Schilder
De Vlaamse
22
Decorateur, Behanger, Plaatser soepele vloerbekleding Februari 2011 • Driemaandelijks vakblad voor schilders, behangers en plaatsers van soepele vloerbekleding • Lombardstraat 34 - 42 • 1000 Brussel • Post P608094 • afgiftekantoor gent x
Schilderwerk in de kijker: Politiekantoor Deinze-Zulte Funerarium Snoeck in Izegem
Batibouw focust op energieneutraal bouwen en energieefficiënt renoveren
Schilderen in de zorgsector
Ontbijtactie Vlaamse Schilders Woensdag 16 februari 2011 Groothandel Willems – Wommelgem Kom langs en maak kennis met de Confederatie Bouw – Vlaamse Schilders
Confederatie Bouw Vlaamse Schilders
TOPMAT
matte waterverdunbare dispersieverf voor binnenmuren en plafonds
Opdrachtgevers stellen tegenwoordig hoge eisen aan schilderwerk. Een mat oppervlak is op zich niet voldoende, het schilderwerk moet ook zo effen mogelijk zijn en liefst nog goed onderhoudbaar. Eigenschappen die moeilijk te combineren zijn in één verf. Toch slaagde BOSS paints erin om een matte, goed vloeiende én goed reinigbare muurverf te ontwikkelen die dan ook terecht de naam Topmat kreeg. Topmat laat zich vlot verwerken en dankzij de lange verwerkingstijd kan dit ook aanzetvrij gebeuren op grotere oppervlaktes.
BOSS paints nv - Nijverheidstraat 81 - B-8791 Beveren-Leie www.boss.be - www.bossvip.be
NIEUW
TROEVEN 3
AAnzet vrij en optimAAl verwerkbAAr
3
Goed vloeiend
3
SpAnninGSArm
3
Heel mAt en niet poreuS
3
HoGe dekkrAcHt
3
Goed reiniGbAAr
Inhoud
16
30
35
Interieur
Wetenschap
In de kijker…
Jan Geysen en Marc Supply zijn opvallende laureaten op uitreiking Fidias-Awards.
Bij het schilderen van een gebouw is het belangrijk dat vocht in de structuur beperkt blijft. Het WTCB voerde een onderzoek.
Een nieuw politiekantoor in Deinze en een nieuw funerarium in Izegem werden afgewerkt door leden van de Confederatie Bouw.
5 Voorwoord
16 Interieur
33 Ledennieuws
door André Mertens
Interieurawards groeien uit tot kwali-
Vereniging van Aannemers-Schilders in
teitslabel in de sector
Brussel-Halle-Vilvoorde bestaat 135 jaar
Een optimale bescherming van uw
19 Vakinfo
34 Schilderwerk in de kijker
personeel en bedrijf
Schilderen in de zorgsector, op maat van
•
Festool pakt uit met nieuwe dienst-
elke zorginstelling
6 Bedrijfsinfo • •
verlening
10 Beursnieuws Batibouw focust op energieneutraal bouwen en energie-efficiënt renoveren.
12 Case-story Optimaal rendement zonnepanelen dankzij exclusief verfsysteem.
14 Ledennieuws • •
Nieuw politiekantoor Deinze-Zulte werd geschilderd door De Roo en
22 Veiligheid en gezondheid
Zonen •
Nieuw Funerarium en Uitvaartcen-
Gevaarlijke stoffen en producten: afbijt-
trum Snoeck is het mooiste bedrijfs-
middelen, epoxy’s en polyurethaan
gebouw van Izegem, mede dankzij Vanrenterghem bvba
28 Vraag het aan… De aansprakelijkheid bij een verkeerde
36 Spetterinfo
factuur
Nieuws uit de sector
30 Wetenschap De Sint-Joris & Sint-Godelieve-kerk van
Prikkelende decoratie in 12e Schil-
Sleidinge (Evergem): De resultaten van
derscafé West-Vlaanderen
wetenschappelijk onderzoek als keuze-
Schilders Oost-Vlaanderen steunen
criterium voor een gevelbescherming
Aalst Carnaval
RAAD VAN BESTUUR Maken deel uit van de Raad van Bestuur: Mertens André: Voorzitter Meuleman Jan: Honorair Voorzitter Fleurinck Etienne: O ndervoorzitter Klinkers Benoît: O ndervoorzitter De Potter Norbert: P enningmeester De Roo Peter: S ecretaris G eneraal
Ameye Claude De Munter Felix Goutsmet Walter Gulisano Aldo Vanbillemont Alain Viaene Stefaan Demaere Luc
Wonen eveneens de Raden van Bestuur bij: Van Eyken François Dekeyser Romain Van Den Berghe Henri Huygens Saskia Grillaert Nils
■ ■ ■ ■
Willems Lieven Loucatos Nicolas Luyckx Gunther Swaelens François
FEBRUARI 2011 ■
Confederatie Bouw De Vlaamse Schilder Vlaamse Schilders
3
SURPLUS Simoni for Caparol Kleuren kiezen was nog nooit zo eenvoudig. Topontwerper Vittorio Simoni ontwikkelde voor Caparol de nieuwe kleurenklapper, het hulpmiddel bij uitstek om telkens 18 basiskleuren, harmoniërende kleuren en accenten zo te combineren dat het resultaat altijd gezien mag worden.
Hoe je ook klapt, het klopt !
“ De hele wereld, zoals we haar visueel ervaren, komt tot ons via de mystieke sfeer van de kleur.”
w w w. s i m o n i b e ke n t k l e u r. e u
(Hans Hofmann)
tel.: 011 60 56 30 | e-mail:
[email protected] | www.caparol.be
Voorwoord van André Mertens
Ondertussen zijn we al iets meer dan een maand aan het genieten van het nieuwe jaar. Of we proberen er toch alvast het beste van te maken. Voor sommigen is het jaar alvast héél goed begonnen. Zo beviel ons enige vrouwelijke bestuurslid in de Raad van Bestuur van de Vlaamse Schilders, Saskia Huygens,van een dochtertje Anaïs. We willen haar langs deze weg ook nog eens van harte proficiat wensen en hopen dat ze tussen de drukke moederschapstaken af en toe nog even tijd kan maken voor onze vakvereniging. Voor anderen begon het jaar misschien minder goed, door één of andere tegenslag. Hierop wil ik zeggen dat je de moed niet mag verliezen en proberen te hopen op betere tijden en in de mate van het mogelijk hier ook aan proberen te werken. Misschien kan een goed voornemen u hierbij helpen?
André Mertens
Ons goed voornemen voor 2011 is om het komende jaar nog meer en beter met u samen te werken. We willen onze stempel als beroepsvereniging nog meer drukken. We moeten het heft zelf in handen nemen en o.a. met een concreet plan naar buiten komen voor ons schilderonderwijs, dat dringend aan een her- en opwaardering toe is. Daarnaast besteden we dit jaar ook aandacht aan brandwerende en brandvertragende verven. Uiteraard blijven wij u ook informeren via allerlei kanalen. In de eerste plaats via dit vakblad, dat dankzij talrijke sponsors en adverteerders de aandacht kan blijven werpen op de nieuwigheden in de sector. Langs deze weg wil ik hen ook bedanken voor het vertrouwen dat ze in ons vakblad en onze organisaties blijven hebben. Zij laten hun steun aan onze beroepsvereniging onvoorwaardelijk blijken, niet alleen door de advertenties in dit blad, maar ook door het sponsoren van onze vele initiatieven. Denken we maar aan onze interieuravonden, die in 2011 al aan hun derde editie zullen toen zijn. Daarnaast is er ook onze jaarlijks terugkerende familiedag en de 4e Dag van de Afwerking. De lief hebbers van sportwagens zullen in het najaar opnieuw hun hart kunnen ophalen tijdens de 3e Grote Prijs van de Afwerking.
Beste Collega’s,
Een tweede kanaal waar u ook terecht kan is onze vernieuwde website www.vlaamseschilders.be, die samen met de webstek van de Confederatie Bouw in een nieuw kleedje werd gestopt. Voortaan zullen wij u opnieuw up-to-date nieuws via die website brengen. Maak er regelmatig gebruik van! Wij hopen alvast dat wij met dit alles mogen bijdragen tot het welslagen van uw jaar 2011! Collegiale groeten,
André Mertens Voorzitter confederatie bouw - vlaamse schilders
colofon Confederatie Bouw Vlaamse Schilders vzw Lombardstraat 34-42, 1000 Brussel Tel.: 02/545 57 05 - Fax: 02/545 58 59 www.vlaamseschilders.be
Administratie en redactie Eindredactie: Filip Coveliers Redactie: Wouter Rogiers Tel.: 02/545 57 57 - Fax: 02/545 58 59
[email protected]
De Vlaamse Schilder verschijnt in februari, mei, augustus en november.
Advertentieverantwoordelijke Steve Caufriez Tel.: 02/545 57 25 GSM: 0486/58 71 91 Fax.: 02/545 58 59
Verantwoordelijke uitgever Filip Coveliers Lombardstraat 34-42, 1000 Brussel
Coverbeeld LEVIS
Realisatie Marleen Wembacher Drukwerk Drukkerij Geers, Oostakker
■ ■ ■ ■
FEBRUARI 2011 ■
Confederatie Bouw De Vlaamse Schilder Vlaamse Schilders
5
Bedrijfsinfo
Een optimale bescherming van uw personeel en bedrijf Als schilder is uw beroep niet zonder gevaar. Natuurlijk wens je voldoende beschermd te zijn tegen alle mogelijke risico’s. Wilt u zowel uw onderneming als uw personeel een optimale bescherming bieden, dan kan u rekenen op de Arbeidsongevallenverzekering en de verzekering Burgerlijke Aansprakelijkheid (B.A.) Bouwwerken van Federale Verzekering.
Als werkgever bent u volgens de wet van 10 april 1971 verplicht een ARBEIDSONGEVALLENVERZEKERING af te sluiten voor al uw werknemers. Die verzekering dekt de risico’s van arbeidsongevallen voor de arbeiders en bedienden van de verzekeringsnemer. Ze biedt tevens dekking bij een ongeval op de weg van en naar het werk. Omdat Federale Verzekering op vlak van arbeidsongevallen steunt op een uitgebreide ervaring, kunnen we u een méér dan degelijke service aanbieden. Zo kan u dankzij het elektronisch aangifteformulier op onze website uw arbeidsongeval op een heel eenvoudige manier aangeven. Bovendien beschikt Federale Verzekering sinds 2008 over een gratis begeleidingsdienst voor slachtoffers van een zwaar arbeidsongeval. Gespecialiseerde medewerkers van deze dienst bieden hulp
De polis B.A. Bouwwerken van Federale Verzekering biedt u
aan slachtoffers door hen stap voor stap te informeren en de
heel wat exclusieve troeven. Op de Belgische markt is Fede-
schaderegeling van hun ongeval – inclusief de opvolging van
rale Verzekering immers de enige verzekeraar wiens polis B.A.
hun medisch dossier – te verzorgen. Ook de werkgever wordt
Bouwwerken ook schade dekt die door een brand of ontplof-
daarbij geïnformeerd. Verder is het beheer van de Arbeidson-
fing aan uw bouwwerk en materieel veroorzaakt wordt. Ze
gevallen door Federale Verzekering herkend door de openbare
is ook de enige die in haar basiswaarborgen de burgerlijke
controle-instelling en gecertificeerd door ISO 9001, versie
aansprakelijkheid opneemt van de veiligheidscoördinatoren,
2000. Daarnaast geeft onze eigen dienst Preventie waardevol
die bij uw onderneming in dienst zijn. Als enige dekt ze even-
advies om de veiligheid op uw werven te verhogen. Dit met als
eens – zonder bijpremie – de contractuele overdracht van de
doel het aantal arbeidsongevallen te beperken. Ze organiseert
specifieke aansprakelijkheid van de bouwheer naar de aanne-
onder meer opleidingen, voert ze risicostudies uit en organi-
mer voor abnormale burenhinder (foutloze aansprakelijkheid,
seert ze een jaarlijkse veiligheidscampagne.
artikel 544 van het Burgerlijk Wetboek).
U weet ongetwijfeld hoe noodzakelijk de VERZEKERING B.A.
Bovenop al deze voordelen ontvangt u zowel voor de Arbeids-
BOUWWERKEN wel is. Deze polis dekt niet alleen de burger-
ongevallenverzekering als voor de verzekering B.A. Bouw-
lijke aansprakelijkheid van uw onderneming en haar bestuur-
werken jaarlijks een deel van de winst in de vorm van een
ders, maar ook de werkgeversaansprakelijkheid voor de schade
restorno! Wilt u dus met een (ver)zeker(d) gevoel aan de slag
die wordt veroorzaakt door uw aangestelden (loontrekkenden,
gaan én van al deze voordelen genieten, raadpleeg dan gerust
interimkrachten, stagiairs, enz.). Uw burgerlijke aansprakelijk-
dé bouwverzekeraar bij uitstek, Federale Verzekering, om uit
heid door toedoen van onderaannemers wordt ook gedekt. De
te zoeken of uw verzekeringsportefeuille aangepast is aan uw
verzekering B.A. Bouwwerken dekt uw aansprakelijkheid voor
situatie!
zowel de materiële als de lichamelijk schade berokkend aan derden, evenals de immateriële schade die daaruit voortvloeit.
6
Confederatie Bouw Vlaamse Schilders
De Vlaamse Schilder
■ FEBRUARI 2011 ■ ■ ■ ■
0800 14 200 – www.federale.be
Passie voor vakmanschap, dat verzekeren wij.
Kies Federale Verzekering, de specialist van de bouwsector. Federale Verzekering, opgericht door bouwondernemers, beschermt al vele jaren alle vakmensen van de bouwsector tegen de risico’s van hun activiteiten. Ons eigen netwerk van adviseurs en kantoorhouders staat u rechtstreeks bij met raad en daad. Wij bieden u:
•
kwalitatieve dekkingen: wij zijn de enige verzekeraar die specifieke garanties geeft in onze verzekeringen Burgerlijke Aansprakelijkheid Bouwwerken en Alle Risico’s Bouwplaats;
• •
een gratis preventiedienst; voordelige tarieven en exclusieve voorwaarden.
Wij hebben geen externe aandeelhouders en kunnen dus al onze tijd en middelen aan onze klanten voorbehouden. Bovendien delen wij onze winst met hen!
Meer info: www.federale.be
Om de adviseur uit uw streek te ontmoeten:
De verzekeraar die alles met u deelt, zelfs zijn winst
Bedrijfsinfo
Festool pakt uit met nieuwe dienstverlening De volgende dienstverleningen zitten in hun aanbod: • Garantieverlenging tot 3 jaar : Wie
Nieuwe SYSTAINER SYS T-LOC
nu zijn nieuwe machines registreert kan genieten van 3 jaar garantie i.p.v. twee services ! • Diefstalverzekering: Festool verzekert gratis elke nieuw aangekochte en geregistreerde machine tegen diefstal gedurende de garantieperiode van deze machine. • Risicoloos kopen: Kocht u de verkeerde
Gereedschapsfabrikant Festool ontwikkelt steeds systemen om álles uit haar gereedschap te halen. Deze systemen beperken zich echter niet enkel tot het koppelen van de machines aan hun optimale toebehoren, verbruiksmaterialen en stofafzuiging voor rendementsverhoging en perfecte resultaten. Ook systematische dienstverlening staat bij hen centraal. In 2011 pakken ze uit met “myFestool Services”.
