DEMENTIE IS MEER DAN VERGEETACHTIGHEID

dertiende jaargang

Wijkblad

nummer 7

van

de

maart 2008

protestantse

gemeente

Bosbeskapel

DEMENTIE IS MEER DAN VERGEETACHTIGHEID Sinds oktober 2005 zijn er in het Meavita Verpleeghuis Houtwijk maandelijks bijeenkomsten rond het thema ‘Omgaan met dementie’. Deze serie bijeenkomsten staat bekend als Thematafel Houtwijk. De redactie was benieuwd naar de opzet van deze Thematafel en de ervaringen met de bijeenkomsten. We spraken met Ineke Diemel. Zij is humanistisch geestelijk verzorger en heeft de leiding van deze gesprekssamenkomsten. ‘Thematafel Houtwijk’, zegt Ineke Diemel, ‘is bedoeld om mensen die in hun naaste omgeving met dementie in aanraking komen, te informeren over het ziektebeeld en hen in de gelegenheid te stellen om met elkaar in contact te komen. Bezoekers van Thematafel Houtwijk zijn onder andere partners, familieleden, vrienden of buren van dementerenden. Vooral voor partners en kinderen van een dementiepatiënt is het heel moeilijk om met buitenstaanders over de problematiek te spreken. Per slot van rekening brengt het proces van dementie zowel voor de betrokkene als voor een partner en naaste familieleden dramatische gevolgen met zich mee.’ Gevolgen van dementie Veel mensen denken dat een Alzheimerpatiënt aan geheugenverlies lijdt. Dat is maar één aspect, het ziektebeeld is veel gecompliceerder. Het aansturingsmechanisme in de hersenen raakt defect. Dit kan er onder meer toe leiden dat een patiënt slecht gaat lopen of moeilijk kan slikken. Ook zijn er psychische verschijnselen. Patiënten voelen zich onveilig, omdat ze hun omgeving en bepaalde voorwerpen niet meer herkennen. Daardoor kan bijvoorbeeld een toilet, of een lepeltje op een schoteltje van een theekopje als bedreigend overkomen. Ze weten namelijk niet meer hoe ze er mee om moeten gaan. Dementie kan bepaalde persoonlijke eigenschappen versterken. Zo kan een van nature wantrouwend persoon nog wantrouwender worden. Maar ook kunnen gedragsveranderingen optreden. Een godsdienstig iemand kan bijvoorbeeld als gevolg van dementie voortdurend vloeken. Vaak treedt desoriëntatie op. Patiënten kunnen dan niet meer alleen naar buiten, omdat ze de weg kwijt zijn. Thuis kunnen zich gevaarlijke situaties voordoen, bijvoorbeeld door een vergeten pan, die droogkookt op het gasfornuis. Op den duur durft een partner de dementerende patiënt niet meer alleen te laten. Samen op bezoek gaan maakt de dementerende partner onrustig , omdat hij de omgeving niet herkent. En als zij in hun eigen huis mensen ontvangen, kan de Alzheimerpatiënt niet meer aan het gesprek deelnemen. Ze begrijpen het niet of vragen voortdurend het zelfde. De bezoekers van Thematafel Houtwijk en hun reacties ‘Onze bijeenkomsten worden vooral bezocht door partners

of familieleden van iemand die dementerend is. Meestal vraagt men zich af: wat staat mij te wachten met een dementerende partner of ouder?,’ vervolgt Ineke Diemel. ‘Als geestelijk verzorger probeer ik samen met de psychologe Kitty Sanches hen te helpen hun situatie beter te begrijpen. In het onderling gesprek kan hierdoor meer begrip ontstaan voor de problemen waar men tegenaan loopt. Bovendien groeit er geleidelijk een gevoel van “gedeelde smart is halve smart”. Soms zijn er onder moeilijke omstandigheden toch positieve ervaringen. Bijvoorbeeld als iemand vertelt: “Mijn partner wil nooit naar de dagopvang in Houtwijk. Iedere keer is dat weer een strijd. Maar hij komt altijd met een blij gevoel terug.’’ De belangstelling voor de bijeenkomsten van de Thematafel wisselt. Het aantal bezoekers varieert tussen de 7 en 40. Over het algemeen zijn de reacties positief.’ Middag- en avondbijeenkomsten In de ‘donkere periode’ van november tot en met maart zijn er middagbijeenkomsten. In de overige ‘lichtere’ maanden zijn de bijeenkomsten ‘s avonds. Tot nu toe zijn de avondbijeenkomsten gemiddeld iets beter bezocht dan de middagsessies. In de middag komen meestal mensen van wie de partner in de dagopvang van Houtwijk zit en ouderen die liever niet ‘s avonds laat nog uitgaan. Opvallend veel belangstelling was er voor de bijeenkomst van oktober vorig jaar. De bekende ethica Heleen Dupuis sprak toen over: ‘Als de partner of ouder aan het dementeren is.’ Haar dementerende echtgenoot is onlangs overleden. De eerstvolgende bijeenkomst heeft plaats op 31 maart, om 14.30 uur. Het onderwerp is: ‘Comfortzorg en snoezelen’. In de avondbijeenkomst van 28 april, die om 19.00 uur begint, zal van gedachten worden gewisseld over het thema: ‘Juridische gevolgen van dementie’. Op maandag 26 mei eveneens ‘s avonds - zal worden gesproken over ‘Dementie en levenseinde’. Belangstellenden kunnen voor nadere informatie contact opnemen met Verpleeghuis Houtwijk Architect Duikerstraat 19, tel. 397 21 21 en vragen naar Ineke Diemel of Kitty Sanches. Hans van Spanning

