Detailhandelsvisie Katwijk
Opdrachtgever: Contactpersoon:
Gemeente Katwijk de heer R. van der Poel
Projectteam DTNP: de heer D.J. Droogh de heer W. Frielink Projectnummer: 1114.1211 Datum: 15 mei 2012 Droogh Trommelen en Partners (DTNP) Graafseweg 109 6512 BS Nijmegen T 024 - 379 20 83 F 024 - 378 06 53 E
[email protected] W www.dtnp.nl
Detailhandelsvisie Katwijk
Inhoudsopgave 0 1
Samenvatting Inleiding
1
Bijlage 1
Leden van de ambtelijke begeleidingsgroepen en de klankbordgroep
41
Bijlage 2
Branche-indeling detailhandel
42
Bijlage 3
Winkelaanbod gemeente Katwijk
42
Bijlage 4
Begrippenlijst
43
Bijlage 5
Sterkte-zwarkteanalyse per winkelgebied
45
Bijlage 6
Economisch functioneren en distributieve mogelijkheden
56
Bijlage 7
Voorbeeldberekening haalbaar dagelijks aanbod
60
Bijlage 8
Toegestane branches op PDV-cluster
60
2
2
De nieuwe winkelmarkt
4
2.1
Trends in de detailhandel
4
2.2
Sterke en zwakke locaties
6
3
Beoordeling huidige situatie
8
3.1
Inwoners en ligging
8
3.2
Detailhandelsstructuur
9
3.3
Positie in de regio
13
3.4
Huidige economisch functioneren
15
3.5
Ondernemersenquête
15
3.6
Conclusies huidige situatie
16
4
Detailhandelsvisie
18
4.1
Ambitie en uitgangspunten
18
4.2
Indicatie haalbaar aanbod
23
4.3
Visie
24
4.4
Strategieën en acties
29
5
Beleidskader
34
5.1
Beleidskeuzes
34
5.2
Beleidsregels
35
5.3
Beoordelingsschema
38
5.4
Handhaving
40
0
Samenvatting
3. Op een nader te bepalen locatie één
Kwantitatief geen uitbreiding, kwalitatief wel
wijkcentrum voor Katwijk aan Zee-Oost
opwaardering In de gemeente Katwijk is vanuit kwantitatieve
en Katwijk aan den Rijn (Katwijk-
Huidige situatie
overwegingen geen aanleiding het winkel-
Midden).
Het dagelijkse winkelaanbod (supermarkten,
aanbod uit te breiden. Voor het centrum is wel
4. Voor in de toekomst één wijkcentrum in
(vers-)speciaalzaken en persoonlijke verzor-
enige uitbreiding berekend. Vanuit kwalitatieve
(Nieuw-)Valkenburg (Hart van Valken-
ging) in de gemeente Katwijk is versnipperd
overwegingen is het echter gewenst om de
burg).
over een groot aantal winkelgebieden. Veel
detailhandelsstructuur te verbeteren: minder
gebieden zijn te klein. Ze zijn hierdoor
winkelgebieden, maar wel betere en grotere
onaantrekkelijk voor consumenten en (op
winkelgebieden. Hiermee kan een winkel-
termijn) kwetsbaar. Het niet-dagelijkse
structuur worden gerealiseerd die ook op
winkelaanbod (mode, overig niet-dagelijks,
termijn kansrijk is.
•
Visserijkade en Zeilmakerstraat als supermarktcentra.
•
PDV-cluster aan de Ambachtsweg.
Om de bovenstaande structuur te kunnen realiseren wordt nieuwvestiging en/of
huis en tuin) is sterk geconcentreerd in het centrum van Katwijk. Winkels kunnen hierdoor
Detailhandelsvisie
uitbreiding op overige locaties niet
profiteren van synergie-effecten. Op het
DTNP adviseert om in de gemeente Katwijk te
toegestaan.
cluster voor perifere detailhandelsvestigingen
komen tot de volgende winkelstructuur:
(PDV) aan de Ambachtsweg is een groot
•
Het centrum van Katwijk als hoofd-
Bestemmingsplan en beleid
centrum met een compleet dagelijks en
Om succesvol ruimtelijk detailhandelsbeleid te
niet-dagelijks winkelaanbod met vooral
kunnen voeren is het van belang dat boven-
Veranderende winkelmarkt
een sterke functie voor heel Katwijk,
genoemde visie wordt vertaald in bestem-
De winkelmarkt is sterk veranderd door de
aangevuld met een bescheiden
mingsplannen. Binnen de reguliere winkel-
regiofunctie en toerisme.
gebieden (hoofdcentrum, wijkcentra, super-
Vier wijkcentra met een compleet
marktpluscentra) die onderdeel uitmaken van
bestedingen. Er is een verdringingsmarkt
winkelaanbod gericht op dagelijkse
de gewenste detailhandelsstructuur zijn alle
ontstaan met in toenemende mate leegstand
artikelen en frequente aankopen.
typen detailhandel toegestaan. Winkels in
op alle typen locaties. De vraag voor de
1. Eén wijkcentrum voor Katwijk-Noord
niet-dagelijkse artikelen of met een (boven)
aanbod aanwezig in de branche Huis en tuin.
economische crisis, overaanbod, krimp, internet en stagnerende/afnemende
toekomst is waar leegstand het meest ongewenst is. D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
•
(Hoornespassage). 2. Eén wijkcentrum voor Rijnsburg.
lokale functie worden zoveel mogelijk geclusterd in het centrum van Katwijk. 1
1
Inleiding
4. Wat zijn per aankooplocatie de zwakke en sterke punten? Waar liggen kansen en bedreigingen?
Aanleiding
5. Welke ontwikkelingsmogelijkheden zijn er
Het vorige detailhandelsbeleid van de
voor de detailhandel, rekening houdend
gemeente Katwijk stamt uit 2005. Door
met een groei van het inwonertal naar
landelijke ontwikkelingen in de detailhandel en
70.000, met een doorkijk naar 80.000
vele ontwikkelingen binnen Katwijk bestaat er
inwoners?
behoefte aan een actuele en integrale detail-
6. Wat is de gewenste en haalbare ambitie
handelsvisie voor de hele gemeente Katwijk,
en positie van de afzonderlijke
gebaseerd op de meest actuele cijfers en
aankooplocaties, wat is het (beoogde)
verwachte ontwikkelingen, waarmee richting
type winkelgedrag, wat is de
wordt gegeven aan het gemeentelijke
verzorgingsfunctie en -bereik en welke
detailhandelsbeleid voor de komende tien
winkelformules (assortimenten en
jaar. Aan DTNP is opdracht gegeven deze
oppervlaktes) horen hierbij?
detailhandelsvisie op te stellen.
7. Welke strategieën en acties zijn er per aankoopgebied nodig om deze
Vraagstelling
positionering te bereiken?
In dit rapport wordt antwoord gegeven op de volgende vragen:
Werkwijze
1. Hoe ziet de huidige detailhandelsstructuur
Tijdens de totstandkoming van dit rapport
van Katwijk en de omliggende regio eruit? 2. Hoe functioneert de huidige detailhandel economisch gezien? 3. Welke trends en ontwikkelingen spelen er
heeft driemaal overleg plaatsgevonden met een kleine ambtelijke projectgroep en tweemaal met een grote ambtelijke projectgroep. Daarnaast is tweemaal draagvlak getoetst met
in de detailhandel, in de regio en in
een klankbordgroep van ondernemers uit
Katwijk, en welke invloed hebben deze op
Katwijk. Verder is er een tussentijdse terug-
de detailhandel in Katwijk? 2
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
koppeling geweest met het College van B&W
en gekozen ambities en uitgangspunten leidt
en met een aantal gemeenteraadsleden.
dit uiteindelijk tot de detailhandelsvisie.
Om een goed beeld te krijgen van het huidige
In hoofdstuk 5 is een beleidskader opge-
winkelaanbod in de gemeente Katwijk zijn alle
nomen waarmee de beoogde detailhandels-
winkelgebieden bezocht en beoordeeld op
structuur kan worden gerealiseerd.
een tiental punten (o.a. omvang, branchering, investeringsniveau en parkeren (bijlage 5)). Daarnaast is onder alle winkeliers en ondernemers in de gemeente Katwijk een enquête gehouden.
Leeswijzer Gelet op de grote veranderingen van de winkelmarkt en het grote belang daarvan voor de toekomstige structuur beginnen we in hoofdstuk 2 met trends en ontwikkelingen in het consumentengedrag en de detailhandel. Hoofdstuk 3 geeft een beschrijving en beoordeling van het detailhandelsaanbod in de gemeente Katwijk. In hoofdstuk 4 wordt ingegaan op de ambities en uitgangspunten voor de visie en wordt een indicatieve berekening gemaakt van het haalbare winkelaanbod. Uitgaande van het bestaande aanbod, trends en ontwikkelingen D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
3
2
De nieuwe winkelmarkt
2.1
Trends in de detailhandel
Van groei naar verdringing De winkelmarkt is sterk aan het veranderen. Waar in het verleden sprake was van een
‘De behoefte aan winkels neemt af’
steeds maar groeiende winkelmarkt vindt nu verdringing plaatst. Nieuwe winkelontwikkelingen leiden er toe dat er elders winkels wegvallen. De verandering is niet alleen te verklaren door de economische recessie. Een aantal trends versterkt elkaar. De belangrijkste trends op een rij:
Schaalvergroting: steeds groter winkeloppervlak Het totale winkelvloeroppervlak (wvo) is de afgelopen 10 jaar met een kwart gegroeid
Omzet in winkels blijft achter bij winkeloppervlak
Minder zelfstandigen, meer filialen
Groeiend aandeel ondernemers richting pensioen
Omzet via internet neemt snel toe
tot 27,3 miljoen m². Nieuwe winkelruimte is gemiddeld groter, kleinere winkels vallen vaker uit. De gemiddelde winkel groeide van ± 215 m² wvo naar 266 m² wvo. Deze trend zet naar verwachting door.
Omzet per m² wvo neemt af De omzet bleef achter bij de groei van het winkeloppervlak: daardoor nam de omzet per 4
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
m² met ± 10% af. Deels komt dit voort uit de
gaan zelfstandigen stoppen. Zij worden
trend van schaalvergroting (kostenreductie).
minder opgevolgd door starters. Veel winkels
Veel (vooral kleinere) spelers komen door de
sluiten zonder opvolger.
lage omzetten per m² onder druk te staan. Zij worden verdrongen door grotere spelers.
Toenemende bestedingen via internet In toenemende mate gaan bestedingen via
In alle branches zal meer omzet naar internet gaan
Gevolg: minder behoefte aan winkels
Leegstand neemt onvermijdelijk toe D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
Steeds meer filialen
internet. In het Koopstromenonderzoek
Vooral filiaalbedrijven zijn in staat om ook met
Randstad 2011 is gemeten dat reeds 10% van
een lage omzet per m² wvo bedrijfs-
de bestedingen aan niet-dagelijkse artikelen
economisch goed te presteren. Het aandeel
via internet gaat. Er zijn verschillen per
filiaalbedrijven nam de afgelopen 10 jaar toe
branche: in de elektronica-branche gaat reeds
van 28% naar 35%. Ook dit is een vorm van
17% van de bestedingen via internet en van
schaalvergroting. Doel: vergroten van
de bestedingen aan vrijetijdsartikelen (sport,
marktaandeel. Ook deze trend zet naar
spel, hobby en media) gaat al 24% via
verwachting door. Gevolg: het aantal filialen
internet. Naar verwachting zal voor alle
neemt toe, het aantal zelfstandige winkeliers
branches de rol van internet in de toekomst
neemt af.
nog verder toenemen.
Meer zelfstandigen met pensioen
Minder behoefte aan winkels
Het dalende aantal zelfstandigen komt niet
De gevolgen van de nieuwe winkelmarkt zijn
alleen door de opkomst van filialen. Er vindt
naar verwachting groot. De groei van internet
ook een autonome afname plaats door
en demografische ontwikkelingen leiden tot
vergrijzing en afname van de beroeps-
een afnemende behoefte aan fysieke winkels.
bevolking. De komende tien jaar gaat een
Formules met een groot oppervlak en/of veel
groeiend deel van de bevolking met pensioen.
vestigingen verdringen kleinschalige spelers.
Dit geldt ook voor de zelfstandige winkeliers.
Veel winkelruimte komt vrij en wordt niet meer
Circa 40% van hen is ouder dan 50, eenzesde
ingevuld. Leegstand neemt ondermijdelijk toe.
zelfs ouder dan 60 jaar. Meer dan voorheen 5
2.2
Sterke en zwakke locaties
Bezoekmotieven van consumenten
Verschillen per regio Op basis van de veranderende winkelmarkt kan echter niet de conclusie worden getrokken dat winkels en winkelgebieden geen toekomst hebben. Allereerst verschillen vraag, aanbod en leegstand sterk per regio.
Verschillen per winkelgebied Meer nog zullen de gevolgen van de nieuwe
Recreatief winkelen
Boodschappen doen
winkelmarkt sterk verschillen per type winkel-
Ontspanning, vermaak en beleving in een
Frequent gekochte artikelen, deels vers,
gebied. Het gedrag van consumenten is hierin
sfeervolle ambiance: ‘een dagje stad, ik zie
gemak en nabijheid belangrijk: ‘handig,
voor een belangrijk deel leidend. De
wel of ik iets koop’.
dichtbij, alles bij elkaar’.
gebieden die zich richten op sfeer en beleving
Vergelijkend winkelen
Doelgericht aankopen
blijven naar verwachting in de toekomst
Oriëntatie, aankoop van een smaak- of
Artikel al in het hoofd, snelheid, efficiëntie en
kansrijk. Een bezoek aan deze winkel-
keuzegevoelig artikel: ‘op zoek naar een
verkrijgbaarheid bepalend: ‘snel ... halen’
gebieden is vaak een dagje uit en wordt
nieuwe bank, jas, flatscreen, etc.’
(runshoppen).
consument kiest elke keer weer zijn winkel of winkelgebied, afhankelijk van zijn motief op dat moment. Vier typen gedrag domineren: recreatief winkelen, vergelijkend winkelen, boodschappen doen en doelgericht aankopen (kader ‘bezoekmotieven van consumenten’).
Kansrijke gebieden: beleving en boodschappen Binnensteden en de grotere hoofdwinkel-
gedaan voor het plezier. 6
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
Kansrijke winkelgebieden
Kwetsbare winkelgebieden
Ook boodschappencentra zijn naar verwachting nog kansrijk. Vooral de grotere centra met een ruime keuze hebben kansen.
Kwetsbare gebieden Kleine winkelgebieden met weinig keuze, en centra die zich niet onderscheiden van andere centra zijn kwetsbaar. Ze zijn ten opzichte van andere winkelgebieden minder aantrekkelijk voor de consument.
Sfeer en beleving
Klein en kleurloos
Consumenten blijven de behoefte houden om
Onaantrekkelijke gebieden door weinig keuze
Ten slotte zijn ook centra die zich specifiek
recreatief te winkelen. Zij kiezen voor winkel-
(weinig aanbod) en/of onvoldoende onder-
richten op prijs en run kwetsbaar. Internet
gebieden met de meeste sfeer en beleving.
scheidende winkels (‘dertien in een dozijn’).
heeft de functie van deze centra overgenomen. Nergens is het zo gemakkelijk en goedkoop om een product te kopen als op internet.
