1
DEEL 1
WERKBOEK 5 Eigen keuze © 2015 Monique van Dam
YOU: De keuze is aan jou!
Inhoud
2
1. Hoe zit het met je keuzes?
3
2. Hoe stap je uit je automatische piloot?
7
3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen
9
4. Vervolg & afronding
11
© 2015 Monique van Dam
YOU: De keuze is aan jou!
1. Hoe zit het met je keuzes? Welke keuzes maak je tot nu toe?
3
Veel keuzes maak je gewoon vanzelf, je denkt er niet meer na. Je kiest gewoon snel en op de manier zoals je altijd hebt gedaan. Om voor jezelf te ontdekken welke keuzes je op dit moment vaak maakt, kan je een hier een klein zelftestje doen. Wie weet word je er wijzer van en krijg je zin om het vanaf nu anders te gaan doen.
EIGEN ONDERZOEK Zelftest: Welke keuzes maak ik meestal? Je kunt keuzes maken, die je sterk maken en keuzes die je verzwakken. Kijk eens bij de volgende rijtjes welke keuzes je tot nu toe meestal maakt. Zijn het keuzes die je sterk maken? Of zijn het keuzes waar je van verzwakt? Maak je keuzes die je verzwakken? Keuzes als: - Dingen doen die ‘moeten’ omdat ‘het hoort’ - Aardig proberen te zijn - Goedkeuring van anderen proberen te krijgen - Dingen niet uitspreken voor de ‘lieve vrede
© 2015 Monique van Dam
YOU: De keuze is aan jou!
Keuzes kunnen je verzwakken
- Omgaan met mensen die je bekritiseren en die jouw waarde niet kunnen zien - Jezelf voorliegen - Roddelen over anderen - Je innerlijke stem/ intuïtie negeren - Niet duidelijk je grenzen aangeven - Denken dat anderen beter zijn dan jij - Geen tijd nemen voor je zelf - Iemand proberen te zijn die je niet bent - Jezelf geen succes gunnen - In angst leven - Jezelf vergelijken met anderen - Van anderen verwachten dat zij jou gelukkig maken - Teveel geld uitgeven - Je teveel aanpassen aan anderen - Geen interesse hebben in de gevoelens van anderen - Jezelf oververmoeid maken - Complimenten afwijzen - Jezelf veroordelen - Anderen veroordelen - Teveel eten - Je diepste verlangens negeren - Je tijd verspillen Of …..
© 2015 Monique van Dam
YOU: De keuze is aan jou!
4 De Keuze is aan jou!
Maak je keuzes die je sterk maken? Keuzes als: -
Tijd nemen voor jezelf Je beloftes nakomen Eerlijk zijn met jezelf en anderen Doen waar je veel zin in hebt Jezelf waarderen Je dromen najagen Vrijen Op tijd nee zeggen Goed eten Verstandig omgaan met je geld Verantwoordelijkheid nemen Een krachtig ondersteunend netwerk creëren Anderen vertellen hoeveel ze voor jou betekenen Omgaan met mensen die jou inspireren Doen wat het meest in je eigen belang is en in dat van je levensgemeenschap Je op je toekomst voorbereiden Spelen, dansen Vergeven Liefde van anderen ontvangen Vrijwilligerswerk doen
© 2015 Monique van Dam
YOU: De keuze is aan jou!
5 Keuzes kunnen je sterker maken
-
Rusten Je amuseren Keuzes maken die in overeenstemming zijn met waar je heen wilt Naar anderen luisteren met je hart Jouw waarheid spreken
Durf gerust eerlijk met jezelf te zijn. Je kunt ervan uitgaan dat je, welke keuzes je ook maakte, vaak de beste keuze van dat moment maakte. Het gaat er niet om dat je alleen maar keuzes maakt die je versterken, tenzij je dat bewust wilt doen. Het gaat er meer om of het een beetje in balans is, het aantal keuzes uit het eerste rijtje en het aantal keuzes uit het tweede rijtje. Als je ziet dat je meer keuzes maakt uit het eerste rijtje dan weet je hoe het komt dat je met moe zijn, depressie of een andere verstoring in jezelf te maken hebt. Je bent door de keuzes verzwakt en het is tijd om goed te kijken wat je vanaf nu wilt doen. Dezelfde keuzes blijven maken? Of meer keuzes uit het andere rijtje gaan maken, zodat je weer sterk, vitaal en vrolijker wordt. De keuze is ook nu aan jou. Jij kiest wat nu het beste bij je past en dat is je goed recht!
