Versienummer: 2 Herzieningsdatum: 01-07-2004 Datum eerste versie: 14 juli 1997 Pagina 1 van 10
Document: Welzijn varkens Deel 5 De procesgang Opgesteld door: Werkgroep hygiënecode Goedgekeurd door: PVE
Deel 5 De procesgang
©PVE 2004 WCVa Deel 5
Document: Welzijn varkens Deel 5 De procesgang Opgesteld door: Werkgroep hygiënecode Goedgekeurd door: PVE
Versienummer: 2 Herzieningsdatum: 01-07-2004 Datum eerste versie: 14 juli 1997 Pagina 2 van 10
Inhoudsopgave deel 5 De procesgang Pagina 1. DOEL .............................................................................................................................................. 3 2. RICHTLIJNEN ............................................................................................................................... 3 3. VOORWAARDEN ......................................................................................................................... 4
BIJLAGE 1: CONTROLELIJST PROCESGANG (LADEN)............................................................. 6 BIJLAGE 2: CONTROLELIJST PROCESGANG (TRANSPORT) ................................................... 7 BIJLAGE 3: CONTROLELIJST PROCESGANG (AFLADEN)........................................................ 8 BIJLAGE 4: CONTROLELIJST PROCESGANG (STALRUIMTE) ................................................. 9 BIJLAGE 5: CONTROLELIJST PROCESGANG (FIXATIE EN BEDWELMING) ........................ 10
©PVE 2004 WCVa Deel 5
Document: Welzijn varkens Deel 5 De procesgang Opgesteld door: Werkgroep hygiënecode Goedgekeurd door: PVE
1.
Versienummer: 2 Herzieningsdatum: 01-07-2004 Datum eerste versie: 14 juli 1997 Pagina 3 van 10
Doel
In de procesgang dienen de procedures en voorschriften vastgelegd te worden, waarbij tevens een verantwoordelijke persoon wordt aangewezen. De stappen in de procesgang zijn: 1. Laden 2. Transport 3. Afladen 4. Stalruimte 5. Fixatie en bedwelming
2.
Richtlijnen
Om in de praktijk de vleeskwaliteit terug te koppelen in de aanvoerfase moet er een goed ‘feed back’ systeem beschikbaar zijn. De slachterij bepaalt de kwaliteit en koppelt terug naar de stalbaas, de ondernemer (transport) en chauffeur en de vleesvarkenshouder. Toelichting bij de voorwaarden in paragraaf 3: 1. Een definitie voor ‘wrakke’ dieren wordt gehanteerd zoals beschreven in de Gezondheids- en Welzijnswet. 2. ‘Wrak geworden’ dieren zijn: • Dieren die vóór het transport categorie 1 dieren zijn en tijdens het transport categorie 2 dieren geworden zijn, waarbij gedurende de wachttijd ernstig lijden zal optreden • Dieren die vóór het transport categorie 2 dieren zijn en waarbij gedurende de wachttijd ernstig lijden zal optreden • Dieren die bij het lossen onder de categorie 3 vallen. 3. ‘Wrak geworden’ dieren dienen bedwelmd te worden met meer dan 240 volt gedurende 3 seconden en direct via een hangbaan naar de verbloedingsplaats gebracht en gestoken te worden of via een door PVV en VWA goedgekeurde methode van transport naar de bedwelmingsplaats. Via de stalbaas of de inkoper dient verdere actie naar de transporteur en/of de vleesvarkenshouder ondernomen te worden. 4. De beschreven hulpmiddelen voor het uitladen en opdrijven van de dieren dienen met de grootst mogelijke terughoudendheid te worden gebruikt waarbij ‘slaan’ gelezen moet worden als aanraken en/of een licht tikje geven. Gebruik is bedoeld als correctiemiddel. Het gebruik van de prikkelaar dient zoveel mogelijk beperkt te worden. Een deskundig gebruik van de prikkelaar bij het laden van de veewagen en het drijven in de restrainer kan toegelaten worden. Onder deskundig gebruik wordt verstaan: alléén als andere methoden falen, alléén indien er ruimte is om naar voren te bewegen, alléén toegepast aan het achtereind van het varken, mag niet langer duren dan 2 seconden 5. Indien het niet mogelijk is de dieren op de dag van aanvoer te slachten, kunnen zij tot de volgende morgen blijven liggen. Er dient dan water en voeder voor de dieren beschikbaar te zijn. De overnachtende dieren dienen de volgende morgen als eerste geslacht te worden.
©PVE 2004 WCVa Deel 5
Versienummer: 2 Herzieningsdatum: 01-07-2004 Datum eerste versie: 14 juli 1997 Pagina 4 van 10
Document: Welzijn varkens Deel 5 De procesgang Opgesteld door: Werkgroep hygiënecode Goedgekeurd door: PVE
3.
