Kastelen in hetWestland: gaardin Naaldwijk de Broekboom De's-Crave nzandse Muziektent Tentoonste||ingsnieuws Na300jaareenIndexop de kaartvanKruikius jaargang2
nummerI
november1993
DeBroekboomgaard in Naaldwr.lk Demuziektent DeWinkel in hetWestlands Museum 0nderwUs vaneenBelg 't Land Historisch Jaarboek 1995 Tentoonstel Iingsnieuws Index op Kaart vanKruikius WisseltJes Agenda
3 4 5 5 5 7 q i I '^t :u
nettemanier om debulletins te bewaren. WezUndaarom op zoekgegaan naareenomslagbandw , a a r i nd e t i j d s c h r i f t evne i l i ge n n e t j e s bewaarkunnen d wor den, zonderdater gateni n gemaakt hoeven te worden, InhetvorigeInformatiebulletin meldden wereeds datwedaar voor eenuitstekende oplossinhebg g e v o n d e n Oen w a a r io n n g e v e e1r5I n f o r m a t i e (ruimtweejaarbulletins kunnen wordenbewaard gangen)
Inoverleg metde leverancier hebben we speciaal "StreeKÍ{ktoie" voor uw een map ontworpen. forovoorpagrna j ke r k e n b a a n ri e, tt e b o n t :e e nk e u r i g e de Historische Tuinbegintsteedsmeervormte krUgen D u i d e l ih b a n di,n h e ti n m i d d ebl se k e n d eS t r e e k h i s t o r i e groen'enmeteenherkenbare opdruk p r i j s D e v a n d e z e m a p p e n b e d r a a gf t2 5 , =( i n c l LOFON bezor ging) . Westlands StreekHistorie verschrlnt 6x perjaaren wordt in Deeer stebestellingen zUnbinnen, m aarom een o p d r a c hvt a nd e S t i c h t i n S g t r e e ke- n T u i n b o u w h i s t o r i e en ander rendabelte maken moeten weeenminiWestland uitgegeven door mum aantal kunnen bestellen. De bestelter mUn PUBLISYS Postbus 325 hebben wedaarom metéenmaand verlengd. 2 6 7 0A J N a a l d w U k M a a kv a nd e z eg e l e g e n h e igde b r u i ko m u w tel 01740- 21826 lnformatiebulletins de behuizing te gevenwaarze fax 01740-25289 rechtoo hebben. Vooradvertenties in StreekHistorie kunt u zichwendentot gebr uik Maak vooruw bestelling vanonder s taanP U BS L Y Sv;o o ra l l eo v e r i gzea k e n : de op de bon:stopdiein eengefr ankeerenvel en stuurnemnaar Redactie Westlands StreekHistorie St Streeken Tuinbouwhístorie Westland MiddelBroekweg 154 2675KLHonselersdUk u74A - 21084 MevrM N/ Dahmeijer-Fouseft 01748 13073 H e l i o t r o o1p1 2691HJ 's-Cravenzande LJ , N /v a nd e nE n d e 01749- 44315 l\iaris4'1 2681NIPN/onster J.A de Brabander 01742- 969A9 N a a m Wittev d taar21 2291KA Wateringen
"StreeQ{ktoie" ,
Postbus 325,2670 AJNaaldwUk
DISÏRIBUTIE Wesllands StreekHistorie wordt gratistoegezonden aande donateurs vande St Streeken Tuinbouwhistorie Westland L o s saeb o n n e m e n t fe n1 2 , 5 0 I n h e t S t r e e ke- n T u i n b o u w m u s e uem n b i je e na a n t a l W e s t l a n d sbeo e k h a n d e zl si j nb e p e r k tl o s s en u m m e r sr e k o o p( f 5 , 5 0 ) Vormgeving en zetwerk,/DTP IVaarIen PrinS, PUBLISYS
lkbestel . ...bewaarbanden voor hetinformatiebulletin "StreekH istorie" Betalen doeiktztbitaflevering.
Druken afwerking DrukkerU Pr-anger vanderCraaf, N/onster r s s N1 3 8 0 - 0 1 0 8 @St,Streeken Tuinbouwhistorie Westland, Overnemen vanartikelen uit dit bladistoegestaan, mtrs0e b r o nd u i d e l r lwk o r d tv e r m e l dD , er e d a c t i o e n t v a n ggt r a a g ^^^ cql
2
I
h^rr, ucvv
i^\/^s^l^^. I tptaat J>_q^ct
plaats Postcode/Woon
alsu lievernietkniptin dit bladschrr.lf de gegevens dan op eenbríefkaart en stuurdie naar
,
november'1993
WESTIANDSEKASTELEN DE BROEKBOOMGAARDIN NAALDWIJK I n h e t W e s t l a n dh e b b e n v e l e k a s t e l e n g e s t a a nw , a a r v a nw e d e n a a me n e x a c t e plaats kennen, bijvoorbeeldPolanen, K e n e n b u r g ,H o n s e l e r s - d i j kB, o e k e s t e i n , Groeneveld, enz. Maarvan een aantal weten we niet hoe ze g e n o e m dw e rd e ne n w a a r ze g e staanhebben.Enigevoorbeeldenover onduidelijkheid ten aanzienvan de locatiezijn in Naaldwijk: Witkijnsberchen VockenCamer,in Monster: het huis van de Heren van Monster, P o e l e n b u r gd,e Ou d e n b u rge n i n Water ingen: de oude Hofvan wateringen.