Vanaf 1 januari 2011 krijgen alle klanten van Festool snel en directe toegang tot alle services die door hen worden aangeboden. Je moet enkel je nieuw aangekochte machine voor de 1+2 garantie registreren, om automatisch van alle dienstverleningen van Festool te kunnen genieten.
machine, of bent u er gewoon niet van tevreden? Breng uw machine binnen de 30 kalenderdagen na aankoop bij uw dealer terug en krijg uw geld terug. • 48 uren reparatieservice: Tijd is geld
De nieuwe Systainer SYS T-Loc biedt
en daarom streeft Festool naar een
heel wat voordelen. Het nieuwe, cen-
48 uurs-reparatiedienst vanaf de bin-
trale bedieningselement T-LOC verenigt
nenkomst van uw machine bij hun
3 functies in één. LOC staat voor L=Lock,
hersteldienst.
O=Open, C=Connect. In het Nederlands:
• Consulting service: Bij de gereed-
Een andere nieuwigheid is, wanneer
werkers steeds tot uw dienst om u de
twee SYSTAINERS T-LOC met elkaar zijn
nodige informatie te geven.
verbonden,dan kan de onderste toch
• 7 jaar gegarandeerde beschikbaar-
worden geopend. Voor de grootte 1 en 2
heid van reserveonderdelen: Reser-
is er een eenvoudig inschuifbare extra
veonderdelen van machines zijn be-
handgreep (verkrijgbaar als toebehoren).
schikbaar tot minimum 7 jaar na het
De nieuwe SYSTAINERS T-LOC kunnen
einde van hun productie.
snel aan elkaar worden gekoppeld. Zij
• Gratis workshops : Haal het maxi-
passen op de CT mobiele stofafzuiger, de
mum uit uw machines! In samenwer-
Sys-Port, de trolley, het WCR-Workcenter
king met o.a. de Confederatie Bouw
en natuurlijk ook op de bestaande Fes-
worden regelmatig workshops georga-
tool SYSTAINERS.
niseerd. Zo blijft u steeds up to date, ontdekt u alle mogelijkheden van de woord op al uw vragen. Met dit omvattende serviceaanbod bij de registratie voor de 1+2 garantie hoeft de klant ook in de toekomst niets te missen.
INFO Meer informatie over „my Festool Services“ vindt u op www.festool.be Consulting service: +32 (0)2 702.332.38.
8
De Vlaamse Schilder
■ FEBRUARI 2011 ■ ■ ■ ■
Sluiten, Openen, Koppelen.
schapfabrikant staan al hun mede-
gereedschappen en krijgt u een ant-
Confederatie Bouw Vlaamse Schilders
Meer dan 15 jaar geleden kwam Festool voor de dag met de SYSTAINER. Nu zorgen ze ervoor dat u bij het opbergen van uw gereedschap nog slechts één hand nodig heeft.
BATIBOUW 2011 exclusief voor vaklui op donderdag 24 februari van 10u tot 18u30 en vrijdag 25 februari van 10u tot 21u.
U ontdekt er de meest recente nieuwigheden en trends en kan deelnemen aan rondetafelgesprekken, seminaries en andere randmanifestaties. Om wachttijden aan de ingang te verkorten, kan u zich best preregistreren via www.batibouw.com. Met de uitgereikte badge krijgt u op 24 en 25 februari ongelimiteerde toegang tot Batibouw. Indien u de badge niet gebruikt tijdens deze dagen, is hij geldig voor een dag naar keuze tijdens de rest van de beurs. Batibouw groot publiek: van 26/2 t.e.m. 6/3. In het weekend van 10u tot 18u30, op weekdagen van 11u tot 19u30. Nocturne donderdag 3/3 tot 23u.
www.batibouw.com
Beursnieuws
Batibouw focust op energieneutraal bouwen en energie-efficiënt renoveren BATIBOUW 2011 nadert met rasse schreden. Van 24 februari tot en met zondag 6 maart 2011 opent de jaarlijkse bouw-, renovatie- en woonbeurs voor de 52e keer haar deuren. Wij blikken even vooruit op het bouwevent van het jaar, dat zich als bijzonder boeiend aankondigt, zo is er onder andere de blikvanger ‘E-cube’.
Ook op het vlak van renovatie kunnen inspanningen gedaan worden om de energieconsumptie van een gebouw te laten dalen. Het derde thema van BATIBOUW 2011 is dan ook energie-efficiënt renoveren. Een bestaande woning energiezuinig maken kan, maar vraagt de nodige aandacht. Toch zijn er heel wat materialen en (nieuwe) technieken voorhanden die uitstekende resultaten opleveren, zowel op ecologisch als op economisch vlak. Op BATIBOUW kan men al deze vernieuwende oplossingen ontdekken. Ook hier zullen Paleis 4, Paleis 10 en Paleis 12 een schat aan informatie bieden. De aanwezigheid van de E-Cube op BATIBOUW zal geen enkele bezoeker ontgaan. De E-Cube is een realisatie van een groep architectuurstudenten van de Universiteit Gent. Het project is de enige Europese finalist van de prestigieuze US Solar Decathlon, een wedstrijd voor het ontwerp en de bouw van een kosteneffectieve, energie-efficiënte en aantrekkelijke woning op zonne-energie. De finale wordt in het najaar van 2011 beslecht in Washington D.C., maar Geert Maes, algemeen directeur van
E-cube
BATIBOUW-organisator FISA, toonde zich nu al trots op de
Naar goede gewoonte heeft BATIBOUW 2011 een aantal centra-
zal dan ook elke dag van Batibouw op de beurs te zien zijn.
creativiteit en inventiviteit van onze landgenoten. De E-Cube
le thema’s, die inspelen op wat leeft in de bouw-, renovatie- en woonsector. Het eerste thema wordt licht, verlichting en domotica. De evolutie naar energievriendelijke alternatieven voor de gloeilamp, denk bijvoorbeeld aan ledverlichting, heeft een
Een andere grote nieuwigheid is eerder van praktische aard: op weekdagen openen de deuren van BATIBOUW een uur later en blijven ze ook een uur langer open voor het grote publiek, namelijk van 11u00 tot 19u30.
positieve invloed op de creatieve geest van de lichtontwerpers. Het is ook niet langer ongewoon dat bij een verbouwing of bij nieuwbouw domotica wordt geïntegreerd. Computergestuurde
Professionele dagen
technologie zorgt hierbij voor een tot nu toe ongekende graad
Op donderdag 24 en vrijdag 25 februari opent BATIBOUW,
van automatisering. In Paleis 9 kan de bezoeker van BATI-
de grootste bouwvakbeurs van België, haar deuren uitsluitend
BOUW hierover alles ontdekken.
voor vaklui. U ontdekt er de meest recente nieuwigheden en trends en u kan deelnemen aan rondetafelgesprekken,
10
Het tweede thema is energieneutraal bouwen. Tegen 2021
seminaries en andere randmanifestaties. Om lange wacht-
moeten alle nieuwe woningen, kantoorgebouwen en fabrieken
tijden aan de ingang te voorkomen, kan u zich best op voor-
(bijna volledig) energieneutraal zijn. Uiteraard leidt deze re-
hand registreren via www.batibouw.be . Met de uitgereikte
gelgeving tot reflectie: zal nieuwbouw onbetaalbaar worden?
badge krijgt u op 24 en 25 februari ongelimiteerd toegang tot
Kunnen architecten en aannemers al deze ontwikkelingen nog
BATIBOUW of op één publieksdag naar keuze. Door de beurs
volgen? Waar zit bijvoorbeeld precies het verschil tussen ener-
te bezoeken kunnen professionals uit de bouwsector kennis
gieneutraal en passief? Deze vragen worden op BATIBOUW
maken met de nieuwste hard- en software die helpen bij de
beantwoord. In Paleis 4 (isolatie), Paleis 10 (hernieuwbare ener-
verdere informatisering en optimalisering van hun bedrijf. Op
gie) en Paleis 12 (verwarming) krijgt men een overzicht van wat
24 en 25 februari 2011 kan de professionele bezoeker met zijn
de markt zoal in aanbieding heeft.
BATIBOUW- ticket gratis in de Astridhal terecht.
Confederatie Bouw Vlaamse Schilders
De Vlaamse Schilder
■ FEBRUARI 2011 ■ ■ ■ ■
Beursnieuws
zijn de veelbelovende technologieën van de toekomst? Welke regelgevingen werken echt? Waarop moeten we nu inzetten? Vakmensen uit de bouwsector beantwoorden deze vragen op het BouwForum.
Deelname is gratis. Vooraf inschrijven is echter verplicht via www.bouwforum.be of www.confederatiebouw.be. De deelnemers aan het BouwForum krijgen achteraf een gratis
van 24 februari tot en met 6 maart 2011 52ste Internationale beurs van de Bouw, Renovatie en
Inrichting
Plaats: Brussels Expo – Belgiëplein 1 – 1020 Brussel
Openingsuren en –dagen: Professionele dagen:
toegangskaart voor de BATIBOUW-vakbeurs.
BouwForum, Donderdag 24 februari 2011 van 10u00 tot 12u30, Auditorium 2000
Confederatie Bouw reikt Innovation Award uit tijdens de Belgian Building Awards op woensdag 2 maart
Donderdag 24 februari 2011 van 10u00 tot 18u30
Naar jaarlijkse gewoonte fungeert Auditorium 2000 tijdens
Vrijdag 25 februari 2010 van 10u00 tot 21u00 (nocturne)
BATIBOUW als gastlocatie voor de uitreiking van de prestigieuze Belgian Building Awards. Op deze feestelijke ceremonie
Groot Publiek:
worden de Architectuur Awards, de Innovation Award, de
Van zaterdag 26 februari tot en met zondag 6 maart 2011
Design Award, de Keien van Bouwkroniek en de International
Weekend van 10u30 tot 18u30
Award uitgereikt.
Weekdagen van 11u00 tot 19u30 Donderdag 3 maart van 11u00 tot 23u00 (nocturne)
De Innovation Award wordt toegekend door de Confederatie Bouw aan de uitvinders van de meest innovatieve nieuwe pro-
Inkomprijs:
ducten van het afgelopen jaar. Met deze innovatieprijs wil uw
Groot Publiek: € 12 / dag, gratis voor kinderen jonger dan 12
Confederatie het belang van innovatie voor de toekomst van de
Online tickets: € 10 /dag, te bestellen via www.batibouw.com
bouwsector benadrukken. Innovatie is een zaak van alle aan-
Vaklui: € 40 De vaklui krijgen een badge die hen toegang
nemers, grote en kleine, algemene aannemers en voltooiing-
verschaft op donderdag 24 februari én vrijdag 25 februari of,
beroepen, bedrijven van wegenwerken en burgerlijke bouw-
indien de badge niet tijdens de professionele dagen wordt ge-
kunde. De prijs gaat naar het bedrijf dat het technisch meest
bruikt, één groot publiek dag naar keuze.
innovatieve product of dienst op de markt heeft gebracht. De
Combitickets verkrijgbaar met NMBS (B-Dagtrip), De Lijn en
winnaar wordt bepaald door een jury bestaande uit vertegen-
MIVB.
woordigers van de Confederatie Bouw en de bouwwereld.
www.batibouw.be
Belgian Building Awards, Woensdag 2 maart 2011 van 18u30 tot 23u30, Auditorium 2000
Invloed van de vergroening op de Bouw centraal onderwerp tijdens BouwForum op donderdag 24 februari Het BouwForum van de Confederatie Bouw behandelt dit jaar de impact van de ‘vergroening’ van de economie op de bouw en de jobs in de bouw. Nieuwe politieke regelgevingen maken de bouwvoorschriften op het vlak van groene energie en energie-efficiëntie steeds strenger. De zorg voor onze planeet is daarbij een belangrijke drijfveer, maar men beseft ook dat de economische motor niet mag sputteren. Daarom focust het BouwForum op “groene bouw, groene jobs”. Om nieuwe, energiezuinige technologieën echt te laten doorbreken, is het cruciaal dat zij op termijn ook voor groei en jobs kunnen zorgen. Waar is deze groei nu al aanwezig? Wat
■ ■ ■ ■
FEBRUARI 2011 ■
Confederatie Bouw De Vlaamse Schilder Vlaamse Schilders
11
Case-story
Optimaal rendement zonne panelen dankzij exclusief verfsysteem Meer en meer mensen zijn op zoek naar alternatieve energiebronnen. Zonne-energie kent daarbij de grootste opmars. Enerzijds om de private stookkosten te drukken en anderzijds ook omdat we steeds milieubewuster worden, kiezen we ervoor het dak te isoleren en het dan eventueel te voorzien van zonnepanelen.
Libert Paints werd gevraagd om een plat dak met verouderde roofing te behandelen ter voorbereiding van het plaatsen van zonnepanelen. Daarbij werd getracht de reflectie op het dak te maximaliseren, zodat een optimaal rendement van de zonnepanelen zou bekomen worden, de levensduur van de roofing te verlengen
en
de
ther-
mische isolatie naar binnentemperat uren beduidend te verhogen.
Optimale rendement door het Libert Paints-verfsysteem en de zonnepanelen
Door nadien Mixtane Roof White aan te brengen, bekomt men door de witte kleur op het dak een maximale reflectie, die zorgt voor het hoogste rendement van de werking van de zonnepanelen. Wit weerkaatst namelijk al het zonlicht, zwart absorbeert het. Het behoud van de reflectie in de tijd wordt hier gegarandeerd. De graad van elasticiteit is dezelfde als bij
De te behandelen Roofing
Polyroof Intermediate waardoor barsten in de coating worden uitgesloten. Door de reflectie wordt de thermische isolatie binnenin ook verbeterd. Het maximale rendement is aldus
Maximaal rendement
bekomen met een minimum investering!
Eerst werd het dak gereinigd met het krachtig desinfectiemiddel Fungex, dat zijn effectiviteit tegen het bestrijden van bacteriën, schimmels, wieren en mossen al ruimschoots bewezen heeft. Aangezien de roofing reeds vele schimmelplekken vertoonde, was dit geen overbodige luxe.
‘Voor en Na’: Fungex om de schimmels te verwijderen
Polyroof Intermediate is een dikke sperlaag die migratie van bitumes vanuit de roofing zal voorkomen. Het lage oplosmid-
De Roofing voorzien van Mixtane Roof White
delgehalte van Polyroof Intermediate verklaart de beperkte aantasting van de roofing en een lage emissie. Dankzij de
Het is aangewezen om de toestand van de afdichting te laten
extreem hoge elasticiteit van Polyroof Intermediate volgt de
nazien door een dakafdichter
coating volledig de bewegingen van de roofing, hetgeen barsten en insijpeling helpt te voorkomen.
12
Confederatie Bouw Vlaamse Schilders
De Vlaamse Schilder
■ FEBRUARI 2011 ■ ■ ■ ■
Meer info: www.libertpaints.be
Wát u precies verft, laten we aan u over.
www.libertpaints.be
Maar met de verf zit u zeker al goed. Vloeren krijgen het vaak zwaar te verduren. De ondergrond van productieruimtes, parkings, magazijnen en toonzalen worden zo intensief gebruikt dat extra duurzame vloerverf een vereiste is. Libert Paints ontwikkelde daarom een aantal unieke formules die een oplossing bieden voor elke vloer. GEBOUWEN
CLEAN ROOMS
VLOEREN
Dienstverlening van de hoogste kwaliteit!
INDUSTRIE
UW TOEKOMST IS IN GOEDE HANDEN
Beter in Systeem! De Confederatie Bouw staat voor milieu- en energiebewust bouwen, vandaag én morgen.
myFestool Services Het Festool systeem beperkt zich niet enkel tot het koppelen van onze machines aan hun optimale toebehoren, verbruiksmaterialen en stofafzuiging voor perfecte resultaten. Ook systematische dienstverlening staat bij ons centraal. Zo zijn extra garantie, diefstalverzekering en 30 dagen niet goed geld teruggarantie maar enkele van de services die wij GRATIS aan alle Festool gebruikers aanbieden.
Uw toekomst is ook onze toekomst.
