vaker werkende mensen bij de poorten van de farmaceutische industrie. Jonge professionals zien het testen van medicijnen als een gemakkelijke manier om in korte tijd veel geld bij te verdienen. Bovendien word je van ‘s ochtends vroeg tot ‘s avonds laat verzorgd en je krijgt nog een gratis medische check-up ook. ‘We zien een verschuiving van studenten naar mensen met een baan’, zegt Martijn Weierink, vrijwilligerwerver bij de

commerciële onderzoeksinstelling Kendle. ‘Studenten hebben tegenwoordig aanwezigheidsplicht en moeten op tijd hun punten halen. Mensen met een eigen bedrijfje kunnen flexibel met hun tijd omgaan. Ze loggen met hun laptopje in op het draadloos netwerk en werken gewoon door.’ Ook ziet hij steeds meer fulltimers die hun overschot aan vakantiedagen in de kliniek komen opmaken. ‘Als je in een aantal vakantiedagen 3.000 euro kunt verdienen, en daarmee een verre reis kunt maken of een flatscreen kunt kopen...’ De onderzoekscentra doen ondertussen hun best deze nieuwe vrijwilligers zo goed mogelijk in de watten te leggen. PRA International, het grootste fase 1-onderzoekscentrum (zie kader) van Nederland biedt een heel scala aan ‘wellness-activiteiten’ aan. Je kunt je er opgeven voor een workshop fotografie, nordic walking, goochelen, sieraden maken, striptekenen, fotografie en bloemschikken. En dat bovenop de ‘standaard’ recreatieruimten met televisie, dvd, video, X-box, Playstation III en een biljarttafel. ‘We hebben zelfs wel eens een masseur en een pedicure langs gehad’, zegt Willem Jan Drijfhout, directeur van PRA. ‘Primair doel is natuurlijk het onderzoek en de veiligheid van de vrijwilligers, dat staat voorop. Maar we realiseren ons ook dat we de vrijwilligers vragen in een omgeving te verblijven die niet de hunne is. En dan kun je dat verblijf beter zo prettig mogelijk maken.’ Wie de oprijlaan van International in Zuidlaren oploopt, moet zijn best doen om niet een vakantiegevoel te krijgen. Een monumentale villa staat tussen de oude bomen en weerspiegelt in de vijver ervoor. Blauw-wit gestreepte luifels hangen voor de ramen en in de rozentuin genieten bezoekers van het laatste herfstzonnetje. Lekker bijtanken in het geneesmiddelencentrum, zo lijkt het. ‘Ik kan hier altijd goed nadenken’, zegt Wiek Goyarts (50) uit Rotterdam, die een paar keer per jaar vrij neemt om nieuwe medicijnen te testen. ‘Ik kijk in die week wat televisie, lees boeken, denk

‘Ikkijkhier wattelevisie, leesboeken endenkna. Meestalkom ikhelemaal uitgerust terug.’ na, klets hier en daar wat. Meestal kom ik helemaal uitgerust terug, vol met goede ideeën en oplossingen voor mijn werk.’ Goyarts heeft een fulltime baan als teamleider distributie in een ziekenhuis maar kiest sinds een jaar of vijf voor ‘een financieel extraatje’ in de vorm van geneesmiddelenonderzoek. ‘Het is prettig om er wat geld bij te hebben, zeker met drie studerende kinderen. En ik vind het fijn dat ik bij ieder onderzoek door de medische mallenmolen wordt gehaald. Ze maken een hartfilmpje, controleren mijn bloed, urine, al mijn vitale functies. Je bent na afloop weer helemaal op de hoogte van je eigen gezondheid.’ Is hij niet bang zijn eigen gezondheid op het spel te zetten, juist door alle nieuwe middelen die hij ingespoten en toegediend krijgt? In Engeland werden in 2006 nog zes proefpersonen doodziek na een nieuw middel tegen leukemie en reuma, en in Utrecht overleden begin dit jaar 24

patiënten na toediening van een experimentele cocktail met probiotica. ‘Nee’, zegt Goyarts, na enig nadenken. ‘Ik ervaar totaal geen hinder van de studies. En ik verwacht ook geen gevolgen voor de lange termijn. Er gaan jaren van onderzoek aan de testen vooraf en er is niets geheimzinnigs aan. Je hebt gewoon een klapper bij je bed liggen waar alle onderzoeken en doses in staan en je kunt stoppen wanneer je maar wilt.’

Sapkuurtje IT-er Van Ruitenbeek zegt het wel ‘een onprettig idee’ te vinden dat hij zoveel medicinale stoffen binnenkrijgt. Hij heeft nu aan ongeveer tien onderzoeken meegedaan en verdiept zich altijd in het middel voordat hij zich inschrijft. ‘Ik google het medicijn en de bijwerkingen, en ik zoek geen studies uit die op de hersenen inwerken. Antidepressiva zie je mij bijvoorbeeld niet snel nemen.’ Met hiv-remmers,

waar hij nu aan zit, heeft hij minder moeite. ‘Dat middel bestaat al jaren. Ze willen nu alleen kijken hoe het combineert met antischimmels.’ Bovendien leeft hij verder gezond. ‘Ik eet goed, sport veel, rook niet, dus ik kan dit er wel bij hebben. En ik doe altijd een sapkuurtje als ik uit de testkliniek kom.’ Niet iedereen is zo kieskeurig, weet Ingrid Mertens, net als Weierink vrijwilligerwerver bij Kendle. ‘Mensen zien vooral het bedrag in de advertentie , en lezen verder slecht. ‘Dan bellen ze ons op om te vragen of we ze in gaan spuiten met hiv, voordat we de aidsremmers testen.’ De vergoeding per studie is, in tegenstelling tot wat veel mensen denken, niet gebaseerd op de risico’s van een studie. Die hangt af van de gemaakte tijdsinvestering en lichamelijke belasting. ‘Het bedrag loopt op naarmate men vaker bloed moet prikken, of bijvoorbeeld een echo moet laten maken’, zegt Drijfhout,

Placebo

Toch hoofdpijn

Enkel verstuiken

Alle geneesmiddelenonderzoeken zijn placebogecontroleerd, dus er is ook altijd een testgroep die geen werkzame stoffen krijgt toegediend.

Vaak treden in die placebogroep toch bijverschijnselen op, door de groepsdynamiek. Mijn buurman heeft hoofdpijn, ik plotseling ook.

Alle bijwerkingen moeten centraal gemeld worden, ook wanneer een proefpersoon op weg naar huis struikelt en daarbij zijn enkel verstuikt.

Perspectief

9

FOTO’S: CEES VAN RIJN/PRA INTERNATIONAL

‘Vooral vrouwen vragenvaak: oeh,moet jebijzo’n onderzoek vaakbloed prikken?’ Feiten en cijfers geneesmiddelenonderzoek Elk jaar starten er in Nederland ongeveer 1.800 studies met proefpersonen. Gezonde vrijwilligers komen vooral in fase I-onderzoek terecht. In die fase wordt een middel, nadat uit dierproeven is gebleken dat het veilig en verantwoord is, bij gezonde volwassenen getest. In fase II testen patiënten het middel, in Fase III en IV wordt de verdraagbaarheid op duizenden patiënten getest, om een zo nauwkeurig mogelijke dosering te bepalen.

directeur van PRA. Bij Kendle ligt het te vergoeden bedrag ongeveer tussen de 90 en 135 euro per dag, bij PRA tussen de 125 en 175 euro. Elke studie is van tevoren goedgekeurd door een medisch-ethische toetsingscommissie, die er ook op toeziet toe dat

Mannelijke proefpersonen worden vaker gevraagd dan vrouwen, omdat vrouwen maar één voorraad eicellen hebben en de risico’s op de lange termijn niet altijd bekend zijn. Ook is het door hun wisselende hormoonspiegels lastiger om de onderzoeksresultaten af te meten. Er bestaat in Nederland een speciale wet voor de bescherming van proefpersonen: de Wet Medisch-Wetenschappelijk Onderzoek met Mensen (WMO).

de vergoeding binnen de perken blijft. Er mag een niet al te wervend effect van uitgaan. Toch kun je veel verdienen als je eenmaal thuis bent in de onderzoeken, weten de doorgewinterde medicijnentesters. Zo laten farmaceuten de dosis per testgroep

steeds ietsje oplopen. Testgroep 1 krijgt bijvoorbeeld 10 milliliter van het te onderzoeken middel toegediend, testgroep 2 krijgt 15 milliliter, en zo verder. ‘Dus je moet zorgen dat je in de eerste testgroep komt’, zegt Van Ruitenbeek. ‘Je vroeg aanmelden. Dat is één van de geheimen van het vak.’ Ook Arjen Boersma (24) heeft zo zijn trucjes. Hij heeft in zijn studietijd dertien keer meegedaan aan een onderzoek, maar is nu gestopt omdat hij een fulltime baan heeft als consultant. ‘Ik plande mijn onderzoeken altijd met vrienden. Als je zorgt dat je op dezelfde dag een medische keuring ondergaat, is de kans groot dat je in dezelfde testgroep terecht komt. Wel zo gezellig.’ Ook zocht hij studies uit met zoveel mogelijk ambulante dagen, onderzoeksdagen waarop je bijvoorbeeld maar van 10 tot 15 uur aanwezig moet zijn, maar die wel als volle dag betaald worden. En hij rommelde wat met de reisvergoeding. ‘Ik woonde en studeerde in Den Haag,

maar ik ging vlakbij het testcentrum logeren, en ving wel iedere dag de maximale reiskostenvergoeding. Het is een spel’, vat hij samen. Toch loopt geen van de drie heren te koop met hun onderzoeken. Boersma wil liever niet dat de naam van zijn werkgever vermeld wordt en Van Ruitenbeek wil niet met zijn eigen naam in de krant. ‘Mensen kijken toch wat raar, als je dit op feestjes vertelt’, zegt de websitebouwer. ‘Alsof je vrijwillig als een soort proefdier in een kooitje gaat zitten, met allerlei slangetjes aan je hoofd. Vooral vrou-

wen vragen vaak: oeh, moet je dan heel vaak bloed prikken?’ En je moet inderdaad tegen injectienaalden kunnen, erkent hij. ‘Maar sommige mensen durven wel in het weekend een ecstasy-pilletje te slikken, wat vele malen slechter is dan dit. Hoezo is geneesmiddelenonderzoek dan een brug te ver?’ En het risico? ‘Er kan theoretisch iets mis gaan, stelt Weierink van Kendle. ‘Maar die kans is klein. En het is een risico dat je als maatschappij neemt. Anders komen er geen nieuwe geneesmiddelen op de markt.’ 1

4UJDIUJOH-FFSHBOH#FESJKGTLVOEF"NTUFSEBN 4JOET

%FBOEFSFNBOBHFNFOUPQMFJEJOH 1SBLUJKLHFSJDIU1FSTPPOMJKL1BSUUJNF1PTUICP 4UBSUKBOVBSJ 7SBBHEFCSPDIVSFBBOWJBXXXTMCBOM PGCFM

Geen sterfgevallen

Hippocrates

Vier keer per jaar

In Nederland hebben zich, voor zover bekend, nooit sterfgevallen voorgedaan door bijwerkingen in Fase I-onderzoek.

Medicijnonderzoeken zijn ethisch omstreden. Volgens de eed van Hippocrates mag een arts geen middelen toedienen die mogelijk schadelijk zijn.

Als proefpersoon mag je maximaal vier keer per jaar aan een onderzoek deelnemen. Anders kunnen de onderzoeksresultaten elkaar gaan vertroebelen.

10

Dagblad De Pers

IN DE STERREN

‘Te veel Schorpioen’

In Business

Beursastrologe Irma Schogt voorspelt een beursbloedbad op basis van Mercurius en Venus. ‘Daar zit te veel Schorpioen in.’ 14 11

Aandelen Koers VW schiet naar record

Porsche bespeelt de Duitse beurs Frankfurt vormde gisteren het toneel van een van de meest bizarre koersstijgingen ooit. Door een machtsspel van Porsche stegen aandelen Volkswagen met 485 euro. Mathijs Rotteveel AMSTERDAM

...

Met honderden euro’s tegelijk schoot de koers van Volkswagen (VW) gisteren omhoog. Tot grote verbijstering van de beurshandelaren passeerde hij nog voor tien uur ‘s ochtends de grens van duizend euro. Opeens was niet meer oliegigant Exxon (marktwaarde 275 miljard euro), maar een kwakkelende Duitse autofabrikant (296 miljard euro) het grootste beursfonds ter wereld. Met een recordkoers van 1.005 euro was de Duitse autobouwer en passant meer waard geworden dan BMW, Daimler, Fiat, Ford, General Motors en Peugeot samen. Dat alles als gevolg van een slim beleggingsspel gespeeld door de financiële afdeling van concurrent Porsche.

Something Cool

Jacht Freddy Heineken te koop Redactie economie AMSTERDAM

...

‘Something cool’, het oude jacht van Freddy Heineken, staat te koop voor een schamele 950.000 euro. Na 37 jaar trouwe dienst neemt de familie Heineken afscheid van het pleziervaartuig. Het jacht werd in 1964 gebouwd

Recessologie

‘De financiële jongens van Porsche zijn de slimste uit de klas.’ Dat spel begon eigenlijk al in 2005. Sindsdien kopen de financiële whizzkids van Porsche aandelen VW, omdat het naar eigen zeggen de macht bij VW wil overnemen. Door deze mededeling en de continue aandelenaankopen bleef de koers van VW stijgen, ook toen de Amerikaanse en Europese auto-industrie rampzalige cijfers bekend maakten. Hedgefondsen roken geld: ze gingen massaal short op VW omdat Porsche zijn overnameplannen zou opschorten en VW zou laten vallen. Dit weekend kregen ze de schrik van hun leven. Porsche maakte bekend dat het nu 42,6 procent van alle aandelen VW binnen heeft en daarnaast via optieposities recht heeft op een belang van nog eens 31,5 procent. Daarmee heeft het een belang van 77,7 procent voor het grijpen.

door de inmiddels ter ziele gegane scheepswerf Wilton-Feyenoord, die ook de ‘Statendam’ voor de Holland Amerika Lijn bouwde. Bijzonder aan het schip is dat de koninklijke familie er vroeger ook regelmatig op te vinden was. Zo is bekend dat koningin Beatrix ooit van boord gehaald moest worden omdat ze een lichte vorm van meningitis had opgelopen. ‘Something cool’ ligt in de haven van Antibes, is circa 30 meter lang, goed onderhouden en biedt ruimte aan vijf tot zes gasten. Het wordt op internet te koop aangeboden door bemiddelaar BCR Yachts. 1

Recessologie

VENEZUELA SLECHTSTE BESTE BEURS BEURZEN Goed nieuws voor beleggers die in Venezuela hebben geïnvesteerd. Met een verlies van ‘maar’ 4,3 procent is de beurs van het olie-exporterende land dit jaar de beste van de wereld. De afstand met nummer twee, Sri Lanka, is groot: die beurs verloor 22,9 procent, blijkt uit een onderzoek van Fidelity International. Zuid-Amerikaanse beurzen deden het relatief goed.

Slecht nieuws voor beleggers die in IJsland, Rusland of Turkije hebben geinvesteerd. Die beurzen vormen dit jaar de ‘flop 3’ van de beurzen top 50. IJsland eindigde met een verlies van 96 procent zelfs op de allerlaatste plaats. De Nederlandse AEX leverde in 2008 ook geen prestatie om trots op te zijn. Met een verlies van bijna 70 procent eindigt hij op een 32e plaats.

Meer dan twaalf miljoen VW-aandelen verwisselden gisteren in Frankfurt van eigenaar. REUTERS

Omdat de Duitse deelstaat Nedersaksen 20,2 procent van VW bezit, zijn er nog maar 14,1 miljoen VW-aandelen vrij verhandelbaar. Gisteren verwisselden tijdens een krankzinnige beursdag in Frankfurt meer dan twaalf miljoen aandelen van eigenaar. Het gaat waarschijnlijk om hedgefondsen die hun pessimistische scenario zien vervliegen. Om hun short posities terug te draaien, moeten ze aandelen terugkopen. Die zijn echter bijna niet meer te verkrijgen. Ze zit-

ten muurvast in een zogenaamde ‘short squeeze’. Eén van de getroffen speculanten is Michael Kraland, oprichter van beleggingssite www.inveztor.nl en columnist voor zakenblad Quote. VW heeft hem nu ruim een miljoen euro gekost. De goeroe heeft het er hoorbaar moeilijk mee. ‘Ik ben net gebeld door mijn bank, of ik geld bij wilde storten’, bekent hij. ‘Ik wil er zo snel mogelijk uit, maar ik weet niet hoe.’ Net als alle andere speculanten op

een koersdaling wist Kraland niet dat Porsche zoveel VW-callopties had gekocht. ‘De financiële jongens van Porsche zijn veruit de slimste jongentjes van de klas. Dat bedrijf verdient meer geld met speculeren dan met de autoverkopen. In elk land zou dit verboden worden, maar ik neem aan dat de mannen van Porsche wel hebben uitgezocht of dit juridisch kan. Ondertussen hebben ze mij bij de ballen. Het is een nachtmerrie.’ Het aandeel VW sloot gisteren op 945 euro. 1

Arbeidsmarkt Slechte cijfers uitzendbranche

Bedrijven pellen buitenste schil af Het gaat niet goed met de uitzendbranche. En uitzendkrachten die naar huis gestuurd worden, zijn een slecht voorteken voor de rest van de arbeidsmarkt. Annemieke van Dongen AMSTERDAM

...

