december 2014

HET KERKBLAD VAN HET KERKGENOOTSCHAP DER ZEVENDE-DAGS ADVENTISTEN

/ 1 / 2015

RUBRIEK/THEMA

1 december 2014 |

ADVENT

ONBEPERKT HOUDBAAR/AGENDA

AGENDA 2 april 2015 |

APRIL Trainingsweekend kampleiders (België) 17-19 Kidzrally 18 Secretarissendag 19 Ouderlingendag 19 Studentencongres 24-25 Volleybaltoernooi (AJV) 26 Lekenpredikerstraining (België) 26 55+-reis 30-06 mei

MEI Vonkjes- & verkennersdag (België) 02 Diakoniedag 03 Camporee (Scouts & Pathfinders) 13-17 Emeritidag 18 Grote-opdrachtfestival 22-25 Administratieve Vergadering (België) 23-25 Tienerkamp 29-31 Mannendag 31

JUNI Dutch-Caribbeanrally 6-7 Vrouwendag 13 Sprekersdag 14 Veldvoetbaltoernooi (AJV) 4 Gezinnenkamp 19-21 Open dag 21

Preverkenners Zomerkamp (België) 1-10 Generale Conferentie, VS 2-11

JULI Vonkjes Zomerkamp (België) 1-10

SEPTEMBER The One project in Nederland 5-6

AUGUSTUS Summer School

10-13

ONBEPERKT HOUDBAAR?

COLOFON

Als tieners werden we in de natuurkundeles uitgedaagd om een apparaatje te ontwerpen dat altijd uit en door zichzelf zou blijven bewegen, een zogenaamde perpetuum mobile. Ik vond dit een uitdagende opdracht en heb de docent verschillende ontwerpen op papier gegeven die een poging in de richting

waren. ‘Goed geprobeerd, maar helaas …’ was steeds zijn reactie. Waarmee hij wilde aantonen dat zo’n apparaatje nooit zal bestaan. Omdat er door wrijving altijd energie verloren gaat en het apparaatje tot stilstand komt.

Op de een of andere manier lijkt het geloof in de ‘perpetuum mobile van het leven’ behoorlijk hardnekkig.

Duurzaamheid is belangrijk voor de Adventkerk. Ook Advent werkt mee aan een betere wereld, daarom wordt het gedrukt op papier dat het resultaat is van verantwoord bosbeheer. Onze drukker gebruikt inkten op plantaardige basis en machines draaiend op groene stroom.

REDACTIE

Hoofdredacteur Tom de Bruin Eindredacteur Lydia Lijkendijk Redactieraad Joanne Balk, Reinder Bruinsma, Rudy Dingjan, Christle Jasinta, Henk Koning, Matthijs Nagtegaal, Marie Rahajaan, Jeroen Tuinstra en Nelske Verbaas Correctoren Megen Molé en Nelske Verbaas Vormgeving [email protected] Druk Van de Ridder - VdR Druk en print Oplage 3000 exemplaren Verschijningsfrequentie 4 maal per jaar

Het sterven van de mens wordt dan geplaatst in de idee van reïncarnatie. De realiteit van ons leven is echter haar houdbaarheid, haar eindigheid. We hebben allen te maken met de wet van entropie, wat zoveel wil zeggen als: ‘geen onderhoud, dan vervalt het vanzelf.’ Geen sport, dan komt dat buikje er vanzelf. Geen ‘sportonderhoud’ met onze Schepper, dan kunnen we ons leven als een perpetuum mobile op onze buik schrijven. Onbeperkt houdbaar, als mens? Kan dat? Ja, door erop te vertrouwen dat mijn Schepper aan mijn

vervallen lichaam en geest weer een nieuwe start zal geven. Doordat we met Christus zijn gestorven en met hem zijn opgestaan tot eeuwig leven!

Ds. Wim Altink

REDACTIEADRES

Amersfoortseweg 18, 3712 BC Huis ter Heide Tel. Landelijk Kantoor: 030 – 6939375 | E-mail [email protected] Web www.adventist.nl of www.adventist.be

GIFTEN

Advent wordt gerealiseerd dankzij uw giften. Giften specifiek voor kerkblad Advent/@vent NL95RABO0117287253 t.n.v. Kerkblad Advent Overige giften NL47RABO0117777773 t.n.v. Kerkgenootschap der Zevende-dags Adventisten Voor financiële zaken, inclusief donaties en wilsbeschikkingen, neem contact op met I. Schorea: [email protected]

INHOUD/ONBEPERKT HOUDBAAR

april 2015 |

3

04

10

12

20

PASEN

VLEESVERLATEN

ECOLOGIE

GROTE-OPDRACHTFESTIVAL

VERDER IN DIT NUMMER 07 OP BEZOEK BIJ ALPHEN DC 08 NIEUWS UIT DE WERELDKERK 13 SUMMER SCHOOL 2015 14 HET GEHEUGEN VAN DE KERK 20 OVERLIJDENS- EN DOOPBERICHTEN

38

ONBEPERKT HOUDBAAR

24 DE FINANCIËlE STAND VAN ZAKEN 28 RENTMEESTERSCHAP 32 RESULTATEN ONDERZOEK ADVENT/@VENT 36 VERDIEPING BIJ DE SABBATSCHOOL 40 TIEN JAAR ARK

REFLECTIE/PASEN

april 2015 |

4

PASEN:

NIET ZIEN MAAR LUISTEREN Tekst/ds. Tom de Bruin

Velen van ons zijn bekend met de aloude verhalen uit de Bijbel. Kerst gaat over de geboorte van het kindje; Pasen over dood en opstanding. Hoe verrassend is het om soms met een andere bril op te kijken, of met andere oren te luisteren. En nieuwe inzichten op te doen. Zoals deze: dat Pasen niet over het kruis gaat, maar over een gordijn!

PASEN/REFLECTIE

ONZICHTBAAR

Ik was er niet toen Jezus stief. Wij allemaal niet. En Lucas schrijft er maar honderdtien woorden over. Maar dat maakt niet uit, want er was toch niets te zien. Het lijden, de pijn, het bloed, Jezus’ zware last: allemaal onzichtbaar. Het was donker. Veel christenen bouwen hun geloof op lijden. Er verschijnen regelmatig populaire films of toneelstukken die het lijden van Jezus verheerlijken, denk maar eens aan The Passion of the Christ,

geregisseerd door Mel Gibson. Zo maken wij van het goede nieuws slecht nieuws. Eerst romantiseren we het lijden van Jezus, dan loven we ons eigen lijden om gered te worden, en vergeet niet het lijden en de vervolging in de eindtijd. Zonder lijden, zo denken velen, geen redding. Uiteraard was er lijden toen Jezus stief, en natuurlijk hoort lijden helaas bij het leven. Maar heeft u het door? Het lijden was onzichtbaar. Pas toen het lijden voorbij was, werd het licht.

KRACHT

Als ik in Gods schoenen had gestaan, deed ik het misschien anders. Ik richtte de volle spotlights op Jezus toen hij aan het kruis hing, zodat de hele wereld

/DE KRACHT VAN

HET KRUIS BRENGT BEVRIJDING IN ONZE HARTEN kon zien wat er gebeurde. En dan, na zijn dood, donker. Niet voor een paar uur, maar gedurende het hele paasfeest. Dan had iedereen door dat er iets bijzonders gebeurde. Dan werd iedereen overduidelijk met zijn neus op de feiten gedrukt. Maar God werkt anders. Hij gebruikt het kruis en de duisternis als een bron van kracht. De Joodse leiders vertrekken al huilend, zij weten dat ze iets verkeerds deden. De Romeinse officier maakt als eerst de positieve kracht van het kruis mee. Hij is de eerste die daardoor bekeerd wordt, en miljoenen volgen hem. De kracht van het kruis brengt bevrijding in onze harten.

LUISTER

Het kruis zou het einde van het christendom geweest kunnen zijn. Het had desastreus kunnen aflopen met de mensen. Maar dat is niet het geval. We hoeven niet eens

verder te lezen over de opstanding van Jezus om dat te ervaren. Jezus is dood en je kunt niets zien. Maar wat hoor je? Drie kilometer verderop gebeurt er iets luidruchtigs. Een gordijn dat scheurt. Het voorhangsel in de tempel is doormidden. Hét symbool van de scheiding tussen God en ons is er niet meer. Jezus is dood en er is geen gordijn meer tussen u en God. De weg naar God is open, zonder belemmeringen. Het is donker, we kunnen niets zien. Dus moeten we wel luisteren. Luister alstublieft. Luister naar dat gordijn dat scheurt. Let niet op de kleermakers van het kwaad die het gordijn weer heel willen maken. Laat niemand u ervan overtuigen dat u zo’n zondaar bent dat er een grote muur is tussen u en God.