Gereedschap voor het beste resultaat
www.festool.be
CB_topbouw_NL.indd 1
12/6/10 1:48:33 PM
Ledennieuws
Schilderscafé West-Vlaanderen:
Prikkelende decoratie in 12e Schilderscafé De Vlaamse Schilders van de Confederatie Bouw West-Vlaanderen organiseerden op 25 november hun twaalfde Schilderscafé. Ook dit keer werd het een buitengewoon programma, Orac Decor was de gastlocatie van dienst.. Bijna 150 schilders kwamen door het besneeuwde landschap richting Oostende. Na een verwelkoming door voorzitter Luc Vanrenterghem werd Orac Decor bezocht in verschillende kleine groepjes. Er werd een deskundige uitleg over de productie van de verschillende ORACdecoratie-elementen gegeven en ook de bedrijfsfilosofie en aanpak werden verder toegelicht. In de unieke showroom, die openstaat voor elke aannemer, werd het gamma voorgesteld. Na het informatieve gedeelte werd een gezellige Belgische receptie aangeboden met een overheerlijk pilsje en frieten met curryworst. Het werd alweer een interessante, maar ook gezellige avond.
Met dank aan: Orac Decor – Boca Paint – Boss Paints – VDAB – Sigma Coatings – Federale Verzekering – Vierm4n – Caparol – Duo Paint – Flanders Color – Herbol – Trimetal - Sikkens
RECHTZETTING In het vorige nummer, bij de aankondiging van het schilderscafé, vermeldden we verkeerdelijk enkele sponsors en vergaten we ook de logo’s te vermelden van Boca Paint en Flanders Color. Wij wensen ons hiervoor te verontschuldigen!
14
Confederatie Bouw Vlaamse Schilders
De Vlaamse Schilder
■ FEBRUARI 2011 ■ ■ ■ ■
Ledennieuws
Schilders Oost-Vlaanderen steunen Aalst Carnaval Op woensdag 1 december konden de schilders uit Oost-Vlaanderen hun verfresten schenken aan de carnavalgroepen van Aalst. Zo geraakten nog vele schilders van hun synthetische verven af, die vanaf 2011 niet meer gebruikt morgen worden. De
verfresten
worden gebruikt voor het schilderen van de carnavalwagens. Leuk initiatief !
Wie nu nog verfresten heeft die hij of zij kwijt wil, kan contact opnemen met Nils Grillaert op 0477/ 566 448.
Open Wervendag dimanche 15 mai 2011 KEIM verven: de enige echt
Schrijf u vandaag nog in
een initiatief van
www.openwervendag.be
duurzame bescherming van een minerale ondergrond Innovation Award 2011 Stuur ons uw innovatieve project op en win deze prestigieuze prijs.
Inschrijven en voorwaarden op www.confederatiebouw.be Dukdalfweg 26 1332 BM Almere
Tel. +31 (0)36 - 532 06 20 fax. 0031 (0)36 - 532 00 30
Postbus 1062 1300BB Almere Holland
[email protected] www.keim.nl www.keimverven.be
De BELGIAN BUILDING AWARDS worden uitgereikt op woensdag 3 maart 2011. Een initiatief van Batibouw in samenwerking met de Confederatie Bouw, Trends, Top Bouw, Bouwkroniek en de Orde van Architecten.
■ ■ ■ ■
FEBRUARI 2011 ■
Confederatie Bouw De Vlaamse Schilder Vlaamse Schilders
15
Interieur
Interieurawards groeien uit tot kwaliteitslabel in de sector Jan Geysen van PUUR interieur wint Fidias-Award Op woensdag 24 november reikte het AiNB voor de derde maal op rij de Fidias-Awards uit aan verdienstelijke interieurarchitecten en studenten interieurarchitectuur. De Fidias-Awards willen een kwaliteitslabel zijn binnen de sector van de interieurarchitectuur. Tijdens een feestelijk evenement in de Antwerpse Red & Blue werden de winnaars bekend gemaakt en gehuldigd. De wedstrijd stond dit jaar open voor studenten (afgestudeerd in het academiejaar 2009-2010) en voor professionele interieurarchitecten.
welomlijnde visie probeert het AINB de Fidias Awards elk jaar een beetje groter en meer prestigieus te maken en wordt er langzaam maar zeker gewerkt aan de weg naar nationale en zelfs internationale erkenning.
Jan Geysen valt in de prijzen Jan Geysen, de interieurarchitect die in 2010 de centrale gastspreker was op onze jaarlijkse interieuravonden, was één van de Fidias-winnaars. Zijn project Top Running 2, dat hij ook voorstelde tijdens onze interieuravonden, werd hiervoor bekroond. Top Running 2 is de opvolger van Top Running 1. “De Top Running 2 is een grotere winkel geworden waarbij functionaliteit en efficiëntere circulatiepatronen centraal stonden. De volledige winkelruimte is opgevat als een kunstgalerie. Betonnen vloer en plafond. Witte wanden, net zoals in een museale ruimte. De displaywanden zijn geïnspireerd op collages van Mies Van Der Rohe. De indirecte verlichting achter de wanden versterken het zwevend karakter. Andere elementen in de ruimte zijn vanuit eenzelfde conceptuele benadering bekeken: De museumbalie, de grote zitbank om naar de schoenenwanden te kunnen kijken. Eén object refereert naar de blauwe vloer van de vorige winkel. Dit is het meubel met de 2 loopbanden dat als een hedendaags kunstwerk los in de ruimte
Top Running 2 – ontwerp Jan Geysen
staat waarop de klanten de schoenen testen als ‘performers’. Achteraan in de winkel leidt een grote pivoterende deur tot de
Enerzijds werd de Belgische interieurarchitectuurinstituten
onderzoeksruimte. De felle rode kleur van de vloer geeft een
gevraagd om binnen diverse categorieën studenten te nomi-
extra beleving aan de ruimte”, aldus de jury.
neren die in aanmerking zouden komen voor een award. De selectie gebeurde uit de afgestudeerden van het voorbije academiejaar 2009-2010. Anderzijds kregen interieurarchitecten die
Patient Room of the Future -ontwerp Hugo Van Leuven
in de dagelijkse praktijk staan de kans zich in te schrijven voor de wedstrijd. Bedoeling is hen via de wedstrijd in het spotlicht te zetten en hen de mogelijkheid bieden zich te profileren en te meten met hun collega’s. Een onafhankelijke en veelzijdige jury – met daarin architecten, designers, journalisten en kunstenaars - onder leiding van voorzitter Claire Bataille selecteerde de winnaars in de verschillende categorieën. Ze bekeken en beoordeelden de projecten daartoe elk vanuit hun eigen professionele perspectief. Vanuit de sector wordt dit project alvast toegejuicht, zo blijkt uit het grote aantal ingediende projecten van zowel kleine als grote interieurbureaus. Met een duidelijke standpunt en een
16
Confederatie Bouw Vlaamse Schilders
De Vlaamse Schilder
■ FEBRUARI 2011 ■ ■ ■ ■
Totaalconcept voor afscheidscentrum ontwerp Ellen Dieltjens
Interieur
ordening van de beschikbare ruimte
boven het nieuwe inkomsas. Van hieruit
en de detaillering ervan. Deze wigvor-
kan men genieten, ook van het uitzicht
mige constructie doet een lange, zwak
door het verticale venster”, lezen we in
schuin oplopende lichtband ontstaan
de projectbeschrijving.
in kamer 1. Het raam in kamer 2 is een verticale strook en bevindt zich in de kopse zijgevel. Om toegang te verlenen tot de kamers wordt een nieuw inkomsas opgebouwd met linnenkast. De scheiding van de grote ruimte in twee afzonderlijke kamers gebeurt door middel van een meubelconstructie bestaande uit slaapgelegenheden, kasten Verblijf voor een tweeling – Marc Supply
Opvallende winnaar in de categorie privé/meubelontwerp
en klaar glas, dat de optische binding tussen de afzonderlijke kamers in stand houdt. De kamers kunnen verduisterd worden door een rolgordijn met automatische bediening. Elke kamer beschikt
Winaars: Professionelen Privé/meubelontwerp: Verblijf voor een tweeling - Marc Supply Commercieel: Top Running 2 Jan Geysen Scenografie: Ambiorix, koning der Eburonen - Bas Vrehen Ecologie: stand JAGA - Stefan Put Openbaar: Patient Room of the Future Hugo Van Leuven (eervolle vermelding)
over een bed en een werkplek. Per kamer valt er nog een extra slaapgelegenheid
Studenten
Marc Supply was een opmerkelijke laure-
te creëren. In kamer 1 gebeurt dit op
aat met zijn ‘Verblijf voor een tweeling’.
een voor de hand liggende manier, door
“Deze kleine opdracht kenmerkt zich
een bed-lade te integreren onderaan de
door het in stand houden en versterken
slaap-alkoof. Kamer 2 biedt daarentegen
van het ruimtegevoel, de ‘economische’
de mogelijkheid een “hut” te bouwen
Meubelontwerp: Hidden Sarah Philippaers Interieurontwerp: Ellen Dieltjens totaalconcept voor afscheidscentrum
Pinto, Professional Paint Line Deze Professional Paint Line van Schellaert, biedt een compleet gamma acrylaatverven en staat al jaren bij de favorieten van de professionele schilder. Met aangepaste verfformules én in een nieuw kleedje, zien ze er nu niet alleen knapper uit: ze worden steeds beter én vriendelijker voor het milieu.
PROFESSIONA L PAI NT L I NE
Meer info over Pinto Professional Paint Line vindt u op www.schellaert.be
www.schellaert.be
Schellaert NV - Dendermondsesteenweg 75 - 9300 Aalst - Belgium - T 0032 53 77 77 99 - F 0032 53 78 33 83 - E
[email protected]
5755_Adv Pinto 186x128.indd 1
12-01-2010 14:09:46 ■ ■ ■ ■
FEBRUARI 2011 ■
Confederatie Bouw De Vlaamse Schilder Vlaamse Schilders
17
Voor de perfecte afwerking gebruik je toch gewoon Gyproc Premium!
In België stelt men hoge eisen aan de afwerkingsgraad van leef- en werkomgeving. Samen met de vakman vullen wij graag deze vraag in met ons assortiment afwerkingsproducten. Als gipsbouwmaterialen producent zijn wij ervan overtuigd dat gipspoeders ideaal zijn voor het vullen van voegen wegens hun verwaarloosbare krimp en omdat er nat in nat gewerkt kan worden. Voor de eindlaag bieden we zowel poeders als ready mix producten aan. Deze dragen het Premium label dat garant staat voor minimale verpoedering en een perfecte afwerking in één fase. Promix Premium is de referentie voor de afwerking van Gyproc platen met een kant-en-klare mix. Deze wordt vergezeld met Rifino Premium een veelzijdig gipspoeder dat zowel dienst doet als Filler en Finisher, dit ook op andere ondergronden. Gyproc gaat breder.... In 2010 lanceert Gyproc Promix Airless F in zakken en emmers. Promix Airless F is een kant-en-klare mix, ideaal voor de verwerking met een Airless spuit apparatuur, maar kan ook manueel verwerkt worden. Bovendien kan men er verschillende ondergronden mee afwerken zoals: Gyproc-platen, silicaatsteen*, betonnen ondergronden* en andere*. Dit in 1 of 2 lagen in functie van de ondergrond. (* = mits goede voorbereiding)
Dus als het perfect moet zijn, kies je toch voor Gyproc. Denk eraan, enkel het gebruik van Gyproc-afwerkingsproducten toegepast in Gyproc-systemen geven U een garantie qua conformiteit inzake brandwerende en akoestische eisen.
Wil u hierover meer weten, consulteer dan www.gyproc.be SAINT-GOBAIN CONSTRUCTION PRODUCTS BELGIUM
nv
- Sint-Jansweg 9 - Haven 1602 - 9130 Kallo - Tel. +32 3 360 22 11 - www.gyproc.be
Vakinfo
Schilderen in de zorgsector, op maat van elke zorginstelling Sikkens Healthcare: een totaalconcept voor de gezondheidssector van het schilderproject. Goed uitgekiende kleurenstrategieën dragen bij tot het emotionele welzijn, wat een grote invloed heeft op het herstel- en genezingsproces van de patiënten. Als innovator in de verfwereld brengt Sikkens al deze elementen samen in de ontwikkeling van specifieke verfsystemen voor de zorgsector. Deze voldoen aan alle wettelijke normen op het vlak van milieu en hygiëne … en zijn die in de meeste gevallen zelfs een stapje vóór.
De zorgsector wordt geconfronteerd met nieuwe uitdagingen en ontwikkelingen, onder meer bij de inrichting van zorginstellingen. Als specialist in decoratieve verven speelt Sikkens hierop in met een op maat gesneden producten- en dienstenpakket. Sikkens Healthcare is een totaalconcept dat voldoet aan alle hygiëne- en veiligheidsvereisten in de gezondheidszorg en biedt een unieke combinatie van service, verfproducten en kleurconcepten voor een sector in volle beweging. Als pionier in de verfwereld staat Sikkens al jarenlang garant voor kwaliteit, duurzaamheid en innovatie in interieurdecoratie. In samenwerking met specialisten uit de zorgsector ontwikkelde Sikkens het Healthcare totaalconcept dat een unieke
Service: partner bij de voorbereiding, de verwezenlijking én de nazorg De Healthcare service is gebaseerd op de knowhow van een gespecialiseerd team met internationale en lokale ervaring in de gezondheidszorg. Aan de hand van het SCAN model wordt een totaalaanpak opgezet voor nieuwbouw, renovatie-, uitbreidings- en onderhoudsprojecten. Sikkens Service begint bij een grondige analyse van de ondergrond als basis voor de aanbeveling van duurzame systemen. “Room by room” wordt technisch advies gegeven in overeenstemming met de vereisten van de voorschrijver en de functie van de verschillende ruimtes. Zo wordt elke ruimte als een apart geheel beschouwd en als dusdanig voorzien van aangepaste kleurcombinaties, rekening houdend met alle functionele en decoratieve facetten van de ruimte.
service en ondersteuning biedt op maat van elke zorginstelling. De nieuwe binnenmuurverf – op waterbasis en met actieve zilverionen – draagt er toe bij dat bacteriën zich niet meer kunnen vermenigvuldigen in onder meer ziekenhuizen, rusthuizen, revalidatiecentra en andere zorginstellingen. Met de slimme kleurencombinaties maakt de koude en formele ziekenhuissfeer van vroeger plaats voor meer kleurrijke, patiëntvriendelijke en gevarieerde kleurconcepten voor wachtruimtes, patiëntenkamers, operatieruimtes en personeelslokalen.