Dagelijks en gemak
Prijs en run
Snel de boodschappen doen. Er is voldoende
Deze winkelgebieden kunnen zich slecht
keuze (aanbod), de locatie is goed bereikbaar
onderscheiden van internet. Internet biedt
en er zijn voldoende parkeerplaatsen.
meer keuze en de laagste prijs.
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
7
3
Beoordeling huidige situatie
3.1
Inwoners en ligging
Bevolking De gemeente Katwijk telt circa 62.500 inwoners*, verspreid over vier aaneengesloten kernen: Katwijk aan Zee, Katwijk aan den Rijn, Rijnsburg en Valkenburg (kaart 1). Katwijk is één van de gemeenten in Nederland die in de toekomst nog te maken krijgen met een groeiend inwonertal. In de gemeentelijke bevolkingsprognose wordt vooralsnog uitgegaan van een groei tot 70.000 inwoners in 2020 (kaart 1). Op termijn zullen naar verwachting circa 80.000 mensen in de gemeente wonen. Er zijn diverse inbreidings- en uitleglocaties. De grootste van alle ligt op de huidige locatie van vliegveld Valkenburg.
*
8
Gemeente Katwijk (2012), website
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
Ligging
normale frictieleegstand (± 5%), die nodig is
De gemeente Katwijk ligt ingeklemd tussen
voor een gezonde dynamiek. De helft
het stedelijke gebied van Leiden en de Noord-
(± 49.000 m² wvo) van het aanbod bestaat uit
zee. De ligging tussen grote steden (Leiden,
de branchegroep Huis en Tuin (woning-
Den Haag) en aan de Noordzee zorgt ervoor
inrichting, doe-het-zelf en plant en dier).
dat de gemeente Katwijk slechts kan rekenen op een relatief klein potentieel verzorgings-
Spreiding
gebied.
Het dagelijkse winkelaanbod (± 20.500 m² wvo) is verspreid over een groot aantal
De Oude Rijn en de provincialeweg N206 zijn
winkelgebieden (figuur 1). Een flink aantal
twee harde (fysieke) barrières die de
supermarkten (publiektrekkers) ligt solitair
gemeente doorsnijden. Hierdoor bestaan
buiten de winkelgebieden. De versnippering
duidelijk van elkaar gescheiden deelgebieden
leidt er toe dat veel winkelgebieden
voor wonen: Katwijk-Noord, Katwijk aan Zee,
afzonderlijk zeer klein zijn (bijvoorbeeld
Rijnsburg, Katwijk aan den Rijn, Valkenburg
Bosplein). Een incompleet aanbod en weinig
en Nieuw-Valkenburg (Vliegveld Valkenburg).
kritische massa zorgen er voor dat de kleine winkelgebieden minder aantrekkelijk zijn voor
Fysieke barrières: Oude Rijn en provincialeweg N206
3.2
Detailhandelsstructuur
consumenten dan de grotere winkelgebieden met een meer compleet aanbod (zoals
Omvang en branchering
Hoornespassage). Er is sprake van een
Het winkelaanbod in de gemeente Katwijk is
onsamenhangende dagelijkse winkelstructuur.
circa 96.000 m² winkelvloeroppervlak (wvo) groot, verspreid over ongeveer 350 winkels*.
Het niet-dagelijkse aanbod (± 75.500 m² wvo)
Daarnaast staat ruim 7.000 m² wvo (± 30
is sterk geconcentreerd in het centrum van
winkels, ± 7%) leeg. Dit is iets minder dan
Katwijk (met name mode en overig niet-
gemiddeld in Nederland, maar boven de
dagelijks). De sterke concentratie zorgt voor synergievoordelen. Winkels in het centrum
Ligging aan zee verkleint potentieel verzorgingsgebied D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
*
Locatus Online, situatie op 1 januari 2012.
9
van Katwijk kunnen onder andere profiteren van elkaars bezoekers. Naast een groot niet-dagelijks aanbod in het centrum van Katwijk is ook aan de Ambachtsweg op bedrijventerrein ’t Heen relatief veel niet-dagelijks aanbod aanwezig (hoofdzakelijk Huis en tuin).
Figuur 1 Omvang en branchering van winkelgebieden in de gemeente Katwijk (in m² wvo) Centrum Katwijk Centrum Rijnsburg Hoornespassage Visserijkade
Hieronder wordt kort ingegaan op het aanbod en functie per type winkelgebied. In bijlage 5
Rijnstraat (incl. Achterweg)
is per winkelgebied een nadere analyse weergegeven van sterkten en zwakten.
Centrum Katwijk aan Zee Het centrum van Katwijk aan Zee is veruit het grootste reguliere winkelgebied (± 23.500 m² wvo) met de meeste winkels (± 140). Het dagelijkse winkelaanbod is met circa 3.500 m² wvo relatief klein. Wel is het centrum het enige winkelgebied in de gemeente met twee supermarkten. Vanwege het brede aanbod
Oegstgeesterweg Melkweg Bosplein Centrum Valkenburg ’t Heen Verspreid
heeft het centrum niet alleen een boodschappenfunctie voor inwoners nabij het centrum,
0
5.000
10.000
15.000
20.000
maar ook voor het overige deel van de
Dagelijks
Overig niet-dagelijks
gemeente.
Mode
Huis en tuin
25.000
30.000
35.000
Leegstand
Bron: Locatus, januari 2012; bewerking Droogh Trommelen en Partners
10
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
Het niet-dagelijkse winkelaanbod in KatwijkCentrum is circa 20.000 m² wvo groot. Ruim 60% van het totale aanbod mode en overig niet-dagelijks van de gemeente ligt in het centrum. Daarmee is het centrum de belangrijkste aankoopplaats in de gemeente voor recreatief en vergelijkend winkelen. Het centrum heeft relatief veel leegstand (circa 11%: ± 3.000 m² wvo), met name in de randzones van het centrum (o.a. Princestraat en Noordzeepassage). In deze delen is het investeringsniveau soms ook laag. Oorzaken van de leegstand en het lage investeringsniveau zijn onder andere de decentrale ligging van de supermarkten (trekkers) en de matige routing in het centrum. Dit zorgt voor een versnipperde en daardoor uitgedunde passantenstroom.
Centrum Rijnsburg en Hoornespassage Na het centrum van Katwijk hebben het dorpscentrum van Rijnsburg (Hoftuin, ca. 4.700 m² wvo, ±. 25 winkels) en het wijkwinkelcentrum Hoornespassage (ca. 3.500 m² wvo, ± 20 winkels) het meest uitgebreide winkelaanbod. Het dagelijkse winkelaanbod bestaat in beide winkelgebieden uit maar één D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
11
supermarkt, en een uitgebreid aanbod (vers-)
investeringsniveau van het gebied is laag. Aan
Overig en verspreid aanbod
speciaalzaken en persoonlijke verzorging.
de Zeilmakerstraat is de grootste supermarkt
In Katwijk zijn nog diverse andere winkel-
Daarnaast zijn er op beide locaties enkele
van de gemeente gevestigd, een Albert Heijn
gebieden, waaronder Rijnstraat, Oegst-
winkels in de niet-dagelijkse sector (onder
van ca. 2.700 m² wvo. Inpandig zijn daarnaast
geesterweg, Melkweg, Bosplein en Centrum
andere mode, huishoudelijke artikelen en
enkele andere dagelijkse en niet-dagelijkse
Valkenburg. De genoemde winkelgebieden
sport, spel, hobby en media). De leegstand is
winkels gevestigd. Er staat één unit leeg.
zijn erg klein en kunnen consumenten weinig
op de peildatum (jan. 2012) op beide locaties
De supermarkten aan de Visserijkade en de
keuze bieden. Op het centrum van Valkenburg
beperkt tot één pand (ca. 45 m² wvo in
Zeilmakerstraat zijn veruit de grootste super-
na is er per winkelgebied één, veelal te kleine,
Centrum Rijnsburg en ca. 250 m² wvo in
markten in Katwijk. Hierdoor is het voor
supermarkt. De kleine supermarkt in het
Hoornespassage)
inwoners uit de hele gemeente aantrekkelijk
centrum van Valkenburg is gesloten.
om deze supermarkten te bezoeken. Beide winkelgebieden hebben een belangrijke
Vanwege de solitaire ligging profiteren andere
De leegstand in de winkelgebieden wisselt.
functie voor de wijk waarin ze liggen. Het
winkels in andere winkelgebieden niet van
Bosplein en Melkweg hebben beide geen
supermarktaanbod bestaat in beide gebieden
deze publiektrekkers.
leegstand, Rijnstraat (± 175 m² wvo, 1 winkel),
uit maar één winkel van bescheiden omvang
Oegstgeesterweg (± 60 m² wvo, 1 winkel), en
(± 1.000 m² wvo). Daarnaast is ook de
PDV-cluster Ambachtsweg
het centrum van Valkenburg (± 770 m² wvo, 3
uitstraling van de winkelgebieden gedateerd.
Aan de Ambachtsweg op bedrijventerrein
winkels) wel. De vijf winkelgebieden hebben
Het investeringsniveau in zowel de winkel-
’t Heen ligt het Katwijkse cluster voor perifere
vooral een functie voor de directe omgeving.
panden als de openbare ruimte is laag.
detailhandelsvestigingen (PDV-cluster). Verspreid over de Ambachtsweg zijn diverse
Behalve de eerder genoemde winkelgebieden
Visserijkade en Zeilmakerstraat
grootschalige winkels gelegen (± 28.500 m²
is er in de gemeente nog ruim 26.000 m² wvo
De grootste supermarkten van de gemeente
wvo), vooral in de branchegroep Huis en Tuin.
verspreid gelegen winkelaanbod. Dit is relatief
zijn gelegen aan de Visserijkade en op
Daarnaast zijn verspreid over het bedrijven-
gezien ongeveer even groot als elders in
bedrijventerrein ’t Heen aan de Zeilmaker-
terrein ± 10 autodealers gevestigd. Bij de
Nederland. Het aanbod bestaat voor een
straat. Het winkelcluster aan de Visserijkade
entree van het bedrijventerrein ligt het eerder
belangrijk deel uit solitaire supermarkten en
bestaat uit Digros (± 2.000 m² wvo), vijf
genoemde winkelcluster met Albert Heijn
winkels in de hoofdbranche Huis en tuin
overige winkels in dagelijkse artikelen en een
(Zeilmakerstraat). In totaal staat ruim 2.300
(bijvoorbeeld Kwantum, Welkoop en de
kapper (supermarktcentrum). Het
m² wvo leeg.
tuincentra De Mooij). Er staat circa 500 m²
12
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
‘Winkelaanbod Katwijk heeft sterke functie voor Katwijk’ Figuur 2 Omzetverdeling naar herkomst in dagelijkse sector
wvo verspreid gelegen aanbod leeg (ca. 5 winkels).
Warenmarkt De weekmarkt van Katwijk wordt elke vrijdag gehouden aan de Piet Heinlaan, langs de doorgaande route richting het centrum van Katwijk. De weekmarkt bestaat uit circa 50 marktkramen in uiteenlopende branches*. In het centrum van Rijnsburg staat elke dinsdagmiddag een kleine warenmarkt van circa 6 marktkramen. In de zomer wordt in KatwijkCentrum een toeristenmarkt gehouden. Deze markt staat elke dinsdag in de Princestraat en heeft steeds een ander thema.
Figuur 3 Omzetverdeling naar herkomst in niet-dagelijkse sector
3.3
Positie in de regio
Gemeente Katwijk Het winkelapparaat van de gemeente Katwijk heeft met name een functie voor de eigen gemeente. Uit het Koopstromenonderzoek Randstad 2011** blijkt dat voor dagelijkse artikelen 6% van de omzet in Katwijkse winkels van buiten de gemeente komt (grafiek
Bron: Koopstromenonderzoek Randstand 2011; bewerking Droogh Trommelen en Partners
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
* Gemeente Katwijk ** I&O Research (2011), Koopstromenonderzoek Randstad 2011
13
2). In de niet-dagelijkse sector komt een groter deel van de omzet van buiten de eigen gemeente (ongeveer 17% van hun omzet komt uit de omliggende gemeenten) (zie kaart 3, blz. 14) en circa 5% uit het overige deel van Nederland (o.a. toerisme).
Centrum Katwijk Van de omzet in dagelijkse artikelen in het centrum van Katwijk komt maar liefst 98% uit de eigen gemeente en 2% van daarbuiten. Van de niet-dagelijkse omzet komt 86% uit de eigen gemeente, 9% vanuit omliggende gemeenten (kaart 3) en 5% van daarbuiten. Het centrum van Katwijk heeft daarmee vooral een sterke functie voor de gemeente Katwijk. Dit is ondermeer het gevolg van de sterke concurrentie rondom de gemeente Katwijk, de decentrale ligging van het centrum en de ligging van Katwijk aan de Noordzee (half achterland). De meeste centra in de directe omgeving hebben een winkelaanbod dat wat betreft omvang van het winkelaanbod vergelijkbaar is met het centrum van Katwijk. Daarnaast liggen op korte afstand de binnensteden van Leiden, Den Haag en Haarlem, ieder met een groot niet-dagelijks winkelaanbod. Hierdoor hebben 14
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
veel mensen van buiten de gemeente Katwijk
De berekening van de vloerproductiviteit is
Centrum Katwijk aan Zee
weinig redenen om het centrum van Katwijk te
gemaakt voor het aanbod in de dagelijkse en
Ook het centrum van Katwijk aan Zee
bezoeken en hebben Katwijkers een aantrek-
de niet-dagelijkse sector. Dit is gedaan voor
functioneert matig. De niet-dagelijkse sector
kelijk alternatief voor een dagje winkelen. Het
de gemeente Katwijk in zijn geheel en
(waar 85% van het aanbod in het centrum toe
gevolg is dat een relatief groot deel (46%) van
afzonderlijk voor het centrum van Katwijk aan
behoort) heeft een gemiddelde omzet per m²
de niet-dagelijkse bestedingen van Katwijkers
Zee (figuur 4).
wvo die 10% lager ligt dan gemiddeld in
buiten Katwijk plaats vindt.
Randstedelijke centra (€ 2.715 tegen € 3.000). Om een goede beoordeling te kunnen maken
Het centrum functioneert daarmee wel minder
Ambachtsweg, ’t Heen
van de vloerproductiviteit vergelijken we de
slecht dan het totale aanbod in de gemeente.
Het PDV-aanbod (woninginrichting, doe-het-
berekende vloerproductiviteit voor de hele
zelf, plant en dier) aan de Ambachtsweg haalt
gemeente met het gemiddelde in de
Het relatief kleine aandeel dagelijks aanbod
het merendeel van de omzet uit de eigen
Randstad. In centrumgebieden ligt de omzet
(15% van het totale aanbod in het centrum)
gemeente. De toevloeiing vanuit aangren-
per m² wvo hoger. Het centrum van Katwijk
functioneert echter beter. De gemiddelde
zende gemeenten (met name Noordwijk) is
wordt daarom afgezet tegen het gemiddelde
vloerproductiviteit ligt in de dagelijkse sector
met 26% groot. Dit komt ondermeer door de
in centra in de Randstad. In bijlage 6 worden
in het centrum (€ 8.725) zo’n 13% hoger dan
ligging in de regio en het specifieke aanbod.
de berekeningen toegelicht.
gemiddeld in centra in de Randstad (€ 7.700).
