Decentralisaties regio Achterhoek
Nieuwsbrief (nummer 6, november 2014)
Dit is de zesde nieuwsbrief over de samenwerking op het punt van de drie decentralisaties in de regio Achterhoek. Alle gemeenten gaan taken uitvoeren die nu nog bij de provincie of bij het rijk horen. Het gaat vooral om taken op het sociaal terrein: begeleiding van zorgbehoevende mensen (AWBZ), jeugdzorg, (passend) onderwijs en re-integratie en participatie van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Deze overheveling van taken noemen we 'decentralisaties'. Met het overhevelen van de taken wordt tegelijkertijd flink bezuinigd op het budget. Gemeenten krijgen minder geld voor de taken dan de provincie en het rijk er aan uitgaven. De gemeenten moeten alles dus op een andere, efficiëntere manier (laten) organiseren. Een omvangrijke operatie, waarbij veel partijen betrokken zijn en waar inwoners ook het nodige van merken. De decentralisaties gaan ook heel wat betekenen voor de gemeentelijke organisaties. Dus het is goed als jullie er van weten. De nieuwsbrief is in de eerste plaats bedoeld voor de medewerkers en colleges van de acht gemeenten. Daarnaast kan de nieuwsbrief binnen de gemeente, eventueel in een eigen bewerking, gebruikt worden voor andere communicatie, bijvoorbeeld richting lokale Wmo-raden en gemeenteraden. In deze nieuwsbrief vertellen we op welke wijze de acht gemeenten in de regio Achterhoek op het vlak van de drie decentralisaties samenwerken. De gemeenten hebben opdrachten verstrekt aan de regionale projectorganisatie en daarvoor zijn er diverse ‘kartrekkers’ aangewezen die samen met hun projectgroepen hard aan het werk zijn. Meer informatie over hoe dit is georganiseerd vind je aan het eind van deze Nieuwsbrief. Daarnaast gaan we in op de actualiteit en geven we voorbeelden van hoe in de toekomst de uitvoering van de nieuwe taken opgepakt gaat worden.
Inkoop WMO en Jeugd afgerond
Continuïteit jeugdhulp en Wmo-zorg in de Achterhoek gegarandeerd Achterhoekse gemeenten nemen besluit over inkoop voor het jaar 2015 Voor het leveren van jeugdhulp en Wmo-zorg hebben de acht Achterhoekse gemeenten besloten om overeenkomsten te sluiten met zorgaanbieders. Per 1 januari 2015 worden de gemeenten verantwoordelijk voor het organiseren van ondersteuning voor kinderen/jongeren en ondersteuning zoals dagbesteding en kortdurend verblijf. Met het sluiten van de overeenkomsten met zorgaanbieders is de continuïteit van deze zorg en ondersteuning in de Achterhoek voor het jaar 2015 gegarandeerd. Jeugdhulp Voor jeugdhulp sluit de regio Achterhoek per 1 januari overeenkomsten met 61 aanbieders. Het gaat hierbij om aanbieders van jeugd- en opvoedhulp, geestelijke gezondheidszorg en zorg/ondersteuning voor jongeren met een (licht) verstandelijke beperking. Verhoging budget voor jeugdhulp In de Jeugdwet is geregeld dat er een overgangsjaar moet zijn en daar hoort continuïteit van zorg bij. Gebleken is dat, om continuïteit van zorg te kunnen bieden in de Achterhoek, het budget voor jeugdhulp anders verdeeld moet worden dan in eerste instantie gedacht. De colleges van b en w van de Achterhoekse gemeenten besloten hiertoe. Dit betekent dat het budget dat beschikbaar komt voor zorgaanbieders die jeugdhulp aanbieden, verhoogt wordt van 70 naar 80%. Hiermee komt het op hetzelfde niveau als in andere jeugdzorgregio’s en kunnen we de benodigde zorgcontinuiteit bieden in het overgangsjaar 2015. Dit betekent dat met de aanbieders die op dit moment zorg leveren aan kinderen, overeenkomsten worden gesloten. Wmo Voor Wmo-zorg (kortdurend verblijf en individuele en/of groepsactiviteiten voor mensen met een beperking) sluit de regio Achterhoek per 1 januari overeenkomsten met 111 zorgaanbieders. Inwoners die zorg nodig hebben vanaf 1 januari 2015 kunnen zelf een door de gemeente gecontracteerde aanbieder kiezen. Doordat er zoveel partijen gecontracteerd worden, houdt u keuzevrijheid. Inwoners houden ondersteuning Inwoners die op dit moment ondersteuning hebben op gebied van de Wmo en jeugdhulp en waarvan de indicatie nog doorloopt in 2015, houden recht op deze ondersteuning. Waar mogelijk van de aanbieder die de zorg nu ook verleent. Als de huidige aanbieder na 1 januari 2015 geen contract heeft met de gemeenten, dan wordt samen met u een andere oplossing worden gezocht.