2

Agenda Kerkdiensten Bosbeskapel Voorganger Datum 2 mrt Ds. N.A. Riemersma 9 mrt Ds. J.C. Eikelboom 16 mrt Ds. C.M. Verspuij 20 mrt Ds. J.C. Eikelboom 21 mrt 23 mrt 30 mrt 6 apr

Ds. J.C. Eikelboom Ds. J.C. Eikelboom Dhr. M. Pronk (kandidaat) Ds. J.C. Eikelboom

Dienst

19.00 uur Witte Donderdag; Dienst van Schrift en Tafel 19.00 uur Goede Vrijdag Pasen

Collecte(n) 1. Wijkdiaconie 2. Ikos 1. Kerk in Actie: diaconaat 2. Wijkgemeente 1. Kerk in Actie: totaal 2. Wijkgemeente 1. Diaconie 2. Wijkgemeente Geen collecte 1. Diaconie 2. JOP 1. Diaconie: migrantenkerken 2. Wijkgemeente 1. Diaconie: De Nieuwe Loot 2. Wijkgemeente

Begintijdstip kerkdiensten: 10.00 uur, tenzij anders vermeld Jeugdkerk: 9 en 23 maart, Bosbeskapel Vespers in de 40 dagen tijd Datum Tijd 5 mrt 19.00 uur 12 mrt 19.00 uur 22 mrt 19.00 uur

Stille Zaterdag

Kerkdiensten Prevastichting Datum Voorganger 2 mrt Mw. ds. N. Aarnoutse-Zeeman 9 mrt Dr. N. Schelhaas 16 mrt Ds. H. de Bruyne 23 mrt Mw. ds. M. Sijbrandij-Verbist 30 mrt Mw. ds. N. Aarnoutse-Zeeman? Begintijdstip kerkdiensten: 10.30 uur; adres: Mgr. Nolenslaan 20 Agenda overige activiteiten Datum Tijd Wat? 20.00 uur Vergadering moderamen 3 mrt 6 mrt 14.30 uur Vensters op Jezus 6 mrt 19.30 uur Rituelen 12 mrt 14.30 uur Ouderengespreksgroep 19.30 uur Vergadering wijkdiaconie 12 mrt 17 mrt 14.30 uur Maandagmiddaggroep

Datum 19 mrt 25 mrt 26 mrt 3 apr 10 apr

Tijd 20.00 uur 20.00 uur 20.00 uur 19.30 uur 20.00 uur

Wat? Jongerengespreksgroep 50+ groep Vergadering liturgiecommissie Rituelen Leeskring

Iedere dinsdagmiddag, 14.30-16.30 uur, Ouderensoos Bosbeskapel Iedere dinsdagmorgen, 10.00-12.00 uur, Creatieve Club

Enkele zakelijke gegevens Predikant Ds. J.C. Eikelboom, Druivenstraat 53, 2564 VE Den Haag, tel. 3680761, e-mail: [email protected] Telefonisch bereikbaar: maandag t/m vrijdag van 9.00-9.30 uur en maandag- t/m donderdagavond van 19.00 - 19.30 uur. Vrij: woensdagmiddag en zaterdag. Scriba: Ledenadministratie: Adres Bosbeskapel: Website:

Mw. J.M. van der Jagt, Mahatma Gandhistraat 11, 2552 PA Den Haag, tel. 3975168, e-mail: [email protected] J. Willemsen, Thorbeckelaan 338 B, 2564 BZ Den Haag, tel. 3681414, e-mail: [email protected] Bosbesstraat 5, 2564 PA Den Haag, tel. 3689796 www.bosbeskapel.nl

3

GRENZELOZE LIEFDE Op de twee grote feesten Kerst en Pasen liggen de schriftlezingen vast. Dat is al heel lang het geval. De Kerstmorgen begint met poëzie. Dan wordt in de christelijke gemeente overal ter wereld de hymnische proloog van het Johannesevangelie (1,1-18) gelezen. Wat vraagt de geboorte van dit kind anders dan een gedicht, waarin de hoorder het geheim verteld krijgt waar hij vandaan komt? Uit Gods spreken, een spreken dat zich kwetsbaar heeft gemaakt en vlees is geworden. En op de Paasmorgen? Dan krijgen we het directe vervolg van de Goede Vrijdag te horen. Na de Johannespassion (18,1-19,42) het verhaal van Jezus’ verschijning aan Maria (Johannes 20,1-18). Rijke teksten Eeuwenlang wordt op de Eerste Paasdag Johannes 20,1-18 gelezen, dat wonderlijke verhaal van een wedloop tussen Petrus en de andere (niet bij name genoemde) leerling, om nog maar te zwijgen van die bijzondere ontmoeting tussen de Magdaleense Maria en Jezus. Het is een vreugde om over zulke ongelooflijk rijke teksten te mogen preken. Laat ik hierover volstrekt duidelijk zijn. En toch vind ik het jammer, wanneer de andere Paasevangeliën ongehoord zouden blijven. Nou, dat is niet helemaal waar, want het Paasevangelie van Marcus 16,1-8 met dat raadselachtige slot: ‘ze zeiden niemand iets, want ze waren bevreesd’, klinkt aan het eind van de Paasnachtviering. Dat Lucas 24, het verhaal van de Emmaüsgangers ‘nooit’ gehoord wordt, ligt eraan dat dit verhaal op het (Lutherse) rooster voor de Tweede Paasdag staat. Bij ons is de kerk dan dicht. Of toch maar een keer opendoen om ‘het verhaal van de liturgie’ te horen. Nu dat hoeft niet, het verhaal staat gelukkig ook in het gemeenschappelijke rooster voor de Tweede Zondag van Pasen (het C-jaar). Eén Paasevangelie ontbreekt in het geheel: Matteüs 28,1-20, waarin we van het graf naar de berg gaan om aan het slot de troostrijke woorden te horen: ‘Zie, ik ben met u al de dagen tot aan de voleinding van de wereldtijd.’ Het is een verhaal van een heel andere schoonheid. We zitten op dit moment in het A-jaar, waarin het Matteüsevangelie gelezen wordt. Dus waarom niet een keer afwijken van een traditie? Wil de regel van de kerk bevestigd worden, dan is tenslotte een uitzondering nodig. En waarom zou dat niet Pasen 2008 zijn? Een biografie van Jezus? Om het bijzondere van het Paasevangelie van Matteüs goed in het vizier te krijgen moet je eerst naar het complete evangelie kijken. Om dit verhaal echter met begrip te kunnen lezen, moet je weten om wat voor een soort verhaal het hier gaat. Anders is er gerede kans om uit de bocht te vliegen. Een advertentie in de krant moet ook