SCAN-model: aandacht voor alle aspecten van het schilderproject De aanpak van Sikkens Healthcare kan worden samengevat als SCAN: Service, Color, Analysis en New. De servicebelofte van de verfproducten is gebaseerd op een complete aanpak van alle technische, esthetische en administratieve aspecten
■ ■ ■ ■
FEBRUARI 2011 ■
Confederatie Bouw De Vlaamse Schilder Vlaamse Schilders
19
Vakinfo
Innovatieve verfsystemen met actieve zilverionen remmen de vermenigvuldiging van bacteriën af
“Kleurdesign in zorginstellingen is een hele uitdaging omdat je reke-
Bacteriën kunnen op verschillende manieren in contact ko-
in de omgeving. Bovendien interpreteert iedereen kleuren op basis van
men met geverfde oppervlakten, van afzetting van stofdeeltjes
zijn eigen persoonlijke voorkeur. Daarom benaderen wij de zorginstel-
over nevel uit spuitbussen tot gemorste vloeistoffen. Op een
ling vanuit een totaalaanpak, weliswaar met een duidelijke visie op
klassieke muurverf kunnen bacteriën gemakkelijk van enkele
de specifieke functionaliteit van elke ruimte.” Deze totaalaanpak
uren tot een paar dagen overleven en zich vermenigvuldigen.
resulteert bijvoorbeeld in een comfortabele en rustgevende
ALPHA SANOPROTEX van Sikkens, de nieuwe binnenmuur-
wachtruimte, gangen en receptieruimtes met contrasterende
verf op waterbasis met actieve zilverionen, zorgt er voor dat
kleuren die patiënten en bezoekers de weg helpen vinden, en
bacteriën zich niet meer kunnen vermenigvuldigen. Dit effect
patiëntenkamers met een aangepast profiel en belichting.
ning dient te houden met de complexe medische en menselijke context.” zegt Sylvie Van Aerschot, Marketing Manager Sikkens. “Onze kleurbeleving wordt sterk beïnvloed door het licht en andere kleuren
wordt bereikt dankzij een actief antibacterieel middel op basis van zilver (Ag+), in combinatie met de duurzaamheid en afwas-
“In consultatieruimtes kan een visuele diagnose belangrijk zijn, bijvoor-
baarheid van de verffilm.
beeld om de tint van de huid te beoordelen. Om een optimale werkomgeving te creëren zijn warme en lichte kleuren hier de beste keuze. Vaak
Testen uitgevoerd bij het IMSL (Industrial Microbiological ser-
wordt ook met een accentkleur gewerkt om eentonigheid te doorbreken.
vices LTD) op een 7-tal bacteriestammen, volgens de Japanse
Elke ruimte wordt op een aangepaste manier van kleureffecten voor-
norm JIS Z 2801, tonen een zeer snelle vermindering van het
zien, of het nu de pediatrie is, de revalidatieruimte, de operatieruimte,
aantal bacteriën op een wand geverfd met Alpha Sanoprotex
of het restaurant,” aldus Sylvie Van Aerschot. “Ook de personeelsruimtes
vergeleken met een wand geschilderd met een klassieke muur-
worden volgens hetzelfde principe aangekleed, want kleuren op de mu-
verf zonder toevoeging van antibacteriële zilverionen. “De groei
ren zorgen voor een positieve en stimulerende sfeer.”
en de verspreiding van bacteriën als MRSA, beter bekend als de ziekenhuisbacterie, E. Coli en Pseudomonas Aeruginosa is bijzonder moeilijk te bestrijden, zelfs met de meest geavanceerde hygiënische voorzorgen.” zegt Sylvie Van Aerschot, Marketing Manager Sikkens. “Het aanbrengen van actieve zilverionen in de verf laag is een doorbraak in de strijd tegen deze bacteriën. Zilverionen zijn bovendien ongevaarlijk voor de mens en veroorzaken geen allergische reacties.” Het gebruik van Alpha Sanoprotex in de medische sector biedt
Tips en weetjes Kleuren beïnvloeden de vorm en de sfeer van een ruimte. De ideale kleuroplossing en de juiste kleurschakering is afhankelijk van de dagelijkse functie en de gebruikers van de ruimte • Een sterke kleur achter de receptionist helpt om dit belangrijk punt te herkennen.
bovendien nog meer voordelen. Meerdere testen met veelvul-
• Heldere kleuren als rood, geel en
dig toegepaste ontsmettingsmiddelen zoals Isobetadine en Eo-
blauw kunnen helpen om complexe
sine, maar ook met bloed, hebben uitgewezen dat deze stoffen,
gebouwen in gemakkelijk herken-
gemakkelijk en zonder sporen na te laten, kunnen verwijderd worden van een met Alpha Sanoprotex geschilderde muur. Na verwijdering kunnen deze stoffen ook zonder doorslag overschilderd worden met deze innovatieve verf.
bare kleurzones in te delen. • Glanzende vloeren kunnen verwarrend overkomen en zelfs verblinden. • Gekleurde accenten in wachtruimtes kunnen overstimulatie en verveling voorkomen. • Te veel helderwit kan verblindend werken.
Een compleet kleurengamma voor een oneindig aantal toepassingen in de zorgsector Het Sikkels Healthcare gamma bevat naast ALPHA SANOPROTEX nog een uitgebreid assortiment solventvrije en watergedragen verven en lakken waarmee de koude en onpersoonlijke ziekenhuissfeer in een mum van tijd omgetoverd wordt in een kleurrijke omgeving. Het assortiment biedt een uitgebreide
omdat het een ongunstige reflectie kan hebben op de huid. • Aantrekkelijk ingerichte personeelsruimtes hebben een positief effect op de prestaties en de motivatie. • Een donkere kleur maakt een ruimte stabieler, maar een donker plafond heeft een zwaar, drukkend effect. • Lichte, kleine patronen en hoge lichtniveaus doen een ruimte groter lijken.
keuze aan kleurtinten en combinaties die specifiek afgestemd
• Kleuren met grijze ondertonen zijn vluchtig en vergroten de
worden op de omvang, de inrichting en de functie van elke
ruimte, terwijl verzadigde kleuren zich naar de voorgrond
ruimte in de zorginstelling. Daarbij wordt steeds gewerkt
dringen en de ruimte kleiner maken.
met een aantal neutrale basiskleuren die in combinatie met
• Het gebruik van verzadigde kleuren stuurt de blik in een
contrasterende kleuren een goed uitgekiend, levendig en har-
bepaalde richting wat een intuïtieve route kan beïnvloeden.
monieus geheel vormen.
20
• In patiëntenkamers moet heldergroen vermeden worden
Confederatie Bouw Vlaamse Schilders
De Vlaamse Schilder
■ FEBRUARI 2011 ■ ■ ■ ■
www.sikkens.be
SIKKENS LIFESTYLE COLORS OF THE NEW GENERATION
9 TRENDKLEUREN De eerste update van Lifestyle Colors Negen trendkleuren, geïnspireerd op het thema “warm values / cool crafts”. Een selectie hedendaagse tinten die de Lifestyle Colors collectie helemaal up-to-date maakt. Heb je nog geen box? Bij je grossier kan je terecht voor deze unieke kleurentool. WWW.SIKKENS.BE
Veiligheid en gezondheid
Gezonde werknemers op de werf en in het atelier (deel 3)
Gevaarlijke stoffen en producten: afbijtmiddelen, epoxy’s en polyurethaan Tijdens het werk krijgen de werknemers in de bouw te maken met gevaarlijke stoffen in bouwmaterialen en bouwproducten, zoals verf, lijm, cement en kit. Ook bij het bewerken van bouwmaterialen, zoals steen en hout, kunnen gevaarlijke stoffen vrijkomen. Deze producten kunnen schadelijke stoffen bevatten. Ze kunnen ontstaan in een proces of tijdens het werk, bijvoorbeeld dieselmotoremissies of lasrook. De gevolgen verschillen per product. Van sommige producten krijgt men eczeem, van andere astma en van weer andere hoofdpijn. Langdurig met schadelijke producten werken, kan zelfs tot hele ernstige aandoeningen leiden.
1.2 Soorten afbijtmiddelen en hun eigenschappen Afbijtmiddelen zijn meestal mengsels van oplosmiddelen. De meest gebruikte afbijt is nog steeds het ‘traditionele’ middel op basis van dichloormethaan. Daarnaast zijn er ‘alternatieve’ afbijtmiddelen die andere oplosmiddelen bevatten. Deze verdampen meestal veel trager dan het oude dichloormethaan. Ook worden soms sterk basische afbijtmiddelen gebruikt (‘logen’, bijvoorbeeld natronloog). Ten slotte is er watergedragen afbijt. Hiermee zijn echter in de schildersbranche nog weinig ervaringen opgedaan.
1.3 Risico’s voor de gezondheid Geen enkele afbijt is echt ideaal. De risico’s verschillen wel.
In een eerste deel van deze reeks over gezondheid op de werf, belichtten wij de risico’s door blootstelling aan stof en meer bepaald houtstof. In een tweede deel hadden we het over gevaarlijke stoffen en producten, het herkennen ervan, maar bekeken we ook verf als dusdanig met al haar bestanddelen. In dit derde deel hebben we het over afbijtmiddelen voor verf, epoxy’s en polyurethaan.
Alle afbijtmiddelen zijn sterk irriterend voor de huid.
Traditioneel afbijtmiddel met dichloormethaan (voor binnengebruik verboden) Dit product is erg gevaarlijk: • Het verdampt bijzonder snel, zodat al bij gebruik van kleine
1. Stoffen voor het verwijderen van verf (afbijtmiddelen) Het verwijderen van oude verflagen is voor weinig schilders een favoriete klus. Gelukkig is het niet vaak nodig om een oude verflaag geheel te verwijderen. Wegkrabben van kleine beschadigingen, bijschuren en overschilderen volstaan vaak. Als de verflaag erg beschadigd of gebarsten is, of te dik door herhaaldelijk overschilderen, moet hij toch geheel worden verwijderd. De meest gebruikte methoden zijn in dat geval föhnen, schuren en afbijten.
1.1 Een afbijtmiddel wordt vaak toegepast als:
hoeveelheden (op minder dan 0,5 m 2) een grote hoeveelheid damp in de lucht kan komen. • Zelfs bij gebruik in de buitenlucht is gebleken dat de normen worden overschreden. • Bij het openen van een bus afbijtmiddel dat dichloormethaan bevat, kan een soort ‘ontploffing’ optreden als gevolg van de opgebouwde druk in de bus; dichloormethaan werkt bedwelmend en belemmert het transport van zuurstof in het bloed. Vooral hartpatiënten hebben hiervan extra last. • Dichloormethaan heeft mogelijk kankerverwekkende eigenschappen. • De stof wordt bovendien gemakkelijk opgenomen door de huid heen.
• Föhnen niet mag, omwille van het brandgevaar (vooral bij rieten daken, monumenten,…). • Er moeilijk toegankelijke plekken zijn, zodat schuren en krabben lastig is (bij kozijnen, profielen, ornamenten en beelden,…). Een afbijtmiddel kan soms snel werken, maar dikke verflagen moeten vaak herhaaldelijk worden bewerkt.
22
Confederatie Bouw Vlaamse Schilders
De Vlaamse Schilder
■ FEBRUARI 2011 ■ ■ ■ ■
Alternatieve afbijtmiddel met N-methylpyrrolidon en/of dibasic esters (voor binnengebruik verboden) N-methylpyrrolidon (NMP) kan schade toebrengen aan het ongeboren kind. Zwangere vrouwen zouden niet moeten werken met het product. Gelukkig verdampt het maar heel traag.
Veiligheid en gezondheid
alternatief als gevolg van de irriterende en sterk ruikende gassen en dampen die ontstaan. Als een afbijtmiddel echt nodig is, kan het beste het minst schadelijke middel worden gekozen. De watergedragen afbijt met dibasic esters zou dan het beste alternatief zijn. Helaas is deze nog niet getest in de schildersbranche. Afbijt op basis van loog werkt alleen op alkydverven. Het kan worden gebruikt als de uitgebreide beschermingsmiddelen die nodig zijn ook worden gebruikt.
2. Epoxyproducten in de afwerking Werken met epoxyproducten kan schadelijke gevolgen hebben als het niet veilig gebeurt. Gemiddeld één op de vijf epoxyverwerkers in de bouw ontwikkelt een allergische huidaandoening (eczeem) als gevolg van huidcontact met niet-uitgeharde epoxy’s. Zij kunnen dan geen epoxy’s meer verwerken en moeten vaak ander werk zoeken.
2.1 Risico’s voor de gezondheid Blootstelling aan epoxy’s kan schadelijk zijn voor de gezondheid: huidcontact kan leiden tot irritatie en eczeem; blootstelling aan dampen kan effect hebben op de slijmvliezen van luchtwegen en ogen.
a. Effecten op de huid De eerste signalen na aanraking met epoxyharsen of verharContact met de huid moet worden voorkomen. Ook ‘dibasic
ders zijn een rode huid, jeuk en pijn. Langer en vaker contact
esters’ zijn oplosmiddelen die traag verdampen. Toch vallen
met de huid leidt tot ‘irritatie-eczeem’; de huid is dan bescha-
deze net als NMP nog wel onder de wet op de oplosmiddelen of
digd. Ook kan door contact met epoxyharsen of verharders een
vervangingsplicht, zodat ook het alternatieve afbijtmiddel niet
allergie ontstaan. Bij sommige personen gebeurt dit al heel snel
binnenshuis gebruikt mag worden.
(binnen enkele weken of maanden). Zo’n allergie uit zich ook
Afbijtmiddel op basis van een loog Deze middelen verdampen niet en mogen dus binnenshuis worden toegepast. Ze zijn wel zeer schadelijk voor de huid en ogen en kunnen ernstige brandwonden en oogschade veroorzaken.
Watergedragen afbijtmiddel Door het lagere gehalte oplosmiddel en de keuze voor traag
in eczeem, meestal op de handen en onderarmen, soms ook in het gezicht. Wie eenmaal een allergie heeft voor epoxy’s, zal na elk volgend contact met epoxyproducten een steeds sterkere allergische reactie krijgen. Het enige dat de werknemer dan nog kan doen, is elk verder contact met epoxy’s vermijden. Dit betekent vaak dat een andere taak of zelfs ander werk moet worden gezocht. Veel verharders (B-component) zijn bovendien bijtend en kunnen brandwonden veroorzaken.
verdampende oplosmiddelen mogen deze producten binnens-
b. Effecten van inademing van dampen
huis worden toegepast. Ook voor de huid zijn ze veel minder
Het inademen van dampen van epoxyproducten (bijvoorbeeld
schadelijk. Er is echter nog weinig bekend over de effectiviteit bij toepassing in de schildersbranche.
1.4 Hoe kunt u zich tegen de gevaren van afbijtmiddelen beschermen?
vluchtige amineverharders) kan irritatie van de luchtwegen veroorzaken. Ook kan een luchtwegallergie ontstaan, die zich uit in astmatische verschijnselen. Blootstelling aan dampen van verharders kan ook oogirritaties veroorzaken. Verder kunnen de oplosmiddelen in coatings of primers na inade-
Vóórdat een afbijtmiddel wordt gebruikt, moet worden nage-
ming worden opgenomen in het bloed en de hersenen, met
gaan of dit echt nodig is:
duizeligheid, misselijkheid en hoofdpijn als mogelijk gevolg.
• Is het nodig de gehele verf laag te verwijderen?
Wie langdurig of herhaaldelijk dampen van oplosmiddelen in-
• Kan worden volstaan met schuren en/of afkrabben?
ademt, kan blijvende schade oplopen aan het zenuwstelsel,
Bij buitenwerk kan worden geföhnd. Bij binnenwerk is dit geen
de hersenen (OPS), de lever en de nieren.
