Definitief Landschapsplan in het kader van Limburgs Kwaliteitsmenu Ten behoeve van: Afbraak bestaand woonhuis Realisatie nieuwe woning
Dhr. L. van Lier Meijelseweg 18a Heibloem 06-30784001
[email protected] Plattelandsoöperatie Peel & Maas regio Ing. R. Janssen Januari 2013
Landschapsplan dhr. Van Lier Heibloem 1-2013
1
1. Inleiding Op de locatie Meijelseweg 18a is het bedrijf van dhr. Leo van Lier gevestigd. Het voorstel van deze ondernemer is om naast het bestaande bedrijf/woning een nieuwe woning te bouwen en de bestaande woning te slopen. De bestaande woning voldoet niet aan de huidige eisen en verbouwen leidt tot hogere kosten en is gekozen voor een nieuwe woning, wat ook meer past in de landelijke sfeer, een zogenaamde boerderijwoning. Deze woning past niet binnen de bestaande bouwkavel en hiervoor dient deze uitgebreid te worden ten zuiden van de bestaande bouwkavel. De gemeente heeft in persoon van mevr. Vries aangegeven dat hiertoe mogelijkheden zijn, maar dat het dient te passen binnen de criteria van de kwaliteitscommissie van de gemeente Leudal. Dit is een nieuw toetsingsorganisatie in navolging van het provinciale LKM om te bepalen op welke wijze en hoeveelheid er geleverd dient te worden om te voldoen aan de noodzakelijke landschappelijke kwaliteit. Daarbij vormt de locatie onderdeel van het differentiatievlak Bufferzone 1, waar in principe niet mag worden gebouwd, maar waar met een juiste erfbeplanting, compensatie, sloop, infiltratie op maat mogelijkheden zijn. Samen met ondernemer is onderstaand landschapsplan met beplantingsplan opgesteld en bijgevoegd. De ondernemer wil graag toewerken naar een fraai plaatje rond zijn nieuwe woning en het totale bedrijf. Dit is namelijk momenteel ook grotendeels aan de orde. Plattelandsoöperatie Peel & Maas regio is gevraagd een landschapsplan op te stellen. Dit is besproken met ondernemer en staat hieronder verder uitgewerkt. Onderstaande beschrijving geeft kort aan op welke wijze het project ligt binnen het beleid en op welke wijze het landschapsplan invulling geeft aan de landschappelijke integratie en kwaliteitsimpuls. 2. Ligging en situatie Het project is gelegen ten noorden van de kern Heibloem en wordt omgeven door de bos-natuur van het gebied Waterbloem. Rond het grote bedrijf zijn enkele kleine percelen aanwezig met deels weiland en deels akker. De weilanden rond het bedrijf met de herten vormen samen met de bestaande beplanting een groene omkadering van het bedrijf. De bestaande woning aan de voorzijde van het totale bedrijf wordt afgebroken en direct naast de bedrijfsgebouwen wordt een nieuwe woning gebouwd. Een woning in boerderijstijl en op de juiste manier geïntegreerd op deze plek. (zie kaartje 1) De nieuwe woning zal op gelijke maaiveldhoogte worden gebouwd als dat ook de huidige woning staat. Vanuit de Kwaliteitscommissie is het noodzakelijk dat de nieuwbouw landschappelijk wordt ingericht en als tegenprestatie wordt ook de bestaande bebouwing landschappelijk geïntegreerd in het landschap. Daarnaast vormt ook de architectuur nieuwbouw en kleurgebruik al een integratie in zijn omgeving.