l e i e n a l s d a k b e d e k k i negn e e n p u n t g a a f gevonden Jacobakannetje zUn.Kloosterm oppen meteenlengtevan32centimeter werdenveelal voor1250,mogelUk zelfsrond1225gebruikt. Dezezakenkwamen aanhet lichtbUhetegaliser en,éenà ander halve meterwer der afgehaal d, vanhetterreindatbekend stondals"deMolshooo gevoetbal d of "deHogeBonk", waarW estlandia heeft, Opluchtfoto's uit deTweede Wereldoorlog isde langwerpige bultnoggoedte zien,waarbU deVliet zorgdevoorde aanen afvoervanhetwatervoor degracht(zieafbeelding bijdePvanPolder). Ar cheologisch onder zoek isvolgens de hui di ge ln N a a l d w Uk h e e fte e nka ste egle sta a n, waar van eigenaar vanhet perceel mogelUk, omdatbUeen wede locatie welweten.maarde naamonbekend o p g r a v i nign 1 9 4 7w a a rw i j l e nJ a nE m m e nesn is ( z i ea f b e e l d i n gR).o n d1 4 4 6w e rdd e z eplaats pr ofessor Renaud de leidinghebbengeh ad,de a a n g e d u iadl s" d eB r u y c B k o g a r t "o. f t e w edl e fundamenten zUnteruggevonden en in de grond gelegen boomgaard in (bruyck/broyck) broekland, zUnblUven zitten. watzoveel betekent alsnaten laaggelegen land. I n h e t l e e n r e g i s tvear nh e t h u i sH o n s e l e r s d i j kTotslotnogde vraagwiewarende bewoners en "eeh eigenaren? w o r d td e z el o ca ti ea l svo l g to msch re vefl: TedenkenvaltaanAerntLisensoen. grachten d i es c h o uvt a nN a a l d w i jski n 1 3 4 2 . Z i thnu i se n hofstede metdenboomgaard, cingelen, endebuytencingelen rontomdenselven n i jd e V l i e t w e gD. a th i ja l s boomga- I a n dw a r e ng e l e g e b e r d m e ta l l ez U n eto e b e h o re nH" .o eh e t kasteel schoutbuitenhetdor pNaaldwUk woonde w asi n e r u i tg e z i e nhe e ftw e te nw e n i e t,ma a roverde dietUdnietongewoon, DircCeervliet, schoutvan groottevanhet kasteelterrein wetenwe het vol- H o n s e l e r s d i jikn 1 5 8 0 w o o n d e n i e t i n g e n d eI,n d e 1 O eP e n n i nugi t 1 5 6 1i sd e b o o m - Honselersdijk, maarop deOpstal. gaardtweemorgengroot,waarmee heteenkas- W a n n e ewre n a a d r e e i g e n a r eknU k e nd,i ei n d e genoemd teelterrein kanworden. TervergelUking:leenkamer vanHonsel voorkomen danvaltop.dat de HogeWoerdiseenmorgen endriehondende de alseerstegenoemde eigenaar rond1472ionkLage Woerdisslechts eenmorgengroot. vrouweBeatris vanRenesse is.ZUistevensin het D ev r o e g s t e ( dgeP o e le) n i sw a a r afb e e l d i n va g nh e t p e rceelin het b e z i tv a nd e B a a k w o n i n k a a r t b o evka nO v e r s c h(i1e5 6 5l )a a ta l l e e n e e n schUnlUk eenverrenazaat vanOerUt vandenPoel, getekend boomgaard doorPotterzien.In latere dierond1350eigenaar isvande Baakwoning, Tot tijd is Bruyck/Broyck-boomgaard verbasterd tot slottweeandere personen, bekende dieeigenaar gaard,hetgeen Bruidsboom de nodigefantasieën zijngeweest vande Broekboomgaard: Ottovan (1556)en heeftlosgemaakt, zoalsblUktuiteenkrantebericht Egmond (562). Willem Korsz. naaraanleiding vaneenopgraving in 1947:"Oude lieden w e t e nt e v e r h a l edna td a a re r g e n isn d e H.Croenewegen Bzn Vlietpolder aande Lange Broekweg in langvervlog e ne e u w e n e e nS l o tg e sta ahne e ft. D es l o t h e esr c h i j ngt e e ne d e lm a n geweest te ziin,wantde legende verhaaltverder, dathUzUnbruidzouhebb e n v e r d r o n k e inn d e s l o t g r a c h t . R a m p eznr j nove rh e th u i sg e ko me n , gemaakt, hetismetde grondgelUk er iseenboomgaard op hetterreinaang e l e g dd i e d e n a a m k r e e g v a n , H e tkra n te b e ri ch t Br u i d s b o g e rd",.... geeftechterookandereinformatie als dater funderingen vankloostermoppen,primair gebruikt enmeteenleng- )-:----)t=--È( te van52centimeter, dienueenmeter \-È'í - _.-,Lr;r.r __.-_o n d e rh e t h u i d i g em a a i v e lzdi t t e n , novemberí995
3
M i j nz u s j ee n i k r e n d e nd e 0 u d e l a n d s t r a( d ae t tegenwoordige B e r k e n s t r a aut )i t r i c h t i n g in mUnhart,zoalsdatbUde meestemensen wel L a n g e s t r a B a ti j.d e Z u i d w i nvdo o rh e t h u i sv a n je ooknaar dokterVonkenberg zalzilnmethungeboorteplaats. Waar kwamde keus;eerstnaarhet toe reist.de vraagnaarje geboorteplaats wordt dor pom te luister en en te zingenof eer s teen vaakgesteld en ikkanzeggen datiktegenwoordig Usje. Meestal werdhet eersthet ijsje,alswe erg n a u w e l i j kmse e rh o e fte ve rte l l ew n a a rhet ligt, laatwaren, eerstde muziektent. 