Uitzendbrancheorganisatie ABU bevestigde gisteren een negatieve trend: in september nam de omzet van de Nederlandse uitzendbureaus met 6 procent af ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Het aantal gewerkte uren liep zelfs met 8 procent terug. Die ontwikkeling zette al voor de zomer in. Ook de kwartaalcijfers die USG People gisteren bekendmaakte, stemden niet vrolijk. De nettowinst

van het werving- en selectiebedrijf daalde met 19 procent. USG gaf toe voor het eerst ook in Nederland en België last te hebben van de verslechterende economie. Dat zijn slechte voortekenen. ‘De uitzendbranche is de eerste sector die reageert op een economische neergang’, zegt hoogleraar Ton Wilthagen van de Universiteit van Tilburg. ‘Uitzendkrachten vormen de buitenste schil van een bedrijf; die is gemakkelijk af te pellen.’ Hij voorspelt dat dan werknemers met een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd aan de beurt zijn, die geen contractverlenging krijgen. Daarna volgen ZZP’ers; de zelfstandigen die ingehuurd worden en dus een lossere band hebben met het bedrijf. Ten slotte wordt de kern van vast personeel geraakt, en kunnen er

collectieve ontslagen vallen. Woordvoerder Remco Icke van ABU bevestigt dat de vooruitzichten zorgen wekken. Vooral in de industrie is de crisis al voelbaar. Zo hebben diverse autobouwers afgelopen week aangekondigd hun lopende banden stil te leggen en hun tijdelijke krachten de deur uit te doen. Toch hoeft dat niet te betekenen dat die mensen thuis op de bank belanden, zegt Icke. ‘Er zijn nog steeds veel openstaande vacatures, vooral in de techniek en de zorg. Productiemedewerkers, die vaak niet specifiek opgeleid zijn, kunnen meestal nog bij een andere opdrachtgever aan de slag. Door de vergrijzing is de vervangingsvraag is bepaalde sectoren hoog. Dat zorgt ook de komende tijd voor grote krapte. Het is een gekke situatie.’ 1

‘Ontslagen niet vanwege kredietcrisis’

ROBECO SCHRAPT 250 BANEN Vermogensbeheerder Robeco gaat 250 banen schrappen. Het bedrijf uit Rotterdam, dat eigendom is van Rabobank, stelt dat zijn kosten te hoog zijn in vergelijking met de internationale concurrentie. De ontslagronde heeft niets te maken met de malaise op de effectenbeurzen, verklaarde een woordvoerder gisteren. Maar het bedrijf wijst er wel op dat financiële dienstverleners moeilijke tijden doormaken. Robeco hoopt met de reorganisatie 78 miljoen euro te besparen. De banen

zullen in de tweede helft van volgend jaar en 2010 verdwijnen. Het gaat vooral om staffuncties op het hoofdkantoor in Rotterdam. Bij Robeco werken in totaal tweeduizend mensen. Robeco had eind januari nog 146 miljard euro onder beheer. Het vermogen is inmiddels geslonken door de sterke daling van de beurskoersen. Die hebben de beleggingen van het bedrijf onder druk gezet. ‘We hebben niet te maken met uitstroom van kapitaal’, aldus de woordvoerder.

ANP

Retourtje IJsland

2,8 biljoen euro

Niet meer budgetvluchten

469 Nederlanders die meer dan 100.000 euro bij Icesave geparkeerd hebben, willen hun geld in IJsland terug gaan halen. Het gaat totaal om 40 miljoen euro.

Zoveel hebben’s werelds financiële bedrijven al verloren aan de kredietcrisis, schat de Bank of England. Da’s een getal met twaalf nullen.

Helaas voor liefhebbers van goedkope vliegtripjes: Ryanair is niet van plan het aantal bestemming vanuit Nederland uit te breiden, zegt topman O’Leary.

In Business Eco-nomie

Nuon doet mee

ONDERZOEK ZONNECELLEN Het wetenschappelijk instituut FOM en energiebedrijf Nuon gaan samen onderzoeksprogramma opzetten naar zonnecellen. Met deze samenwerking geven FOM en Nuon een vervolg aan het in 2004 gestarte Joint Solar Programme dat ten doel heeft het rendement van zonnecellen te verhogen en de kosten van zonnestroom sterk te verlagen. Het programma van FOM en Nuon heeft een looptijd van vijf jaar en een totaalbudget van 4 miljoen euro.

Strategie

GOOGLE IN ENERGIE Google onderzoekt de mogelijkheden meer te investeren in de ontwikkeling van duurzame energie. Het Amerikaanse bedrijf hoopt binnenkort producten op de markt te brengen die consumenten helpt energie te besparen, zo meldt de New York Times. Ook de filantropische tak van Google overweegt tientallen miljoenen euro’s te investeren in energie uit duurzame bronnen. Het is niet de eerste keer Google zulke initiatieven ondersteunt.

Bezoek aan China

CHINA EN NL SAMEN GROEN Nederland en China gaan meer samenwerken op het gebied van duurzame energie en energie-efficiency. Hierover heeft premier Balkenende en staatssecretaris Heemskerk met China overeenkomsten afgesloten. Maandag werd de samenwerking tussen universiteit Tsinghua en TU Delft op dit terrein door de bewindslieden bekrachtigd.

Leuk land DILEMMA

...

NATASJA

VANDENBERG

E

r dreigen sombere tijden. Na weken berichten over de naderende slechte economie, ga ik als een soort hormonale reactie, toch op zoek naar lichtpuntjes. Vergeef me, ik kan niet anders.

11

Recycling In Polen, Egypte of Marokko brengen onze oude laptops nog wel wat op

Een tweede leven voor pc’s Computerapparatuur wordt in ons land steeds sneller afgedankt. De gemiddelde levensduur van een kantoorpc is nog maar drie jaar. heeft gestaan en waar datzelfde ding nu staat te draaien in Oeganda.’ Het blijft verbazingwekkend wat we met z’n allen afdanken. Zo verwerkt SiSo maandelijks maar liefst 2.000 afgedankte iPods. ‘Die komen via Apple naar ons toe. Bij inlevering van je oude iPod krijg je daar korting op een nieuwe.’ Alting Siberg vist een zwarte iPod uit een doos met zeker twintig andere exemplaren. ‘Kijk, het U2-model’, zegt hij. Het ding, nog maar kort geleden ultramodern, ziet er op het eerste oog nog prima uit. Toch moet ook dit

Edward Deiters AMSTERDAM

...

In het magazijn van SiSo in Almere staat het vol bakken, dozen en pallets met computeronderdelen. Een deel is rijp voor de sloop, een deel functioneert nog en wordt verkocht naar onder meer Oost-Europa of Afrika. Welkom aan de achterzijde van de consumptiemaatschappij. Het bedrijf krijgt jaarlijks meer dan 125.000 afgedankte laptops, pc’s, servers, printers en computerschermen binnen. ‘De gemiddelde kantoorcomputer gaat in Nederland maar drie jaar mee, dan wordt hij vervangen door een nieuw model’, zegt directeur Ed Alting Siberg. Hij loopt naar een kamer waar een van zijn medewerkers druk bezig is een hele serie Pentium 4 laptops weer zoveel mogelijk in nieuwstaat te brengen. ‘Een jaar of drie oud. Dat zijn natuurlijk nog prima dingen.’ De laptops worden eerst helemaal nagekeken, dan gewist en opnieuw geïnstalleerd, vervolgens worden de originele cd’s en de boekjes bijgevoegd en komt er een nette nieuwe doos omheen. De zaken scheiden in value en nonvalue, dat is volgens Alting Siberg de crux van zijn onderneming. ‘Die laptops brengen in Polen, Egypte of Marokko echt nog wel wat op. Die kunnen nog zeker drie, vier jaar mee.’ Hij wijst op een rek vol ouderwetse Philips monitoren. ‘Daar kun je dus helemaal niets meer mee. Alles is tegenwoordig flatscreen, dus dit wordt verschroot. Wij demonteren ze en krijgen dan van recyclingbedrijven per kilo betaald.’ De meeste van zijn klanten, van overheidsinstanties tot multinationals en grootbanken zijn volgens Alting Siberg dolblij dat het ouwe spul de deur uit is. Zo hielp SiSo de belastingdienst drie jaar geleden om 29.000 monitoren te vervangen. Bij KPN nam het bedrijf 17.000 werkplekken onder handen. ‘Bij Ahold installeerde SiSo de nieuwe computers en voerden de oude af. Op die manier weten we zeker dat we die oude dingen werkend van de werk-

Uit onderzoeken die de afgelopen jaren over ons land verschenen, bleek een hardnekkig patroon: we vinden dat het niet goed gaat met de samenleving, maar we zijn op het persoonlijk vlak gelukkig. Onze kinderen zijn zelfs de gelukkigste kinderen op aarde. We vinden onszelf sociaal maar anderen leven steeds meer voor zichzelf. We vinden onszelf goede opvoeders. Maar anderen maken er een zooitje van. En toch klopt dat niet. Want als ik om me heen kijk, zie ik voornamelijk leuke mensen met hun hart op de goede plek. Die hun best doen om het leven van anderen een beetje beter te maken.

‘Recycling en duurzaam ondernemen zijn een hot item.’

plek afkrijgen. Vroeger werden we te vaak gebeld door de brandweer dat de oude spullen in de kelder stonden en de nooduitgangen blokkeerden. Dan waren ze verstoft en vaak al half

leeggehaald. Dat zijn we nu voor.’ KPN wilde volgens Alting Siberg tienduizend van die pc’s in vier Afrikaanse landen doneren. ‘Die stop je natuurlijk niet even in een container om ze vervolgens lekker uit te zwaaien in Rotterdam. Uiteindelijk moest er heel veel naar de schroothoop en zijn er 4.000 stuks naar Afrika gegaan.’ Ook verschillende gemeentes wilden zoiets. ‘Nu kunnen wij precies laten zien op welke werkplek een pc

exemplaar eraan geloven. ‘Al die iPodjes gaan uit elkaar.’ Een van de medewerkers legt uit dat de schermpjes naar Maleisië gaan. ‘Die worden gebruikt om kinderspeelgoed van te maken.’ Ook de harde schijfjes, de meesten nog vol muziek en foto’s van de oude eigenaar, worden gewist en hergebruikt. Net als de plastic omhulsels die in een aparte bak gaan om te worden gerecycled.’ Het bedrijf is marktleider in Nederland en zet nu zo’n vijf miljoen euro om. Maar Alting Siberg wil meer en is sinds kort bezig zijn vleugels uit te slaan in het buitenland. ‘Frankrijk gaat boven verwachting goed’, zegt hij. ‘Airbus, Danone, L’Oreal: we zijn binnen bij de grote namen.’ Spanje en Duitsland moeten volgen. Alting Siberg verwacht de komende jaren heel sterk te gaan doorgroeien. ‘Recycling en duurzaam ondernemen zijn een hot item’, zegt hij. ‘In de ICT kwam dat wat later op gang dan in andere industrieën. Maar nu gaat het snel. Ga maar na dat in India 95 procent van de mensen het nog zonder pc moet stellen. En Afrika? Da’s bijna nog erger. Ik denk dat we het druk zullen krijgen de komende jaren.’ 1

Het televisieprogramma dat dit gevoel het meest oproept, is de Televizierring-winnaar Mooi Weer de Leeuw. Wat zijn er toch veel gekke, leuke, lieve en ontroerende mensen. Of het nu een vader is die een grote pop naait in de avonduren om het voorlezen aan zijn kinderen op te leuken of mensen met een heimelijke wens om in een bad Amsterdamse uien te zitten. Waarom vergeten we dat zo snel? De meeste mensen doen gewoon hun best. De laatste jaren bekroop mij soms het gevoel dat Nederland mijn land niet meer was. Mensen leken harder en gemener. Steeds meer mensen wilden benadrukken dat ons land een

puinhoop was en zochten daarvoor de oorzaak bij anderen. In een populistische bui riep ik dan dat ik wilde emigreren: maar waar naartoe? Want geef toe: zelfs in deze turbulente tijden wonen we in een fantastisch land. Die gedachte was vijf jaar geleden de basis voor het schrijven van Praktisch Idealisme. We leefden toen ook in een sombere tijd. Pim Fortuyn was neergeschoten en ons land leek in een collectieve depressie te zijn beland. Dit gevoel klopte toen ook al niet. Heel veel mensen doen hun best om het leven een beetje mooier te maken. De meeste mensen hebben idealen en willen een betere wereld. LLiNK, de omroep van het praktisch

idealisme, wil dit vieren en verdeelt op 20 november een ton aan een aantal kleurrijke initiatieven. Meer dan honderd initiatieven dingen mee naar het geld. Of het nu het planten van fruitbomen in Afrika is, het opruimen van het straatafval rond een school of het redden van oceanen. Iedereen doet iets goeds. En de leden van LLiNK bepalen wie er meedingen naar de ton. Wil je de wereld veranderen, doe dan nog snel mee. Want op 7 november sluit de eerste ronde. Voor diegenen die twijfelen hoeveel leuke mensen er in ons land wonen, raad ik aan even op de site te kijken! Wat een rijkdom. 1

Ed Alting Siberg verwacht met SiSo sterk door te groeien. ERIK VAN SOEST

‘Siso verwerkt maandelijks maar liefst 2.000 afgedankte iPods.’

Spaarlampmaand

Geen peertje te krijgen

Spaarlamp populair

Dankzij Phlips is het nu de maand van de spaarlamp. Die ging afgelopen zaterdag in bij de overgang naar de wintertijd.

Vanaf januari 2009 verkoopt Ikea België geen klassieke gloeilampen meer. In de woonwarenhuizen liggen dan alleen nog spaarlampen in de rekken.

Spaarlampen worden massaal gebruikt. Ruim 80 procent van de consumenten heeft ze in huis. Hogere energietarieven maken de lampen aantrekkelijker.

12

In Business De markt

BEURS VANDAAG REDACTIE: IEX.NL Alle remmen los bij VW ‘Stel, op een marktkraam liggen honderd appels. Een grote appelhandelaar heeft er 43 gekocht, bovendien heeft hij nog eens de rechten op nog eens 32 appels. De burgemeester van het dorp heeft ook twintig appels. Dan zijn er vijf appels over voor de verkoop, hoewel de hele kraam vol ligt. Nu zijn vier van die appels in handen van taartenbakkers die deze appels gewoon moeten hebben en zeker niet zullen verkopen. Dus eigenlijk is er maar één appel die daadwerkelijk gekocht kan worden.’ ‘Nu komt het: veel appelhandelaren hebben de appels van deze marktkoopman geleend en de appels moeten weer teruggegeven worden. Er is maar één te koop en dus loopt de prijs hiervan flink op.’ Dit is de Jip & Janneke-uitleg van fondsmanager Corné van Zeijl over De Zaak Volkswagen. Het is dat de krediet- en beurscrisis alle aandacht van alles en iedereen vraagt, want er speelt zich rond dit aandeel een verbijsterend spel af, waarbij per seconde miljarden euro’s worden gecreëerd of verbrand. Terug naar de appels: Porsche heeft 43% van de aandelen VW en nog eens een optie op 32%. De Duitse deelstaat Nedersaksen heeft 20%. Veel indexfondsen zijn long (positie die profiteert van stijging) en veel hedge funds zitten short (positie die profiteert van daling). De laatste moeten hun geleende aandelen teruggeven, maar er zijn er niet zoveel meer te koop... Ze vechten daarom om die laatste paar vrije aandelen en kijken daarbij niet op een eurootje meer of minder. Deze shorters gokten feitelijk tegen Volkswagens moederbedrijf Porsche, dat in het weekend bekendmaakte zijn belang in VW uit te bouwen naar driekwart van de aandelen. Om een lang verhaal kort te maken: daarmee werden de shorters uitgeperst. Zij krijgen nu het deksel op hun neus. In een dalende markt steeg het aandeel dinsdag 150% van 211 euro naar meer dan 500 euro. Intradag werd zelfs even

een plus van 200% aangetikt. De explosie van VW zorgde ervoor dat de Duitse hoofdindex DAX 30 de dag met een winst van 0,9% afsloot in plaats van een verlies van 9%. Gisteren idem dito. Het aandeel verdubbelde eventjes naar 1000 euro en VW was op dat moment met een beurswaarde van een slordige 290 miljard euro eventjes het grootste bedrijf ter wereld. Sterker nog, het was bijna evenveel waard als de gehele Nederlandse beurs met zo’n 325 miljard euro. Daarna daalde de koers weer tot ongeveer 650 euro. Het Amerikaanse olieconcern Exxon Mobil nam daarna met omgerekend 285 miljard euro weer haar bijna traditionele eerste plaats in. Of de toekomst van het aandeel VW is gered, is een ander verhaal. Gisteren sijpelde er minder goed nieuws door voor de feestvierende Volkswagen-beleggers. Want met driekwart van de aandelen in bezit van Porsche neemt de vrij verhandelbare hoeveelheid aandalen dramatisch af. Reden voor alle beurzen en effectenhuizen die indices onderhouden zich af te vragen, of Volkswagen daar wel in kan blijven.

