Deel 1: De RVA Van waaruit is de RVA gegroeid? Wat is de RVA vandaag? Wat zijn de taken van de RVA?

Inhoudsopgave Inhoudsopgave...................................................................................................................1 Woord vooraf.....................................................................................................................5 Verklarende woordenlijst ..................................................................................................6 Inleiding.............................................................................................................................7

Deel 1: De RVA ................................................................................................................9

1.1.1

Van waaruit is de RVA gegroeid?.........................................................................9

1.2

Wat is de RVA vandaag? ....................................................................................13

1.2.1

Wat zijn de taken van de RVA? ..........................................................................13

Deel 2 : Het PWA...........................................................................................................16

2.1

Ontstaansgeschiedenis en doelstelling van het PWA………………………… 16

2.2

Structuur van het PWA…………………………………………………………18

2.2.1 Inleiding………………………………………………………………………...18 2.2.2 De vzw PWA…………………………………………………………………...18

2.3

Wie kan er in het PWA werken?.........................................................................20

2.3.1 De ambtshalve ingeschreven werklozen………………………………………..21 2.3.2 De werklozen die niet actief zijn in het PWA………………………………….22 2.3.3 De vrijwillig ingeschreven werklozen………………………………………….22 2.3.4 De vrijwilligers vanuit een andere gemeente……………………………….…..24 2.3.5 De werklozen die leefloon genieten…………………………………………….24 2.3.6 Wie kan er niet in het PWA werken?...................................................................25 2.3.7 Enkele cijfergegevens…………………………………………………………...25

2.4

Hoe gebeurt de inschrijving van de PWA’er?......................................................26

2.5

De gebruikers en de activiteiten ………………………………………………..28

2.5.1 De toegelaten activiteiten…………………………………………………….…28 2.5.2 Enkele cijfergegevens…………………………………………………….…….31

2.6

Het aantal activiteitsuren en de verloning……………………………………....32

2.7

De uurvergoeding die de gebruiker betaalt……………………………………..33

2.7.1 PWA- cheques op naam………………………………………………………...33 2.7.1.1 Hoe bestellen? …………………………………………………………….……33 2.7.1.2 Geldigheidsduur van de cheques………………………………………………..34 2.7.1.3 Fiscaal voordeel voor de gebruiker……………………………………………..34 2.7.2 Naamloze PWA- cheques……………………………………………………….34 2.7.2.1 Hoe bestellen?......................................................................................................34 2.7.2.2 Geldigheidsduur van de cheques………………………………………………..35 2.7.2.3 Fiscaal voordeel voor de gebruiker .....................................................................35

2.8

Procedure gebruiker……………………………………………………………..36

2.8.1 De aanvraag als gebruiker……………………………………………………….36 2.8.2 De activiteit……………………………………………………………………...37 2.8.3 De uitbetaling……………………………………………………………………38

2.9

Voordelen voor de werkloze……………………………………………………..39

2.9.1 Statuut van de werkloze………………………………………………………….39 2.9.2 Financieel voordeel………………………………………………………………39 2.9.3 Fiscale regeling…………………………………………………………………..40 2.9.4 Het volgen van opleidingen……………………………………………………...40 2.9.5 Vrijstelling van de stempelcontrole……………………………………………...41

2.10

De hervorming van het PWA……………………………………………………42

2.10.1 Waarom wordt het PWA hervormd?.....................................................................42 2.10.2 Welke veranderingen worden ingevoerd en vanaf wanneer?................................43 2.10.3 Hoe kan je de PWA- werknemers stimuleren om over te stappen naar een volwaardige job?...................................................................................................44 2.10.4 Erkenning van de vzw PWA als dienstenonderneming…………………………45

Deel 3: Dienstencheques……………………………………………………………..46

3.1

Wat is een dienstencheques?..............................................................................46

3.2

Wat zijn de toegelaten activiteiten?....................................................................46

3.3

Welke werknemers komen in aanmerking…………………………………….47

3.4

Welke werkgevers komen in aanmerking?.........................................................49

3.5

Wie kan gebruik maken van de activiteiten?......................................................50

3.5.1 Procedure gebruiker……………………………………………………………50

3.6

Enkele cijfergegevens?.......................................................................................51

3.7

De grootste verschilpunten tussen PWA- en dienstencheques?.........................52

Deel 4: Biedt de dienstenonderneming een meerwaarde vanuit overstap van het PWA?................................................................................................................54

4.1

Voorstelling stageplaats………………………………………………………..54

4.2

Is er een meerwaarde voor de regering?..............................................................57

4.3

Is er een meerwaarde voor de gebruiker?.............................................................61

4.4

Is er een meerwaarde voor het PWA- kantoor?...................................................64

4.5

Is er een meerwaarde voor de werkloze?.............................................................67

4.5.1 Doorstroming?......................................................................................................67 4.5.1.1 De negatieve aspecten van het PWA betreffende de doorstroming?...................67 4.5.1.2 De positieve aspecten van het PWA betreffende de doorstroming?....................67 4.5.2 Is het dienstensysteem een volwaardige vervanger voor het PWA?...................69 4.5.2.1 Op financieel vlak………………………………………………………………69

4.5.2.1.1 Negatieve aspecten van het financiële statuut in het PWA…………………...69 4.5.2.1.2 Positieve aspecten van het financiële statuut in het PWA……………………70 4.5.2.1.3 Biedt de dienstenonderneming een meerwaarde?.............................................71 4.5.2.2 Op sociaal vlak………………………………………………………………….72 4.4.2.2.1 Negatieve aspecten van het sociaal statuut in het PWA……………………....73 4.4.2.2.2 Positieve aspecten van het sociaal statuut in het PWA……………………….73 4.4.2.2.3 Biedt de dienstenonderneming een meerwaarde?..............................................74

Algemeen besluit………………………………………………………………………77

Literatuurlijst………………………………………………………………………….79

Lijst van tabellen en figuren…………………………………………………………..84

Bijlagen………………………………………………………………………………....85

Woord vooraf Dit eindwerk zou niet tot stand gekomen zijn zonder steun en hulp van anderen. Graag zou ik hiervan gebruik maken om al die mensen eens te bedanken.

Eerst en vooral wil ik mijn ouders bedanken, zij hebben het mogelijk gemaakt dat ik kon verder studeren en ze hebben me steeds gesteund. Ook als het even wat minder ging, waren zij daar om mij te motiveren. Ook verdient mijn vriend een dankwoordje; hij heeft mij gedurende mijn studies gesteund en geholpen.

Ik dank de directeur van het werkloosheidsbureau die mij de kans gaf om mijn stage te lopen in de RVA. Vervolgens bedank ik mijn stagebegeleiders: Bart Vandenbulcke en Carina Dyck voor het geven van veel informatie en het lezen van mijn eindwerk. Ik wil ook de PWAbeambten van de kantoren Roeselare en Staden bedanken voor de goede samenwerking en begeleiding.

Verder wil ik De heer Van Ovenberghe Gunther en De heer Braem Rik bedanken. Van Ovenberghe heeft ons enkele lessen gegeven over de scriptie waarbij hij ons de grote lijnen van een scriptie maken verduidelijkte. Braem was mijn scriptiebegeleider. Hij liet mij zelfstandig werken, maar stond toch altijd klaar met raad als ik die nodig had.

Ten slotte bedank ik mijn collega’s, omdat zij samen met mij probeerden het beste van te maken.

Verklarende woordenlijst KB’s: koninklijke besluiten MB’s: ministeriële besluiten B.S.: Belgisch Staatsblad RVA: Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening VDAB: Vlaamse Dienst voor Beroepsopleiding PWA: Plaatselijke Werkgelegenheidsagentschappen WIGW’s: weduwen invaliden gepensioneerden wezen IGU: inkomstengarantie- uitkering DCS: dienstencheques Wn’er: werknemer WB: werkloosheidsbureau UI: uitbetalingsinstelling OCMW: Openbaar Centrum voor Openbaar Welzijn

7

Inleiding In wat volgt bespreek ik de doorstroming van de PWA- actieven naar de dienstenonderneming. De vraag die centraal staat in mijn eindwerk, is of de tewerkstelling in de dienstenonderneming een meerwaarde biedt tegenover 4 partijen:

1° Voor de regering: hoeveel jobs zijn er al gecreëerd dankzij het systeem van de dienstencheques?

2° Voor de PWA- kantoren: hoeveel zijn er al erkend als dienstenonderneming en hoeveel PWA’ers zijn er al doorgestroomd naar de dienstenonderneming?

3° Voor de gebruiker: biedt de tewerkstelling in een dienstenonderneming ook voor hen een meerwaarde?

4° Voor de werklozen: wat zijn nu de voordelen voor de PWA- werknemers die doorstromen naar de dienstenonderneming?

Op deze vragen ga ik proberen een antwoord te vinden.

In het derde jaar sociaal werk moeten de studenten 16 weken verplichte stage lopen. Iedereen krijg de keuze om zijn stageplaats zelf te kiezen. Ik koos voor de RVA in Roeselare omdat ik geïnteresseerd ben in de werkloosheidsreglementering en benieuwd was naar de verschillende tewerkstellingsmaatregelen waarin zij een rol spelen. Ik zou dan ook mijn eindwerk maken over de activering van de werklozen. De eerste drie weken van mijn stage maakte ik kennis met de verschillende diensten van de RVA. Elke dag leerde ik een andere dienst kennen, zoals de dienst toelaatbaarheid, betwiste zaken, verificatie,… Ik kreeg ook enkele dagen uitleg van de PWA- coördinator van het WB over het PWA, over de dienstencheques en de werkwinkel. Omdat ik van plan was mijn eindwerk te maken over de activeringsmaatregelen, vond mijn stagebegeleider het een goed idee om een paar weken stage te lopen in het PWA- kantoor van

8

Roeselare, dat gelegen is in een werkwinkel. Daar kwam ik in contact met de PWAreglementering en ik leerde hoe het in praktijk verliep. Tijdens mijn stage in het PWAkantoor begon ik me af te vragen waarom die mensen nu niet doorstroomden naar het regulaire circuit. Dat was toch één van de doelstellingen van het PWA systeem? Ik besloot mijn eindwerk te richten naar het PWA en de conflicten van dat systeem te bespreken. In samenspraak met mijn stagebegeleider beslisten we, dat ik best de dienstenonderneming erbij betrok en een onderzoek deed of de dienstenonderneming nu een meerwaarde biedt voor de mensen die doorstromen vanuit het PWA. Daarna besloten de directeur en de PWA-coördinator dat ik best een paar weken stage ging lopen in een PWA kantoor dat niet gevestigd is in een werkwinkel. Ik werd dan verwezen naar het PWA- kantoor van Staden waar ik 8 weken stage heb gelopen. Hier heb ik vooral het beheer van de dienstenonderneming leren kennen.

In deel I beschrijf ik kort de historiek, de definitie en de taken van de RVA. Vanuit de inschakelingsopdracht van de RVA kom ik bij de plaatselijke werkgelegenheidsagentschappen. In deel II komen de plaatselijke werkgelegenheidsagentschappen uitgebreid aan bod: Wat is het PWA? Wat is het doel van het PWA? Wie komt er in aanmerking om te werken in het PWA en wie kan er gebruik van maken? Hier bespreek ik ook de omvorming van de PWA’s en kom ik bij de dienstencheques. In deel III beschrijf ik de dienstencheques gedetailleerd. Wat is dat? Welke werknemers komen in aanmerking? Welke gebruikers? Ik maak ook een vergelijking tussen het PWA en de dienstencheques en wijs op de grootste verschilpunten. In deel IV geef ik een antwoord op mijn centrale vraag en onderzoeken waarom ze het PWAsysteem aan het afbouwen zijn. Waarom stromen PWA’ers nu niet door naar het regulaire circuit? Het PWA- werk is nochtans geen volwaardige job en biedt zeker niet de sociale voordelen van een gewone werksituatie. Wat zijn de knelpunten van het systeem en biedt de dienstenonderneming een oplossing voor deze knelpunten? Is er een meerwaarde verbonden voor de 4 partijen die ik al eerder vermeld heb?

De moeilijkheden die ik ondervonden heb bij het maken van dit werk is dat ik enkel cijfers heb kunnen bemachtigen van de regio Roeselare. Dat laat mij niet toe een vergelijking te maken tussen de verschillende regio’s. Ik behandel ook niet de eigenlijke werkloosheid. De datum van afsluiting voor opzoeking voor mijn eindwerk is 12 mei 2005.

9

Deel 1: De RVA

In dit deel geef ik een korte schets met uitleg over de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening. Ik bespreek hoe de RVA is ontstaan, wat de RVA op vandaag is en wat haar opdrachten zijn. Die informatie heb ik gehaald uit een onthaalbrochure van de RVA en hun site.

1.1

Waaruit is de RVA gegroeid?1

Het facet werkloosheid bevindt zich binnen de grote, complexe noemer: “SOCIALE ZEKERHEID”. Onder die noemer bevinden zich onder andere ook nog de pensioenen, de ziekte- en invaliditeitsverzekering, kinderbijslag, arbeidsongevallen en verzekering, beroepsziekten en jaarlijkse vakantie. De sociale zekerheid dient enerzijds om aan bepaalde personen een vervangingsinkomen te kunnen geven en anderzijds om extra kosten te vergoeden. Zoals u kunt denken, is er daarmee een omvangrijke som geld gemoeid. Daarom steunt het ganse stelsel op 2 pijlers: de verzekering en de solidariteit. Het idee van de sociale zekerheid is gegroeid uit de sociale toestanden van de 19de eeuw. Het is de tijd van de overgang van de landarbeid en de ambachtelijke nijverheid op het platteland naar de fabrieksarbeid in de stad. Er zijn de lange werkdagen in de ongezonde en gevaarlijke omstandigheden, de lage lonen, de grote gezinnen en kinderarbeid, de onhygiënische woningen en de ondervoeding,… In geval van ziekte, ongeval of werkloosheid vallen de arbeiders zonder inkomen. Voor medische verzorging of opvoeding van de kinderen is er geen geld. In het midden van de 19de eeuw beginnen de arbeiders zich te verenigen en richten hun eigen solidariteitskassen op, die aan hen een inkomen moeten verzekeren in geval van ziekte of

1

RVA, Onthaalbrochure. Brussel, RVA, 1998, 1-7 blz. ( niet-gepubliceerd)

10

werkloosheid. Die fondsen voor onderlinge bijstand worden gefinancierd door bijdragen van de leden. Ze zijn nauw verbonden met het ontstaan van de vakbeweging.

Rond 1897 komen de eerste initiatieven van overheidswege: de stad Gent verleent subsidies aan individuele werklozen. De provincie Luik doet hetzelfde, maar subsidieert de organisaties van onderlinge bijstand.

Begin 1900 subsidieert de centrale overheid de werkbeurzen, een voorloper van arbeidsbemiddeling. Een eerste bescheiden toelage wordt voorzien op de begroting van het toenmalige Departement van Industrie en Arbeid. Tijdens de Eerste Wereldoorlog vallen de werkloosheidskassen zonder bestaansmiddelen en worden ze vervangen door het Nationaal Hulp- en Voedingscomité.

Via Nationaal Crisisfonds, opgericht in 1920, worden uitkeringen toegekend aan werklozen die aangesloten zijn bij werkloosheidskassen. Vooraf wordt wel ‘ de staat van behoefte’ van de werkloze onderzocht.

De werkloosheidsvergoeding is gebaseerd op een gemengd stelsel van vrijwillig gesubsidieerde verzekering en bijstand. Dat systeem blijft bestaan tot 1934.

Ondertussen worden tal van wettelijke maatregelen getroffen om de activiteiten van de vele werkbeurzen te coördineren en te centraliseren. De Nationale Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Werkloosheid (N.D.A.W.) wordt opgericht. Die dienst krijgt twee belangrijke opdrachten: de arbeidsbemiddeling en de vergoeding van de werkloosheidsuitkeringen. Later komt daar de beroepsherscholing bij.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt in het geheim het “ ontwerpakkoord van sociale solidariteit” uitgewerkt door werknemers- en werkgeversorganisaties. Dat ontwerp ligt aan de basis van de Besluitwet van 28 december 1944 waaruit het Belgisch sociale zekerheidsstelsel is ontstaan.

In 1945 voert men een voorlopig vergoedingsstelsel voor onvrijwillige werkloosheid in. De uitkering wordt uitbetaald door de erkende vakbonden. De gemeentebesturen organiseren de stempelcontrole.

11

Het Voorlopig Steunfonds voor Onvrijwillige Werklozen volgt de NWDA op. Het verdeelt de financiële middelen over de uitbetalingsinstellingen, en organiseert de arbeidsbemiddeling en de beroepsopleiding. In 1951 wordt dat voorlopige stelsel van werkloosheidsverzekering definitief bij de wet van 14 juli 1951. Het Voorlopig Steunfonds verandert van naam en wordt Rijksdienst voor Arbeidsbemiddeling en Werkloosheid.

10 jaar later, in 1961 kiest men definitief voor de naam Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening.