NIEUW LEVEN

Jezus’ dood heeft de weg vrijgemaakt. Deze dood heeft, zoals de NBV het zegt, ‘een nieuw leven gebaand, door het voorhangsel heen’ (Hebreeën 10:20). De weg naar God is vrij, alle obstakels zijn weg, het gordijn is er niet meer. Dit is het verhaal van Pasen. Dit is het verhaal van Golgotha. Maar het komt niet van de Golgothaberg, maar van de tempelberg. Het verhaal van Pasen gaat niet over een kruis maar over een gordijn. En daarom leert Hebreeën: ‘Vrienden, we kunnen vol vertrouwen de ware heilige tent van God binnengaan. Jezus heeft dat voor ons mogelijk gemaakt met zijn bloed. Door zijn dood maakte hij voor ons de weg vrij. Daardoor kunnen wij nu bij God komen’ (Hebreeën 10:20). Wij kunnen allemaal de heilige tent van God binnengaan. Wij kunnen bij God komen. Het is Pasen. Jezus is gestorven. Het gordijn houdt ons niet meer tegen. Laten we God prijzen voor deze nieuwe weg naar hem.

5 aprilr 2015|

H

et paasverhaal over Jezus’ dood is kort maar ontzettend krachtig. De Bijbel in Gewone Taal vertelt het zo: ‘Om ongeveer twaalf uur ’s middags werd het opeens donker in het hele land. Drie uur lang bleef het donker, omdat de zon geen licht gaf. En in de tempel scheurde het gordijn voor de heilige zaal doormidden. Toen riep Jezus: “Vader, mijn leven is in uw handen!” Dat waren zijn laatste woorden. Zo stierf hij. De Romeinse officier die bij het kruis stond, zag wat er gebeurde. Hij eerde God en zei: “Geen twijfel mogelijk! Die man hoorde bij God!” En alle mensen die waren komen kijken, gingen huilend weer naar huis. De leerlingen van Jezus stonden een eind verderop te kijken. Ze stonden bij de vrouwen uit Galilea die met Jezus meegekomen waren’ (Lucas 23:44–49). Meer vertelt Lucas niet. Jezus is dood, en Lucas schrijft er honderdtien woorden over. Onvoorstelbaar. De grote profeet, de alwetende leraar, de redder van de wereld is dood en Lucas schrijft honderdtien woorden op! Het had zo een Facebookpost kunnen zijn. Sterker is nog dat Lucas niets religieus zegt. Nergens staat er ‘en zo stierf Jezus voor de zonden van de wereld.’ Lucas maakt geen woord vuil aan het lijden dat Jezus zou hebben doorstaan. Dat vind ik heel interessant, laat ik u vertellen waarom.

MYSTERY GUEST/ALPHEN DC

april 2015 |

6

Regelmatig bezoekt de mystery guest van Advent op sabbatmorgen een willekeurige gemeente in Nederland en beschrijft de opgedane ervaringen. In deze artikelenreeks maken wij een dwarsdoorsnede van de verschillende soorten gemeenten. Van het traditionele kerkgebeuren en de diversiteit van allerlei multiculturele gemeenten en church plants tot wat er verder allemaal aan groepen is.

OP BEZOEK BIJ

ALPHEN DC

De bestemming is vandaag Alphen DC. De toevoeging ‘DC’ intrigeert me. Wil Alphen zich meten met de hoofdstad van Amerika, Washington DC? Zijn er associaties met de Australische hard rockband AC/DC? DC als afkorting voor gelijkstroom (direct current)? Op deze stormachtige sabbat helpt degene die ons ontvangt ons direct uit de droom: DC staat voor Direction Christ, richting Christus. Tekst/Mystery Guest

D /ALPHEN DC:

ONGEDWONGEN, HARTELIJK, BETROKKENHEID VAN JONG EN OUD

eze toevoeging aan de naam is meteen een mooie samenvatting van het doel van deze gemeente-in-wording. De groep is voor een deel ontstaan uit onvrede. Enkele gezinnen uit de regio die het niet meer zo naar hun zin hadden in hun eigen gemeente gingen ergens anders kerken of bleven thuis. Maar op een gegeven moment bleek dat toch ook niet te zijn wat ze graag wilden. Ze zochten elkaar op, het klikte en ze besloten regelmatig bij elkaar te komen.

EIGEN INITIATIEF EN INZET Omdat er nog geen sprake is van een officiële gemeente, kan de groep geen gebruikmaken van reguliere sprekers. Dat maakt dat de groep grotendeels afhankelijk is van eigen initiatief en inzet. Het programma op sabbat wordt om de beurt door een van de betrokken gezinnen verzorgd. Naast het gewone kerkelijke gebeuren tracht men zich nuttig te maken voor de gemeenschap in de directe omgeving. Op het moment dat wij aankomen is een

ALPHEN DC/MYSTERY GUEST

KERNWOORDEN deel van de groep daadwerkelijk in de buurt actief. Later sluiten zij zich aan voor de dienst. Activiteiten die de leden ondernemen zijn bijvoorbeeld sociaal bezoek aan een psychiatrische instelling, fondsenwerven voor ADRA, kerstpresentjes uitdelen in de buurt en een gezondheidsproject.

ONGEDWONGEN

We worden hartelijk ontvangen. Ongedwongen, koffie, vrolijke gesprekken. Onlosmakelijk verbonden aan een bezoek aan een andere gemeente is het weerzien met oude bekenden. Terwijl uit de zaal al muziek komt van een zanggroepje en de band, gaat iedereen langzamerhand naar binnen. In het zaaltje staan de stoelen in een halve cirkel om de plek waar het podium is. De sfeer blijft ongedwongen, er is geen formele opening, iedereen zoekt geleidelijk zijn plekje op en gesprekken komen ten einde.

JONGE MENSEN

Zang onder begeleiding van een band, keyboard, drumstel en accordeon. Twee jongens die voorzingen. Voordat het openingsgebed wordt uitgesproken is er gelegenheid voor iedereen om iets in te brengen om voorbede voor te vragen. Dat is tegelijk een moment om bijzondere gebeurtenissen uit de week met elkaar te delen.

Een jongere, ik schat hem een jaar of 16 à17, spreekt een gebed uit waarin hij alle ingebrachte punten verwerkt. Er is veel zang en muziek. Samenzang uit de opwekkingsbundel, een gastoptreden van een zangeres uit een andere gemeente, een duet van vader en zoon. Alles zeer gevarieerd. En vooral levendig. Het feit dat jonge mensen zo betrokken en actief zijn en zich vrij voelen om te zingen en te bidden in het openbaar maakt veel indruk.

BEZINNING

Een vrije discussie over het onderwerp van het sabbatschoolboekje

Terugkijkend op een uiterst plezierige en gezegende ochtend zijn de kernwoorden die me bijblijven: ongedwongen, hartelijk, betrokkenheid van jong en oud. Ik heb er natuurlijk niets over te zeggen, maar wat mij betreft verdient Alphen DC zeker een vaste plaats in de Adventfamilie in Nederland. Voor meer informatie, kijk op www.Alphen-DC.eu en facebook Alphen DC.

Mystery Guest bezoekt adventgemeenten en doet daarvan verslag in Advent. Mystery Guest komt altijd incognito.

7 april 2015 |

en de vertoning van een filmpje over het belang van vriendschap vormen de momenten van bezinning op deze morgen. Enerzijds het traditionele lesboekje, anderzijds de moderne media; het is een boeiende combinatie. Een traditioneel element is ook de collecte, opgehaald door een van de jongste deelnemers. Na afloop is er gelegenheid gezellig na praten. Daar blijkt maar weer hoe klein en verbonden de Adventgemeenschap is. Of misschien kun je beter zeggen: het lijkt soms wel een grote familie.

NIEUWS/UIT DE WERELDKERK

april 2015 |

8

ELEKTRONISCH STEMMEN/ GENERALE CONFERENTIE

V

eel stemmingen tijdens een wereldcongres (Generale Conferentie) van de Adventkerk vinden plaats door hand opsteken. In de meeste gevallen is telling van afzonderlijke stemmen niet nodig omdat duidelijk is dat voor- of tegenstemmers in de meerderheid zijn. Maar soms moet dat wel gebeuren en dat kan dan een nogal langdurige en soms ook niet erg nauwkeurige procedure zijn. Als in het verleden met briefjes werd gestemd, moest ook geruime tijd op de uitslag worden gewacht.