Landschapsplan dhr. Van Lier Heibloem 1-2013
2
Kaartje 1: Ligging bedrijf en bijbehorende percelen op deze locatie 3. Doelstelling en uitgangspunten landschapsplan Het doel is om middels een juiste (passend bij authentieke) vormgeving/kleur van de nieuwbouw boerderijwoning iets moois en landelijks te creëren. Samen met een juiste inpassing en tegenprestatie wordt een bijdrage geleverd aan en passend binnen de gewenste landschappelijke kwaliteit van het erf, het bedrijf en het omliggende cultuurlandschap. Dit is voor de gemeente een randvoorwaarde voor verdere medewerking en dient op maat van het project/kwaliteitscommissie te geschieden. Hierbij wordt gekeken naar het totale perceel vanuit de landschappelijke omgeving. Het doel hierbij is aansluiting te vinden bij het provinciaal en gemeentelijk beleid en hiermee de gewenste landschappelijke streefbeelden te realiseren. Daarnaast kunnen andere suggesties ten behoeve van de gewenste tegenprestatie gedaan worden ter verbetering van de omgevingskwaliteit. 4. Beleid Vanuit het beleid zijn enkele beleidsstukken zeer relevant. Dit is achtereenvolgens: # Landschapskader # LandschapsOntwikkelingsPlan
Landschapsplan dhr. Van Lier Heibloem 1-2013
3
5. Provinciaal en gemeentelijk Groenbeleid Op de Groene waarden kaart vanuit het POL is het project gelegen binnen de huidige POG zone, wat ook staat aangemerkt als ecologische verbindingszone. Een goede landschappelijke inpassing, aankleding, versterking en bescherming van de aanwezige omgevingskwaliteit gelden in dit gebied als basisrandvoorwaarde. Daarnaast is het wenselijk om ten behoeve van de noodzakelijke tegenprestatie inzet te plegen om de landschappelijke en de ecologische kwaliteit verder te vergroten. Het Natuurgebiedsplan is opgesteld vanuit de provincie en hierin staat aangegeven welke natuurwaarden er aanwezig zijn in bepaalde gebieden en welke maatregelen wenselijk zijn om de kwantiteit en kwaliteit van bos, natuur en landschap te vergroten cq. te verbeteren. Het project is gelegen is in een wit gebied; het bestaande bosgebied is wel opgenomen als natuur met boscomponent. Het landschapskader (kaart 2) van de provincie Limburg geeft aan hoe het landschap is opgebouwd en op welke wijze nieuwe ontwikkelingen bijdragen aan de herkenbaarheid van het landschap. Het project is gelegen in de enclave waar stimulering van erfbeplanting en groenstructuren wenselijk is. Daarnaast vormt de verdere omgeving van dit project een zone waar boselementen toegevoegd kunnen worden en waar ten zuiden de beekdallaagte verder versterkt kan worden.
Locatie bedrijf
Stimuleren groenstructuren en erfbeplantingen
Ontwikkelzone boselementen
Versterken beekdal en laagte erfbeplantingen
Kaart 2: Landschapskader Noord- en Midden Limburg Het Landschapsontwikkelingsplan (kaart 3) van Leudal (Tuin van Limburg) geeft aan dat het bedrijf en nieuwe woning ligt binnen zone, waar langs de hoofdstructuurlijn (Meijelseweg) transparante beplanting nagestreefd wordt. Verder is dit de randzone van de nabijgelegen dorpen, waar de uitloopmogelijkheden versterkt dienen te worden.
Landschapsplan dhr. Van Lier Heibloem 1-2013
4
Locatie bedrijf
Nastreven transparante beplanting
Recreatief uitloopgebied versterken
Structuurbepalende lijn versterken
Kaart 3: Tuin van Limburg; gewenste maatregelenkaart 6. Historie van het gebied Op kaart 4 is te zien dat begin 1900 deze locatie een open enclave was tussen bestaande bosgebied en de halfopen heidegebieden. Dit waren de zogenaamde kampontginningen, welke buiten de kern/gesticht zich als agrarische bedrijven ontwikkelde.
Plek van de locatie bedrijf
Kaart 4: Historische kaart 1900
Landschapsplan dhr. Van Lier Heibloem 1-2013
5
De bestaande bebouwing heeft momenteel geen cultuurhistorische waarde, daar dit in de jaren 60 is gebouwd en de stallen veelal in de afgelopen jaren. 7. Huidige aanwezige natuur- en landschapswaarden Onderstaande tekening geeft weer binnen de rode lijnen de huidige beplanting van de eigenaar.
Infiltratiegeulen met 2 knotwilgen
Veldesdoornhaag
Knotwilg nabij heuvel Lindebomenrij Haagbeukhaag met Lindes
Paardekastanje
Gewone Esdoorn bomen
Voortuin met Ligusterhagen, Laurierhaag en leilindes en Leiplataan
Paardekastanje
Kaart 5: Huidige situatie op eigendom ondernemer Het project is gelegen tussen de Meijelseweg en het bos-natuurgebied Waterbloem. Een open enclave net buiten de kern van Heibloem. Van oorsprong een kampontginning met enkele wegen naar de omliggende heide en de kern van Heibloem. Landschappelijk is het momenteel een fors bedrijf, wat omkadert wordt door luchtige beplanting en het omliggende bosgebied. Zo is het momenteel een aardig geheel. Qua natuurwaarden is het momenteel een bestaand bedrijf met woning omgeven door grotendeels bosgebied en de aanliggende hertenweitjes en kleine akker. Dit bosgebied ten noorden met veelal naaldhout en rand eiken en erfbeplanting rond het bedrijf geeft enige natuurwaarden. Daarnaast geeft de bomenstrook langs het gemeentepas aan de noordzijde een structuurvormend elementen en ecologische lijn in het landschap, wat aansluit op achterliggende bosgebied.