anders gelezen worden dan een recensie van een film. Bij Matteüs lijkt dat een open deur? ‘Je hebt met een evangelie van doen.’ U hebt gelijk, maar weet u dan wat daarmee wordt aangeduid? De bijbelse theologen zijn er nog steeds niet uit, waarmee zo’n verhaal als Matteüs is te vergelijken. Typisch voor theologen om weer moeilijk te doen? Dat is het toch niet. Het is zoeken naar de sleutel, waarmee de teksten opengaan. De evangeliën willen nog wel eens opgevat worden als biografieën. Dat lijkt alleszins aannemelijk. Het hele leven van Jezus trekt aan ons voorbij: van het begin tot het einde. In Matteüs 1,18-25 horen we van zijn geboorte. Nou nee. De geboorte zelf wordt niet echt verteld. Die zit verscholen in Matteüs 1,25. Waar Lucas hetzelfde vertelt vanuit het perspectief van de vrouw, zodat Lucas 2 ook echt een geboorteverhaal is, daar vertelt Matteüs het vanuit de man, zodat van een verwekkingsverhaal sprake is. Dan verbaast het niet dat de geboorte zelf zo merkwaardig aan de orde komt. Naar boven kijken Toch past het genre van de biografie niet op Matteüs - en daarmee kom ik steeds dichterbij de Paasboodschap - want het verhaal was dan in hoofdstuk 27, vers 56 afgelopen met Jezus’ kruisdood. Het zou de biografie geweest zijn van een mens, met wie het na een mooi begin weldra bergafwaarts ging; hij stierf een roemloze, wat zeg ik, hij stierf een smadelijke dood. Wat hierdoor duidelijk wordt, hoezeer heel het evangelie aan dat laatste verhaal, aan Matteüs 28,1-20 hangt. Een ieder begrijpt hoezeer dit verhaal de hoeksteen vormt, waar heel het gebouw (= het christelijk geloof) op rust. Het verhaal van zijn opstanding gaat over de grenzen heen, over de grens van de biografie, waarin we ons eigen levensverhaal (onze eigen biografie) betrokken zien. Die grenzenloosheid is ook helemaal aan het begin van Matteüs te zien, in het geslachtsregister, door iedereen overgeslagen behalve door iemand die in genealogie is geïnteresseerd. Dan zijn het vijf vrouwen die bestaande grenzen oversteken. Waar die grenzenloosheid het beeld van is? Daarvoor moet u naar boven kijken. U begrijpt, dat bedoel ik letterlijk en figuurlijk, dus niet alleen naar de titel boven dit artikel. Pasen heeft eigenlijk een hele simpele boodschap: ‘Ik heb jou mateloos, ik heb jou grenzeloos lief.’ Dat komt door de opstanding, die bij Matteüs en Johannes tegelijkertijd hemelvaart is. Omdat u en ik anders niet zouden weten dat het God (in de hemel) is die zo volledig op uw levensverhaal betrokken is, die met u over berg en dal gaat. Nico Riemersma

4

ACTIVITEITEN IN DE WIJK Vespers op woensdagavond In de Veertigdagentijd zijn er vespers op woensdagavond. De vesper van 5 maart wordt muzikaal omlijst door Gerard de Goey; die van 12 maart door het zangsextet onder leiding van Tineke de Vos. De vespers beginnen om 19.00 uur. In de stille week wordt op woensdagavond geen vesper gehouden. Diensten rond Pasen Rond Pasen wordt een viertal diensten in de Bosbeskapel gehouden. Witte Donderdag Op Witte Donderdag gedenken we de instelling van het avondmaal. De kleur is wit, omdat deze avond het begin is van de Paasviering, die dus gekleurd wordt door de overwinning op

de dood. We vieren dan het avondmaal in een kring. Deze viering trekt de laatste jaren steeds meer bezoekers, waar ik blij om ben. De reden zal wel zijn, dat deze viering in de kring een intimiteit en verstilling kent, die bij andere vieringen ontbreekt. Goede Vrijdag Goede Vrijdag maakt deel uit van de viering van Pasen als overgang van de dood naar het leven. De viering van deze vrijdag geeft aan Pasen haar onmisbare diepgang. In de dienst wordt het Matteüs-evangelie gelezen en zingt een ensemble onder leiding van Tineke de Vos koralen uit de Matthäus Passion. Aan dit ensemble doet een aantal zeer ervaren Matthäus Passion-zangers mee. Het belooft een ingetogen en stemmige dienst te worden. Stille zaterdag Op Stille Zaterdag is er ‘s avonds een vesper. Aan deze vesper werken Eric Schulp (piano) en Berdine van Bemmel (fluit) mee. Paasmorgen Op de morgen van Pasen is er een opgewekte dienst in