Tijdens de volgende Generale Conferentie in San Antonio in juli a.s. kunnen de ruim tweeduizend afgevaardigden voor het eerst elektronisch stemmen. Elke afgevaardigde krijgt de beschikking over een stemkastje dat hem of haar in staat stelt discreet zijn of haar stem uit te brengen. Deze nieuwe stemmethode zou vooral van belang kunnen zijn als gestemd wordt over de toekomstige toelaatbaarheid van de inzegening van vrouwelijke predikanten. Door te stemmen bij handopsteking zouden grote blokken afgevaardigden aan een enorme pressie van hun leiders blootgesteld kunnen zijn. Dat wordt nu voorkómen.

Nederland wordt op de Generale Conferentie vertegenwoordigd door twee medewerkers en twee leden. Ds. Wim Altink en Istrahel Schorea zijn benoemd in de categorie employés, en Frensly Panneflek en Megen Molé gaan als lid. Renate Hazel en ds. Bert Nab zijn uitgenodigd als gasten. Zij kunnen helaas geen gebruik maken van de elektronische stemkastjes.

ADVENTKERK/ OPEN OP ZONDAG!

D

e Huntsville First Seventh-day Adventist Church in Huntsville (Alabama, VS) heeft de controversiële beslissing genomen om voortaan op zondagmorgen een kerkdienst te houden voor de plaatselijke bevolking. In deze ‘kom-zoals-je-wilt’-diensten (no suits, no ties, just Jesus) mikt de kerk vooral op onkerkelijken die het maar gek zouden vinden om op een zaterdagmorgen naar een kerk te gaan.

Volgens ds. Debleaire K. Snell, de leider van het pastorale team van deze snel groeiende Adventkerk, zal de zondagdienst korter en informeler zijn dan de dienst op sabbatmorgen. Snell en zijn collega’s laten er geen twijfel over bestaan dat hun gemeente een sabbatvierende gemeenschap is en blijft. Maar tegelijkertijd willen zij alles proberen om de drempel voor niet-kerkelijken om hun kerk te bezoeken zo laag mogelijk te maken. Het initiatief heeft heel wat kritiek gekregen, maar wordt gesteund door het hoofdkantoor van de kerk in Amerika.

Pastor Debleaire K. Snell, Senior Pastor.

BINNEN EN BUITENLANDS/NIEUWS

Tekst/Reinder Bruinsma

H

et Algemeen Kerkbestuur van het Kerkgenootschap der Zevende-dags Adventisten laat weten dat zij een vergadering van afgevaardigden bijeenroept voor een tussentijds evaluatiecongres op zondag 20 september 2015 om 10.30 uur. Op dit congres worden geen besluiten genomen, maar vindt een evaluatie plaats van het ingezette beleid op basis van de aanbevelingen en besluiten van het congres van afgevaardigden in 2012. De vergadering vindt plaats op het terrein van het Kerkgenootschap der Zevende-dags Adventisten, Amersfoortseweg 18, 3712 BC Huis ter Heide.

Met deze aankondiging is voldaan aan de publicatieplicht die het Algemeen Kerkbestuur heeft ten aanzien van de convocatie zoals verwoord in artikel 8 sub 2 van de statuten van het kerkgenootschap.

DE ELLEN WHITESTRAAT/ DOMINICAANSE REPUBLIEK

O

nlangs bracht ds. Ted Wilson, de voorzitter van de adventistische wereldkerk, een bezoek aan de Dominicaanse Republiek. Tijdens zijn bezoek vond in de 127.000 inwoners tellende stad La Romana een eenvoudige openluchtplechtigheid plaats. Daarbij werd een straat omgedoopt in de Elena G. de White Street. Voor zover bekend is dit de enige straat in de wereld die is genoemd naar Ellen White, één van de oprichters van de adventkerk. Wilson dankte de burgemeester van La Romana voor alles wat hij doet om de vrijheid van godsdienst in zijn gemeente te bevorderen. Aan het slot van de ceremonie deed de burgemeester nog een aankondiging die iedereen totaal verraste. De plaatselijke Adventkerk krijgt de beschikking over een stuk bouwgrond ter waarde van ruim 100.000 dollar om een nieuwe kerk te kunnen bouwen.

Ds. Ted Wilson onthult het naambordje van de Ellen Whitestraat.

9 april 2015 |

AANKONDIGING/ VERGADERING VAN AFGEVAARDIGDEN

ONBEPERKT HOUDBAAR/MILIEU

april 2015 |

10

ZORGEN VOOR DE Voor een christen bestaat de zin van het leven uit zorgen voor de wereld. Een goed rentmeester zijn voor de aarde en alles wat daarop is, dat is wat God primair van zijn mensen verlangt. Als we het hebben over rentmeesterschap, hebben we het vaak meteen over geld en over tienden geven. Maar hoe zit het met dat zorgen voor de aarde? Tekst/ds. Tom de Bruin

T

oen ik op Newbold College zat, was ik lid van de NSA. Dat is niet de afkorting van de Amerikaanse organisatie die alles in de gaten houdt, maar van de Newbold Student Association, de studentenvereniging van Newbold. Hoewel de NSA een aardig budget had, omdat alle studenten contributie betaalden, ging het met Newbold zelf financieel heel wat minder goed. Daarom wilden wij het College wat helpen. We bedachten een plan om niet alleen Newbold te helpen, maar meteen de hele wereld:

DE TAAL VAN HET GELD

Veel mensen dragen duurzaamheid een warm hart toe, maar schrikken terug voor het prijskaartje dat eraan hangt. Biologische producten die verbouwd zijn met oog voor people, planet & profit zijn duurder en soms zelfs veel duurder dan kiloknallerkip of verantwoorde tomaten. Voor mensen met een krappe beurs kan het lastig zijn om duurzame keuzes te maken in de winkel, maar ook voor anderen spreekt geld klare taal. Gelukkig kunnen verantwoorde keuzes en geld besparen ook samengaan. Nu geld op de bank in de huidige tijd zeer slecht rendeert, is het aanschaffen van zonnepanelen of een zonneboiler financieel aantrekkelijk. Het rendement van zonnepanelen is zo’n 6 à 7 procent. Dat is al snel 5 procent meer dan op de bank en het milieu is erbij gebaat. Op bijvoorbeeld www.consumentenbond.nl kunt u meer informatie vinden over zonnepanelen.

we wilden een windmolen bouwen. De elektriciteit die de windmolen zou opwekken, wilden we schenken aan het College. Newbold ligt namelijk in een deel van Engeland dat heel geschikt is voor windmolens. We hadden alles al geregeld en zelfs toestemming gekregen van de gemeente. Toch staat die windmolen er nu niet. Waarom niet? Toen het uiteindelijk op stemming aankwam, zei één van de studenten: ‘Waarom zouden we aan het milieu denken als Jezus toch gauw terugkomt?!’ Dat argument had zoveel draagkracht bij mijn medestudenten dat de uitkomst van de stemming een ‘nee’ werd. De windmolen werd van tafel geveegd.

RAAR

Ik moet eerlijk bekennen dat ik die stemming toen heel raar vond, en ik vind het nog steeds raar. Ik vind het eigenlijk gewoon onchristelijk. Ecologie, zorgen voor het milieu, is een essentieel onderdeel van het geloof. Sterker nog: ik ben er volledig van overtuigd dat zorgen voor de aarde juist voor adventisten heel belangrijk zou moeten zijn. Misschien vindt u dat een vreemde stelling, maar lees eens mee in Leviticus 25: ‘Zes jaar achtereen mogen jullie je land inzaaien, je wijngaard snoeien en de oogst binnenhalen. Maar het zevende jaar moeten jullie het land laten rusten. Het is een sabbatsjaar dat aan de HEER gewijd is. Je mag dan

MILIEU/ONBEPERKT HOUDBAAR

DE SABBAT

Is het niet heel bijzonder dat naast de mensheid, ook het land een sabbat krijgt? Terwijl wij zes dagen werken en dan één dag rusten, werkt het land zes jaar en krijgt dan één jaar rust. Het ligt voor de hand dat dit rustjaar hetzelfde doel heeft als onze rustdag: bijkomen, herstellen, opnieuw krachten verzamelen. Voor mij zit hier een belangrijk principe achter: God heeft zorg voor heel zijn schepping en wij horen mee te helpen. Sterker nog: wij zijn de rentmeesters en horen zorg te dragen voor alle delen van Gods schepping die wij in beheer hebben. Maar het gaat nog verder dan dat. Het geloof geeft zin aan het leven, en de Bijbel en God zijn de bron voor antwoorden op onze levensvragen. Waarom zijn we hier? Wat is de zin van het leven? Een goede plek om te beginnen met zoeken naar de antwoorden op deze vragen is bij het begin, bij de schepping. Immers, God schiep de mens om een reden, en die reden is dan automatisch een reden voor ons bestaan.