Met het Koninklijk besluit van 20.12.1963 betreffende arbeidsvoorziening en werkloosheid wordt de homogeniteit tussen een groot aantal wetteksten en reglementeringen hersteld. Intussen is dat K.B. echter vervangen door het K.B. van 25.11.1991, dat sinds 01.06.1992 geldt als de voornaamste wettelijke basis voor de activiteiten van de RVA.

Als gevolg van de institutionele hervormingen worden in 1979 de 2 grote opdrachten van de RVA opgesplitst. De arbeidsbemiddeling en de beroepsopleiding gaan naar de gewesten, terwijl de werkloosheid een nationale materie blijft.

Op 01.03.1989 wordt de definitieve herstructurering van de RVA een feit. De opdrachten zijn verdeeld onder aparte instellingen:

-

de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening blijft als federaal orgaan bevoegd voor de uitvoering van de werkloosheidsreglementering ( vaststellen van het recht op werkloosheidsuitkeringen, uitbetalen van voorschotten aan de uitbetalingsinstellingen, werkloosheidsstatistieken, controle,…)

-

de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding staat onder de bevoegdheid van de Vlaamse Executieve en regelt de arbeidsbemiddeling en de beroepsopleiding. De arbeidsbemiddeling is een Gewest materie, terwijl de beroepsopleiding een zaak voor de Vlaamse Gemeenschap is. De beroepsopleiding in het Nederlands in Brussel wordt ook door de V.D.A.B. georganiseerd.

12

-

L’Office communautaire et régional de formation et emploi (FOREM) is de Waalse tegenhanger van de VDAB. De tewerkstelling valt onder de bevoegdheid van het Waalse Gewest, de beroepsopleiding onder de bevoegdheid van de Franse en de Duitstalige Gemeenschap. Ook de beroepsopleiding in het Frans in Brussel wordt door de FOREM georganiseerd.

-

De Brusselse gewestelijke dienst voor arbeidsbemiddeling (B.G.D.A.) is dus niet bevoegd voor de beroepsopleiding.

13

2.2

Wat is de RVA vandaag?1

Sinds 1 januari 2002 heeft de RVA een bestuursovereenkomst afgesloten. Dat is een overeenkomst tussen de Staat en een openbare instelling van sociale zekerheid. Ze bepaalt klaar en duidelijk wat van de instelling verwacht wordt. Een klantgerichte dienstverlening staat hierbij centraal. De instelling krijgt de nodige financiële middelen om de doelstellingen te bereiken. Dat betekent een grote autonomie maar ook een grote verantwoordelijkheid

Wat zijn de taken van de RVA?2

2.2.1

De RVA heeft tal van opdrachten: de preventie-, vergoedings- en inschakelingsopdracht. Die ga ik toelichten: -

preventieopdracht: De RVA probeert de contractuele band te behouden tussen de werkgever en werknemer zolang de toestand echter een tijdelijk karakter heeft. Zo wordt vermeden dat volledige werkloosheid zou ontstaan. o In het Belgisch werkloosheidsstelsel wordt bepaald dat een werknemer in sommige gevallen van schorsing van zijn arbeidsovereenkomst ten laste wordt genomen als tijdelijk werkloze. o In het kader van loopbaanonderbreking en tijdskrediet wordt de band tussen de werknemer en werkgever eveneens in stand gehouden. o In geval van herstructurering kan ook het Fonds voor Sluiting van Ondernemingen die band verlengen door middel van een prefinanciering van het sociale luik.3

-

vergoedingsopdracht: wanneer de contractuele band tussen de werkgever en de werknemer wordt verbroken, wordt de werknemer opgevangen via: o een vergoeding in de gewone werkloosheid ( op basis van loonarbeid of op basis van gevolgd onderwijs);

1

Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening, De RVA,. Internet, (htpp://www.rva.be/ de RVA/ beheer)

2

Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening, Opdrachten RVA. Internet, (htpp://www.rva.be/ de RVA/opdrachten)

3

Vandenbulcke, B., Mondelinge mededeling. Informeel gesprek, d.d. 4 maart 2005

14

o een vergoeding binnen het stelsel van het conventioneel brugpensioen; o onder bepaalde voorwaarden kent de RVA uitkeringen toe aan de werknemer die recht heeft op een verbrekingsvergoeding, een ziekteverzekering of een pensioen, maar die niet onmiddellijk die voordelen kan verkrijgen. Het betreft dus voorschotten die de continuïteit van de inkomsten, en dus de bestaanszekerheid van de betrokken werknemers, beogen.1

-

inschakelingsopdracht: als een werknemer volledig werkloos is, werkt de RVA mee aan maatregelen voor de wedertewerkstelling van werklozen. De rol van de RVA varieert naar gelang de maatregel: het gaat van de eenvoudige aflevering van een attest tot een veel actievere rol. o In het systeem van de Plaatselijke Werkgelegenheidsagentschappen (PWA’s) is het de bedoeling in te spelen op de vraag naar bepaalde activiteiten waaraan niet wordt tegemoetgekomen door het normaal economisch circuit, en op de vraag naar arbeid van langdurig werklozen en mensen met een leefloon. Verder probeert men via dat systeem het zwartwerk weg te werken.

Het promoten van verschillende tewerkstellingmaatregelen zoals:

o Het activa-plan is een middel om de werkgelegenheidsgraad in het algemeen, en die van de oudere (45-plussers) en jonge werknemers in het bijzonder, te verhogen door de herinschakeling van de werklozen in het normale arbeidscircuit. Dat gebeurt door de toekenning van een gedeeltelijke vrijstelling van de betaling van werkgeversbijdragen voor de RSZ aan de werkgever en door een geactiveerde werkloosheidsuitkering (werkuitkering genaamd) die de werkgever in mindering kan brengen op het te betalen nettoloon. o Het systeem van de dienstencheques is ook een activeringsmaatregel. Het systeem wil extra banen scheppen via buurtdiensten en - banen voor laaggeschoolden, en het wil een deel van het zwartwerk wegwerken. De RVA is op verschillende niveaus bij dat project betrokken: het implementeren van een erkenningssysteem voor ondernemingen, het bevorderen van de mogelijkheden om van het PWA- stelsel door te stromen naar een volwaardig

1

Vandenbulcke, B., Mondelinge mededeling. Informeel gesprek, d.d. 4 maart 2005

15

werknemersstatuut binnen het systeem van de dienstencheques en het voeren van een promotiecampagne naar werkgevers, werknemers en gebruikers toe.1

-

een opdracht tot handhaving van het stelsel: het Belgische stelsel van de werkloosheidsverzekering voorziet in bepaalde gevallen in de toekenning van een vergoeding die niet beperkt is in de tijd. Dat stelsel kon en kan behouden blijven dankzij preventie- en controleacties. De RVA wil mede via zijn preventie- en controleactiviteiten bijdragen tot het behoud van die sociale verworvenheid. Die hebben tot doel, door toezicht op de naleving van de sociale wetgeving, en meer in het bijzonder de werkloosheidsreglementering, oneigenlijk gebruik en georganiseerde fraude tegen te gaan. In dat opzicht blijft het Protocol betreffende de samenwerking tussen de diverse sociale inspectiediensten een sterk wapen tegen sociale fraude.

Mijn eindwerk gaat over de inschakelingsopdracht van de RVA, namelijk de plaatselijke werkgelegenheidsagentschappen en de dienstencheques. In mijn volgend deel ga ik het systeem van het PWA uitgebreid beschrijven. Aan de hand van praktijkvoorbeelden uit mijn stage in het kantoor van Roeselare en Staden zal ik theorie verduidelijken.

1

Duyck, C., Mondelinge mededeling. Informeel gesprek, d.d. 5 maart 2005

16

Deel 2: PWA

2.1

Ontstaansgeschiedenis en doelstelling van het PWA1

Tewerkstelling is één van de prioritaire doelstellingen van de regering. Daartoe werd in het kader van het Globaal Plan een maximum aan maatregelen ter bevordering van de werkgelegenheid opgenomen. Ook door de gemeenschappen en gewesten worden tewerkstellingsprogramma’s ontwikkeld.

Ondanks al die maatregelen op regionaal en federaal niveau is het onmogelijk om op korte of middellange termijn een regulaire tewerkstelling te garanderen aan alle werkzoekenden. Daarvoor is de economische heropleving te zwak.

Aan de andere kant bestaan er in onze huidige maatschappij reële noden waaraan niet of weinig tegemoetgekomen wordt. Die noden komen voor op het vlak van hulp aan personen, bescherming van het milieu, veiligheid, vrije tijd, enz.

Om een antwoord te bieden op die problemen introduceerde Minister Hansenne, toenmalige Minister van Tewerkstelling en Arbeid, in 1987 de Plaatselijke Werkgelegenheidsagentschappen of PWA’s. Dat was een bijkomende en aanvullende maatregel boven op alle maatregelen, genomen ter bevordering van de regulaire tewerkstelling. De PWA’s zoals we ze nu kennen, zijn tot stand gekomen door de fundamentele hervormingen in 1994.

De toenmalige Minister van Tewerkstelling en Arbeid Miet Smet koos voor het uitbreiden of veralgemenen van het bestaande PWA- stelsel als eerste stap naar de buurtdiensten toe. Dat gebeurde in het kader van het Globaal Plan voor de Werkgelegenheid van de Belgische regering. Volgens artikel 73 van de wet op 30 maart 1994 was elke gemeente verplicht een PWA op te richten.

1

RVA, PWA-syllabus. Brussel, RVA, 1999, blz.4 (niet- gepubliceerde cursus)

17

Men koos voor de formule van PWA’s omdat ze aan een groot aantal werkzoekenden de kans bieden om actief te zijn, uit hun isolement te treden, opnieuw contact te nemen met de arbeidswereld, weer een goede arbeidsattitude aan te leren en hun inkomen te verhogen, zelfs al gaat het hier niet om een regulaire job.

Het doel van de diensten was vierdelig:

-

aan werklozen en leefloongenieters de kans bieden om actief te zijn;

-

het illegale gelegenheidswerk bestrijden door invoering van een wettelijk kader;

-

het fungeren als opstap voor werklozen naar de regulaire markt;

-

tegemoetkomen aan persoonlijke en maatschappelijke behoeften die in het regulaire arbeidscircuit niet ingevuld worden.

De Plaatselijke Werkgelegenheidsagentschappen ( PWA’s) en de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening ( RVA) zijn verantwoordelijk voor het optimaal functioneren van dat systeem van activiteiten ( informatie over de werklozen, aanbieden van activiteiten, controle,…)

Ambtenaren werden aangeworven om de administratieve opvolging van het systeem te waarborgen. Zij kregen daarvoor een doelgerichte opleiding.

Sinds de oprichting van de PWA’s zijn de taken van de PWA-beambten uitgebreid met enkele nieuwe maatregelen die functioneren via de PWA’s zoals de promotie van activeringsmaatregelen naar zowel werknemers als werkgevers toe ( bijvoorbeeld activa maatregelen, dienstenbanen,…).

18

2.2

Structuur van het PWA

2.2.1

Inleiding1

Ter verduidelijking ga ik kort nog eens herhalen wat het PWA inhoudt. Een aantal personen (zie punt 2.3) wordt de mogelijkheid geboden om elke maand een aantal uren actief te zijn bij privé- personen, bij land- en tuinbouwers, bij verenigingen of bij de gemeentelijke overheid en onderwijsinstellingen.

Het PWA richt zich tot langdurig werklozen. Mensen die langdurig werkloos zijn kunnen in die situatie kansarm worden op twee gebieden: 1° Op de arbeidsmarkt: door de lange werkloosheid is er verlies aan ervaring, vaardigheden en attitudes. 2° Op financieel vlak.

De VZW PWA2

2.2.2

Het PWA is een vzw en sinds 1994 moet er in iedere gemeente een PWA opgericht worden. Het bestuur van die vereniging is in handen van de Algemene Vergadering en de Raad van Bestuur.

De Raad van Bestuur van die vzw wordt paritair en proportioneel samengesteld en telt ten minste 12 en ten hoogste 24 leden.

-

De helft van de leden bestaat uit leden aangewezen door de Gemeenteraad volgens de bestaande verhouding tussen meerderheid en minderheid.

-

De andere helft bestaat uit vertegenwoordigers van de sociale partners van de organisaties die zitting hebben in de Nationale Arbeidsraad.

1

RVA, PWA-syllabus. Brussel, RVA, 1999, blz. 5 ( niet- gepubliceerd)

2

RVA, PWA- syllabus. Brussel, RVA, 1999, blz.5 ( niet- gepubliceerd)

19

Zo heeft het PWA van Roeselare een algemene vergadering bestaande uit 12 leden. De vertegenwoordiging wordt als volgt verdeeld:1 -

De ene helft van de leden bestaat uit gemeenteraadsleden

-

De andere helft bestaat uit leden van werkgevers en werknemersorganisaties De werkgeversorganisaties zijn:

De werknemersorganisaties zijn:

Unizo

ACV

Boerenbond

ABVV ACLBV

Als principe kan gesteld worden dat die Raad van Bestuur een zeer belangrijke verantwoordelijkheid toegewezen krijgt. De raad van bestuur krijgt de taak de algemene vergadering te organiseren, de bestuursmandaten te verdelen, eventuele statutenwijzigingen ter publicatie naar het Belgisch Staatsblad te verzenden en de vereniging te beheren.2 Tevens beschikt elk lid over een recht van beroep bij de directie van het regionaal werkloosheidsbureau indien hij niet akkoord gaat met een beslissing van de Raad van Bestuur betreffende de toegelaten activiteiten. Aan die Raad van Bestuur kunnen leden zonder stemrecht worden toegevoegd.

1

Dirk Williams, Mondelinge mededeling. Informeel gesprek, 1 maart 2005

2

RVA, Taken van de Raad van Bestuur. Roeselare, RVA, 1999 ( niet- gepubliceerd)

20

Wie kan er in het PWA werken?1

2.3

Aangezien de werkloosheidsduur een bepalende factor speelt of iemand in aanmerking komt voor te werken in het PWA, wil ik eerst nog even verduidelijken hoe de berekening van de werkloosheidsduur gebeurt.

De werkloosheidsduur die een inschrijving in het PWA voorafgaat is: -

2 jaar volledig vergoede werkloosheid: werkloosheidsuitkeringen ( toelaatbaar op basis van arbeidsprestaties) of wachtuitkeringen ( toelaatbaar op grond van studies);

-

6 maand vergoede werkloosheid indien de werkloze 45 jaar of ouder is.

Voor het bepalen van de vereiste duur worden alle periodes van vergoede volledige werkloosheid in rekening gebracht, zelfs indien de werkloze vrijstelling van inschrijving genoot ( als oudere werkloze of ingevolge beroepsopleiding, sociale en familiale redenen, studies en opleiding,…) behalve als de werkloze een inkomensgarantie- uitkering genoot bij zijn deeltijdse tewerkstelling.

Volgende periodes worden gelijkgesteld met vergoede werkloosheid: - periodes van ziekte, ongeval, zwangerschap,internering, (ongeacht de duur), voor zover ze gesitueerd zijn in de vergoede werkloosheidsperiodes; - periodes van deeltijdse of voltijdse arbeid korter dan 3 volledige kalendermaanden; - andere niet vergoede periodes met een duurtijd korter dan 3 maanden ( bv. afzien van uitkeringen); - periodes van tewerkstelling in een erkend doorstromingsprogramma of in een erkende arbeidspost ( dienstenbaan); - de periodes van tewerkstelling in het kader van artikel 60§7 van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende het OCMW.

1

RVA, PWA- syllabus. Brussel, RVA, 1999, blz.6-7.( niet- gepubliceerd)

21

De werklozen worden ingedeeld in 5 verschillende groepen: 1° Ambtshalve ingeschrevenen bij het PWA; 2° Vrijwillig ingeschrevenen; 3° Werklozen die het leefloon of een sociale hulp genieten; 4° Werklozen die niet actief zijn in het PWA; 5° Werklozen van buiten de gemeente die actief zijn in het PWA.

2.3.1

De ambtshalve ingeschreven werklozen1

Maandelijks wordt door de RVA aan het PWA een lijst overgemaakt met alle werkzoekende uitkeringsgerechtigde volledig werklozen die wonen in de gemeente van het PWA. Die lijst wordt opgemaakt door het hoofdbestuur RVA Brussel en wordt door de PWA-coördinator van het werkloosheidsbureau aan de kantoren bezorgd.

De werkloze moet aan de volgende voorwaarden voldoen: - 2 jaar volledig uitkeringsgerechtigd werkloos zijn, of; - 6 maand volledig uitkeringsgerechtigd werkloos zijn indien men 45 jaar of ouder is.

Eerst zal de RVA aan de ambtshalve ingeschreven werklozen een infobrief ( zie bijlage) richten die algemene informatie over de regeling bevat en die: -

hen ervan op de hoogte brengt dat hun naam meegedeeld werd aan het PWA;

-

hen uitnodigt om zich bij het PWA aan te melden na hun oproeping van hun gemeentelijk PWA.