‘Er is maar één appel te koop en dus loopt de prijs hiervan flink op.’ Van Zeijl: ‘Als deze bubbel barst, moet u zich bedenken dat VW flink in de Duitse indices zit als bijvoorbeeld de DAX 30. Momenteel is het indexgewicht ongeveer een kwart, maar dat fluctueert met iedere seconde. Het aandeel is ook flink vertegenwoordigd in de MSCI Europe indices (MSCI Europe 6%) en de Eurostoxx 50 (8%). Mocht VW hier worden uitgekieperd, dan betekent dat een forse koersaderlating. U bent gewaarschuwd.’ 1

945,00

Volkswagen

De markt in kaart VS DOW JONES VS NASDAQ

LONDEN FTSE 100 KOERS:

9065,12 % VERSCHIL:

KOERS:

KOERS:

10,88%

1649,47

3926,38

% VERSCHIL:

% VERSCHIL:

9,53%

1,92% FRANKRIJK CAC 40

KOERS:

BRAZILIË BOVESPA

3114,92

% VERSCHIL:

1,55% KOERS:

29995,18 NEDERLAND AEX

% VERSCHIL:

0,00%

KOERS:

237,96

% VERSCHIL:

Bron koersgegevens: 29 oktober 07

0,36%

28 oktober 08

VERSCHIL:

% VERSCHIL:

+425,00

+81,73%

Nederland AEX Index - slotkoersen 28 oktober AANDEEL

SLOT

aegon 2,908 ahold 7,965 25,135 akzo nobel arcelor mittal 16,13 12,335 asml holding 5,90 bam groep 34,78 corio dsm, kon. 21,01 0,804 fortis 23,58 fugro 23,59 heineken 5,65 ing groep c. kpn 10,543 12,71 philips, kon. 11,695 randstad 9,49 reed elsevier royal dutch shell a 19,15 11,42 sbm offshore tnt 14,84 5,695 tomtom unibail-rodamco 109,08 17,97 unilever c. 6,49 usg people wereldhave 55,16 wolters-kluwer c. 12,71

VORIG SLOT

3,38 8,071 25,525 15,775 12,705 5,90 35,655 21,73 0,865 22,34 21,965 6,525 10,267 13,005 11,22 9,289 18,15 10,60 15,15 5,755 106,265 17,86 6,95 56,00 12,70

Amsterdam Midcap Index - slotkoersen 28 oktober

VERSCHIL

HOOG

-0,47 -0,11 -0,39 0,36 -0,37 0,00 -0,88 -0,72 -0,06 1,24 1,62 -0,88 0,28 -0,30 0,48 0,20 1,00 0,82 -0,31 -0,06 2,82 0,11 -0,46 -0,84 0,01

3,66 8,256 27,33 17,00 13,22 6,20 36,97 22,40 0,916 24,39 23,795 6,83 10,579 13,495 11,875 9,802 19,53 11,62 15,65 6,55 110,90 18,35 7,60 58,75 13,54

LAAG

2,866 7,902 25,00 15,30 12,21 5,75 34,625 20,49 0,792 22,55 21,89 5,25 10,28 12,255 11,15 8,988 18,18 10,64 14,605 5,66 106,85 16,95 6,35 55,16 12,595

VOLUME

23855461 9800924 2364073 7051429 6382138 1319919 288003 2913448 23856179 797860 3876823 31032100 15449188 10509749 1787638 4814307 18686637 2301572 2879763 2306190 83455 14824262 1107565 177655 2577192

AANDEEL

SLOT

aalberts ind. amg arcadis asm international binckbank boskalis westm. crucell csm cert. draka holding eurocomm. prop. heijmans imtech logica nutreco holding oce opg groep ordina pharming group smit international sns reaal ten cate vastned retail vopak wavin wessanen c.

6,00 10,46 7,84 7,62 5,43 21,56 7,97 14,00 8,76 21,60 6,10 9,95 0,83 23,92 3,36 10,03 3,56 0,62 48,63 5,35 19,00 37,10 22,75 2,37 4,71

VORIG SLOT

6,01 10,88 7,57 7,94 5,35 21,48 7,77 13,99 9,08 22,37 6,42 9,66 0,85 23,83 3,25 9,49 3,44 0,62 48,75 5,20 18,25 37,75 22,96 2,30 4,46

Amsterdam Smallcap Index - slotkoersen 28 oktober

VERSCHIL

HOOG

LAAG

VOLUME

AANDEEL

SLOT

-0,01 -0,42 0,27 -0,32 0,08 0,08 0,20 0,01 -0,32 -0,77 -0,32 0,29 -0,02 0,09 0,11 0,54 0,12 0,00 -0,12 0,15 0,75 -0,65 -0,21 0,07 0,25

6,29 11,45 7,94 8,25 5,49 22,30 8,14 14,49 9,38 23,35 6,79 10,19 0,91 25,30 3,38 10,19 3,75 0,65 51,45 5,35 19,37 39,63 23,80 2,43 4,90

5,90 10,32 6,87 7,56 5,38 20,95 7,75 13,70 8,59 21,60 6,07 9,79 0,82 23,55 3,20 9,49 3,51 0,60 48,30 4,94 18,54 36,20 22,70 2,27 4,50

594514 160632 223405 255147 297671 793426 385771 432811 198598 170064 134098 498853 3135794 294420 816978 673971 176400 266533 40323 644783 67173 52055 274685 368725 672825

accell group antonov ballast nedam beter bed brunel intern eriks group exact hold. fornix biosciences gamma holding grontmij c. innoconcepts kardan kas bank lanschot, van macintosh retail moolen holding nieuwe steen qurius sligro food gr spyker cars super de boer tkh group tmg unit 4 agresso vastned off/ind

15,68 0,19 13,10 7,63 9,08 27,90 15,28 6,72 13,75 14,51 5,88 3,90 12,53 44,49 8,48 1,85 12,65 0,28 14,90 3,16 2,58 10,12 14,55 9,66 9,10

VORIG SLOT

15,68 0,20 13,60 7,90 9,27 28,76 15,37 7,19 13,50 14,19 5,75 3,86 12,95 44,00 8,40 1,82 12,45 0,27 14,24 3,40 2,56 10,13 14,25 9,33 9,45

VERSCHIL

HOOG

LAAG

VOLUME

0,00 -0,01 -0,50 -0,27 -0,19 -0,86 -0,09 -0,47 0,25 0,32 0,13 0,04 -0,42 0,49 0,08 0,03 0,20 0,01 0,66 -0,24 0,02 -0,01 0,30 0,33 -0,35

15,99 0,20 14,00 8,00 9,90 31,40 15,59 7,40 14,00 14,90 5,98 4,07 12,95 44,49 8,48 1,99 13,23 0,28 14,90 3,40 2,69 10,31 14,55 9,90 9,83

15,55 0,18 13,01 7,20 8,88 27,50 15,17 6,72 13,00 14,38 5,75 3,88 11,95 42,00 7,50 1,82 12,65 0,25 14,13 3,06 2,53 9,99 14,25 9,17 9,10

8222 469443 25267 22318 25178 50642 31556 12546 7834 22490 69735 233882 3042 6207 7352 203918 83346 507597 88022 10150 66856 24657 7226 35661 47252

In Business De markt

DE GONG DUITSLAND DAX

JAPAN NIKKEI 225

AMSTERDAM

...

Er werd gelachen gistermorgen bij de opening van de beurs. Ter ere van hun vijfjarig jubileum opende het management van Partners at Work, Ingrid Reichmann, Marline Stoffer en Josephine van der Vossen, de handelsdag. Het drietal noemde hun eigen investering in Partners at Work hun beste investering ooit. Het be-

RUSLAND RTS-INDEX

KOERS:

4823,45

KOERS:

7621,92

% VERSCHIL:

11,28%

13

drijf is een gespecialiseerd bureau voor Executive Search in Financial Services en bemiddelt, adviseert en begeleidt ervaren professionals en senior managers in banking, legal en human resources. Onder de klanten bevinden zich zo’n beetje alle grootbanken, maar ook bijvoorbeeld financiële instellingen als de Autoriteit Financiële Markten (AFM) en Euronext. De dames, waren opvallend optimistisch over het verdere verloop van de kredietcrisis: ‘De bodem is in zicht, daarna volgt herstel.’ Hun voorspelling voor de AEX was iets minder rooskleurig ‘Aan het einde van het jaar staat hij op 250 punten.’ 1

% VERSCHIL:

6,41%

KOERS:

575,64 % VERSCHIL:

4,77%

HONGKONG HANG SENG

HET PANEL REDACTIE: IEX.NL

ook voorzichtig willen blijven met aandelen.’

‘LICHTPUNTJE’

STELLINGVANDEDAG: KOERS:

‘Wij willen aandelen’

12596,29 SINGAPORE STRAITS TIMES

% VERSCHIL:

14,35%

De ruim duizend deelnemers aan een poll van beleggersite IEX zijn duidelijk. Op de vraag wat moet u nú moet kopen, antwoordt 60% aandelen, 7% obligaties, 15% vastgoed en 18% goud. Hebben die beleggers gelijk?

‘VOORZICHTIG’

Cees Smit (Today’s Beheer) ‘Ach, uiteindelijk krijgen we allemaal een keer gelijk. Maar of deze keer de massa gelijk krijgt? Voor de korte termijn - één à twee maanden - ben ik positief gestemd, maar voor de langere periode denk ik niet dat alle ellende al achter de rug is. Ik zou dan

KOERS:

1666,49

% VERSCHIL:

4,14%

Corné van Zeijl (fondsmanager SNS) ‘Ik denk het wel. Deze beleggers zijn blijkbaar niet bang meer voor de daling van morgen. Want anders moet je vandaag niet kopen. Langzamerhand is de markt redelijk oversold, zoals dat in jargon heet. Met hier een daar een klein lichtpuntje kan de markt rijp zijn voor herstel. Tja en wie wil er nu nog obligaties met een rendement van 4%?’

‘NATUURLIJK’

Ad van Tiggelen (aandelenstrateeg ING) ‘Natuurlijk hebben ze gelijk! Aandelenkoersen verdisconteren al een diepe recessie, bedrijfsobligaties zelfs in een depressie. Heb geduld, verwacht geen V-vormig herstel. Voorlopig kunnen naast aandelen ook langlopende staatsleningen worden aangehouden, als verzekering tegen een eventueel langere recessie met dalende inflatie.’ 1

Agenda woensdag 29 oktober AEX Index

237,96

Hang Seng

12596,29 Dow Jones

9065,12

Bedrijven Binnenland 07.00 08.00 10.00 10.00 16.00 18.00

AkzoNobel Nieuwe Steen Investments Stern Groep Gouda Vuurvast Unilever ASM International

3e kwartaalcijfers Negenmaandscijfers Bava Bava Bava 3e kwartaalcijfers

Bedrijven Buitenland 29 oktober 07

VERSCHIL:

+0,86

28 oktober 08

% VERSCHIL:

+0,36%

Euro/Dollar

1,2714

29 oktober 07

VERSCHIL:

+1580,45

Goud

28 oktober 08

% VERSCHIL:

+14,35%

29 oktober 07

VERSCHIL:

+889,35

740,12 Olie

28 oktober 08

% VERSCHIL:

+10,88%

61,18

08.00 13.00 14.45 -

Bayer Lufthansa Sony Kraft Foods General Motors Kelloggs

3e kwartaalcijfers Negenmaandscijfers 3e kwartaalcijfers 3e kwartaalcijfers 3e kwartaalcijfers 3e kwartaalcijfers

Economie Binnenland 09.00 09.00 09.30 09.30 15.00 29 oktober 07

VERSCHIL:

+0,0246

28 oktober 08

% VERSCHIL:

+1,98%

29 oktober 07

VERSCHIL:

+1,01

28 oktober 08

% VERSCHIL:

+0,14%

29 oktober 07

VERSCHIL:

-0,52

28 oktober 08

% VERSCHIL:

-0,84%

Rechtbank Rotterdam Rechtbank Breda CBS Hof Amsterdam Zakenfestival Rotterdam SANEC

Havenbedrijffraude Adam-Rdam Oplichting banken Verwachting werkloosheid okt. Fraudezaak Ahold Puur ondernemen Handelsmissie naar Zuid-Afrika

Economie Buitenland 14.30 20.15

VS Fed, FOMC

Orderontvangst duurzame goederen Bestuursvergadering

14

In Business Koster & Jojanneke

Met medewerking van: Lorianne van Gelder en Justine Versteegh

Waan van de week Jus d’orange-incident

‘Ik wil een leven na Regilio’ Josh Veldhuizen, ex van Regilio Tuur, werkt aan haar modellencarrière. Maanden zweeg ze over hun breuk tot het jus d’orange-incident.

Q&A ‘Zon en Venus staan in verliesmodus’ Astrologie bepaalt de beurs, weet Irma Schogt, ex-vreemde valutahandelaar en astrologe. Ze voorspelt een aanhoudend bloedbad. AMSTERDAM

... AMSTERDAM

Mevrouw Schogt, in oktober gaat het vaak mis met de beurs. In 1929, 1987 en 2008. Hoe kan dat nou? ‘De zon, Mercurius en Venus staan dan in Weegschaal en Schorpioen. De planeten weerspiegelen de achterliggende psychologie van de beurs. Die houdt in: verwijten en achterdocht tot er niets meer over is.’ Daarbij is het niet zomaar een oktobermaand, maar we naderen een van de ‘zware jongens’ wat historische correlatie met marktomslagen betreft.’

...

Het gebeurde maandagavond in een flits. Josh Veldhuizen, het 22-jarige model dat doorbak dankzij Project Catwalk stond met een aantal goede vrienden in het Noordwijkse Hotel Huis ter Duin te wachten op de lancering van LAFly, een nieuwe glossy voor (ex)-voetbalvrouwen. De lange blondine ontwaarde in de verte haar ex-vriend, bokser Regilio Tuur, zitten, met wie ze nu vijf maanden was gebroken. ‘Maar ik dacht: we gedogen elkaar. We zijn volwassen mensen, toch?’ Nog niet helemaal kennelijk. De kleine oud-kampioen, die in het verleden een gevangenisstraf uitzat wegens mishandeling van een eerdere vriendin, dook uit het niets op voor haar neus en riep: ‘Wat had ik nou gezegd?’ Hij herhaalde de oneliner nog een keer en toen gebeurde het. Een glas verse jus d’orange belandde ten overstaan van een perplex publiek over de kleding van Veldhuizen. ‘Ik was sprakeloos. Regilio rende meteen weg’, vertelt ze een dag later. De bokser had, vermoedt zijn ex, liever niet gehad dat ze weer samen gesignaleerd werden.

Het loopt storm bij u? ‘Het bezoek aan mijn website neemt toe. Ik vertegenwoordig de Amerikaanse beursastroloog Raymond Merriman en die voorspelde in 1996 al dat de beurs tussen 2008 en 2014 in mineur zal zijn. In 2002 schreef hij in zijn Forecast book for 2003 dat de olieprijs enorm zou stijgen.’ U maakt ons bang, mevrouw. ‘Verschillende pensioengerechtigden zijn me zeer dankbaar, die hebben hun portefeuilles recent verkocht, vlak voor de klap.’

Yin en yang Dat zou best eens kunnen. Koster en Jojanneke zagen de bokser niet veel later met aangeslagen hoofd in ras tempo in een auto wegrijden van het hotelparkeerterrein en Josh naar de wc’s snellen, waar ze de sinaasappelvellen van haar jurkje poetste. Het kleine drama herbergt een groter verhaal. Veldhuizen en Tuur waren een dikke drie jaar de yin en de yang van de Nederlandse uitgaansgemeenschap. Waar Regilio was, was die lange blondine met haar glimmende bruine ogen en waar Josh was, stond de oud-bokser verliefd te stralen. Vlak voor de zomer knapte het sprookje tussen de dochter van een succesvolle internetondernemer en het Rotterdamse bokslichtgewicht. ‘Ik heb me een lange tijd niet vertoond op feestjes en partijen, en de media gemeden om hem niet onnodig te kwetsen. Nadat ik het uitgemaakt had, hebben we nog een paar

Sigaartje? BELEGGEN MET

...