■ ■ ■ ■
FEBRUARI 2011 ■
Confederatie Bouw De Vlaamse Schilder Vlaamse Schilders
23
Veiligheid en gezondheid
2.2 Maatregelen die je kan nemen Om blootstelling aan epoxyproducten te voorkomen, moeten de risico’s bij de bron worden aangepakt. In bepaalde gevallen kan worden gekozen voor alternatieve materialen en technieken. Ook kunnen minder schadelijke epoxyproducten worden gebruikt. Dan is het nog steeds noodzakelijk aanvullende maatregelen te nemen om contact met huid en luchtwegen zo veel mogelijk te voorkomen. Deze maatregelen kunnen liggen in een veiligere werkwijze (bijvoorbeeld tijdens het mengen), afscherming van de werkplek voor derden, het schoonhouden van de werkplek en huidbescherming (handschoenen, werkkleding).
wordt verontreinigd. Dat kan door: • de bus of emmer altijd op een voldoende groot stuk zeil of folie te zetten; • de bus of emmer op een stuk stevig plaatmateriaal te zetten, bijvoorbeeld 18 mm multiplex (als de ondergrond niet egaal is). Het zeil en plaatmateriaal moeten altijd worden weggegooid zodra ze vuil zijn. De mengplaats moet duidelijk zijn afgebakend, zodat anderen niet met de producten in aanraking komen. Hiervoor kunnen linten en waarschuwingsborden worden gebruikt, of er kan een waarschuwende tekst op de folieondergrond worden gedrukt. Mengen binnen de afbakening van de werkplek is ook een goede oplossing. Het beperkt het vervoer van producten in open vaten en verkleint daarmee de
a. Maatregelen aan de bron Het vermijden van epoxyproducten biedt uiteraard de beste
kans op morsen.
garantie tegen epoxyallergieën. De ontwerper (architect) en
• De plaats van uitvoering
de opdrachtgever, de hoofdaannemer moeten hierop worden
Vaak worden naast de verwerking van epoxy’s ook andere
aangesproken. Epoxy’s hebben unieke technische eigenschap-
werkzaamheden uitgevoerd. Werknemers die hier niets mee
pen. In veel gevallen zal het moeilijk zijn om een gelijkwaar-
te maken hebben, moeten dan ook niet in aanraking kunnen
dig alternatief te vinden. Toch zijn er soms goed werkende
komen met de epoxyproducten. De werkplek zal moeten wor-
alternatieven voor handen. Epoxyproducten bevatten stoffen
den afgeschermd. Dit kan met linten en waarschuwingsborden
die zeer belastend kunnen zijn voor de huid. Er bestaan echter
met de tekst:
ook minder belastende epoxy’s. Huidbescherming blijft wel
Werk in uitvoering:
noodzakelijk.
Geen toegang -> Melden bij de uitvoerder
b. Maatregelen tijdens transport van en naar de werkplek
Bij werkzaamheden in omsloten ruimten moet voldoende wor-
Werknemers klagen vaak over overlast tijdens hun rit van
den geventileerd. Als geen ramen en deuren kunnen worden
en naar de werkplek. Vooral op de terugweg, als achterin het
opengezet, is een mobiele afzuiging nodig. Je externe dienst
busje afval en overgebleven materiaal staan, is de hinder door
voor preventie en bescherming op het werk kan je hierin ad-
epoxy’s aanzienlijk. De volgende voorzieningen kunnen de
viseren.
klachten oplossen: • een dicht schot tussen de cabine en de laadruimte;
• Opslag van grondstoffen en afval
• een gesloten, geventileerde kast waarin epoxyproducten,
Epoxyproducten moeten, ook bij mobiele werkzaamheden,
gebruikte overalls, gereedschap en afval kunnen worden
worden opgeslagen in een ruimte die voldoet aan de richt-
bewaard. Ventilatie door de rijwind is vrij eenvoudig te reali-
lijnen omtrent opslag van chemische agentia. Dat betekent
seren. De kast moet zo worden ontworpen dat er gemakkelijk
bijvoorbeeld dat de voorraad in lekbakken met voldoende
met vloeistofdichte kratten kan worden gewerkt, die ook als
inhoud moet worden geplaatst. Ook het epoxy-afval moet in
lekbak kunnen fungeren. Als het alleen om vervuilde werkkle-
deze ruimte worden opgeslagen. Dit is vooral van belang als
ding gaat, kan ook vervoer van de werkkleding in hermetisch
één component overblijft. Voor het afval moet een pedaalem-
afgesloten plastic zakken worden overwogen.
mer met een verwisselbare zak of container beschikbaar zijn.
c. Maatregelen op de werf Gezondheidsrisico’s moeten zo veel mogelijk worden verminderd door te kiezen voor andere middelen en andere technieken. Daarnaast zijn ook bij de inrichting van de werkplek maatregelen mogelijk om contact met epoxyproducten zo veel mogelijk te vermijden.
Afvalcontainers met voetbediening verdienen de voorkeur.
• Beperken van het (huid)contact bij de verwerking Bij het doseren en mengen van tweecomponentenproducten als epoxy’s bestaat een grote kans op huidcontact. Hetzelfde geldt voor het aanbrengen van troffelvloeren en siergrindvloeren en het reinigen van materialen.
• De ‘mengplaats’
24
Bij het mengen van meercomponentenproducten is de kans
• Mengen van het product
op aanraking en inademing erg groot. Het is belangrijk dat
De twee componenten van epoxycoatings worden meestal in
werknemers zorgen voor een egale ondergrond, want wiebe-
het blik of de emmer gemengd. Denk hierbij aan het volgende:
lende emmers en vaten kunnen ongelukken veroorzaken. Ook
• gebruik een boortol op een lange steel, die een continu-
moeten zij ervoor zorgen dat de grond niet met epoxymateriaal
variabele draaisnelheid heeft. De optimale diameter van de
Confederatie Bouw Vlaamse Schilders
De Vlaamse Schilder
■ FEBRUARI 2011 ■ ■ ■ ■
Veiligheid en gezondheid
boortol is éénderde van de diameter van het blik of de em-
• ‘Good housekeeping’
mer waarin wordt gemengd;
Een aantal ‘simpele’ maatregelen verkleint de kans op contact
• meng met een zo laag mogelijk toerental (vooral bij het aanzetten) om spatten tegen te gaan; • meng rustig en beweeg de boortol zo min mogelijk; • houd de boortol niet in het midden van het blik of de emmer, maar aan de rand; • vul het blik of de emmer tot maximaal 20 centimeter onder de rand om morsen te voorkomen; • bedek het mengvat bij het mengen (bijvoorbeeld met een deksel, voorzien van openingen voor de roerders); • stort, bij gebruik van een mengmachine (bijvoorbeeld ‘dwangmengers’), de grondstoffen zorgvuldig; • gebruik automatische mengsystemen voor injectieharsen voor betonreparatie om huidcontact te voorkomen; • de verhardercomponent is bij sommige leveranciers verkrijgbaar in een flesje van polyethyleen. Hiermee wordt veel minder gemorst dan met een blik met een ‘felsrand’.
• Aanbrengen door verspuiten (metaalcoatings, muurcoatings)
met epoxy’s nog verder: • sluit verpakkingen van epoxyhars, verharder en eventuele verdunning direct af; • gebruik afsluitbare afvalvaten voor lege verpakkingen, gebruikte poetsdoeken, materialen,… • maak niet meer product aan dan strikt nodig voor directe verwerking en houd de mengverhoudingen aan die de leverancier aangeeft; • reinig gebruikte materialen zo snel mogelijk (of gooi ze weg); • ruim de werkplek zo snel mogelijk op na het werk.
• Huidbescherming en –verzorging Wie met epoxy’s werkt, moet de huid goed beschermen en verzorgen. Beschermende werkkleding en handschoenen zijn nodig en de huid moet op de juiste manier worden gereinigd en verzorgd. Het is raadzaam om een overall met vloeistofdichte werkmouwen te dragen. Bij geknield werk en het aanbrengen van coatings met rollers, moeten ook de knieën en onderbenen
Bij het verspuiten van epoxyproducten (met name coatings)
tegen epoxy’s worden beschermd met losse beenstukken of
moet geschikte ademhalingsbescherming worden gebruikt
kniebeschermers. Werkmouwen en beenstukken moeten zijn
naast een gelaatscherm en epoxydichte werkkleding.
gemaakt van nitrilrubber, neopreen, Tyvek of een combinatie. Bij het aanbrengen van epoxyvloeren of epoxyvloercoatings
• Aanbrengen met rollers of trekkers (vloeren muurcoatings en primers)
moeten rubberlaarzen worden gedragen. Voor het lopen door
Voor het aanbrengen van vloer- en muurcoatings is een roller
gebruikt. De werkkleding moet niet langer dan een dag wor-
of trekker op een lange steel het meest geschikt. Door staand
den gedragen. Kleding die met hars en/of verharder is veront-
te werken, is het risico op aanraking met epoxy’s kleiner. Een
reinigd, moet zo nodig vaker dan één keer per dag worden
‘spatscherm’ op de roller voorkomt dat spatjes epoxycoating
vervangen door schone kleding.
op de huid van de benen komen of dat de broekspijpen door-
Bij het aanmaken en verwerken van epoxy’s en het reinigen
drenkt raken met epoxycoating. Werken op een trap of met een lange steel aan de roller voorkomt dat recht boven het hoofd moet worden gerold (wat altijd spatten geeft).
• Reinigen van gereedschappen en materialen
natte gietvloeren kunnen het beste ‘spikeschoenen’ worden
van materialen moeten handschoenen van neopreen of nitril worden gedragen. Verder gelden de volgende aanbevelingen voor het gebruik van handschoenen: • trek handschoenen nooit aan over vervuilde of vochtige handen;
Het is belangrijk zo weinig mogelijk met oplosmiddelen te
• draag handschoenen éénmalig en maximaal 4 uur lang;
reinigen. Daarom is het aan te raden als volgt te werk te gaan:
• draag nooit handschoenen die aan de binnenkant vervuild
• reinig gereedschap zo snel mogelijk, het liefst voordat het epoxymateriaal is uitgehard. Bij watergedragen epoxy’s kan dit met water gebeuren; • gebruik wegwerpgereedschap indien mogelijk (rollers enzovoort); • tape de handvatten van gereedschap in. Na het werk kan
zijn; • draag lange handschoenen en sla de rand bij de pols naar buiten, om vervuiling van de binnenkant te voorkomen; • reinig de handschoenen vóór het uittrekken; • draag katoenen binnenhandschoenen tegen transpiratie in de handschoen.
de tape worden verwijderd (met handschoenen aan!), zodat
• Gebruik nooit leren werkhandschoenen of dunne wegwerp-
reinigen noch weggooien nodig is;
handschoenen!
• reinig gereedschappen mechanisch, bijvoorbeeld door het afschrapen of afbikken van restanten epoxyhars na het uit-
• Bescherming van het gezicht en de ogen
harden. Let op: reinigen met oplosmiddelen mag alleen als
Het is verstandig een veiligheidsbril te dragen bij het mengen
laatste redmiddel. Koop geen reinigers die dichloormethaan (methyleenchloride) of aromatische oplosmiddelen bevatten (thinner, tolueen, xyleen).
van componenten en een gelaatsscherm wanneer boven het hoofd wordt gewerkt en bij het verspuiten van epoxy’s.
■ ■ ■ ■
FEBRUARI 2011 ■
Confederatie Bouw De Vlaamse Schilder Vlaamse Schilders
25
Veiligheid en gezondheid
• Handreiniging
3.1 Wat is Polyurethaan (PUR)?
Door de handen vaak te wassen, vooral met agressieve zepen,
Polyurethaan, afgekort PUR, wordt gevormd door een reac-
schuurmiddelen of oplosmiddelen, zal de huid juist snel be-
tie tussen twee componenten (Polyol en Isocyanaat). Om het
schadigen. Hierdoor kunnen epoxy’s op de huid nog meer
gewenste eindproduct te krijgen, worden bepaalde stoffen
schade aanrichten. De huid moet wel zo snel mogelijk worden
toegevoegd zoals blaasmiddelen (schuim), katalysatoren, stabi-
gereinigd wanneer deze met epoxyproduct is verontreinigd,
lisatoren en brandvertragers. PUR-schuim wordt fabrieksmatig
in ieder geval voorafgaand aan toiletbezoek en voor het eten,
verwerkt tot hardschuimplaten, prefab dakelementen, sand-
drinken of roken. Als het product nog niet is ingedroogd, kan
wichconstructies en dergelijke. In de bouw wordt PUR-schuim
dit vaak nog met een schone doek of papieren tissue en ver-
gebruikt bij montagewerkzaamheden en als vulmiddel: monta-
volgens met water en zeep gebeuren. Reiniging van de huid
geschuim, snelschuim en vulschuim. Dit zijn meestal eencom-
moet zo veel mogelijk met alleen water, of met water en zeep
ponentschuimen, waarbij de reactie op gang wordt gebracht
gebeuren.
door waterdamp in de lucht. Soms worden tweecomponenten
Gebruik zo min mogelijk oplosmiddelen of schuurmid-
producten gebruikt, dan is de ene component een polyol en de
delen. Na het reinigen, moet een verzorgende handcrème
andere een isocyanaat.
worden gebruikt.
• Ademhalingsbescherming
3.2 Wat zijn de gevolgen van blootstelling aan PUR?
Bij het mengen en aanbrengen van epoxy’s met vluchtige re-
Van de componenten waaruit PUR bestaat, zijn vooral de iso-
actieve verdunners, amineverharders of oplosmiddelen kan
cyanaten schadelijk. Effecten hiervan kunnen zijn irritatie
ademhalingsbescherming nodig zijn.
van ogen en luchtwegen, beroepsastma of contacteczeem.
Ook bij het reinigen van materialen met oplosmiddelen kan
In de eencomponentschuimen wordt een isocyanaat pre-
ademhalingsbescherming nodig zijn. Maskers kunnen het ade-
polymeer toegepast. Er is niet of nauwelijks vrij isocyanaat
men bemoeilijken. Daarom moet het werk zo worden gepland
aanwezig in het schuim, waardoor er geen acute effecten op
dat ademhalingsbescherming niet nodig is. Is het toch nodig,
de gezondheid zijn te verwachten, tenzij de persoon al al-
dan moet de duur van het gebruik zo veel mogelijk worden
lergisch is voor isocyanaten. Wanneer een werknemer een
beperkt.
beroeps-astma heeft ontwikkeld op isocyanaten, is zelfs een zeer kleine blootstelling voldoende om de astmaklachten uit te
• Vroege signalering van klachten
lokken. Deze werknemers moeten dan ook elk contact met PUR
Als vroegtijdig wordt ingegrepen bij beginnende huidklachten
of isocyanaten vermijden. Wel kan bij intensief gebruik van
kan verergering vaak worden voorkomen en kan de huid weer
schuimbussen in een kleine ruimte zuurstofgebrek ontstaan.
herstellen. Werknemers moeten daarom niet doorwerken met
Hierdoor is er kans op bewusteloosheid.
een schilferige, pijnlijke, jeukende of beschadigde huid. Het is belangrijk dat de bedrijfsarts de huid bekijkt.
3.3 Wat kunt u doen? Om te voorkomen dat uw werknemers aan schadelijke PUR-
• Eerste hulp bij ongelukken
dampen worden blootgesteld, kunt u het volgende doen:
Als iemand onbedoeld in contact komt met epoxy’s, moeten de
• zorg voor een zodanige maatvoering en detaillering dat het
volgende maatregelen worden genomen:
gebruik van PUR tot een minimum beperkt blijft; • gebruik PUR-schuim dat zo min mogelijk schadelijke be-
Contact met de huid: Verontreinigde kleding onmiddellijk verwijderen en de huid reinigen met zeep en veel water (zo mogelijk onder de douche). Contact met de ogen: De ogen gedurende minimaal 15 minuten spoelen met stromend water en medische hulp zoeken.
standdelen bevat; beter met 1 component dan met 2 component producten werken; • zie erop toe dat er goed wordt geventileerd wanneer er meer dan één bus PUR in een kleine ruimte wordt verspoten; • als ventileren niet of niet genoeg kan, voorzie uw werknemers van ademhalingsbescherming (verse luchtkap).
3. Polyurethaan (PUR) Naast epoxy’s wordt er in de afwerking ook veel gebruik gemaakt van polyurethaan of PUR. De gezondheidsrisico’s van PUR zijn vergelijkbaar met deze van epoxy’s.
• voorzie de werknemers bij het werken met PUR van een veiligheidsbril, handschoenen (neopreen, nitrilrubber of latex) en een goed sluitende overall en zie erop toe dat zij deze ook dragen. Door: dr. Steve Bervoets Preventieadviseur-arbeidsgeneesheer Mensura
26
Confederatie Bouw Vlaamse Schilders
De Vlaamse Schilder
■ FEBRUARI 2011 ■ ■ ■ ■
TRIMETAL MAGNA Je vertrouwde binnenmuurverven onder één nieuwe naam
Nieuwe naam en uniforme verpakking Vertrouwde producten en kwaliteit www.trimetal.be
DE PROFESSIONAL ACHTER DE PROFESSIONAL
Vraag het aan...