De mensen op die lijst worden door de PWA- beambte uitgenodigd voor een kennismakingsgesprek. Tijdens dat gesprek legt de beambte de werking van het PWA uit en wordt er gepeild naar de interesse van de werkloze om actief te zijn in het PWA. In het begin van het gesprek wordt duidelijk de nadruk gelegd op het feit dat het PWA niet verplicht is maar dat het wel enkele mooie voordelen biedt. De beambte deelt ook info mee over activeringsmaatregelen en de dienstencheques.

1

RVA, PWA- gids. Brussel, RVA, 1995, blz. 61-62 ( niet- gepubliceerde cursus) RVA, PWA- syllabus. Brussel, RVA, 1999, blz. 6. ( niet- gepubliceerde cursus)

22

Het recht op uitkeringen kan worden geschorst indien de werkloze zonder voldoende rechtvaardiging en na herhaling van de vraag niet ingaat op een uitnodiging om zich aan te melden bij het PWA. In praktijk gebeurt dit zeer zelden. Tijdens mijn stage in één van de PWAkantoren werd niemand geschorst om die reden, al waren er wel heel wat mensen die niet ingingen op de eerste uitnodigingen. Als de mensen na een tweede uitnodiging niet naar het gesprek gekomen zijn, dan wordt er een aangetekende brief verstuurd met de verwittiging dat hun werkloosheidsuitkering geschorst wordt. Na die brief komen de meeste af op de uitnodiging omdat ze bang geworden zijn hun uitkering een tijdje te verliezen.

De werklozen worden ingeschreven per categorie met een bepaalde code in het PWA- pakket. De geïnteresseerde werklozen worden ingeschreven onder code J. Die mensen willen effectief werken in het PWA.

2.3.2

De werklozen die niet actief zijn in het PWA1

De niet geïnteresseerde werklozen worden ingeschreven onder code K. Die mensen willen of kunnen niet actief zijn in het PWA. Bijvoorbeeld omdat ze veel interimarbeid doen of arbeidsongeschikt zijn. Ook mensen die een beroepsopleiding volgen, vallen hieronder.

2.3.3

De vrijwillig ingeschreven werklozen2

Vrijwillig ingeschreven werklozen zijn:

-

De uitkeringsgerechtigde volledig werklozen die voldoen aan de vereiste werkloosheidsduur doch vrijgesteld zijn van inschrijving als werkzoekende. Het betreft voornamelijk oudere werklozen die een vrijstelling 50+3 hebben. Ook iemand

1

Scheldeman, C., Mondelinge mededeling. Informeel gesprek, d.d. 5 april 2005

2

RVA, PWA- procedure. Brussel, RVA, 1997, Blz. 9-10 ( niet- gepubliceerde cursus) RVA, PWA- syllabus. Brussel, RVA, 1999, blz. 10 ( niet- gepubliceerde cursus)

3

De oudere werkloze vanaf 50 jaar is vrijgesteld van aanmelding van de gemeentelijke stempelcontrole en van de inschrijving als werkzoekende. Hij moet niet beschikbaar zijn en blijven voor de arbeidsmarkt.

23

die werkloos is en een vrijstelling voor sociale en familiale redenen geniet, kan als vrijwilliger in het PWA werken indien men voldoet aan de vereiste werkloosheidsduur, net als de vrijgestelde studerende werklozen en de werklozen in beroepsopleiding. Veel mensen die een vrijstelling 50+ gekregen hebben, blijven verder actief in het PWA. Ze werken dan niet meer zoveel uren maar gaan nog naar de gebruikers waar ze graag langsgaan. Op die manier blijven sociale contacten behouden en zie je dat het PWA ook een niet onbelangrijke functie vervult.

-

De uitkeringsgerechtigde volledig werklozen die niet voldoen aan de werkloosheidsduur maar die in de periode van 36 maanden voorafgaand aan hun inschrijving in het PWA gedurende minstens 24 maanden werkloosheidsuitkeringen ontvingen.

-

De ambtshalve ingeschreven werklozen als ze zes maanden geen werkloosheidsuitkeringen hebben ontvangen. Indien een ambtshalve ingeschreven werkloze geen werkloosheidsuitkeringen ontvangt gedurende zes volledige kalendermaanden, wordt zijn ambtshalve inschrijving opgeschort, bijvoorbeeld door ziekte of tewerkstelling. Indien hij/ zij daarna opnieuw uitkeringen ontvangt en nog steeds aan de voorwaarden beantwoordt om in het PWA te werken, kan hij/zij zich nadien inschrijven in het PWA.

-

De werklozen die ingeschreven zijn op basis van een ministeriële afwijking. De minister kan, in geval van dringendheid en in het algemeen belang, afwijkingen voorzien bij de voorwaarden van langdurige werkloosheid die vereist zijn om ingeschreven te worden in het PWA ( bv. in het geval van overstromingen).

Voor hun activiteiten ontvangen ze dezelfde vergoeding als de ambtshalve ingeschreven werklozen. Vrijwillig ingeschreven werklozen worden ingeschreven onder code L1

24

2.3.4

De vrijwilligers vanuit een andere gemeente1

Dat zijn werklozen die worden ingeschreven in het PWA van een andere gemeente dan waar ze wonen. Een werkloze kan op eigen initiatief in het PWA van een andere gemeente dan zijn eigen gemeente actief zijn. Hij duidt zijn uren aan op het prestatieformulier dat hij/ zij ontvangt in het PWA van zijn/ haar eigen gemeente. Die mensen moeten in ieder PWA waar ze actief zijn, een arbeidsovereenkomst ondertekenen.

Vrijwilligers uit een andere gemeente worden ingeschreven onder code E.

2.3.5

De werklozen die leefloon genieten2

De leefloongenieter die volledig werkloos is en ingeschreven is als werkzoekende, kan zich op vrijwillige basis engageren om in het PWA te werken.

Het OCMW moet wel als uitbetalingsinstelling fungeren.

Het is mogelijk dat een persoon tegelijk werkloosheidsuitkeringen en het leefloon ontvangt (bijvoorbeeld bij loonbeslag). De persoon wordt dan tot de categorie van de leefloongenieters gerekend indien de vereiste werkloosheidsduur niet bereikt is. Vanaf het ogenblik dat de vereiste werkloosheidsduur bereikt is, wordt men aangezien als een vergoede werkloze en is men ambtshalve ingeschreven in het PWA.

De inschrijving in het PWA gebeurt op verzoek van de leefloongenieter en heeft een vrijwillig en vrijblijvend karakter. Dat houdt in dat de leefloongenieter niet verplicht is: -

zich aan te melden bij het PWA indien hij/ zij wordt uitgenodigd;

-

een aangeboden activiteit uit te oefenen;

-

een aangevatte activiteit voort te zetten.

1

RVA, PWA- syllabus. Brussel, RVA, 1999, blz.10 ( niet- gepubliceerde cursus)

2

RVA, PWA- syllabus. Brussel, RVA, 1999, blz. 12 ( niet- gepubliceerde cursus) RVA, PWA- procedure. Brussel, RVA, 1996, blz. 12 ( niet- gepubliceerde cursus)

25

2.3.6

Wie kan er niet in het PWA werken?1

De bruggepensioneerden mogen niet in de PWA- regeling actief zijn, omdat ze niet ingeschreven zijn als werkzoekende.

Alle deeltijdse werknemers behoren niet tot de eerste groep aangezien ze niet als volledig werkzoekend beschouwd worden.

2.3.7

Enkele cijfergegevens2

In de maand april 2005 waren er in totaal 2828 langdurig werklozen ingeschreven in de PWAkantoren van de regio Roeselare ( Staden, Hooglede, Lichtervelde, Wingene, Ruislede, Tielt, Dentergem, Wielsbeke, Ingelmunster, Ledegem, Moorslede, Roeselare, Ardooie, Pittem, Meulebeke, Oostrozebeke en Izegem): Æ Van wie 32,5 % effectief werkt in het PWA, en dat zijn in totaal 920 werklozen regio Roeselare. Æ Samen werken die werklozen 24500 uren in de maand april 2005 in het PWA. Æ Dat komt op een gemiddelde van 27,2 uren PWA per werkloze.

1

RVA, PWA- syllabus. Brussel, RVA, 1999, blz. 6 ( niet- gepubliceerde cursus)

2

RVA, Maandelijkse statistiek. Roeselare, RVA, april 2005 ( niet- gepubliceerd)

26

Hoe gebeurt de inschrijving van de PWA’er?1

2.4 -

Eerst moet de persoon zich inschrijven in het PWA van de gemeente waar hij woont. Hier krijgt de persoon een inschrijvingsbewijs overhandigd.

-

Formulier C 63 PWA (zie bijlage 6) wordt ingevuld als de persoon zich vrijwillig laat inschrijven. Dat wordt ingevuld samen met de PWA-beambte. Die heeft niet het recht om te attesteren, hij mag enkel het formulier invullen. De PWA-beambte stuurt dat formulier op naar de PWA-coördinator van de RVA., die in het werkloosheidsbureau het dossier van de werkloze nakijkt. De coördinator vult dat formulier verder in : Î Ofwel positief attest voor een ambtshalve in te schrijven kandidaat Die persoon voldoet aan de voorwaarden om ingeschreven te worden in het PWA als ambtshalve ingeschreven werkloze. Î Ofwel een attest niet- inschrijving Die persoon mag niet ingeschreven worden in het PWA gedurende onbepaalde duur of bepaalde periode. Vb. Niet volledig werkloos zijn. Î Ofwel is het een positief attest voor vrijwillige inschrijving

Dat ingevulde formulier wordt teruggestuurd naar het PWA-kantoor. De PWA-werknemer krijgt een specifieke arbeidsovereenkomst voor PWA (zie bijlage 2) en een prestatieformulier (zie bijlage 5). Het prestatieformulier moet ingevuld worden wanneer hij een activiteit uitoefent. Per gewerkt uur krijgt de werknemer van de gebruiker een PWAcheque.

-

Op het einde van de maand gaat de PWA-werknemer met zijn prestatieformulier en cheques die hij gekregen heeft van zijn gebruiker, naar zijn uitbetalingsinstelling.

-

Hij krijgt dan zijn werkloosheidsuitkering én wordt vergoed voor elk gepresteerd uur. Per gepresteerd uur ontvangt de persoon € 4,10. Hij mag maximum 45 uur per maand

1

RVA, PWA- syllabus. Brussel, RVA, 1999, blz. 8 ( niet- gepubliceerde cursus) Duyck, C., Mondelinge mededeling. Informeel gesprek, d.d. 18 februari 2005

27

werken zodat hij maximum € 184 per maand kan bijverdienen boven op zijn werkloosheidsuitkering.

28

2.5

De gebruikers en de activiteiten1

Voor diensten waar het regulaire arbeidscircuit niet aan voldoet, kunnen particulieren, lokale overheden, niet- commerciële verenigingen en onderwijsinstellingen een beroep doen op het PWA. Commerciële instellingen zijn uitgesloten behalve de land- en tuinbouwsector, die onder bepaalde voorwaarden wel een beroep kan doen op het PWA.

2.5.1

De toegelaten activiteiten

A)

Activiteiten bij natuurlijke personen2:

- Thuishulp met huishoudelijk karakter (o.m. poetshulp, strijken bij de gebruiker thuis): Die activiteit van thuishulp met huishoudelijk karakter mag enkel worden verricht door PWAwerknemers die op 1 maart 2004 verbonden waren door een PWA-arbeidsovereenkomst en die de vermelde activiteit effectief (minstens 1 uur) bij een gebruiker verricht hebben in de loop van de voorafgaande periode van 18 kalendermaanden (die periode kan verlengd worden in geval van periodes van arbeidsongeschiktheid en/of door overmacht). Dezelfde voorwaarden gelden indien hij terugkeert vanuit een dienstenonderneming naar het PWA Bovendien mag die activiteit enkel verricht worden bij gebruikers die natuurlijke personen zijn en die op 1 maart 2004 in het bezit waren van een geldig gebruikersformulier voor de uitvoering van voornoemde activiteit. Na die datum kunnen voormelde gebruikers hun inschrijving nog steeds hernieuwen.

- Kleine onderhouds- en herstellingswerken aan de woning van de gebruiker die door professionelen worden geweigerd omwille van hun geringe omvang.

- Hulp voor klein tuinonderhoud

1

Acerta, Sociale gids, Acerta Consult, Internet,(http: www.trefzeker.be/ Sociale gids/ Tewerkstellingsmaatregelen/ Plaatselijk Werkgelegenheidsagentschappen/ Toegelaten activiteiten) Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening, RVA. Internet, (http://www.rva.be/ PWA/ infobladen werknemer/ welke activiteiten kan ik uitvoeren in het PWA)

2

Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening, RVA. Internet, (http://www.rva.be/ PWA/ infobladen werknemer/ welke activiteiten kan ik uitvoeren in het PWA)

29

- Hulp voor de opvang of de begeleiding van kinderen, zieken, bejaarden of gehandicapten (o.m. kinderopvang bij de gebruiker thuis, boodschappen doen voor bejaarden).

- Hulp bij het vervullen van administratieve formaliteiten.

B)

Activiteiten bij lokale overheden1

Hulp bij tijdelijke of uitzonderlijke taken die door recente maatschappelijke evoluties ontstaan zijn of sterk toegenomen zijn en die niet door het gewone personeel of in het gewone arbeidscircuit worden verricht. (o.a. occasionele hulp in de gemeentelijke bibliotheek, hulp bij het begeleiden van sociaal zwakkeren, hulp bij het beschermen van het leefmilieu en bij het tegemoetkomen aan buurtnoden, regelen van het verkeer aan scholen). Hier bevindt zich ook het systeem van stadswacht. In het kader van hun veiligheidsbeleid kunnen steden en gemeenten een kaderovereenkomst afsluiten met de ministers van Binnenlandse Zaken en Werkgelegenheid.

Zodra hun project door die overheden is goedgekeurd, kunnen zij een financiële tegemoetkoming genieten ten laste van de federale overheden.

Wanneer zij over een dergelijke kaderovereenkomst beschikken, kunnen zij PWAwerknemers als stadswachters rekruteren op basis van een overeenkomst met het PWA.

1

Acerta, Sociale gids, Acerta Consult, Internet,(http: www.trefzeker.be: Sociale gids/ Tewerkstellingsmaatregelen/ Plaatselijk Werkgelegenheidsagentschappen/ Toegelaten activiteiten)

30

C)

Activiteiten bij VZW’s en andere niet-commerciële verenigingen1

Taken die door hun aard, hun omvang of door hun occasionele aard gewoonlijk door vrijwilligers worden verricht, en die niet tot het dagelijks beheer behoren (bijv. administratieve hulp in geval van uitzonderlijke activiteiten, hulp bij de organisatie en tijdens het verloop van verschillende evenementen, hulp voor het onderhoud van sportterreinen en kleedkamers, steward).

D)

Activiteiten bij onderwijsinstellingen2

Taken die door hun aard, hun omvang of door hun occasioneel karakter normaal door vrijwilligers worden verricht, en die niet door het gewone personeel of in het gewone arbeidscircuit verricht worden (o.a. vóór- en naschoolse kinderopvang, hulp bij de organisatie van naschoolse activiteiten, hulp bij het begeleiden van kinderen naar activiteiten, hulp bij het begeleiden van de schoolbus).

1

2

Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening, RVA. Internet, (http://www.rva.be/ PWA/ infobladen werknemer/ welke activiteiten kan ik uitvoeren in het PWA) Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening, RVA. Internet, (http://www.rva.be/ PWA/ infobladen werknemer/ welke activiteiten kan ik uitvoeren in het PWA)

31

Activiteiten bij de land- en tuinbouwsector1

E)

Na advies van de Raad van Bestuur van het PWA mogen seizoens- en gelegenheidsgebonden activiteiten verricht worden.

Voor de landbouw mogen de seizoensgebonden activiteiten gedurende de topdagen van het planten en oogsten uitgevoerd worden.

Evenals de andere seizoensgebonden en occasionele activiteiten zoals het zaaien, het aanplanten, het wieden, het oogsten of het ophalen van de landbouwproducten op het veld. Het gaat enkel over handenarbeid, PWA’ers mogen geen landbouwmachines besturen of werken met chemische producten of pesticiden.

Voor de tuinbouwsector mogen activiteiten uitgevoerd worden in het kader van het paritair comité voor de tuinbouw met uitzondering van de champignonteelt en de aanleg en het onderhoud van parken en tuinen.

Het is de Raad van Bestuur van het PWA die bepaalde activiteiten kan uitsluiten omdat die op het lokaal vlak in concurrentie staan met de privé- sector of activiteiten van andere organisaties.

2.5.2

Enkele cijfergegevens2

In de maand april 2005 waren 2438 gebruikers ingeschreven in het PWA regio Roeselare en: Æ waarvan 98 gebruikers nog op de wachtlijst staan; Æ dat maakt 2,7 aantal gebruikers per actieve werkloze.