0f hetalbegonjarenwelhetgevalwas.De nenwas,konden zoalsdatin de zestiger we thuis bUna horen enzekerals n a a m s b e k e n d hveaind' s - C r a v e n z a insdger o o t d e h e e rN . P r i n sd e t o e s p r a ahki e l d- z i j ns t e m geworden, gedachten gaf droegver-watmualtUd devoldane H e tw a sm o o iom d a a ro p te g ro e i e nd,e r uimte " a l sd e m e n s e h g e l o v e n n e tn o un o gn i e t d,a n om te spelen, dezeein 1Ominuten bereikbaar, De kunnenze nietzeggendatze nietvanhetevanstedenRotterdam, gehoord" DenHaag. DelftvlakbU, hoewel geliehebben je in de vUftiger jarennietveelverderkwamoan W e s t e r l eeen, d a nh a dj e a l h e t i d e ed a tj e e e n D em u z i e k t e nwt a so o k h e t e i n d p u nvt a nd i e ge w e l d i gt o e c htg e ma a kt h a d !H o e kva nHolland pr achtige optochtop 3Oapr il.W ekenlan g je was w a sn a t u u r l Uk al tU d a l mo o ivo o re e nF i e tstocht: ietsaanhetmaken voordietocht.JefietsversiekUken naardebotenendromendatje daarog zat r en,of je maakte ietsm etvr iendinnen. Eenk eer gingbezoeken. enverrelanden warenwealsengelen uitgedost. MooiezilverkleuMa a n r i e t sg i n ge r b o ve ne e nzo me rse a vondin r i g ev l e u g e el sn w i t t ek l e d i naga n H . e tm a ge e n onseigendorp.Ineenvrolijke zomerlurk op zater- wonderhetendatwegeenlongontstekiong pl i ed a g a v o nnda a rd e m u z i e k t e nD t .a a w r e r dh e t pen,wantdeJas of hetvest,waarmee onzemoeevangelie verkondigd. Nietdatwedaarnoudirect au{eê rí c5 lradn inlcg s ur { ea lKz ri nj Íf t . q- f, 6- 6 1 6 1 6 6 n, ,ê ud êyêur e , O e n W e je voorkwamen, maar kreegeendubbeltje, soms natuurlUk. zelfseenkwartje mee,wantde r.lscoman hadhet 0 p d e h a n d k agre z e t e nw,a a r o ap n d e rds e p r o goedbegrepen: kinderen naareentoespraak laten d u k t e nv a n d e t u i n n a a rd e v e i l i n gw e r d e n lu i s t e r e n d ,a a rmo e tw a tte g e n o vesta r an. Inde gebracht, lietenweonsbewonderen endeondermuziektent werdnamelUk eenkorteevangeliesa-lingeconcurrentie vande scholen wasgroot,wie gehouden tiedienst metsamenzang. h a de r d i t m a adl e m o o i svt e r s i e r dwea g e nh a d
:t
4
novembe11995
.!i
waarnu eengroenvoorziening of hetmeestoriginele idee.Midden in hetdorpbU stondop de plaats Daar ac hter d e m u z i e k t e nwt e r d d e t o c h t o n t b o n d e n . isaangebr acht, datkannietm issen. Burgemeester Mumsen hieldeentoespraak echthetcenenwe hadje danhetstatigepolitiebureau, kregen eenzakmetsnoepeneensinaasappel, als trumvanhetdorp.Watzieik,het isdichtgespUgaanreni k m e g o e dh e r i n n e rM. i j nz u s j ee n i k k r e g e n kerd!Watnu,zoudenze dathelemaal meestal vandhr.Boers vanhetVaartplein hoopik ooknog overen,in dezelfde stUlweerherstellen, snoepdat hij zo uit zijnzakopdiepte,Hijdeed optimistisch en danzettenze natuur lUokokde zakenmet mUnvader,dezemesttevarkens vet en m u z i e k t e nwte e rn e e re n g e v e nd a a r i nm o o i e gewicht het tegende tUddatze vereiste bereikt concerten of zanguitvoeringen op vandieheerlUhaddenwerdenzeweerluidprotesterend waarje dannaarluistertterin een kezaterdagavonden, getildengingenzeeentoe- wUleenbriesje vrachtwagen speciale uit zeeje haardoordewarmaakt, je komsttegemoet. waarover alskindmaarliever maardaarlettenwe danevennietop,wantwe je bord hebbenonzemuziektent nietnadacht, wantin dietudmoestje altUd ter ugen hetgebouw "kind je leegeten: als de oorlogmeegemaaktzou voorde handhaving vanhetgezagkUktonsverje hebben, zou er naaropspringen". nieuwdaanen achteronsis het Cem ee ntehui s 's Middags waser voordeschooljeugd vanalles te vanwaaruit ze ditzomooihebbengeregeld. doen:zaklopen, op steltenlopen,allerlei balspelen.Hetwaseenechtefeestdag metalsmiddel- Eenutopische dr oomof wer kelUkheid vo orde punthetcentrum vanhetdorp:demuziektent. naaste toekomst. C.J.Bonzet-de Ruiter. 's-Gravenzande, voorjaar1993. l k m a a ke e nn o s t a l g i s cw ha e n d e l i ndgo o rm i j n geboortedorp. Dekerkenstaaner nog,maarverd e r i sd e L a n g e straoanth e rke n b ave a rrander d. C e l u k ksi gt a ath e tC e me e n te heuri o s o knog. nieuwbouw i s e r a ch te rg e b o u w,dma ar
WINKEL IN HET Cemeentehuis. Dankomik bUhet Marktplein. de ESTI-ANDS oudepompisel hetoudstepand,waarvroeger de heervanBaarzel zUnschildersbedrUf had.staat er goddank ooknog,maarwaarisde muziektent MUSEUM n i e t sa f g e d a a na a nd e s t a t i g h e i d vanhet Oud
gebleven? ls hUnaareenhoekverplaatst, neehij
DERWIISVAN N BELG
Metdefeestdagen in zichtishetde moeitewaard eenseenbezoek te brengen aanonswinkeltje. U vindtdaareengrootaantal titelsin alleprijsklassen dieU tever geefs in de er kende boekhan del z ul t zoeken.