ZORGEN VOOR EDEN

Waarom God de mensen schiep, staat niet klip en klaar in de Bijbel. Maar de schrijver van Genesis suggereert wel heel sterk dat de mens juist in Eden geplaatst werd om voor Eden te zorgen. Als God besluit mensen te maken, zegt hij: ‘Laten wij mensen maken die ons evenbeeld zijn, die op ons lijken; zij moeten heerschappij voeren over de vissen van de zee en de vogels van de hemel, over het vee, over de hele aarde en over alles wat daarop rondkruipt’ (Genesis 1:26). De mens wordt gemaakt en krijgt meteen een taak mee: zij moeten heerschappij voeren over de aarde en alles daarop. Dat die heerschappij ‘zorgen voor’ betekent, wordt een hoofdstuk verderop meteen duidelijk: ‘God, de HEER, bracht de mens dus in de tuin van Eden, om die te bewerken en erover te waken’ (Genesis 2:15).

WERKEN OP AFSTAND Werken waar, wanneer en hoe je wilt, dat is Het Nieuwe Werken. Niet de aanwezigheid op kantoor telt, maar de resultaten die je haalt. Het Nieuwe Werken (HNW) is ontstaan om innovatie mogelijk te maken – nieuwe ideeën ontstaan meestal niet tussen 9 en 5 en ook een buitenkantoorse omgeving doet wonderen voor de geest. Daarnaast spaart HNW kosten én milieu. Als niet iedereen altijd naar kantoor hoeft te komen, scheelt dat kilometers, treinkosten en CO²-uitstoot. Skypen, bellen via internet, eventueel met beeld erbij, en ‘vergaderbellen’ maken HNW mogelijk. Datzelfde geldt voor digitale middelen als ‘dropbox’ waarmee je gemakkelijk bestanden kunt delen of er gezamenlijk aan werken. Ook medewerkers van het Landelijk Kantoor van de Adventkerk kunnen op afstand werken. Zij kunnen thuis inloggen, waardoor zij niet altijd op kantoor hoeven komen om hun werk te doen. Wilt u meer weten over HNW als verschijnsel of hoe u het kunt toepassen in uw eigen werk, kijk dan op www.overhetnieuwewerken.nl.

/WE PRATEN OVER DE

SCHEPPING IN PLAATS VAN DAT WE ERVOOR ZORGEN Het lijkt wel alsof de mens gemaakt is om voor de rest van de schepping te zorgen. Alsof de reden van ons bestaan ligt in het zorgen voor de schepping. De primaire taak van de mens is rentmeester-zijn van Gods schepping.

DE SCHEPPING

Milieubewustzijn, ecologie, werd de mens meegegeven bij de schepping. Het is heel jammer dat veel mensen deze zorg voor het milieu associëren met politieke of maatschappelijke stromingen, die vaak antichristelijk zijn, in plaats van met christenen en de manier waarop zij in de wereld staan. Bewust omgaan met de aarde blijft voor christenen de basis waarop alles staat – alleen dat lijken we soms te vergeten. Het lijkt alsof christenen soms zo druk zijn met de discussie rondom schepping, evolutie en geloofspunten dat ze vergeten bezig te zijn met Gods schepping. We praten over de schepping in plaats van dat we ervoor zorgen.

11 april 2015 |

je land niet inzaaien, je wijngaarden niet snoeien, het koren dat vanzelf opkomt niet als oogst binnenhalen en niet de druiven oogsten van je ongesnoeide wijnstokken. Het moet een jaar zijn van volstrekte rust voor het land’ (Leviticus 25:3–5). De Israëlieten krijgen dus een gebod van God om het land ook een sabbatsrust te geven.

ONBEPERKT HOUDBAAR/MILIEU FILISTIJNEN God zette mensen op de aarde om ervoor te zorgen. Voor de bomen, de mensen, de dieren, de zee. De mens moet de aarde bewerken en erover waken. Maar als we eerlijk zijn, lijkt het alsof de mensheid de aarde eerder verwoest. De mens buit de aarde uit. De aarde gaat naar de Filistijnen, en dat is uitsluitend aan onszelf te danken. Het eerste wat God aan de mensen vroeg, de eerste opdracht die we hebben, is het bewerken van en waken over de aarde. Dat zou onze eerste prioriteit moeten zijn.

PRAKTIJK

Op heel veel verschillende manieren kunnen we die prioriteit in de praktijk brengen. Misschien brengen de kaders u op ideeën. Maar het begint bij het principe, bij het antwoord op de belangrijkste vraag die we onszelf kunnen stellen: ‘Waarom zijn we hier?’ God vertelt ons dat we hier zijn om te zorgen voor de aarde. Nu ik dit weet, denk ik dat ik toch bepaalde dingen moet veranderen en anders om moet gaan met de aarde. Dat ik mijn levensstijl moet aanpassen, dat ik mijn gedrag moet aanpassen, dat ik mijn prioriteiten anders moet stellen. Dat is een hele uitdaging, maar samen met God ga ik die uitdaging graag aan, en probeer ik meer te leven zoals ik gemaakt ben om te leven.

/BIJNA 90% VAN

AL HET DRIJVENDE MATERIAAL IN DE OCEAAN IS PLASTIC

PLASTICSOEP Niet iedereen is ervan doordrongen dat het van belang is goed op de aarde te passen. Voor onszelf, maar ook voor toekomstige generaties. Een groot probleem is de vervuiling van de wereldzeeën door de zogenaamde ‘plasticsoep’, ook wel de ‘kunststofarchipel’ genoemd. Vervuiling komt overal voor, maar de grootste drijvende vuilnisbelt is te vinden in de Grote of Stille Oceaan waar afval bijeendrijft door de zeestroming. Het gaat naar schatting om een gebied ter grootte van 34 keer Nederland. De polymeren uit de plastics komen terecht in de voedselketen doordat zeedieren en vogels de substantie aanzien voor plankton. Zo verstoort en bedreigt dit afval het leven en welzijn op aarde. Organisaties als Greenpeace en de Plastic Soup Foundation voeren campagne om deze vervuiling tegen te gaan. Zelf kunt u bijdragen door uw afval te scheiden en te zorgen dat u geen afval in de natuur achterlaat. Dat betekent ook: geen ballonnen oplaten bij gedenkwaardige momenten omdat de resten ervan levensbedreigend zijn voor dieren en bovendien de natuur vervuilen.

Kyle Thiermann / Surfingforchange.com

april 2015 |

12

ONTWIKKELING/SUMMER SCHOOL

INSCHRIJVING SUMMER SCHOOL 2015 GEOPEND

De Adventkerk werkt aan de ontwikkeling van haar leden. Kennis opdoen en overdragen hoort daarbij. De filosofie van de kerk is dat het opdoen van nieuwe inzichten en vaardigheden bijdraagt aan het geluk van mensen. En dit draagt bij aan de groei en bloei van de kerk. De Summer School is een succesvol initiatief dat past bij deze filosofie. Lees wat er in 2015 op het rooster staat van de Summer School.

V

an 10 tot en met 13 augustus 2015 vindt de derde editie plaats van de Summer School, de zomeracademie van onze kerk. Mensen van alle leeftijden kunnen op Oud Zandbergen terecht om in een ontspannen omgeving een meerdaagse cursus te volgen. Het cursusaanbod is gevarieerd en belangstellenden van binnen en buiten de kerk zijn van harte welkom.

DRIE TRAJECTEN

De cursisten van de Summer School kunnen kiezen uit drie trajecten:

VERDIEP JE GELOOF > prof. dr. Willem van Rhenen De factoren samen-zijn, autonoom-zijn en competent-zijn geven zin aan het werkzame leven, aldus de arbeids- en organisatiepsychologie. Wat betekenen deze thema’s in relatie tot uw geloof en uw kerkgemeente? Wat geeft zin aan úw leven? Zoek mee naar verdieping.

AMOS EN DE DRIEËNGELENBOODSCHAP > prof. dr. Rudy Van Moere Amos was verontwaardigd over Israëls gebrek aan medemenselijkheid

en oprecht godsdienstig gedrag. Hij sprak en schreef daar meeslepend over. Hij kondigde het volk de spoedige komst van Gods dag aan. Zijn hele boodschap is onvoorstelbaar verwant aan Openbaring 14:6-12. En nu nog brandend actueel! FOTOGRAFIE > Marleen de Man Leer in een allesomvattende fotografiecursus alle ins en outs van de fotografie. Neem uw (bij voorkeur) spiegelreflex- of systeemcamera mee en leer écht betere foto’s maken.

PRIJZEN EN INSCHRIJVING Aanmelden voor de Summer School is mogelijk vanaf 5 maart. De early bird-prijzen, geldig tot en met 1 juni, bedragen €225. Studenten betalen €100. Na 1 juni bedragen de prijzen resp. €275 en €175. De inschrijving sluit op 1 juli. Neemt u een introducé mee die geen lid is van de Adventkerk, dan betaalt u beiden €150 voor het traject (na 1 juni €195). Wilt u samen met uw partner komen, dan kunt u gebruikmaken van de partnerkorting en krijgt u beiden €50 korting op de prijs.