1

Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening, RVA. Internet, (http://www.rva.be/ PWA/ infobladen werknemer/ welke activiteiten kan ik uitvoeren in het PWA) Acerta, Sociale gids, Acerta Consult, Internet,(http: www.trefzeker.be: Sociale gids/ Tewerkstellingsmaatregelen/ Plaatselijk Werkgelegenheidsagentschappen/ Toegelaten activiteiten)

2

RVA, Maandelijkse statistiek. Roeselare, RVA, april 2005 ( niet- gepubliceerd)

32

2.6

Het aantal activiteitsuren en de verloning1

De activiteiten die verricht worden in het kader van het PWA moeten voor de PWA werknemer het karakter behouden van een bijkomende tewerkstelling.

Een PWA’er kan maximum 45 uur per maand actief zijn in het kader van het PWA. Op die regel is een uitzondering gemaakt voor de land- en tuinbouwsector. In die sector mag de PWA’er maximum 150 uur per maand presteren, met een plafond van 630 uren op jaarbasis.

De minister van Werk kan in noodsituaties en omwille van het algemeen belang een afwijking voorzien op de grens van 45 uur per maand. De laatste keer dat dit gebeurde was bij de olievervuiling op onze Belgische stranden.2

De PWA- werknemer behoudt zijn / haar volledige werkloosheidsuitkering verhoogd met € 4,10 per gepresteerd uur. De gebruiker moet de cheques bij het einde van de activiteit of ten laatste voor het einde van de kalendermaand overhandigen aan de PWA’er. De werkloze die het toegestane aantal uren overschrijdt, ontvangt voor die uren geen toeslag. De overtollige PWA- cheques mogen niet uitbetaald worden.

1

RVA, PWA- syllabus. Brussel, RVA, 1999, blz. 16-17 (niet- gepubliceerde cursus)

2

Scheldeman, C., Mondelinge mededeling. Informeel gesprek, 13 april 2005

33

2.7

De uurvergoeding die de gebruiker betaalt

De gebruiker betaalt de PWA- werknemer met PWA- cheques. Er bestaan twee soorten PWA- cheques: -

cheques op naam, met een belastingvoordeel voor de gebruiker;

-

naamloze cheques, zonder belastingvoordeel.1

De waarde van de PWA- cheque wordt vastgesteld door de Raad van Beheer van het PWA. De PWA cheque varieert van € 4,95 tot € 7,45 in schijven van € 0,25.

2.7.1

PWA- cheques op naam

2.7.1.1

Hoe bestellen?2

De PWA- gebruiker kan de cheques op naam bij Sodexho Pass bestellen door op een overschrijvingsformulier aan te geven hoeveel hij/ zij er wenst. Wie cheques wil bestellen, schrijft het exacte verkoopbedrag van de cheques over. Dat bedrag is de prijs per cheque maal het aantal cheques. Het moet telkens om tien of een veelvoud van tien gaan. Onderaan in de mededeling moet het PWA- toelatingsnummer vermeld worden. Na de eerste bestelling krijgt de gebruiker van Sodexho Pass voorgedrukte overschrijvingsformulieren toegestuurd.

In principe krijgt de gebruiker de cheques met een gewone zending thuis gestuurd binnen een week na de betaling.

De gebruiker heeft de mogelijkheid om gratis de identificatiegegevens van de PWA’er op de cheques te laten drukken.

1

RVA, PWA- syllabus. Brussel, RVA, 1999, blz. 26 ( niet- gepubliceerde cursus)

2

RVA, PWA- syllabus. Brussel, RVA, 1999, blz 25 ( niet- gepubliceerde cursus)

34

2.7.1.2 Geldigheidsduur van de cheques1 De PWA- cheques zijn één jaar geldig. Niet- gebruikte cheques op naam zijn slechts terugbetaalbaar aan de gebruiker tijdens het kalenderjaar van aankoop.

2.7.1.3

Fiscaal voordeel voor de gebruiker

De gebruikers kunnen genieten van een belastingvermindering op de gebruikte cheques. Dit belastingvoordeel is een vast percentage van 30% net als bij de dienstencheques.

2.7.2

Naamloze PWA- cheques

2.7.2.1

Hoe bestellen?2

Naamloze PWA- cheques worden meestal gebruikt voor occasionele activiteiten of wanneer een gebruiker er onmiddellijk nodig heeft. Die cheques zijn in het PWA- kantoor onmiddellijk en per stuk verkrijgbaar. Men mag er telkens maximum 10 per keer bestellen. Naamloze cheques mogen niet gebruikt worden voor land- en tuinbouwactiviteiten want die prijs is nationaal vastgesteld.

1

RVA, PWA- syllabus. Brussel, RVA, 1999, blz. 26 ( niet- gepubliceerde cursus) RVA, PWA- syllabus. Brussel, RVA, 1999, blz. 28 ( niet- gepubliceerde cursus)

2

RVA, PWA- syllabus. Brussel, RVA, 1999, blz. 27 ( niet- gepubliceerde cursus)

35

2.7.2.2

Geldigheidsduur van de cheques1

De naamloze cheques zijn één jaar geldig.

Niet- gebruikte cheques kunnen gedurende de volledige geldigheidsperiode ingeruild worden bij het PWA- kantoor, dat in tegenstelling tot de cheques op naam.

2.7.2.3 Fiscaal voordeel voor de gebruiker2 Aan naamloze cheques is er geen belastingvoordeel verbonden. Meestal zijn die cheques goedkoper dan de cheques op naam (met belastingvoordeel) , maar dat is een beslissing van iedere Raad van Bestuur.

Bijvoorbeeld in het PWA kantoor van Staden kost: - een cheque op naam met fiscaal voordeel € 6,20; - de naamloze cheque € 4,95

1

RVA, PWA- syllabus. Brussel, RVA, 1999, blz. 27- 28 ( niet- gepubliceerde cursus)

2

RVA, PWA- syllabus. Brussel, RVA, 1999, blz. 27 (niet- gepubliceerde cursus)

36

2.8

Procedure van de gebruiker1

2.8.1

De aanvraag als gebruiker

De aanvraag gebeurt in het PWA dat bevoegd is voor de gemeente waar de activiteit plaatsvindt. De aanvraag tot PWA- hulp gaat uit van de kandidaat-gebruiker en gebeurt via het gebruikersformulier, waarop de gevraagde activiteit wordt vermeld. Er zijn twee soorten gebruikersformulieren: formulier 1A voor particulieren (zie bijlage 3) en formulier 1B voor vzw’s, scholen, gemeentebesturen en de land- en tuinbouw ( zie bijlage 4). Via ondertekening van het formulier verbindt de gebruiker zich ertoe de RVA en andere sociale inspecteurs toegang te verlenen tot de plaats van tewerkstelling. De gebruiker betaalt jaarlijks een inschrijvingsrecht voor het verkrijgen van de toelating om activiteiten in het kader van het PWA te laten uitvoeren. Dat inschrijvingsrecht wordt bepaald door de Raad van Bestuur. Het inschrijvingsgeld komt integraal het PWA ten goede om de werkingskosten van het PWA te dekken. Een voorbeeld in het PWA-kantoor van Staden2: -

inschrijvingsrecht € 7,45 per jaar

-

WIGW’s betalen geen inschrijvingsrecht In het PWA van Staden moet de gebruiker het inschrijvingsrecht pas betalen als er een geschikte kandidaat voor de gevraagde activiteit is gevonden. Door de lage werkloosheidsgraad in de regio kan het immers lang duren voordat de gebruikers hulp krijgen.

Indien de gevraagde activiteit een toegelaten activiteit is, dan wordt het gebruikersformulier door de PWA- beambte gevalideerd. De toelating geldt voor één jaar. De gebruiker krijgt één exemplaar van het gebruikersformulier en het PWA houdt het tweede exemplaar bij. Zodra de gebruiker een geldig gebruikersformulier bezit, kan hij/ zij de activiteit laten uitvoeren door een PWA-werknemer. 1

RVA, PWA- syllabus. Brussel, RVA, 1999, blz. 24 (niet- gepubliceerde cursus) RVA, PWA- gids. Brussel, RVA, 1995, blz. 63 ( niet- gepubliceerde cursus)

2

Scheldeman, C., Mondelinge mededeling. Informeel gesprek, 1 april 200

37

2.8.2

De activiteit1

De gebruiker die in het bezit is van een gevalideerd gebruikersformulier, mag een beroep doen op een werkloze die in het bezit is van een geldig prestatieformulier. De kandidaatgebruiker kan ter informatie bij zijn aanvraag op het gebruikersformulier de naam opgeven van een werkloze die ingeschreven is in het PWA en die geïnteresseerd is in de activiteit. Die werkloze mag in een andere gemeente wonen. De gebruiker mag nadien ook een beroep doen op de andere werklozen (die in het bezit zijn van een geldig prestatieformulier). Indien er geen wederzijds akkoord is tussen gebruiker en PWA’er, koppelt de PWA- beambte de gebruiker aan een PWA’er mits de in de wetgeving vastgelegde criteria voor een passende activiteit worden toegepast. Een activiteit wordt als passend beschouwd als:2

-

De gebruiker de PWA- wetgeving inzake arbeidsduur en arbeidsvoorwaarden naleeft. Een éénmalige fout of vergissing van de gebruiker doet geen afbreuk aan het passend karakter van de activiteit.

-

De activiteit verricht wordt tussen 7 uur en 18 uur.

-

De activiteit verricht wordt in de gemeente waarin de PWA’er verblijft. De werknemer kan ook buiten de gemeente gaan werken maar dan moet de gebruiker of het PWAkantoor een verplaatsingsvergoeding betalen.. Het kantoor moet volgens de wet voorzien in een kilometervergoeding. Het plaatselijk werkgelegenheidsagentschap kan in de toewijzing van een activiteit aan een PWA’er rekening houden met diens mobiliteit. In het PWA van Roeselare gaat men telkens na wat de verplaatsingsmogelijkheden zijn van de PWA’er. In functie daarvan gaat men een bepaalde gebruiker toewijzen.

1

RVA, PWA- gids. Brussel, RVA, 1995, blz. 63 ( niet- gepubliceerde cursus) RVA, PWA- syllabus. RVA, 1999, blz. 20 ( niet- gepubliceerde cursus)

2

RVA, PWA- syllabus. Brussel, RVA, 1999, blz. 18 ( niet- gepubliceerde cursus)

38

-

de PWA’er beschikt over de lichamelijke en intellectuele geschiktheid die vereist is voor de uitvoering van de activiteit.

-

de PWA’er beschikt over de vorming en de beroepsopleiding die vereist zijn voor de uitvoering van de activiteit en indien die vorming of ervaring niet op korte termijn verworven kan worden.

Het werk wordt geregeld tussen gebruiker en PWA-werknemer. Het PWA komt niet tussen in het maken van praktische afspraken. Het is niet nodig dat het PWA weet wanneer welke PWA- werknemer bij welke gebruiker werkt. Maar toch is dat wel aangewezen. Op die manier krijgen de werknemers een zeer flexibele werkregeling.

De werkloze die een geldig prestatieformulier heeft, gaat de activiteit uitoefenen en krijgt in ruil daarvoor per begonnen uur een PWA- cheque. Het prestatieformulier wordt samen met de gewone controlekaart als controledocument beschouwd. PWA- activiteiten moeten vooraf op het prestatieformulier aangeduid worden. Bij controle kan de PWA’er met zijn/ haar ingevuld prestatieformulier bewijzen dat hij/zij niet in het “ zwart” aan het werken was.

2.8.3

De uitbetaling1

De werkloze overhandigt op het einde van elke maand zijn controlekaart en al de ontvangen cheques van die maand aan zijn uitbetalingsinstelling in de daartoe bestemde PWA-omslag. Op die briefomslag vermeldt de PWA’er zijn/ haar identiteit, het aantal cheques, de maand en zet zijn/ haar handtekening. De uitbetalingsinstelling betaalt de normale werkloosheidsuitkering en de PWA- toeslag.

1

RVA, PWA- gids. Brussel, RVA, 1995, blz. 63 ( niet- gepubliceerde cursus) RVA, PWA- syllabus. Brussel, RVA, 1999, blz. 29 ( niet- gepubliceerde cursus)

39

2.9

Voordelen voor de werkloze

2.9.1

Statuut van de werkloze1

•

De werkloze behoudt het statuut van uitkeringsgerechtigde werkloze. De werkloze blijft de ziekte- en invaliditeitsverzekering, kinderbijslag,… genieten en hij behoudt dezelfde pensioenrechten als een vergoede werkloze

•

De werkloze is beschermd door de wetten en reglementen inzake arbeidsbescherming, zondagsrust, nachtwerk, veiligheid en gezondheid,…

•

De werkloze heeft recht op een tussenkomst in zijn verplaatsingskosten van minstens 0,15 EUR per km indien hij meer dan 5 km moet afleggen om bij zijn gebruiker te geraken. Die tussenkomst is ten laste van het PWA of van de gebruiker.

•

Tijdens het verrichten van PWA- werkzaamheden is hij gedekt door een verzekering “ arbeidsongevallen” en een verzekering “ burgerlijke aansprakelijkheid”, afgesloten door de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening. De verzekering “ arbeidsongevallen” dekt de werkloze in geval van een ongeval op weg naar en van het werk én op de plaats van tewerkstelling. De verzekering “ burgerlijke aansprakelijkheid” dekt de werkloze indien hij onopzettelijk schade veroorzaakt bij de gebruiker of aan zijn goederen of aan derden.

2.9.2

Financieel voordeel2

Via de PWA- regeling verhoogt de werkloze zijn/ haar inkomen. Maandelijks kan een PWA’er maximum € 184,50 bijverdienen. In de land- en tuinbouwsector kan de PWA’er tot € 615 per maand bijverdienen. De werkloosheidsvergoeding blijft dus gelijk. Dat is een verschil met deeltijdse arbeid. In deel 3 dienstencheques: “welke werknemers komen in aanmerking”, kom ik hierop terug. 1

RVA, PWA brochure. Roeselare, RVA, 2004 ( niet- gepubliceerd)

2

RVA, PWA- syllabus. Brussel, RVA, 1999, blz. 30 ( niet- gepubliceerd)

40

2.9.3

Fiscale regeling1

Op de PWA- toeslag moet er geen belasting betaald worden.

2.9.4

Het volgen van opleidingen2

Minstens ¼ van de PWA-inkomsten, verworven door de verkoop van cheques en de jaarlijkse inschrijving van gebruikers, moet aangewend worden voor de financiering van opleidingen voor PWA- werknemers die ingeschreven zijn in het PWA.

De opleidingen die georganiseerd worden, zijn in functie van hun werk. Tijdens de opleidingen krijgen de werknemers ook communicatietraining en attitudetraining en komen er tal van gemeenschappelijke problemen aan bod. De PWA’ers worden tijdens hun opleidingen meestal betaald met PWA- cheques. Hierover moet de Raad van Bestuur een beslissing nemen. Zelf heb ik een opleiding “ onderhoud van vloeren” bijgewoond. Ik sta heel positief over die opleiding. De persoon die de opleiding gaf, deed dit zeer goed. Ze sprak eenvoudige en duidelijke taal en wat mij ook opviel, was dat ze dialect sprak. Ze betrok ook de PWA- werknemers telkens in het gesprek door af en toe een paar vragen te stellen en veel interessante “weetjes” te vertellen over bepaalde producten. Ik vond het een zeer interessante opleiding en zelf heb ik ook veel bijgeleerd. De PWA- beambte steekt wel veel tijd en energie in het zoeken naar een ideale opleiding (bijvoorbeeld de opleiding mag niet ver gelegen zijn van hun huis, of anders hebben ze vervoersproblemen) en om die mensen soms te motiveren.. De PWA- beambte moet inderdaad veel inspanningen doen om de opleiding te organiseren. De meeste PWA’ers hebben haar dan ook bedankt voor de opleiding en vertelden haar dat ze het boeiend vonden en veel bijgeleerd hadden.

1

RVA, PWA- syllabus. Brussel, RVA, 1999, blz. 31 ( niet- gepubliceerde cursus)

2

WET van 7 april 1999 betreffende PWA- arbeidsovereenkomst, art.11,2°, B.S., 20 april 1999 RVA, PWA- gids. Brussel, RVA, 1995, blz.77 ( niet- gepubliceerde cursus)

41

Door het geven van opleidingen worden hun kansen vergroot om door te stromen naar de regulaire markt. De mensen voelen zich beter in hun vel met de aangebrachte kennis. Het spenderen in opleidingen is zeker een must.

2.9.5

Vrijstelling van de stempelcontrole1

1° Als een werkloze minstens 20 PWA-activiteitsuren heeft in een maand, is hij/ zij volledig vrijgesteld van de stempelcontrole voor de daaropvolgende maand. Is de werkloze niet vrijgesteld en verricht hij/ zij een PWA- activiteit op een dag waarop hij/ zij zich ter controle moest aanmelden , dan moet hij/ zij zich aanmelden de eerstvolgende dag waarop hij/ zij niet werkt.