Regelm atig ver schijnen er nieuwe uitgav en. Om recente voorbeelden enkele te noemen: - Wateringse Quohieren Bedeling in Monster Dewintertuinbouwschool te Naaldwijk zaldevolvanNaaldwUk g e n d ew e e kw o rd e ng e o p e n dA, l so n d er wUzer s- Vrederechter B e g r a v e n i n en om de oude kerkvan t r e d e n o p d e h e e r e n C . C l a a s s e nR, i j k s NaaldwUk Tuinbouwleeraar, voorscheikunde en bemestingslokale baljuwschappen in Holland l e e r t, e v e n sd i r e c t e u rJ;. L . Av.a nP a e l j ev,o o r - Zeven (zie Kruikius in namen elders indit blad) natuurkundeen metereolog ie,tevensonderd irec(verschijnt in november). t e u r ;A . A v. a nd e r P o e lv, o o rr e k e n e nW ; .v a n H o u t e nt ,e Po e l d Uvo k. o rN e d e rl a n d sche taal;J. - /of P a t t i s t .e ' s - 0 r a v e n - z a n vdoeo, rp l a n t k u n d e ; N i e t sw e e r h o u dUt o m U ws t . N i c o l a a es n in hetWestlands Museum te kooen. Schouten te Monster, voorschadelijke dieren-en Kerstcadeaus p l a n t e n z i e k t eWni;e r s m a T,u i n b o u w l e e r taea r a :nd i n s dgat / m z a t e r d avga n Coes, voorvruchtenteelt engroentenverbouw. 0 p e n- i n g s t i j d ev n uur . Hetvoornemen bestaat, datdooreendeskundige, 14.0017.00 waarschUnlUk denheerBurvenich uit Cent(België) Ct eenigevoordrachten zullenwordengegeven over d r u i v e ne- n p e r z i k e n t e eal tl,s m e d o e v e rh e t k w e e k evna nme l o e n e ne ,n z.i n b a kke n. Aande e i s c h evno o rhe tto e l a ti n g se xa me h en bben tien O voor Streek-en T ui nb o u w hi s t o r i e jongelieden voldaan. (UIÏVELDPOST, 1898)
novembe11993
5
(mei1992, red.) stichting nummers vande nieuwe is vande tuin.Zodraer plaats staateentekening zaler in dit bladweereenkomenmetdewUzigingendieinmiddels indeopzetzijnaangebracht. overendaarhebnog Dan waren er Usselsteentjes gezind. regennaregenenjuistnuwe nietgunstig m uur vangemets el d nog maar een ben we dus metde bouwvan zo lekker de ganger in hadden Hiertegen komt eenlessemeter hoog. van twee op detuin.Elkekeerals deverschillende objekten derde muur. diewordt Weer wat verder een naar. uitkomtvan er weereennieuweinformatieblad waren nietin waalstenen. Deze van opgetrokken hetmuseum iser weerveelte schrUven. ze moesten kopen. Hoe deze zodat we eigen bezit dedakDewindveren vandeschuur. dezehouden (steun) en of wat betreft beren er uit zien muren pannen n nd e sch u uva r sttegen o p d e h o e ke va kopkassen tegen lessenaar of s nu schietglas, Evenzo ookde het opwaaien, zijnnu bevestigd. n, datkuntu te zijnertUdkomenbekijken gezegd eenlUsie om nokplanken . Erzitduideluk pannen. isaldoorverschillende Debokkepoot zodatnudeschuur willigers ter handgenomen, zijn Ramen en boegdelen netjesgeteerdbUstaat. g r o e ng e v r e f de n é e nka n tva nd e sch u uriswit g e m a a kD t . i ti s n a m e l i jnko d i go. m d a tw e h i e r perentegenwillenplanten. Dewittekleurreflecop de peren..zodatzeeerteertdanhet zonlicht zUndanindeboomgaard. derin produktie Latew n e n u d e sch u udr esch u uer n l o p enwe in padop de dUk,dan n overhetverharde murendieop dit momentklaar eenaantal