MARK

LEENARDS

D

e afgelopen week bracht weinig verlichting voor de getergde aandelenbeleggers. De economische Sinterklaas Wouter Bos kon de AEX-index niet behoeden voor een nieuwe val, die gelukkig nog meeviel ten opzichte van de Aziatische en Amerikaanse beurzen. Maar goed, maandag stond de vaderlandse index dan ook dik 50% lager dan begin dit jaar. Voor de koopjesjagers, en daar reken ik mijzelf ook onder, blijft het ‘Sjakie en de chocoladefabriek-ge-

Regilio Tuur en Josh Veldhuizen waren drie jaar middelpunt in het uitgaansleven. SASKIA BAGCHUS

‘Het was een mooie tijd. We zouden zelfs in New York gaan wonen.’ keer gepraat. Daarna waren we niet meer on speaking terms, maar Regilio ging er goed mee om. Dacht ik. We hebben een mooie tijd gehad samen. We zouden zelfs in New York gaan wonen, waar hij – meer dan hier – een held is. Regilio wilde altijd al terug naar the Big Apple. Hij om een kledinglijn op te zetten. Ik om verder te gaan met modellenwerk’, zegt de afgestudeerde hbo-student (Sociaal Culturele Vorming). Het jus d’orange-incident dwingt haar echter om nu haar kant van de breuk te openbaren. ‘Ik heb mijn best

voel’ hangen: veel aandelen verhandelen inmiddels tegen drie, twee of zelfs één keer de verwachte winst dit jaar en dat zijn lang niet altijd de bedrijven die het nu zwaar gaan krijgen. Nu spreken de lekkernijen uit het bovengenoemde boek misschien meer tot de verbeelding dan een koers-winstverhouding. Het huidige dividendrendement op veel aandelen is echter ook om te smullen. Het door mij vorige week nog geprezen Annaly Capital Management keert bijvoorbeeld volgend jaar verplicht bijna 20% van de beurswaarde aan dividend uit. Dit komt uit de winst die het bedrijf behaalt op de aanschaf van hypotheekportefeuilles gefinancierd met kort geleend geld. Zolang de rente op eigen leningen lager ligt dan die op hypotheken, en dat zal voorlopig nog wel zo zijn, wordt er dus winst gemaakt. Die winst is fors gestegen doordat hypotheekportefeuilles de afgelopen jaren met enorme kortingen zijn gekocht. De koers

gedaan dit goed af te handelen, maar die actie van maandag gaat mij echt te ver. Ik vind het ontzettend vernederend dat hij zoiets ‘en plein public’ doet.’

Schone lei Ze haalt even adem: ‘Ik ben Josh, 22 jaar en de wereld ligt nog aan mijn voeten. Ik wil nu door met de rest van mijn leven’, zegt ze tegen Koster en Jojanneke op de bank in een tijdelijk onderkomen. Ze wil zich de aankomende periode concentreren op haar modellencarrière. Een nieuwe vriend ambieert ze momenteel niet. ‘Oh, nee daar ben ik even helemaal klaar mee.’ Heeft ze nu afspraken gemaakt met haar ex? ‘Ik heb hem niet gesproken. Ik gun hem alle geluk van de wereld en hoop dat hij in New York met een schone lei verder kan gaan.’ 1

daalde ondertussen vooral, waardoor het Amerikaanse bedrijf nu verhandelt tegen slechts vijf keer de winst van dit jaar.

Sigaar uit eigen doos Iedere ervaren belegger weet dat dividend een ‘sigaar uit eigen doos’ is. Zodra de winstuitkering is ‘betaald’, gaat het dividend van de koers af. Op deze manier worden aandelen niet meer waard alleen op basis van dividend. Aan de andere kant is het een leuk extraatje. Een aandeel als Annaly Capital Management moet 20% per jaar dalen voordat u verlies maakt. De hoogste dividendrendementen zijn op dit moment te vinden in Azië, waar gezonde bedrijven de afgelopen tijd soms 80 tot 90% in waarde afnamen op de beurs. Zoals ook Luk Fook, een juweliersketen in Hong Kong, dat naar verwachting nu 20% aan dividendrendement zal bieden. Of Texwinca, dat textiel produceert en als marktleider profiteert van het omval-

Josh Veldhuizen Wie? Model en gekwetste ex van Regilio Tuur.

Bekend van aan de arm verschijnen van Reggie op alle feestjes en Project Catwalk.

Huidige ambitie

In welk opzicht wijkt uw wijsheid af van beursgoeroeteksten als ‘Sell in May, but remember, come back in September.’ ‘Dat had je nu dus niet moeten doen, want dan was je toch een groot deel kwijtgeraakt. Ik ben nu bezig met een bundel van tien astrologen die hun visie geven: The Market Timing Digest.’ Waar moeten we op letten? ‘Astrologie is niet zo gemakkelijk. Ik was valutahandelaar bij ABN Amro, maar na een tijdje ben je daar wel klaar mee.’ 1

presenteren en opzetten modelijn.

Waarom nu in Kojo? Het jus ‘d orange-schandaal op voetbalvrouwen feestje.

Wat was dat? De oud-bokser gooide vruchtensap in haar gezicht.

len van kleinere producenten in China. Beleggers ontvangen nu mogelijk 10% aan dividend van dit bedrijf. Uiteraard zal ook de winstgroei in China en andere Aziatische landen afnemen als gevolg van de kredietcrisis. Bedrijven in de retail zullen dat het eerst merken. Maar door de blinde paniek die de beurzen de afgelopen tijd heeft beheerst, lijkt de bodem zoek en worden ook gezonde bedrijven hard afgestraft. Met als gevolg de torenhoge dividenden.

65% dividendrendement Niet alle bedrijven keren hun winst overigens uit in dividend. Verschillende olie- en metaalbedrijven die ik volg behalen dit jaar miljardenwinsten, maar keren weinig of niets uit aan beleggers. Het grootste staalconcern ter wereld, Arcelor Mittal, verdient volgens analisten dit jaar 10 euro per aandeel, maar het verwachte dividend is slechts 1,30 euro per aandeel. Als de Indische staalkoning

alle winst zou uitkeren zouden aandeelhouders een dividendrendement maken van 65%. De andere opties voor het bedrijf met 5 miljard euro aan contanten zijn overigens ook aanlokkelijk: of het bedrijf koopt eigen aandelen in, of het investeert dit bedrag in meer recessiebestendige markten. Ik hoop echter dat bedrijven massaal kiezen voor het verhogen van het dividend. Alleen dan wordt er duidelijk hoe absurd de waarderingen voor goedlopende bedrijven op dit moment zijn. Want 4% op een spaarrekening lijkt op dit moment misschien veilig, maar er zijn talloze aandelen te vinden die de komende jaren 20% per jaar opleveren. Zelfs als de koers niet stijgt. 1

Het door Mark Leenards beheerde SBS Global Equity Fund heeft een long positie in Annaly Capital Management, Arcelor Mittal en Texwinca.

De betere wereld

15

COLUMN DE BETERE WERELD WWW.DEBETEREWERELD.NL

Groen = Leuk?!

H

oi! Ik ben Aart van Veller, klimaatambassadeur en oprichter van adviesbureau ‘Wij zijn koel’. Klinkt heel koel, maar ook vaag, dus een kleine uitleg ben ik wel verschuldigd. Een paar maanden geleden stond ik op de Noordpool. Koud en afzien, maar ongelooflijk mooi. Tegelijkertijd dacht ik: het gaat niet goed met onze aardkloot, maar ik kan daar wat aan doen. Met deze gedachte heb ik in april ‘Wij zijn koel’ opgericht. Het is een adviesbureau dat organisaties ondersteunt en adviseert om klimaatneutraal te ondernemen. En het werkt! Inmiddels heb ik een leuk, jong team en hebben we klanten als MTV, Discovery Channel, Czar en Dawn. Het is gaaf om te zien dat deze ‘Hot Companies’ nu Koel worden en dus geen negatief effect meer hebben op het klimaat. Er zijn op dit gebied gelukkig veel initiatieven waar we mee kunnen samenwerken. Zo zijn er gratis Visa Green Cards geregeld voor alle MTV-medewerkers. Dit is een creditcard die automatisch alle uitstoot van je aankopen compenseert. Een andere mooie mogelijkheid is Join the Pipe. ‘Wij zijn koel’ is een van de eerste partnerorganisaties van Join the Pipe, een initiatief dat de langste waterpijpleiding ter wereld gaat realiseren, waardoor het watertekort in de toekomst deels verholpen wordt. De toekomst voor mij en ‘Wij zijn koel’ is onbegrensd, onze droom is een wereld waarin natuur, mens en dier in harmonie samen leven. In het dagelijkse leven betekent dit Hot Media Companies koel maken, netwerken met Al Gore, presenteren bij MTV en Llink, en trainingen geven aan personeel om gedragsverandering teweeg te brengen. We willen uitdragen dat ‘Groen’ zijn niet minder is, maar wel anders en heel erg leuk. We willen niet prediken, maar inspireren. Al met al is er nog genoeg te doen voor ‘Wij zijn koel’, maar ook voor iedereen die gebruikmaakt van onze aarde. Groen en bewust leven is ontzettend leuk! 1

Aart van Veller is klimaatambassadeur en oprichter van adviesbureau ‘Wij zijn koel’

EROCKIT

De allereerste fiets-motor Tachtig kilometer per uur rijden terwijl je zelf trapt: dat zorgt voor een totaal nieuwe rijervaring.

... Frankrijk Stoerevloeren

Het kappen van bomen is verleden tijd Liefhebbers kunnen met een gerust hart kiezen voor hout. ... The luckiest tree in the world... Die zou zomaar in Frankrijk kunnen staan. In het natuurpark De Perigord in de Franse streek Limousin. Een streek die gekenmerkt wordt door zijn overweldigende natuurschoon: massieve rotspartijen, kabbelende beekjes, uitgestrekte valleien en groene bossen, met soms eeuwenoude bomen.

Gewoon doorgroeien Midden in al dit natuurschoon staan de kastanjebomen waarvan Stoerevloeren vloerdelen maakt. Karakteristieke, massieve vloerdelen, elk met een eigen unieke houttekening en een eigen afmeting. Vloerdelen die een beetje van de schoonheid van dit gebied meenemen naar de plek waar ze uiteindelijk gelegd zullen worden. En, het allerbelangrijkste: vloerdelen die de boom waar ze van afstammen gewoon laten doorgroeien. Want dat maakt deze vloerdelen zo uniek (en deze boom zo gelukkig):

Niet alleen de bomen blijven gespaard, ook de omgeving. de boom zèlf hoeft niet gekapt te worden, alleen de loten worden gebruikt voor deze vloeren. Eens in de 18 à 20 jaar worden ze gekapt; daarna krijgt de kastanjeboom alle tijd en gelegenheid om zich weer helemaal te herstellen en verder door te groeien. Het mooie is dat zo niet alleen deze ene boom gespaard wordt, maar ook de rest van de omgeving. De andere bomen, de dieren, de planten, de bodem – alles blijft helemaal in tact. Door deze unieke manier van kappen blijft dit stukje Frankrijk authentiek en onaangetast. En kan de liefhebber van mooi hout en een mooie natuur met een gerust hart kiezen voor een houten vloer.

Vroeger kozen mensen wel voor bamboe- in plaats van houten vloeren, omdat bamboe (geen hout, maar een grassoort) doorgroeit terwijl een boom geheel gekapt moest worden. Nu hoeft de liefhebber van houten vloeren geen genoegen meer te nemen met bamboe uit natuurvriendelijke overwegingen… hij kan zonder bezwaren gaan voor de klasse van echt, levend, puur kastanjehout. Better than bamboo! Kastanjehout op de vloer kent vele voordelen. Allereerst is het een zeer betaalbare manier om de bijzonder warme sfeer van echt hout te verkrijgen. Kastanjehouten vloeren in het bijzonder staan bekend om hun warme, luxe uitstraling – vergelijkbaar met het dek van een klassiek zeilschip, of de originele inrichting van monumentale havenpakhuizen.

De eROCKIT valt het best te omschrijven als een fiets-motor. Het combineert elementen van een fiets met die van een motor, waardoor een totaal nieuwe rijervaring ontstaat. De aandrijving van de eROCKIT werkt hetzelfde als bij een fiets door middel van pedalen. Ook de handremmen werken hetzelfde als bij een fiets. Wat de eROCKIT zo speciaal maakt is het revolutionaire ‘propulsion system’. Dit zorgt ervoor dat de kracht van de fietser wordt omgezet in nog meer power, waardoor je het gevoel krijgt alsof je op een motor zit. Het systeem zorgt voor een topsnelheid van maar liefst 80 km per uur. Het is voor de bestuurder dan ook gemakkelijk om met de rest van het verkeer mee te komen. In Nederland is de eROCKIT op dit moment alleen te verkrijgen via Greenfuelsystems. 1

Made for life Elk afzonderlijk stukje hout kent zijn eigen tekening en zo krijgt een kastanjehouten vloer een heel eigen karakter. Kastanjehout wordt alleen maar mooier naarmate het ouder wordt – het ‘groeit’ als het ware mee met de omgeving waarin het gelegd wordt. Het is bovendien massief en van hoogwaardige kwaliteit en dus geschikt voor huizen waarin niet alleen gewoond maar vooral ook geleefd wordt. Het pure kastanjehout uit de Limousin wordt met een PEFC certificaat geleverd; de garantie dat het hout uit een duurzaam beheerd bos komt. Daarnaast is ook de behandeling van het hout zeer ecovriendelijk: de delen worden bewerkt met natuurzuivere producten. 1

www.stoerevloeren.nl

MINI E

Onderzoek

UIT HET STOPCONTACT

POSITIEVE IMPACT FAIR TRADE

O

D

e BMW Group zet een testvloot van vijfhonderd elektrische voertuigen in die door particulieren en bedrijven in het dagelijks verkeer worden gebruikt. Met dit aantal is deze proef fors groter dan veel andere, vergelijkbare projecten. Het gaat om de MINI E, die de energie voor zijn 150 kW/204 pk sterke elektromotor uit krachtige lithium-ion-accu’s haalt. De emissievrije MINI maakt zijn officiële werelddebuut op 19 en 20 november tijdens de Los Angeles Motorshow. De elektrische aandrijving zorgt voor een trekkracht van 220 Nm en maakt een traploze acceleratie van 0 naar 100 km/u in 8,5 seconden mogelijk; de topsnelheid is elektronisch

afgeregeld op 152 km/u. Met de lichtgewicht accu’s komt de elektrisch aangedreven MINI ongeveer 200 kilometer ver. Rond de MINI E heeft de BMW Group een pilotproject opgezet in Californië, New York en New Jersey. Alle deelnemers sluiten een

leasecontract van een jaar af. Alle berijders (zowel bedrijven als particulieren) koppelen hun rijervaringen terug naar de ontwikkelingsafdeling. Na afloop van de proef onderwerpt BMW Group de MINI’s aan een nauwkeurig technisch onderzoek. 1

nafhankelijk onderzoek van de Radboud Universiteit Nijmegen toont aan dat twintig jaar Fair Trade in hoge mate heeft bijgedragen aan de kwaliteit van leven van boeren in ontwikkelingslanden. Fairtrade-boeren zijn gemiddeld kapitaalkrachtiger, investeren meer in hun bedrijf en organiseren zich beter dan niet-fairtrade-boeren. Twintig jaar geleden richtte Solidaridad op verzoek van koffiecoöperatie Uciri in Mexico het keurmerk Max Havelaar op. Inmiddels is Max Havelaar uitgegroeid tot een wereldwijde fairtrade-beweging met een keur aan producten en een jaaromzet van ruim 2,5 miljard euro. Nijmeegse onderzoekers hebben nu ook wetenschappelijk aangetoond dat de boeren om wie het allemaal begon er ook daadwerkelijk van pro-

fiteren. De productie van fairtrade-boeren ligt gemiddeld hoger en de netto inkomens zijn – met name bij boeren die fairtrade én organische productie combineren – beduidend hoger. Opvallend is dat hun kinderen vaker naar school gaan en dat ze gemiddeld in betere huizen wonen. Ook niet-fairtradeboeren profiteren van de verbeterde sociale en collectieve voorzieningen en betere arbeidsvoorwaarden. 1

Het onderzoek is verricht onder in totaal 1.500 fairtrade en niet-fairtrade koffie- en bananenboeren in Peru, Costa Rica, Ecuador en Ghana.

Uit & thuis Hap & Sap

16

none (polentaschijfjes met niertjes) en de faraona ripiena con riso (parelhoen met rijst gevuld) te krijgen. Uiterlijke schijn bedriegt: op de omslag pronkt de filmster met twee afzichtelijke slalepels. Binnenin wordt het qua beeld niet veel beter, Sofia gedrapeerd tussen twee fazanten, Sofia die verwonderd naar een worstje tuurt of dromerig tussen twee wijnranken staat. Loren houdt echt van koken. Ze komt ook met een paar speciale recepten, zoals een kalkoen gevuld met kastanjes, pruimen en witte truffel. Niet voor niets jagen liefhebbers via internet op exemplaren van het uitverkochte boek. Dit weekend leverde een licht beschadigd exemplaar van Koken con amore via een veiling op marktplaats.nl 75 euro op.

Cultklassieker

Kookklassieker Pasta con amore

Sofia’s slowfood Twintig jaar nadat ze glorieerde als huisvrouw in Una giornata particolare, is haar kookboek uit die tijd nog steeds een must voor culi’s. Slow food avant la lettre. Dirk Koppes AMSTERDAM

...