3.4
Totale aanbod gemeente Katwijk
3.5
Huidige economisch functioneren
Ondernemersenquête
De gemiddelde omzet per m² wvo ligt in de Op basis van het Koopstromenonderzoek
gemeente Katwijk voor de dagelijkse sector
Onder circa 350 winkeliers en ondernemers
Randstad 2011, het huidige aantal inwoners,
± 7% lager dan gemiddeld in de Randstad
uit Katwijk is een enquête gehouden. Er zijn
de omvang van het winkelaanbod en
(€ 6.550 tegen € 7.080 gemiddeld). In de
circa 85 enquêtes ingevuld retour gekomen.
kencijfers over bestedingen kan de
niet-dagelijkse sector ligt de gemiddelde
De retourgekomen enquêtes zijn van
vloerproductiviteit van het winkelaanbod
omzet per m² wvo in Katwijk (€ 1.525) nu ruim
winkeliers en ondernemers uit heel Katwijk.
worden berekend. Dit is een goede indicator
26% lager dan het Randstedelijk gemiddelde
Alleen uit het centrum van Katwijk aan Zee
voor het economisch functioneren van het
(€ 2.070). Daarmee functioneert het aanbod in
zijn voldoende ingevulde enquêtes ontvangen
winkelaanbod.
Katwijk zeer matig.
(± 35) om uitspraken te kunnen doen op winkelgebiedniveau.
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
15
In het kader op de volgende pagina zijn de belangrijkste resultaten weergegeven. De respondenten bevestigen het beeld uit het koopstromenonderzoek dat het huidige functioneren onder druk staat.
3.6
Conclusies huidige situatie
Kijkend naar de detailhandel in Katwijk kunnen de volgende conclusies worden
‘Functioneren winkelaanbod gemiddeld erg matig’ Figuur 4 Economisch functioneren gemeente/centrum Katwijk in (niet-)dagelijkse sector
getrokken: •
Er is sprake van groot aantal winkelgebieden voor dagelijkse voorzieningen (versnipperde dagelijkse winkelstructuur);
•
Veel winkelgebieden hebben een te klein aanbod (kritische massa) voor dagelijkse boodschappen;
•
Het niet-dagelijkse winkelaanbod is sterk geconcentreerd in het centrum van Katwijk (mode en overig niet-dagelijks) en op ‘t Heen (huis en tuin).
•
Het huidige economisch functioneren ten opzichte van het Randstedelijk gemiddelde is relatief laag;
•
Het investeringsniveau van de winkelgebieden is in de meeste gevallen (zeer) laag. Bron: Koopstromenonderzoek Randstad 2011; bewerking Droogh Trommelen en Partners
16
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
Ondernemersenquête
Plannen voor de toekomst Gevraagd is naar plannen of wensen voor de
Beoordeling van de omzet
komende drie jaar. Een kwart van alle
Een kleine helft van alle ondernemers beoordeelt hun omzet als aan de krappe kant of slecht. Ondernemers uit Katwijk-Centrum beoordelen hun omzet over het algemeen slechter dan gemiddeld: bijna 60% van de ondernemers zegt (te) weinig omzet te behalen.
ondernemers geeft aan geen plannen te
Omzetverwachting Over de omzetontwikkeling zijn de meeste ondernemers terughoudend: slecht een kwart van de ondernemers verwacht dat hun omzet over drie jaar stijgt. Respondenten uit het cen- trum laten hierbij geen significant verschil zien.
hebben. Driekwart van de ondernemers heeft wel plannen. Vooral investeringen in het interieur en exterieur zijn veel genoemde plannen. Een kwart zegt te willen uitbreiden en/of verplaatsen. Een enkele ondernemer wil een nieuwe vestiging openen of de zaak verkopen. Ondernemers die willen verplaatsen zijn aanwezig op alle typen winkellocaties. Zij kunnen mogelijk een bijdrage leveren aan het realiseren van de gewenste structuur (hfst. 4).
Figuur 4 Ondernemers in Katwijk met plannen voor de komende 3 jaar
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
17
4
Detailhandelsvisie
Het centrum van Katwijk heeft naast een winkelfunctie ook een functie voor horeca, dienstverleners, ambachten en ontspanning.
4.1
Ambitie en uitgangspunten
Het heeft een ontmoetingsfunctie voor inwoners. Het sociaal-maatschappelijke belang
In de Brede Structuurvisie (2007) van de
van een goed functionerend centrum is
gemeente Katwijk is de keuze gemaakt de
daarmee groot. Perifere clusters hebben in
positie van het centrum van Katwijk aan Zee
algemene zin in dit opzicht een minder grote
te versterken. Ook in het Toeristisch
sociaal-maatschappelijke functie. Voor
Recreatief Actieplan (2010) wordt voor deze
verspreid gelegen winkels geldt dit nog sterker.
lijn gekozen. In het masterplan dat voor
In het algemeen kan daarom worden gesteld
Katwijk aan Zee wordt opgesteld wordt hier
dat leegstand in reguliere winkelgebieden
nadere invulling aan gegeven.
(hoofdcentrum, wijkcentra) erger is dan
Keuzes maken om enige sturing te geven aan leegstand
leegstand op andere typen locaties. Leegstand
Keuzes in structuur noodzakelijk
op verspreid gelegen locaties is het minst erg.
Door trends in de winkelmarkt (afnemende bestedingen, internet, vergrijzing, overaanbod)
Kiezen voor het centrum
dreigt op alle typen winkellocaties stagnatie
De gemeente Katwijk heeft een duidelijke
en leegstand. Ook in Katwijk is deze trend te
ambitie om het centrum van Katwijk te
zien. De versnipperde dagelijkse winkel-
versterken. Deze ambitie kan worden
structuur van Katwijk kan zorgen voor een
verwezenlijkt door te kiezen voor het centrum
versnelde toename van leegstand. De
van Katwijk als belangrijkste winkelgebied. Dit
(sociaal-maatschappelijke) vraag voor de
houdt onder andere in dat het winkelaanbod
toekomst is op welke locaties leegstand het
dat gericht is op recreatief en vergelijkend
ergst is en op welke locaties het minder erg is.
winkelen zoveel mogelijk wordt geclusterd in
Door keuzes te maken kan hieraan enige
het centrum van Katwijk. Vooral de vestiging
sturing worden gegeven (kader ‘ruimtelijke
van grotere publiektrekkers (bijvoorbeeld
ordening van de leegstand’).
grotere sport- en elektronicawinkels) hebben
18
Katwijk-Centrum: centrum- en toeristische functie D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
‘Ruimtelijke ordening van de leegstand’ Periode van groei In de periode voor 2008 zorgen economische welvaart en optimisme voor een groei van winkelaanbod op alle typen winkellocaties.
Periode van stagnatie Overaanbod, veranderend consumentengedrag en demografische ontwikkelingen hebben vanaf 2008 geleid tot winkelleegstand op alle typen locaties.
Periode van keuzes De veranderende winkelmarkt leidt op alle typen winkellocaties tot meer leegstand en stagnatie. Dit leidt er toe dat we anno 2012 voor de maatschappelijke keuze staan: waar is leegstand het minst erg? In reguliere winkelgebieden, op PDV-clusters of op verspreid gelegen locaties? Door keuzes te maken en ruimtelijk beleid te voeren kan enige sturing worden gegeven aan leegstand.
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
19
een grote toegevoegde waarde voor het
Grootschalige sport- en elektronicawinkel als trekker voor het centrum
In binnensteden blijken gemiddeld drie op de
De rol van internet is in de sport- en elektro-
elektronicawinkels tijdens hetzelfde bezoek
nicabranche reeds groot. Sommige partijen
aan de binnenstad één of meer andere
Kiezen voor duurzame wijkwinkelstructuur
kiezen voor schaalvergroting als middel om
winkels binnenlopen. Doordat grote sport- en
Niet alleen het goed functioneren van het
te concurreren met internetwinkels. Gepaard
elektronicawinkels bovendien hoge
centrum van Katwijk heeft een sociaal-maat-
met deze schaalvergroting komt de vraag
bezoekersaantallen hebben, zorgen ze voor
schappelijk belang. Ook een duurzame wijk-
voor vestiging op locaties buiten reguliere
veel toestroom waar de andere winkels van
winkelstructuur is vanuit sociaal-maatschap-
winkelgebieden.
kunnen profiteren. Grootschalige sport-en
centrum als geheel (kader ‘grootschalige sport- en elektronicawinkel als trekker voor centrum’).
vier bezoekers van grootschalige sport-en
elektronicawinkels zijn daardoor van grote
pelijk oogpunt gewenst. Consumenten zijn zo op korte afstand van hun woning voorzien in
Steeds vaker zijn grootschalige sport- en
waarde voor andere winkels in de
een ruim winkelaanbod waar zij hun bood-
elektronicawinkels op bedrijventerreinen of
binnenstad. Ze kunnen gezien worden als
schappen en frequente aankopen kunnen doen.
aan de snelweg gevestigd. Vaak wordt
‘themawarenhuizen’ en zijn een belangrijke
aangenomen dat ze doelgericht worden
schakel bij recreatief winkelen. Door deze
Veel van de buurt- en wijkcentra in de gemeente
bezocht. Mede vanwege de forse ruimte-
winkels goed in te passen in de binnenstad
Katwijk zijn op dit moment klein. Consumenten
claim wordt soms een locatie buiten de
kunnen zij structuurbepalend bijdragen aan
hebben hierdoor in elk winkelgebied slechts een
binnenstad toegestaan. Uit grootschalig
de aantrekkingskracht van de binnenstad.
beperkte keuze. De tendens is echter dat
onderzoek* onder 4.500 bezoekers van
consumenten steeds vaker kiezen voor winkel-
grootschalige sport-en elektronicawinkels in
gebieden met veel keuze (kader ‘consumenten
18 binnensteden blijkt echter dat dergelijke
en dagelijkse boodschappen: keuze en kritische
winkels een grote toegevoegde waarde
massa’). Voor een ruim aanbod (keuze) met
hebben voor centrumgebieden.
(behoud van) (vers-)speciaalzaken is de aanwezigheid van moderne supermarkten sterk bepalend (kader ‘supermarkt cruciaal voor speciaalzaak’, blz. 22).
20
*
DTNP (2011), Toegevoegde waarde grote sport- en elektronicawinkel voor binnenstad
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
Consumenten en dagelijkse boodschappen: keuze en kritische massa
dan een klein buurtwinkelcentrum met maar
Waar consumenten hun dagelijkse bood-
De consument kiest steeds vaker voor het
Het beeld bestaat vaak dat ouderen weinig
schappen doen is een continue afweging
complete boodschappencentrum (veel
mobiel zijn en daardoor afhankelijk zijn van
tussen de bereidheid een afstand af te
keuze) in plaats van de kleine buurtsuper-
winkelvoorzieningen ‘om de hoek’. Dit beeld
leggen en het aanwezige aanbod (keuze) op
markt of het buurtwinkelcentrum (weinig
komt steeds minder overeen met de werkelijk-
de aankooplocatie. Consumenten vragen om
keuze). Buurtwinkelcentra zijn steeds minder
heid. Het autobezit onder ouderen is in de afge-
een steeds ruimere keuze in het assortiment.
interessant voor consumenten en daardoor
lopen 25 jaar sterker toegenomen dan welke
Zij zijn daarvoor vaker bereid en in staat om
ook voor winkeliers. Deze locaties verliezen
andere leeftijdsgroep (grafiek). Ook het inter-
een grotere afstand af te leggen (kader
het van de grotere wijkcentra.
netgebruik is sterk toegenomen. In 2011 had
één supermarkt en enkele andere winkels.
‘toenemende mobiliteit en internetgebruik
Toenemende mobiliteit en internetgebruik onder ouderen
75% van de mensen tussen de 65 en 75 toe- De rol van internet is tot op heden klein in de
gang tot het internet. In 2006 was dit pas 50%.
dagelijkse sector. Een belangrijke reden
De ouderen van de toekomst zijn de huidige
Supermarkten kunnen alleen een ruimer
daarvoor is dat de distributie van
jongeren. Zij zullen nog mobieler en vitaler zijn
assortiment met speciale(re) (vers-)
versproducten moeilijk is en daardoor erg
en meer via internet kopen dan de huidige
producten aanbieden als er voldoende
kostbaar. Daarnaast willen consumenten
ouderen. De noodzaak van winkelvoorziening-
bezoekers zijn om de producten aan te
graag hun eigen versproducten uitzoeken.
en om de hoek wordt daardoor snel kleiner.
Continue afweging tussen afstand en keuze
Sterkste groei van autobezit onder ouderen
onder ouderen’).
verkopen. Alleen supermarkten met een groter verzorgingsgebied kunnen daardoor een ruim assortiment bieden. Voor een boodschappencentrum als geheel geldt hetzelfde. Een compleet boodschappencentrum (twee of meer supermarkten, diverse (vers)speciaalzaken en drogisten) heeft een groter verzorgingsgebied nodig
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
21
Voor een duurzame wijkwinkelstructuur moet uit worden gegaan van complete wijkcentra
Supermarkt cruciaal voor speciaalzaak
de been te krijgen. Een ruimer aanbod
(twee supermarkten, diverse (vers)speciaal-
Steeds meer boodschappen worden bij de
speciaalzaken is daardoor vaak pas mogelijk
zaken, twee drogisten, enig aanvullend
supermarkt gedaan. Meer dan 80 cent van
als er ook een supermarkt in de buurt is die
niet-dagelijks aanbod en overige voorziening-
elke euro aan boodschappen komt inmiddels
een voldoende grote klantenstroom
en) die aantrekkelijk zijn en blijven voor
bij de supermarkt terecht. Dit gaat ten koste
genereert. Twee (elkaar aanvullende)
consumenten. Een dergelijk wijkcentrum heeft
van de omzet bij speciaalzaken. Toch
supermarkten bieden nog meer kansen voor
een winkelaanbod (kritische massa) van
kunnen speciaalzaken zich het beste naast
speciaalzaken.