Voorwaarden
In deze paragraaf worden de volgende aspecten beoordeeld: • Laden en afladen wordt beoordeeld op het deskundig gebruik van hulpmiddelen • Transport wordt beoordeeld op de transportcondities • Bij de processtap stalruimte worden de verschillende parameters, bezettingsdichtheid, het gebruik van douches en klimaat en de rustduur beoordeeld • Bij de processtap fixatie en bedwelming worden de specifieke parameters bij het gebruik van de restrainer en de bedwelmingsapparatuur beoordeeld. Tevens worden de procedures en voorschriften beschreven die bij deze procestappen horen. Hierbij is eveneens een verantwoordelijk persoon aangewezen. Overzicht voorwaarden: 1-5 Voor de toelichting op de nummers wordt verwezen naar paragraaf 2. Processtap Laden 1 1. ‘Wrakke dieren’ 2. Gebruik van stokken, slangen en/of 4 flappen 4 3. Gebruik van prikkelaar Transport 1. Op de vloer een bed zaagsel 2. De beladingsdichtheid (Council dir. EU,1995)* 3. In laadgedeelte traject temperatuur handhaven 4. Kunstmatig ventileren met temperatuurregistratie indien aanwezig 5. Rijgedrag 6. Beren en andere varkens Afladen 1. Rusttijd aangevoerde dieren 2 en 3 2. ‘Wrak geworden’ dieren bedwelmen 3.
Gebruik van stokken, slangen en/of 4 flappen
4. 5.
Gebruik van prikkelaar Lossen en drijven van de dieren in groepen Reiniging van het zaagselbed
6.
4
Norm
Controle
Verantwoordelijk
Diploma Deskundig
1 x per jaar 1 x per jaar
Chauffeur Transporteur
Deskundig
1 x per jaar
Transporteur
2 l/m 2 235 + 25 kg/m
2 x per week Continu
Chauffeur Chauffeur
5 - 25 °C
Permanent
Chauffeur
2
3
50 m /uur/dier
1 x per maand Chauffeur
Rustig Gescheiden
1 x per maand Chauffeur 1 x per maand Chauffeur
Meer dan 2 uur Minder dan 0,1% Minder dan 5 x per dier of 10% per groep 0 x per dier Minder dan 15 dieren Verwijderen
Continu Continu
1 x per maand Stalbaas 1 x per maand Stalbaas 1 x per maand Stalbaas 1 x per maand Chauffeur
* = De beladingsdichtheid wordt aangepast als de wetgeving wordt gewijzigd.
©PVE 2004 WCVa Deel 5
Stalbaas Stalbaas
Versienummer: 2 Herzieningsdatum: 01-07-2004 Datum eerste versie: 14 juli 1997 Pagina 5 van 10
Document: Welzijn varkens Deel 5 De procesgang Opgesteld door: Werkgroep hygiënecode Goedgekeurd door: PVE Processtap Stalruimte 4 1. Gebruik van hulpmiddelen bij drijven 2.
Drijven van de dieren in groepen
3. 4.
De bezettingsdichtheid Gebruik van de douches intermitterend
5.
Rustperiode
5
6.
In stalruimte constante temperatuur handhaven Fixatie en bedwelming 1. Drijven van de dieren in groepen 2. 3.
Gebruik van prikkelaar alleen bij invoer restrainer • Registreren stroomsterkte • Registreren gasconcentratie
4.
Steken na bedwelming
Norm
Controle
Meer dan 10 x per dier of 10% per groep Minder dan 15 dieren 2 2 dieren / m Minimaal 2 x 10 minuten per uur 25 minuten tot 5 uur 5 - 25 °C
1 x per maand Stalbaas
Minder dan 15 dieren Minder dan 5 x per dier • Meer dan 1,3A • Meer dan 85% CO2 Minder dan 30s
Verantwoordelijk
1 x per maand Stalbaas 1 x per maand Stalbaas 1 x per maand Stalbaas 1 x per maand Stalbaas Permanent
Stalbaas
1 x per maand Stalbaas 1 x per maand Stalbaas Continu
Technische dienst
1 x per maand Steker
Met behulp van de controlelijsten (zie bijlagen 1 tot en met 5) wordt de bouw en inrichting gecontroleerd.
©PVE 2004 WCVa Deel 5
Versienummer: 2 Herzieningsdatum: 01-07-2004 Datum eerste versie: 14 juli 1997 Pagina 6 van 10
Document: Welzijn varkens Deel 5 De procesgang Opgesteld door: Werkgroep hygiënecode Goedgekeurd door: PVE
Bijlage 1:
Controlelijst procesgang (laden) Controlelijst procesgang laden
Datum: Uitgevoerd door: Naam transportbedrijf: Aantal dieren:
Weeknummer:
Onderwerp
Beoordeling Score (aantal)
1. 2. 3. 4. 5. 6.