BIJ DE PRIJS INBEGREPEN

De prijs is all inclusive. Inbegrepen zijn: de cursus van uw keuze, de studiematerialen, overnachting (in het Vormingscentrum op basis van een tweepersoonskamer, of in uw eigen tent/caravan op het terrein), alle consumpties en maaltijden. Wilt u meer comfort dan het Vormingscentrum of een kampeerplek kan bieden, dan kunnen wij een hotelaccommodatie voor u regelen. De toeslag voor een hotelkamer bedraagt €135 per persoon op basis van een tweepersoonskamer. Vervoer van en naar het hotel en tussen het hotel en Oud Zandbergen verzorgen wij niet voor u, daar moet u zelf in voorzien. Ontbijten doen we gezamenlijk op Oud Zandbergen.

AANMELDEN

Wilt u deelnemen aan de Summer School, dan kunt u zich aanmelden via adventist.nl/ summer-school-2015. Uw aanmelding is definitief wanneer uw inschrijvingsformulier binnen is, evenals uw aanbetaling van €150, of €50 voor studenten. U kunt het bedrag, tegelijk met de aanmelding, voldoen via iDeal. U ontvangt een aanmeldingsbevestiging per mail. Daarin staat ook hoe u het resterende inschrijfgeld kunt voldoen.

MEER INFORMATIE

De Summer School heeft een beperkte capaciteit. Wilt u zeker zijn van deelname, meld u dan snel aan. Wilt u vooraf meer informatie? Belt u dan met Kalin Li via (030) 693 9375. Of stuur haar een mail: [email protected]. We zien uw aanmelding graag tegemoet, u bent van harte welkom!

13 april 2015 |

Wilt u alleen een dagticket, dan betaalt u €195 voor een vierdagenpas. Overnachtingen en ontbijt zijn dan niet inbegrepen, de overige maaltijden wel.

GESCHIEDENIS/ARCHIEF

april 2015 |

14

HET BELANG VAN HISTORISCH MATERIAAL

SHANA HET GEHEUGEN VAN DE KERK

Dankzij de inzet van vrijwilligers met interesse in de geschiedenis, is het historisch archief van de Adventkerk een rijke en goed bewaarde bron van informatie. In tegenstelling tot wat veel mensen denken, is bezig zijn met het archief geenszins een stoffige aangelegenheid. ‘De verhalen achter de vondsten zijn prachtig.’ Tekst/ds. Gerard Frenk

H

et is 1973. Het Kerkgenootschap der Zevende-dags Adventisten heeft een ingrijpende bestuurlijke reorganisatie achter de rug. De bestuurslagen onder de naam ‘Noord Nederlandse Conferentie’ en ‘Zuid Nederlandse Conferentie’ zijn opgeheven. De kerk wordt voortaan centraal bestuurd door de Nederlandse Unie. De overgang heeft nogal wat voeten in de aarde. Twee kantoren moeten verdwijnen. Het hoofdkantoor van de Noord Nederlandse Conferentie houdt grote schoonmaak. Het blijkt niet nodig alle dossiers en de hele correspondentie te bewaren. Er zijn immers duplicaten aanwezig op ‘de Unie’; het tegenwoordige Landelijk Kantoor. Zo ontstaat er in en achter de kerk aan de Keizersgracht in Amsterdam, waar ook de Noord Nederlandse Conferentie kantoor houdt, een ‘afvalberg’ van papier. Ds. Henk van Rijn is op dat moment predikant van de gemeente Amsterdam. Hij realiseert zich dat met de afvoer van dit ‘afval’ mogelijk historisch belangrijk materiaal verdwijnt. Hij laadt de achterbak van zijn auto enkele keren vol en zo ontstaat de voorloper van het huidige documentatiecentrum van de kerk bij hem thuis. ‘Ik las het met rode oortjes’, zegt Van Rijn. ‘En natuurlijk werd ik door het toenmalige bestuur van de kerk met wantrouwen bejegend, want zij waren bang dat ik zaken zou rondvertellen die daar niet voor bestemd waren.’

EEN EERSTE POGING

Van Rijn is niet de enige die de noodzaak onderkent aandacht te schenken aan het bewaren van historisch materiaal. In 1979 komen ds. Dieter Versteegh, ds. Henk Koning, de ouderling van Huis ter Heide Jan Geerlings en Van Rijn op eigen initiatief bijeen om zich hierover te buigen. In 1981 richten zij de stichting ‘Oud Advent’ op, later ‘Stichting Historisch Archief Nederlandse Adventkerk’ (SHANA). Zij bespreken dit met het bestuur van het Landelijk Kantoor dat na enige aarzeling akkoord gaat. Notaris Van Nielen uit Wijk bij Duurstede stelt de statuten op, maar toch strandt het initiatief. Er is gebrek aan wederzijds vertrouwen. Archieven bevatten nu eenmaal ook gevoelige informatie en het is altijd de vraag hoe en wanneer deze toegankelijk wordt. Ondertussen gaat vooral Van Rijn door met het verzamelen van historisch belangrijk materiaal. Zijn vondsten worden in de loop der jaren uitgewerkt in korte artikelen in het kerkblad Advent. Een hele serie daarvan is nu te vinden op de website van SHANA: Shana.adventist.nl.

EEN ECHT BEGIN

Een nieuwe fase breekt aan wanneer ds. Reinder Bruinsma in 2002 voorzitter wordt van het kerkgenootschap. Zijn interesse in (kerk)geschiedenis staat buiten kijf, zo blijkt ook uit zijn promotie aan de universiteit van Londen met het proefschrift

ARCHIEF/GESCHIEDENIS

die op basis van een overeenkomst door het kerkgenootschap aan haar worden overgedragen.

STOF

Wat gebeurt er nu precies bij SHANA? Op die vraag antwoordt Wim Willems: ‘Stof verplaatsen!’ Hij kan het weten. Als vrijwilliger heeft hij zich de afgelopen jaren letterlijk een weg gebaand door dikke lagen stof op oude ordners. En figuurlijk, door hun inhoud te verplaatsen vanuit vochtige krochten naar een droge ruimte. Daar wordt het materiaal ‘gefilterd’ op historisch waardevol materiaal om daarna te worden gecatalogiseerd en veilig opgeborgen. In een verder stadium draagt SHANA het zo ontstane archief over aan Het Utrechts Archief voor professionele bewaring en ontsluiting omdat dit de beste garantie is voor het voortbestaan van historisch belangrijke stukken. Secretaris van SHANA Dullaart: ‘Het Landelijk Kantoor is absoluut ongeschikt voor het bewaren van waardevolle archiefstukken, vanwege onder andere de brandveiligheid, temperatuur, luchtvochtigheid en de aanwezigheid van insecten.’

/‘DE VERHALEN ACHTER DE VONDSTEN ZIJN PRACHTIG’

LEUKE DINGEN

Bij het archiefwerk komen de vrijwilligers leuke dingen tegen. Op 6 mei 1930 vergadert de Eerste Kamer. De leden hebben een lijst van ingekomen stukken ontvangen. Op bladzijde 2 lezen de senatoren: ‘… van het hoofdbestuur van het Kerkgenootschap der Zevende-dags-Adventisten, gevestigd te ‘s Gravenhage, daarbij verzoekende, bij de behandeling van het ontwerp van wet tot regeling der winkelsluiting rekening te willen houden met de belangen der Sabbathvierders.’