± 5.000 m² wvo, waarvan ± 4.000 m² dage-
de supermarkt vestigen.
lijks. Voor een dergelijk wijkcentrum is een verzorgingsgebied van ± 15.000 inwoners
Een doorsnee supermarkt trekt elke week
nodig (zie ook paragraaf 4.3 en bijlage 7).
meer dan 10.000 bezoekers. Daarmee is de supermarkt in de meeste centra veruit de
PDV-cluster alleen voor volumineuze branches
belangrijkste publiekstrekker. Uit
De keuze voor een sterk centrum van Katwijk
grootschalig onderzoek onder ruim 4.500
en een duurzame dagelijkse winkelstructuur
supermarktklanten in 30 buurt- en dorps-
impliceert ook dat op het PDV-cluster aan de
centra* blijkt dat 75% van de supermarkt-
Ambachtsweg alleen winkels in de branche-
bezoekers ook één of meer andere winkels
groep ‘Huis en tuin’ en in auto’s, boten en
bezoekt, mits deze zichtbaar zijn en op korte
caravans worden toegestaan. Vanwege de
afstand liggen van de supermarkt.
aard en omvang van deze artikelen is de vestiging van alleen deze branches toege-
Van de enorme klantenstroom van super-
staan. Het toestaan van elke andere branche
markten kan de speciaalzaak profiteren: een
ondermijnt de positie van het centrum en de
beperkt deel ervan biedt al een gezonde
wijkcentra. Het beleid uit het verleden en het
omzet. Zonder supermarkt ontbreekt de
regionale beleid wordt hiermee voortgezet.
aantrekkingskracht om voldoende klanten op *
22
DTNP (2010), De rol van supermarkten
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
Samenvatting van uitgangspunten
dagelijkse winkelaanbod in de gemeente. We
bij 70.000 inwoners (figuur 5). Bij 80.000
Samenvattend hanteren wij voor de visie en
maken een berekening voor de situatie waarin
inwoners neemt het haalbare aanbod
het beleid de volgende uitgangspunten:
de gemeente Katwijk 70.000 heeft en een
aanvullend met circa 3.000 m² wvo toe. Voor
•
Het primaat in het detailhandelsbeleid ligt
berekening voor een doorkijk naar 80.000
de niet-dagelijkse sector berekenen we een
bij het centrum van Katwijk aan Zee.
inwoners. Als uitgangspunt voor de indicatieve
haalbaar aanbod van 61.500 à 66.000 m² wvo
Daarvoor wordt gestreefd naar zoveel
berekeningen gaan we uit van een versterkt
bij 70.000 inwoners. Dit neemt met ongeveer
mogelijk clustering van niet-dagelijks
centrum in Katwijk aan Zee en een sterke,
7.500 m² wvo toe bij 80.000 inwoners.
winkelaanbod in het centrum.
duurzame dagelijkse wijkwinkelstructuur. In
Streven naar een duurzame wijkwinkel-
deze paragraaf wordt alleen ingegaan op de
Centrum Katwijk
structuur, bestaand uit wijkcentra met
belangrijkste conclusies. In bijlage 6 wordt
Het dagelijkse winkelaanbod in het centrum is
voldoende kritische massa en een
uitgebreid ingegaan op de berekening.
circa 3.500 m² wvo groot, het niet-dagelijkse
•
passend verzorgingsgebied (ca. 15.000 •
•
4.2
circa 20.000 m² wvo. Ook voor het centrum
inwoners).
Gemeente Katwijk
achten wij het haalbaar dat bij een versterking
Buiten de beoogde winkelstructuur geen
Het dagelijkse winkelaanbod in de gemeente
van het centrum een groter deel van de
nieuwe detailhandel (toevoeging van wvo)
Katwijk is ± 20.500 m² wvo groot, het niet-
uitgaven van inwoners van de gemeente in
toestaan.
dagelijkse aanbod is circa 75.500 m² wvo
het centrum terecht komt. Er is echter geen
In navolging van het regionale en
groot. Uitgaande van een versterking van de
aanleiding om uit te gaan van hogere
provinciale beleid op ’t Heen alleen
dagelijkse winkelstructuur en een sterke
bestedingen van buiten Katwijk. Op basis
winkels in de branchegroep Huis en Tuin
clustering van het niet-dagelijkse aanbod (dat
hiervan berekenen we een haalbaar dagelijks
en winkels in auto’s, boten en caravans
gericht is op recreatief en vergelijkend win-
winkelaanbod van 4.200 à 5.300 m² wvo bij
toestaan.
kelen) achten wij het ambitieus, maar
70.000 inwoners. Voor de niet-dagelijkse
haalbaar, dat Katwijkers een groter deel van
sector berekenen we een haalbaar aanbod
hun uitgaven in Katwijk doen dan nu het geval
van 21.100 à 24.200 m² wvo bij 70.000
is. Een toename van de bestedingen van
inwoners.
Indicatie haalbaar aanbod
Om te bepalen wat de toekomstige omvang
mensen van buiten Katwijk is echter niet te
van het winkelaanbod in Katwijk kan zijn,
verwachten.
Effect van internet nog onzeker
maken we een indicatieve distributieve
Voor de dagelijkse sector berekenen we een
In bovenstaande indicatieve berekeningen is
berekening voor het dagelijkse en niet-
haalbaar aanbod van 21.500 à 22.500 m² wvo
geen rekening gehouden met de invloed van
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
23
internet op bestedingen in winkels. Naar verwachting zal internet als aankoopkanaal belangrijker worden in alle branches. Hoe groot het aandeel van internet wordt is nog onzeker. Wel is duidelijk dat in de toekomst het benodigde aantal winkelmeters kleiner zal zijn. Derhalve moet het berekende haalbare
‘Kwantitatief geen aanleiding voor substantiële uitbreiding’
aanbod als maximum worden beschouwd en afhankelijk van de verdere ontwikkeling van internetwinkelen mogelijk over enkele jaren
Figuur 5 Indicatie haalbaar aanbod in gemeente Katwijk (m² wvo)
worden bijgesteld.
4.3
Visie
Gelet op trends en de berekening van het haalbare winkelaanbod in de gemeente Katwijk bij 70.000 inwoners is er kwantitatief geen aanleiding het winkelaanbod in Katwijk uit te breiden. Dit betekent echter niet dat het winkelaanbod niet uitgebreid mag worden.
Figuur 6 Indicatie haalbaar aanbod in centrum Katwijk (m² wvo)
Kwalitatief is er een noodzaak voor opwaardering van het winkelaanbod. De huidige winkelstructuur is versnipperd. Winkelgebieden zijn te klein en hebben te weinig kritische massa. Het economisch functioneren is matig. Hierdoor zijn investeringen achtergebleven en zijn veel winkelgebieden verouderd. Stagnatie of zelfs achteruitgang is het gevolg. 24
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
‘Kwalitatief noodzaak voor keuzes en herontwikkeling’
Naast een sterke lokale functie en een bescheiden functie voor omliggende gemeenten kan het centrum van Katwijk ook een functie vervullen als aankooplocatie voor dagelijkse artikelen voor het westelijk deel van Katwijk aan Zee. Een compleet dagelijks winkelaanbod is daarvoor van belang.
Om de kwaliteit van het winkelaanbod in
in de toekomst verder versterken. Daarnaast
Katwijk in de toekomst te behouden en te
kan zij een bescheiden functie vervullen voor
Wijkcentra
versterken, en om bedrijven weer te laten
met name de omliggende gemeenten (o.a.
Voor een duurzame winkelstructuur gericht op
investeren zijn keuzes in de structuur
Noordwijk en Oegstgeest).
dagelijkse boodschappen en frequent
noodzakelijk. Winkelontwikkelingen die een
benodigde artikelen zien wij voor de
bijdrage leveren aan opwaardering van een
Voor een centrum met een dergelijke functie
gemeente Katwijk in de meest optimale
winkelgebied kunnen gewenst zijn.
en positie is het gewenst dat naast een ruim
situatie ruimte voor vier wijkcentra. Deze
Gebiedsgerichte herontwikkeling is nodig voor
aanbod in de dagelijkse en niet-dagelijkse
wijkcentra bieden inwoners een compleet
de gebieden waar de detailhandelsfunctie
sector het centrum een compacte en heldere
aanbod (inclusief speciaalzaken) voor
verdwijnt.
opzet heeft. Ook moet het centrum goed
dagelijkse en frequente aankopen in de
bereikbaar zijn en moeten er voldoende
nabijheid van hun woning.
Voor de gemeente Katwijk zien wij in de
parkeerplaatsen zijn. De omvang van het
meest optimale situatie kansen voor drie
centrum is afhankelijk van de mate waarin aan
Voor een dergelijk compleet en toekomst-
typen winkelgebieden: een hoofdcentrum voor
deze randvoorwaarden wordt voldaan. Voor
bestendig wijkcentrum is een verzorgings-
heel Katwijk, wijkcentra voor dagelijkse
een zo compleet mogelijk niet-dagelijks
gebied nodig van circa 15.000 inwoners. Een
boodschappen en een PDV-cluster.
winkelaanbod is het gewenst winkelaanbod
dergelijk wijkcentrum bestaat indicatief uit
dat zich richt op recreatief en vergelijkend
± 5.000 m² wvo, waarvan ± 4.000 m² wvo
Centrum Katwijk aan Zee
winkelen zoveel mogelijk te clusteren in het
dagelijks aanbod. Afhankelijk van de situatie
Het centrum van Katwijk aan Zee is het
centrum.
(bijvoorbeeld reeds aanwezige, in wijkcentra
hoofdwinkelgebied van de gemeente. De
ongebruikelijke winkels) kan het aanbod iets
sterke verzorgingsfunctie voor Katwijk kan zij
groter zijn. Samen met enige horeca en
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
25
diensten, en rekening houdend met nietverkoopruimte (magazijn, etc.) kan indicatief uitgegaan worden van een omvang van ± 7.000 m² bedrijfsvloeroppervlak (bvo) (tabel 1). Dit is echter alleen haalbaar indien ook wordt voldaan aan randvoorwaarden zoals goede bereikbaarheid en parkeervoorzieningen, een
‘Prioriteit ligt bij het centrum van Katwijk’
compacte opzet en een heldere structuur. Bij het bepalen van de gewenste wijkwinkel-
Tabel 1 Indicatie programma wijkcentrum
structuur is zoveel mogelijk aansluiting gezocht op de huidige buurt- en wijkwinkel-structuur: •
Omvang (m² wvo)
Eén wijkcentrum voor Katwijk-Noord
2 Complementaire
(Hoornespassage);
supermarkten
•
Eén wijkcentrum voor Rijnsburg;
Drogisten/
•
Op een nader te bepalen locatie één
(vers)speciaalzaken
wijkcentrum voor Katwijk aan den Rijn en oostelijk deel van Katwijk aan Zee (KatwijkMidden); •
Dagelijks Katwijk-Centrum als belangrijkste winkelgebied
(samen) 1.000 m² 4.000 m²
Niet-dagelijks
1.000 à 1.500 m²
Totaal winkels
5.000 à 5.500 m²
Voor in de toekomst één wijkcentrum in
˅
(Nieuw-)Valkenburg (Hart van Valkenburg).
˅ Totaal winkels Horeca en diensten
PDV-cluster
3.000 m²
Omvang (m² bvo) 6.000 à 6.500 m² 500 m²
Naast het centrum van Katwijk als hoofdwinkelcentrum voor de gemeente en vier wijkwinkel-
Totale omvang
6.500 à 7.000 m²
centra voor dagelijkse boodschappen/frequente aankopen is er in de gemeente Katwijk ruimte voor een cluster voor grootschalige winkels in 26
Visserijkade en Zeilmakerstraat: boodschappen-plus D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
volumineuze artikelen. Dit cluster biedt ruimte aan winkels die vanwege de aard en omvang van de artikelen een groot oppervlakte nodig hebben. Het gaat in hoofdlijnen om woninginrichters, doe-het-zelfzaken, tuincentra en winkels met auto’s, boten en caravans (ABC)*. Het cluster kan een verzorgingsfunctie hebben voor het zuidelijk deel van de Bollenstreek (gemeente Katwijk en omliggende gemeenten). De winkels die zich hier mogen vestigen zijn alleen toegestaan door de aard en omvang van de gevoerde artikelen. Voor andere branches zijn er geen ruimtelijk relevante redenen aanwezig om perifere vestiging toe te staan. Andere branches dan woninginrichting, doe-het-zelf, tuincentra en ABC worden derhalve niet toegestaan op ’t Heen.
Visserijkade en Zeilmakerstraat De supermarktcentra aan de Visserijkade en de Zeilmakerstraat dragen vanwege hun solitaire ligging en aanwezige aanbod beperkt bij aan de detailhandelsstructuur en het *
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
In bijlage 8 is een uitgebreid overzicht opgenomen van de branches die zijn toegestaan op basis van het provinciale (en regionale) beleid.
27
functioneren van het centrum. Daarnaast
tweede aanvullende (discount)supermarkt toe
Centrum Rijnsburg
liggen ze in het verzorgingsgebied van de
te voegen. De extra supermarkt is bij voorkeur
Voor Rijnsburg is het gewenst om in de
beoogde wijkcentra en het centrum van
een verplaatser van elders uit Katwijk. De
toekomst te komen tot één compleet en
Katwijk. Vanwege de omvang van de
achterblijvende supermarktlocatie wordt
modern wijkwinkelcentrum in plaats van de
supermarkten aan de Visserijkade en de
indien mogelijk uit de winkelmarkt gehaald
huidige twee winkelgebieden. Dit wijkcentrum
Zeilmakerstraat (grootste van de gemeente)
(detailhandelsbestemming van pand halen).
kan een functie hebben voor de hele kern.
en de lage huisvestingslasten is het echter
Een nadere uitwerking voor de locatie is
niet realistisch om uit te gaan van een
Voor de positie van het wijkcentrum Katwijk-
wenselijk. Gelet op de huidige situatie en
verplaatsing van deze supermarkten. Het is
Midden geldt hetzelfde. In het aangewezen
reeds ingezette revitaliseringsproces ligt het
realistischer om uit te gaan van het blijven
gebied is ruimte voor één sterk wijkwinkel-
voor de hand om eerst te kijken of de Hoftuin
voortbestaan van deze supermarkten. Dit
centrum dat ten minste even aantrekkelijk is
kan worden uitgebreid met een extra (te
heeft vooral gevolgen voor de positie van de
als de supermarktcentra Visserijkade en
verplaatsen) supermarkt en de ruimtelijke
wijkcentra Hoornespassage en Katwijk-
Zeilmakerstraat nu zijn. In deze visie is nog
randvoorwaarden kunnen worden verbeterd
Midden. Om te voorkomen dat de effecten op
geen exacte locatie aangewezen voor dit
(o.a. parkeren, ruimtelijke samenhang,
de positie van deze wijkcentra groter worden,
wijkwinkelcentrum. Gezocht moet worden
schaalgrootte). Indien hiertoe onvoldoende
is uitbreiding van de Visserijkade en
naar een centrale, goed bereikbare locatie. Dit
mogelijkheden zijn kan gezocht worden naar
Zeilmakerstraat niet gewenst.
kan een locatie zijn in de wijk Duinvallei waar
een andere locatie binnen Rijnsburg. Bij
een nieuw wijkcentrum kan worden gereali-
voorkeur wordt gekeken naar een centrale
Hoornespassage en Katwijk-Midden
seerd, bij voorkeur met verplaatsers vanuit
locatie met een goede bereikbaarheid en
Om de positie van de Hoornespassage te
Bosplein, Rijnstraat en solitaire vestigingen.
voldoende ruimtelijke mogelijkheden voor een
versterken moet getracht worden dit centrum
Er kan echter ook worden gekozen om voor
nieuw wijkcentrum.
even aantrekkelijk te maken voor consumen-
het wijkcentrum Katwijk-Midden aansluiting te
ten als de Visserijkade en Zeilmakerstraat nu
zoeken bij een bestaand winkelgebied
Hart van Valkenburg
zijn. Dit kan worden gerealiseerd door één
(Bosplein, Rijnstraat). Het nieuwe wijkcentrum
Het Hart van Valkenburg is het nieuwe
supermarkt in de Hoornespassage de
bestaat zoveel mogelijk uit verplaatsende
wijkcentrum in de nieuwbouwwijk op de
mogelijkheid te bieden een vergelijkbare
winkels. Waar mogelijk wordt de winkelfunctie
locatie van het voormalige vliegveld. Het
omvang te krijgen als de supermarkt in de
van achterblijvend winkelvastgoed gehaald.
wijkcentrum kan een functie vervullen als
Visserijkade en de Zeilmakerstraat, en een 28
aankooplocatie voor dagelijkse artikelen voor D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
Nieuw-Valkenburg en de huidige kern
naar winkelgebieden die versterkt worden.