Om te voorkomen dat de werkloze door de VDAB wordt uitgeschreven, moet de PWAbeambte de naam van de werkloze vermelden op een PWA- VDAB- lijst . Dat gebeurt nadat de PWA’er de gepresteerde uren heeft doorgegeven aan het PWA-kantoor. De PWA- beambte maakt eenmaal per maand de PWA- VDAB- lijst over aan de VDAB.

2° Een PWA-vrijstelling kan men aanvragen ( via het formulier C79A), indien men in een periode van maximum 6 maanden een totaal van 180 PWA-uren kan bewijzen (= gemiddeld 30 uur per maand). Die vrijstelling is geldig voor de zes volgende maanden.

De vrijstelling bevat volgende voordelen: -

de vrijstelling van het volgen van de stempelcontrole;

-

tijdens die periode kan die persoon niet meer geschorst worden wegens langdurige werkloosheid.

De RVA zal de PWA-activiteiten als een positief element beschouwen, in het kader van de activering van het zoekgedrag.

1

RVA, PWA- syllabus. Brussel, RVA, 1999, blz. 30-31( niet- gepubliceerde cursus) Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening, RVA. Internet, ( http://www.rva.be/ PWA/ Infoblad overgangsmaatregel PWA-vrijstelling - Wat zal er gebeuren als u in september 2004 van een PWAvrijstelling geniet? Scheldeman, C., Mondelinge mededeling. Via informeel gesprek, d.d. 4 april 2005

42

2.10

De hervorming van het PWA1

Op het eind van 2003 besliste de federale overheid financiële middelen ter beschikking te stellen om 25 000 jobs te creëren via een uitbreiding van de dienstencheques voor buurt- en nabijheidsbanen. Hierbij werd beslist bijzondere aandacht te besteden aan de vele duizenden werklozen die binnen het PWA-systeem werkzaam zijn, opdat hun kansen om door te stromen naar het normale economische circuit, ook het stelsel van de dienstencheques, zouden worden gemaximaliseerd. Het is tevens de bedoeling om nieuwe gebruikers en nieuwe groepen van werkzoekenden te bereiken.

De uitdaging voor het PWA was en is nog steeds gelegen in een actieve participatie bij de doorstroming van de PWA- werknemers naar het normale economische circuit via de dienstencheques, en zodoende mee te werken aan de creatie van 25 000 jobs. De bedoeling is dus om de bestaande dienstverlening van het PWA uit te breiden met het nieuwe systeem van dienstencheques. Als bevoorrechte partner die contact heeft met potentiële gebruikers en de PWA-werknemers, beschikt het PWA over alle troeven om van de overgang van PWA naar dienstencheques een succesverhaal te maken. Het lag in de bedoeling om de overstap geleidelijk te laten verlopen zonder onredelijke druk, waarbij het PWA kan rekenen op de nodige ondersteuning vanwege de RVA. De PWA- werknemers en - gebruikers kunnen in het huidige systeem blijven, of ze kunnen overstappen naar het systeem van dienstencheques indien zij dat verkiezen.

2.10.1

Waarom wordt het PWA hervormd?

Het bestaande systeem van dienstencheques werd beschouwd als een aanvulling op het stelsel van de PWA’s.

De verdiensten van 10 jaar PWA- werking zijn talrijk. Via de PWA-werking heeft men een duidelijke maatschappelijke behoefte ingevuld, die niet door de regulaire markt werd ingevuld, tenminste niet in het “ wit”. Tegelijkertijd kunnen ze vaststellen dat er nauwelijks 1

Omzendbrief van 19 december 2003 betreffende het nieuwe, federaal systeem van dienstencheques en de daarmee samenhangende nieuwe dynamiek voor het Plaatselijk Werkgelegenheidsagentschap. Omzendbrief van 11 februari 2004 betreffende de omvorming van de PWA’s en de toekomst van de PWAbeambten.

43

PWA- werknemers doorstromen naar het normale economische circuit. De herintrede doelstelling van langdurig werklozen die ook aan de basis lag van dit stelsel, is nauwelijks gerealiseerd.

2.10.2

Welke veranderingen werden ingevoerd en vanaf wanneer?1

Vóór 1 maart 2004 wijzigde er niets aan de gewone werking van het PWA: alle gebruikers en werklozen konden zich zolang inschrijven voor alle huidige toegelaten activiteiten. Æ Wat wijzigt niet aan de PWA- werking na 1 maart 2004?

-

Alle actieve PWA’ers en alle privé- gebruikers die reeds ingeschreven waren voor activiteiten die vallen onder “ thuishulp met huishoudelijk karakter”, kunnen die activiteiten blijven verrichten. Er kunnen dus geen nieuwe PWA- werknemers en privé-gebruikers voor die activiteit meer worden ingeschreven.

-

De andere activiteiten worden voortgezet. Nieuwe inschrijvingen blijven hier dus wel mogelijk.

Æ Wat verandert er wel vanaf 1 maart 2004 in de PWA- werking?

-

Werklozen kunnen zich niet meer laten inschrijven om als PWA- werknemer huishoudelijke activiteiten te verrichten bij privé- gebruikers.

-

Ook nieuwe gebruikers kunnen zich niet langer inschrijven voor die activiteiten. Privé- gebruikers die reeds voor die datum voor die activiteit ingeschreven waren, kunnen hun gebruikersformulier verlengen.

1

Omzendbrief van 11 februari 2004 betreffende de omvorming van de PWA’s en de toekomst van de PWAbeambten. Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening, RVA. Internet, ( http://www.rva.be/ PWA/ Infoblad overgangsmaatregel PWA-vrijstelling - Wat zal er gebeuren als u in september 2004 van een PWAvrijstelling geniet?

44

2.10.3

Hoe kan je de PWA- werknemers stimuleren om over te stappen naar een volwaardige job?1

De PWA- werknemers zullen worden gestimuleerd door een aantal begeleidende maatregelen om de doorstroom naar het normale economische circuit te bevorderen, zoals:

1° De opheffing van de vrijstelling van beschikbaarheid voor de arbeidsmarkt vanaf 1 oktober 2004. Hierop zijn wel 2 uitzonderingen, nl. de personen met een beperkte arbeidsongeschiktheid ( blijvende ongeschiktheid van minstens 33%) en de oudere werklozen ( vanaf 50 jaar die de “maxi- vrijstelling” genieten). Æ Ingevolge die opheffing dienen alle PWA- werknemers, behoudens de bovenvermelde uitzonderingen, vanaf 1 oktober 2004:

- ingeschreven te zijn als werkzoekende bij de bevoegde gewestelijke dienst voor arbeidsbemiddeling; - beschikbaar te zijn voor de algemene arbeidsmarkt en een passende dienstbetrekking te aanvaarden.

2° Er zal voor de PWA- werknemers een éénmalige terugkeermogelijkheid voorzien worden naar het PWA- stelsel: Indien een baan in het kader van de dienstencheques geen succes blijkt te zijn en/ of wanneer het traject niet leidt tot een passende betrekking, kan de PWA- werknemer terugkeren naar het PWA- systeem indien die niet gedurende een ononderbroken periode van 8 maand of meer verbonden was door een arbeidsovereenkomst. In de praktijk zien we dat al 1 persoon weer is overgestapt naar het PWA in de regio Roeselare.

1

Omzendbrief van 19 december 2003 betreffende het nieuwe, federaal systeem van dienstencheques en de daarmee samenhangende nieuwe dynamiek voor het Plaatselijk Werkgelegenheidsagentschap Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening, RVA. Internet, ( http://www.rva.be/ PWA/ Infoblad overgangsmaatregel PWA-vrijstelling - Wat zal er gebeuren als u in september 2004 van een PWAvrijstelling geniet?

45

2.10.4

Erkenning van de vzw PWA als dienstenonderneming1

De PWA’s kunnen net als eender welke onderneming of organisatie een aanvraag tot erkenning indienen om zelfstandig te fungeren als dienstenonderneming. Het is geen verplichting!

Dit houdt in dat de vzw PWA de mogelijkheid krijgt een afdeling dienstencheques op te richten.

Er komen dus 2 taken binnen in het PWA- kantoor: 1° De PWA- taken zoals vroeger, uitgezonderd het luik huishoudelijke hulp. Dat wil zeggen tuinonderhoud, land- en tuinbouw, opvang van kinderen bij gemeentescholen, alle taken bij vzw’s,…. 2° Het leiden van de dienstencheque- onderneming met als taken: aanwerven personeel, uurregeling en taakverdelingen, loonadministratie, opvolging verlof, personeelsondersteuning,…

Vervolgens bespreek ik wat een dienstencheque nu juist is. Wat zijn de toegelaten activiteiten? Welke werknemers komen hier in aanmerking? Welke gebruikers komen in aanmerking? Welke werkgevers komen in aanmerking? Ik ga aan de hand van een schema het verschil aantonen tussen de dienstencheques en PWA.

1

Scheldeman, C., Mondelinge mededeling. Via informeel gesprek, d.d. 21 april 2005

46

Deel 3: Dienstencheques

Wat is een dienstencheque?1

3.1

Een dienstencheque is een legaal en voordelig betaalmiddel, waarmee een gebruiker huishoudelijke hulp kan betalen. Die is heel goed te vergelijken met een PWA- cheque. Alle natuurlijke personen kunnen een gebruiker zijn.

Wat zijn de toegelaten activiteiten?2

3.2

Een dienstencheque-onderneming kan meerdere diensten aanbieden. Ik ga de diensten weergeven in een schema:

-

Hulp in het gezin van een privé- persoon

-

Thuis bij de gebruiker of soms buitenhuis

Thuis

Buitenshuis

-

Schoonmaken van de woning

- strijkateliers

-

was en strijk

- boodschappen doen

-

kleine naaiwerken

- mindermobielencentrales3

-

het bereiden van maaltijden

-

het lappen of schoonmaken van de ramen

1

Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening, RVA. Internet, (http://www.rva.be/ dienstencheques/ wat is een dienstencheque

2

Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening, RVA. Internet, (http:// www.rva.be/ dienstencheques/ voor welke activiteiten kunt u beroep doen op de dienstencheques

3

Meehelpen bij verplaatsingen van een mindermobiel of een bejaard persoon (vb. de mindermobiele persoon naar de dokter of de winkel begeleiden en terug naar huis brengen)

47

Welke werknemers komen er in aanmerking?1

3.3

Iedereen komt in aanmerking als werknemer voor een tewerkstelling in het kader van de dienstencheques. Zowel: -

werknemers of leefloners;

-

iemand zonder uitkeringen;

-

deeltijdse werknemers;

-

PWA- werknemers;

-

zwartwerkers.

Naar gelang van de situatie waarin de persoon zit op het ogenblik dat hij/zij begint te werken met een arbeidsovereenkomst dienstencheques, wordt hij/zij ingedeeld in één van de twee categorieën. De arbeidsovereenkomst van de dienstencheques valt onder de wet van 3 juli 1978, maar bevat wel enkele specifieke regels. De werknemers worden ingedeeld in twee categorieën: - de werknemers van categorie A zijn de tewerkgestelde werknemers met een arbeidsovereenkomst dienstencheques die meestal voor hun tewerkstelling met dienstencheques reeds een werkloosheidsuitkering, een leefloon of een vorm van financiële sociale hulp ontvingen, en die tijdens hun tewerkstelling verder aanspraak blijven maken op een werkloosheidsuitkering, op leefloon of op financiële sociale hulp. Æ Algemene regels: •

Proefperiode: 3 dagen

•

Opzegperiode: 7 dagen

•

Arbeidsovereenkomst onbepaalde duur verplicht vanaf de 1ste dag van de 7de maand.

•

1

De duur van elke werkperiode mag niet korter zijn dan 3 uur.

RVA, Inlichtingenblad dienstencheques. Roeselare, RVA, 2004 ( niet- gepubliceerd) Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening, RVA. Internet, (http://www.rva.be/ dienstencheques/ werknemer)

48

•

De werkgever kan verschillende opeenvolgende arbeidsovereenkomsten van bepaalde duur geven aan de werknemer binnen de periode van de eerste 6 maanden ( zonder dat dit het sluiten van een arbeidsovereenkomst van onbepaalde duur als gevolg heeft)

•

De werkgever biedt de eerste gewerkte dag van de zevende maand een arbeidsovereenkomst aan voor onbepaalde tijd met ten minste halftijdse arbeidsprestaties.

•

Werknemers die tot categorie A behoren, moeten zich laten inschrijven als werkzoekende bij de VDAB en beschikbaar zijn voor een bijkomende tewerkstelling.

-

de werknemers van categorie B zijn alle andere werknemers die tewerkgesteld zijn met een arbeidsovereenkomst dienstencheques. Î Algemene regels: •

Proefperiode: 3 dagen

•

Opzegperiode: 7 dagen

•

Arbeidsovereenkomst onbepaalde duur verplicht vanaf de 1ste dag van de 4de maand

•

De duur van elke werkperiode mag ook korter zijn dan 3 uur.

•

De werkgever kan verschillende opeenvolgende arbeidsovereenkomsten van bepaalde duur geven aan de werknemer binnen de periode van de eerste 3 maanden ( zonder dat dit het sluiten van een arbeidsovereenkomst van onbepaalde duur als gevolg heeft).

•

De werkgever biedt de eerste gewerkte dag van de vierde maand een arbeidsovereenkomst aan voor onbepaalde duur. De arbeidsprestaties kunnen voltijds of deeltijds zijn.

•

Werknemers die tot categorie B behoren, moeten niet ingeschreven zijn bij de VDAB als werkzoekende. Ze dienen voor de resterende uren niet beschikbaar te zijn.

49

Samengevat zou je dus kunnen zeggen dat de werknemer van categorie A diegene is die tijdens zijn tewerkstelling met een arbeidsovereenkomst dienstencheques niet alleen het loon ontvangt van zijn werkgever, maar in de loop van de maand ook nog een werkloosheidsuitkering, leefloon of financiële sociale hulp ontvangt. Al de anderen behoren tot categorie B.

Welke werkgevers komen in aanmerking?1

3.4

De diensten worden uitgevoerd door werknemers aangeworven in bedrijven die specifiek erkend werden in het kader van het dienstenchequesysteem. De erkenning gebeurt door de Ministerie van Werk. De aanvraag tot erkenning moet gericht worden tot de Erkenningscommissie Dienstencheques. Een erkende onderneming kan zijn: -

het PWA;

-

schoonmaak- en interimbedrijven , vzw’s, ziekenfondsen, OCMW’s, lokale overheden, ondernemingen met een sociaal doel.

De werknemers van het dienstenbedrijf moeten hun cheques die ze ontvangen hebben van hun gebruikers, binnenbrengen in de onderneming. Zij handelen de dienstencheques af ( tellen, stempelen en strookje afscheuren) en sturen ze per aangetekende brief op naar de uitgiftemaatschappij Accor. De onderneming houdt voor elke verstuurde cheque de afscheurbare strook bij. Bij elke verzending van dienstencheques hoort een volledig ingevuld afgifteborderel en een overzichtsdocument dat de naam bevat van alle werknemers van wie cheques worden opgestuurd. Accor betaalt via storting op het bankrekeningnummer van de onderneming de cheques terug. De onderneming krijgt € 21 per dienstencheque. Het dienstenbedrijf betaalt elke maand het loon aan zijn werknemers uit. 1

Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening, RVA. Internet, ( htpp://www.rva.be/ dienstencheques/ gebruikers) FOD Werkgelegenheid, arbeid en sociaal overleg, Informatiebrochure voor de PWA- werknemers: werken in het stelsel van de dienstencheques. Brussel, april 2004, blz. 7

50

3.5

Welke gebruikers komen in aanmerking?1

De gebruikers zijn particulieren- natuurlijke personen met woonplaats in België. Dienstencheques kunnen enkel gebruikt worden om activiteiten van privé- aard te vergoeden en dus niet voor beroepsactiviteiten ( zijn dus bijvoorbeeld niet toegelaten: het schoonmaken van dokterskabinet, een wachtzaal, een verhuurde kamer of studio,…) Het dienstencheque-systeem werd aantrekkelijk gemaakt voor de gebruikers, zodat ze niemand in het zwart zouden aanvaarden. Een particulier die een beroep doet op een werknemer via de dienstencheques, betaalt € 6,70 per cheque. Hij kan rekenen op een belastingvoordeel van 30% waardoor de effectieve prijs van een dienstencheque € 4,69 bedraagt.

3.5.1

Procedure gebruiker2

Eerst en vooral schrijft de gebruiker zich in bij de firma ACCOR TRB en vraagt een gebruikersformulier aan. Na enkele dagen krijgt hij thuis zijn gebruikersnummer. Dat nummer heeft hij nodig om cheques te kopen. Als hij cheques koopt, moet dat per overschrijving en 10 per keer of een veelvoud hiervan. De gebruiker consulteert de lijst met de erkende ondernemingen en maakt een afspraak met een van hen. Binnen de 5 werkdagen ontvangt hij de cheques. Na elk uur tewerkstelling, betaalt hij zijn werknemer met een ondertekende cheque. De gebruiker heeft recht op belastingvermindering: de aankoop van dienstencheques geeft de gebruiker recht op een belastingvermindering van 30% van de totale aankoopwaarde van de dienstencheques. Cheques die gekocht worden aan € 6,70 per stuk, kosten dus na aftrek € 4,69.