NEDERLAND-DUITSLAND

Elena Dijour / Shutterstock.com

In 2007 komt daar verandering in. Een nieuw bestuur geeft opdracht om het historisch materiaal in de archieven te inventariseren en veilig te stellen. Het werk wordt toevertrouwd aan Wim Willems, voor zijn pensioen werkzaam bij post- en archiefzaken van de Rijksvoorlichtingsdienst, die bereid is als vrijwilliger een dag per week aan de taak te besteden. Ds. Gerard Frenk, de nieuwe secretaris van het kerkgenootschap, onderkent de noodzaak voor een onafhankelijke stichting. Samen met de andere leden van het dagelijks bestuur neemt hij de stappen die tot de oprichting van SHANA leiden. Oud-bibliothecaris Goos Dullaart, Willems, Van Rijn en Koning, later tot bestuursleden van SHANA gekozen, zijn nauw betrokken bij het traject. De Stichting Historisch Archief Nederlandse Adventkerk wordt uiteindelijk opgericht op 13 september 2010. De stichting is zelfstandig. Zij beschikt over en beheert historisch belangrijke stukken en archieven

En nog iets leuks: Begin jaren dertig van de vorige eeuw rijdt een wijkzuster op de fiets door het fraaie Heemstede. Zuster Traarbach werkt op conto van een adventistische stichting die de gezondheid en het welzijn van de mens op het oog heeft. Naast haar zorg voor de medemens heeft zij nog andere zorgen. Zij is opgeschrikt door de komst van de Duitse zuster Hulda Jost. De laatste vertegenwoordigt het Advent Weldadigheidswerk van de Centraal Europese Divisie, gevestigd in Duitsland. Adventisten willen zich maatschappelijk nuttig maken en Jost is erop uitgestuurd om dat in Nederland groots en gründlich aan te pakken. Om te beginnen voert ze gesprekken met verschillende vertegenwoordigers van regeringen in Europa. Vervolgens geven aanbevelingen van de Volkerenbond haar in 1932 toegang tot het Binnenhof in Den Haag. Daar spreekt zij met enkele leden van de Tweede Kamer over het adventistische weldadigheidswerk. Haar komst blijft niet onopgemerkt. Een adventist op het Binnenhof valt slecht bij het bestuur van de adventgemeente Den Haag. Daar wordt het

15 april 2015 |

Seventh-day Adventist Attitudes Toward Roman Catholicism 1844–1965. Ook heeft hij een kort overzicht van de geschiedenis van de Nederlandse Adventkerk geschreven. Bruinsma stelt ruimte beschikbaar in het hoofdkantoor van de kerk en laat de nodige kasten aanrukken. Zo kan een begin worden gemaakt met het opzetten van een documentatiecentrum. Allereerst worden alle Nederlandse publicaties van de kerk vanaf 1900 in het centrum ondergebracht. Ook wordt een fotoarchief aangelegd. Op afspraak kunnen geïnteresseerden terecht voor onderzoek. Er is echter nog steeds geen sprake van een zelfstandige stichting of van een formeel historisch archief.

GESCHIEDENIS/ARCHIEF

opgevat als vermenging van kerk en staat. De leidster van de oppositie is onze zuster Traarbach die immers al jaren aan het hoofd staat van het weldadigheidswerk in Nederland. Zij voelt zich gepasseerd. Klein leed dat uitmondt in een heuse bestuurlijke crisis waarin de Unie en de Divisie tegenover de adventgemeente Den Haag komen te staan. Nederland – Duitsland, toen ook al een beladen wedstrijd.

NOG VEEL TE DOEN

Eigenlijk is er pas een klein begin gemaakt met het opdelven van historisch interessant materiaal. Documenten uit de periode 1896-1945 zijn nu al veilig opgeborgen in Het Utrechts Archief. Op het ogenblik werken de vrijwilligers hard aan het archiveren van materiaal over Oud Zandbergen, de school voor voortgezet onderwijs en opleidingsinstituut voor predikanten. Daarna moet alles wat nog bewaard is van de jaren 1946-1973 worden losgepeuterd uit oude, soms roestig uitgeslagen ordners. Ondertussen draagt het Landelijk Kantoor onder embargo meer recente stukken over aan SHANA ter bewaring en bewerking. Stukken jonger dan dertig jaar zijn alleen voor hun ogen bestemd.

NIETS WEGGOOIEN! Lokale gemeenten hebben nogal eens de gewoonte om oude notulen en archieven weg te gooien. Vaak gebeurt dat bij de overdracht wanneer een nieuwe secretaris aantreedt. SHANA vraagt u met klem dat niet te doen. Neem contact met ons op, want wij zijn zeer geïnteresseerd in de geschiedenis van de lokale gemeenten. Binnenkort gaat een team van SHANA richting Den Haag om stukken op te halen van de adventgemeente die daar al meer dan honderd jaar bestaat. Wat heeft Rotterdam nog voor ons liggen? Wat ligt er onder het stof verborgen in Leiden, Groningen en Hoogeveen? Vooral materiaal uit de vooroorlogse jaren is zeer welkom.

HULP

Bij haar nuttige en ook leuke werk kan SHANA wel wat hulp gebruiken. Wie interesse en bij voorkeur enige vaardigheid heeft in het werk dat SHANA doet, kan zich melden bij Goos Dullaart (goosdullaart@kpnmail. nl). ‘Wij zoeken op dit moment mensen die interviews willen afnemen van oudere leden, voor zogenaamde oral history. Ook is SHANA op zoek naar versterking van het bestuur. Graag aantreden in rotten van vier!’, aldus voorzitter Gerard Frenk.

Gerard Frenk is emeritus predikant van de Adventkerk.

/WAT LIGT ER ONDER HET

STOF VERBORGEN IN LEIDEN, GRONINGEN EN HOOGEVEEN?

Donna Beeler / Shutterstock.com

april 2015 |

16

ARCHIEF/GESCHIEDENIS

NIEUWSGIERIGHEID, GEKOPPELD AAN HISTORISCH BESEF

april 2015 |

17

Een delegatie van het SHANA-bestuur is bijeengekomen om te vertellen wat de activiteiten van SHANA bijzonder en nodig maakt. ‘Is dit het seniorenberaad?’, vraagt een binnenstormende medewerkster van het Landelijk Kantoor. Hilariteit alom. Maar ook de vinger op de zere plek: ‘Want wij zoeken dringend jonge vrijwilligers.’ Tekst/Lydia Lijkendijk

H

et bestuur van SHANA bestaat uit voorzitter ds. Gerard Frenk, secretaris Goos Dullaart, documentalist Wim Willems, archivaris ds. Henk van Rijn en de bestuursleden ds. Henk Koning, Joanne Balk en ds. Bert Nab. Deze laatste is niet bij het gesprek aanwezig. Wat de bestuursleden c.q. vrijwilligers van SHANA met elkaar gemeen hebben, is dat zij meer dan gemiddeld geïnteresseerd zijn in geschiedenis en gezegend zijn met nieuwsgierigheid gekoppeld aan historisch besef. De meesten van hen zijn al lang bij SHANA betrokken en Joanne Balk heeft haar betrokkenheid zelfs van haar vader geërfd. ‘De vergaderingen waren bij ons thuis. Wij maakten steeds weer een kast leeg om archiefmateriaal op te slaan.’ IN DE KELDER Toen Willems betrokken raakte bij het archief van de kerk, ontdekte hij dat dit versnipperd was opgeborgen, van de kelder tot de zolder in het Landelijk Kantoor. ‘Ik vroeg me af waar ik aan was begonnen. Kasten vol met troep kwam ik tegen’, zegt hij. ‘Maar veel daarvan bleek uitermate belangrijk om te bewaren.’ Van Rijn: ‘Aan de plaatsen waar het bewaard werd, kon je zien dat er weinig aandacht voor was.’

Dullaart: ‘Het was niet alleen gebrek aan historisch besef. Vooral in de vroege periode was het zo dat mensen veel meer bezig waren met de wederkomst die nabij was. Wat moet je dan met een archief?’ ONZE ‘ROOTS’ Frenk raakte beroepshalve betrokken bij SHANA toen hij secretaris was. ‘Je komt van alles tegen in de archieven’, zegt hij. ‘Vaste patronen, bijvoorbeeld. Elk Algemeen Kerkbestuur neemt opnieuw dezelfde beslissingen over dezelfde dingen als visie en groei.’ Koning: ‘Je komt ook vaak dezelfde familienamen tegen: Dingjan, Van der Kamp, Koning … Ik vind vooral interessant hoe het verleden doorwerkt in het heden. Het contrast met het hier en nu, boeit mij. Wat heeft de huidige generatie aan beslissingen uit het verleden? Ik vind het belangrijk dat mensen iets meekrijgen van de passie en het enthousiasme van de eerste adventisten en wat zij over hadden voor de kerk. Het archief maakt onderzoek mogelijk.’ Joanne Balk: ‘Vroeger was er veel mondelinge overdracht. De leden van de Adventkerk waren een soort familie van elkaar. Dat is veranderd; het archief voorziet nu in veel informatie. De archiefstukken zijn onze roots, dat vind ik belangrijk. Als je dingen weet, kun je er begrip en respect voor hebben.’ Dullaart: ‘Hoe meer ik in het archief duik, hoe meer ik

me realiseer dat ik niet zoveel weet van de kerk waartoe ik behoor.’ VONDSTEN De bestuursleden weten goed te benoemen wat ze leuk vinden aan het adventistisch archief. Los van Dullaart en Willems die lijden aan beroepsdeformatie (‘Gekte’, zegt Willems), hebben ook de anderen een duidelijke voorliefde voor rondneuzen in historisch materiaal. ‘En dan af en toe een vondst doen’, zegt Frenk (zie ook zijn artikel). Van Rijn: ‘De verhalen achter de vondsten zijn prachtig. Daar zijn leden in geïnteresseerd, vooral als het om hun eigen gemeente gaat. Het zou jammer zijn als nieuwe generaties niets meer weten van de geschiedenis van de kerk.’ De rest knikt instemmend. Dullaart: ‘Denk aan de kinderen die op Zonheuvel hebben gezeten en op zoek zijn naar hun verleden. En hoeveel mensen weten nog hoe de geschiedenis van landgoed Oud Zandbergen in elkaar zit?’ Frenk: ‘Een archief leg je aan voor de toekomst. Misschien duurt het eeuwen voordat mensen zich ervoor interesseren. Maar dan is het er wel. Daar doen we het voor.’ Willems: ‘En ook van buitenaf krijgen we wel vragen. Zonder archief kunnen we geen antwoorden geven.’