5 majeur: er valt iets te vieren. Het halleluja zal niet van de lucht zijn. De cantorij zingt en Jan Oosterveen blaast op zijn trompet. Jan Eikelboom Paasnachtwake De nacht tussen Stille Zaterdag en Paasochtend is misschien wel de spannendste nacht van het hele jaar. Waken en wachten, de stilte op je in laten werken, uitzien naar het licht van de morgen, het licht van Pasen. De weg van Jezus gedenken en je bezinnen op je eigen spoor in deze wereld. Zou het niet mooi zijn om die nacht samen met elkaar door te brengen, zingend en zwijgend, luisterend en dommelend, actief en naar binnen gekeerd. De vieringen in de Stille Week, op Witte Donderdag, Goede Vrijdag en Stille Zaterdag hebben alle drie een eigen karakter en ze horen onlosmakelijk bij elkaar. Dit jaar hopen we daar nog een andere viering aan toe te voegen en wel in de nacht die volgt op Stille Zaterdag: een Paasnachtwake. Deze wake begint op zaterdag 22 maart 2008 om 24.00 uur en duurt tot ongeveer 8.00 uur ‘s morgens en vindt plaats in de Exoduskerk, Berensteinlaan 263. Het thema van deze nacht is: ‘wake up call’. Op het programma staan tal van activiteiten, zoals: • vanaf 24.00 uur is er op elk heel uur een korte viering. Om 5.00 uur vindt de laatste viering van deze nachtwake plaats; • je kunt je eigen Paaskaars maken; • we doen bibliodrama rondom Bijbelverhalen over ‘wachten en waken’; • er is een stiltehoek waarin je je kunt terugtrekken; • je kunt naar verhalen luisteren over ‘wachten en waken’; • er worden matzes gebakken; • er is plek om te schilderen rondom het thema ‘wake up call’. Zo gaan we samen op reis naar de Paasmorgen. De Paasnachtwake is bestemd voor iedereen - jong en oud die samen met anderen wil wachten en waken. Je kunt de hele nacht aanwezig zijn en meedoen of een deel van de wake bijwonen. Er zal ook ruimte zijn om een oogje dicht te doen. Neem dan wel je eigen slaapzak en slaapmatje mee. De nacht wordt afgesloten met een ontbijt en daarna kun je meelopen in de Paasmorgenpelgrimage, die start bij de ingang van Ockenburg. De organisatie van deze Paasnachtwake is in handen van het Predikantenteam Den Haag-ZuidWest en STEK. Voor nadere informatie kun je/kunt u contact opnemen met Jacolien Lambregtse (tel. 318 16 50 of [email protected]) of Meindert Burema (tel. 404 34 70 of [email protected]). Paasmorgenpelgrimage Op Paasmorgen is er een pelgrimage van Ockenburgh naar het strand. De start is om zes uur bij het bruggetje bij de ingang van Ockenburgh aan de Monsterseweg 8b. We lopen door Ockenburgh en door de duinen naar het strand. Onderweg kunnen we verhalen uitwisselen over wat Pasen

kan betekenen in je leven en in deze wereld. We lopen vanuit het donker naar het licht. Op het strand vindt er in het vroege licht een korte viering plaats. Als het kan, graag ‘licht’ meebrengen, zoals een stormlantaarn, lampion of zaklamp. Meer info bij Dukky Schreiber (tel. 0174-29 59 09 of [email protected]) van de Begeleidingsgroep Oecumenische Vieringen. Leeskring over bestseller Kader Abdolah Van de roman ‘Het huis van de moskee’ van Kader Abdolah zijn inmiddels meer dan 200.000 exemplaren verkocht. Bij de verkiezing van het beste boek in de Nederlandse literatuur kwam het op de tiende plaats te staan. Ik hecht niet zo aan modieuze verkiezingen, maar hieruit blijkt wel dat deze roman van Kader Abdolah - een Nederlandse schrijver van Iraanse afkomst - velen aanspreekt. Dit boek over de Islam en over Iran wordt op de leeskring op donderdag 10 april ( anders dan in het programmaboekje staat) om 20.00 uur in de Bosbeskapel besproken. U bent van harte welkom. U hoeft geen vaste deelnemer te zijn aan de leeskring: u kunt ook alleen komen voor de bespreking van dit boek. Jan Eikelboom Avonden over rituelen Rituelen zijn van alle tijden en alle culturen. Ze kunnen een religieuze of niet-religieuze achtergrond en betekenis hebben. De Commissie van Vorming en Toerusting organiseert in maart en april drie avonden over religieuze en kerkelijke rituelen. Op donderdag 6 maart start de serie avonden. Dan wordt aandacht besteed aan het ontdekken van rituelen en heilige gewoontes in je dagelijkse leven. Op donderdag 3 april staat het samengaan van woord en gebaar in de sacramenten centraal, dat zal worden toegespitst op de zegen. Op donderdag 17 april tenslotte gaat het over het ritueel van de uitvaart. Op alle drie avonden zal de liturgiekenner, dichter en Dominicaan Henk Jongerius een inleiding verzorgen. Na de inleiding is er gelegenheid voor gesprek en vragen. In de drie bijeenkomsten is er ook muzikale aandacht voor de Schriftliederen van Jongerius en de componist Jan Raas. De avonden beginnen om 19.30 uur in de Bosbeskapel en eindigen om uiterlijk 22.00 uur. Vanaf 19.00 uur is er inloop met koffie en thee. De avonden kunnen ook los van elkaar worden bezocht. De toegang bedraagt € 2 per avond. 50+ groep Onze wijkpredikant ds. Jan Eikelboom sprak op 29 januari voor onze groep over het onderwerp: “Je hoeft toch niet te geloven om een goed mens te zijn?”. Waarom, zo vroeg de inleider zich af,