Informeren van inwoners Wat dit exact betekent voor individuele inwoners kunnen we zo niet zeggen. Het gaat om maatwerk. De afzonderlijke gemeenten in de Achterhoek informeren hun inwoners persoonlijk. Inwoners die vragen hebben, kunnen contact opnemen met hun eigen gemeente. Wethouders Achterhoek en Twente spreken staatssecretaris Van Rijn
Staatssecretaris Martin van Rijn van Volksgezondheid, Welzijn en Sport was in oktober in gesprek met betrokken wethouders uit de regio’s Achterhoek en Twente.
Grootste taakuitbreiding ooit Namens de Achterhoek voerde wethouder Loes van der Meijs van Doetinchem het woord. Zij bracht onder andere het volgende onder de aandacht van de staatssecretaris: “De drie decentralisaties vormen in financiële zin, maar ook qua verantwoordelijkheid, de grootste verandering in gemeenteland ooit. Het bijbehorende proces gaat gepaard met een enorme dynamiek. Het is uitgesloten dat we de taken simpelweg ‘op oude leest geschoeid’ overnemen. De decentralisaties zijn alleen realiseerbaar als gemeenten tot een nieuwe aanpak overgaan met als gevolg een behoorlijke wijziging van de relatie met, en een andere rol van, inwoners. We moeten meer uitgaan van de eigen kracht van inwoners, maar laten diegenen die het écht nodig hebben niet in de steek. Communicatie met een grote C Dit alles vraagt een omslag in denken en handelen van inwoners, de omgeving van inwoners, overheid, overheidsbestuurders, zorgaanbieders en niet in de laatste plaats: medewerkers in de zorg. De Achterhoekse gemeenten zijn zich er terdege van bewust dat deze cultuuromslag een enorme inspanning vraagt om bij het inslaan van nieuwe wegen en het bedenken van nieuwe oplossingen alle betrokkenen te betrekken. Het vergt Communicatie-inspanningen met een grote C om alle betrokkenen ‘mee te nemen’.” Voorbeelden en discussie Verder werden er door de Achterhoekse wethouders allerlei voorbeelden genoemd waar de gemeenten mee bezig zijn, zoals: de Voormekaarteams in Berkelland, de buurtcoaches in Doetinchem de buurtcoaches en de onderwijszorgteams in de Oost Achterhoek. Het op Achterhoekniveau in samenwerking met MEE ingerichte digitale kennis community waarop met name wijkteamleden elkaar ontmoeten en informatie uitwisselen werd genoemd. In korte tijd maken hier al enkele honderden wijkteamleden gebruik van. En in Oude IJsselstreek is in samenwerking met de Radboud Universiteit onderzoek gedaan naar de variabelen die van invloed zijn op het gebruik van voorzieningen in de jeugdzorg, Wmo en Participatiewet. In de discussie die volgde kwamen onder andere de verdeling van de financiële middelen, de inzet
van verpleegkundigen in wijkteams en de toeslag voor hulpen in de huishouding aan de orde. Ook staatssecretaris Klijnsma op bezoek Maandag 3 november 2014 bracht staatssecretaris Jetta Klijnsma een werkbezoek aan de Achterhoek om te praten over de invoering van de Participatiewet en het Werkbedrijf. Het werkbezoek maakte onderdeel uit van een rondje langs alle regio's om te polsen hoe het gaat en waar nodig een steuntje in de rug te geven. Na een open dialoog met de wethouders uit de verschillende gemeenten volgde er een werkbezoek aan Rutgers Milieu. Dit is een bedrijf in Doetinchem dat regelmatig werkzoekenden met een afstand tot de arbeidsmarkt een kans geeft en in dienst neemt. Zo kon de staatssecretaris met eigen ogen zien hoe het beleid in de Achterhoek in praktijk gebracht wordt. De staatssecretaris gaf na afloop aan dat ze verheugd is dat de wethouders elkaar en andere betrokken partijen in de regio Achterhoek elkaar prima weten te vinden en steeds intensiever samenwerken. Ook benadrukte zij dat het mooi is om te zien hoe werkgevers hun verantwoordelijkheid nemen bij het uitvoeren van de Participatiewet.