werkzaamheden betreffen Allebovengenoemde vande histor ische tui n.D e heteer stegedeelte vandezeeeuw tuin,waardeglastuinbouw tweede gemaakt. Ter te zienzalziinismetde grondgelUk v e r d u i d e l i j k ionpgd: e t w e e d et u i nw a r e nd e z e gr ondgebr acht. D ez e zom er100vr achtwagens h i e re e n l a g e nn o go p h o p e nA. l g a u wg r o e i d e 'zusse op de melle'op,zodatwedebomenachter tuinzowatnietmeerkondenzien.Duseenkraan b e s t e l de n d e g r o n dm e t h e t o n k r u i dg e l i j k bUlegt, 0p ditstukland,dater nu netjes zijnwatde bouwbetreft.Meteenkraantje, in vak- gemaakt. 'japanner' kippen leggen, zal A-kas, nee, ligt, want de een o genoemd, termeneen isalseersteeen kniekas. een warenhuis en een dubeen serre of geulvoordefundering gegraven. Hetisdanbest plattebakkomen. belde moeilUk omte besluiten vanwaarentot hoeverde muurmoetkomen.0m kortte blUven, de betonnieuws dezekeer.lk hoopdatduidelijk w a g e ni s g e k o m e en n d e b e t o n n efnu n d e r i n g Ditisveel geworden voor u is dater nogalwatgebeurtop w e r do n d e rl e i d i n va g nT h e od, eva kman, netjes zijn Veel vr ijwilliger s er nodig,dusal su de tuin. gestort.0p slotginghetvervoer van op zUnplaats voelt bel of komeensl angs , zich aangetr okken betonmet eenmotorwagen nietmeer(hetweer groetJes, w e e r )z, o d a w t eve rd e mo r e ste n kru i e nmet de bakwagen. ïoenkonden we gaanmetselen, twee lJ.vanE. meester metselaars entweeleerlingen. wil komenhelpenkan Wieeensop zaterdag Deeerstemuurvanijsselsteentjes werdgebouwd P.S. van terecht, wel s'len bellen tevoren. m e t p o o r te n r a ch e l sch u u rtj e nen a tu ur lijk een eerstesteenuit....Nuja,datkomtu zelfte zijner t U dm a a re e n sb e ki j keanl sd e tu i no p e ngesteld wordt. M i s s c h i ennaa l d i t g e p e no ve rh i e rsta atdit en daarstaatdatweetu helemaal nietwaarhetallemaalstaatop onzehistorische tuin.Voordiegenendiealleinformatiebulletins hebben is bewaard h e t n i e tz o m o e i l i jw k a n ti n é é nv a nd e e e r s t e
6
november 1993
]H JAARBOEK AND 1993 Hetis langzamerhand eentraditiegeworden, dat in oktober een nieuweuitgavevan het H i s t o r i s c hJ a a r b o e kW e s t l a n dv e r s c h i j n t . Onlangsis de 6e editieverschenen. Zoalsook in v o o r g a a n d ej a re n b i e d t d e u i tg a v evan 1993een ruimekeusaanonderwerpen.
vanwiede huizenmoesten wordenafgebroken, gebouwd. werden nieuwe huizen Deze staan er nu nog:hetzfindehuizen aandePrinsengracht.
T r a d i t i o n e esll u i t h e t J a a r b o e km e t e e n Archeologische Kroniek eneenBibliografie vanhet W e s t l a nvda nd e h a n dv a nT .l m m e r - z e eDl e . ze g sch re veve n rsl ava I n e e ng e e s t i ge g nd e enige medewerker vanhetWestlands Museum vermeldt ja r e ng e l e d eove n rl e d eJ. publinva nD U T k zn .kunnen allearcheologische vondsten enverschenen we lezen,hoehUvanboerenknecht uit Maasland katiesin het verslagjaar, en datzijner weerheel tuinderwerdin DeLier=Een verhaal datvoorveel wat. ouderelezers herkenbaar zalziin. Hetboekje datruimisvoorzien,van illustraties kost Interessant isookde bUdrage vanW.H.Kemmers. f 17,50:zUnprUs meerdanwaard! o u d v o o r z i t t evr a n h e t C e n t r a aBl u r e a uv a n Hetiste verkrijgen in deWestlandse boekhandels T u i n b o u w v e i l i n gdei ens,c h r i j fot v e rd e o p - e n e n h e t W e s t l a n dM s u s e u ma a n d e M i d d e l n e e r g a a n dbee w e g i n g ei n d e e co n o mie vanaf Broekweg te HonselersdUk. 1 8 4 5 .H i j l a a t z i e n i n w e l k em a t e o o k d e Westlandse tuinbouwmetdezegolfbewegingen te maken heeftgehad. J . D a h m e i j es rc h r i j f o t v e rd e f e e s t e l i j k h e d ei nn 's-Cravenzande, t o e n i n 1 8 9 8d e j o n g e k o n i n g i
W i l h e l m i neae nb e zo e kb ra ch a t a nd e zeolaa Hoewel de plaatsing vaneendraaimolen aanva kelUk voorverdeeldheid zorgde- dezezou sommigeantirevolutionaire ingezetenenhet feest - wasdefeestvreugde maarverbasteren tenslotte algemeen.