1

Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening, RVA. Internet, ( htpp://www.rva.be/ dienstencheques/ gebruikers)

2

Scheldeman, C. , Mondelinge mededeling. Informeel gesprek, 18 april 2005

51

Enkele cijfergegevens1

3.6

In de maand april 2005 hadden 16 PWA- kanoren regio Roeselare een dienstenonderneming opgericht. Î In totaal hadden die kantoren voor die maand 123 werknemers in dienst. Î Samen werken die mensen 2470,19 uren per week in de dienstenonderneming. Î Dat komt op een gemiddelde van 20,08 uren per werknemer per week.

1

RVA, Maandelijkse statistiek, Roeselare, RVA, april 2005 ( niet- gepubliceerd)

52

3.6

De grootste verschilpunten tussen PWAdienstencheques

Er zijn belangrijke verschillen tussen de 2 stelsels. Op volgende bladzijde kunt u een mooie overzichtelijke weergave vinden tussen de grootste verschilpunten tussen de 2 stelsels.:

53 Tabel 1: De grootste verschilpunten tussen het PWA- systeem en de dienstencheques

PWA

1° Werknemers

2° De gebruikers

Dienstencheques

Voor personen die al 2 jaar

Iedereen kan in het systeem van

werkloos zijn, of 6 maanden

de dienstencheques werken:

werkloos voor 45-plussers

laaggeschoolden, werknemers,…

Particulieren, vzw’s,

Enkel particulieren

scholen, lokale overheden, onderwijsinstellingen, landen tuinbouwsector 3° Activiteiten

- klein tuinonderhoud

- Huishoudelijke taken zoals

- kleine klusjes

poetsen, strijken, wassen,…

begeleiding van zieken

- Mindermobielecentrales

- kinderopvang

- Strijkateliers

- hulp bij administratieve taken ( huishoudelijke hulp is weggevallen sinds maart 2004) 4° De partners

- de gebruiker

- de gebruiker

- de werkloze

- de werknemer

- het PWA- kantoor

- de onderneming ( PWA, interim, OCMW,…)

5° De Overeenkomst

PWA-overeenkomst

Gewone arbeidsovereenkomst volgens de Wet van 3 juli 1978

6° Kostprijs per cheque

De PWA-cheque varieert

Een dienstencheque kost € 6,70

van € 4,95 tot € 7,45 7° De invulling van de

Soepelere mogelijkheden

De arbeidsovereenkomst moet

uren

tussen de PWA- werknemer

uitgevoerd worden, waardoor

en de gebruiker

zowel werkgever als werknemer striktere afspraken moeten nakomen

54

Deel 4: Biedt de dienstenonderneming nu een meerwaarde vanuit overstap van het PWA? 4.1

Voorstelling stageplaats.

Omdat ik mijn eindwerk zou maken over de activeringsmaatregelen, vond mijn stagebegeleider het een goed idee om een paar weken stage te lopen in het PWA- kantoor van Roeselare. Het PWA-kantoor van Roeselare telt 3 PWA-beambten en is gelegen in de werkwinkel. Dat kantoor is erkend als dienstenonderneming sinds 1 oktober 2004. Tijdens mijn stage in het PWA- kantoor begon ik me af te vragen waarom die mensen nu niet doorstroomden. Ik besloot om mijn eindwerk te richten naar het PWA en de conflicten te bespreken van dat systeem. In samenspraak met mijn stagebegeleider beslisten we, dat ik best de dienstenonderneming erbij betrok en een onderzoek deed of de dienstenonderneming nu een meerwaarde biedt voor de mensen die doorstromen vanuit het PWA. Daarna besloten de directeur en de PWA-coördinator dat ik best een paar weken stage zou lopen in een PWA-kantoor dat niet gevestigd was in een werkwinkel. Ik werd dan verwezen naar het PWA-kantoor van Staden waar ik 8 weken stage heb gelopen. In dat PWA- kantoor werkt 1 PWA- beambte en het is sinds1 oktober 2004 erkend als dienstenonderneming. Hier maakte ik vooral kennis met het beheer van de dienstenonderneming “ Net- Werk!”

In dit deel ga ik proberen een antwoord te bieden op de centrale vraag van mijn werk. Biedt de overstap van het PWA naar een arbeidsovereenkomst dienstencheques een meerwaarde?

55

Doordat ik op verschillende plaatsen stage gelopen heb, heb ik veel bronnen kunnen raadplegen:

-

Ik heb veel PWA- beambten kunnen bevragen over de oprichting van hun dienstenonderneming en hun mening of de dienstenonderneming een meerwaarde biedt voor de mensen die overstappen naar dat systeem. Î 16 van de 17 PWA kantoren regio Roeselare hebben ervoor gekozen om een dienstenonderneming op te richten. Deze informatie heb ik verwerkt in mijn volgende hoofdstukken.

-

Ik heb verschillende gebruikers van de dienstenonderneming van Staden ondervraagd aan de hand van een vragenlijst. Die resultaten ervan heb ik verwerkt in het deel ‘Biedt de dienstenonderneming een meerwaarde voor de gebruiker?’

-

Ik heb een interview afgenomen met alle 7 werknemers uit de dienstenonderneming van Staden, die overgestapt zijn vanuit het PWA. Aan de hand van dat interview ga ik de tevredenheid na bij die mensen over hun overstap. Daarbij probeer ik de grote lijnen aan te halen van het succes van de dienstenonderneming. Een deel van de resultaten heb ik verwerkt in het deel “ Is er een meerwaarde voor de werkloze”. De volledige verwerking vindt u in bijlage 13.

Ik zal eerst mijn 7 werknemers voorstellen. Ik heb voor die mensen een fictieve naam gebruikt.

° Pascalle: 36 jaar oud, is getrouwd en heeft twee kinderen. Voor ze werkte voor de dienstenonderneming, was ze 9 jaar werkloos, waarvan ze 7 jaar in het PWA heeft gewerkt.

° Brigitte: 50 jaar oud en is gehuwd. Voor ze werkte voor de dienstenonderneming, was ze 5 jaar werkloos waarvan ze ongeveer 4 jaar half PWA-werk heeft uitgeoefend.

° Greta: 56 jaar oud en is gehuwd. Voor ze werkte in de dienstenonderneming, was ze 2 jaar en 6 maanden werkloos waarvan ze 2 jaar PWA-werk heeft uitgeoefend.

56

° Catherine: 32 jaar en is getrouwd en heeft 2 kinderen. Voor ze werkte in het PWA, was ze 6 jaar werkloos waarvan ze 4 jaar PWA-werk heeft uitgeoefend.

° Marianne: 52 jaar en is getrouwd. Voor ze werkte in de dienstenonderneming, was ze 6 jaar werkloos waarvan ze 5jaar en 6 maanden PWA-werk heeft gedaan.

° Marieke: 38 jaar en is getrouwd. Voor ze werkte in de dienstenonderneming, was ze 10 jaar werkloos waarvan ze 5 jaar PWA-werk heeft van verricht.

°Sabine: 49 jaar en is getrouwd. Voor ze werkte in de dienstenonderneming, was ze 25 jaar werkloos waarvan ze 9 jaar PWA-werk heeft verricht.

De volgende vragen heb ik gesteld aan die mensen:

- Welke voordelen ondervindt u van uw overstap? - Ondervindt u nadelen van uw overstap? - Betekent de overstap voor u een financiële verbetering? - Hoe is uw relatie met uw gebruikers van de dienstenonderneming? - Was u goed geïnformeerd over uw overstap van PWA naar de dienstenonderneming? - Hebt u nood aan een opleiding? - Zou u anderen aanraden om over te stappen van het PWA naar de dienstenonderneming? - Bent u tevreden met uw overstap van het PWA naar de dienstenonderneming?

Ik ga nu kijken of de dienstenonderneming een meerwaarde biedt tegenover 4 partijen: de regering, de gebruiker, het PWA- kantoor en ten slotte de werkloze.

57

4.2

Is er een meerwaarde voor de regering?

De regering heeft het systeem van de dienstencheques ingeroepen doordat de hoofddoelstelling van het PWA niet is geslaagd.

De regering wou de tewerkstellingsgraad verhogen door werklozen in het economisch circuit tewerk te stellen, met de bedoeling dat ze er zouden blijven. In de plaats van werkloosheidsuitkeringen te betalen, gaat de regering hun loon subsidiëren en krijgen heel wat mensen de kans op vast werk.

Ik ga nagaan hoeveel mensen er al tewerkgesteld zijn via de dienstencheques, hoeveel mensen zijn er nu uit de werkloosheid gehaald?

Ik heb op 4 mei 2005 gebeld naar het hoofdbestuur in Brussel met de vraag hoeveel mensen tewerkgesteld zijn in het kader van de dienstencheques in gans België. Men kon mij alleen het cijfer meegegeven van eind december omdat het maar driemaandelijks wordt berekend en het cijfer was nog niet bekend voor het eerste kwartaal van 2005. Het aantal werknemers die tewerkgesteld zijn via de dienstencheques, bedraagt eind december 10 886 mensen.

Ik heb stage gelopen in de PWA- kantoren regio Roeselare en vond het ook interessant om cijfers mee te delen van die regio. In bijlage vindt u een kaart met de gemeenten die tot die regio behoren

58

Tabel 2: Vergelijking aantal PWA’ers 2003-2004 tegenover 2004-2005 en het aantal werknemers tewerkgesteld in de dienstenondernemingen1

PWA’ers 2003-

Pwa’ers in

Wn DCS

2004

2004-2005

Oktober

1330

1075

45

November

1332

1062

48

December

1338

1039

62

Januari

1121

982

85

Februari

1125

959

105

Maart

1142

952

109

evolutie actieve pwa'ers 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0

pwa'ers 2003-2004 pwa'ers in 2004-2005

maart

februari

januari

december

november

oktober

Figuur 1: evolutie actieve PWA’ers 2003-2004 tegenover 2004-20052

In de eerste tabel en grafiek ziet u duidelijk dat het aantal PWA- werknemers daalt ten opzichte van 2003-2004 en 2004-2005, terwijl het aantal werknemers in de dienstencheques erg stijgt. U ziet dat er in maart 2005 al 109 mensen tewerkgesteld zijn via de dienstencheques in de PWA kantoren van de regio Roeselare. Ondertussen is dat aantal werknemers weer al gestegen want er zijn in de maand april 2005 weer 14 werknemers tewerkgesteld.

1

2

RVA, Cijfers PWA WB Roeselare. Roeselare, RVA, 2005 ( niet- gepubliceerd)

RVA, Cijfers PWA WB Roeselare. Roeselare, RVA, 2005 ( niet- gepubliceerd)

59 Tabel 3: Aantal uren per maand PWA 2003-2004 tegenover 2004-2005 en het aantal uren per maand in de dienstenonderneming1

Uren/maand

Uren/maand

Uren/maand

2003/2004

2004-2005

DCS

Oktober

34412

31008

3779

November

32128

27424

4024

December

29666

26139

5155

Januari

31808

25048

7026

Februari

30340

23359

8905

Maart

34467

24521

9314

Evolutie PWA-uren

uren / maand 2003/2004 uren / maand 2004-2005

februari

december

oktober

35000 30000 25000 20000 15000 10000 5000 0

Figuur 2: Evolutie van het aantal uren PWA per maand 2003-2004 tegenover 2004-20052

Uit de tweede tabel blijkt dat het aantal uren PWA- daalt en het aantal uren voor de dienstencheques stijgt. Zo kunt u concluderen dat het aantal PWA-uren sterk aan het afbouwen is en veel mensen vanuit het PWA al overgestapt zijn naar de dienstenonderneming.

1

RVA, Cijfers PWA WB Roeselare. Roeselare, RVA, 2005 ( niet- gepubliceerd)

2

RVA, Cijfers PWA WB Roeselare. Roeselare, RVA, 2005 ( niet- gepubliceerd)

60

Æ Besluit De regering wil tegen 2009 via het systeem van de dienstencheque, 25 0000 jobs creëren . Eind december 2004 waren al 10 886 mensen tewerkgesteld via dat systeem in gans België. Ondertussen zal dat aantal weer sterk gestegen zijn. Ik kan dus concluderen dat er zeker een meerwaarde is voor de regering, want haar bedoeling om mensen uit de werkloosheid te halen en tewerk te stellen via de dienstencheques, is zeker al voor een groot stuk geslaagd.

61

4.3

Is er een meerwaarde voor de gebruiker?

Voor de gebruikers is er niet echt een meerwaarde verbonden aan de overstap van PWA naar de dienstenonderneming. Zoals al vermeld, kost een PWA-cheque in het PWA van Staden: - PWA -cheque op naam € 6,20 met belastingvoordeel - Naamloze cheque: € 4,95 Æ Een dienstencheque kost € 6,70. Hier is ook nog een belastingvoordeel aan verbonden. De prijs van een PWA-cheque is in elk PWA- kantoor verschillend vandaar dat je niet echt kunt zeggen of hij nu duurder of goedkoper is. De dienstencheque is enkel te verkrijgen via de uitgiftemaatschappij Accor terwijl PWAcheques te verkrijgen zijn in de plaatselijke kantoren.

De enige echte verandering is dat de gebruiker er bewust moet van zijn dat het PWA- kantoor optreedt als werkgever. Dat houdt onder meer in: bijvoorbeeld dat alle wijzigingen in verband met tijdstip waarop er moet gepoetst worden, steeds moeten aangevraagd worden aan de verantwoordelijke van het PWA-kantoor. Er kan dus niet meer onderling tussen de gebruiker en poetsvrouw afgesproken worden, zonder dat het PWA- kantoor op de hoogte is.

De meeste gebruikers stappen mee over naar de dienstenonderneming met hun PWA-kracht uit waardering voor hun goede werk. Ze zijn blij voor hen dat ze nu een vast contract hebben en toch nog hun hulp krijgen. Een PWA’er poetst al een ruime tijd bij zijn gebruiker en daardoor ontstaat vaak een hechte band. Uit een krantenartikel kan ik dat ook bevestigen. Er was een gebruiker die vertelde dat ze geen enkel bezwaar had met de overstap van het PWA-systeem naar de dienstencheques. Ze ging direct akkoord. Voor haar maakt de overstap bovendien weinig verschil uit. Ze wilde haar poetsvrouw niet kwijtspelen. Ze poetsen al een ruime tijd samen.1 Ik heb samen met de PWA- beambte van Staden een vragenlijst opgemaakt om na te gaan of de gebruiker tevreden is over zijn werkneemster.

1

Het Volk, Veel vraag naar dienstencheques, 21 april 2005

62

Hieronder vindt u een kolom met de vragen die we gesteld hebben aan de gebruikers van de dienstenonderneming. Ik heb 20 gebruikers bevraagd.(de originele vragenlijst vindt u in bijlage). Per vraag ziet u de positieve en negatieve antwoorden van al de gebruikers samen en hun opmerkingen. Tabel 4: Is de gebruiker tevreden over zijn poetsvrouw van de dienstenonderneming?

Nr.

Vragen

Bent u tevreden met de 1

dienstenonderneming “Net-

Ja

Nee

antwoord

antwoord

van de

van de

gebruiker

gebruiker

20 keer ja

Opmerkingen

- Schitterend /

werk”? 20

- Misschien soms niet grondig genoeg - Zeer tevreden, mag

Bent u tevreden over de 2.

zeker vermeld worden

werkzaamheden van uw

/

poetsvrouw?

- zeer tevreden - soms nog een beetje attent maken op kleine zaken maar dat komt in orde

3.

4.

5. 6. 7.

8.

Is uw poetsvrouw stipt? Houdt uw poetsvrouw zich

20

20

aan de afspraken? Heeft uw poetsvrouw een

20

verzorgd voorkomen? Is uw poetsvrouw beleefd?

20

Krijgt u van uw poetsvrouw

20

de nodige info door? Staat uw poetsvrouw open voor kritiek?

/

Wij zijn er niet om te controleren

/

/

We zien haar niet

/ /

20

- Tot op heden geen /

kritiek of opmerkingen nodig!

63

- Die zijn nog niet nodig geweest - Nog nooit een opmerking moeten geven Heeft uw poetsvrouw 9.

/

bepaalde tekortkomingen?

20

Kunnen we hierbij helpen aan de hand van opleidingen? Verloopt het contact goed met

10

20

de dienstenonderneming

/

“Net-werk!”

Algemene opmerkingen of specifieke klachten: -

“Tevreden!”

-

“Dank je wel voor jullie hulp”

-

“De dingen die mij soms storen, zijn klein en bijkomstig ( het niet opplooien van herenhemden na het strijken ervan en soms ligt na het dweilen nog stof of vuil onder de chauffage omdat ze daarvoor op haar knieën zou moeten zitten om het te verwijderen). Ik vind het moeilijk om haar daarop te wijzen omdat ik anders tevreden ben en goed met haar opschiet. Misschien brengen dergelijke opmerkingen onze goede verstandhouding in gevaar.”