Volkstuinvitaminen, participatieproject voor minima in Winterswijk
Meedoen in de samenleving is belangrijk. Mensen bouwen zo een netwerk op en zijn tegelijkertijd minder afhankelijk van bijvoorbeeld de overheid. In Winterswijk ontstond (vanuit o.a. een hobbytuinder) een initiatief dat het meedoen van minima in de samenleving stimuleert. Dat
werd het project ‘Volkstuinvitaminen’. De gemeente Winterswijk stelde hiervoor een subsidie beschikbaar. Bij het project Volkstuinvitaminen leren uitkeringsgerechtigden en mensen met een laag inkomen tuinieren in een volkstuin. Een ervaren tuinder coacht de deelnemers en ze krijgen voor een geringe bijdrage tuingereedschap, zaad en pootgoed. De grond wordt voor een kleine vergoeding beschikbaar gesteld door zorgboerderij te Voortwis. Minima vooruit Een aantal voordelen op een rij: Mensen zijn actief bezig en er ontstaan sociale contacten Mensen tonen eigen inzet en verantwoordelijkheid voor ‘hun’ moestuin Mensen hebben (financieel) profijt van de geteelde groenten/fruit Vervolg Het project startte in 2013. Vanwege het grote succes heeft het ook in 2014 vervolg gekregen.
Interview
“Grote behoefte aan kenniscommunity..”
V.l.n.r.: Claudia Noever, Wim Vermeer, Monique Werther en Jan Dirk Focker: “De kenniscommunity was nog niet eens af, of er zaten al zo’n 300 deelnemers op..…” Jan Dirk Focker is ‘kartrekker’ voor projectgroep A, Kennis en communicatie (zie voorlaatste bladzij van deze Nieuwsbrief). Voor het
onderdeel kennisplatform dat onder deze projectgroep valt is Wim Vermeer kwartiermaker. Belangrijk onderdeel van het kennisplatform is de kenniscommunity die vanuit MEE is geïnitieerd en waarvoor Monique Werther (manager Bedrijfsbureau) en Claudia Noever (Projectleider) van MEE verantwoordelijk zijn. We spreken met hen. Waarom een kennisplatform’? Jan Dirk: ”De decentralisaties gaan gepaard met een enorme cultuuromslag. Ons denken en doen moet totaal veranderen ten opzichte van wat we de laatste decennia gewend waren. Deze verandering zie je niet in de laatste plaats bij medewerkers met klantcontacten terug. Te denken valt dan vooral aan leden van wijkteams. Voorheen was het puur dienstverlening. “Wat kan ik voor u doen, van welke voorzieningen wilt u gebruik maken.” Voortaan moet het wijkteamlid regelmatig ‘neen’ verkopen en gaat het gesprek in de eerste plaats over wat betrokkene zelf nog kan en wat hij of zij voor een ander kan betekenen. Los van de vakinhoudelijke kennis die nodig is om over de volle breedte van de drie decentralisaties cliënten wegwijs te maken (en uiteenlopende problematiek te signaleren!), moeten diegenen die in wijken dit soort ‘maatwerkgesprekken’ voeren een hoop gesprekstechniek bijleren. In het kennisplatform willen we dit soort ervaringen verzamelen en gebruiken. Maar ook in brede zin is er behoefte om allerlei wetenswaardigheden over innovatie binnen het sociale domein te delen.” Wat is het kennisplatform? Wim: “De kenniscommunity maakt onderdeel