OPINIE/GEZONDHEIDSBOODSCHAP

april 2015 |

18

VLEESVERLATEN: NU IS DE TIJD De Adventkerk heeft lichamelijke en geestelijke gezondheid hoog in het vaandel staan. Daarbij zien we lichaam en geest als een ondeelbare eenheid. Door goed voor je lichaam te zorgen eer je God als schepper en ben je beter in staat je taak als christen in deze wereld uit te voeren. Tekst/Muco de Jongh

I

n de beginjaren van onze kerk was er weinig aandacht voor gezondheid. Weliswaar waarschuwde Ellen White in 1851 al voor de gevaren van tabak maar tot aan 1863 geloofden zij en haar man James dat de bijbelse voedselvoorschriften onderdeel uitmaakten van de Joodse ceremoniële wet die sinds de kruisdood van Jezus geen betekenis meer hadden. De reden dat er tussen 1844 en 1863 weinig aandacht was voor gezondheid, had vooral te maken met de noodzaak om te komen tot leerstellige eenheid. Toen dat eenmaal bereikt was, bestond er een goed fundament om vanuit een redelijk gedeelde theologische visie te komen tot toepassingen op een aantal levensterreinen zoals eten en drinken.

GEZONDHEIDSBOODSCHAP

Een belangrijke impuls voor de adventistische gezondheidsboodschap was het visioen van Ellen White in 1863, een paar weken nadat de kerk officieel was gevormd. In dit visioen werden veel zaken aan de orde gesteld zoals onmatigheid, varkensvlees, tabak, schoon drinkwater en persoonlijke hygiëne. Maar ook onderwerpen als snacken tussen

de maaltijden, vette spijzen, drugs, frisse lucht, zonlicht en te veel werken kwamen aan de orde. Voor ons als goed geïnformeerde christenen in een welvarend land zijn dit anno 2014 misschien open deuren. Maar dat gold bepaald niet voor de gemiddelde persoon – inclusief adventisten – in 1863. De moderne geneeskunde stond nog in de kinderschoenen, allerlei curieuze ideeën over ziekte en gezondheid deden de ronde en de hygiënische omstandigheden waren beroerd. Trouwens goed om op te merken dat Ellen White oog had voor de tijd en energie die het kost om een levensstijl aan te passen.

LICHAAM ALS TEMPEL

Bij de ontwikkeling van onze visie op gezondheid ging het vooral om de persoonlijke gezondheid. Ons lichaam wordt gezien als ‘tempel van de heilige Geest’ en daar dienen we goed voor te zorgen. Afgaande op wetenschappelijk onderzoek naar de levensduur van adventisten en niet-adventisten is de toegevoegde waarde van de adventistische levensstijl een vaak genoemd onderwerp. Adventisten – en dan vooral degenen met een vegetarische levensstijl – zouden ouder worden dan

/FLEXITARIËR

WORDEN HEEFT AL EEN FORS EFFECT

GEZONDHEIDSBOODSCHAP/OPINIE

/EENDERDE VAN

19 april 2015 |

DE WERELDWIJD GETEELDE GRANEN GAAT ALS VOER NAAR DE VEETEELT

gemiddeld. Vaak hebben adventisten minder te kampen met bepaalde soorten kanker, hartziekten, suikerziekte en andere chronische aandoeningen.

RENTMEESTERSCHAP

Minder aandacht is er in onze publicaties voor de relatie tussen rentmeesterschap en ons eetpatroon. Juist op dit punt zouden we als geloofsgemeenschap een volgende stap kunnen zetten. Recent is een Amerikaans onderzoek gepubliceerd over de gevolgen voor het milieu van dierlijke producten: kip, varken, rund, eieren en melk. De resultaten zijn ronduit schokkend. Zo vraagt de productie van rundvlees 28 keer meer landoppervlak, elf keer meer irrigatiewater en zes keer meer kunstmest dan het gemiddelde van de andere vier categorieën. En er komt vijf keer meer broeikasgas bij vrij. Dit pleit er natuurlijk

voor om de consumptie van rundvlees te beperken. Ook hebben de onderzoekers vastgesteld dat nu al eenderde van de wereldwijd geteelde granen als voer naar de veeteelt gaat. Deze granen kunnen beter rechtstreeks ten goede komen aan de (groeiende) wereldbevolking.

BEZINNEN

Hoewel rundvlees ‘rein’ is, zouden deze onderzoeksresultaten ons moeten laten bezinnen op de vraag hoe verantwoord anno 2015 de consumptie van rundvlees nog is. Of laten we ons vooral leiden door de ‘kiloknaller’? Ik pleit niet voor overhaaste of extreme stap-

pen, maar flexitariër worden zou al een fors effect hebben: drie of vier dagen per week vegetarisch eten is al een flinke eerste stap in de goede richting en een mooi voorbeeld voor onze omgeving. Op deze manier kunnen we als adventisten ook ons steentje bijdragen aan een beter milieu.

Muco de Jongh is lid van de gemeente Almelo. In het dagelijks leven werkt hij als controller bij de Raad voor de Kinderbescherming.

PS/OVERLIJDENSBERICHTEN

april 2015 |

20

PS KRISTIEN DE HAAN - HUYSMAN 20 jan 1959 – 17 nov 2014 Kristien de Haan werd geboren als vierde kind van een bakker in het Belgische Kuurne. Zij had drie broers en twee zusters en ook haar ouders leven nog. Helaas konden zij door hun hoge leeftijd en de grote afstand de begrafenis niet bijwonen. Het leven van Kristien werd gekenmerkt door een aantal perioden van ernstige ziekte, voor het eerst toen zij twaalf jaar oud was. Door een ingrijpende hersenoperatie op haar drieëntwintigste werd zij aan één oor doof. Dat betekende meteen ook het einde van haar droom verpleegkundige te worden en zo gestalte te geven aan de zorgzaamheid die haar kenmerkte.

In mei 1989 werd Kristien gedoopt en twee maanden later trouwde zij met Kees de Haan. Samen kregen zij drie kinderen: Samuël, Rebekka en Debora. Kristien was voor haar gezin van grote betekenis. Zij was een zorgzame moeder en gaf thuis onderwijs aan haar kinderen. Kristien ging van ons heen in de zekerheid van het geloof dat de Heer spoedig zal terugkeren en de doden zal opwekken.

Het afscheid vond plaats in een volle kerk. In een indringend filmpje getuigde zij van de wonderbaarlijke wijze waarop God voorziet. De uitvaart werd begeleid door ds. Thijs de Reus.

PAULUS (PAUL) MOTTA

23 mrt 1937 – 23 jan 2015 Paul Motta werd vlak voor de Tweede Wereldoorlog geboren in Tasikmalaya (West-Java, Indonesië). Zijn vader zat in het Koninklijk Nederlands Indisch Leger (KNIL) en daarom moest Paul zijn jonge jaren doorbrengen in een Japans oorlogskamp, samen met zijn familie. Ook maakte hij de intense revolutie daarna mee. In januari 1965 kwam Paul naar Nederland. Zijn ouders woonden al in de stad Groningen, dus ging hij ook richting noorden. Hij beleefde, na de onrustige tijd in Indonesië, vooral goede jaren. Hij werd gedoopt in de Adventkerk en ontmoette zijn vrouw, Frouktje. Uit hun huwelijk zijn twee kinderen voortgekomen: Vincent en Chantal. Paul kampte helaas met een slechte gezondheid. In Indonesië had hij Hepatitis B opgelopen, een infectieziekte die vooral de lever aantast. Zeventien jaar geleden werd hem dat bijna fataal.

Wonder boven wonder kon hij toen een succesvolle levertransplantatie ondergaan. De gemeente Winschoten heeft Paul leren kennen als een bijzonder sympathiek, vriendelijk en gevoelig mens. Zelfs als hij lange tijd door ziekte werd geveld kwam hij altijd in de kerk, met een brede glimlach en een sympathieke en optimistische houding tegenover iedereen. Hij keek uit naar een nieuwe aarde en een nieuwe hemel waar geen ziekte meer zal zijn.