6 wordt deze opmerking tegenwoordig zo vaak gemaakt. Wellicht uit onzekerheid of als een soort verontschuldiging omdat de kinderen niet meer naar de kerk gaan? Verschillende aanwezigen benadrukten dat christenen geen betere mensen zijn dan niet-christenen. Humanisten kunnen soms een voorbeeld zijn voor christenen. Ds. Eikelboom bracht dit aspect ook naar voren in zijn inleiding. Hij wees er op dat volgens Romeinen 2 ongelovigen vanuit hun geweten het goede doen. Dit zou kunnen leiden tot de conclusie dat men niet gelovig hoeft te zijn om een goed mens te zijn. Twee gelijkenissen van Jezus wijzen ook in die richting. Dit zijn de gelijkenis van de barmhartige Samaritaan en die van de scheiding van de schapen en de bokken in Matteus 25. De inleider wees er verder op dat de Tien Geboden overeen komen met natuurwetten. En in de Spreuken treffen we wijsheden aan die ook onder de volken rondom Israël werden geleerd. Filosofen uit de klassieke oudheid, bijvoorbeeld de Stoa, hebben eveneens bijgedragen aan de opvattingen over waarden en normen. Men noemde het toen deugden, zoals daar zijn: moed, maat, verstandigheid en rechtvaardigheid. Dit thema krijgt ook in onze tijd aandacht. In Trouw is onlangs een serie gestart over de deugden In onze moderne samenleving is het debat over normen en waarden actueel. Wat kan de christelijke traditie aan deze discussie bijdragen? Het christelijk geloof heeft veel aan invloed verloren. Men kan zich dan ook afvragen wat het verminderen van deze invloed voor gevolgen heeft op het waarden- en normbesef. Welke belangrijke waarden heeft de christelijke traditie te bieden? Volgens de inleider schuilt het specifieke van de christelijke ethiek in wat Boerwinkel noemde “meer dan het gewone”. Dat is te vinden in Lukas 6 vers 27-36 de Bergrede. Jezus geeft met deze woorden creatievere oplossingen aan voor conflicten. Liefde voor de vijand bijvoorbeeld is niet zo maar te vertalen in regels die voor iedereen gelden, maar geeft wel een verrassingseffect. Conclusie: met mededogen als drijfveer heeft het christelijk geloof veel te bieden wat niet verloren zou mogen gaan. De volgende bijeenkomst van de 50+ groep zal worden gehouden op 25 maart. Ds. Jan Eikelboom zal dan spreken over ‘Wordt het kwaad ooit overwonnen? Is er iets veranderd in de wereld na Pasen?’ Ria Onderstal- de Lijser Van volkskerk naar volkerenkerk? Het gonst van de religiositeit in Den Haag. In het weekeinde hebben in onze stad meer dan 70 talen christelijke liturgische vieringen plaats. Dit zei ds. Willem Jansen in een inleiding op de medewerkersavond die op 30 januari in de Bosbeskapel werd gehouden. Ds. Jansen, die in Den Haag werkzaam is als pastoraal missionair predikant, sprak over het thema ‘Kerk zijn in de stad’. Hij wees erop dat de religie weer terug is in het publiek domein. Er wordt meer dan enkele jaren geleden gesproken over de betekenis van het geloof. De discussie tussen christendom en islam trekt daarbij veel belangstelling. Ds. Jansen vroeg aandacht voor een ander aspect. Er zijn in Nederland momenteel ongeveer 900.000 moslims. Minder bekend is echter dat er omstreeks 800.000 christenen in ons land zijn die tot migrantenkerken

behoren. In de traditionele protestantse kerken in Den Haag maakt men zich zorg over de vergrijzing. In de migrantenkerken is de jeugd echter sterk vertegenwoordigd. Dit kan betekenen dat over enkele jaren het aantal allochtone christenen in Den Haag de christenen uit de traditionele kerken zal overtreffen. De inleider wees erop dat de wijkgemeente Bosbeskapel en alle andere Haagse kerkgemeenten voor de vraag komen te staan of men zich zal ontwikkelen van volkskerk tot een multiculturele volkerenkerk. Afscheid Hierna werd afscheid genomen van enkele medewerkers. Kerkenraadsvoorzitter Ronald Oudshoorn beklemtoonde de maatschappelijke betekenis van het vrijwilligerswerk. Hij wees erop dat in onze wijkgemeente in totaal 180 gemeenteleden op enige wijze als medewerker actief zijn. Hierna gaf hij een overzicht van medewerkers die - vaak na vele jaren trouwe dienst- hun functie hebben neergelegd. Onder grote hilariteit herinnerde hij er aan de op grond van de ‘Bosbesbloemencriterianorm’ alleen medewerkers die definitief met al hun taken stoppen als dank bloemen krijgen aangeboden. Dit jaar waren dat Arie Wersterduin en Jan Muurling die na het overlijden van Bram Koster tijdelijk veel werk op het terrein van de wijkkerkrentmeesters hebben opgevangen. Verder Anita Houweling en Arnold te Winkel (kinderkerk); Frits van der Laan (ZWO) en tenslotte An Ruijl en Annie Tuit die vanuit het Gemeentecontact ouderen in onze wijk hebben bezocht. De avond werd zoals gebruikelijk besloten met een informeel samenzijn. Hans van Spanning