van het betreffende (wijk)centrum. Ook dienen
Valkenburg. Pas als een groot deel van
Indien daartoe de mogelijkheden bestaan kan
beide in elkaars nabijheid te liggen, zonder
Nieuw-Valkenburg is gerealiseerd ontstaat er
daarbij voorrang worden geboden aan
elkaar in de weg te zitten.
voldoende draagvlak voor het nieuwe
verplaatsende bedrijven en wordt de detail-
wijkcentrum. Bij voorkeur wordt een deel van
handelsbestemming van achterblijvend
Zowel voor het centrum van Katwijk als voor
Hart van Valkenburg ingevuld met verplaat-
winkelvastgoed gehaald.
het centrum van Rijnsburg worden de
singen vanuit elders (bijvoorbeeld de solitaire
komende jaren nadere plannen uitgewerkt. De
supermarkt in Valkenburg). Achterblijvend
Warenmarkt
positie, ligging en omvang van de warenmarkt
winkelvastgoed wordt zoveel mogelijk
Warenmarkten kunnen een toegevoegde
is onderdeel van deze uitwerkingen.
getransformeerd naar een ander gebruik.
waarde hebben voor een winkelgebied. Zij voorzien in extra assortimenten of marktseg-
4.4
Strategieën en acties
Overige winkelgebieden en verspreid gelegen
menten als aanvulling op het reguliere winkel-
winkels
aanbod. Ook de sfeer en entourage van de
De hiervoor beschreven visie vraagt om het
De overige winkelgebieden (o.a. Melkweg en
markt kunnen bijdragen aan de attractiviteit
maken van keuzes. De keuze om te komen tot
Centrum Valkenburg) hebben geen speciale
van een centrum als geheel.
een sterke, duurzame winkelstructuur (hoofdcentrum, wijkcentra, supermarktcentra en
positie binnen de beoogde winkelstructuur. De winkelgebieden zijn te klein om ook op termijn
Hierbij speelt een rol dat (vergelijkbaar met de
PDV-cluster) én de keuze om andere
kansrijk te zijn. Ook verspreid gelegen winkels
winkelmarkt) de ambulante handel sterk onder
winkelgebieden niet verder te versterken en
dragen niet bij aan de gewenste structuur.
druk staat. Nieuwe generaties consumenten
geen positie binnen de winkelstructuur te
Gelet op de gewenste detailhandelsstructuur
kopen minder op de markt, andere verkoop-
geven. Als deze keuzes niet worden gemaakt
is versterking (uitbreiding, nieuwvestiging) van
kanalen (supermarkten, internet) komen op en
dan is het gevolg dat de bestaande situatie
deze winkelgebieden en van verspreid
veel kooplieden gaan met pensioen. Investe-
voort duurt. Het voorzieningenpakket in kleine
gelegen aanbod ongewenst. Winkels mogen
ringen worden ook op de markt steeds groter
winkelgebieden zal steeds verder afnemen,
vanzelfspekend hun activiteiten voortzetten,
(pinapparaten, verkoopwagens, etc.). Dit
waardoor het aanbod voor consumenten
maar geleidelijke transformatie naar andere
vraagt ook op de markt zelf om nieuwe
verschraald. Op termijn is verpaupering het
functies (bijvoorbeeld zorg of wonen) is
strategieën en commerciële concepten.
gevolg.
gewenst. Waar mogelijk kan medewerking
Cruciaal is dat de omvang en positie van een
worden verleend aan verplaatsing van winkels
warenmarkt aansluit bij de omvang en positie
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
29
Om te komen tot de gewenste visie zijn diverse acties gewenst. Hieronder worden
Centrum Katwijk Visie
Hoofdcentrum met een
Partijen
•
Gemeente
eerst algemene acties genoemd, waarna
compleet dagelijks en
Prioriteit
•
Hoog
vervolgens per winkelgebied aangegeven
niet-dagelijks winkelaanbod
Acties
•
Analyse van functie en bran-
wordt welke strategie gebruikt kan worden om
met vooral een sterke functie
chering van deelgebieden,
te komen tot de gewenste detailhandels-
voor heel Katwijk, aangevuld
aanwezigheid en samenhang
structuur. Waar mogelijk worden ook daar per
met een bescheiden
van publiek-voorzieningen,
winkelgebied concrete acties benoemd.
regiofunctie en toerisme
bereikbaarheid en parkeren,
Het hele detailhandelsbeleid
geplande projecten en
is gericht op het versterken
fysieke mogelijkheden voor
Vaststellen van de visie
van het centrum. Een ontwik-
schaalvergroting en samen-
Strategie
•
•
Algemene acties Acties • •
•
30
Vigerende bestemmingsplannen
keling die de positie van het
doorlichten op mazen: detailhan-
centrum onder-mijnt is onge-
delsbestemming verwijderen van
wenst en wordt niet toege-
versterking van kansrijke
panden die niet als winkel in
staan. In het centrum zijn in
deelgebieden en het aan-
gebruik zijn en die niet liggen bin-
principe alle winkelontwik-
wijzen van een concentra-
nen een te versterken winkelgebied
kelingen toegestaan.
tiegebied (afbakenen van het
Het functioneren van het
centrumgebied). Aandacht is
voor winkelgebieden die in de
centrum versterken door de
in ieder geval gewenst voor
toekomst geen detailhandelsfunctie
ruimtelijke structuur van het
strategische panden/locaties
meer hebben, in gesprek gaan met
centrum te verbeteren en
voor (publieks-)trekkers. Ook
ondernemers die daar gevestigd
passantenstromen te
de samenhang met en
zijn, het faciliteren van verplaat-
bundelen. Uitbreiding van
positie van de Zwaaikom en
singen naar te versterken winkel-
het winkelaanbod kan, mits
de rol van supermarkten als
gebieden en waar mogelijk achter-
structuurversterkend voor
trekker voor het centrum
blijvend winkelvastgoed uit de
het centrum (ligging, situe-
verdienen specifieke
markt halen.
ring, schaalgrootte, trekkers)
aandacht.
Analyse van alternatieve kansen
•
voegingen •
In masterplan kiezen voor
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
Hoornespassage Visie
Strategie
•
•
Centrum Rijnsburg Sterk wijkcentrum voor de
Visie
•
Sterk wijkcentrum voor de
Partijen
•
Gemeente, eigenaren,
wijk Katwijk-Noord met een
Rijnsburg met een compleet
compleet winkelaanbod
winkelaanbod voor
Prioriteit
•
Hoog
voor dagelijkse boodschap-
dagelijkse boodschappen/
Acties
•
Onderzoek naar
pen/frequente aankopen
frequente aankopen
uitbreidingsmogelijkheden
Van twee winkelgebieden in
(o.a. extra (verplaatsende)
versterken door uitbreiding,
Rijnsburg komen tot één
supermarkt) van centrum
schaalvergroting en
modern winkelgebied dat
Rijnsburg op huidige locatie
modernisering, zo mogelijk
heel Rijnsburg bedient. Het
(Hoftuin)
door verplaatsingen vanuit
ligt voor de hand dit te
Huidige Hoornespassage
Strategie
•
ondernemers
•
Indien uitbreidingsmogelijk-
andere winkelgebieden
realiseren in het huidige
heden bij de Hoftuin niet
Partijen
•
Gemeente, eigenaren
centrum (Hoftuin). Het is op
voldoende zijn, verkenning
Prioriteit
•
Hoog
dit moment onzeker of hier
naar andere potentiële
Acties
•
Onderzoek naar
voldoende fysieke mogelijk-
locaties voor het centrum
mogelijkheden voor
heden zijn (te maken) voor
van Rijnsburg en een
uitbreiding op de huidige
moderne supermarkten en
analyse van alternatieve
locatie
bijbehorende parkeer- en
kansen voor het huidige
Toevoegen van een extra
verkeersituatie.
centrum van Rijnsburg en
•
(discount)supermarkt, bij
de Oegstgeesterweg
voorkeur een verplaatser. Indien mogelijk achterblijvend winkelvastgoed uit de winkelmarkt nemen.
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
31
Wijkcentrum Katwijk-Midden Visie
•
Sterk wijkcentrum voor
Wijkcentrum Hart van Valkenburg Partijen
•
ondernemers
Nieuw- en Oud-Valkenburg
aan den Rijn met een
Prioriteit
•
Hoog
met een compleet winkel-
compleet winkelaanbod
Acties
•
Onderzoek doen naar de
aanbod voor dagelijkse
voor dagelijkse boodschap-
haalbaarheid en wenselijk-
boodschappen/frequente
pen/frequente aankopen
heid van één wijkcentrum
aankopen
Beleidsmatig inzetten op
met twee supermarkten in
één wijkwinkelcentrum voor
het op kaart 4 aangewezen
keling van dit wijkcentrum
Katwijk aan Zee-Oost en
gebied.
als Nieuw-Valkenburg wordt
Verkennen van voor- en
ontwikkeld. Reeds gevestig-
voorhand geen keuze
nadelen en fysieke
de ondernemers in Valken-
mogelijk voor een nieuw
mogelijkheden van de
burg kan voorrang worden
wijkcentrum of een
bestaande winkelcentra en
gegeven voor vestiging in
bestaand winkelgebied.
eventuele nieuwe locaties.
het Hart van Valkenburg,
In gesprek gaan met
mits de oude locaties
partijen.
worden opgegeven en uit
Katwijk aan Zee en Katwijk
Strategie
•
Katwijk aan den Rijn. Op
Nader onderzoek hiernaar is gewenst.
•
•
Gemeente, eigenaren,
Visie
•
Strategie
•
Sterk wijkcentrum voor
Pas starten met de ontwik-
de markt worden genomen. Partijen
•
Gemeente, ondernemers
Prioriteit
•
Laag
Acties
•
Bij ondernemers uit Valkenburg peilen van interesse voor verplaatsing naar nieuw wijkcentrum
32
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
Visserijkade
Ambachtsweg
Visie
•
Strategie
•
Huidige positie niet
Visie
•
Strategie
•
versterken Nieuwe winkelontwikke-
Huidige positie behouden en versterken Er is geen aanleiding het
lingen (uitbreiding, nieuw-
PDV-cluster uit te breiden.
vestiging) worden niet
Wel kan de herkenbaarheid
toegestaan.
van het PDV-cluster worden
Partijen
•
-
versterkt, onder andere
Prioriteit
•
-
door het winkelaanbod
Acties
•
Vanuit detailhandelsbeleid
zoveel mogelijk te
geen specifiek project
concentreren. Partijen
•
Visie Strategie
• •
Gemeente, eigenaren, ondernemers
Zeilmakerstraat Huidige positie niet
Prioriteit
•
versterken
Projecten •
Middel Herstructurering/
Nieuwe winkelontwikke-
opwaardering van het
lingen (uitbreiding, nieuw-
bedrijventerrein
vestiging) worden niet toegestaan. Partijen
•
-
Prioriteit
•
-
Acties
•
Vanuit detailhandelsbeleid geen specifiek project
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
33
5 5.1
Beleidskader
•
Een PDV-cluster voor winkels in de
versterken. Overige plannen zijn in beginsel
branches Huis en tuin en auto’s, boten en
ongewenst. Deze benadering noopt tot een
caravans. Het cluster heeft een functie
zorgvuldige kwalitatieve afweging van plannen.
voor Katwijk en voor de omliggende
Beleidskeuzes
gemeente (vooral Noordwijk).
Ontwikkelingsmogelijkheden
Twee supermarktcentra met elk een grote
Binnen de reguliere winkelgebieden (hoofd-
detailhandelsbeleid voor de gemeente
supermarkt. Beleidsmatig wordt geen
centrum, wijkcentra, supermarktcentra) die
Katwijk. Op basis van deze visie kunnen
versterking nagestreefd.
onderdeel uitmaken van de gewenste
Deze visie beoogt te voorzien in ruimtelijk
•
initiatieven worden getoetst aan de gewenste
detailhandelsstructuur, zijn alle typen detail-
detailhandelsstructuur en kan vertaling
Selectieve ontwikkeling
handel toegestaan. Winkels in niet-dagelijkse
plaatsvinden naar structuurvisies,
Door duidelijk te kiezen voor de bovenstaande
artikelen (gericht op recreatief en vergelijkend
gebiedsvisies en bestemmingsplannen.
detailhandelsstructuur zullen marktinitiatieven
winkelen) of met een (boven)lokale functie
niet meer versnipperen over te veel locaties
worden zoveel mogelijk geclusterd in het
Gewenste detailhandelsstructuur
met elk te weinig kritische massa en attractivi-
centrum van Katwijk.
In het beleid voor de gemeente Katwijk wordt
teit. Daarnaast komt (her)ontwikkeling van
uitgegaan van een winkelstructuur die bestaat
bestaande en nieuwe centrumgebieden minder
Bestaande winkels buiten de gewenste winkel-
uit:
snel van de grond als geen heldere keuzes
structuur van hoofdwinkelgebied, wijkcentra en
Het centrum van Katwijk als hoofdwinkel-
worden gemaakt. De basis voor (stedelijke)
PDV-cluster, kunnen hun bedrijfsvoering
gebied met een compleet dagelijks en
herstructurering, intensief ruimtegebruik en een
voortzetten. Hiervoor geldt dat een uitbreiding
niet-dagelijks winkelaanbod. Het centrum
duurzame voorzieningenstructuur wordt zo
van de winkel in principe niet is toegestaan,
kan een sterke functie voor Katwijk en
ondergraven.
tenzij dit reeds planologisch-juridisch is
•
verankerd. Nieuwvestiging van detailhandel
een bescheiden functie voor omliggende •
34
gemeente en toerisme hebben.
Deze visie voorziet, uitgaande van de bestaan-
buiten de gewenste structuur wordt uitgesloten.
Vier wijkwinkelcentra voor dagelijkse
de kwaliteiten en lopende projecten, in een
Tevens kan de bestemming op bestaande
boodschappen met een functie voor de
toekomstgerichte structuur voor de detailhan-
winkelpanden buiten de gewenste structuur
omliggende wijk: Hoorsnespassage,
del in de gemeente Katwijk. In het te voeren
verruimd worden, zodat (leegstaande)
Centrum Rijnsburg, Katwijk-Midden en
beleid geldt als uitgangspunt dat ontwikkeling-
winkelpanden bijvoorbeeld een woonfunctie
Hart van Valkenburg.
en de beoogde winkelstructuur moeten
krijgen. D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
5.2
Beleidsregels
Vestiging van volumineuze branches op perifere locaties is alleen mogelijk door de
Voorkomen van branchevervaging bij PDV
ontheffing die zij krijgen. Er zijn in beginsel
Winkels mogen zich in principe alleen in
geen redenen om deze ontheffing te
winkelgebieden vestigen. Voor de traditionele
verruimen, zodat de verkoop van een
PDV-branches zijn er ruimtelijk-relevante
nevenassortiment is toegestaan.
redenen (aard en omvang van de artikelen)
Ruimtelijke relevantie perifere vestiging aanwezig...
die vestiging buiten de reguliere winkel-
Door de verkoop van nevenassortimenten in
gebieden rechtvaardigen. Om deze ruimtelijk-
perifeergelegen winkels niet toe te staan, is
relevante redenen kunnen volumineuze
het voor iedereen helder wat is toegestaan.
branches een ontheffing krijgen voor perifere
Het handhaven is in een dergelijke situatie
locaties (Ambachtsweg). Deze ruimtelijk-
eenvoudig. Bij elk artikel dat wordt verkocht
relevante redenen zijn voor andere branches
en dat niet tot het hoofdassortiment van de
of artikelgroepen vaak niet aanwezig en
branche behoort, kan in beginsel, al dan niet
bovendien beleidsmatig ongewenst.
naar aanleiding van klachten van derden, handhavend worden opgetreden.