uit van het kennisplatform Achterhoek. Dit kennisplatform kan je vergelijken met een soort markt, ‘een beweging’, waar ieder binnen het brede werkveld van de transities zijn ideeën kan lanceren, zijn kennis kan brengen en kan halen. Het gaat erom dat het kennisplatform zich ontwikkelt tot een echte open leergemeenschap. Voor de stuurgroep, projectleiders etc. is het ook een geweldig instrument om alle werkers ( of soms een bepaalde groep) te bereiken. Op de kenniscommunity kunnen workshops en cursussen worden aangeboden. Wij hebben voor elkaar dat provincie en gemeenten voor 2015 subsidie geven om de kenniscommunity verder uit te bouwen. Daarnaast hebben we geregeld dat de (inhoud van) kenniscommunity ook na 2015 behouden blijft. ” Waarom een kenniscommunity en waarom kwam het initiatief van MEE? Monique: “MEE beschikt vanuit de cliëntondersteuning over de nodige kennis die we kunnen gebruiken voor het ontwikkelen van de kenniscommunity. We streven er naar op deze interactieve website in brede zin aan een kennisnetwerk te bouwen. Als we het voor elkaar zouden krijgen om alle betrokkenen in het sociaal domein er op aan te laten sluiten, dan hoeven we geen dingen dubbel te doen. Met de online kenniscommunity willen we faciliteren dat professionals op alle levensgebieden gaan samenwerken: één gezin, één plan. Daarnaast moet het een verzamelplaats worden van kennis die nodig is om kwetsbare mensen zo goed mogelijk te kunnen ondersteunen. We zien de community voor ons als een plek waar bestuurders en medewerkers van gemeenten en professionals uit de zorg in en uit vliegen om kennis te halen en te brengen. De kennis zal gerubriceerd worden rond onderwerpen als participatie, ouderen, jeugd, wijkgericht werken, psychiatrie, sexualiteit, NAH (niet aangeboren hersenletsel), autisme, lichtverstandelijke beperking, etc.
Hoe werkt de kenniscommunity? Claudia: “De community is bereikbaar via de link: https://deel.meeog.nl/mee/kennisplatform.nsf/start.xsp. Je kunt ook een mailtje sturen naar:
[email protected]). Nieuwe deelnemers krijgen bij aanmelding een Elearning-module aangeboden om goed gebruik te kunnen maken van de community. Daarnaast kun je bij start deelname kiezen bij welke groepen je je wilt aansluiten. Dit kan je tussentijds ook weer wijzigen. Zo kan je specifiek die informatie delen die op jou van toepassing is. Er zijn vier MEE-consulenten vanuit hun specialisme actief die meelezen en waar nodig antwoord geven op vragen. De belangstelling is overweldigend. Nog vóór de website helemaal klaar was, hadden we al zo’n 300 deelnemers…”