Landschapsplan dhr. Van Lier Heibloem 1-2013
6
QuickScan flora en fauna: Vanuit de provinciale kartering komt voort dat op de percelen rond de gebouwen in 2012 de Holenduif en Zwarte roodstaart is gespot. Dit is ook al gebleken uit de oudere kartering van 1999. Verder zijn de omliggende bosgebieden vanuit de meest recente kartering veelal naaldhout, voedselarm en verruigt en loofbos, voedselarm en slecht ontwikkelde soortenarme ondergroei. Dit biedt weinig aanknopingen voor ontwikkeling groene waarden. Het project behelst de bouw van een woning in de bestaande tuin van de ondernemer. Hiermee is duidelijk en vanuit opsteller plan, die situatie kent terplekke, dat dit plangebied (tuin) geen deel uitmaakt van een biotoop voor beschermde flora en fauna. Hiermee kan geconcludeerd worden dat een nadere flora en fauna scan niet noodzakelijk is. Het huidige water van de bestaande gebouwen wordt afgevoerd naar de gegraven waterloop rond het erf en de GHG grondwater zit hier op gemiddeld 1,20 meter onder maaiveld, maar varieert per plek door helling van het perceel naar de zuidzijde. 8. Visie landschapsplan De onderstaande visie geeft weer op welke wijze het landschapsplan bijdraagt aan de kwaliteit van landschap en natuur op en in de omgeving van het project. Gezien de criteria van de kwaliteitscommissie is het wenselijk de nieuwe bebouwing landschappelijk te integreren en als tegenprestatie het geheel landschappelijk en ecologisch te bezien en zaken toe te voegen. Daarnaast moet voldaan worden aan de Watertoets. Landschap De landschappelijke inpassing van de nieuwe woning en het gehele bedrijf in het omliggende cultuurlandschap dient ook een bijdrage te leveren aan de landschapskwaliteit/landschapsstructuur van het geheel in zijn omgeving. Het doel hierbij is ook de structuur van het landschap te versterken en de herkenbaarheid en aantrekkelijkheid te vergroten. Door het nieuwe woonhuis met hagen en bomen te koppelen aan het bestaande erf wordt eenheid verkregen. De hagen aan de voorzijde en de boomweide op locatie bestaande huis geven een aantrekkelijke (rustieke) voorkant van het bedrijf samen met de nieuwe woning, waar de juiste sier-beplanting afgestemd wordt op de sfeer van de boerderijwoning. Voor de nieuwe woning zal de grasvegetatie zorgen dat de boerderijwoning mooi open in the picture staat. Door de bestaande laurierhagen om te vormen naar inheemse haag is het ook hier een kwaliteitsimpuls. Door rond de bestaande stallen als extra tegenprestatie de bomenrijen aan te vullen en nabij de infiltratiesloten knotbomenrijen aan te planten vormt dit een compact groene lijst rond de gebouwen en wordt vanuit de straat het doorzicht langs bebouwing en groen behouden. Voor de nieuwe woning dient het regenwater geïnfiltreerd te worden en is het wenselijk dit te doen in een infiltratielaagte op laagste deel van het perceel, dat met enige vegetatie ook een element is wat past binnen deze lagere beeldallaagte. Door deze percelen in te zaaien met gras en te laten begrazen door de herten, ontstaat er al een aantrekkelijk landschappelijk beeld.