De Nederlandse keukenplanken buigen bijna door onder de last van talloze Italiaanse kookboeken. De generatie Y groeit op met Jamie Oliver, voor trendgevoeliger types is er naslagwerk De zilveren lepel, en echt ambitieuze koks gaan aan de slag met de bijbel van de Londense Italiaan Giorgio Locatelli. Allemaal gaan ze op zoek naar pure smaken, verse ingrediënten en de eenvoud van de regionale keuken. De slowfoodbeweging is niet voor niets in Turijn begonnen. Geen enkel ander land weet ultrasimpele recepten als pasta met knoflook zo op waarde te schatten. De eerste evangelista van deze kookstijl is niemand minder dan Sofia Loren. De vrouw die de glamour van de Italiaanse cinema belichaamt,

PLOP

SUPERTRIO

Cor Hospes

...

was tegelijkertijd een pionier op slowfoodgebied. Een kwart eeuw geleden verscheen haar Koken con amore in het Nederlands, een van de eerste Italiaanse kookboeken in de lage landen. Tot die tijd kookte men hier vooral Honig-macaroni met kaas. Loren probeert in haar boek de wereld aan de crostini di polente con il rog-

Arbeidsmarktconsultant Alexander Jansen is tevreden met zijn aankoop: ‘Hier is het toch mee begonnen in Nederland. Deze uitgave is gewoon een cultklassieker. Geef nou toe, het is toch heerlijk om te lezen over hoe ze met haar goede vriend Tito wijn dronk, of dat Marcello Mastroianni’s lievelingsgerecht bonen met varkensvlees was?’ Jamie Oliver is wat Jansen betreft al lang passé, geef hem maar slowfood avant la lettre van Sofia Loren. Dat de Nederlandse uitgave concessies doet met vermicelli in plaats van dunne trenette, vindt hij juist de charme van zo’n oude uitgave. Twintig jaar geleden speelde Sofia Loren een van haar grootste rollen als simpele huisvrouw in Una Giornata Particolare. Een rol die ze naar eigen zeggen gemakkelijk onder de knie kreeg, omdat ze zelf altijd is blijven koken voor haar man Carlo Ponti en haar twee zonen. Ze mist tegenspeler Mastroianni nog steeds. Over zijn lievelingsgerecht bonen met varkensvlees: het was een schotel voor de armen. Marcello was er verzot op. Het toont hoe hij altijd zijn eenvoud heeft behouden. 1

Bretagne

Er is meer dan Bretonse boekweit Twee Vlamingen koloniseren Bretagne en schreven er een fascinerend kookboek over. Met wulken. Dirk Koppes AMSTERDAM

...

Jarenlang hadden ze een succesvol restaurant in Antwerpen, totdat ze besloten een gastenhuis te openen in Bretagne. Natuurlijk sloegen Anouck Schuyesmans en Joris Delanghe aan het experimenteren in de keuken met alle ingrediënten uit de omgeving. Met als resultaat hun kookboek De smaken van Bretagne. De liefhebbers van de bekende boekweitpannekoeken met cider komen in dit kookboek aan hun trekken, maar het Vlaamse echtpaar presenteert nadrukkelijk niet een

overzicht van traditionele Bretonse recepten. Zij gaan bijna autistisch hun eigen gang, al mogen vrouwtjes die eenden verkopen op de markt in Rennes wel een suggestie doen voor een recept met appels en rapen. Gelukkig zijn de auteurs minder eigenzinnig bij de receptuur, die zijn voor iedere kok goed te volgen. Het lastigste zal zijn om in Nederland aan vergelijkbare goede ingrediënten te komen. De wulk wordt duur betaald, als hij al te krijgen is. 1

Festival

Choco, choco en nog eens choco Redactie lifestyle AMSTERDAM

...

Vanaf zaterdag staat Amsterdam twee weken in het teken van Choca. Zestig restaurants

zetten chocoladegerechten op de menukaart, het Hilton heeft een chocoladekamer en op de Dam komen levensgrote chocoladeletters te staan. Een groep ondernemers kwam op het idee voor het festival. Nederland zou jaren achterlopen op chocoladegebied. 1

CULIGADGET Oma’s bord kan gerust nog even mee, dacht ontwerpster Esther Derckx, en ze zeefdrukte mooie jongens en ballerina’s over het ouderwetse serviesgoed heen. Met effect: ontbijtbordjes en ovenschalen hebben je nog nooit zo ondeugend aangekeken. Info: estherx.nl

Vermicelli alla Sofia Voor de saus: peterselie, knoflook, ansjovis, olijven, kappertjes, ui, olijfolie, peper. ‘Deze saus is geïnspireerd op de pesto, maar is heel anders geworden; het is mijn eigen vondst, en mijn vrienden zeggen dat het lekker is. U stampt in de vijzel peterselie (in plaats van basilicum) en knoflook, dan doet u er een paar goed schoongemaakte ansjovisjes bij, enkele ontpitte olijven, wat kappertjes, een fijngesnipperd uitje; dit

O

ei. Wat een foeilelijk etiket, heel rommelig en vies goudgeel, echt bah. Wat op de fles staat? Een Etruskische rotstekening van een vlinder denk ik, want ja, dat kan zomaar. Het is bij mij in ieder geval niet liefde op het eerste gezicht als ik naar de fles La Masseria van de Hema kijk. Witte wijn uit het Italiaanse Salento, lees ik, en die streek ligt in de hak van het land, in Puglia. La Masseria is gemaakt van authentieke Italiaanse druivenrassen als malvasia, bombino en verdeca, en dat geeft volgens de rugtekst ‘een schitterende strogele kleur met gouden tinten’. Vandaar misschien dat goudgeel, beredeneer ik. Nou weet ik ge-

stampt u weer en vermengt alles goed zodat er een homogene brij ontstaat, waarbij u langzaam wat olijfolie giet om de saus vloeibaar te maken. De doses kunt u zelf bepalen, want het zijn allemaal sterk smakende ingrediënten die goed bij elkaar passen. Nu kookt u de vermicelli (trenette) al dente, honderd gram per persoon. Laat ze zorgvuldig uitlekken en zet ze dan opnieuw even op in een braadpan met weinig olie. Laat lichtbruin kleuren. Saus toevoegen.’

lukkig dat achter de lelijkste façades dikwijls de meest verrassende dingen schuil gaan, en dat te gelikte buitenkantjes maar al vaak te smerige binnenkantjes moeten camoufleren. Daarbij ben ik recent in de Italiaanse hak geweest, en dat geeft altijd wat rare sentimenten. Zo volgde ik ineens ook met merkwaardige interesse de verrichtingen van de voetbalclub US Lecce in de Italiaanse Serie A. Dus kom, meenemen

die La Masseria. Thuis ontkurkte ik nieuwsgierig de fles. Uit de hals dwarrelden bedwelmende bloemengeuren naar mijn neus omhoog, opgejaagd door een maquis vol exotische kruiden en schaaltjes losgelaten noten. En dat palet nestelde zich met vleugjes abrikoos tevens tevreden in mijn glas, en even later in mijn mond, heerlijk, en zo anders. La Masseria is een wijn met een eigen geur en smaak, en

dat is een verademing in een wittewijnwereld die aan elkaar hangt van chardonnay en sauvignon blanc. Dat ‘zo anders’, dat moest komen door dat onbekende supertrio malvasia, bombino en verdeca. Hard rennen dus voordat de fles uitverkocht is. Van eigen stemmen zijn er in de wereld veel te weinig. 1

La Masseria, Salento 2007. 5,50 euro. Hema.

Gezond afvallen

Jamie’s varkensverdriet

De gezonde gesloten mossel

Ivan Wolffers vindt dat we te snel willen lijnen. Daarom heeft hij een boek en gelijknamige website gezondafvallen.nl opgezet.

Na schoolmaaltijden richt Jamie Oliver zich nu op het welzijn van varkens. Vanaf januari probeert hij het lot van 9 miljoen Britse varkens te verbeteren.

Dat je ziek wordt van mosselen die na het koken gesloten blijven, is totale onzin. Onderzoekers vonden bij testen alleen gezonde gesloten mosselen.

Uit & thuis Stuff

haar paarse setje, ontworpen door Maria Pinto uit Chicago, laat de modewereld watertanden, als ze niet van nijd met de knuisten op de knieën slaan. Ten eerste is er de kleur: koninklijk paars, de kleur van koningen en keizers – en first ladies, met een beetje mazzel. De kleur ook die een mix is van rood en blauw, de saaie clubkleuren van de twee Amerikaanse politieke partijen. Hoe kun je beter benadrukken dat je over de grenzen heenreikt dan in een paarse jurk? In de bodylijn zat een hommage aan Jackie Kennedy verstopt, door de eenvoudige snit waarin het pak gesneden is. De dikke parels in haar nek maakten het helemaal af: ze grijpt het jaren-vijftigbeeld van de vrouw die achter haar man staat én het huishouden met liefde runt, en geeft er met de dikte van haar parels een eigentijdse draai aan.

GSM TOPDEAL BLIJFT STUNTEN!!

GRATIS NOKIA 6500 Classic 20U0TEN MIN 5205 1224,,

Wilde haren

Mevrouw McCain lijkt wel een baar goud. ANP

Fashion Over elk detail is nagedacht

Verkiezingen VS: elke outfit telt Sarah Palin krijgt kritiek op haar kledingrekening van 150.000 dollar. Maar niemand in de Amerikaanse presidentsrace laat kleding aan het toeval over. Carola Long

...

Cindy McCain zag er duur uit in de kleding die zij op de Republikeinse Conventie droeg (zie foto). In de gouden hoekigheid van haar kostuum leek zij op een baar goud. Door zich te kleden als de veiligste investering voor het geld van de gewone man hoopte zij zichzelf – en haar man – neer te zetten als veilige keuze in ruwe economische tijden. Het mocht ook wat kosten, dat beeld: Vanity Fair berekende dat de totale prijs van alles wat zij die dag droeg rond de 300.000 dollar uitkwam. Niet echt een Jane the Plumber. Ook de mannen laten zich niet onbe-

G-star

tuigd. Het laatste presidentiële debat was tevens de laatste kans voor de kandidaten hun kleuren te tonen, letterlijk en figuurlijk. Verrassend genoeg ruilden Obama en McCain van voorkeur, met Obama met een rode das (de kleur van de Republikeinen) en McCain met een bijna-democratische blauwe. Detail: beiden hadden diagonale strepen, alsof ze samen voor de spiegel hadden gestaan en van das hadden geruild. Geen van beiden had de overhand, dasgewijs, maar Obama draagt zijn pakken stukken soepeler dan de bonkige McCain.

Michelles momentjes Is het verrassend dat er verscheidene blogs over MFM’s gaan – Michelle Fashion Moments – en geen enkele over die van Cindy? In de strijd tussen de aanstaande first ladies gaat Michelle Obama ruim voorop. Vooral

Sarah Palin draagt haar bobbende kapsel sinds kort een stuk minder hoog. Daar zijn verschillende verklaringen voor. De gemakkelijkste is dat zij het komiek Tina Fey te gemakkelijk maakte haar te karikaturiseren. Een andere is dat een lossere haardracht haar imago van benaderbare hockeymoeder onderstreept. Kijk, ik heb net zo weinig tijd voor mijn haar als jullie, kiezers! Eén verklaring is over het hoofd gezien. Palin mag dan een vrouw zijn die voorstander is van oliewinning in de poolgebieden, haar nieuwe kapsel zou zomaar een

Waarom zou je ideeën uit je hoofd leren als een nieuw kapsel volstaat? manier kunnen zijn een milieubewustere uitstraling te verkrijgen. Het kost namelijk een paar centen om een glossy beehive de lucht in te föhnen, en dit zou zomaar een verklaring voor het broeikaseffect kunnen zijn. Of probeert ze de Donna Karanadvertentie uit 1992 na te doen, waarin een vrouw wordt ingezworen als president? Misschien is het simpeler: waarom zou je politieke ideeën uit je hoofd leren als je met een losser – sensueler – kapsel mannelijke Republikeinen op kunt warmen?

Obama’s ondergoed Wat ons brengt bij Obama’s ondergoed. Zijn smetteloze witte hemden worden in looks alleen voorbijgestreefd door zijn onderhemd waarin hij soms gefotografeerd wordt. Geen speech kan op tegen de harde-werkerslook die daar vanaf straalt. 1 © The Independent

5

9,7

GRATIS MDA TOUCH 200 N TE MIN4U,50 2

,255 2 2 , 1 7

GRATIS LG SECRET 20U0TEN MIN 50 24,

G-star heeft vanaf januari 2009 een nieuwe lijn onder de naam Correct Line. De uitstraling staat los van de andere lijnen; anders dan bij de spijkerbroekenlijnen waar G-star bekend om is zijn er geen jeans te bekennen, maar een serie van pantalons, blazers, trenchcoats, blouses, klassieke jurkjes en rokken uitgevoerd in wol, kasjmier, zijde, leer of katoen. De Correct Line heeft een logo in de vorm van een knotwilg.

De zevende editie van Sieraad, de consumentenbeurs rondom sieraden en accessoires, wordt gehouden in de Amsterdamse Westergasfabriek in plaats van op een van de beurslocaties in de Rai. De oude plek heeft volgens de organisatie minder sfeer dan de Westergas, die meer past bij het streven van de beurs ‘een echt dagje uit’ te maken. De beurs, dit jaar van 6 tot 9 november, toont traditiegetrouw veel nieuwe producten uit de wereld van accessoiremakers. Nieuw dit jaar is ‘Ta-

lent op weg’, een expositie van jonge, afgestudeerde sieraadvormgevers, ongeveer zoals de examenshows die we van de Dutch Design Week gewend zijn. Studenten die in de afgelopen twee jaar hun opleiding aan de Rietveld Academie hebben afgerond treden op Sieraad voor het voetlicht en proberen hun ondernemerschap op te bouwen als zelfstandig vormgever/designer. Deze presentatie wordt ondersteund door het Amsterdams Fonds voor de Kunsten. * www.sieraadartfair.com

(Be)zwaar(d)?

Ontslagen

Een zware leren jurk van Percy Irausquin is niet verkocht op een pink-ribbonveiling. 5.000 mensen bekeken de jurk op eBay, niemand kocht ’m.

Het Italiaanse lingeriebedrijf La Perla moet 365 mensen ontslaan. Er zijn wereldwijd 3.000 verkooppunten.

5

9,7

Westergasfabriek

ZONDER SIERADENBEURS VERHUIST SPIJKERBROEK

17

+

ig TW B tch a W l e Ste AU CADE . T.W.V

,-

199

BESTEL SNEL: WWW.GSMTOPDEAL.NL OF BEL GRATIS: 0800-0770 icm T-Mobile Relax 200, 24 maanden lang tot maar liefst 70% korting op je abonnement

20.40

FILM: A HISTORY OF VIOLENCE, CANVAS Misdaadfilm met Viggo Mortensen die voor iemand anders wordt aangezien.

Nederland 1

17:00 17:05 17:35 18:25 18:55 19:25 19:55 20:25 20:55 21:30 22:00 22:15 22:55 23:35

The A-Team Knight rider Married with children Hercules

17:45 18:05 19:00 19:20 20:00 20:30 21:30 22:30 22:45 22:50 23:15 23:45

RTL 7

17:05 18:00 18:15 18:35 19:30 19:55 20:00 20:30 21:30 22:30 23:30 23:40 23:55

Ready steady cook The Guardian Desperate housewives Smaken verschillen Het Blok Alleen nog een man Return to Sender Friends Smaken verschillen

17:15 17:35 18:00 18:05 18:15 18:40 19:05 19:10 19:40 20:05 20:30 21:30 22:25 23:20

The owl Get 100 Blue Peter Newsround The weakest link Nieuws en weerbericht Regionaal nieuws en weerbericht The One show Inside out Nieuws en regionaal nieuws Motorway cops - A traffic cops special Silent witness Nieuws en weerbericht Regionaal nieuws en weerbericht The National Lottery draws Match of the day

17:30 18:15 19:00 19:30 20:00 21:00 22:00 22:45 23:00 23:30

22:00 23:00 23:25 23:35 23:45

23.40

RICK’S ROAD TRIP RTL4 Rick Nieman bezoekt in de VS wonende kaaskoppen. Afl. Paul Verhoeven.