UIT DE KERKENRAAD De kerkenraad kwam op 4 februari bijeen. Het eerste deel van de vergadering stond het pastoraat centraal. Hierbij was ook een vertegenwoordiging van het pastoraal team en het gemeentecontact aanwezig. Uitgangspunt was de evaluatie van de pastorale werkwijze die in het najaar van 2007 gemaakt is. De doelstelling is dat de gemeente een gemeenschap vormt, waarbinnen mensen bij elkaar betrokken raken en het geloof met elkaar delen. Het pastoraat kan worden omschreven als omzien naar elkaar, hierbij is dus de hele gemeente betrokken. Wat gemist wordt, is betrokkenheid op mensen van buiten de gemeente. Er zijn wel activiteiten die mensen van buiten trekken, zoals het maaltijdproject, de tuin en de vakantieweken. Jonge gezinnen en jongeren krijgen in het pastoraat weinig aandacht. De kring over geloofsopvoeding vorig jaar kreeg massale belangstelling. Maar overigens is het lastig deze groep met een gesprek te binden. De Algemene Kerkenraad heeft besloten om bij toekenning van predikantsformatie in de toekomst uit te gaan van het aantal betalende leden en niet meer van het aantal leden dat met de Actie Kerkbalans wordt aangeschreven. De Algemene Kerkenraad zal onderzoeken wat er gedaan kan worden aan het probleem dat gemeenteleden na een verhuizing binnen de Protestantse Gemeente ‘s-Gravenhage automatisch naar hun nieuwe wijk worden overge-

7 schreven. In de praktijk blijkt dat zij pas na veel moeite weer in de administratie van hun oude wijk kunnen worden opgenomen. Maaike en Linda Hagemans waren blij met de cheque die ze namens Stichting De Opkikker in de dienst van 20 januari in ontvangst mochten nemen. Er zijn door een fout op het Kerkelijk Bureau bij de Actie Kerkbalans in een aantal gevallen verkeerde brieven gestuurd. De commissie geldwerving is dit aan het uitzoeken en zal het zoveel mogelijk rechtzetten. De medewerkersavond werd door de kerkenraadsleden als positief ervaren. De pastoraal missionair predikant ds. Willem Jansen gaf een heel boeiende presentatie over zijn ontmoetingen met christenen uit migrantenkerken en met moslims. Nadere informatie over deze avond leest u elders in dit nummer van ‘Lopend Vuurtje’. Jacqueline van der Jagt

ZWO Paasgroeten aan gevangenen Ook dit jaar wil de ZWO-commissie samen met u paasgroeten overbrengen aan gevangenen in binnen- en buitenland. Met de kaarten willen we de gevangenen laten

weten dat zij waardevolle mensen zijn in Christus’ ogen: er wordt aan hen gedacht, er wordt voor hen gebeden. Dit jaar is het thema ‘Zien met nieuwe ogen’ Na de opstanding van Jezus zagen de vrouwen de verre-

zen Heer in de tuin. Ze konden hun ogen haast niet geloven. Maar ze waren ook in verwarring over wie ze zagen. Ze dachten immers dat het de tuinman was. Om God te zien heb je misschien wel heel bijzondere ogen nodig. Wie verder wil kijken dan de banaliteit van onze wereld, moet misschien wel anders leren kijken. En dat geldt niet alleen voor de mensen in de gevangenis Een groep jonge gedetineerden uit de Koepelgevangenis in Breda maakte dit jaar de ecolinetekeningen die zijn gebruikt voor de Paasgroetenactie 2008. Samen met de justitiepredikante in Breda, spraken zij over de blik die je nodig hebt om iets van God te kunnen zien in je leven. Hoe kijk je? En hoe kijk je naar jezelf? Wie ben jij in de ogen van God? En hoe kijk je dan naar anderen? De kaarten worden op zondag, 9 maart, verkocht voor € 1,-. Dit is inclusief postzegel. U kunt de kaarten voorzien van een groet of een gedicht. Onderteken de kaart alleen met uw naam en vermeld nergens uw adres of woonplaats. Wij rekenen ook dit jaar weer op uw medewerking. Koffieconcerten voor Sarana Tijdens de talentenveiling in september 2007 voor het kinderhuis Sarana in Sri Lanka heeft Gerard de Goeij aangeboden om een koffieconcert te geven voor vijf euro per persoon. In overleg met Gerard de Goeij is besloten om niet één, maar twee koffieconcerten te organiseren. Het eerste koffieconcert vindt plaats op zondag 9 maart, na de kerkdienst en na de koffie. Op het programma staan diverse religieuze liederen uit film, musical en opera, zoals bijvoorbeeld de Exodussong van Pat Boone uit de gelijknamige film en Dio di Juda uit de Opera Nabucco van Verdi. Gerard wordt op de piano begeleid door Eric Schulp, die halverwege het programma een nocturne van Chopin zal spelen. Het tweede concert is gepland op zondag 20 april. Beide concerten duren circa 45 minuten. Ook degenen die niet aanwezig waren bij de talentenveiling, maar wel graag komen luisteren, zijn van harte welkom. Inzameling kurk gestopt De ZWO-commissie is gestopt met het inzamelen van kurk. Waarschijnlijk was u dit al bekend uit de mededeling in de voorhal van de Bosbeskapel. In het najaar van 2007 bleek dat het erg moeilijk is geworden om de ingezamelde kurken in te leveren. Daarom heeft de ZWO-commissie besloten met ingang van het nieuw jaar met deze actie te stoppen. Uw uitgebrande waxinelichtjes blijven van harte welkom. Ook uw postzegels en ansichtkaarten zien we graag tegemoet in de bekende verzamelbakken.