De aansprakelijkheid bij een verkeerde factuur In deze rubriek beantwoorden wij iedere keer uw vragen. Of dat nu een juridische, een technische of een vraag naar meer informatie is, dat is ons om het even! De antwoorden op de vragen kunnen ook interessant zijn voor uw collega’s. Misschien hebben ze wel hetzelfde probleem of zijn ze ook al eventjes op zoek naar een oplossing of informatie. De redactie bezorgt jou het antwoord!
?
Ze zal dan ook vaak de BTW-aftrek door de koper weigeren als de ontvangen factuur niet de verplichte vermeldingen bevat zoals: • Datum waarop de factuur wordt uitgereikt; • Volgnummer zowel op het origineel als op het dubbel van de factuur; • Naam, adres, BTW-nummer van de leverancier; • Naam, adres, BTW-nummer van de klant;
De vraag:
• Datum van de levering of dienst;
Wat moet ik doen als een leverancier mij een factuur stuurt die niet in orde is met de geldende BTWreglementering (bijvoorbeeld verkeerd BTW-tarief)?
Omschrijving handeling en hoeveelheid:
Vage benamingen zoals "bouwmaterialen" volstaan niet om het voorwerp van een levering aan te duiden. De gewone benaming van de goederen dient te worden aangegeven (soort bouwmaterialen) en of type of de afmetingen zoals die gebruikelijk zijn. Voor diensten volstaat de vermelding
Antwoord:
"werken", "herstellingen", "X uren arbeid" niet. De aard (bouw, schrijnwerk, schilderwerk) en het voorwerp van de
U hebt er alle belang bij een nieuwe verbeterde factuur te
werken moeten omschreven worden. De facturen mogen
eisen. Een factuur moet immers een aantal verplichte vermel-
globale bedragen bevatten op voorwaarde dat de samen-
dingen bevatten en de BTW-administratie moet daar strikt op
stelling van het bedrag kan worden teruggevonden op een
toezien. Wanneer bepaalde vermeldingen ontbreken – bij-
document (gedetailleerde nota of bestek) vermeld op de fac-
voorbeeld de leveringsdatum of het BTW-tarief – is het voor
tuur. Het document dat vermeld wordt op de factuur moet
de administratie onmogelijk om de transactie te controleren.
dan ook samen met de factuur bewaard worden, daar dit dan het enige gedetailleerde bewijs is! • Maatstaf van heffing en eenheidsprijs:
Per BTW-tarief of vrijstelling moet op de factuur de maatstaf van heffing (het bedrag exclusief BTW) vermeld worden. De factuur moet ook per BTW-tarief of vrijstelling de eenheidsprijs exclusief BTW vermelden.
• BTW-tarief en totaal BTW-bedrag:
Is tevens verplicht de vermelding van de BTW-tarieven van de verschuldigde BTW en het totaalbedrag van de BTW.
• Eventueel verwijzingen naar de BTW-wetgeving:
Op de factuur moet de wettelijke bepaling , richtlijn, nationale wetgeving of gelijkaardig vermeld worden waarom de BTW is vrijgesteld of niet in rekening is gebracht (bijvoorbeeld “BTW te voldoen door de medecontractant – Art. 20 Kb 1”) .
Ook in de BTW-wetgeving geldt het stelsel van de “hoofdelijke aansprakelijkheid”. In de meeste gevallen is de medecontractant mee aansprakelijk voor de verschuldigde BTW: de BTW-administratie mag die dan ook bij hem invorderen. Het hoofdelijk karakter van de aansprakelijkheid geeft de
28
Confederatie Bouw Vlaamse Schilders
De Vlaamse Schilder
■ FEBRUARI 2011 ■ ■ ■ ■
Vraag het aan
BTW-administratie bovendien de vrije keuze om alleen de medecontractant
Heb je ook een vraag?
aan te spreken om de verschuldigde
Stel ze ons! We beantwoorden ze ruimschoots in het volgende nummer.
BTW te voldoen. De administratie kan zelfs boeten en intresten navorderen bij de medecontractant. U hebt er als medecontractant dus alle belang bij om de juiste BTW te betalen en erop toe te zien dat de facturen die u ontvangt in regel zijn met de BTW-reglementering. Hoewel de nagevorderde BTW in principe wel aftrekbaar is en
Zend je e-mail: post: fax:
vragen naar De Vlaamse Schilder – Wouter Rogiers
[email protected] Lombardstraat 34-42 • 1000 Brussel 02/545.58.59
Ja, ik heb een vraag! BEDRIJFSNAAM: BTW-NUMMER:
voor teruggave vatbaar, kunnen derge-
CONTACTPERSOON:
lijke inbreuken op de BTW-wetgeving
ADRES:
toch aanleiding geven tot het betalen van boeten en intresten.
TELEFOON/GSM: FAX:
INFO Meer weten?
Ik heb de volgende vraag:
Deze onderwerpen kunnen interessant zijn voor een artikel:
[email protected]
Professioneel lakprogramma
Preparing today for tomorrow
– met compleet onderhoudssysteem Floor Primer • Voorkleuring, beschikbaar in Naturel, wit en grijs • Sneldrogend • Gemakkelijk schuurbaar
Nieuw!
Excellent Wood Floor Lacquer • Geschikt voor privé ruimtes • Sneldrogend, 90 min bij 20°C • Beschikbaar in gloss 20 en 40
NMP free waterbased
Superior Wood Floor Lacquer • Geschikt voor privé ruimtes die zwaarder belast worden • Sneldrogend, 90 min bij 20°C • Beschikbaar in gloss 20 en 40 Advanced2K Wood Floor Lacquer • Geschikt voor commerciele ruimtes met High Traffic • Sneldrogend • Uiterst zuinig in verbruik • Bestand tegen zwarte schoenstrepen • Beschikbaar in gloss 20 en 40 Compleet Onderhoudssysteem Uw gelakte vloer in topvorm dankzij WOCA Zeep voor Lak en Polish voor lak. Polish nu ook in een handige spray.
www.woca.be
Wenst u een producttraining te volgen? Contacteer ons via
[email protected]
WOCA zoekt versterking voor z’n commercieel team voor Frankrijk – contacteer ons via
[email protected] Import WOCA Belux – Frankrijk : Huys Woodcare bvba – B-8400 Oostende – Tel : +32 (0) 59 33 94 40 – www.woca.be
■ ■ ■ ■
FEBRUARI 2011 ■
Confederatie Bouw De Vlaamse Schilder Vlaamse Schilders
29
Wetenschap
De Sint-Joris & Sint-Godelievekerk van Sleidinge (Evergem):
de resultaten van wetenschappelijk onderzoek als keuzecriterium voor een gevelbescherming Met dank aan: Yves Vanhellemont en ir. Valerie Pollet, Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf (WTCB)
1. Situering
tendheid, maar dit hangt af van de
De Sint-Joris en Sint-Godelievekerk (fi-
ondergrond wordt, voor een verbeterde
guur 1) is een gotische kerk, gelegen in
hechting, vaak voorbereid met een verf
het Oostvlaamse Sleidinge (Evergem). De
met laag pigmentgehalte. Dergelijke ver-
gevels van de kerk bestaan uit geschil-
ven hebben een lagere waterdampdoor-
derd baksteenmetselwerk, met een plint
laatbaarheid (elke pigmentkorrel vormt
in witte natuursteen. Aan de binnenkant
enigszins een ‘defect’ in de verflaag,
is de kerk afgewerkt met een decoratieve
waarlangs waterdamp kan migreren, en
cementering, die hoogstwaarschijnlijk
er dus droging kan zijn).
specifieke samenstelling. Een vochtige
te maken heeft met vochtproblemen die zich destijds (en nog steeds) voordeden. Het metselwerk is gevoelig voor vorst en onvoldoende dicht voor regenwaterinfiltratie: regenwater dringt binnen via talrijke scheurtjes in baksteen en mortel.
Figuur 1: De Sint-Joris en Sint-Godelievekerk
3. Analyse van de problematiek [2,3] Wat vochtinfiltratie (vochtgehaltes over de ganse gevelhoogte tot 12%, meting
De bebouwing rond de kerk is niet hoog
met de carbidemethode) betreft, kunnen
en blijft op respectabele afstand van de
we drie belangrijke potientiële oorzaken
kerk, hetgeen zorgt voor een grotere
aanduiden:
regen- en windbelasting van de gevels.
• Infiltratie via mankementen aan de
Slagregen heeft vrij spel op de zuid- en
hemelwaterafvoer (goten en daken)
westgevels.
kan ook jaren na herstelling nog pro-
2. Waarnemingen Her en der is te zien hoe de huidige
Het schilderen van gevels had destijds naast een esthetische reden echter vooral een technische reden: het beschermen van het metselwerk tegen vochtinfiltratie. De aanwezigheid van vocht speelt immers een sleutelrol in allerhande schademechanismen, waarvan vorstschade en zoutschade slechts enkele voorbeelden zijn. Bij het restaureren van een gebouw heeft men er dus alle belang bij om de aanwezigheid van vocht in de structuur zoveel mogelijk te beperken. Schilderwerken zijn daar een potentieel belangrijke oplossing [1,4].
30
Confederatie Bouw Vlaamse Schilders
De Vlaamse Schilder
■ FEBRUARI 2011 ■ ■ ■ ■
verflaag beschadigd is (afbladderen en scheurvorming). Veroudering van verf is natuurlijk onvermijdelijk, maar een deel van de verfschade is ook afkomstig van opwelving van het onderliggende metselwerk (figuur 2), hoogstwaarschijnlijk
Figuur 2: Schade aan metselwerk, en daardoor ook aan de verflaag
veroorzaakt door vorst. Het is ook aan de binnenkant van de kerk zichtbaar dat er vochtproblemen over de ganse hoogte van de gevels optreden. Dat zien we aan de uitbloei van zouten op de cementering Een analyse van de bestaande verf wees op een acrylverf. Acrylverven hebben doorgaans een redelijke dampdoorla-
Figuur 3: Uitbloei op cementeringen in de kerk, duidend op een zeer ernstig vochtprobleem
Wetenschap
blematisch zijn, aangezien het rest-
ceren van infiltraties in de grond door
vocht slecht kan verdampen.
het aanleggen van verhardingen met
• Opstijgend grondvocht: dergelijke ge-
geschikt afschot en waterafvoer rondom
bouwen zijn immers (normaalgezien)
de kerk kan evenzeer een substantiële
niet uitgerust met een waterkerend
verbetering inhouden.
membraan. • Infiltratie via de gevels: De verflaag is immers beschadigd, waardoor vocht kan binnendringen via de beschadigingen in de verflaag.
Voor het schilderwerk dient een voorzorgsmaatregel te worden getroffen. Het is nooit uit te sluiten dat er in de toekomst opnieuw infiltraties via de buitengevels zijn. Daarom moet de nieuwe
De ernst van de vochtproblemen wordt
verfsoort in staat zijn om vocht in het
verhoogd door twee bezwarende factoren:
metselwerk de mogelijkheid te geven om
• De aanwezigheid van een cemente-
te ontsnappen.
ring aan de binnenkant van de kerk.
heeft. • De aanwezigheid van een schilder-
5. Verhinderen van infiltraties doorheen de gevels
laag op de gevel, die in het beste
Vanuit de batterij/resem technieken om
geval wel behoorlijk wat waterdamp
infiltraties te elimineren of minstens te
doorlaat, maar in het slechtste geval
reduceren, bleek omwille van diverse
quasi dampdicht is.
redenen (ook andere dan technische) het
Vocht in de gevel kan daarom moeilijk weer verdampen. Deze damprem-
schilderen nog steeds de beste oplossing te zijn.
mende afwerkingen zorgen ervoor dat
De vraagstelling was dus essentieel om
het vochtprobleem zich kan verspreiden
een verfsoort te kiezen die
over de ganse hoogte van de muur, en
• In staat is om de gevel te beschermen
zorgen voor een versterking van vorstfenomenen.
Om na te gaan in hoeverre het metselwerk onder de verflaag beschermd
Het gaat om een minerale mortel, die evenwel toch een zeer dicht karakter
Figuur 4: Zicht op de westgevel van de kerk, met vier testvakken voor schilderwerk
tegen infiltratie. • In staat is om het restvocht in de gevel te laten ontsnappen.
wordt, en tegelijkertijd kan uitdrogen, werden vier grote proefvlakken op de meest belaste gevel (de westgevel) aangebracht. De grootte van deze testvlakken is steeds 3 meter breed en 4,5 meter hoog (figuur 4). Het was de bedoeling om de evolutie van het vochtgehalte achter deze testvlakken (in de middenzone van elk vlak) op te volgen met een carbidemeting.
6. Verfsystemen Vier verfsystemen, afkomstig van vier verschillende fabrikanten, werden op deze manier aangebracht op de bloot-
4. Remedies
Gezien de talrijke parasitaire (en moei-
gemaakte en hervoegde westgevel. Een
lijk simuleerbare) parameters werd er
overzicht van de aangebrachte testvak-
Het oplossen van het vochtprobleem
geopteerd voor een in situ opstelling.
ken en systemen:
dient zich te situeren op twee vlakken: • Reduceren en, indien mogelijk, compleet elimineren van vochtproblematiek. • Het verwijderen van het vocht dat zich momenteel in het metselwerk bevindt.
Met een geschikt afbijtmiddel en vervolgens reinigen met warm water onder druk, kon de meeste verf verwijderd
A. Een grondlaag van een mortel (hydraulische kalk) afgewerkt met een silicaatverf
worden zonder noemenswaardige aan-
B. Een siloxaanverf
tasting van de ondergrond. Er moet ver-
C. Een gesilaneerde acrylverf (omschrij-
meld worden dat doorgaans niet alle verf
ving door de fabricant).
met een afbijtmiddel verwijderd kan
D. Een grondlaag van een mortel (hy-
Wat betreft de infiltraties omwille van
worden. Dat is meestal ook niet proble-
draulische kalk), afgewerkt met een
mankementen aan hemelwaterafvoer,
matisch, zolang er enkel wat restjes (in
kalkverf
kunnen we kort zijn: goten en daken die-
scheurtjes bijvoorbeeld) achterblijven.
nen hersteld en onderhouden te worden.
Van deze verfsystemen is geweten dat zij Na verwijdering van de verf werd de
deels tot zeer goed waterdampdoorlaat-
Voor het opstijgend grondvocht is de
gevel hervoegd met een mortel op basis
baar zijn (hoewel er natuurlijk onder-
meest logische keuze om muurvoeten
van natuurlijke hydraulische kalk. Der-
linge verschillen zijn). Volgens eerdere
te injecteren tegen opstijgend grond-
gelijke mortels zijn doorgaans een goed
WTCB-studies hoort het acrylsysteem
vocht. Steeds voor ogen houdend dat
compromis tussen een relatief snelle
meestal tot de categorie van gemiddelde
het injecteren van dergelijk massief (en
binding, en anderzijds een mortel die
waterdampdoorlaatbaarheid, terwijl de
mogelijkerwijs deels laagkwalitatief)
de droging van de gevels niet teveel in
andere systemen een goede waterdamp-
metselwerk geen evidentie is. Het redu-
de weg staat.
doorlaatbaarheid hebben [4].