-

“Geen opmerkingen”

-

“Zeer tevreden”

-

“Alles oké”

-

“Tot nu toe niets anders dan positieve opmerkingen. Houden zo!”

-

“Wij zijn over de gehele lijn meer dan tevreden. Dank aan Net-werk!”

-

“Ik ben zeer tevreden over de knappe poetsvrouw. Van harte dank!”

-

“Wij bellen elkaar op of leggen briefjes om afspraken te maken, want in feite zien we elkaar nooit als ze komt poetsen. Tot zover verloopt dat prima.”

Æ Besluit: U kunt dus duidelijk zien dat iedere gebruiker zeer tevreden is over de samenwerking en het poetswerk zelf. De weinige opmerkingen die erop vermeld staan, ontstaan meestal doordat er geen goede afspraken worden gemaakt tussen de werkneemster en de gebruiker.

64

4.4

Is er een meerwaarde voor het PWA-kantoor?

Het is opvallend dat heel weinig PWA’ers doorstromen naar het regulaire arbeidscircuit. Het lijkt of de werkloze aan dat statuut vastzit. Terwijl één van de doelstellingen van het PWA was: een springplank zijn naar het regulaire circuit.

Daarom hebben heel wat PWA-kantoren zich laten erkennen als dienstenonderneming. De bedoeling is dat de PWA’ers gaan doorstromen naar die onderneming. Met de dienstenonderneming helpen ze mee om de 25 000 nieuwe banen en een goede dienstverlening te verzekeren.

Nu de vrijstelling betreffende de beschikbaarheid voor de arbeidsmarkt weggevallen is, denk ik dat meer PWA’ers gaan doorstromen naar de arbeidsmarkt. Ze worden opgeroepen door de VDAB en ze gaan verplicht worden om elke passende dienstbetrekking te aanvaarden. We zien ook dat de meesten hierdoor schrik hebben gekregen, en daardoor de beslissing zouden nemen om over te stappen. Ik ga aan de hand van een schema aantonen hoeveel PWA’ers er doorgestroomd zijn naar de dienstenonderneming. Ik had al vermeld dat 16 van de 17 PWA-kantoren regio Roeselare een dienstenonderneming opgericht hebben.

Op de PWA- beambtenvergadering van 24 maart 2005 stelde ik kort mijn eindwerk voor. Ik vroeg hun of ze mij het aantal werknemers konden doorgegeven die doorgestroomd zijn vanuit het PWA, omdat ik die gegevens wou verwerken in mijn eindwerk. Ik heb die cijfers van elk kantoor zonder probleem gekregen en op 1 april 2005 verwerkt in de volgende tabel.

65

Tabel 5: Het aantal werknemers uit de dienstenonderneming en het aantal werknemers die doorgestroomd zijn vanuit het PWA.

PWA- kantoor

Aantal werknemers in dienst

Aantal doorgestroomd vanuit

in hun dienstenonderneming

PWA

Ardooie

10

10

Dentergem

6

5

Hooglede

/

/

Ingelmunster

4

4

Izegem

7

4

Ledegem

13

7

Lichtervelde

7

3

Meulebeke

8

5

Moorslede

12

7

Oostrozebeke

7

7

Pittem

3

2

Roeselare

8

8

Ruiselede

3

3

Staden

8

7

Tielt

7

5

Wielsbeke

11

11

Wingenen

6

4

120

92

Totaal

Uit die statistiek kan je concluderen dat 76,6% van de werknemers uit de dienstenonderneming, ex- PWA’ers waren.

66

Die werknemers waren tot op het moment van hun aanwerving langdurig werkloos, vandaar dat zij het recht doen ontstaan op een activeringsmaatregel (vb. de herinschakelingsuitkering van Sine1 of werkuitkering van het activa-plan2), doordat ze meestal meer of 2 jaar werkloos zijn of 6 maanden voor 45+.

Uit mijn bevraging blijkt ook dat de PWA-werknemers zeer tevreden zijn met hun vaste betrekking uit de dienstenonderneming. Voor mij opvallende antwoorden waren o.a.: -

“Mijn vast contract is het belangrijkste voordeel van mijn overstap”, zei Pascalle.

-

“Ik vind dit een zeer goed systeem. Omwille van mijn leeftijd vond ik nergens meer een job”, bevestigde Brigitte.

-

“De overstap is voor mij een grote financiële verbetering”, vertelde Greta.

-

Catherine vertelde “ Ik heb nu meer zekerheid door mijn vaste job. Elke maand ben je zeker van een maandelijks loon en van vaste uren”.

-

“Ik ben zeer tevreden omdat ik vaste uren heb, bij PWA had ik dat niet. Ik doe mijn job ook heel graag, en heb al haar gebruikers kunnen overhalen om mee over te stappen naar de dienstenonderneming.”

Æ Besluit: Hieruit kunt u concluderen dat veel PWA’ers doorgestroomd zijn naar de dienstenonderneming. De PWA-kantoren die een afdeling dienstenonderneming hebben opgericht, zijn zeer tevreden met het aantal werknemers. Ze hebben veel tijd en energie gestopt in de oprichting van de dienstenonderneming en het stimuleren van hun werknemers naar die onderneming. Zij zijn dan ook zeer enthousiast dat hun werknemers tevreden zijn met hun overstap vanuit het PWA. Ondertussen helpen die kantoren mee om de 25 000 nieuwe banen te verzekeren.

1

De maatregel “ Sociale Inschakelingseconomie”, afgekort Sine, bevordert, dankzij het actief gebruik van de herinschakelingsuitkering, de tewerkstelling van zeer moeilijk te plaatsen werklozen in de sociale inschakelingseconomie

2

Deze maatregel is een middel om de werkgelegenheidsgraad in het algemeen, en die van de oudere werknemers ( 45+) in het bijzonder te verhogen. Zij bevordert de herinschakeling van werkzoekenden door de toekenning van een vermindering van de werkgeversbijdragen voor de RSZ en een geactiveerde werkloosheidsuitkering die de werkgever in mindering kan brengen van het te betalen nettoloon.

67

4.5

Is er een meerwaarde voor de werkloze?

Vanuit het oog van de werkloze wil ik enkele struikelbrokken uit het PWA- systeem aanhalen en kijken of de dienstenonderneming een oplossing hiervoor biedt.

4.5.1

Doorstroming?

4.5.1.1

De negatieve aspecten van het PWA betreffende de doorstroming:

De doorstroming van PWA- werk naar een vaste betrekking verliep moeizaam. De PWA’ers voelen zich goed in het systeem ( = de werkloosheidsval). Voor sommige PWA’ers, meestal gezinshoofden en alleenstaanden) is het zeer aantrekkelijk om PWA-werk te doen omwille van hun hoge werkloosheidsuitkering + maximum aan PWA-uren.

PWA is eigenlijk een instrument tot activering en om de groeikansen te stimuleren. Het mag geen einddoel zijn van de werkloze. Vroeger hadden PWA’ers de vrijstelling van beschikbaarheid voor de arbeidsmarkt, maar zoals eerder vermeld, is die vrijstelling sinds oktober 2004 weggevallen. Andere oplossingen om die werkloosheidsval weg te werken kunnen zijn: - Ofwel minimumlonen naar boven: hier bedoel ik ook het loon van de dienstenonderneming; - Ofwel het stempelgeld naar beneden; - Ofwel minder afhouden van het loon ( minder belastingen of RSZ) en geen bijkomende premies meer; - Ofwel de PWA- activiteiten beperken in tijd, dat de werklozen dat echt maar zien als tijdelijk werk.

68

4.5.1.2

De positieve aspecten van PWA betreffende de doorstroming:

Sommige PWA’ers krijgen weer de moed om aan het werk te gaan. De PWA- werknemers komen terug uit hun isolement, leren weer een arbeidsattitude aan en krijgen zo opnieuw de smaak te pakken om een vaste job te zoeken. De doorstroming naar een job gebeurt vaak via: activa, activa jong1, startbaan2, sine en dienstencheques. Die tewerkstellingsmaatregelen geven die mensen een grotere kans om aangeworven te worden.

Æ Zoals ik eerder vermeld heb zijn veel PWA’ers doorgestroomd naar de dienstenonderneming. In mijn volgende punten beschrijf ik de voordelen op financieel en sociaal vlak voor werklozen die overstappen naar de dienstenonderneming.

1

Om laaggeschoolde niet vergoede werklozen ( schoolverlaters in wachttijd, herintreders,…) aan te sporen een individuele beroepsopleiding in een onderneming te volgen, worden aan deze werkzoekenden tijdens de opleiding wachtuitkeringen toegekend, zelf voldoen zij niet aan de normaal geldende voorwaarden.

2

Deze doelgroepvermindering richt zich naar de aanwerving van jonge werknemers en omvat een voorlopige forfaitaire vermindering van de sociale zekerheidsbijdragen.

69

4.5.2

Is het dienstensysteem een volwaardige vervanger voor het PWA?

4.5.2.1

Op financieel vlak:

4.5.2.1.1 Negatieve aspecten van het financiële statuut in het PWA Het PWA-statuut is eigenlijk een nepstatuut. Het biedt geen volwaardige tewerkstelling, geen volwaardige oplossing voor werklozen en geen volwaardige tegemoetkoming aan maatschappelijke behoeften. Ze hebben geen volwaardige arbeidsovereenkomst, geen wettelijke bescherming van de wet van 1978. Ze bouwen ook geen sociale rechten op. Het is een gebrekkig statuut, men blijft werkloos en brengt ook niets bij aan de sociale verplichtingen van de maatschappij. PWA- werk verhoogt het pensioen niet en bij ziekte vallen de PWA- inkomsten volledig weg. Het feit dat bij ziekte de PWA- inkomsten wegvallen, ligt bij sommige werklozen moeilijk. Het gebeurt ook vaak dat wanneer de gebruiker op vakantie gaat de werkloze voor een bepaalde periode niet meer hoeft te gaan. Uit gesprekken met werklozen heb ik kunnen opmaken dat zij dan vaak het gevoel hebben dat er niemand rekening houdt met hen. Zij moeten zich telkens aanpassen aan de wensen van de gebruiker, maar die denkt er niet aan dat zij dan plotseling zonder dat extra inkomen vallen.

70

4.5.2.1.2

Positieve aspecten van het financiële statuut in het PWA

Voor de meeste PWA’ers is het wel een ideaal statuut, door de soepelheid van het systeem. De PWA’ers mogen vrij hun uren bepalen en hebben zelf inspraak waar hij die uren presteert. Ze moeten ook maximum maar 45 uur per maand werken, met uitzondering van land- en tuinbouw.

-> Veel alleenstaande PWA’ers met kinderen opperen dat PWA- werk voor hun ideaal is. Indien ze een gewone job aannemen, moeten ze op zoek naar een opvang voor hun kinderen. Bij PWA- werk kunnen ze zelf hun uren een beetje regelen in samenspraak met de gebruiker. Zo zijn er veel PWA’ers met kinderen die de woensdagnamiddag of tijdens de vakanties niet gaan werken, wat hen een financieel voordeel geeft op het vlak van kinderopvang.

De werkloosheidsval ( gering verschil tussen de minimumlonen en de uitkeringen) zorgt ervoor dat voor sommige PWA’ers hun loon te aantrekkelijk is. Ze behouden hun stempelgeld en hebben iets extra. Als ze deeltijds zouden werken zouden ze evenveel of beetje meer verdienen en meer uren moeten presteren. Het is dus onaantrekkelijk om deeltijds te gaan werken. Vooral is dit het geval voor gezinshoofden en alleenstaanden die in hun eerste periode van werkloosheidsuitkering zitten.

71

4.5.2.1.3

Biedt de dienstenonderneming een meerwaarde?

Ik ga alle voordelen i.v. m. het statuut proberen op te sommen aan de hand van een voorbeeld.

Mevrouw X is overgestapt naar de dienstenonderneming sinds 1 oktober 2004. Ze is aangeworven met een contract van onbepaalde duur. Ze werkt 21 uren per week en verdiende toen € 8,32 per uur bruto (nu is dat veranderd naar € 8,49 per uur). Voordien werkte ze sinds 1999 in het PWA. De maand september heeft ze 45 uren PWAwerk verricht. Ik ga nu een vergelijking maken tussen haar inkomsten van de maand september, toen ze nog haar werkloosheidsuitkeringen genoot en PWA-werk verrichtte, en de maand oktober waarin ze werkte voor de dienstenonderneming.

Werkloosheidsuitkeringen + PWA

Loon dienstenonderneming

Bruto:€ 381,68

Bruto: 88uren x 8,32= € 732,16

- 10% belastingen = € 343,68 netto + 45 uren PWA x € 4,10 per uur= € 184,5

- € 64,43 RSZ Belastbaar: 667,73 - € 36,39 bedrijfsvoorheffing

Totaal van € 528,18

Totaal van € 631,34

Hieruit kunnen we concluderen dat Mevrouw X maandelijks nu ongeveer 100 euro meer verdient. Ze is ook zeker dat ze ongeveer elke maand dat bedrag op haar rekening krijgt. We mogen ook niet vergeten dat ze recht heeft op nog vele mooie voordelen: -

Betaalde vakantiedagen ( in verhouding tot de dienstprestaties)

-

Eventueel eindejaarspremie

-

Eventueel verplaatsingsonkosten

-

Anciënniteit

-

Betaalde feestdagen: •

Nieuwjaar

•

Paasmaandag

•

Feest van de arbeid

•

Hemelvaartsdag

72

•

Pinkstermaandag

•

Nationale Feestdag

•

Maria-Hemelvaart

•

Allerheiligen

•

Wapenstilstand

•

Kerstmis

-

Klein verlet

-

Gewaarborgd loon bij ziekte

-

Verlof om dringende reden

-

Betere pensioenrechten

-

Loonindexering

-

…

Als haar loon lager had gelegen dan haar huidige werkloosheidsuitkering, kon ze als deeltijdse werknemer met behoud van rechten een inkomens- garantie- uitkering genieten1.

Uit mijn vragenlijst kan ik concluderen dat de werknemers uit de dienstenonderneming goed op de hoogte zijn van die voordelen.

1

Dit is een mogelijke bijkomende werkloosheidsuitkering voor deeltijdse werknemers

73

4.5.2.2

Op sociaal vlak:

4.5.2.2.1

Negatieve aspecten van het sociaal statuut in het PWA:

-

PWA wordt gezien als minderwaardig werk omdat die mensen nog steeds werkloos zijn. Vooral hun omgeving geeft hun dat gevoel.

-

PWA activiteiten bevinden zich op een terrein dat niet in aanmerking komt voor de regulaire markt. Zo hebben ze weinig kans om hun positie op de arbeidsmarkt te verbeteren. Hun activiteit bevindt zich op een terrein dat afgescheiden is van de formele markt.

4.5.2.2.2

Positieve aspecten van het sociaal statuut in het PWA

Iedereen kan PWA- activiteiten uitvoeren. Het is eenvoudig werk. Zowel laag- als hooggeschoolden kunnen die taken uitoefenen. Uiteindelijk kiest de persoon er zelf voor of hij een activiteit uitoefent.

-> Veel PWA’ers voelen zich opnieuw nuttig, ze hebben weer iets om trots op te zijn. Opvallend is ook dat de gebruikers duidelijk laten blijken aan hun PWA-kracht indien ze tevreden zijn of niet. Reacties als “ Wat zou ik zonder jou doen?” komen veel voor. Vaak krijgen de PWA werknemers een cadeautje van zijn/ haar gebruiker voor hun verjaardag of nieuwjaar.

-> Veel PWA- werknemers zien hun PWA- werk als een echte job. Ze werken weer buitenshuis, ze worden ervoor betaald, ze moeten op tijd zijn en er wordt van hen verwacht dat ze hun job goed doen. Doen ze dat niet, dan lopen ze het gevaar om ontslagen te worden.

74

4.5.2.2.3

Biedt de dienstenonderneming een meerwaarde?

1° Via de dienstencheques hebben de PWA’ers die doorgestroomd zijn, een vaste betrekking. De mensen voelen zich hierdoor beter in hun vel. Ze zijn nu niet meer werkloos. Bij sommigen kan je dat “ beter voelen” zelfs zien in hun attitude en voorkomen.

Er was een persoon die tijdens haar interview zei dat haar omgeving PWA-werk minderwaardig werk vond. Nu voelt ze zich als ‘dienstencheque-werknemer’ veel beter in haar vel, haar eigenwaarde stijgt.

2° De meeste werknemers uit de dienstenonderneming zijn vaak laaggeschoold en behoren tot een moeilijk te plaatsen doelgroep. Ze vinden huishoudelijk werk de ideale job. Vroeger deden ze het in het zwart of via het PWA, maar kunnen nu die activiteiten uitoefenen via een volwaardig contract. Ik heb ook kunnen concluderen dat die mensen vaak hun best deden om te solliciteren tijdens hun periode van werkloosheid. Ze werden telkens afgewezen door het ontbreken van ervaring, diploma en als ze iets vonden, was het tijdelijk. Ook door hun te hoge leeftijd werden ze vaak afgewimpeld. Via de dienstencheques hebben ze eindelijk een job en voelen ze zich veilig. Ons PW- kantoor selecteert niet op basis van leeftijd. Oudere werklozen krijgen gerust ook de kans. Dat ga ik aantonen met een tabel die ik opgemaakt heb voor de werknemers uit het PWA- kantoor van Staden.