WIJKRAAD VAN KERKRENTMEESTERS Kerkbalans 2008 Helaas zijn bij de actie kerkbalans 2008 een aantal acceptgiro’s niet aan het gezinshoofd geadresseerd maar in plaats daarvan aan de partner of echtgenote. Verder is het bedrag dat in 2007 is toegezegd en dat als richtbedrag voor het jaar 2008 vermeld wordt op de acceptgiro van de actie kerkbalans 2008 onjuist afgedrukt. Na diverse controles door de wijkraad van kerkrentmeesters

van de Bosbeskapel en door het kerkelijk bureau van de Haagse protestantse gemeente kunnen we vaststellen dat de gestorte gelden en giften in 2007 op de juiste plaats zijn terechtgekomen. Voor alle duidelijkheid wijzen we er nogmaals op dat deze gelden ten goede komen aan de wijkgemeente Bosbeskapel. Begin februari 2008 heeft de wijkraad van kerkrentmeesters deze controle herhaald.

8 Ledenadministratie Verder herinneren we er aan dat het voor de ledenadministratie van de Bosbeskapel van groot belang is dat de gemeenteleden mutaties over gezinssamenstelling en woon en verblijfplaats doorgeven aan onze

administrateur de heer J. Willemsen. Onlangs heeft hij een nieuw e-mailadres gekregen. In verband hiermee geven wij hierbij zijn adresgegevens door: J. Willemsen; Thorbeckelaan 338 B; 2564 BZ Den Haag; e-mail: [email protected]

FINANCIËN

Opbrengst collecten Datum 1e collecte 6 jan Diakonie 13 jan Diakonie 20 jan Diakonie 27 jan Diakonie

Enkele bank/gironummers

Bedrag € 136,54 € 215,38 € 160,65 € 156,66

Ten behoeve van: Kerkelijke bijdragen

Nummer 635814730

Collectebonnen

2857109

2e collecte Wijkgemeente Wijkgemeente Oecumene/binn & buitenl Wijkgemeente

Bedrag € 128,27 € 190,57 € 160,41 € 126,90

Aantal bezoekers 145 123 149 112

Ten name van: Protestantse Gemeente ’s-Gravenhage (o.v.v.: AKB Bosbeskapel) Bosbeskapel-collecterekening

Plaats Den Haag Den Haag

(bij overschrijving graag vermelden wat u wilt ontvangen: aantal kaart(en) van 20 bonnen á € 0.50 = € 10.00 en/of aantal kaart(en) van 20 bonnen á € 1.00 = € 20.00)

Bijdragen/giften aan wijkgemeente Bijdragen/giften aan diaconie Bijdragen/giften aan Gemeentecontact

145590607 7654099 3548582

NIEUWS UIT DE GEMEENTE Cheque voor ‘De Opkikker’ In de kerkdienst van 20 januari j.l. is aan Maaike Hagemans als ambassadeur van de stichting ‘De Opkikker’ een cheque van € 1700,00 overhandigd. Dit bedrag is de gezamenlijke opbrengst van het rad van avontuur tijdens de op 2 en 3 november j.l. gehouden bazar en de op 4 november voor deze stichting gehouden diaconale collecte. Stichting ‘De Opkikker’ stelt zich ten doel om aan langdurig zieke kinderen en hun familie een dag ontspanning te geven.

Wijkraad van Kerkrentmeesters Bosbeskapel Diaconie Bosbeskapel Gemeentecontact Bosbeskapel

Den Haag Den Haag Den Haag

ALLERLEI Amnesty International In Nederland leven we in vrijheid. Elders in de wereld zijn er mensen die elke dag reikhalzend naar vrijheid uit zien. Zij zetten zich met al hun energie in om die vrijheid te verwezenlijken. Zij zijn zelfs bereid hun leven hiervoor te wagen. Zonder steun en solidariteit lukt het hen niet om hun doel te bereiken. Amnesty geeft die steun. In de hele wereld roept Amnesty mensen op om zich het lot aan te trekken van hen die nog geen vrijheid hebben. Het is dan ook heel belangrijk dat we met elkaar brieven schrijven. Doet u ook weer mee? De voorbeeldbrieven zullen worden uitgereikt op zondag 30 maart a.s. Bep Dirkzwager, tel. 3971399 Lukas-Passion in de Thomaskerk Op maandag 17 maart wordt de Lukas-Passion van J.S. Bach in de Thomaskerk uitgevoerd. Deze uitvoering wordt verzorgd door het Bachkoor Westland en het West-Nederlands

9 Bach Orkest. Als solisten werken onder andere mee: Hans van Dijk (tenor; evangelist), Djoke Winkler Prins (sopraan) en Albert Moerman

Gebed bij ouderdom en handicaps Waar bent U Heer, Als ik oud ben en moe, En misschien wel ziek Mag ik dan naar U toegaan Haalt u mij zelf wellicht?