RTL 5 As the world turns RTL Nieuws Editie NL RTL Boulevard RTL Nieuws RTL Weer Goede tijden, slechte tijden Secret millionaire De naakte waarheid Superdik - Superdun RTL Nieuws Rick’s road trip RTL Weer

Veronica

BBC 1 17:04 17:05 17:35 18:00 18:15 19:00 19:30 20:00 20:30 20:57 21:00

The Late Show Rok aan de top Binnenskamers Satellite Queens Dagbeeld Fab & The City BBC World Nieuws Uitgelezen The Late Show BBC World Nieuws Satellite Queens

17:05 17:35 18:30 19:00 19:30 20:00 20:30 22:30

Eén

Kim Possible Totally spies Sneak Politieachtervolgingen Everybody hates Chris According to Jim Trick & Treat Will & Grace Friends Two and a half men Criminal minds Numb3rs The border Profiler

17:05 17:35 18:00 18:10 18:30 19:00 19:40 20:05 20:10 20:15 20:45 21:35 22:05 22:52 22:53 22:55 23:15 23:30 23:35

Are you an egghead? Escape to the country Eggheads Strictly come dancing: It takes two Autumnwatch The restaurant Heroes Heroes unmasked Mock the week Newsnight

17:00 17:25 17:45 18:00 18:10 18:20 18:30 18:45 19:15 19:30 20:00 20:25 20:55 21:20 21:50 22:00 22:30 23:00 23:25 23:55

BBC 2

PostcodeLoterij: Deal or no deal Dr. Phil The king of Queens Wie is de chef? Can’t buy me love PostcodeLoterij: Deal or no deal Maid in Manhattan Cake

Oh, doctor Beeching! Buren Het journaal De rode loper Blokken Het journaal Man bijt hond Joker- en lottotrekking Het weer Thuis Volt Dokters van morgen De laatste show Winstverdeling joker en lotto KENO-uitslagen Het journaal laat Studio 1 Het weer De collega’s

Comedy Central SpongeBob SquarePants Avatar Fairly odd parents SuperNick (1) SuperNick Op de Stoep bij Gefopt! SuperNick (2) Het Huis Anubis Superster - The family Battle iCarly That 70’s Show The Daily Show Lil’ Bush Family guy The world stands up Frasier That’s my Bush Malcolm in the middle The Simpsons That 70’s Show

Spraakmakend nieuws Volg het op depers.nl

Oplossingen puzzels

9 7 2 6 5 1 3 8 4

3 6 4 2 1 5 9 7 8

Biker build-off: Indian Larry vs Mondo Pouras Miami Ink: Finding balance Mythbusters: Son of a gun Dirty jobs: Chick sexer Ultimate survival: Ring of fire Ross Kemp in Afghanistan Future weapons: Close quarter combat

1 4 8 7 3 2 5 9 6

7 2 1 9 8 6 4 3 5

5 8 9 3 4 7 2 6 1

4 7 9 5 3 2 1 8 6

2 1 8 6 9 4 3 7 5

3 5 6 1 7 8 9 4 2

6 3 4 9 8 7 5 2 1

9 2 5 3 4 1 7 6 8

1 8 7 2 6 5 4 9 3

7 6 1 4 2 3 8 5 9

5 4 2 8 1 9 6 3 7

8 9 3 7 5 6 2 1 4

18:05 19:00 20:00 21:00 22:00 23:00

Het Gesprek 17.00 18.00 19.00 19.30 20.30 21.15 21.45 22.00 23.00 23.45 00.00

6 3 5 4 9 8 1 2 7

Disney’s The Emperor’s new school Missy Mila Pat & Stan Spring Chinees voor mij Karrewiet Spring De pretroulette En daarmee basta! Space goofs Karrewiet Life with Derek CANVAS Terzake A history of violence The day Theo van Gogh was murdered Why we fight

Discovery Channel 17:05

RTL 4

Heidi Baasjes SpangaS Het Klokhuis NOS Jeugdjournaal Nederland 3 ONM NOS Journaal De Wereld Draait Door NOS Journaal Op de bon Nieuwslicht Eet smakelijk! NOS Sportjournaal NOS Journaal Raymann is laat

NET 5

4 5 7 8 2 9 6 1 3

23:15

17:10 18:10 19:00 20:00 20:30 21:35 22:35 23:30 23:55

8 9 3 1 6 4 7 5 2

17:30 17:40 17:45 18:00 18:10 18:20 18:35 18:55 19:10 19:25 19:35 19:59 20:00 20:40 22:15

According to Jim De grote verbouwing Hart van Nederland - Vroege editie Shownieuws - Vroege editie Trauma NL Hart in Aktie De ultieme woondroom Hart van Nederland - Late editie Piets weerbericht Shownieuws - Late editie Oerend hard Wegpiraten!

23.35

PREMTIME NED2 Prem trekt op geheel eigen wijze probeemoplossend door het land.

Oprah Winfrey show De grootste verliezer Het zonnetje in huis Dr. Phil True stories: Snap decision De bruiloft van... As the world turns

Canvas 17:05

17:20 17:45 18:00 18:23 18:45 18:59 19:00 19:21 19:30 20:19 20:30 21:15 21:55 22:30 23:35 23:45

SBS 6

RTL 8 17:10 18:05 19:05 19:35 20:30 22:15 22:45

Nederland 3

NOS Journaal Helvoirt Tijd voor MAX That’s the question Man bijt hond WijZijnDeGeschiedenis Op uw gezondheid Netwerk Reporter Opium NOS Journaal Nova/Den Haag vandaag Profiel PREMtime

2 1 6 5 7 3 8 4 9

18:00 18:55 19:55 20:30

21.50

THE WORLD STANDUPS COMEDY CENTRAL Het beste Engelstalige standupspul. Vandaag: Hans Teeuwen op zijn Brits.

Nederland 2

KRO Kindertijd Knapper Andy en zijn bal Charlie & Lola Kyra en Sophie gaan spruiten plukken Sesamstraat Partij voor de Vrijheid EénVandaag NOS Journaal EénVandaag NOS Sportjournaal Lingo AVRO De Centrale Huisartsenpost NOS Journaal Tussen kunst & kitsch KRO Detectives: Midsomer murders Pauw & Witteman

Cryptogram Horizontaal: 1. Geborrel; 4. meerkamp; 6. trip; 8. sasdeur; 9. tent; 10. leerstuk; 11. uitbenen. Verticaal: 1. Gemunt; 2. onrust; 3. raadsel; 5. present; 6. trosje; 7. pinken.

23:05

21.15

NIEUWSLICHT NED3 Populair-wetenschappelijk programma gepresenteerd door Menno Bentveld.

Zweeds -d-s-e-oteruggave -cup-ogen cokes-arg -r-run-bmaw-bakoe -tee-mode tiendelig -est-naga DROOGDOK

17:25 17:51 17:59 18:00 18:20 18:45 19:00 19:25 20:00 20:30 21:25

Doorstrepen: 4 en 7, om een totaal van 14 te krijgen

17:00 17:01 17:06 17:11 17:22

Op de buis

18

Kunst

Erfgoed

Geboorte

Vuilniszak of monster?

Benidorm moet op werelderfgoedlijst. www.depers.nl/benidorm

Babygolf na stroomstoring.

www.depers.nl/monster

www.depers.nl/geboortegolf

Op de bank

19

Digital natives

CHATTEN IS GOED VOOR JE Een neurowetenschapper aan de Universiteit van Californië zegt bewijs te hebben dat zoeken op internet en regelmatig chatverkeer het brein traint en wijzigt om informatie beter te filteren en sneller te beslissen. Mensen die technische en sociale vaardigheden verenigen, zullen gemakkelijker tot de top doordringen.

Gejat

Film ‘I love Dries’ was even kwijt

Research

REGIO-TV IS POPULAIR

Novum AMSTERDAM

...

De film I Love Dries, die maandagavond werd gestolen uit het Van der Valk-hotel in Eindhoven, is terecht. De film is gistermiddag afgegeven bij de redactie van het Eindhovens Dagblad. Producent Six Entertainment deed de ontdekking van de vermissing vlak voor de tweede avondvoorstelling van de film. I Love Dries is het acteerdebuut van zanger Dries Roelvink. De komedie, die vorige week in première ging, is exclusief te zien in zalen van Van der Valk-hotels. 1

‘Iets kan heel oud zijn, maar toch weinig waard’. KIPPA

Televisie Tussen Kunst & Kitsch

Nelleke van der Krogt mijdt de rommelmarkt In economisch mindere tijden moet een mens inventief worden. Speur dus rommelmarkten en kringloopwinkels af en bezoek Tussen Kunst & Kitsch.

ANP

Overstap

‘Vers’ RTL-bloed bij SBS6 Mediaredactie AMSTERDAM

...

Jan Joost van Gangelen en John van den Heuvel stappen over van RTL naar SBS. Van Gangelen gaat de oefenen kwalificatiewedstrijden van het Nederlands voetbalelftal verslaan. Ook misdaadjournalist John van den Heuvel heeft voor een andere werkgever gekozen, hij gaat het programma Das Je Goed Recht overnemen van Alberto Stegeman. 1

Acht van de tien Nederlanders kijken naar regionale televisie. Slechts een op de zeven tv-bezitters kijkt nooit naar regionale zenders, zo blijkt uit een onderzoek in opdracht van KPN. Het nieuws en het weer zijn de populairste programma’s, gevolgd door documentaires. Regionale televisie scoort het hoogst bij ouderen.

Maarten Bloem AMSTERDAM

...

De economische malaise houdt aan, het duurt niet lang of het effect is in je portemonnee te voelen. Echte slimmeriken zoeken nu al uit wat bijvoorbeeld de oude spulletjes op grootouders zolder waard zijn of het in de kringloopwinkel gekochte servies. Bij Tussen Kunst & Kitsch ontvangen ze je maar al te graag. Helemaal als je onder de 40 bent, aldus presentatrice Nelleke van der Krogt. ‘De opnames zijn meestal op een maandag overdag, dan zitten jonge mensen natuurlijk op hun werk. Uit een onderzoek bleek laatst wel dat we ook trouwe jongere kijkers hebben. Dat is natuurlijk hartstikke fijn. Maar het zou mooi zijn als er meer jongeren in de uitzending zouden zitten. Net als allochtonen, die komen ook

amper. Terwijl die toch ook kunststukken moeten hebben van hun grootouders, uit hun cultuur.’ Tussen Kunst & Kitsch staat al jaren als een huis en trekt veel kijkers. Het programma maakte in de loop der jaren enkel subtiele veranderingen door. ‘Het is goed zoals het is. Toen ik zeven jaar geleden begon met het pre-

Het adagium blijft: je moet met een aankoop gewoon mazzel hebben. senteren en de eindredactie van dit programma, heb ik er wel voor gezorgd dat er aan de grote tafel bij mij niet alleen maar spullen komen die veel waard zijn. Dat werd te saai. Mensen moeten zich er ook mee kunnen identificeren, het moeten spulletjes zijn die je kunt vinden op Koninginnedag en in de kringloopwinkel met een mooi verhaal erachter.’ Vooralsnog heeft de economische malaise de bezoekersaantallen voor

het programma niet doen stijgen. ‘Ik merk daar nog niets van. Crisis of geen crisis: een opkikkertje, een mooi stuk dat wat waard is, lijkt mij altijd welkom toch?’ Nelleke van der Krogt kan na zeven jaar precies opnoemen van wat er het meest langskomt bij het programma. ‘Veel schilderijen, zilverwerk, juwelen, porselein en dan Jugendstil en Art Deco.’ Wat de waarde betreft, of waar we massaal naar moeten speuren, daar kan Nelleke ons niet mee helpen. ‘Er is geen peil op te trekken. Iets kan heel oud zijn, maar toch weinig waard. Er is natuurlijk ook meer vraag naar iets wat je aan de muur kan hangen of uitstallen dan naar een oud en zeldzaam muntje, dat koopt een stelletje dat net gaat samenwonen niet.’ Het adagium blijft dus: je moet mazzel hebben. ‘Vorige week bijvoorbeeld: kwam er een dame langs die in een kringloopwinkel een oud lepeltje had gekocht voor anderhalve euro. Thuis poetste ze het op. Bleek het bij ons te gaan om een zilveren lepel uit de 18e eeuw. Het was 2.500 euro waard.’ Zelf rent Van der Krogt niet achter de dingen aan die ze mooi vindt en in de uitzending langskwamen. ‘Ik ga nooit naar een veiling, daar heb ik geen tijd voor. De experts in het programma zijn ook handelaars, ik koop bij hen.’ Op een rommelmarkt zal je haar ook niet snel zien. ‘ Het lijkt mij heerlijk om daar rond te lopen, maar als ik dat zou doen dan gaan de prijzen meteen omhoog.’ 1

REUTERS

Alles loopt mis

LL ZEGT NEE TEGEN JANET Rapper LL Cool J heeft zich teruggetrokken uit de tournee van Janet Jackson. De rapper wil niet meer in het voorprogramma van de zangeres staan. Volgens geruchten zou er onenigheid zijn geweest over het toerschema. En het zat Jackson al niet mee. Ze moest onlangs al concerten verplaatsen vanwege migraine-achtige aanvallen van duizeligheid. Wie LL Cool J gaat vervangen is nog niet bekend.

Achtergrond

WAT DEED BUSH VOOR ONS? Het onderzoeksprogramma KRO Reporter kijkt in de aanloop naar de verkiezing van een nieuwe Amerikaanse president eens terug op de invloed van de vertrekkende man op Nederland. Wat beklijft er eigenlijk van een presidentschap in een bevriende natie? Wat weten de Amerikanen inmiddels van ons, en hoe beïnvloedt die kennis ons leven? Bankgegevens, persoonsinformatie, beveiligingsprotocollen, uitlevering van verdachten, economische depressie en kredietcrisis, bij de KRO

onderzoeken ze deze (on)gewenste Amerikaanse toestanden in Nederland. Daar treedt een legertje betrokkenen voor aan. Zo beschrijft Europarlementariër Sophie in ’t Veld haar strijd tegen ongebreidelde gegevensuitwisseling, en advocaten laten zien hoe het uitleveren van Nederlandse verdachten naar de VS is veranderd; economen schetsen de gevolgen van de kredietcrisis tot op de Hollandse ontbijttafel. Ook oud-minister van Buitenlandse Zaken Ben Bot lucht zijn hart over de invloed van acht jaar re-

GRATIS

Exclusief voor lezers van

de Pers!

Draadloos en voordelig digitaal tv kijken

Digitenne van KPN In de Oval Office. REUTERS gering-Bush op Nederland. Hij stelt dat de regering ‘niet deugt’ en vertelt verschillende keren te maken gehad te hebben met ‘chantage’ vanuit de Verenigde Staten. Toch heeft hij tij-

dens zijn ambtstermijn dit type Amerikaanse druk niet kunnen weerstaan. ‘Je bent tot elkaar veroordeeld’, stelt Bot. 1 * Ned2, 20.55

5 -,-1)&."4"+!"./"+ .!&,4"+!"./ 5 !&$&0)",+02+$".0326 5 ".,0&"(4"+!"..&20"-& " 5 "02,,.!")&$")0".+0&"#2,,.!"(") 5 /-0&"/-0&" %1&/+1**".+. "+3""0 %,"2"")'""/-.0

EXCLUSIEF!! 3 maanden gratis! Dit aanbod is alleen te bestellen op:

Zanger Alain Clark gaat trouwen

Dochter Obama moe van papa’s hoofd

Alain Clark stapt in het huwelijksbootje. Hij vroeg zijn vriendin onder water, tijdens een duiktripje. De vraag der vragen had hij met vilstift op zijn hand getekend.

Tijdens een interview bij Jay Leno vertelt Michelle Obama dat de 10-jarige dochter van de presidentskandidaat niet meer wil dat haar vader haar televisieprogramma’s verstoort.

3 maanden Gratis! Daarna € 7,50 per maand

www.ervaar digitenne.nl of bel

030-2725798

powered by DigitaalTVkijken.nl

Doe het zelf

CRYPTOGRAM:

OPLOSSINGEN: 3

De oplossingen van de puzzels staan op de RTV-pagina’s elders in deze krant.

griezelig

7 4

5

2 6

8 9 6

9 3

7

4

9

1

6

2 5

3

2

8

6

4

1

9

1 3

5

7

7 3

7 6

2

9

1

9 1

sales: [email protected] 020-3460512 marketing: [email protected]

hoofdredactie: Jan-Jaap Heij, Frank Poorthuis art direction: Pieter Schol, Antoine Hamers

5

4

8 1

3

8 2

3 2

3

8 5

distributie: [email protected]

uitgever: Ben Rogmans

6

8

3 7

Om in de horizontale rijtjes en verticale kolommen dezelfde som te krijgen, moeten twee cijfers worden doorgestreept. Welke?

5

website: www.depers.nl

oprichter: Cornelis van den Berg

SUDOKU

4

8 9 3 7 5 6 2 1 4

SUDOKU

DOORSTREPEN:

5 4 2 8 1 9 6 3 7

Verticaal: 1. Op geld voorzien (6); 2. Geen ontspanning in een uurwerk (6); 3. Mysterieus is het onderwijs daar op z‘n retour (7); 5. Tegenwoordig krijg je er wat van (7); 6. Nederlandse omroep na een enorm ledenverlies? (6); 7. Daarbij zijn die dieren niet dom (6).