■ ■ ■ ■
FEBRUARI 2011 ■
Confederatie Bouw De Vlaamse Schilder Vlaamse Schilders
31
Wetenschap
7. Drogingsgedrag
8. Besluit
De vier geteste verfsoorten slagen in het opzet om de muren
Een verflaag is meer dan een louter esthetische afwerking-
te laten uitdrogen. Zelfs op de zwaar regenbelaste westgevel
slaag. Het is een technische ingreep die, mits een goede keuze
blijkt na een tweetal jaren in alle testvakken het vochtgehalte
van de verfsoort, een muur terug gezond kan maken, en zo
gedaald te zijn onder de 4% (figuur 5), hetgeen als een maxi-
schade in de toekomst kan voorkomen. Een goed samengaan
mum voor een aanvaardbaar vochtgehalte wordt aanzien.
met andere technieken is vaak nodig om tot een volledig goed
De drogingstermijn was het grootst voor testvak A, maar daarbij dient opgemerkt te worden dat de initiële vochtgehaltes
resultaat te komen. We vermelden voor dit geval het herstel van de hemelwaterafvoer, en het injecteren tegen stijgvocht.
ook aanzienlijk hoger waren dan in de andere testvakken. Het
Het is in het algemeen nodig dat metselwerk minstens over
werkelijk relevante criterium om de droogsnelheid te kwanti-
één efficiënte drogingsmogelijkheid beschikt. Is dat niet het
ficeren is de helling van de drogingscurves. Die is in alle vier
geval, dan wordt een eventuele vochtpathologie vaak te laat
de gevallen zeer gelijkaardig.
opgemerkt, en kan die pathologie ook nog verergeren. Het drogende vermogen van de verfsoort is één keuzecriterium (bij deze kerk een uitermate belangrijk criterium). Andere belangrijke keuzecriteria zijn de hechting op de ondergrond, de veroudering (en duurzaamheid), de mogelijkheid tot overschilderen [4,5], en zeker ook het uitzicht (die in dit geval in het bijzonder werd beïnvloed door de laagdikte, die aanzienlijk belangrijker was bij systemen A en D), en niet te vergeten de historische authenticiteit. Dampdoorlaatbaarheid is één belangrijke parameter, maar er zijn er ook andere: hechting, overschilderbaarheid, veroude-
Figuur 5: Evolutie van het vochtgehalte achter elk testvak
Desalniettemin moet opgemerkt worden dat er twee jaar
ring. Wat die andere parameters betreft kan er momenteel enkel voortgebouwd worden op literatuurgegevens, zoals in WTCB-publicaties [1,4].
gewacht moet worden vooraleer de vochtsituatie enigszins
Veralgemeningen waarbij een verf met een bepaald bindmid-
genormaliseerd is. Dat heeft deels te maken met de grote
del wordt geassocieerd met een goede of gemiddelde water-
vochthoeveelheden in het metselwerk, maar vooral met de
dampdoorlaatbaarheid en waarbij de verf met de nodige zorg
grote muurdiktes.
toegepast moeten worden. In dit onderzoek wordt dit geïllu-
Vermeld moet worden dat het gemeten drooggedrag enigszins kan afwijken van het werkelijke drooggedrag (mochten alle gevels helemaal geschilderd zijn): er is immers een randeffect.
streerd, doordat het acrylsysteem eigenlijk even goed presteert als de goed waterdampdoorlatende verfsoorten, maar volgens de literatuur (en de perceptie) eigenlijk slechter zou moeten scoren.
• Grotere infiltratie in het ongeschilderd metselwerk rondom kan achter de verflaag terechtkomen, waardoor het vochtgehalte achter het metselwerk sterker kan toenemen in de test. • Aan de andere kant ook migratie van vocht achter de verf naar het ongeschilderde metselwerk rondom de testvakken, waar een efficiëntere droging kan plaatsvinden.
Dankwoord : Bij deze bedanken wij specifiek het architectenbureau Bressers BVBA en de aannemer P. Nijs NV, met wie wij vruchtbaar hebben samengewerkt voor het opstellen en het uitvoeren van het vooronderzoek, en voor het verlenen van de toestemming om de meetresultaten te publiceren. Tevens danken wij de kerkfabriek en de administratie van Ruimtelijke Ordening, cel Onroerend Erfgoed, voor het verlenen van de toestemming om de test uit te voeren.
Beide effecten werken mekaar tegen, dus dat valt mee. Dit is ook de reden waarom de testvakken zeer groot werden gekozen en er steeds in het midden van elk vak werd gemeten, om dergelijke effecten te minimaliseren. Bovendien zijn deze effecten voor elk testvak hetzelfde, waardoor een vergelijking tussen de verfsoorten nog wel perfect mogelijk is. We dienen ook te bemerken dat er, ter vergelijking, niet gemeten werd in het ongeschilderde metselwerk. Het zijn metingen die niet relevant waren voor dit restauratieproject, aangezien er beslist was om in elk geval de gevels te schilderen.
32
Confederatie Bouw Vlaamse Schilders
De Vlaamse Schilder
■ FEBRUARI 2011 ■ ■ ■ ■
Bronnen 1. Gids voor de restauratie van metselwerk, deel 5 (gevelafwerking en bescherming), WTCB, 2006 2. Technische Voorlichting 210, Vocht in gebouwen, WTCB, 1998 3. Technische Voorlichting 224, Waterwerende oppervlaktebehandeling, WTCB, 2002 4. R. De Bruyn, Restauratie van buitenmuren, Gevelafwerking met pleister en verf, WTCB-tijdschrift 1999/2 5. Cailleux (E.); Lor (M.); Pollet (V.); De Buck (H.); Déthune (B.); Tanson (G.). WTCB-Dossiers, BEL, 2010/06/00, n° 2, Katern 12.
www.wtcb.be
Ledennieuws
Vereniging van Aannemers-Schilders in Brussel-Halle-Vilvoorde bestaat 135 jaar De Koninklijke Vereniging van Aan nemers-Schilders, Sierraadschilders en Plaatsers van Muur- en Vloerbe kledingen van Brussel-Halle-Vilvoorde bestaat 135 jaar en dat vierde de oudste schildersvereniging van België op 5 november met een feestelijke avond in het Kasteel van Huizingen. Op 29 november 1875 werd de “Syndicale Vereniging van Aannemers van Schilderwerken en Decoratie van Brussel en Buitenwijken” opgericht, met als doel de verdediging en professionele ontwikkeling van haar leden, het aanmoedigen van de werkingen en opzoekingen ter bevordering van de ambacht en het welzijn van elk lid. Daarnaast wou het een oplossing kunnen bieden aan de talrijke problemen die ontstaan bij de uitoefening van het beroep. Twee jaar later sluit de vereniging aan bij de Kamer van Koophandel in Brussel en in 1901 werd samen met het arbeidersyndicaat ‘L’Union’, een school voor de vorming en de vervolmaking van arbeiders-huisschilders op te richten.
Koninklijke Vereniging met 20e voorzitter De vereniging lag mee aan de basis van de vorming, van de Nationale Vereniging van Belgische Schilders en in 1963 ligt het mee aan de basis van de vestigingsregeling voor het beroep van aannemer in schilderwerken. In 1981 krijgt het Syndicaat het predikaat “Koninklijk” en gaat het sindsdien door het leven als “Koninklijke Vereniging van de AannemersSchilders, Sierraadschilders en Plaatsers van Muur- en Vloerbekledingen van Brussel-HalleVilvoorde”. Haar afgevaardigden zetelen belangeloos in een indrukwekkende reeks raden van bestuur en directieraden van beroepsorganisaties, waaronder de Vlaamse, Brusselse en Belgische Schilders en de Confederatie Bouw. De
vereniging kent met Felix De Munter op dit moment haar 20e voorzitter.
Collega-verenigingen huldigen jubilerende vereniging Op 5 november werd het 135-jarig bestaan gevierd in het Kasteel Van Huizingen, in de aanwezigheid van Jacques De Meester, voorzitter van de Confederatie Bouw, André Mertens, voorzitter van de Vlaamse en Belgische Schilders, Edmond Parent, voorzitter van de Waalse Schilders, Robert Hermans, voorzitter van de Brusselse Schilders, eredeken Clement Pauwels en tal van genodigden van collega-verenigingen uit heel België. Onder andere de Antwerpse Schilders huldigden de jubilerende verenigingen en overhandigden hen een kunstwerk. Na de toespraken en het diner brak er nog een dansfeest los op de tonen van Liesje en Christophe, een plaatselijk muzikaal duo.
De jubilerende vereniging wenst alle sponsors te bedanken die er mee voor gezorgd hebben, dat dit jubileum niet onopgemerkt voorbij ging.
De bedrijfswageninrichting voor de professional Sortimo Globelyst is de professionele bedrijfswageninrichting die voldoet aan de specifieke eisen welke gesteld worden in de decoratieve sector. Doordat het systeem niet bestaat uit vaste blokken maar modulair wordt opgebouwd, kunt u samen met ons een inrichting op maat bepalen. Zo bent u zeker dat deze voldoet aan uw behoeftes! Wij begrijpen wat u nodig heeft!
Sortimo Belux · 1800 Vilvoorde · Tel. 02/355 03 70 · Fax 02/355 03 71 · Sortimo West · Gentseweg 749 8793 Sint-Eloois-Vijve · Tel. 056/61 17 65 · Fax 056/60 65 11 · E-mail
[email protected] · www.sortimo.be
■ ■ ■ ■
FEBRUARI 2011 ■
Confederatie Bouw De Vlaamse Schilder Vlaamse Schilders
33
Schilderwerk in de kijker
Nieuw politiekantoor Deinze-Zulte werd geschilderd door NV De Roo Op 20 november 2010 werd het nieuwe politiegebouw van de politiezone Deinze-Zulte officieel ingehuldigd. De schilderwerken binnenin werden allemaal uitgevoerd door NV De Roo, die vlakbij het nieuwe gebouw gevestigd zijn. Zaakvoerder Peter De Roo, die zeer enthousiast is over het feit dat hij dit project kon binnenhalen, en zijn medewerker Andy De Pestel, die dit project coördineerde, gaven een woordje uitleg.
Wit als centrale kleur, maar roze cellen Als centrale kleur werd wit gekozen, maar toen we een kijkje namen in de cellen, merkten we op dat deze roze zijn. “Hier werd door de architecten en de Politie zelf de roze kleur gekozen. Roze zou een rustgevend effect hebben”, zegt Andy De Pestel. “Verder werden er in enkele ruimtes ook nog grijstinten gebruikt en gaven we ook de palen in de parkeerkelder een opvallend kleurtje”. “We werkten met een klassiek Herbolverfsysteem en naast de schilderwerken plaatsten we ook de vertikale jaloezieën”, besluit Peter De Roo. Het is duidelijk dat dit project een mooi visitekaartje is voor De Roo en Zonen.
Over NV De Roo Op de markt van Deinze kan men al drie generaties lang terecht bij NV De Roo voor alle schilderwerken en interieurdecoratie. Huidige zaakvoerder en interieurarchitect Peter De Roo heeft de activiteit van het bedrijf gevoelig uitgebreid en beschikt over een 30-tal vakbekwame schilders. De Roo richt Zaakvoerder Peter De Roo (rechts) en medewerker Andy De Pestel (links) in het nieuwe politiegebouw van Deinze.
zich tot de verschillende groepen: De particulier, bedrijven en de aanbestedingsmarkt. De verhouding is ongeveer 40 % particulier en 60 % projectmarkt.
4000m² Het hele gebouw werd onder handen genomen door De Roo.
NV De Roo • Markt 137, 9800 Deinze Tel: 09/386.18.24 • Fax: 09/386.67.30 www.de-roo.be
“We moesten hiervoor heel gestructureerd te werk gaan”, vertelt Andy De Pestel. “We begonnen op het bovenste verdiep en zakten zo af. Elke gang bestaat uit twee delen en dan heb je nog allemaal kantoren. We zorgden dat alles geleidelijk afgewerkt werd, verdiep per verdiep. We deden dit met één ploeg, van 3 à 4 mensen.” De totale beschilderbare oppervlakte bedroeg ongeveer 4000m². Gelukkig waren er niet veel moeilijkheden en waren er ook geen speciale technieken vereist”, vult Peter De Roo aan.
34
Confederatie Bouw Vlaamse Schilders
De Vlaamse Schilder
■ FEBRUARI 2011 ■ ■ ■ ■
Heb jij ook schilderwerk in de kijker? Laat het ons weten !
[email protected] Fax: 02/545 58 59 – Tel: 02/545 57 57
Schilderwerk in de kijker
Nieuw Funerarium en Uitvaartcentrum Snoeck
is het mooiste bedrijfsgebouw van Izegem, mede dankzij Vanrenterghem bvba
In de nacht van 20 juni 2007 staat de wereld even stil bij de familie Snoeck, die een uitvaartcentrum uitbaten in Izegem. Een blikseminslag verwoest het funerarium tot op de grond. Na 13 maanden intensieve arbeid opent Snoeck Uitvaartzorg een nieuw uitvaartcentrum aan de Bellevuestraat. Het gebouw bevat 7 rouwkamers, een ruime aula voor burgerlijke diensten en straalt meer dan ooit rust en symboliek uit. In 2010 won het gebouw de Prijs voor mooiste bedrijfsgebouw van Izegem. Wij gingen een kijkje nemen met Luc Vanrenterghem, zaakvoerder van Vanrenterghem bvba, die de volledige binnendecoratie voor zijn rekening nam.
staren naar de hemel en de wolken stemmen tot nadenken over leven en dood”, aldus Stefaan Snoeck. “In de centrale aula kozen we ook voor een warmrode tapijt in de vorm van een gebroken hart, waarmee we verwijzen naar het intens verdriet”. De zeven rouwkamers en de afscheidskamer liggen niet langs één koele, rechte gang en zijn elk ook uniek qua kleur, vorm en inrichting. “In totaal gebruikten we meer dan 100 rollen behang van diverse voorname fabrikanten zoals Arte en Masureel, werd er 750m² vliesbehang aangebracht, 400m² voltapijt en nam het schilder- behang en vloerbekledingwerk zo een 175 mandagen in beslag”, besluit Luc Vanrenterghem.
Een eigentijds concept met een unieke symboliek In tegenstelling tot de buitenkant is het uitvaartcentrum van binnen bijna volledig opgebouwd uit ronde muren. “We kozen hier bewust voor, alsof de centrale aula, de rouwkamers en de zitruimte de rouwenden omarmen in hun verdriet”, vertelt zaakvoerder Stefaan Snoeck. “Dit is trouwens niet onze enige bewuste keuze wat het interieur betreft”, zegt hij. “Aan dit alles ging heel wat denkwerk vooraf”. Luc Vanrenterghem beaamt: “Ook de kleuren zijn heel bewust
Stefaan Snoeck (rechts) is héél tevreden met het decoratie- en schildewerk van Luc Vanrenterghem zijn team (links).
gekozen”, vertelt hij. “De rouwkleuren zwart, grijs en paars mochten we niet gebruiken. We kozen maximaal warmere kleuren die de bezoekers een gevoel van geborgenheid moeten geven”, vertelt hij. Wat ook onmiddellijk opvalt in het uitvaartcentrum is het cirkelvormige plafond in de centrale aula. “Door de uitgekiende verlichting lijkt het alsof we het heelal zien, als teken van verbondenheid over de dood en de eeuwigheid heen. Eén enkel raam dient als licht en uitkijkpunt. Even
Vanrenterghem bvba • Lodewijk de Raetlaan 4, 8870 Izegem Tel: 051/30.08.72 • Fax: 051/31.93.05
[email protected] Snoeck Uitvaartzorg Bellevuestraat 24 • Stationsstraat 38 • 8870 Izegem Tel.: 051/30.09.40 • Fax: 051/31.52.22 www.snoeck-izegem.be
■ ■ ■ ■
FEBRUARI 2011 ■
Confederatie Bouw De Vlaamse Schilder Vlaamse Schilders
35
Spetterinfo
Nieuws van de Confederatie Bouw Confederatie Bouw strijdt tegen zwartwerk De Confederatie Bouw zet het licht op groen voor twee nieuwe maatregelen in het kader van de bestrijding van zwartwerk en sociale fraude. Het zal een administratief samenwerkingsprotocol ondertekenen om de strijd aan te gaan tegen het misbruik van tijdelijke werkloosheid om economische redenen. Samen met de sociale inspectiediensten en de werknemersorganisaties wil de Confederatie komen tot een hardere aanpak. In 2009 werd bij sectoraal akkoord beslist om een systeem van monitoring op te starten. Uit de analyse van de gegevens blijkt nu dat relatief weinig bouwbedrijven gebruik maken van het systeem van tijdelijke werkloosheid om economische redenen. 54% van de bouwbedrijven maakt helemaal geen gebruik van het systeem. 25% van de bedrijven maakte er gebruik van voor minder dan 10% van het totaal aan gepresteerde werkdagen. Slechts 10% van de bedrijven zit boven de 30% van het totaal aan gepresteerde werkdagen. Maar 3 à 4% zit boven de 100%, wat een abnormale graad van tijdelijke werkloosheid is. De sociale inspectie identificeerde na kruising van de gegevens met verschillende databanken een 50-tal ondernemingen waarbij zware vermoedens gelden dat er in het zwart wordt gewerkt. In de komende maanden komen dan ook gerichte controleacties. De Confederatie Bouw kan dit enkel toejuichen omdat op die manier het deloyaal effect voor andere bouwbedrijven verdwijnt.