BLIKATIEOGELIJKHEIDIN HET IAARBOEK
attendeert de Publikatiecommissie vanhet BUzonder interessant is hetVerhaal overCornelis HierbU Jaarboek Westland u op de publikatievanVreugdenhil metde bekende Historisch , diealssoldaat. diehetjaarboek v e l d t o c hvta nNa p o l e onna a rR u sl a nmoest u biedt. d en mogelUkheid plaats en ar tikelen dezealseenvandeweinigen v an heeftoverleefd. Z Un W Uwillenin hetJaar boek aard.Behalve dathetlezenswaard b e l e v e n i s szen U nd o o rd ea u te u r, J. H a muit Den uiteenlopende geplaatst wUaanhetar tikelslechts Hoorn, in hetkadervandeveldtochten m oetzijn,stellen dr i e vanNapoleon in de Jarcn 1812- 1814. AardigzUn etsefl: zUn; o o kd e g e g e v e nosv e rh e t v e r d e r el e v e nv a n . hetmoet'historisch' V r e u g d e n hZi l.o kre e gh i jve l ej a re nl a te rde St. . h e t m o e t d i r e c t o f i n d i r e c t m e t h e t Westland He l e n a m e d aidlol eo.rke i zeN te makenhebben; r a p o l e ottt ni n 1857 toegekend aanallenogin levenzijndeFransen en . e r m o e t e ne n k e l e ' n i e u w e ' g e g e v e inns verwerkt zUn. buitenlanders diein de legers vanNapoleon I hadd e nm e e g e v o c h t eVno. o rh e ta a n v a a r d ve an n pagina'zijn; s ook d e z em e d a i l lm e o e s vt a nV r e u g d e n h wiel lt o e - Deom vangmagm aximaal20 pagina'zijn s welkomE ni ge bUdr agen vanenkele stemming vragen aanKoning Willem lll gesteld. illustraties erbijwordenop prUs Mevrouw isuiterstkarig:2 present-exemplaren Prinsuit HonselersdUk verteltOverhet Debeloning v e r d w e n edno r p sp l e iuni t h a a rw o o n p l aats. k .nn a t u u r l i jokn z e Het v a nh e t b e w u s t Jea a r b o e E pleinmoestplaats makenvoorde uitbreiding van grotedank. hetHofmethetgebouwdatnu alsenigenogres- Nadere informaties kuntu inwinnen bij: vd.Sande, t e e r tv a nh e tv oo rma l i gHeu i sH o n se l e r sdUk, coórdinator de A.PM. Karel Doormanlaan Nederhof. 15 Waarschijnlijk DeLier is bUdiegelegenheid ookde Oude 2678EX - 13596 gegaan Corneliskapel verloren . Voorde bewoners te1.01745 november'1995
7
LLINGSNIEUWS "Metde Muziekmee"is de titel van de nieuI n w e t e n t o o n s t e l l i n gi n d e t u i n k a m e rv a n in Maasland, de MiddelBroekwegte Honselersdijk de hij- Museum"DeSchilpen" die duurt zonderetentoonstelling"5000jaar wonen op t/m9 april1994. veen en klei" te zien.Dezeexpositiegeeft DeopeningstUden zijnvan 10.00tot 17.00uur een beeldvan het archeologischonderzoek op zaterdag.TweedeKerstdagvan 12.00tot d a t v a n a f 1 98 8i n h e t R e co n stru ctiegebied17.00uur .Gr oepenzijnwelkomna telefoni MiddenDelflandplaatsvindt. scheafspraak. geeftde bezoeker vande Deexpositie eenbeeldvande Metde muziekmeedoorde geschiedenis b e w o n i n g s g e s c h i e dveanniMs i d d e nD- e l f l a n d M a a s l a n d shea r m o n i e e- n f a n f a r e k o r p s e n . v a n a fd e l a teste e n ti j dto t e n me t d e m iddel- H a r m o n e i enf a n f a r em o g e nz i c hi n N e d e r l a n d e e u w e n0. p w a reg ro o ttei s e e nre constr uctie verheugen in eenzeerruimebelangstelliÍ-rg: Zo'Í-l g e m a a kvta ne e no ve nu i t d e U ze rti j Natuur pure lijk mensen houden zich liefhebberU 200.000 uit d. o n t b r e k eo n p d e zee xp o si tioeo kd e vondsten en vaakoo eenuitstekend niveau m et bl aas m uniet,zoals despectaculaire vondst vaneenschedel ziekendrumwerk bezig, Deliefdevoordezesoort uitde bronstUd. Verder wordteenbeeldgeschetst m uziekdateeral t uit de tijd dat midde l eeuw s e v a na r c h e o l o g i s c o hp e g r a v i n g einn D e L i e r , stadstr om petter benoemd s, met het prak ti s c h S c h i o l u i deen nMa a sl a n d . hetstadsbestuur doelde bur gernam U ens s i gnagingensamenEententoonstelling diezekervooreeniederboei- lentoete blazen, voorhunplezier k "e e t t ed a t i n d i et i j d . e n dz a zl U n ! s p e l e n";t o r e n m u z i e h wasde militaire Daarnaast muziek, metpijpertluit, BU z o n daean r h e to n d e rzo ei n k d i t g e biedisde trompet,tromen paukin de hoofdroleenvoorplanologen gangmaker samenwerking tussen enarcheologen:treffelUke b i jd e h e r - i n r i c h t i vnagnM i d d e n - Dlealnf di se r vaneentotaleher-inrichting sprake vande regio. In Maasland wer dheteer stem uziekkoropgeps "Euter pe' Crootscheepse ingrepen in hetlandschap worden r ichtin 1897: har m onie ver eniging de gepleegd met betrekking tot de aanleg vansurf- n u d u s b i j n ae e n e e u wo u d . I n 1 9 1 9k r e e g p l a s s e ng, o l f t e r r e i n eenn n a t u u r g e b i e d e n .M aasland eennieuwe m uziekver eniging op c hr i s Daarnaast bouwtRijkswaterstaataan RUksweg 4 telijkegr ondslag. Tenslotte heeftMaas l and ook e n ze n z . nogeenBoerenkape,. M e ta l d e z ei n g r e p ew n o r d th e t b o d e m a r c h i e f danigaangetast enarcheologische sporen kunnen D ek l e u r i geen k l a n k r i j kneo t e nd i ed e d i v e r s e nooitmeerhersteld worden. Wegisdusweg! kor psen in de loopderjar enaanhetdorps l ev en - m e nd e n k ea a nd e z o m e r h e b b e ng e g e v e n D eR e c o n s tru cti e co mmi Missi d dee n D elfland en a v o n d c o n c e r t verno, e g eirn d e m u z i e k t e n t e n . R i j k s w a t e rsta l oapte ne ch te vo r o ru iot p nieuwe tegenwoor dig op hetSchilpen- pleinwtjor e-den ontwikkelingen in hetpolitieke beleid. waarin, net o p d e e x p o s i t izeo v o l l e d i g m o g e l i j ikn b e e l d alsbUhetmilieu, devernieler betaalt. Deveroorza- gebracht. kervanmogelijke vernieling moetfinanciele zorg dragenvoorhet noodgedwongen archeologisch
vanAmsterdam. Ditonderzoek heeftveelnieuwe vondsten en inzichten overdevroegere bewoning opgeleverd.