8

7 6 1 4 2 3 8 5 9

7

1 8 7 2 6 5 4 9 3

6

9 2 5 3 4 1 7 6 8

5

6 3 4 9 8 7 5 2 1

4

3 5 6 1 7 8 9 4 2

3

2 1 8 6 9 4 3 7 5

Horizontaal: 1. Het opbruisen van een drinker (8); 4. Wedstrijd in een legerplaats aan het water (8); 6. Reisje voor druggebruikers (4); 8. Geeft toegang tot het urinoir in Sluis (7); 9. Café op de camping (4); 10. Dogmatisch deel van een ladder (8); 11. Het werk van een frauduleuze slager (8).

brilslang

4 7 9 5 3 2 1 8 6

2

8

1

5 8 9 3 4 7 2 6 1

Europeaan

Anthony Fokkerweg 61 1059 CP Amsterdam tel: 020 - 3460560 fax: 020 - 3460596

11

tijdelijk gebruik

uit 10 delen

Een uitgave van Mountain Media BV 7 2 1 9 8 6 4 3 5

golfterm

10

echtgenoot

3 6 4 2 1 5 9 7 8

tropische boom (Afr.) hoofdst. van Azerbeidsjan loot

1

5

9 7 2 6 5 1 3 8 4

grote toeloop ouderloos kind

met andere woorden

9

plaats in Wallonië

1 4 8 7 3 2 5 9 6

4 boos

3

7

8

6 3 5 4 9 8 1 2 7

kijkers onder (in samenstelling)

beker steenkool residu

4 5 7 8 2 9 6 1 3

Turkse titel

2

8 9 3 1 6 4 7 5 2

ik (Lat.)

6 windvlaag

1

2 1 6 5 7 3 8 4 9

‘t retourneren

ten overvloede

Cryptogram Horizontaal: 1. Geborrel; 4. meerkamp; 6. trip; 8. sasdeur; 9. tent; 10. leerstuk; 11. uitbenen. Verticaal: 1. Gemunt; 2. onrust; 3. raadsel; 5. present; 6. trosje; 7. pinken.

soort benzine

versiering

Zweeds -d-s-e-oteruggave -cup-ogen cokes-arg -r-run-bmaw-bakoe -tee-mode tiendelig -est-naga DROOGDOK

ZWEEDS RAADSEL:

Doorstrepen: 4 en 7, om een totaal van 14 te krijgen

20

5

1 7

Dagblad De Pers is een gratis kwaliteitskrant die wordt verspreid via NS-stations, Bruna-winkels, TNT Business Points en kantoren. Kijk op www.depers.nl voor een uitgebreid overzicht van de distributiepunten.

Lezerscolumn

Gedachten Mandy Leeuwis

...

Z

e kunnen je maken en breken. Naar hogere sferen brengen en direct daarna naar de afgrond. Sommigen hebben er tonnen vol van, de ander schuift die tonnen gemakkelijk opzij. Gedachten komen en gaan, laten je lachen en kwetsen je. Ik heb de vreemdste gedachten op

de vreemdste momenten. In mijn hoofd lijkt het op een videoclip die te zien is op TMF, waarin het van de ene gedachte in een flits naar de volgende springt. ’s Ochtends sta ik op en begint mijn popliedje met passende videoclip. Het blijft de hele dag bij me en ik kom er niet van af. Echt ontspannen ben ik nooit, mijn gedachten op nul zetten is voor mij een doel op zich. Mijn mooiste momenten beleef ik

vaak in de Zwitserse Alpen, daar hoor ik de koeien met enorme bellen om de nek vrij rondlopen. Het is prachtig weer en ik loop langs de beekjes. In mijn gedachten beleef ik momenten uit mijn jeugd nog eens. Hier krijg ik nooit genoeg van en wil er zo lang mogelijk zijn; intense rust beleef ik in mijn gedachte. Maar de videoclip flitst gewoon door, het volgende moment beland ik in de ergste gedachten over dingen die ik heb meegemaakt. Het maakt mij depri en ik voel me in een klap eenzaam. Ik lijk verlaten te zijn door iedereen die mij dierbaar is. Met alle

macht probeer ik een ‘forward’-button te vinden om door te spoelen naar het volgende fragment, maar dat blijkt onbegonnen werk. Tijdens mijn wekelijkse yogales probeer ik mijn hoofd leeg te maken. Tijdens de ontspanningsoefening moet ik mijn gedachten laten komen, van een afstand bekijken en niet beoordelen. Op die manier moet ik de gedachte laten wegglijden in het niets. Ik probeer het, maar mijn lichaam sputtert tegen. Misschien wil ik dit wel helemaal niet? Wat moet ik zonder mijn gedachten? Ik ben verslaafd geraakt aan mijn ei-

gen videoclipkanaal, mijn eigen hitparade vol gedachten. Zonder gedachten voel ik mij een lege vrouw, zonder feestelijkheden en Zwitserse madeliefjes. Zonder plekken waar ik mezelf kan zijn. Gedachten zijn mijn uitvlucht… 1

Uw column in De Pers? Stuur uw pennenvrucht (maximaal 350 woorden) naar [email protected].

Tijdelijke wijzigingen OV: 111

Breukelen/Loenen (bus)

Asfalteringswerkzaamheden. BBAlijn 120. Haltetraject Markt, Breukelen tot en met Sportpark De Heul, Loenen aan de Vecht vervallen.

Nieuwegein (bus)

111

111

Vandaag

Morgen

Een koude nacht kan lokaal voor mist zorgen. De dag verloopt droog. Alleen vlak aan zee is er kans op een bui. Er zijn flinke zonnige perioden. Het kwik blijft in Maastricht hangen bij 7 graden. In Groningen wordt het 9 graden. De wind bezorgt ons weinig last. Vannacht is er landinwaarts weer kans op lichte vorst.

Donderdag zijn er meer wolken. Opnieuw kan de dag beginnen met mist. De kans op een bui is in het oosten het grootst. Het wordt nog kouder. In het zuiden en oosten slechts 6 graden. Richting het westen komen daar nog één of twee graden bij. Opnieuw weinig wind. Na morgen nog even vrij koud, maar meest droog.

Werkzaamheden. Connexxionlijnen 74, 77 en 272. Halten Poort van Nieuwegein, Randijk, Waterlelie, IJsselsteinseweg, Doorslag, De Baten en Barnsteendrift vervallen.

Veghel/Heeswijk Dinther (bus) Wegwerkzaamheden. Arrivalijn 158. Haltetraject Middegaal tot en met Plein 1969 vervallen. Meer op www.depers.nl/9292ov Onderweg? Bel 0900-9292 (€ 0,70 p/m) of kijk op mobiel.9292ov.nl

Sport

21

Engeland Spelen kleiner van opzet

Crisis raakt óók de sportwereld Een kleiner olympisch dorp, clubeigenaren die miljarden verliezen en sponsors die de hand op de knip houden: de economische crisis infiltreert de Britse sportwereld. Sanne Rooseboom LONDEN

...

In Oost-Londen, achter station Stratford, ligt een enorme zwarte berg aarde waar al een beetje gras op begint te groeien. Over vier jaar staan hier honderden appartementen voor de atleten van de Olympische Spelen. Hoe groot het olympisch dorp precies wordt, is niet duidelijk. Door de kredietcrisis slinkt het megalomane olympische plan zienderogen. Het schermcomplex dat gebouwd zou worden, is al geschrapt. De basketbalhal in Hackney en de badmintonhal in Greenwich staan op de tocht. Het olympisch dorp zou wel eens een derde kleiner kunnen worden dan gepland. De atleten zouden volgens herziene plannen met z’n drieën op een kamer moeten slapen. Investeerders trekken zich terug, grote sponsors weten niet zeker of ze wel groots gaan sponsoren. En zo wankelen de Londense plannen voor Olympische Spelen die de Chinese versie zouden doen verbleken. En het olympische evenement is niet

het enige slachtoffer van de economische crisis in Groot-Brittannië. De eigenaars van verschillende Premier League voetbalclubs hebben miljarden verloren de afgelopen weken. Chelsea’s Roman Abramovich is volgens de financiële nieuwsbron Bloomberg 11,75 miljard pond kwijt geraakt door het ineenstorten van de Russische aandelenmarkt. Clubs zien de rand van de orkaan, noemde Lord David Triesman het, voorzitter van de overkoepelende Footbal Association. Ze zitten er niet in, maar ze zijn ook niet helemaal veilig. West Ham United heeft het meest te verduren van de economische crisis. Volgens Britse kranten zou de Londense voetbalclub wel eens het eerste Premier League crisisslachtoffer kunnen worden. Eerst ging de shirtsponsor failliet, reismaatschappij XL. Toen klapte Landsbanki in elkaar, de IJslandse bank waar West Ham-eigenaar Bjorgolfor Gudmundson 40 procent van bezat. Directe effecten zijn er bij de club niet te merken, volgens de voorzitter. De club zet geen topspelers te koop en zoekt geen nieuwe eigenaar. Wel zou het moeilijker kunnen worden nieuwe spelers te kopen. Het zijn juist de kleinere clubs, op een lager niveau, die de klappen van de crisis gaan voelen, denkt Simon Chadwick, professor Sport en Busi-

West Ham United heeft een IJslandse eigenaar, maar hoe lang nog? PICS UNITED

Supporters raken geïrriteerd over het salaris van hun voetbalhelden. ness aan de Universiteit van Coventry. ‘Clubs die het merken als er minder kaartjes of merchandise worden verkocht.’ En dan is er nog een neveneffect dat opspeelt: supporters raken geïrriteerd over het salaris van hun voetbalhelden. Fans hebben last van hoge brandstofprijzen en inflatie, maar de spelers van de clubs die ze trouw aanhangen, verdienen miljoenen. ‘Als de

crisis doorgaat, moeten clubs in ieder geval hun toegangsprijzen verlagen’, vindt Michael Brunskill van de Nationale Supporters Federatie. Ook rugby, tennis en cricket lopen het risico op minder inkomsten nu sponsors worstelen. Ook hier zijn het vooral de tv-deals die de sporten veilig stellen. Een ander verhaal is het autoracen. De sponsors van de Formule 1 zijn voornamelijk financiële instellingen en automerken. Beide lijden onder de crisis. Max Mosley, directeur van de internationale autosportbond FIA, heeft al laten weten dat het uitgavenpatroon van veel teams niet meer te handhaven is. De krant The Evening Standard voorspelt dat China en India zich er mee gaan

bemoeien. ‘Verwacht binnenkort het eerste Chinese Formule 1-team.’ In Stratford ligt inmiddels de basis voor het enorme olympisch stadion. Vanuit de lucht is de cirkel van beton goed te zien. Vanaf de grond zie je een paar betonnen karkassen, drie grote hijskranen en een enorm bouwterrein. Ook al worden de plannen bijgesteld, de overheid zal bijspringen als de Spelen echt in gevaar komen, is de verwachting. De bouw van het stadion creëert 15.000 banen, in 2012 komen daar nog eens 100.000 bij. John Armitt, hoofd van de Olympische Autoriteit kondigde aan dat in het ergste geval de belastingbetaler de investering voor het dorp op zich zal moeten nemen. 1

O.a. onderstaande organisaties, bekend op 27 oktober 2008, zijn aanwezig met een stand en/of worshop(spreker) op de Carrièrebeurs Overheid 2008. Kijk voor een update en meer informatie op www.carrierebeursoverheid.nl

DMMNUDLADQ "LRSDQC@L3"*

0MSCDJINTVLNFDKHIJGDCDM AHICDNUDQGDHC

verschil zien, verschil maken

7NNQLDDQHMENQL@SHDDMFQ@SHRDMSQDDF@IDM@@Q

VVVB@QQHDQDADTQRNUDQGDHCMK Opleiding, Coaching & Advies S I MO N S

VAN

DE

WI E L VERSTERKING

/@@RSDDMFDU@QHDDQCDADTQRUKNDQ

detachering

SDUDMRDDMUDDKYHICHFBNMFQDR OQNF@LL@LDSSGDL@R@KR

Contentpartners:

#DMIHICDHCD@KD@LASDM@@Q )NDUHMCIDINTVA@@MAHICD NUDQGDHCUH@GDSMDS .@@JJDMMHRLDSVDQJDMAHI

Mediapartners:

CD&TQNODRD6MHD (@HMFDROQDJLDSSNO @LASDM@QDM

De Carrièrebeurs Overheid is een activiteit van,

een onderdeel van de

Sport

22

2-0 zege op ADO

multiple sclerosis. Veel van mijn vrienden hebben die ziekte. Jimmy Heuga is een van die vrienden. Hij won brons op de Olympische Spelen van 1968, skiën. Nu zit hij in een rolstoel.’ Tyler Hamilton de weldoener maakt werk van zijn charity. Het past in het beeld van de integere, sympathieke, rustige jongen. De man die intens bedroefd kan zijn als zijn geliefde hond Tugboat overlijdt. Op dat beeld heeft Hamilton ook zijn verdediging gebaseerd in barre dopingtijden. ‘Doping gebruiken, vals spelen, ik doe zoiets niet.’ En nu praat hij er dus liefst niet meer over, doping.

PSV overtuigt niet, maar voorkomt wel een crisis PSV heeft nieuwe tegenslag in de Eredivisie voorkomen. Na twee achtereenvolgende nederlagen won de landskampioen het uitduel tegen ADO Den Haag met 2-0. Redactie sport AMSTERDAM

...

Dankzij de 2-0 overwinning bij ADO Den Haag blijft een crisissituatie bij PSV voorlopig uit. Het is voor trainer Huub Stevens te hopen dat het resultaat het begin is van een ommekeer, al lijkt daarvan geen sprake. PSV stelde ondanks de aanwezigheid van Ibrahim Afellay grote delen van de wedstrijd opnieuw teleur. De overwinning zal hooguit wat vertrouwen terugbrengen in de spelersgroep. PSV houdt in ieder geval de aansluiting met de bovenste clubs in de Eredivisie. In de eerste helft creëerde PSV, waarin Danko Lazovic de voorkeur kreeg boven Danny Koevermans, geen enkele serieuze kans. ADO Den Haag, tot gisteren nog ongeslagen in eigen stadion, was gelijkwaardig zonder zelf gevaarlijk te worden. Na rust nam PSV meer de overhand. Uitgerekend Addo zorgde ervoor dat de regerend landskampioen nieuw puntenverlies voorkwam. De centrale verdediger ging bij een van de aanvallen mee naar voren en dook plotseling vrij op voor doelman Robert Zwinkels. Addo bewaarde de rust en schonk PSV het bevrijdende doelpunt: 0-1. ADO kreeg in het laatste kwartier een aantal serieuze mogelijkheden om tegen te scoren. Een nieuwe domper bleef de PSV’ers echter bespaard. Bakkal bepaalde de eindstand in blessuretijd op 0-2. 1

Rock Racing

2004: Tyler Hamilton ontkent dopinggebruik: ‘Neem maar bloed van me af.’ Later wordt hij betrapt. EPA

Doping Dopingzondaar krijgt tweede kans bij Rock Racing

Tyler Hamilton vertelt weer wielerverhalen van alledag TOPSPORT EN DOPING AFLEVERING 4 Topsport en doping zijn onlosmakelijk aan elkaar verbonden. In een serie verhalen laten wij voor- en tegenstanders, gebruikers, artsen en andere betrokkenen aan het woord. In deze vierde aflevering: Tyler Hamilton.

Na een dopingschorsing van twee jaar is Tyler Hamilton weer wielrenner. Een goede zelfs. Eerder dit jaar won hij in China de ronde van Qinghai Lake en in de Verenigde Staten het nationaal kampioenschap. Hamilton is Ivan Basso voorgegaan, de Italiaan die na een schorsing van eveneens twee jaar zijn comeback maakte in de Japan Cup, afgelopen zondag. En meteen derde werd.

Dopingdagboek Dominique Elshout AMSTERDAM

...

Timmy Simons in actie. ANP

Tyler Hamilton (37) leeft met een mantra. Over zijn dopingverleden praat hij nauwelijks nog. ‘I’m done fighting that fight.’‘ Zo zegt Hamilton dat, keer op keer, woordelijk, ook telefonisch vanuit de Ronde van GrootBrittannië 2008. Hamilton wil wel praten, maar liefst over de koers. Over de smalle wegen in Engeland, de steentjes op het asfalt, over zijn huidige team Rock Racing. Wielerverhalen van alledag.

Tyler Hamilton, dat was toch die Amerikaan die in de Tour de France van 2003 doorreed met een zwaar gehavend sleutelbeen en zelfs nog een etappe wist te winnen? De man die zo pijnlijk in opspraak kwam na de Olympische Spelen van 2004 in Athene en de Ronde van Spanje een paar maanden later? Wiens dopingdagboek door de Deense krant Politiken in extenso werd gepubliceerd. Epo, groeihormoon, insuline, testosteron, alles via een strak schema tot zich genomen in 2003? En de man die nu dus weer gewoon rondrijdt in pakweg China, Engeland en de VS?

That’s him. Bijna was Hamilton de goede wielrenner vergeten, maar de Russische sponsor Tinkoff gaf hem een kans. Het werd geen gelukkig heroptreden. Tinkoff gooide Hamilton weer uit zijn ploeg nadat hij in verband werd gebracht met de Spaanse dopingarts Eufemiano Fuentes. Hamilton ontkent elk contact met de Spanjaard, maar heeft de schijn zwaar tegen.