Landschapsplan dhr. Van Lier Heibloem 1-2013
7
De bestaande woning verdwijnt en creëert ruimte voor een boomweide en de nieuwe woning zal op boerderijachtige wijze worden gebouwd, dat met deze boomgaard en de leibomen een aantrekkelijk aanzicht wordt. Natuur en water Door de aanplant van de knotbomenrij de hagen, de poel met struweel en boomweide ontstaat er rond de nieuwe en bestaande bebouwing extra variatie en zo ecologische waarden. Deze variatie op de grens naar het bestaande bosgebied, draagt bij aan schuil- en nestgelegenheid voor vogels, dieren en planten. Wellicht kan een nestkast voor de holenduif geïntegreerd worden aan de achterzijde van het bestaand gebouw, om ook voor deze soort mogelijkheden te bieden. Op een hoger schaalniveau is gekeken dat de twee omliggende natuurgebieden (oost en westzijde) door de aanleg van de nieuwe aanplant meer verbonden worden. De noordzijde heeft dit al mede door laan zandpad en de zuidzijde (laagte) verkrijgt een verbindende schakel door de aan te leggen elementen aan deze zijde. Door de weitjes open te houden blijft de landschappelijke open enclave tussen de natuurgebieden waarneembaar. Vanuit de Watertoets is het wenselijk om het regenwater van de nieuwe bebouwing te infiltreren op het erf in de infiltratielaagte uithoek perceel. Hiervoor is met het nieuwe woonhuis en verharding met beoogde oppervlakte van 600 m2 en met T=10 een dynamische buffer noodzakelijk van 30 m3. Door een infiltratielaagte te creëren op aangegeven locatie met de GHG grondwaterstand op 1,00 meter is er een dynamische bufferhoogte van 0,80 m en is een nat oppervlakte nodig van 40 m2. Hier kan het regenwater worden opgevangen en infiltreren. Door middel van een uitstroomvoorziening op 1,00 meter onder maaiveld wordt het niet geïnfiltreerde water afgevoerd naar de bermsloot, maar dit zal weinig aan de orde zijn.
Landschapsplan dhr. Van Lier Heibloem 1-2013
8
D: Aanplant knotwilg rond bestaande stallen
C: Aanplant Elzen langs inrit en stal huis
Verplaatste Leilindes
B: Aanplant hoogstamboomweide plek oude huis
E: Aanleg infiltratielaagte
A: Aanplant Beukenhaag met Noot/kastanje bij nieuw huis
Kaart 6: Landschapsplan met nieuwe elementen op perceel 9. Landschapsplan en beplantingsplan Op bijgevoegd plan is weergegeven hoe de visie vertaald is en staat in onderstaande paragraaf omschreven. Basisinspanning rond nieuw woonhuis: A: Aanplant hagen en bomen rond voorzijde en rond nieuw woonhuis Deze haag vormt de eenheidsverbinding tussen oud erf en het uitgebreide erf. Met en gehele Beukenhaag Fagus sylvatica 4 st. meter en een hoogte van 1,20 meter ontstaat er een groene rand rondom gehele nieuw erf. Plantsoen heeft maar 80-100 en wordt jaarlijks geknipt. De bomen in de haag rond nieuw huis zijn: 3 Tamme kastanje Castanea sativa 3 Okkernoot Juglans regia 1 (toegangsboom) Paardekastanje Aesculus hippocastanum De bomen hebben bij aanplant een maat van begeleidingssnoei uitgroeien tot volwassen bomen.
16-18
en
kunnen
met
Tenslotte worden de leilindes van voor het oude woonhuis verplaatst naar voor het nieuwe huis, wat past bij de boerderijsfeer van het huis en geeft meteen body.
Landschapsplan dhr. Van Lier Heibloem 1-2013
9
Beheer en Onderhoud: De aangeplante bomen zullen met een minimale begeleiding snoei wordt geleid tot volwassen bomen en hebben behalve opkroning en eventuele dubbele kop geen verdere snoei nodig. De Verplaatste leibomen worden, net als momenteel jaarlijks of 2-jaarlijks gesnoeid, zoals dit bij de leibomen gedaan behoort te worden. Tegenprestaties: B: Aanplant boomweide plek oud huis Dit wordt somber ingericht, daar tuin verplaatst wordt rond nieuwe huis. Door aanplant van een fruitboomweide met makkelijke soorten, ontstaat er een luchtige ingang en voorzijde. Op de aangegeven plaatsen worden 11 fruitbomen toegevoegd (onderlinge afstand 10 meter), wat past in de sfeer van het nabijgelegen landelijke woonhuis. De volgende soorten worden aangeplant: 3 Prunus Kordia Kers 1 Prunus Bigareau Napoleon Kers 3 Prunus Van Kers 1 Mespilus germanica Mispel 1 Cydonia oblonga Kweepeer 2 Pyrus hybr. Peer Deze bomen hebben bij aanplant een maat van 16-18. Beheer en Onderhoud: De aangeplante bomen zijn zo gekozen dat een erg intensief en moeilijk fruitsnoeibeheer niet noodzakelijk is (behalve bij de 2 peren). De Peren worden als hoogstamfruit jaarlijks gesnoeid, om de mooie peervorm te verkrijgen en een vrucht leverende boom te verkrijgen. De overige fruitbomen, ook hoogstam, zal jaarlijks worden gecontroleerd op dubbele kop of schuurtaken en heeft behalve enige opkroning weinig snoei nodig, zodat een volwassen en mooi uitgroeiende boom ontstaat, welke hopelijk ook voldoende vruchten levert. C: Aanplant bomen langs bestaande stal en achterinrit Om deze zijde met groen verder aan te kleden worden hier 9 Elzen (Alnus glutinosa) aangeplant. Deze kunnen natte omstandigheden verdragen en hier wel groeien. De bomen hebben bij aanplant een maat van 16-18, dat gemeente voorschrijft. Beheer en Onderhoud: De aangeplante bomen zullen naast enige opkroning (ivm doorrijhoogte verkeer op bedrijf) geen verdere snoei verkrijgen en zal verder uitgroeien tot mooie volwassen bomen. D: Aanplant knotbomen rond bestaande stallen Hier worden langs de infiltratiesloten 25 knotwilgen geplant als poot. Door deze om de 4 jaar te knotten op hoogte van 1,50 meter, ontstaat er een mooie omkadering van de stal en afronding van deze zijde. De palen hebben een maat van 20-25 bij planten.