Exoositie in hetWestlands Museum van5 november 1993tot Bjanuari 1994 0peningstijden:
dinsdagt/m zaterdag van14.00- 17.00uur
gewUzigde LET OP:Zaterdags openingstUdenl
B
'1993 november
BrINA300 IAAR N INDEX OP DE RTVAN KRUIKIUS (of ln 1712voltooide cartograaf Nicolaas Kruikius Cruquius) eenatlasvanhetHoogheem-raadschap vanDelfland. Vanwege develedetails isdezekaart vangrootbelang voorhet historisch onderzoek in ditgebied. Nu,bUna300iaarlater,verschUnt er eenindexop Wisseltjes zUngratisadvertenties waarin u eenvraag d e z ek a a r tAl . l en a me nd i evo o rko meonp deze kuntstellen, ietste koopkuntaanbieden ofjuist gealfabetiseerd. kaartziln Ruim3200namenvan vragen. Hetgaatom(streek)historische zaken. polders, waterwegen, boerderUen en buitenplaatWisseltjes zijnnietbestemd voor senzUnineenhandomdraaiterug te vinden. commerciele doeleinden. Uwinzending stuurtu op eenbriefkaart aan ElkenaamverwUst naareenkaartbladnummer en PUBLISYS, Postbus 325,2670 AJNaaldwUk e e nk a a r t c o o r d i n aDaet m , e e s vt o o r k o m e n d e n a m e nz i j ni n ee na p a rtei n d e xo n d e rg ebr acht. Tekoopgevraagd Ookdehoefslagnummers wordenapartvermeld. "Historische Atlas vanZuid-Holland" Uitgeverij D el U sht e e f td eti te l'K ru i ki ui ns n a me nmeegeRobas ' Jac.J. Holierhoek kregen en issamengesteld doorJ.A.de Brabander Caelstraat 38,2291 SJWateringen enCorn.J. vanderDoef. - 93716 te|01740 D eu i t g e v eirs d e H i s t o r i s c h Wee r k g r o e0pu d Wateringen enKwintsheul. HetbUna vUftigpagina's tellende boekjeverschijnt wieweet*ut ..n lhoornbriefje" is?? in november 1993en kostf 17,50.HetboekisverKwamter sprake bUdeverkoop k r i j g b a abri j d e H i s t o r i s c hWe e r k g r o eipn d e vaneenkoeiní795 HofboerderU, boekhandel Boekent in Wateringen Mevrouw M.Prins- Hoogendam enhetWestlands StreekenTuinbouwmuseum. Molenlaan 17,2675CA Honselersdijk OokishetmogelUk hetboekthuisgestuurd te krUtel 01740- 24175 g e n .M a a kh i e r v o of r 2 2 , 5 0( i n c lp, o r t o k o s t e n ) o o v e r o p P o s t b a n k r e k e n i2n0g2 3 6 7 v5 a n d e Wieweetprecies hetreceptvaneen"pannetje" Historische Werkgroep inWateringen. gerecht DatschUnt eentypisch(oud)Westlands te zUnmeteieren, speketc. Maarten Prins HogeW oer19,267I d DHNaaldwU k - 21826 te101740
de rekening voorde bUdrage overditjaarontvangen.Inmiddels zUnde meeste betalingen binnengeKomen, M o c hU t n o gn i e tb e ta a lhde b b e nw, i l tU dit dan alsnog doenendaarbij detoegezonden acceptgiro gebruiken. Doordezeacceptgiro te gebruiken h o e f th e t m u s e u mn a g e n o egge e nk o s t e nt e betalen bUde bankenviahet nummerdatop de gedruktstaatisvooronsdeverwerking acceptgiro vandebetalingen eenstukeenvoudiger. VoorUwbUdrage krUgtU eensin de tweemaandendit Informatiebulletin thuisgestuurd. U krUgt gratistoegang tot hetmuseum, en in hetvoorjaar eendonateursavond' Francisca wubben
o
*
*
a voor S t r e e ke- n T u i n b o u w h i s t o r i e
hetrgeheugen.ven, heíWestland MiddelBroekweg 154,2675 KL HonselersdUk telefoon01740- 21084
november 1993
9
za6