Gemeente Oude IJsselstreek: samenhang vinden via ‘group model building’ ‘Samenhang als sleutelbegrip’ De decentralisatie van het Sociaal Domein betekent een verandering voor alle betrokkenen. Niet alleen voor onze eigen organisatie, maar ook voor inwoners, leveranciers en samenwerkingspartners. Om bestaande werkwijzen aan te passen zijn we begonnen met het bundelen van kennis en het vinden van samenhang in het versnipperde domein aan de hand van ‘group model building’. Een methode gebaseerd op de gedachte dat beslissers, ervaringsdeskundigen en andere betrokkenen ieder hun eigen deel van de materie tot in de details kennen. Om een overzicht van het geheel te creëren is het belangrijk om al deze invalshoeken te delen en aan elkaar te verbinden. Professionals en vrijwilligers van verschillende organisaties die actief zijn in onze gemeente, inwoners, raadsleden en fractieassistenten, wethouders en medewerkers van de gemeente hebben hun kennis ingebracht en gedeeld. De gebundelde inbreng leidde tot interessante verbanden en bruikbare uitkomsten om meer samenhang in beleid en uitvoering aan te brengen. Aan de hand van tien concrete experimenten gaan we met de inwoners van onze gemeente stapsgewijs en experimenteel samenhangende oplossingen verkennen. Met als uitgangspunt dat onze samenleving krachtig en vitaal is, zelf bijdraagt aan voorzieningen en in specifieke situaties ondersteuning vergt, met samenhang als sleutelbegrip. Meer informatie over Group model building vindt u in het onlangs gepubliceerde rapport: ‘Verbindingen in het sociaal domein. Over het delen van beelden van kansen en uitdagingen.’ Te verkrijgen via de afdeling communicatie van gemeente Oude IJsselstreek:
[email protected]
Serviceteam Montferland
Montferland heeft een Serviceteam. In dit team zitten mensen met een bijstandsuitkering die een tegenprestatie uitvoeren en tegelijkertijd in werkritme komen en werkervaring opdoen. Het doorstromen van deze mensen naar betaald of vrijwilligerswerk is een belangrijke doelstelling van de gemeente. De deelnemers kunnen een half jaar meedoen in het Service Team. Zij doen het werk waar openbare werken niet aan toekomt, zoals het opruimen van zwerfafval, het schoonmaken van verkeersborden, onkruid verwijderen en snoeiwerk. Ook is er mogelijkheid tot het volgen van praktijkcursussen. Inmiddels hebben er 27 mensen aan meegedaan. Hiervan zijn er nu tien ergens anders aan het werk, waarvan zeven betaald werk hebben. Henk, deelnemer van het Service Team:” Ik heb dit soort werk nog nooit gedaan, maar ik vind het erg leuk. Ik doe het nu een maand en ik kom er graag mijn bed voor uit.”
De opdracht
Met de notitie D’ran in de Transities hebben de acht gemeenteraden zeven opdrachten gegeven. Dit voorjaar heeft de regionale projectorganisatie de tijd om hier uitvoering aan te geven. Het gaat om de volgende zeven punten waarop we regionale samenwerking nastreven: 1. kennis delen, ontwikkelen en uitdragen 2. zicht op complexe ondersteuningsvraag in termen van participatie en zelfredzaamheid 3. gezamenlijke financiering van gespecialiseerde voorzieningen 4. toeleiding naar gespecialiseerde voorzieningen 5. gemeenschappelijk inkoopkader op diverse ondersteuningsvormen 6. gezamenlijk vormgeven van een aantal uitvoeringstaken 7. gemeenschappelijk vormgeven aan onderdelen van de bedrijfsvoering in de backoffice.