Perifeer gelegen winkels in volumineuze ... maar niet aanwezig voor branchevreemd aanbod.
Branchevervaging daarom zoveel mogelijk voorkomen D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
branches hebben de neiging om naast hun
Ontheffing: overige echt-volumineuze artikelen
volumineuze hoofdassortiment ook een
Op dit moment wordt het regionale beleid voor
nevenassortiment te voeren (grotere
perifere detailhandel geactualiseerd. In het
winstmarges per m²). Zo zijn er bouwmarkten
voorgestelde beleid wordt de mogelijkheid
die speelgoed, en tuincentra die
geboden medewerking te verlenen aan
huishoudelijke artikelen verkopen. Er is dan
aanvragen voor bestemmingsplanontheffingen
sprake van branchevervaging. Dit is op
voor overige vormen van detailhandel in
perifere locaties ongewenst: reguliere
echt-volumineuze artikelen op de Ambachts-
detailhandel wordt beleidsmatig zoveel
weg. De gemeente Katwijk kan deze
mogelijk geclusterd in winkelgebieden.
voorgestelde lijn volgen. Het gaat hierbij om winkels buiten de branchegroep Huis en tuin 35
en auto’s, boten en caravans, die echter
•
vanwege de aard en omvang van de artikelen toch een grote uitstallingsruimte nodig hebben
assortiment (met het oog op handhaving); •
en daardoor grootschalig zijn. Als voorbeelden kan gedacht worden aan zwembaden, jacuzzi’s, scooters, buitenspeel-
Limitatieve omschrijving van het gevoerde Louter volumineuze artikelen (indicatie per artikel > 1 m³);
•
Het initiatief is handhaafbaar voor gemeenten.
toestellen, fitness-apparatuur, piano’s en vleugels, surfplanken, etc*. Het is echter
Internetverkoop
expliciet niet de bedoeling dat deze winkels
In toenemende mate vindt detailhandel (de
zich al of niet geleidelijk ontwikkelen tot
bedrijfsmatige verkoop van producten aan
winkels met (ook) een substantieel niet-
consumenten) plaats via internet. De vraag
volumineus aanbod (voorbeeld: van
die zich daarbij vaak voordoet is in hoeverre
fitnessapparatuur naar (sport)mode, of een
de bestelling (virtueel), de betaling (virtueel)
‘shop in de shop’).
dan wel de aflevering (bij de consument) de
Alleen ontheffing mogelijk voor grote winkels...
detailhandelsactiviteit is. Voor het detailVoor ontheffing voor winkels met echt-
handelsbeleid en de planologische vertaling in
volumineuze artikelen gelden de volgende
bestemmingsplannen zijn vooral de ruimtelijke
voorwaarden:
effecten (beoogde detailhandelsstructuur,
•
•
Alleen grootschalige vestigingen:
verkeer) en verschijningsvorm (ruimtegebruik,
minimaal 1.000 m² wvo (kleinere winkels
uitstraling) relevant. In dit licht wordt in het
zijn immers inpasbaar in winkelgebieden)
detailhandelsbeleid voor Katwijk onderscheid
Ontheffing op basis van voorwaarden
gemaakt tussen vier vormen van
voor een specifiek assortiment (geen
internetverkoop:
branche);
1. Winkels: internetverkoop vindt plaats
...met alleen maar volumineuze artikelen.
vanuit of in combinatie met een fysieke uitstalruimte die gericht is op en/of *
Volgens het huidige provinciale beleid zijn deze artikelen niet toegestaan op PDV-clusters.
36
toegankelijk is voor consumenten (al of niet in combinatie met opslag/logistiek).
Kleine artikelen mogen niet worden verkocht. D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
Deze vorm van internetverkoop wordt in
logistiek* ter plaatse, er is geen sprake
artikelen zijn uitgestald, is sprake van een
planologisch opzicht beschouwd als
van een fysieke uitstalruimte die gericht is
winkel. Hetzelfde geldt voor kantoren en
winkel en is alleen toegestaan in panden
op en/of toegankelijk is voor consumenten
woningen.
met een winkelbestemming (= detail-
en er is geen sprake van een bedrijfs-
handelsbestemming).
activiteit met ter plaatse werkzame
Detailhandel als ondergeschikte nevenactiviteit
personen. Zolang de internetverkoop
Van oudsher vindt detailhandel (de bedrijfs-
vindt plaats vanuit of in combinatie met
onderschikt blijft aan de hoofdfunctie van
matige verkoop van producten aan
opslag en/of logistiek. Er is geen sprake
een pand heeft deze vorm van internet-
consumenten) plaats als ondergeschikte
van een fysieke uitstalruimte die gericht is
verkoop planologisch geen substantiële
nevenactiviteit bij andere bedrijfsactiviteiten.
op en/of toegankelijk is voor
effecten en kan in beginsel zonder
De vraag die zich daarbij vaak voordoet is in
consumenten. Deze vorm van
beperkingen worden toegestaan in
hoeverre de detailhandelsactiviteit onder-
internetverkoop wordt planologisch
panden met een woon- of andere
geschikt is en/of deze noodzakelijk en/of
beschouwd als logistiek bedrijf en is
bestemming.
gebruikelijk is voor de hoofdactiviteit. Evenals
2. Opslag/logistieke ruimte: internetverkoop
alleen toegestaan in panden met een
bij internetverkoop zijn voor het detailhandelsAlle vormen van internetverkoop behoren in
beleid en de planologische vertaling in
beginsel tot een van deze categorieën en
bestemmingsplannen vooral de ruimtelijke
zonder opslag en/of logistiek ter plaatse
worden als zodanig beoordeeld. Dit betekent
effecten (beoogde detailhandelsstructuur,
en er is geen sprake van een fysieke
bij voorbeeld dat een voor consumenten
verkeer) en verschijningsvorm (ruimtegebruik,
uitstalruimte die gericht is op en/of
toegankelijke showroom (uitstalruimte), ook
uitstraling) relevant. Hiervan is vooral sprake
toegankelijk is voor consumenten. Wel is
zonder bestelling, betaling of levering ter
indien verkoop plaatsvindt vanuit of in
sprake van een bedrijfsactiviteit met
plaatse planologisch als winkel wordt
combinatie met een fysieke uitstalruimte die
(meerdere) ter plaatse werkzame
beschouwd. Bij een bedrijfsgebouw op een
gericht is op en/of toegankelijk is voor
personen. Deze vorm van internetverkoop
bedrijventerrein mogen goederen worden
consumenten (een winkelruimte).
wordt planologisch beschouwd als
afgehaald, maar indien sprake is van een voor
kantoor en is alleen toegestaan in panden
publiek toegankelijke afhaalruimte waar
passende bedrijfsbestemming. 3. Kantoren: internetverkoop vindt plaats
met een passende kantorenbestemming. 4. Woningen/overig: internetverkoop vindt plaats met beperkte opslag en/of D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
In dit licht wordt in het detailhandelsbeleid voor Katwijk detailhandel als ondergeschikte
*
Nadere regels over beperkte opslag en/of logistiek kunnen in bestemmingsplannen worden opgenomen.
nevenactiviteit buiten een pand met een winkelbestemming slechts zeer beperkt 37
•
Ligt het initiatief in het centrum van
toegestaan en alleen onder alle drie de
mogelijkheden biedt voor dit type winkels.
volgende voorwaarden:
Indien de kringloopwinkel alleen meubels (of
Katwijk dan zijn er geen beperkingen aan
•
Er sprake is van ter plaatse vervaardigde
andere volumineuze artikelen) verkoopt, dan
branchering en omvang. Het initiatief past
artikelen (bijvoorbeeld asperges bij de
is vestiging aan de Ambachtsweg toegestaan,
binnen de beoogde structuur.
boer, meubelmakerij, etc.) en/of er geen
mits passend binnen de daar geldende
sprake is van een naar buiten toe zicht-
branchebeperkingen.
•
wijkcentra dan gelden er geen branchebeperkingen. Wel dient gekeken te
bare uitstraling als winkel (winkeltje in verzorgingshuis, shampoo bij de kapper). •
•
Ligt het initiatief in één van de vier
5.3
Beoordelingsschema
worden of realisatie van het initiatief er niet toe leidt dat het wijkcentrum zijn
De detailhandelsactiviteit blijft beperkt tot direct aan de hoofdactiviteit gerelateerde
Alle detailhandelsinitiatieven waarvoor een
wijkverzorgende functie overstijgt. Heeft
artikelen (wel asperges bij de boer, geen
bestemmingswijziging of ontheffing nodig is
het wijkcentrum na realisatie van het
‘landwinkel’ met versproducten van elders)
worden door de gemeente getoetst aan de
initiatief geen wijkoverstijgende functie
De fysieke uitstalruimte die gericht is op
detailhandelsvisie en het beleid. Indien het
dan past het initiatief binnen de beoogde
en/of toegankelijk is voor consumenten
een initiatief betreft op een perifere locatie
structuur.
beperkt zich tot max. 25 m² (het is immers
dan wordt het initiatief na gemeentelijke
een ondergeschikte nevenactiviteit).
toetsing voorgelegd aan Holland Rijnland. De
supermarktcentra dan past het niet
regio toetst het initiatief aan het regionale
binnen de beoogde structuur.
Kringloopwinkels
beleid.
•
•
Ligt het initiatief op één van de twee
Indien het initiatief niet in een regulier winkelgebied ligt dan wordt getoetst of het
Kringloopwinkels zijn vaak gevestigd op bedrijventerreinen of solitaire locaties. Er is
In figuur 7 is een toetsingsschema opge-
initiatief aan de Ambachtsweg op
echter geen ruimtelijk relevant verschil tussen
nomen aan de hand waarvan detailhandels-
bedrijventerrein ’t Heen ligt.
een kringloopwinkel en een ‘reguliere’ winkel
initiatieven getoetst kunnen worden:
(bijv. kledingwinkel, boekhandel of warenhuis).
•
•
Ligt het initiatief aan de Ambachtsweg
Getoetst wordt of het initiatief ligt binnen
dan wordt gekeken of het initiatief past
Er is derhalve ook geen aanleiding om voor
een regulier winkelgebied in de beoogde
binnen de beoogde branchering
kringloopwinkels een ander beleid te voeren
winkelstructuur. Er wordt dus gekeken of
(woninginrichting, doe-het-zelf, plant en
dan voor andere winkels. Bijkomend aspect is
het initiatief binnen één van de rode
dier, auto’s, boten en caravans).
dat het groter wordende aanbod leegstaand
bollen (of roodgroene bol) op kaart 4 ligt.
vastgoed in buurtcentra en -strips vaak goede 38
•
Indien het initiatief aan de branchebeperkingen voldoet dan past het binnen D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
39
•
de beoogde structuur. Het initiatief wordt
Piep-systeem
ter toetsing voorgelegd aan de regio
Bestemmingsplannen en vergunningen
Holland Rijnland.
moeten worden gehandhaafd door de
Ligt het initiatief niet aan de Ambachtsweg
gemeente Katwijk. Aan detailhandelsinitia-
en ook niet in een regulier winkelgebied,
tieven die niet binnen het beleid passen wordt
dan past het initiatief niet binnen de
geen medewerking verleend. Daarnaast moet
beoogde structuur.
bij bestaande detailhandel worden gecontroleerd of zij zich aan hun vergunning houden.
5.4
Handhaving
Daarbij wordt vooral gelet op omvang en assortiment. Alleen voor winkels buiten het
Vertaling in bestemmingsplannen
hoofdcentrum, de wijkcentra en supermarkt-
Om succesvol ruimtelijk detailhandelsbeleid te
plus-centra gelden branchebeperkingen en
kunnen voeren is het van belang dat boven-
criteria voor omvang. Alleen bij deze winkels
genoemde visie en beleid worden vertaald in
moet derhalve worden gecontroleerd. In de
bestemmingsplannen. Bij het nader detailleren
praktijk kan het meest effectief gebruik
van branches, assortimenten, schaalgrootte
gemaakt worden van het zogenaamde
of een ander criterium in afwijking van de
piep-systeem: als er een klacht over een
algemene bestemming detailhandel moet
detailhandelsbedrijf binnenkomt bij de
worden bedacht dat bestemmingsplannen
gemeente, dan zal de gemeente bij het
handhaafbaar moeten zijn. Een te strikte
betreffende bedrijf poolshoogte nemen.
bestemmingsregeling is, afgezien van de juridische houdbaarheid en praktische hand- haafbaarheid, snel verouderd en gaat voorbij aan de dynamiek in de detailhandel. Het biedt geen ruimte voor nieuwe of veranderende winkelconcepten. In het bestemmingsplan moet daarom een evenwicht worden gevonden tussen flexibiliteit en rechtszekerheid. 40
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
Bijlage 1
Leden van de ambtelijke begeleidingsgroepen en de klankbordgroep
Leden van de klankbordgroep Mevr. W. van Lent
Citymarketing Katwijk
Dhr. F. Visser
Hoofdbedrijfsschap Detailhandel/
Winkeliersvereniging in de Hoftuin
Kamer van Koophandel
Dhr. K.J. Wiltenburg
Mevr. N. Schuitemaker
Katwijkse ondernemersvereniging
Leden van de kleine begeleidingsgroep
Dhr. D. Haasnoot
Winkeliersvereniging Bosplein
Mevr. S. van Dam-de Boer
Gemeente Katwijk
Dhr. P. Kraan
Winkeliersvereniging Hoornesplein
Mevr. H. Erenstein
Gemeente Katwijk
Dhr. F. van Diemen
Winkeliersvereniging Zeezijde
Dhr. R. van der Poel
Gemeente Katwijk
Dhr. N. Haasnoot
Winkeliersvereniging Zeezijde
Mevr. S. van Dam-de Boer
Gemeente Katwijk
Leden van de grote begeleidingsgroep
Dhr. E. Don
Gemeente Katwijk
Dhr. P. Baalbergen
Gemeente Katwijk
Mevr. H. Erenstein
Gemeente Katwijk
Mevr. S. van Dam-de Boer
Gemeente Katwijk
Dhr. R. van der Poel
Gemeente Katwijk
Mevr. H. Erenstein
Gemeente Katwijk
Dhr. J.J. Jonker
Gemeente Katwijk
Mevr. F. Kooijman
Gemeente Katwijk
Mevr, J. Niemeijer
Gemeente Katwijk
Dhr. R. van der Poel
Gemeente Katwijk
Mevr. L. Rietdijk
Gemeente Katwijk
Mevr. M. Siegmund
Gemeente Katwijk
Mevr. M. Valasek-Slijkhuis
Gemeente Katwijk
Dhr. A. Veenstra
Gemeente Katwijk
Mevr. H. Veltmeijer
Gemeente Katwijk
Dhr. P.J. Verhoef
Gemeente Katwijk
Dhr. A. Vooijs
Gemeente Katwijk
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
41
Bijlage 2 Branche-indeling detailhandel Branchegroep Dagelijks
Mode
Overig niet-dagelijks
Hoofdbranche • • •
Supermarkten Speciaalzaken (versspeciaalzaak, minisuper, slijter, tabak en lectuur) Persoonlijke verzorging
• •
Kleding en modeaccessoires Schoenen en lederwaren
• •
Warenhuizen Luxe (juwelier, optiek, huishoudelijke en cadeau-artikelen, antiek en kunst) Sport, spel, hobby en media Wit/bruingoed en computershops Fiets- en autoaccessoires Overige detailhandel
• • • • •
Huis en tuin
• •
Woninginrichting (o.a. meubelen, keukens, sanitair, vloerbedekking) Doe-het-zelf (o.a. bouwmarkten) Plant en dier (o.a. tuincentra)
Bijlage 3
Branchegroep Hoofdbranche
Dagelijks
Mode
• • • • •
Kleding en modeaccessoires Schoenen en lederwaren
8.683 2.083
• •
Warenhuizen Luxe (juwelier, optiek, huishoudelijke en cadeau-artikelen, antiek en kunst) Sport, spel, hobby en media Wit/bruingoed en computershops Fiets- en autoaccessoires Overige detailhandel
1.138 4.152
• Huis en tuin
TOTAAL
Omvang (m² wvo)
Supermarkten Speciaalzaken (versspeciaalzaak, minisuper, slijter, tabak en lectuur) Persoonlijke verzorging
Overig niet-dagelijks • • • •
Leegstand
42
Winkelaanbod gemeente Katwijk
• •
Woninginrichting (o.a. meubelen, keukens, sanitair, vloerbedekking) Doe-het-zelf (o.a. bouwmarkten) Plant en dier (o.a. tuincentra)
14.681 3.383 2.523
4.294 1.758 2.184 1.625 30.217 9.132 10.041 7.120 103.014
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
Bijlage 4 Begrippenlijst
Detailhandel Het bedrijfsmatig te koop aanbieden, waaronder begrepen de uitstalling ten verkoop, het verkopen en/of leveren van goederen aan personen die
Artikelgroep
die goederen kopen voor gebruik, verbruik of aanwending anders dan in
Een groep van artikelen die qua aard en omvang een grote samenhang
de uitoefening van een beroeps- of bedrijfsactiviteit alsmede anders dan
vertonen (bijvoorbeeld fitnessapparaten).