H e t W e s t l a n d sM u s e u mv o o r S t r e e k e n jaargeopend Tuinbouwhistorie is hetgehele van m a 8 d i n s d a tg/ m v r i j d a gv a n' 1 4 . 0-01 7. 0 0u u r e n 's-zaterdags - 16.00 van11.00 uur Maandag: 20.00 uur W e r k g r o eOpud -L o o sd u i nw en e ,rka vond in het Loosduins Museum Woensdag : 20.00 uur Werkgroep Cud-Wateringen & Kwintsheul, werkwo 10 avondindeHofboerderU. D o n d e r d a1g9:.3 u 0u r Werkgroep Oud-Maasland, werkavond in Museum DeSchiloen, VrUdag : 20.00 uur Werkgroe0 p u d - S c h i p l u i d ewne, r k a v o n d in vr 12 MuseumHetTramstation. za t e r d a g 1 :0 - 0 0 to1t2 .0 u 0u r Historisch Spreekuur in hetWestlands Streeken T u i n b o u w mu se u m. ma '15 di 16
NDA DECEMBER1993 vr 19 H i s t o r i s cS h p r e e k u u rH, o f b o e r d e r i j - 1.360.3 u W a t e ri n g e n ,1 3 0u r ma6 S t u d i e g r o eCpe n e a l o g iW e ,e s t l a n d s m a 22 M u se u m, 2 0 .0 u 0u r z a 1 2 R e d a cti e co mmi ssi Weestl a n ds Str eekH i s t o r i eW . e s t l a n dMsu s e u m1, 1 . 0 01 2 . 0 0u u r,u i te rste d a tu mvo o rhet in- d i 2 3 l e v e r e nv a n k o p yv o o r h e t j a n u a r i / februari-nummer. wo 24 m a 1 3 W e r kg ro e0pu d -Wa te ri n g& e nKwintsheul,HofboerderU, 20.00 uur do 25 d i 1 4 K u r s uS s t r e e k g e s c h i e d eM no i sn, s t e r , d o o r d r s . A . P .v a n V l i e t ,W e s t l a n d s M u s e u m.2 0u.0u0r w o 1 5 Cenootschap 0ud-Westland, lezingdoor mevr.H.M.Aben-Nederpel, mede-lid van h e t C e n o o t s c h a op v, e r W e s t l a n d s e geslachten en haaronderzoek daarnaar, Partycentrum 0penHuis,Hyacinthstraatma 29 24,Heenweg.20.00 uur. d i 2 1 W e r k g ro e0pu d- Mo n ste r, w e rkavond, d i 5 0 gemeente-archief, 20.00uur.
10
november 1995
Museum ,20.00 uur H i s t o r i s cS h p r e e k u u rH. o f b o e r d e r i j - 16.30 W ater ingen,13.30 uur W e r k g r o e0pu d - ' s - 0 r a v e n z atn. hd.ev , Dahmeijer, 19.50 uur. Histor ische Ver eniging 0ud- Schi pl ui den, l e z i n go v e rR o m e i nDs e nH o o r nl.a n d schapsarcheologie in hettracevanrijks weg4, doorHeleen vanLonden v ande gebouw RUksu niversiteit vanAmsterdam, DeHoornbloem, DenHoorn,2O.O0 uur. Cenootschap Delfia Batavorum, dialezing ' Sion,kloostetbuitenplaats, tuinbouw gebied: degeschiedenis vaneenb ui ten plaatsmet Delftin hetverschiet', door d e h e e r J . W .M o e r m a n O , penbare Bibliotheek, Kruisstraat 71,Delft uur , 20.00 Histor ische Ver eniging 0ud- Schi pl ui den, opening tentoonstelling' Schi plv ui anden d e k a a r t ,l a n d m e t e nv a n 1 5 3 0t o t heden', detentoonstelling loopttot het v o o r j ara1 9 9 4i n m u s e u mH e tT r a m station. W er kgr oep Oud- W ater ingen & K w i nts heul.HofboerderU, 20.00 uur Kursus streekgeschieden is,Honselersd 11k. zdoor mw. M, Prins-Hoogendam, Westlands Museum, 20.00 uur Histor ische Ver eniging 0ud- Schi pl i den. u ver gader ing, M useum HetTr ams tati on, 20.00 uur. K e n n i s m a k i n g s b i j e e n k ov m te a ns d provinciaal historicus metde coórdinato renvanwerkgroepen en studiegroepen, Westlands Museum, 20.00 uur W er kgr oep Oud-M onsterwer , kav ond, gemeente-arch ief,20.00 uur B e s t u uCr e n o o t s c h a Opu d - W e s t l a n d , Westlands Museum. 20.00 uur Histor ische Ver eniging Maaslanl d, ez i ng ' H o ed o ej e o n d e r z o ei n k h e ta r c h i e' f doorde heerP.Sm it,ar chivarvi sande Cemeente NaaldwUk. HUzaldit doenaan de handvaneenpraktisch voorbeeld, te w e t e n' D eh o n d e k ai nr h e tW e s t l a n d ' , gebouwDe Magneet, Huiste Veldelaan, M aasland.2O.O0 uur VrUwilligersoverleg, Westlands Museum, 14.00 uur K u r s uS s t r e e k g e s c h i e d eM n i sd ,d e n Delflandd , oor drs. J. Moerman. Westlands Museum. 20.00 uur