© 2015 Monique van Dam
YOU: De keuze is aan jou!
6
2. Hoe stap je uit je automatische piloot? Stap uit je automatische piloot en verander de gewoonten en keuzes die niet langer bij je passen Een groot deel van je gedrag en wat je doet is in de eerste jaren van je leven geprogrammeerd en een gewoonte geworden. Je doet die dingen zonder erover na te denken en te voelen of het eigenlijk wel bij je past. Een deel van je gedrag en gewoonten van vandaag komen ook voort uit de eerste jaren van je leven en je weet inmiddels dat je toen nog niet zelf een keuze had. Het heeft zin om je gewoonten te onderzoeken en te kijken of er iets aan wilt veranderen of niet. Als je dat doet is de keuze weer aan jou, denk je er zelf over na en stap je uit je automatische piloot van de gewoonten waar je tot nu toe niet over nadacht. Door dit te doen, ga je meer je eigen manier van leven herkennen en uitvoeren en dat past goed bij je eigen verantwoordelijkheid nemen en de ondernemer van je eigen ontwikkeling zijn.
In de automatische piloot handel je in reactie op een (onverwachte) vraag of gebeurtenis in deze volgorde: DOEN
Met VOELEN – DENKEN – DOEN Als je in de automatische piloot handelt, is de volgorde DOEN – DENKEN – VOELEN. Er gebeurt iets en je handelt, je DOET meteen wat je altijd doet in zo’n situatie. Als je al gehandeld hebt, begin je na te DENKEN en daarna VOEL je de reactie op wat je net dacht …
© 2015 Monique van Dam
7
YOU: De keuze is aan jou!
DENKEN VOELEN
Een voorbeeld: Je telefoon gaat en een vriendin vraagt of je even kunt komen, want ze heeft een probleempje. Je zegt meteen ja, want je hebt geleerd: vrienden staan altijd voor elkaar klaar. Je zegt dat je eraan komt en verbreekt de verbinding. Dan begint het nadenken … je herinnert je opeens dat je vanavond met een vriend had afgesproken om te gaan sporten en je voelt je nu heel vervelend. Je hebt al ja gezegd, maar nu kan je de afspraak met de vriend niet door laten gaan … en je denkt: waarom heb ik niet beter nagedacht, nu heb ik twee afspraken, nu moet ik een van de twee teleurstellen en dat wil ik helemaal niet … Waarom zeg ik ook altijd meteen ja als iemand iets vraagt …. Je voelt je beroerd, wanhopig. Om je gewoonten te veranderen draai je de volgorde om naar VOELEN – DENKEN – DOEN. Bij elke gebeurtenis neem je een korte pauze om te overwegen ( = VOELEN & DENKEN) wat je doet. Als je dit een paar keer hebt gedaan, doe je het vanzelf.
Als je naar het voorbeeld kijkt: de telefoon gaat en een vriendin vraagt of je even kunt komen, want ze heeft een probleempje. Je bouwt even een pauze in en zegt iets als ‘… uhmmm … even kijken of ik kan …. je begint bij VOELEN: voel je ervoor en kan je? Je voelt dat er nog iets anders is, en als je erover gaat na-DENKEN weet je weer: je hebt al afgesproken met een vriend om te gaan sporten en nu ga je pas DOEN: je zegt je vriendin dat je al een afspraak hebt staan en vraagt of jullie het probleempje ook later of nu aan de telefoon kunnen bespreken. Aan de hand van haar reactie kan je altijd nog besluiten of je naar haar toegaat en de andere afspraak afzegt.
© 2015 Monique van Dam
YOU: De keuze is aan jou!
8 Bijvoorbeeld … je ZEGT/DOET meteen: JA je DENKT daarna: Maar ik heb er helemaal geen tijd voor! en je VOELT: dik balen, ik ben er weer ingetrapt, ik maak het mezelf ook altijd zó moeilijk!