voor verbruik ter plaatse.
Branche
Doe-het-zelf
Een groep van bedrijven die zich richt op de verkoop van één (dominante)
Een winkel in de doe-het-zelfbranche voert een assortiment dat gericht is
artikelgroep (bijvoorbeeld schoenen) of op de verkoop van een veel
op gebruik door particuliere consumenten voor werkzaamheden in, aan
voorkomende combinatie van artikelgroepen (bijvoorbeeld sport).
en om het huis. We onderscheiden bouwmarkten, breedpakketwinkels, ijzerwarenwinkels en verf-/behangspecialisten.
Bouwmarkt Een winkel met een al dan niet geheel overdekt winkelvloeroppervlak van
Dienstverlening (publieksgericht commercieel)
minimaal 1.000 m² waarop het volledige assortiment van bouw- en
Een bedrijf met uitsluitend of in hoofdzaak een dienstverlenende of
doe-het-zelfproducten aan zowel vakman als particulier wordt
verzorgende taak. Onder dienstverlening verstaan wij administratieve/
aangeboden op basis van zelfbediening.
financiële dienstverlening (bijv. assurantiekantoor, bank etc.), publieksgerichte dienstverlening (bijv. stomerij, reisbureau) en
Brutovloeroppervlak (bvo)
ambachtelijke dienstverlening (bijv. schoenmaker, kapper etc.)
De totale ruimte van een winkel bestaande uit winkelvloeroppervlak en niet voor consumenten toegankelijke ruimten (opslag, kantine, etc.). Het
Filiaalbedrijf/grootwinkelbedrijf
winkelvloeroppervlak bedraagt, afhankelijk van de branche, circa 70 à
Detailhandelsonderneming met 7 of meer eigen winkels.
80% van het brutovloeroppervlak.
Franchising Dagelijkse artikelen
Contractuele samenwerking tussen formule-eigenaar (franchisegever) en
Artikelen in de branches voedings- en genotmiddelen en persoonlijke
de huurder van de formule (franchisenemer), waarbij de franchisenemer
verzorging.
de winkelformule van de franchisegever voert voor eigen rekening en risico, tegen vergoeding en volgens voorwaarden van de franchisegever.
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
43
Frictieleegstand
Niet-dagelijkse artikelen
De financiële leegstand tussen twee verhuurperioden die maximaal één
Alle artikelen, met uitzondering van artikelen in de branches voedings- en
jaar beloopt.
genotmiddelen en persoonlijke verzorging.
Grootschalige detailhandel
Perifere detailhandel
Een winkel met een omvang van minimaal 1.000 m² winkelvloer-
Detailhandel gevestigd buiten de reguliere winkelconcentraties, maar
oppervlak.
binnen bestaand of te ontwikkelen stedelijk gebied (bijv. op een bedrijventerrein).
Koopkrachtbinding Het aandeel (%) van de totale bestedingen van inwoners dat wordt
Tuincentrum
gedaan in het winkelapparaat in het eigen verzorgingsgebied, noemen
Detailhandel met een al dan niet geheel overdekt winkelvloeroppervlak
we de koopkrachtbinding.
waar bedrijfsmatig boomkwekerijproducten, planten, bloembollen en bloemen ten verkoop worden aangeboden, alsmede materialen voor de
Koopkrachttoevloeiing
aanleg, de verfraaiing en het onderhoud van tuinen.
Het deel van de omzet dat van buiten het primaire verzorgingsgebied komt, ofwel het aandeel vreemde koopkracht.
Verkooppunt (vkp) Een detailhandelsvestiging met winkelpersoneel en een eigen kassa.
Maatschappelijke voorzieningen Educatieve, sociaal-medische, sociaal-culturele en levensbeschouwelijke
Vloerproductiviteit
voorzieningen, voorzieningen ten behoeve van sport en sportieve
De gemiddelde omzet per m² winkelvloeroppervlak. Deze varieert per
recreatie en voorzieningen ten behoeve van openbare dienstverlening,
type winkelgebied, branche en winkelformule.
als ook ondergeschikte detailhandel en horeca ten dienste van deze voorzieningen.
Volumineuze detailhandel Detailhandel in auto’s, boten, caravans en tenten, grove bouwmaterialen,
Marktsegment
keukens, badkamers en sanitair evenals bouwmarkten en detailhandel in
Op basis van samenstelling van het assortiment en prijsstelling van de
woninginrichting waaronder meubels. Deze detailhandel heeft vanwege
artikelen kunnen commerciële bedrijven ingedeeld worden in
de omvang en de aard van de gevoerde artikelen een groot oppervlak
verschillende marktsegmenten (discount, exclusief etc.) 44
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
nodig voor de uitstalling. Hierdoor is vestiging binnen reguliere winkelconcentratiegebieden in veel gevallen moeilijk.
Bijlage 5
Sterkte-zwarkteanalyse per winkelgebied
Winkel Ieder voor het publiek vrij toegankelijk pand dat bedoeld is voor de
Om een goed beeld te krijgen van alle winkelgebieden, zijn alle locaties
verkoop van artikelen aan particulieren en dat een winkelvloeroppervlak
bezocht en beoordeeld op een tiental punten.
van minimaal 10 m² heeft.
1. Omvang: heeft het winkelgebied voldoende kritische massa om ook in de toekomst voldoende mensen te kunnen trekken?
Winkelgebied Een geografisch geheel waarbinnen minimaal 5 winkels zijn gevestigd,
2. Branchering: welke branches zijn aanwezig in het winkelgebied? Past dit bij de functie van het winkelgebied?
eventueel in samenhang met andere consumentverzorgende functies
3. Trekkers: zijn er publiekstrekkers aanwezig en welke dan?
(horeca, dienstverlening etc.).
4. Marktsegmentatie: is het winkelaanbod in een bepaald marktsegment sterk vertegenwoordigd of is er sprake van een mix?
Winkelvloeroppervlak (wvo)
5. Functioneel-ruimtelijke samenhang: vormt het winkelgebied in
De voor het publiek toegankelijke winkelruimte ten behoeve van
functionele zin één geheel (zichtlijnen, aaneengesloten winkelfront,
detailhandel, inclusief zichtbare ruimten zoals bijvoorbeeld etalages en
compact, overzichtelijk)?
de ruimte achter toonbanken en kassa’s. Het winkelvloeroppervlak bedraagt, afhankelijk van de branche, circa 70 à 80% van het brutovloeroppervlak.
6. Leegstand: heeft het winkelgebied te maken met veel of weinig leegstand? 7. Investeringsniveau: wordt er geïnvesteerd in de openbare ruimte (bijv. straatmeubilair en bestrating), het winkelvastgoed (bijv. luifels,
Woninginrichting
uithangborden, winkelpui) en het interieur (bijv. winkelinventaris)?
De woninginrichtingsbranche wordt gevormd door winkels met een
8. Bereikbaarheid: is het winkelgebied goed te bereiken?
assortiment dat gericht is op gebruik door particuliere consumenten voor
9. Parkeergelegenheid: zijn er voldoende parkeervoorzieningen aanwezig?
de inrichting van het huis. In de woninginrichtingsbranche onderscheiden
10. Ligging in het marktgebied: ligt het winkelgebied centraal of decentraal
we meubelspeciaalzaken, slaapkamerspeciaalzaken, woningtextielzaken,
in het verzorgingsgebied?
verlichtingszaken, gemengde zaken, tegelhandel, keukenspeciaalzaken, kurk- en parketzaken, badkamer- en sanitairzaken en zonweringszaken.
Op de volgende pagina’s is per winkelgebied een korte analyse weergegeven van de bovenstaande punten.
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
45
Centrum Katwijk
Relatief veel leegstand (11%)
Tabel
Sterkte-zwakte analyse centrum
Katwijk Omvang
Goed
Branchering
Divers
Trekkers
AH, Hoogvliet, Hema
Marktsegmentatie
Divers
Functioneel-
Matig door
ruimtelijke
onduidelijke
samenhang
structuur
Leegstand
Relatief veel (11%)
Investeringsniveau
Matig tot goed
Bereikbaarheid
Matig (parkeerverwijssysteem)
Onduidelijke structuur, matige samenhang
Grootste winkelgebied met diverse branches
Parkeergelegenheid
Onvoldoende
Ligging in
Decentraal in
marktgebied
gemeente
Belangrijke trekker voor het centrum van Katwijk 46
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
Centrum Rijnsburg Tabel
Sterkte-zwakte analyse centrum
Rijnsburg Omvang
Voldoende
Branchering
Divers
Trekkers
AH, Etos, Blokker
Marktsegmentatie
Laag-middel
Functioneel-
Matig door
ruimtelijke
onduidelijke
samenhang
structuur
Leegstand
Weinig, wel dreiging
Onduidelijke structuur door matige zichtrelaties
tot groei Investeringsniveau
Laag
Bereikbaarheid
Matig
Parkeergelegenheid
Krap
Ligging in
Centraal in Rijnsburg
marktgebied
Centrum Rijnsburg (In de Hoftuin)
Parkeergelegenheid is beperkt
Etos en Blokker zijn subtrekkers in Rijnsburg D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
47
Hoornespassage
Oude supermarkt staat leeg
Tabel
Sterkte-zwakte analyse
Hoornespassage Omvang
Voldoende
Branchering
Divers
Trekkers
Kleine AH, Kruidvat
Marktsegmentatie
Laag-midden
Functioneel-
Goed
ruimtelijke samenhang
Goede ruimtelijke samenhang
Parkeren kan direct naast de winkelpassage
Leegstand
Gemiddeld (7%)
Investeringsniveau
Matig
Bereikbaarheid
Goed
Parkeergelegenheid
Matig
Ligging in
Goed
marktgebied
Albert Heijn is de belangrijkste trekker 48
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
Visserijkade Tabel
Sterkte-zwakte analyse Visserijkade
Omvang
Beperkt
Branchering
Dagelijks
Trekkers
Grote Digros
Marktsegmentatie
Laag
Functioneel-
Goed
Aanbod beperkt zich tot dagelijkse winkels
ruimtelijke samenhang Leegstand
Geen
Investeringsniveau
Laag
Bereikbaarheid
Voldoende
Parkeergelegenheid
Krap
Ligging in
Decentraal Katwijk
marktgebied
aan Zee Het investeringsniveau is laag
Winkelcluster redelijk bereikbaar, ook om te tanken
Digros is een van de grootste supermarkten van de gemeenten D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
49
Rijnstraat Tabel
Relatief veel winkels in lager marktsegment
Sterkte-zwakte analyse Rijnstraat
Omvang
Te klein
Branchering
Dagelijks
Trekkers
Aldi
Marktsegmentatie
Laag-midden
Functioneel-
Matig
ruimtelijke samenhang Leegstand
Gemiddeld (8%)
Investeringsniveau
Matig
Bereikbaarheid
Goed
Parkeergelegenheid
Onvoldoende
Ligging in
Goed
marktgebied Aldi is de belangrijkste trekker
De enige boekhandel in Katwijk aan de Achterweg
De bereikbaarheid is goed, maar parkeren is erg moeilijk 50
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
Oegstgeesterweg Tabel
Sterkte-zwakte analyse
Oegstgeesterweg Omvang
Te klein
Branchering
Dagelijks
Trekkers
Kleine Hoogvliet
Marktsegmentatie
Laag
Functioneel-
Voldoende
Publiekstrekker Hoogvliet is relatief klein
ruimtelijke samenhang Leegstand
Weinig
Investeringsniveau
Laag
Bereikbaarheid
Voldoende
Parkeergelegenheid
Krap
Ligging in
Centraal in Rijnsburg
marktgebied
Hoge parkeerdruk, o.a. aan de Oegstgeesterweg
Veel winkels in relatief laag marktsegment
Ligging aan drukke Oegstgeesterweg belemmert goed functioneren D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
51
Melkweg Tabel
Voldoende parkeergelegenheid voor de deur
Sterkte-zwakte analyse Melkweg
Omvang
Te klein
Branchering
Dagelijks
Trekkers
Lidl
Marktsegmentatie
Laag
Functioneel-
Matig
ruimtelijke samenhang Leegstand
Geen
Investeringsniveau
Voldoende
Bereikbaarheid
Goed
Parkeergelegenheid
Voldoende
Ligging in
Decentraal
marktgebied Kapsalon naast de karretjes van Lidl
Winkelgebied bestaat vooral uit één Lidl
Bakker zit bij Lidl in het winkelpand 52
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
Bosplein Tabel
Sterkte-zwakte analyse Bosplein
Omvang
Te klein
Branchering
Dagelijks
Trekkers
Kleine Lidl
Marktsegmentatie
Laag
Functioneel-
Voldoende
De kleine Lidl is belangrijkste trekker
ruimtelijke samenhang Leegstand
Geen
Investeringsniveau
Middel
Bereikbaarheid
Voldoende
Parkeergelegenheid
Onvoldoende
Ligging in
Centraal in Katwijk
marktgebied
aan Zee Hoofdzakelijk dagelijks winkelaanbod
Veel (vers)speciaalzaken
Zeer weinig parkeerplaatsen D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
53
Centrum Valkenburg
Het winkelaanbod bestaat uit slechts enkele winkels
Tabel
Sterkte-zwakte analyse centrum
Valkenburg Omvang
Veel te klein
Branchering
Dagelijks
Trekkers
Geen
Marktsegmentatie
Midden
Functioneel-
Matig
ruimtelijke samenhang Leegstand
Veel (oude supermarkt)
Castellumplein is recent heringericht
Centrum is vanuit Valkenburg goed te bereiken
Investeringsniveau
Voldoende
Bereikbaarheid
Goed
Parkeergelegenheid
Voldoende
Ligging in
Centraal
marktgebied
Oude supermarkt aan Castellumplein staat leeg 54
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
PDV-cluster ’t Heen Tabel
Sterkte-zwakte analyse PDV-cluster
’t Heen Omvang
Passend
Branchering
Huis en tuin
Trekkers
Grote AH
Marktsegmentatie
Laag
Functioneel-
Geen
Groot aanbod woninginrichting
ruimtelijke samenhang Leegstand
Relatief veel
Investeringsniveau
Laag
Bereikbaarheid
Goed
Parkeergelegenheid
Matig
Ligging in
Centraal
marktgebied
Relatief veel leegstand
Goede bereikbaarheid
Albert Heijn is de grootste supermarkt van de gemeente en de belangrijkste trekker op ’t Heen D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
55
Bijlage 6 Economisch functioneren en distributieve mogelijkheden
Verzorgingsgebied We maken een berekening van het huidige economische functioneren en we maken een indicatieve berekening voor het haalbare aanbod in Katwijk en Katwijk-Centurm bij 70.000 inwoners en bij een doorkijk naar
Economisch functioneren
80.000 inwoners. Dit doen we voor de dagelijkse en de niet-dagelijkse
Aan de hand van de vloerproductiviteit van winkels kan het huidige
sector. Voor het huidige functioneren gaan we uit van het inwonertal in
economische functioneren van het winkelaanbod worden beoordeeld. De
2012.
vloerproductiviteit is de gerealiseerde omzet per m² winkelvloeroppervlak.