Aantal opgeladen ‘wrakke’ dieren Aantal tikken per dier met stok Aantal tikken per dier met slang Aantal tikken per dier met flap Aantal elektrische impulsen van prikkelaar Aantal dieren dat tik en/of impuls heeft gekregen Resultaat
Corrigerende actie nodig? Inhoud actie:
©PVE 2004 WCVa Deel 5
Ja
Nee
Versienummer: 2 Herzieningsdatum: 01-07-2004 Datum eerste versie: 14 juli 1997 Pagina 7 van 10
Document: Welzijn varkens Deel 5 De procesgang Opgesteld door: Werkgroep hygiënecode Goedgekeurd door: PVE
Bijlage 2:
Controlelijst procesgang (transport) Controlelijst procesgang transport
Datum: Uitgevoerd door: Naam transportbedrijf: Aantal dieren:
Weeknummer:
Onderwerp
Beoordeling Score (aantal)
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
Ja
Nee
Ja
Nee
Vrachtwagen schoon bij begin laden? Ligt er op de vloer een bed van stro of zaagsel? 2 Zo ja, hoeveel baal per m ? Hoe hoog is de beladingsdichtheid? 2 ....... kg/ m Hoe hoog is de temperatuur tijdens transport? ....... °C Wordt er kunstmatig geventileerd tijdens transport? Wordt er kunstmatig geventileerd tijdens stilstand? Voldoet rijgedrag aan norm? Worden beren en andere varkens gescheiden? Resultaat
Corrigerende actie nodig? Inhoud actie: Vloerbedding: Beladingsgraad: Ventilatie: Rijgedrag: Dierscheiding:
©PVE 2004 WCVa Deel 5
Versienummer: 2 Herzieningsdatum: 01-07-2004 Datum eerste versie: 14 juli 1997 Pagina 8 van 10
Document: Welzijn varkens Deel 5 De procesgang Opgesteld door: Werkgroep hygiënecode Goedgekeurd door: PVE
Bijlage 3:
Controlelijst procesgang (afladen) Controlelijst procesgang afladen
Datum: Uitgevoerd door: Naam transportbedrijf: Aantal dieren:
Weeknummer:
Onderwerp
Beoordeling Score (aantal)
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
Ja
Nee
Ja
Nee
Aantal ‘wrak’ aangevoerde dieren: ..... Worden deze dieren direct op losplaats bedwelmd? Aantal tikken per dier met stok Aantal tikken per dier met slang Aantal tikken per dier met flap Aantal elektrische impulsen van prikkelaar Hoe groot is de te drijven groep? Wordt zaagselbed verwijderd? Wordt de wagen gereinigd en ontsmet? Resultaat
Corrigerende actie nodig? Inhoud actie: Logistiek van de aanvoer: Behandeling ‘wrak’ en ‘wrak geworden’ dieren: Behandeling slachtdieren: Reiniging:
©PVE 2004 WCVa Deel 5
Document: Welzijn varkens Deel 5 De procesgang Opgesteld door: Werkgroep hygiënecode Goedgekeurd door: PVE
Bijlage 4:
Versienummer: 2 Herzieningsdatum: 01-07-2004 Datum eerste versie: 14 juli 1997 Pagina 9 van 10
Controlelijst procesgang (stalruimte) Controlelijst procesgang stalruimte
Datum: Uitgevoerd door: Aantal onderzochte dieren:
Weeknummer:
Onderwerp
Beoordeling Score (aantal)
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.
Aantal tikken per dier met stok Aantal tikken per dier met slang Aantal tikken per dier met flap Aantal dieren dat tikken heeft gekregen Hoe groot is de te drijven groep? Hoe hoog is de bezettingsdichtheid? 2 ....... dieren/ m Hoe lang worden de dieren gedoucht? ........ minuten Hoe lang is de rustperiode? ........ uren Wat is de temperatuur van de stalruimte?
Temperatuur: ……ºC
Resultaat Corrigerende actie nodig? Inhoud actie: Behandeling dieren: Bezettingsdichtheid: Douchen: Rusten: Ventilatie:
©PVE 2004 WCVa Deel 5
Ja
Nee
Document: Welzijn varkens Deel 5 De procesgang Opgesteld door: Werkgroep hygiënecode Goedgekeurd door: PVE
Bijlage 5:
Versienummer: 2 Herzieningsdatum: 01-07-2004 Datum eerste versie: 14 juli 1997 Pagina 10 van 10
Controlelijst procesgang (fixatie en bedwelming) Controlelijst procesgang fixatie en bedwelming
Datum: Uitgevoerd door: Aantal onderzochte dieren:
Weeknummer:
Onderwerp
Beoordeling Score (aantal)
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
Hoe groot is de te drijven groep? Aantal elektrische impulsen van prikkelaar Aantal dieren dat impuls heeft gekregen Hoe hoog is de gemiddelde stroomsterkte? ....... A Bij hoeveel dieren is bedwelming onder norm? Hoe hoog is CO2 gasconcentratie? ....... % Tijd tussen bedwelming en steken ....... s Werkt de bedwelming (controle oogreflex/ademhaling)
Ja
Nee
Resultaat Corrigerende actie nodig? Inhoud actie: Behandeling dieren: Bedwelming:
©PVE 2004 WCVa Deel 5
Ja
Nee