(orgel). De uitvoering staat onder leiding van Gerard Bal, cantor-organist van de Oude Kerk van Naaldwijk. De Lukas-Passion begint om 20.00 uur. De Thomaskerk (Harmelenstraat 108) is open vanaf 19.15 uur. Kaarten zijn in de kerk te koop voor € 15,-. Voorverkoop vindt plaats bij muziekhandel Albersen,Groot Hertoginnelaan 182, boekhandel Paagman, Frederik Hendriklaan 217 en Ink-Clinic, Leyweg 539f. Uniek en pakkend theater Onder het motto ‘praat niet over elkaar maar zoek elkaar op’ werd de basis gelegd voor een pakkend theaterstuk, gespeeld door bewoners uit Huize Tichelaar (een beschermde woonvorm) en gemeenteleden/buurtbewoners van de Vredeskapel. Het theaterstuk kwam tot stand via improvisaties en inbreng van de spelers. Het is theater om van te genieten en op je in te laten werken. Eén van de spelers van de Vredeskapel drukt het als volgt uit: ‘Het doet je wat

Waar bent U Heer, Als ik verzwakt van geest Haast maar als een plantje leef Of dat altijd heb gedaan Bent U dan met mij begaan? Aartje Lantermans-Koning

om zo met elkaar bezig te zijn, wij van onze kant met onze zorgen over dagelijkse zaken die er vaak niet wezenlijk toe doen, en aan de andere kant mensen die soms werkelijk alles in het leven kwijt zijn geraakt. Je ontdekt weer eens dat we allemaal mensen zijn met behoefte aan aandacht, gezelschap en genegenheid.’ Een eye-opener zogezegd. Een stuk dat mooi op zijn plaats is in de Vastentijd, waarin veel mensen stil staan bij hun verhouding tot de ander. Er zijn voorstellingen op woensdag 12 maart, donderdag 13 en vrijdag 14 maart in de kerkzaal van de Vredeskapel (Malakkastraat 3) en op woensdag 19, donderdag 20 en vrijdag 21 maart in de kantine van Huize Tichelaar (Toussaintkade 43). Alle voorstelingen beginnen om 20.15 uur

Loosduinse Hoofdstraat 196 2552 AL Den Haag Winkelcentrum Loosduinen Telefoon 070 - 404 2919

100m2 hobbyplezier

en de toegang is vijf euro. Meer informatie kunt u vinden op de website van STEK (www.steknet.nl). Vroege Hollanders. Schilderkunst van de late Middeleeuwen Deze bijzondere tentoonstelling laat zestig religieuze paneelschilderijen zien van rond het jaar 1500. De bezoeker krijgt op een directe manier een beeld van de geloofsbeleving in de late Middeleeuwen, toen de kunst uitsluitend bestond voor de religie. Veel afgebeelde symbolen hebben voor ons hun betekenis verloren, maar de voorstellingen zijn nog even aangrijpend als vijfhonderd jaar geleden. De schilderijen komen voor deze overzichtstentoonstelling eenmalig samen vanuit musea over de hele wereld. De tentoonstelling wordt gehouden van 16 februari tot en met 25 mei. Museum Boijmans Van Beuningen, Museumpark 18-20, Rotterdam, (010) 441 95 61. www.boijmans.nl.

Ambachtelijke Schoenherstellerij Abrikozenstaat 21 2564 VK Den Haag Tel: 070 3251861

BLOEMBINDERIJ VAN DER MAAT

• Ruime sortering Boeketten en Bloemstukken

A P P E L S T R A A T 1 5 5 070 - 323 12 56

• Rouwbloemwerk (eigen lintendrukkerij)

VO L E N DA M L A A N 7 0 0

• Bruidsboeketten

070 - 368 35 37

ZIEKENHUIS LEYENBURG 070 - 329 14 31

Ouderwets vakwerk in een modern jasje • grafeerwerkzaamheden • schaatsen slijpen • klein orthopedischwerk • sleutels • tas en jas reparaties • schoenonderhoudsartikelen Openingstijden: Maandag 9-13 en 14-18, Dinsdag 9-13 en 14-18, Woensdag gesloten, Donderdag 18-21, Vrijdag 9-13 en 14-18, Zaterdag 9-16.

10

De supermarkt voor wat extra’s

• Bezorgservice • Tel./fax: (070) 368 96 78 Abrikozenplein 32 2564 PG Den Haag

Colofon ‘Lopend Vuurtje’ verschijnt elf keer per jaar, telkens aan het begin van de maand. Redactie: Karel van Loon, Hans van Spanning, Ida Terluin, Jan de Vries. E-mailadres, ook voor aanlevering kopij: [email protected] Adres voor inleveren kopij (tenzij elders anders vermeld): Jacques Urlusstraat 33, 2551GX Den Haag, tel. 3251310. Administratie en bezorging: tel. 3688223. Penningmeester: J.J. de Vries, tel. 3682321; ook voor het plaatsen van advertenties. Financiën: Giften zijn welkom op giro 915855 t.n.v. Wijkblad Bosbeskapel te Den Haag. ‘Lopend Vuurtje’ is voor visueel gehandicapten ook verkrijgbaar in braille. Nadere informatie hierover is te krijgen bij CBB, Christelijke Bibliotheek voor Blinden en Slechtzienden, te Ermelo, tel. 0341 565499. ‘Lopend Vuurtje’ is ook te bekijken en als PDF-bestand te downloaden op www.bosbeskapel.nl in de rubriek ‘Nieuws’ De kopij voor het aprilnummer dient uiterlijk zaterdag 15 maart a.s. te worden ingeleverd op het bovengenoemd huisadres of op bovengenoemd e-mailadres. Later ontvangen kopij kan helaas niet worden verwerkt. Aangeboden kopij wordt waar nodig door de redactie bewerkt.

BANKETBAKKERIJ

Specialiteit: Hazelnoottaarten Den Haag Weissenbruchstraat 1c Arabislaan 56 Wassenaar Kerkstraat 71 VOOR BEZORGING

tel. 3249409 tel. 3252734 tel. 5179507 tel. 3246844

Pippelingstraat 30, 2564 RH ’s-Gravenhage - Telefoon: 070-368 26 80 - Fax: 070-325 72 30

…al meer dan 35 jaar, een begrip in Den Haag! Uw officiële Gazelle en Peugeot dealer