8. De organisatie De regionale organisatie bestaat allereerst uit het portefeuillehouderoverleg Sociaal (POHO). Leden zijn: Arnold Rots en Henk Rijks (Aalten), Han Boer en en Leo Scharenborg (Berkelland), Antoon Peppelman en Paul Seesing (Bronckhorst), Loes van der Meijs, Frans Langeveld en Kees Telder (Doetinchem), René Hoijtink en Jos Hoenderboom (Oost Gelre), Bert Kuster en Peter van de Wardt (Oude IJsselstreek), Ingrid Wolsing (Montferland), Ilse Saris en Wim Aalderink (Winterswijk). En er is een stuurgroep voor de drie transities bestaande uit drie gemeentesecretarissen Judith Harmsen (Berkelland), Arne van Hout (Bronckhorst), Nicolette van Waart (Doetinchem) met ondersteuning door Rianne Lenselink (Bronckhorst). De opdracht (‘de zeven punten’) wordt uitgevoerd binnen de volgende projectstructuur. Allereerst zijn er brede projectgroepen met vertegenwoordigers van alle acht gemeenten voor de drie decentralisaties met de volgende ‘kartrekkers’/projectleiders: Jeugd: Susanne Büter (Doetinchem) AWBZ/Wmo: Karin Aaldering (Montferland) Participatie: Gilles Gerth (Doetinchem). Daarnaast zijn er drie projectgroepen samengesteld uit de eerste drie projectgroepen die een aantal van ‘de zeven punten’ oppakken, te weten: A. Kennisplatform en communicatie: Jan Dirk Focker (Berkelland). Hieronder zit ook de werkgroep communicatie. B. Vraagverheldering specialistische ondersteuningsvraag en toeleiding naar specialistische voorzieningen: niet meer ingevuld. C. Gezamenlijke financiering en inkoop: Jan Hildering (Berkelland). Als aangegeven: de projectondersteuning van de stuurgroep is in handen van Rianne Lenselink (Bronckhorst). Het punt ‘gemeenschappelijk vormgeven van onderdelen van de bedrijfsvoering in de backoffice’ is in handen van de gemeentesecretarissen van de acht Achterhoekse gemeenten.
Het plaatje ziet er dan als volgt uit:
POHO Sociaal
Stuurgroep 3D -Judith Harmsen -Nicolette van Waart -Arne van Hout -Rianne Lenselink
DNA (Directeuren Netwerk Achterhoek)
E. Vormgeving bedrijfsvoering BO Projectgroep ‘kartrekkers’ (6 groepen) Rianne Lenselink (Vz.) (Bronckhorst)
A. Kennis en Communicatie - Jan Dirk Focker (Berkelland)
JEUGD
Susanne Büter (D’chem)
B. Vraagverheldering spec. ondersteuningsvraag Niet meer ingevuld.
AWBZ / WMO
Karin Aaldering (Montferland)
D. Uitvoeringtaken - Rianne Lenselink (Bronckhorst)
C. Gez. Financiering en Inkoop - Jan Hildering (Berkelland)
PARTICIPATIE
Gilles Gerth (D’chem)
Woordvoering Met name als het gaat om inkoop zijn namens de regio bestuurlijke woordvoerders en plaatsvervangers aangewezen. Deze zijn gekoppeld aan een projectleider en een communicatieconsulent. Zie onderstaand overzicht.
Inkoop
Jeugd
Wmo
Participatie
Bestuurlijk Woordvoerder voor regio
Wethouder L. v/d Meijs (Doetinchem) Plv Wethouder B. Kuster (Oude IJsselstreek)
projectleider
Susan Butter (Doetinchem) Nancy Hermsen (Oude IJsselstreek)
Wethouder I. Wolsing (Monferland) Plv. Wethouder J. Hoenderboom (Oost Gelre) Karin Aaldering (Montferland) Marieke verhoeve (Montferland) Marlies ten Tije (Oost Gelre)
Wethouder F. Langeveld (Doetinchem) Plv Wethouder P. Seesing (Bronckhorst) Gilles Gerth (Doetinchem) Ingrid Kuipers (Bronckhorst)
Communicatie
Kopij
Kopij voor de volgende nieuwsbrief graag uiterlijk 2 januari 2014 inleveren bij Jan Dirk Focker:
[email protected].
Colofon Deze nieuwsbrief wordt verzorgd namens de werkgroep communicatie, leden: Projectleider Jan Dirk Focker (Berkelland), Nancy Hermsen (Oude IJsselstreek), Ingrid Kuipers (Bronckhorst), Marlies ten Tije (Oost Gelre), Marieke Verhoeve (Montferland) en Anja Wormeester (Doetinchem). De nieuwsbrief is bedoeld voor medewerkers (intranet gemeenten) en collegeleden (mail), maar kan ook voor andere doeleinden, al dan niet bewerkt, worden gebruikt.