Elektronische registratie De Confederatie Bouw pleit voor de invoering van een systeem van elektronische registratie van eenieder die aanwezig is op de bouwplaats, ongeacht het paritair comité, het sociaal statuut of het land van herkomst. Op bouwplaatsen dient een werkgever een systeem ter beschikking te stellen om de aanwezigheid
36
Confederatie Bouw Vlaamse Schilders
De Vlaamse Schilder
■ FEBRUARI 2011 ■ ■ ■ ■
van zijn werknemers op elektronische wijze te registreren. In eerste instantie kan een document met een barcode afgeleverd worden door de bevoegde instantie. Later kan dit document worden vervangen door een badge die elke werknemer bij zich moet hebben. De Confederatie vraagt dat hieromtrent een wetgevend initiatief wordt genomen en het wil ook krachtige hulpmiddelen creëren voor de strijd tegen zwartwerk en sociale fraude. Met meer dan 30.000 bouwbedrijven en een omzet van 16,30 miljard euro is de bouwsector een belangrijke sector van de nationale economie die voor meer dan 5% bijdraagt tot het bbp. In het kader van de budgettaire oefening van de regeringen in ons land kan de strijd tegen zwartwerk in de bouw een belangrijk hulpmiddel zijn.
www.confederatiebouw.be
Nieuws uit de sector SigmaOil haalt het mooiste uit uw hout Hout is een van de mooiste en meest gebruikte producten in en om het huis. Het heeft van nature een betoverende schoonheid die het verdient om gezien te worden en om optimaal en duurzaam te worden beschermd. Om die schoonheid te bewaren, is er nu SigmaOil, hoogwaardige oliën voor binnen en buiten. De producten bieden bescherming en accentueren extra de natuurlijke schoonheid van hout.
Voor houten vloeren is er SigmaOil Parquet Matt, een hardwaxolie op basis van lijnolie. Ideaal voor een natuurlijke, matte look. Deze hardwaxolie voedt het hout optimaal en geeft het een prachtige, natuurlijk matte uitstraling. Bovendien scoort SigmaOil Parquet Matt zeer hoog als het gaat om slijtvastheid en vuilbestendigheid. SigmaOil Parquet Matt is verkrijgbaar in maar liefst twintig verschillende tinten. Rond de woning gebruik je SigmaOil Deck Matt, een solventgedragen matte onderhoudsolie, die het hout opnieuw zijn natuurlijke look geeft. Na behandeling is het hout bestand tegen de zwaarste weersinvloeden. SigmaOil Deck Matt is beschikbaar in verschillende kleuren. Speciaal voor tropisch hardhout zoals teak of iroko adviseert Sigma de nieuwe SigmaOil WS Teak, een kleurloze watergedragen teakolie op basis van urethaanolie. Kenmerkend is ook hier een natuurlijke, matte toets. SigmaOil WS Teak respecteert de natuurlijke en uniforme vergrijzing van het hout (bijvoorbeeld cederhout) en voorkomt vlekvorming. Voorts geeft de olie afdoende bescherming tegen regen en wind.
www.sigma.be
Masureel brengt vernieuwend totaalconcept voor het interieur Al jarenlang bekleedt Masureel een internationale leiderspositie als kwaliteitsdrukker van hoogwaardig vliesbehang en gordijnstoffen. De eigen merken Guy Masureel en Khrôma zijn ondertussen vaste waarden geworden in de interieurwereld. De nieuwe collecties van Khrôma en de nieuwe lijn van Guy Masureel, Rebecca, laten hoogstaand behang en verfijnd interieurtextiel perfect samengaan. Omdat Masureel een volledig totaalconcept voor het interieur wou creëren, brengt het vandaag ook een eigen verflijn op de markt onder de naam Colorythm – sound of color. Deze nieuwe verflijn, behang- en textielcollecties weerspiegelen een ontmoeting tussen kunst en gevoel. Ze stralen passie uit, dezelfde passie die de ontwerper in zich heeft om kunst in het concept
“Verbeterde Classic Giraffe WSE 500”
van uw interieur te brengen… Kleur is heel belangrijk in het interieurconcept van Masureel. Kleur werkt perfect in de visie om meer gevoel in het interieur te brengen. Masureel wil als het ware een parfum van kunst in huis brengen en wil alle ingrediënten die hiertoe kunnen bijdragen dan ook gebruiken. Daarom was het een logische stap om ook verf toe te voegen aan hun concept van decoratie. Zo werd de nieuwe verflijn Colorythm een feit. De naam refereert aan het ritme van kleur. Zoals in de muziek zijn er in de wereld van kleur ook tonen die op elkaar volgen. Masureel wilde een parallellisme creëren tussen muziek en kleur: de intensiteit van muziek in een ruimte brengen aan de hand van kleur. Guy Masureel verduidelijkt: “Door verschillende muzikale tonen met elkaar te laten rijmen, scheppen we harmonieuze melodieën. Als we geluid omtoveren tot kleur, ontstaat als het ware een kleurenmelodie, een lied van kleur. Precies op die manier zag ‘Colorythm, sound of color’ het levenslicht. We wilden een ritme vinden tussen bepaalde kleuren waarvan wij vinden dat ze harmonieus zijn en zo is het kleurenpalet opgebouwd.” De nieuwe verflijn Colorythm bestaat uit 96 kleuren verdeeld over 6 thema’s. In deze uitgebreide kleurencollectie vindt u alle tinten die perfect combineren met de stoffen en het behang uit de collecties van Khrôma en Guy Masureel. Een perfect totaalconcept dus van hoogwaardige wandbekleding, exclusief interieurtextiel en kwaliteitsverf. De kleuren van Colorythm zijn verkrijgbaar in 5 verfsoorten: • Wall Paint Matt: waterverdunbare matte verf voor binnen en buiten, met uitzonderlijk onderhoudsgemak - verkrijgbaar in potten van 1l - 2.5l - 5l. • Waterborne Lacquer: fluweelmatte, slijtvaste, watergedragen lakverf voor binnen en buiten voor bescherming en verfraaiing van hout, metalen, pleisterwerk en andere materialen - verkrijgbaar in potten van 0.5l en 2.5l. • Waterborne Universal Primer: universeel hechtende primer voor binnen en buiten met uitzonderlijke hechting en vloei. Toepasbaar op hout, tropisch hout, tegels, glas, PVC, nonferro en andere niet-ijzerhoudende ondergronden - verkrijgbaar in potten van 1l en 2.5l. • Iso Wall Primer: watergedragen, isolerende en uitstekend dekkende basislaag voor binnenmuren. Toepasbaar op pleister, gipskarton, baksteen, beton en alle andere goed uitgedroogde minerale ondergronden en oude muurverven
De traditionele Giraffe is vernieuwd. Vanaf nu kan u deze machine ook verkrijgen in een handige stootvaste koffer. Hierdoor kan u uw machine ten allen tijde netjes wegbergen en is hij perfect beschermd. In combinatie met onze “Sherpa” wagen kan u moeiteloos plafonds en muren van 4 meter hoog bereiken.
Voor meer info kan u steeds terecht bij uw vakhandel
■ ■ ■ ■ FEBRUARI 2011 ■
Confederatie Bouw De Vlaamse Schilder Vlaamse Schilders
37
Spetterinfo
- verkrijgbaar in potten van 1l en 5l. • Fix Wall Primer: watergedragen transparant fixatiemiddel, geschikt voor beton, metselwerk, baksteen, pleisterwerk, e.d. voor binnen en buiten,
pauzes. Bij het transport van de pomp
verkrijgbaar in potten van 1l en 5l.
kunststof houder beschermt de aanzuig-
naar de bouwlocatie komt het vaak voor dat verf uit de installatie loopt of dat de aanzuigbuis vervuild raakt. Ook hiervoor biedt de PumpRunner uitkomst. De buis tegen vervuiling terwijl de herme-
[email protected] www.colorythm.be
tisch en luchtdicht gesloten kap, het uituitstraling. De Vescom klassieker Hauki
Verfspoelwaterbehandeling & gereedschapreiniging voor kleine schildersbedrijven Vec introduceerde de nieuwe compacte Aquaboxx. Nog vaak wordt verfspoelwater schadelijk geloosd in de riolering. Met de nieuwe Aquaboxx heeft Vec nu dé oplossing in huis voor kleine schildersbedrijven met 1 tot 2 medewerkers.
De
Aqua-
boxx heeft een spoelwatervolume van maximaal 50 liter. Het systeem bestaat uit een spoeltafel met geïntegreerde kwastenhouder, een vuilwaterverzamelbox, een filterkorf en een schoonwaterbox. Verfspoelwater wordt met behulp van meegeleverde roeras handmatig behandeld tot helder water en slip. Dit modulesysteem kan worden gebruikt in de werkplaats, maar is ook ideaal voor onderweg naar en bij de klant. Optioneel is de Aquaboxx eveneens leverbaar met RotoClean verfrollenreiniger.
www.vec.eu
Nieuwe vinyl wandbekleding van Vescom Vescom introduceert dit najaar weer drie nieuwe kwaliteiten vinyl wandbekleding: Hauki, Spring en Indian. Geschikt voor gebruik in de projectmarkt, zowel op vaste wanden als systeemwanden. Indian, een hospitality dessin bij uitstek, verwijst naar klassieke Oosterse motieven in 18 passende tinten. Spring toont een weefsel-structuur met een voorzichtig horizontale optiek. De 18 frisse kleuren geven Spring de bijbehorende heldere
38
Confederatie Bouw Vlaamse Schilders
De Vlaamse Schilder
■ FEBRUARI 2011 ■ ■ ■ ■
biedt een volledig nieuw kleurbeeld. Het kleuraanbod, de zakelijke dessinering en de functionele eigenschappen maken de dessins geschikt voor verwerking in de projectmarkt. De wandbekleding is functioneel en oplossingsgericht. Duurzaam, brandwerend, hygiënisch (BioPruf), kosteneffectief, lichtecht, kras- en slagvast en onderhoudsvriendelijk. Het actuele programma van Vescom bestaat uit wandbekleding, meubelbekleding en gordijnstoffen. De collectie wandbekleding omvat vinyl en textiel wandbekleding. Tevens Digital Wallcollection, een online collectie vinyl wandbekleding
lopen van verf voorkomt. Tenslotte zorgt de PumpRunner voor meer gemak voor de gebruiker bij het reinigen. Nadat de kunststof houder over de aanzuigleiding is geplaatst, kan deze worden gevuld met water, optioneel aangevuld met reiniging- of conserveringsmiddel, en vervolgens worden gesloten. Op deze manier wordt bereikt dat de pomp altijd schoon en gebruiksklaar is. De PumpRunner is vervaardigd van oplosmiddelbestendig en slagvast kunststof.
www.wsb-wagner.be
die de mogelijkheid biedt een origineel wandontwerp te maken. Fabrics by vescom omvat de collecties upholstery fabrics en curtain fabrics. Het aanbod geeft een verscheidenheid aan beeld, materi-
Histor ontwikkelt matte muurverf Titanium
aliteit en structuur in een groot aantal
Histor brengt een nieuwe generatie
kleuren, dat de interieurarchitectuur kan
wit op de markt: Titanium. Deze matte
ondersteunen, versterken of accentueren.
muurverf staat voor een ultieme witheid
www.vescom.com
én een ultieme dekking. Geheime wapen is de unieke technologie waarbij pigmentdeeltjes beter worden verdeeld in
Nieuwe oplossing voor de professionele schilder
de droge verflaag. Met Titanium brengt
Met de PumpRunner brengt WSB Fi-
premiumverf dankt zijn sterke naam
nishing Equipment een nieuw accessoire
aan één van de belangrijkste ingrediën-
voor de professionele schilder. De gepa-
ten: titaniumdioxide (TiO2), ook wel tit-
tenteerde PumpRunner is een kunststof
aanwit genoemd. De kracht van het pro-
houder die over de aanzuigbuis van een
duct zit in de optimale afstemming van
plunjer- of membraanpomp wordt ge-
het speciaal geselecteerd TiO2-pigment
plaatst en vervolgens met spanhendels
met de overige bestanddelen. Zo houden
luchtdicht wordt afgesloten. Het veel-
de geselecteerde vulstoffen de deeltjes ti-
voorkomende probleem dat ventielen
taniumdioxide mooi verspreid en zorgen
uitdrogen -zeker wanneer de pomp lan-
ze voor een optimale verdeling van het
gere tijd niet wordt gebruikt- is daarmee
pigment in de verffilm. Resultaat: een
definitief voorbij. De luchtdichte conser-
zuiver witte uitstraling én een ongekend
vering middels zorgt ervoor dat de pomp
dekkend vermogen.
op ieder moment gebruiksklaar is en direct kan worden ingezet, ook na kortere
Histor een kwalitatieve aanvulling op het assortiment witte muurverven. De
www.histor.be
BouwForum Groene jobs, toekomst verzekerd! donderdag 24 februari 2011 Auditorium 2000, Heizel, Brussel
Programma 10u00
Onthaal
10u30
Inleiding door Robert de MûelenaeRe, Gedelegeerd Bestuurder van de Confederatie Bouw.
10u35
Klaar voor de groene (r)evolutie? met Kristof MeRTenS (IDea Consult), Joost CallenS (Durabrik),
Claude MaCORS (Macors) en Jean MUlS (Imtech).
10u55
De nieuwe uitdagingen voor de bouw op weg naar 2020 met de vertegenwoordigers van de Gewestconfederaties en het Fonds
voor Vakopleiding (FVB), Steven BeCKeRS (art&Build), Johan Van DeR BIeST (Wienerberger) en Claude Van ROOTen (OCW).
11u35
De bouw, stuwende kracht van de groene economie door Thomas leySen (Voorzitter van het VBO).
11u50
Slotwoord door Jacques De MeeSTeR, Voorzitter van de Confederatie Bouw.
12u00
Wandelbuffet
Deelnemen aan het BouwForum is gratis. Vooraf inschrijving is echter vereist via www.confederatiebouw.be
Gratis bezoek aan Batibouw voor de deelnemers aan het BouwForum.
ALUMINIUM
CLEAN SITE EM nv sa
SYST SPONSORED B
Y BM
in cmyk
C P/PM
in pantone
in zwart-wit
UZIN PRESENTEERT:
DE STERREN VOOR DESIGNVLOEREN
Voor verdere inlichtingen: contacteer ons op +32 9 222 58 48 of www.uzin.be
Intelligent Resources.