Landschapsplan dhr. Van Lier Heibloem 1-2013
10
Beheer en Onderhoud: De Knotten worden als “poot” geplant en vandaar is de eerste 3 jaar noodzakelijk om een knot te verkrijgen (afstropen andere uitlopers). De knot wordt na 3 jaar afgezaagd (niet te kort) en daarna om de 4-5 jaar, waarbij takken eventueel onder de knotrij als houtril verwerkt wordt, wat ook weer aantrekkelijk is voor de heren en schuilgelegenheid voor bijvoorbeeld egels. E: Aanleg infiltratielaagte De infiltratielaagte ligt op de aangegeven plaats en heeft een inhoud van 30 m3 dynamische buffer. Het is de bedoeling dat regenwater van de nieuwe boerderijwoning hierop afgevoerd wordt en kan infiltreren. Met het grondwater op 1,00 meter diepte, een lengte van 10 meter, breedte van 6 meter is dit ruim voldoende. Daarbij heeft de poel een diepte van 1,80 meter en een talud van aan noordzijde van 1: 3 (flauwe overgang weitje) en zuidzijde 1 : 2 en zo ontstaat er laagte welke jaarrond water bevat en ruimte biedt aan al het regenwater om te bufferen en te laten infiltreren. De laagte kan door de herten gebruikt worden om uit te dringen of te baden, maar door het dierenaantal zal het niet verworden tot een “moddergat”, dus een aantrekkelijk beeld houden. In de buitenzijde zal zich enige vegetatie ontwikkelen, zodat hier een spontaan vegetatiestruweel ontstaat wat ecologisch meerwaarde geeft. Een uitstroomvoorziening op hoogte van 1,00 meter garandeert dat met een uitstroomsnelheid van 1 l/sec/ha de buffer altijd ruimte heeft voor een volgende zware regenbui. Naast functioneel is het ook een aantrekkelijk erfelement. Beheer en Onderhoud: De poel zal deels door begrazing beheerd worden en bij extreme groei 1x per 2 jaar uitgemaaid worden. Daarnaast is het de bedoeling dat de poel elke 6 jaar wordt uitgediept met een kraan, zodat hij niet dichtgroeit/dichtslibt en zo zijn functie optimaal blijft vervullen. 10. Conclusie Dit landschapsplan met beplantingsplan geeft weer wat er aangeplant dient te worden. Dit wordt door gemeente vastgelegd bij de vergunningverlening en door de ondernemer op mooie wijze uitgevoerd. Zo ontstaat er een project wat door kwaliteitsimpuls bestaande bebouwing, nieuwe bebouwing en het geheel in groen kader een mooie invulling geeft. Daarnaast geeft dit ook met een juist beheer een ecologische meerwaarde en invulling aan de wens vanuit Bufferzone 1. Toevoegingen in kaders: Door middel van de toevoegingen bij de verschillende elementen is ook beheer en onderhoud duidelijk, zodat gemeente inzicht heeft dat het groen ook op een duurzame wijze wordt beheerd. Dit is voor de ondernemer ook de wens, daar hij een mooi bedrijf voor nu en ook voor de toekomst graag vol trots kan laten zien! PCPM Ing. R. Janssen, Januari 2013
Landschapsplan dhr. Van Lier Heibloem 1-2013
11