‘Ik zelf heb het laatste woord, want ik zit nu weer op de fiets.’ De twee jaren schorsing waren zwaar voor Hamilton, de atleet. Hij probeerde zijn naam te zuiveren, reed af en toe wat obscure wedstrijdjes om bezig te blijven en verdiepte zich verder in het goede doel van zijn keus. ‘Ik ben blijven leven als een prof, elke dag fietsen. En ik heb tijd besteed aan mijn stichting voor de bestrijding van

Liever vertelt Hamilton over Michael Ball, de excentrieke eigenaar van een Amerikaanse modeketen, oud-wielrenner ook. Ball belde Hamilton eind vorig jaar. Of de renner niet voor zijn ploeg wilde komen rijden, Rock Racing. Stilletjes had Hamilton eigenlijk al afscheid genomen van het wedstrijdfietsen, maar dit telefoontje zette de wereld weer eens op zijn kop. ‘We hebben anderhalf uur aan de telefoon gezeten. Michael Ball houdt van wielrennen en zijn renners. Hij is geen egoïstisch type, denkt niet in hokjes en gelooft dat je mensen een tweede kans moet geven.’ Die tweede kans kregen andere renners met een dopingsmet ook van Michael Ball. Oscar Sevilla de Spanjaard, Santiago Botero de Colombiaan, ze rijden bij Rock. Net als Hamilton zijn ze in genade aangenomen na een schorsing wegens beweerde banden met dopingarts Fuentes. ‘Oscar is a great rider’, wil Hamilton wel kwijt. Maar dat dopingverleden dan? Hamilton zucht. ‘Ooit schrijf ik nog een boek over mijn dopingverhaal. Ik heb mijn schorsing aangevochten. Dat gevecht heb ik verloren, maar mijn tegenstanders hebben niet het laatste woord. Dat heb ik, want ik zit nu weer op de fiets.’ Veel tegenstand heeft Hamilton sinds zijn comeback niet gevoeld, zegt hij. Aan de start van de Ronde van Georgia werd hij nog steeds met trots aangekondigd als de olympisch kampioen tijdrijden van 2004, hoewel die titel omstreden is. Hamilton werd in Griekenland betrapt op bloeddoping en vanwege een technische fout bij de dopingcontroleurs vrijgesproken van vals spelen. Die nuance bracht de speaker in Georgia niet aan. Hamilton zegt in de afgelopen jaren veel steun van andere renners te hebben gehad. ‘Er zijn natuurlijk ook collega’s die het niet met me eens zijn, maar dat hebben ze nooit rechtstreeks tegen me gezegd. Ik heb me niet onwelkom gevoeld bij mijn terugkeer. Of ik bang was voor kritiek? Bang? Ik ben nooit bang.’ 1

Squash

Tweede ronde bereikt

Coach Gertjan Verbeek wil winnen van Sparta

GRINHAM OVERTUIGT

KRAJICEK IS OP STOOM

EL AHMADI EN LUCIUS FIT

Squashspeelster Natalie Grinham is gisteren doorgedrongen tot de kwartfinales van de Qatar Classic. De 30-jarige Nederlandse van Australische afkomst was in de tweede ronde oppermachtig tegen Isabelle Stoehr. Grinham had al na 31 minuten de winst binnen: 11-7 11-8 11-0. Annelize Naude slaagde er niet in om de laatste acht te bereiken. Ze verloor van de Amerikaanse Natalie Grainger.

Michaëlla Krajicek heeft haar vierde partij op rij gewonnen in de Slowaakse hoofdstad Bratislava. De 19-jarige tennisster verschalkte gisteren in de eerste ronde van het hoofdtoernooi de Colombiaanse Mariana Duque Marino. Krajicek, afgegleden naar de 324e plaats van de wereldranglijst, versloeg de nummer 109 van de wereld in twee sets: 7-5 6-4. Haar volgende opponente is de Bulgaarse Sesil Karatantsjejeva.

ANP

Theo Lucius en Karim El Ahmadi hebben gisteren de groepstraining bij Feyenoord hervat. Dat gebeurde op de nieuwe velden van sportcomplex Varkenoord, sinds deze week de trainingslocatie van de Rotterdammers die vandaag op bezoek gaan bij stadgenoot Sparta. Lucius werkte de voorbije weken individueel aan het herstel van een gebroken teen. De verdediger liep de kwetsuur op tijdens een training. Lucius speelde zijn laatste wedstrijd op 21 september tegen Ajax. Hij maakt

mogelijk maandag zijn rentree in het beloftenteam. El Ahmadi blesseerde zich afgelopen week in het UEFA Cup-duel met AS Nancy. De middenvelder kreeg een tik op zijn enkel en moest als gevolg daarvan de wedstrijd tegen SC Heerenveen aan zich voorbij laten gaan. Coach Gertjan Verbeek beslist vandaag of hij bij de selectie zit. Verbeek gaat in de derby vol voor de winst. ‘Feit is dat we te laag staan. We moeten nu echt vaker wedstrijden gaan winnen.’

Straf

Vormcrisis

Nachtclub

Aanvaller Adriano van Inter moet de komende competitiewedstrijd voor straf op de tribune zitten. Hij kwam al voor de tweede keer te laat op de training.

Adriano is weliswaar zijn lange vormcrisis te boven, maar aan de discipline van de 26-jarige voetballer schort nog een en ander, vindt zijn trainer Mourinho.

Adriano’s privéleven is ook vaak onderwerp in de media. Hij was na de wedstrijd van zondag diep in de nacht nog gesignaleerd in een nachtclub.

Sport

23

Marathon Maase laat erfenis achter

Wie wordt de nieuwe Kamiel? ANP

0-2 zege op Roda JC

AZ in elk geval een etmaal koploper

Oudgedienden zijn er genoeg in marathonland. Talenten ook. Maar wie wordt de troonopvolger van Kamiel Maase? ‘De welvaart werkt tegen ons.’

Redactie sport AMSTERDAM

Iwan Tol

...

AMSTERDAM

De competitie van de wisselende koplopers heeft in ieder geval voor even weer een nieuwe lijstaanvoerder. AZ, de nummer elf van het vorige seizoen, won gisteren de uitwedstrijd bij Roda JC met 0-2. De club uit Alkmaar heeft nu twee punten meer dan FC Groningen en NAC, die allebei vanavond in actie komen. Mounir El Hamdaoui maakte in Kerkrade zijn tiende en elfde competitietreffer. De topschutter van de eredivisie was in de 36e minuut snel bij de bal nadat ploeggenoot Graziano Pellè op aangeven van Nicky van der Velden de lat raakte (0-1). Hij besliste de wedstrijd in de 89e minuut definitief. 1

Eerste punt

Opluchting bij Volendam Redactie sport AMSTERDAM

...

Met een gelijkspel tegen Willem II (22) heeft Volendam het eerste punt in de competitie binnen gehaald. Dat punt werd aan de Dijk gevierd alsof het een kampioenschap betrof. De thuisclub leidde halverwege met 1-0 door een treffer van Melvin Platje. In de tweede helft kwam Willem II door Sergio Zijler en Paul Quasten op voorsprong. Een kwartier voor tijd zorgde Paul de Lange ervoor dat het negatieve record van Volendam (1963/64) en MVV (68/69), die het seizoen destijds in de Eredivisie met acht opeenvolgende nederlagen waren begonnen, niet werd geëvenaard. 1

...

Het was een symbolisch gezicht: Kamiel Maase die bij de marathon van Amsterdam het finishlint ophield voor Hugo van den Broek, de atleet die in de hoofdstad de beste Nederlandse tijd van het seizoen liep: 2.13.51. Voor Van den Broek persoonlijk een uitstekende prestatie; mondiaal gezien sprak die eindtijd echter nauwelijks tot de verbeelding. Het werpt de vraag op wie van het legertje marathonlopers in Nederland het hiaat moet gaan opvullen nadat Kamiel Maase – Nederlands recordhouder met een tijd van 2.08.21 – deze zomer in Peking afscheid nam.

Erfenis Voor Maase zelf is het lastig te zeggen of hij een erfenis heeft achtergelaten. ‘Dat moeten anderen beoordelen’, vindt hij. Die ‘anderen’ zijn duidelijk: ‘Kamiel was een klasse apart, met niemand te vergelijken’, zegt Guido Hartensveld, coach bij Team Distance Runners. Oud-Nederlands kampioen Aart Stigter onderschrijft die woorden. ‘Maase is een boegbeeld. Onvervangbaar. We moeten het doen met wat we hebben.’ Alleen atletenbegeleider Jos Hermens niet pessimistisch. ‘Er is geen erfenis. Ik ben er van overtuigd dat Hugo van den Broek binnen een paar jaar onder de 2.10 kan lopen. Lukt hem dat niet, dan heeft hij een kans gemist.’ Twee weken geleden sprongen de verrichtingen van twee oudgedienden in het oog. In Eindhoven veroverde Greg van Hest (35) de Nederlandse titel en op hetzelfde moment finishte Martin Lauret (36) in Chicago als zesde bij de marathon. Ongekende prestaties, zeker in het licht bezien van al het blessureleed waarmee beide atleten in het verleden hebben gekampt. Maar de eindtijden

Zevenheuvelenloop

(beiden liepen in de 2.15) kwamen niet in de buurt van de individuele kwalificatie-eis van 2.12 voor het WK in Berlijn volgend jaar. Hermens: ‘Leeftijd zegt me niet zoveel. Kijk naar Haile Gebrselassie. Het kán dus op die leeftijd.’ De 35-jarige Ethiopiër dook in september in Berlijn onder de magische grens van 2.04. ‘Bovendien’, stelt Guido Hartensveld, ‘is de ene 2.15 de andere niet. Die van Martin kun je inschalen als een 2.11, gezien de enorme hitte in Chicago. Het was daar 29 graden, code rood. Er deden zestien Kenianen mee die allemaal onder de 2.08 kunnen lopen. Hij heeft er twaalf daarvan onder zich gehouden.’ Hartensveld typeert zijn pupil als een ouwe Ferrari waarvan de vier wielen weliswaar allemaal al een keer zijn vervangen, maar waarvan de motor nog wel even meekan. Wellicht zelfs tot aan de Olympische Spelen

‘Michel Butter zou in de toekomst iets moois kunnen gaan neerzetten.’ van Londen. Stigter is sceptischer. ‘Lauret heeft een behoorlijke blessuregeschiedenis. Hij moet wel heel blijven als de trainingsintensiteit wordt opgevoerd. Als hij in de komende jaren 2.12 kan lopen, zou dat een geweldige prestatie van hem zijn. Maar de winnaar in Chicago finishte in 2.06, ik bedoel maar. Die toptijden, dan heb ik het over 2.08, zie ik voorlopig niet snel worden gehaald door een Nederlander. Of het moet import zijn, zoals Lornah Kiplagat bij de vrouwen.’

Atleet met potentie Naast Van Hest en Lauret is daar nog veteraan Luc Krotwaar (40). Hij viel in Eindhoven uit met een blessure. Hetzelfde overkwam Koen Raymae-

Scheurtje in hamstring

BEKELE NAAR CVITANICH GEBLESSEERD NIJMEGEN

ANP

Kenenisa Bekele neemt op 16 november deel aan de 25e Fortis Zevenheuvelenloop. Bekele is tweevoudig olympisch kampioen en meervoudig wereldkampioen. Ook voormalig olympisch marathonkampioen Stefano Baldini uit Italië komt naar de wedstrijd in Nijmegen en Groesbeek. ‘ De gedroomde eregast,’ zei organisator Stevens over Bekele. ‘Hij is al enkele jaren ‘s werelds snelste atleet op de 5 en 10 kilometer en de cross.’

Marco van Basten kan waarschijnlijk pas na de winterstop weer over Dario Cvitanich beschikken. De Argentijnse aanvaller liep tijdens de wedstrijd tegen NEC een scheurtje in zijn hamstring op. Hij is zes tot acht weken uitgeschakeld. Hij is niet de eerste speler van Ajax die dit seizoen al vroeg met een spierblessure uitvalt. Miralem Sulejmani en Eyong Enoh haakten in de openingsfase van de duels met Feyenoord en Heerenveen af.

Spotten

Te oud

Sir Alex Ferguson heeft geen hoge pet op van FIFA-voorzitter Sepp Blatter ‘Hij heeft een punt bereikt dat de mensen met hem spotten.’

Ook vindt Ferguson: ’Misschien wordt hij te oud, dat weet ik niet. Maar dergelijke dingen gebeuren met mensen die aan de macht zijn.’

Kamiel Maase tijdens zijn laatste marathon. OLAF KRAAK/ANP

kers (28). Hij is voor de marathon een relatief jonge atleet met potentie. Zijn persoonlijk record staat op 2.13.02, vorig jaar in Amsterdam gelopen. Stigter: ‘Hij geldt als een groot talent, maar de echte doorbraak laat lang op zich wachten bij hem.’ Nog één hardloopgeneratie daaronder valt vaak de naam van Michel Butter (22). Hij won dit jaar op indrukwekkende wijze de nationale titel bij de 10 kilometer op de weg en werd met 1.03.17 Nederlands kampioen op de halve marathon bij de City Pier Cityloop in Den Haag. Butter gaat zich eerst op de baanatletiek concentreren, alvorens hij een marathon gaat lopen. ‘Maar hij zou in de toekomst iets moois kunnen gaan neerzetten’, meent Stigter. Hermens is dezelfde mening toegedaan. ‘Die hoge verwachtingen zijn terecht.’ Hartensveld kijkt bedenkelijk bij de loftuitingen over zijn pupil. ‘Daar gaat Michel nog een probleem mee krijgen. Wat dat betreft is het goed dat zijn teamgenoot Lauret nu in de picture staat. Het is voor Michel een stimulans en waarschuwing tegelijk. Het zet hem weer even op zijn plek nu

hij zo gehypet wordt.’ Kamiel Maase: ‘Michel loopt aansprekende tijden. Dat krijg je automatisch verwachtingen. Daar moet hij tegen kunnen.’ Blijft de vraag over of we überhaupt ooit nog een nationale marathontopper zullen krijgen in Nederland. ‘De groep waaruit die topper zou moeten komen, is een stuk kleiner geworden’, constateert Maase. ‘Het is niet voor niets dat Michel Butter er zo bovenuit springt. Er zouden veel meer Michel Butters moeten zijn.’ Stigter: ‘Er wordt genoeg gedaan om talent te stimuleren. Maar, wie kiest er nu nog voor de marathon in deze tijd? Wat dat betreft werkt de welvaart tegen ons. Als het regent worden kinderen naar school gebracht. Zelf willen ze best hardlopen, merk ik aan gesprekken, maar ze moeten ook studeren. En een muziekinstrument spelen. Als je het vwo hebt afgerond, ben je wel gek als geen vervolgstudie gaat doen maar je fulltime op het lopen gaat richten. Je moet aan je toekomst denken, hoor je dan. Bij Kenianen werkt het andersom: lopen ís hun toekomst. Dat verschil is nooit te overbruggen.’ 1

De enige supermarkten met ballen!

Coop supermarkten zijn de enigen in Nederland die varkensvlees verkopen van ongecastreerde varkens. Met respect voor het dier en het milieu en met dezelfde kwaliteit en prijs. Dat is nog eens lef!

"NTUFSEBN %JKLHSBBGQMFJOt"QFMEPPSO )PGTUSBBUt"QQJOHFEBN 0TTFESJGUt"SOIFN )BO[FTUSBBU,SPPOTF8BMt"TTFOEFMGU %PSQTTUSBBUt#BBSO )PPGETUSBBUt#PFLFM 4U"HBUIBQMFJOt%JEBN )PPGETUSBBUt&OTDIFEF 3JKOTUSBBUt&SNFMP (BSTUFMBOEt(FOOFQ %F1PFMt(SPFTCFFL 1BOOFOTUSBBUt(SPOJOHFO ,BKVJU4JFSTUFFOMBBOtAT)FSUPHFOCPTDI #VJUFOQFQFSTESFFGt)PPGEEPSQ "BMCVSHQMFJOt)PPHFWFFO %F8FJEFt)VJ[FO 1IPIJTUSBBU ,PPHBBOEF;BBO .PMFOXFSGt,SPNNFOJF )FJMJHFXFH6SBOVTMBBOt-VOUFSFO .PMFOQBSLXFHt.BBTTMVJT ,POJOHTIPFLt.BEF /JFVXTUSBBUt.VOUFOEBN ,FSLTUSBBUt.VTTFMLBOBBM 8JMMFN%JFNFSTUSBBUt/JKNFHFO ;XBOFOWFMEt3IFEFO (SPFOFTUSBBUt3VVSMP -FFVXFSJLTUSBBUt4UFFOXJKL 4DIPMFTUSBBUt5FSCPSH *+TTFMXFHBt7SPPNTIPPQ %F,PFMFt8BHFOJOHFO 1MBOUTPFOt8JFSEFO )FYFMTFXFHt8JKDIFO 5VOOFMXFHt8JMEFSWBOL "QPMMPMBBO 8PSNFSWFFS ,SPNNFOJF¯SXFHt8PSNFSWFFS;BBOEJKL ;BBOEJKLFSXFH

Deze man vond olie en kreeg twintig jaar

Recommend Documents