3. De beste keuzes maak je met drie vragen De beste keuze maken met 3 vragen Als je voor een nieuwe keuze staat ben je vanuit je gewoonte, je opvoeding, al gewend om op een bepaalde manier te kiezen. Als kind leer je dat je rekening moet houden met wat je ouders en andere belangrijke volwassenen om je heen zouden kiezen in jouw situatie. Je weet nog niet beter en het hoort bij de periode dat je nog helemaal afhankelijk bent en is op zich oké. Als je het later in je leven niet verandert kan het zijn dat je nog steeds gewend bent om eerst aan anderen te denken voor je aan jezelf denkt, omdat je het anderen graag naar de zin maakt of omdat anderen dit van jou verwachten. Het anderen naar de zin maken is een hele mooie eigenschap, die je gewoon kunt behouden, maar … als het gaat om je eigen keuzes te maken en je eigen verantwoordelijkheid te nemen, is het belangrijk dat je leert om keuzes te maken die eerst bij jou passen en niet eerst bij anderen. Om jezelf te ondersteunen bij het maken van de beste keuze van het moment, kan je deze drie Basisvragen gebruiken voor je de keuze definitief maakt: 1. Waar wil ik werkelijk voor gaan? 2. Maak ik deze keuze om mezelf of om een ander een plezier te doen? 3. Kies ik met deze keuze voor de korte of voor de lange termijn?
© 2015 Monique van Dam
YOU: De keuze is aan jou!
9 Eigen keuzes maken wordt makkelijker met de 3 BasisVragen!
Kiezen en gebruik maken van deze vragen wordt nog makkelijker als je voor een periode een paar doelen hebt gekozen die je wilt bereiken. Gewoon omdat je bij het kiezen van de doelen voor die bepaalde al goed hebt nagedacht over prioriteiten in jouw leven, waar jij tijd vrij voor maakt en doelen die je daarbij wilt bereiken. Als je dan een extra keuze tegenkomt of iemand je een keuze voorlegt, heb je het houvast al van het voorwerk met je doelen, je weet al waar je werkelijk voor wilt gaan, vraag 1 van de 3 basisvragen en kan je met de andere vragen snel checken of je de extra keuze erbij wilt nemen.
Het kan gebeuren dat de mensen in je omgeving het niet eens zijn met je keuze en je proberen op andere gedachten te brengen, zodat je een keuze gaat maken die ook bij hen past. Dit gebeurt vooral als je tot nu toe bij het maken van je keuzes veel rekening met anderen hebt gehouden. Anderen zijn dan gewend om betrokken te zijn bij je keuzes en gewend dat je bij keuzes maken altijd met hen rekening houdt. Als het dan opeens anders gaat, doen ze wat ze altijd deden: meekijken en kiezen. Het gebeurt ook als je in je tienertijd voor het eerst je eigen keuzes wilt maken en je ouders nog gewend zijn voor jou te kiezen, omdat ze dat lange tijd gedaan hebben en nog niet gewend zijn dat je zelf en anders kunt kiezen. Welke reactie je van anderen ook krijgt: praat met hen en leg uit waarom je de keuze maakt en zet door. Alleen met je eigen keuzes kan je je eigen verantwoordelijkheid nemen.
© 2015 Monique van Dam
YOU: De keuze is aan jou!
10
Vervolg & afronding Verdieping & Extra’s Kijk op het dashboard van YOU bij TOOLS 5 naar de Prezi’s van De 3 BasisVragen en VOELEN – DENKEN – DOEN met informatie over eigen keuzes maken. Hier vind je ook de samenvatting van deze bouwsteen.
Afronding Kijk nog eens naar de basisgedachten: Ik ben helemaal goed zoals ik ben. Ik ben belangrijk, Ik ben wereldburger. Mijn talenten en inzet in de samenleving tellen mee! En kijk of je met de kennis die je nu over je keuzes hebt, al een idee krijgt van wat je het liefste zou bereiken nu je weet dat je , naast helemaal goed, ook nog eens belangrijk bent. Stel dat voor dat je met de talenten die je hebt, een belangrijke bijdrage aan de samenleving kunt leveren, wat zou je dan gaan doen? Waaraan wil jij dan bijdragen? En welke keuzes zou je dan nu willen maken? Met de antwoorden op deze vragen kan je, net als bij Bouwsteen 4, met Life Twister je keuzes verder uitwerken en de doelen en je actieplan erbij bedenken. En mocht je omgeving anders over je keuzes denken, dan gebruik je de informatie die je in Bousteen 6 kunt vinden over communiceren met wederzijds respect. Je vertelt hen dan rustig welke keuzes je maakt, waarom je ze maakt en wat je plan van aanpak is bij de uitvoering ervan. Zo geef je hen respect en tijd om aan je keuze te wennen.
© 2015 Monique van Dam
YOU: De keuze is aan jou!
11 Met eigen keuzes ben je ondernemer van je leven & al het goeds dat je daarmee wilt doen en bereiken. Je mag kiezen voor geluk, energie en alles wat je graag wilt doen. Wat je bereikt kan je delen met anderen, waar zij dan weer gelukkig van kunnen worden.
SUCCES!