Tabel 6: Dienstencheque-werknemers PWA kantoor Staden

Aantal

Leeftijd

1

51 jaar

2

50 jaar

3

40 jaar

4

56 jaar

5

31 jaar

6

46 jaar

7

53 jaar

8

36 jaar

75

3° De vertrouwde werkomgeving is ook een belangrijk voordeel. De PWA’er die overstapt naar de dienstenonderneming, mag zijn huidige gebruikers behouden en zelf eventueel nieuwe gebruikers aanbrengen. Hij verricht ook inhoudelijke hetzelfde werk en blijft geconfronteerd met dezelfde PWA- beambten. Dus met andere woorden dezelfde vertrouwelijke sfeer.

4° Flexibele werkomstandigheden in samenspraak met de onderneming. De werknemer kan met goedkeuring van de onderneming zelf een variabel uurrooster opstellen in functie van: -

Levensorganisatie ( kinderen, partner, zieke ouders,…)

-

Beschikbaar vervoer ( werk dicht bij huis)

-

Persoonlijke voorkeur gezinnen

-

Uurwisselingen op voorwaarde dat beide partijen akkoord gaan en het PWA verwittigd wordt. De werknemer wordt meestal aangeworven in een variabele deeltijdse arbeidsregeling. De gemiddelde wekelijkse arbeidsduur van bijvoorbeeld 19 uur zal gerealiseerd worden op trimesterbasis. De spreiding ervan over de dagen en uren van de week is variabel. Dat laat toe dat men gebruikers en werknemers kan laten overeenkomen om van uren of dagen te verwisselen in functie van uitzonderlijke omstandigheden voor zowel de werknemer als de gebruiker, zoals huwelijksfeest, begrafenis, medisch onderzoek,…

Interessant is om de werknemer de beschikbare arbeidsplaatsen te geven en zelf de uurrooster te laten opstellen in functie van zijn persoonlijke voorkeur, natuurlijk rekening houdend met eventuele vragen van de gebruiker. Dergelijke uurroosters kennen veel succes bij de werknemers en hebben een remmend succes op afwezigheden.

76

Æ Besluit: Voor de PWA’er is de overstap een absolute meerwaarde en een unieke kans: -

Het behoud van dezelfde vertrouwelijke omgeving •

Hetzelfde inhoudelijke werk

•

Dezelfde vertrouwde gezinnen

•

Dezelfde PWA- beambten

•

Laagdrempeligheid

•

Vertrouwelijkheid

-

Het behoud van een stuk werkzekerheid d.w.z. een contract voor onbepaalde duur

-

Het behoud van de flexibiliteit wat werkuren betreft: mogelijkheid tot werken in functie van hun levensorganisatie ( kinderen, man, zieke ouders,…)

77

Algemeen besluit Een belangrijk besluit dat ik kan trekken, is dat er tegenstrijdigheden zijn in het PWA. De doelstelling naar het regulaire arbeidscircuit, is niet gelukt. Het PWA kan worden gezien als een stelsel waarin de werklozen zich nestelen.

Toch is ook gebleken dat het PWA-stelsel kan tegemoetkomen aan enkele noden van werklozen: de werklozen voelen zich weer nuttig, krijgen weer de moed om te werken, ze kunnen hun inkomen optrekken,… Maar tergelijkertijd wordt het PWA een werkloosheidsval. Op die manier kan het PWA-stelsel de doorstroming niet bevorderen, zelfs al is het zijn doelstelling.

Omdat de hoofddoelstelling van het PWA niet is gelukt, heeft de regering besloten om het systeem van het PWA af te bouwen. Poetstaken kunnen nu niet meer via het PWA- systeem en zijn overgedragen naar de dienstencheques. 90% van de PWA taken bestonden vroeger uit poetstaken. Daardoor zie je nu dat het PWA-systeem langzaam vermindert.

De vraag van de gebruikers om huishoudelijke arbeid is nochtans groot. Nu heb je veel tweeverdieners en alleenstaanden, die geen tijd meer hebben voor al die taken. Je ziet ook veel ouderen die de hulp inroepen voor huishoudelijke taken.

Om hun PWA- werknemers de kans te geven door te stromen naar het regulaire circuit en de vraag van de gebruikers te beantwoorden, kregen PWA-kantoren de kans om zich te erkennen als dienstenonderneming. De doelstelling van de dienstencheques blijft dezelfde. De bedoeling is dat veel PWA’ers overstappen naar de dienstenonderneming Het grote verschil is dat er een arbeidsovereenkomst is bij de dienstencheques.

Biedt overstap vanuit PWA naar de dienstenonderneming nu een meerwaarde? Ja

1° De regering heeft veel mensen tewerkgesteld via de dienstencheques. Eind december 2004 waren al 10 886 mensen tewerkgesteld via dit systeem. Dit aantal is ondertussen alweer sterk gestegen. De doelstelling van de regering om tegen 2009 25 000 jobs te creëren is dus al voor een groot stuk geslaagd.

78

2° Voor de gebruiker is er niet echt een meerwaarde verbonden aan de overstap. De gebruikers stappen mee over naar de dienstenonderneming uit waardering van hun PWAkracht. Ze zijn blij voor hen dat die nu een vaste job hebben en dat ze zelf nog steeds hun hulp krijgen.

3° 16 van de 17 PWA-kantoren regio Roeselare hebben zich laten erkennen als dienstenonderneming. Ze hebben veel energie en tijd moeten stoppen in de dienstenonderneming, maar ze zijn zeer tevreden over het resultaat. Ze hebben aan een aantal van hun PWA- krachten een volwaardig contract kunnen geven doordat ze zich hebben laten erkennen als dienstenonderneming. Zo helpen ze ook mee om de 25 000 nieuwe banen en een goede dienstverlening te verzekeren. In de maand april 2005 hadden de PWA kantoren regio Roeselare al 120 werknemers in dienst in hun dienstenonderneming, waarvan 76,6% exPWA’ers waren.

4° De werklozen die in de dienstenonderneming werken, krijgen een arbeidsovereenkomst en dat zorgt voor een stuk werkzekerheid. Ze zijn nu zeker dat ze elke maand een vast bedrag op hun rekening krijgen en ze hebben recht op tal van mooie voordelen ( vakantiegeld, eindejaarspremie, gewaarborgd loon bij ziekte, betere pensioenrechten,…). Meestal betekent de overstap voor hen een financiële verbetering. Ze kunnen ook hun gebruikers meenemen vanuit het PWA-systeem, ze verrichten inhoudelijk hetzelfde werk en blijven geconfronteerd met dezelfde PWA- beambten. Zo blijven ze in dezelfde vertrouwelijke werkomgeving. Uit mijn vragenlijst heb ik ook kunnen concluderen dat die mensen zich veel beter in hun vel voelen. Ze worden niet langer als werkloze aangezien. Het maakt hen ook plichtbewuster omdat ze een vast contact hebben. Al de werknemers die ik geïnterviewd heb, zijn heel tevreden met hun overstap van het PWA naar de dienstenonderneming.

Mijn algemene conclusie is dus dat de overstap naar de dienstenonderneming vanuit het PWA zeker een meerwaarde betekent voor drie partijen namelijk de regering, het PWA- kantoor en de werkloze. Voor de gebruiker is er niet echt een meerwaarde aan verbonden.

79

Literatuurlijst Wetgeving Wetten Wet van 30 maart 1994 houdende sociale bepalingen, gewijzigd bij de wet van 13 februari 1998 en de programmawet van 2 januari 2001

Wet van 22 december 1995 houdende maatregelen tot uitvoering van het meerjarenplan voor werkgelegenheid (Uittreksel). B.S., 30 december 1995.

Wet van 4 augustus 1996 betreffende het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk (Welzijnswet). B.S., 18 september 1996

Wet van 7 april 1999 betreffende de PWA-arbeidsovereenkomst. B.S., 20 april 1999 Wet van 24 december 1999 ter bevordering van de werkgelegenheid. B.S., 27 januari 2000 Wet van 20 juli 2001 betreffende bevordering van buurtdiensten en –banen. B. S., 11 augustus 2001 Wet van 5 september 2001 tot de verbetering van de werkgelegenheidsgraad van de werknemers. B.S., 15 september 2001

Koninklijke besluiten K.B. van 25 november 1991 houdende de werkloosheidsreglementering. B.S., 31 december 1991

K.B. van 18 oktober 1999 tot vaststelling van de datum van inwerkingtreding van het koninklijk besluit van 13 juni 1999 tot vaststelling van een model van de PWAarbeidsovereenkomst en tot uitvoering van artikel 17, 3° van de wet van 7 april 1999 betreffende de PWA-arbeidsovereenkomst . B.S., 29 oktober 1999

80

K.B. van 22 september 1999 tot vaststelling van de datum van inwerkingtreding van sommige teksten betreffende de PWA-arbeidsovereenkomst K.B. van 12 juni 2001 tot vaststelling voor het jaar 2001 van het bedrag ter financiering van de administratieve omkadering van de plaatselijke werkgelegenheidsagentschappen. B.S., 25 juli 2001

K.B. van 27 september 2001 tot uitvoering van artikel 8, § 1, tweede lid, en § 3, van de wet van 10 augustus 2001 betreffende de verzoening van werkgelegenheid en kwaliteit van het leven , B.S.,5 oktober 2001

K.B. van 12 december 2001 betreffende de dienstencheques, Belgisch Staatsblad, 22 december 2001 K.B. van 19 december 2001 tot bevordering van de tewerkstelling van langdurig werkzoekenden. B.S., 12 januari 2002

K.B. van 5 februari 2002 tot uitvoering van artikelen 3, tweede lid, en 7, § 1, derde lid, van de wet van 5 september 2001 tot verbetering van de werkgelegenheidsgraad van de werknemers. B.S., 26 februari 2002 K.B. van 2 mei 2002 tot vaststelling voor het jaar 2002 van het bedrag ter financiering van de administratieve omkadering van de plaatselijke werkgelegenheidsagentschappen. B.S., 17 mei 2002 K.B. van 23 januari 2003 tot uitvoering van de artikelen 15 en 17 van de wet van 5 september 2001 tot de verbetering van de werkgelegenheidsgraad van de werknemers. B.S., 11 februari 2003

K.B. van 9 maart 2003 houdende vaststelling van de nadere regelen en voorwaarden waaraan het evaluatieverslag en het financieel overzicht bedoeld in artikel 4, par. 3, van de wet van 5 september 2001 tot de verbetering van de werkgelegenheidsgraad van de werknemers moeten voldoen. B.S., 7 april 2003

81

Omzendbrieven Omzendbrief van 1 juli 1994 betreffende de plaatselijke werkgelegenheidsagentschappen. B.S., 16 juli 1994

Omzendbrief van 19 december 2003 betreffende het nieuwe, federaal systeem van dienstencheques en de daarmee samenhangende nieuwe dynamiek voor het Plaatselijke Werkgelegenheidsagentschap

Omzendbrief van 11 februari 2004 betreffende de omvorming van de PWA’s en de toekomst van de PWA- beambten

Boeken Bodart, M., Pirard, F., Federale tewerkstellinssteun vanaf 2004, Kluwer, 2004, 275 P.

Dierckx, D., De Cock André, Delanote Liliane, Werkgelegenheid : Recente evolutie inzake de werkgelegenheid, Koning Boudewijnstichting, 2001, 48 p.

Sociale gids Acerta, Tewerkstellingsiniatieven, Acerta Consult, losbl.

Termote, T., De integratie van moeilijk plaatsbare groepen op de arbeidsmarkt in WestVlaanderen, WES ONDERZOEK & ADVIES, 2002, 67 p.

Ministerie van de Vlaamse gemeenschap administratie Werkgelegenheid, Arbeidsonderzoek in Vlaanderen, Minisetrie van de Vlaamse Gemeenschap, 2000, 164 p.

Van Meensel, R., Risicogroepen op de arbeidsmarkt, KU Leuven, 1993, 75 p.

Tijdschriften en kranten Janssens, P., Nys, K., Te koop : dienstencheques, Kijk uit, Acerta uitgeverij, 2004

De Weekbode, Je voelt je hier niet werkloos, 6 mei 2005

82

Het Laatste Nieuws, Nieuw systeem dienstencheques kent succes, 3 mei 2005

Het Volk, Veel vraag naar dienstencheques, 21 april 2005

Serroyen, C., Van Rie, S., Love me, tendering ? : enkele vragen bij het veilen van werklozen, Over werk, Steunpunt WAV, 2004, p. 57-62

Waeyaert, R., Plaatselijke werkgelegenheidsagentschappen, Management voor de nonprofitsector, 1999, 10 p.

Cursussen RVA, De PWA- arbeidsovereenkomst. Niet- gepubliceerde cursus, Brussel, 1 juni 1995 RVA, PWA- gids. Niet- gepubliceerde cursus, Brussel, 1995, 76 blz. RVA, PWA- procedure. Niet- gepubliceerde cursus, Brussel, 1997, 45 blz. RVA, PWA- syllabus. Niet- gepubliceerde cursus, Brussel, 1999, 51 blz. RVA, Reglementaire teksten en commentaar. Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening, Brussel, 2004-2005 RVA, Taken van de Raad Van Bestuur. Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening, Roeselare, 1999

Brochures De RVA, Brochure, Brussel, RVA, 1998, 45 blz. De RVA, Onthaalbrochure, Brussel, Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening, 2001, 22 blz.

Websites ABBV. Internet, (http://www.abvv.be) ACLVB. Internet, (http://www.aclbv.be) Acerta. Internet, (http://www.acerta.be) ACV. Internet, (http://www.acv-online.be) Belgisch Staatsblad. Internet, (http://www.staatsblad.be) Belgische statistieken. Internet, (http://www.statbel.fgov.be) FOD Werkgelegenheid, Regelgeving. Internet, (http://www.meta.fgov.be)

83

Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening. Internet, (http://www.rva.be) VDAB. Internet, (http://www.vdab.be)

Mondelinge bronnen Duyck, C., Mondelinge mededeling. Via informeel gesprek Scheldeman, C., Mondelinge mededeling. Via informeel gesprek Vandenbulcke, B., Mondelinge mededeling. Via informeel gesprek Van Oost, G. Mondelinge mededeling. Via informeel gesprek Williams, D., Mondelinge mededeling. Via informeel gesprek

84

Lijst van tabellen Tabel 1: Vergelijking aantal PWA’ers 2003-2004 tegenover 2004-2005 en het aantal werknemers tewerkgesteld in de dienstenondernemingen ...............................................58 Tabel 2: Aantal uren per maand PWA 2003-2004 tegenover 2004-2005 en het aantal uren per maand in de dienstenonderneming ...................................................................................59 Tabel 3: Is de gebruiker tevreden over zijn poetsvrouw van de dienstenonderneming?..........62 Tabel 4: Het aantal werknemers uit de dienstenonderneming en het aantal werknemers die doorgestroomd zijn vanuit het PWA. ...............................................................................65 Tabel 5: Dienstencheque-werknemers PWA kantoor Staden...................................................74

Lijst van figuren Figuur 1: Evolutie actieve PWA’ers 2003-2004 tegenover 2004-2005 ...................................58 Figuur 2: Evolutie van het aantal uren PWA per maand 2003-2004 tegenover 2004-2005 ....59

85

Bijlagen Bijlage 1

Kaart ambtsgebied Roeselare

Bijlage 2

PWA- arbeidsovereenkomst

Bijlage 3

PWA- formulier 1 A ( gebruikersformulier voor privé-personen)

Bijlage 4

PWA- formulier 1 B ( gebruikersformulier voor een rechtspersoon en land- en tuinbouwer)

Bijlage 5

PWA formulier 4 ( prestatieformulier voor de werkloze)

Bijlage 6

Formulier C 63 PWA

Bijlage 7

Lijst met de erkende ondernemingen dienstencheques ambtsgebied WB Roeselare

Bijlage 8

Maandelijkse statistiek WB Roeselare april 2004

Bijlage 9

Maandelijkse statistiek WB Roeselare april 2005

Bijlage 10

Overzicht WB ondernemingen dienstencheques april 2005

Bijlage 11

Gebruikersovereenkomst dienstenonderneming van het PWA van Staden

Bijlage 12

Vragenlijst gebruikers van de dienstenonderneming Staden

Bijlage 13

Verwerkte interviews van de werknemers van de dienstenonderneming over hun overstap vanuit het PWA

Bijlage 14

Artikel uit Het Laatste Nieuws van 3 mei 2005: “Nieuwe systeem dienstencheques kent succes”

86

Bijlage 15

Artikel uit de weekbode van 6 mei 2005: “ Je voelt je hier niet werkloos”

Bijlage 16

Artikel uit Het Nieuwsblad en Het Volk van 21 april 2005: “Veel vraag naar dienstencheques”