Gemiddelde omzet per inwoner Distributieplanologisch onderzoek (dpo)
In distributieve berekeningen gaan we uit van de landelijk gemiddelde
In vroegere dpo’s werd het haalbare winkelaanbod vaak nauwkeurig
omzet per hoofd van de bevolking per jaar. Bij de gemiddelde omzet per
berekend. Door grote onderlinge verschillen in typen winkelgebieden,
hoofd van de bevolking zijn niet alleen bestedingen van consumenten
branches en winkelformules moeten dergelijke berekeningen
meegenomen, maar ook bestedingen van bedrijven in winkels.
genuanceerd worden beoordeeld. De haalbaarheid van winkels wordt veel meer bepaald door de potentiële functie en kwaliteit van het
We maken onderscheid tussen winkels met dagelijkse aanbod (Dagelijks)
winkelgebied. Niettemin kan een kwantitatieve analyse van vraag en
en winkels met niet-dagelijks aanbod (Niet-Dagelijks). Winkels met
aanbod een indicatie geven van overbewinkeling of uitbreidingspotenties.
dagelijks aanbod zijn supermarkten, versspeciaalzaken en winkels in persoonlijke verzorging (o.a. drogisterij). Winkels met niet-dagelijkse
Variabelen
aanbod zijn modewinkels (kleding, schoenen en lederwaren), winkels met
Bij deze kwantitatieve analyses (economisch functioneren en distributieve
overig niet-dagelijks aanbod (o.a. warenhuizen, huishoudelijke artikelen,
mogelijkheden) gaat het om de verhouding tussen vraag en aanbod. De
sport-, speelgoedzaken, winkels in wit- en bruingoed) en winkels met huis
vraagzijde wordt bepaald door de omzet per hoofd, de omvang van het
en tuin aanbod (woninginrichting, doe-het-zelf en plant en dier).
verzorgingsgebied (aantal inwoners), de mate waarin het omzetpotentieel terecht komt in het betreffende gebied (koopkrachtbinding) en de mate
In Nederland is de totale omzet van winkels in 2010 circa € 83,5 mld
waarin omzet van elders toevloeit (koopkrachttoevloeiing). Aan de
(exclusief BTW). Dit betekent een gemiddelde omzet per hoofd van de
aanbodzijde spelen de omvang (m² winkelvloeroppervlak) en benodigde
bevolking per jaar van circa € 5.040. Hiervan wordt € 2.310 omgezet in
omzet per m² wvo (vloerproductiviteit) een rol.
56
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
winkels met dagelijks aanbod en € 2.730 in winkels met niet-dagelijks
aandeel binnen de totale omzet noemen we de koopkrachttoevloeiing
aanbod*.
(aandeel vreemde koopkracht).
Wanneer het gemiddeld besteedbaar inkomen per inwoner in het
Voor de berekening van het huidige economische functioneren gaan we
verzorgingsgebied afwijkt van het Nederlands gemiddelde is het gewenst
uit van de cijfers uit het koopstromenonderzoek Randstad 2011**.
de gemiddelde omzetcijfers per hoofd aan te passen. Voor winkels met dagelijks aanbod is het gebruikelijk het omzetcijfer per hoofd aan te
Voor de indicatieve berekening van de marktruimte bij 70.000 en 80.000
passen met een correctie van ¼ van het percentage dat het inkomen
inwoners gaan we, op basis van trends in de detailhandel (stagnerende
lager of hoger is dan het Nederlands gemiddelde. Voor winkels met
bestedingen, overaanbod), ontwikkelingen in Katwijk, de positie in de
niet-dagelijks aanbod is het gebruikelijk een correctie door te voeren van
regio en de cijfers uit het koopstromenonderzoek, uit van de volgende
½ van het percentage dat het inkomen lager of hoger is dan het
inschattingen van :
gemiddelde. Omdat het gemiddeld besteedbaar inkomen in de gemeente Katwijk 5% onder het landelijk gemiddelde ligt (CBS, 2011), gaan we uit van iets lagere omzetcijfers per inwoner. Voor winkels met dagelijkse artikelen gaan wij uit van € 2.280 (€ 2.310 - (¼ x 5% x € 2.310)). Voor winkels met niet-dagelijkse artikelen gaan we uit van € 2.660 (€ 2.730 (½ x 5% x € 2.730)).
Koopkrachtbinding in de gemeente Katwijk Binding aan Katwijk Centrum Katwijk
Koopkrachtbinding en -toevloeiing
Huidig Toekomst Huidig Toekomst
Binding Dagelijks
Binding Niet-dagelijks
89%
54%
90-95%
55-60%
21%
28%
20-25%
20-25%
Niet alle bestedingen van inwoners in Katwijk komen terecht in het eigen winkelapparaat. Het aandeel van de totale bestedingen van inwoners uit
Voor de toekomst gaan we uit van een gelijkblijvende koopkracht-
Katwijk dat terecht komt in de eigen winkels noemen we de koopkracht-
toevloeiing. In de huidige markt en de positie van Katwijk in de regio is
binding. Behalve bestedingen van inwoners uit de gemeente Katwijk
het niet realistisch om uit te gaan van een toenemende koopkracht-
(primair verzorgingsgebied) ontvangen de winkels in Katwijk ook
toevloeiing.
bestedingen van inwoners van buiten het primair verzorgingsgebied. Dit
*
HBD (2011), Omzetkengetallen ten behoeve van ruimtelijk-economisch onderzoek
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
** I&O Research (2011), Koopstromenonderzoek Randstad
57
Koopkrachttoevloeiing van buiten de gemeente Katwijk Toevloeiing naar
Berekening vloerproductiviteit winkels in gemeente Katwijk
Toevloeiing Dagelijks
Toevloeiing Niet-dagelijks
Inwoners primair verzorgingsgebied
62.500
62.500
Katwijk
6%
22%
Omzet/inwoner (excl. BTW)
€ 2.280
€ 2.660
Centrum Katwijk
2%
14%
Koopkrachtbinding
89%
54%
Gebonden bestedingen
€ 126,8 mln
€ 89,7 mln
Gemiddelde omzet per m
Koopkrachttoevloeiing
6%
22%
In de Randstad bedraagt de gemiddelde omzet per m² (uit de verkoop
Vreemde koopkracht
€ 8,1 mln
€ 25,3 mln
aan consumenten en bedrijven) in winkels met een dagelijkse aanbod
Totale potentiële omzet (excl. BTW)
€ 134,9 mln
€ 115,0 mln
circa € 7.080 (excl. BTW). In de niet-dagelijkse sector ligt de gemiddelde
Huidig winkelaanbod (m² wvo)
20.600
75.300
Huidige omzet/m² (excl. BTW)
€ 6.550
€ 1.525
Gemiddelde omzet/m² (excl. BTW)
€ 7.080
€ 2.070
2
omzet per m² wvo op € 2.070 (excl. BTW). In centrumgebieden in de Randstad ligt de gemiddelde omzet per m² wvo hoger. In de dagelijkse
Dagelijks
Niet-dagelijks
sector wordt gemiddeld € 7.700 per m² wvo omgezet, in de niet-dagelijks sector gemiddeld € 3.000.
Berekening vloerproductiviteit winkels in Katwijk-Centrum Dagelijks
Niet-dagelijks
Economisch functioneren en indicatie distributieve mogelijkheden
Inwoners primair verzorgingsgebied
62.500
62.500
Op basis van bovenstaande cijfers berekenen we de gemiddelde
Omzet/inwoner (excl. BTW)
€ 2.280
€ 2.660
vloerproductiviteit van winkels in de dagelijkse en de niet-dagelijkse
Koopkrachtbinding
21%
14%
sector. Daarnaast maken we een indicatieve berekening van de
Gebonden bestedingen
€ 29,9 mln
€ 46,5 mln
distributieve mogelijkheden voor de dagelijkse en de niet-dagelijkse
Koopkrachttoevloeiing
2%
14%
sector. Alle berekeningen maken we voor het totale winkelaanbod in de
Vreemde koopkracht
€ 0,6 mln
€ 7,6 mln
gemeente Katwijk en specifiek voor het centrum van Katwijk.
Totale potentiële omzet (excl. BTW)
€ 30,5 mln
€ 54,1 mln
Huidig winkelaanbod (m² wvo)
3.500
19.900
Huidige omzet/m² (excl. BTW)
€ 8.725
€ 2.715
Gemiddelde omzet/m² (excl. BTW)
€ 7.700
€ 3.000
58
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
Indicatie distributieve mogelijkheden gemeente Katwijk 70.000 inwoners
80.000 inwoners
Dagelijks
Niet-dagelijks
Dagelijks
Niet-dagelijks
Inwoners primair verzorgingsgebied
70.000
70.000
80.000
80.000
Omzet/inwoner (excl. BTW)
€ 2.280
€ 2.660
€ 2.280
€ 2.660
90 - 95%
55 - 60%
90 - 95%
55 - 60%
€ 143,7 - 151,6 mln
€ 102,4 - 111,7 mln
€ 164,2 - 173,3 mln
€ 117,0 - 127,6 mln
€ 8,1 mln
€ 25,3 mln
€ 8,1 mln
€ 25,3 mln
Totale potentiële omzet (excl. BTW)
€ 151,7 - 159,7 mln
€ 127,7 - 137,0 mln
€ 172,2 - 181,4 mln
€ 142,3 - 152,9 mln
Gemiddelde omzet/m² (excl. BTW)
€ 7.080
€ 2.070
€ 7.080
€ 2.070
21.400 - 22.600
61.700 - 66.200
24.300 - 25.600
68.700 - 73.900
20.600
75.300
20.600
75.300
Koopkrachtbinding Gebonden bestedingen Vreemde koopkracht
Haalbaar winkelaanbod (m² wvo) Huidig winkelaanbod (m² wvo)
Indicatie distributieve mogelijkheden Katwijk-Centrum 70.000 inwoners
80.000 inwoners
Dagelijks
Niet-dagelijks
Dagelijks
Niet-dagelijks
Inwoners primair verzorgingsgebied
70.000
70.000
80.000
80.000
Omzet/inwoner (excl. BTW)
€ 2.280
€ 2.660
€ 2.280
€ 2.660
20 - 25%
30 - 35%
20 - 25%
30 - 35%
€ 31,9 - 39,9 mln
€ 55,8 - 65,1 mln
€ 36,5 - 45,6 mln
€ 63,8 - 74,5 mln
€ 0,6 mln
€ 7,6 mln
€ 0,6 mln
€ 7,6 mln
Totale potentiële omzet (excl. BTW)
€ 32,5 - 40,5 mln
€ 63,4 - 72,7 mln
€ 37,1 - 46,2 mln
€ 71,4 - 82,0 mln
Gemiddelde omzet/m² (excl. BTW)
€ 7.700
€ 3.000
€ 7.700
€ 3.000
4.200 - 5.300
21.100 - 24.200
4.800 - 6.000
23.800 - 27.300
3.500
19.900
3.500
19.900
Koopkrachtbinding Gebonden bestedingen Vreemde koopkracht
Haalbaar winkelaanbod (m² wvo) Huidig winkelaanbod (m² wvo)
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
59
Bijlage 7 Voorbeeldberekening haalbaar dagelijks aanbod
Bijlage 8 Toegestane branches op PDV-cluster Verordening Ruimte
Onderstaande voorbeeldberekening laat zien dat in een gemiddelde wijk
In de Verordening Ruimte* zijn regels opgenomen voor de detailhandel
van 15.000 inwoners met een sterk wijkwinkelcentrum een dagelijks
op zeven PDV-clusters in Zuid-Holland, waaronder de Ambachtsweg. Het
winkelaanbod haalbaar is van 3.700 à 4.000.
regionale beleid van Holland Rijnland sluit zich voor de Ambachtsweg hierbij aan.
Dagelijks Inwoners primair verzorgingsgebied Omzet/inwoner (excl. BTW) Koopkrachtbinding Gebonden bestedingen Koopkrachttoevloeiing
15.000
De volgende detailhandel is toegestaan op de PDV-clusters:
€ 2.280
1. Detailhandel in brand- en explosiegevaarlijke goederen;
65 - 70%
caravans, keukens, badkamers, vloerbedekking, parket, zonwering,
15%
Totale potentiële omzet (excl. BTW)
€ 26,2 - 28,2 mln
Gemiddelde omzet/m² (excl. BTW)
€ 7.080
Haalbaar aanbod (m² wvo)
2. Detailhandel in zeer volumineuze goederen: auto’s, motoren, boten,
€ 22,2 - 24,0 mln
3.700 - 4.000
tenten, grove bouwmaterialen en landbouwwerktuigen; 3. Tuincentra; 4. Bouwmarkten; 5. Grootschalige meubelbedrijven (inclusief in ondergeschikte mate woninginrichting en stoffering) met een bruto vloeroppervlak van minimaal 1.000 m². In de Verordening Ruimte is tevens bepaald dat voor alle perifere detailhandelsontwikkelingen die groter zijn dan 1.000 m² brutovloeroppervlak (bvo) advies moet worden gevraagd aan het Regionaal Economisch Overleg (regio Holland Rijnland). Tevens dienen deze ontwikkelingen vergezeld te gaan van een distributie-planologisch onderzoek.
*
60
Provincie Zuid-Holland (2010), Verordening Ruimte, visie op Zuid-Holland
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S