STEPHANUS ORSON BUITENMAN

9 aug 1957 – 31 dec 2014 Stephan Buitenman werd geboren in Paramaribo, Suriname en besloot op 17-jarige leeftijd tot de doop. Vanaf dat moment was het duidelijk dat God een missie had voor hem, ook nadat hij naar Nederland verhuisde. Hij bezocht eerst de gemeente Groningen, later Zwolle en sinds 1980 was hij ook trouw bezoeker van de gemeente Rotterdam-Noord. Hij was er minstens één keer per maand en nam deel aan alle bijzondere activiteiten. Stephan geloofde dat je veel kunt bereiken als je je ten volle geeft en je door niets of niemand laat ontmoedigen. Vroeg naar bed, vroeg op, een gezonde levensstijl,

DOOP/BERICHTEN

Stephan wachtte niet tot de gemeente wat voor hem deed, maar keek wat hij zelf kon doen. Hij was medeoprichter van de groep de Brotherhood of Men in de gemeente Rotterdam-Noord en werkte ook mee aan diverse programma’s daar voor alle groepen binnen de gemeente, de jeugd, singles, jong volwassenen en het gezin. Als voorzitter van de stichting CHANGE-ID zette hij zich onvermoeid in voor sociaal-maatschappelijke projecten in Suriname.

Er waren ruim vierhonderd mensen bij de rouwdienst. Kenneth Koffie ging voor in de dienst, en noemde Stephan ‘mi lobi brada’ - mijn geliefde broeder. Stephan moedigde anderen aan om er het beste van te maken. Ook zijn vrouw en kinderen brachten naar voren dat hij een waar voorbeeld was. Hij stond bekend als degene die zijn hoop en inspiratie uit de Bijbel haalde.

TIEBECHIENA (GINIE) WESSELINK - BRUST

KÄTHE LUISE HAMMENDORP PRIESER 17 sept 1924 – 27 dec 2014 Käthe Luise Hammendorp-Prieser werd geboren in Bremen (Duitsland). Op 39-jarige leeftijd leerde ze haar toekomstige Nederlandse echtgenoot Piet Hammendorp kennen. Zij trouwden op 8 januari 1965. Voor zij samen naar Nederland verhuisden, vervulden ze eerst een tijdlang hun roeping en gingen van deur tot deur om het evangelie te verkondigen. Käthe Luise was een trouw en liefdevol kerklid en was een aantal jaar diaken in de gemeente. Ze had een diep geloofsleven en verzuimde maar zelden haar bezoek aan de sabbatdiensten. De laatste jaren had ze longklachten. In december 2014 raakte ze verlamd aan haar beide benen en ging niet lang daarna rustig heen in haar slaap, in het verlangen naar de wederkomst van Jezus.

Op dinsdag 6 januari vond de begrafenis plaats, onder grote belangstelling. Het was een mooi afscheid met goede toespraken en muziek. Ds. Duco Kerssen, predikant van Rotterdam-Zuid, las aan het graf Openbaring 21:1-4.

GEDOOPT 2014 EVELYN ASHUN (36) VERONICA MICHITO MUDIMBA (28) CRISTEL NZEBA BUKASA (25) TYRONE RAY NEWTON (14) DIMITRI KOE (13) HERZUNIO ALLEE (20) THIRZA KRUIK (24) CHRISTEL KRUIK (24) ROMEE DITS (20) JEANICE ROMNEY (33) MAGDALENA KOEKS (53) 15 november / Voorburg Int.

SHADEE KEERVELD (19) MARAL VAN EIJK (31) ZANETA PAULETTA (20) GEORGE BRAHMS (84) RITVA BRAHMS (65)

22 november / Rotterdam-Zuid

DAVID-JAN GROOT

29 november / Zwolle (Opgenomen op de belijdenis van zijn geloof )

28 mei 1922 – 2 januari 2015 Ginie Wesselink-Brust werd geboren in Slochteren en maakte deel uit van een groot gezin: ze had acht broers en zussen. Als jonge vrouw was zij lid van een koor dat op een dag werd vervoerd door Berend Jan Wesselink. Hij was monteur, maar reed ook in vrachtauto’s en bussen. Hun ontmoeting leidde op 24 september 1942 tot een huwelijk dat 70 jaar zou duren. Ginie en Berend Jan gingen wonen in Hoogezand en zijn er nooit meer weggegaan. Al snel was het huis gevuld met kinderen, omdat ze pleegkinderen in huis namen. Ginies leven was niet zonder verdriet. Twee van haar zoons, Berend Jan en Johan, evenals een schoonzoon, een kleinkind en twee van haar pleegkinderen gingen haar voor in de dood. Haar man overleed op 12 oktober 2012, kort na de viering van hun 70-jarig huwelijksjubileum. Op 82-jarige leeftijd moest Ginie beginnen met nierdialyse. Dat heeft ze nog tien jaar volgehouden, tot haar bloeddruk in de laatste week van 2014 te laag werd. Ondanks haar leeftijd liet zij het leven met moeite los. Zij rust in de hoop op de opstanding.

2015 ALEX SMIT (51) HARRY EIJNDHOVEN (74)

24 januari / Huis ter Heide

ARNELVIS SENDAR (23) JORSINDA DA LUZ (33)

7 februari / Rotterdam-Noord

DIEUWERTJE VAN DER HEIDEN (47) HANS VAN DER HEIDEN (52) YITATEKU ALEMAYEHU TIKO (43) 14 februari / Huis ter Heide

21 april 2015 |

er zijn voor de ander en vooral doen wat God van je vraagt, voegt heel veel waarde toe aan het leven. Stephan was een actief kerklid en had zijn Bijbel altijd bij zich, ook op het werk.

HET HART/GOF

april 2015 |

22

GROTE-OPDRACHTFEST PINKSTERWEEKEND 22-25 MEI ‘Jullie moeten naar alle volkeren gaan, zodat iedereen mijn leerling kan worden. Jullie moeten de mensen dopen in de naam van de Vader en van de Zoon en van de heilige Geest. Leer de mensen om zich te houden aan alles wat ik jullie verteld heb’ (Matteüs 28:19, BGT). Tekst/ds. Rudy Dingjan

D

e grote opdracht, zoals die verwoord is in Matteüs 28:19, geeft al eeuwenlang richting aan de missie van de kerk. Zoals de seizoenen onze kleding beïnvloeden, wordt ook de wereld beïnvloed door de verschillende seizoenen van denken. Daarom is het belangrijk dat we het evangelie telkens opnieuw op een relevante manier verwoorden en overbrengen. Tijdens het Grote-opdrachtfestival rust de kerk haar leden hierin toe en inspireert en bemoedigt hen.

MAATSCHAPPELIJK ACTIVITEITEN Kies uit de volgende sociale projecten op sabbatmiddag: 1. Park opruimen in Utrecht. 2. Met een groepje in een park zingen en flesjes water uitdelen. 3. Iets betekenen voor ouderen in een zorgcentrum (wandelen, spelletjes, bezoekjes, voorlezen, handen masseren of het zingen van oude liedjes). 4. Sponsorrun of –wandeling om in het Wilhelmina- kinderziekenhuis in Utrecht de kleine speelkamer te vernieuwen. 5. Sabbatsofa: winkelend publiek in Zeist laten uit rusten met een praatje op de meegebrachte bank. 6. Dierenpension Zeist: helpen bij het bouwen van dierenspeeltjes of het tuinonderhoud. 7. Kinderboerderij Zeist: helpen bij het onderhouden van de tuin. 8. Stichting Present voor mensen en groepen die extra hulp nodig hebben: knutselen met kinderen met een beperking; high tea met ouderen; bingo in een buurthuis; klussen bij een alleenstaande moeder; schilderen bij een ouder stel; tuintjes verzorgen bij het bejaardenhuis. 9. Voedselbank: inzet van extra handen bij diverse klussen. 10. Inrichten van de grote tent voor de Agapè maaltijd ’s avonds. 11. Verzorgingshuis: iets betekenen voor ouderen door o.a. te wandelen, spelletjes te doen of voor te lezen.

THEMA In 2015 heeft het Grote-opdrachtfestival het thema: KOM, ZIE, GA. KOM naar het festival, ZIE Gods ongelooflijke liefde en GA daarvan getuigen. KOM, ZIE, GA vindt plaats op landgoed Oud Zandbergen, waar een grote tent staat. Het festival start vrijdagavond 22 mei en eindigt maandagmiddag 25 mei na de lunch. De dagen daartussen zijn gevuld met praktijkgerichte keuzetrajecten (met eigen peuter- en kindertraject), aanbiddingsmomenten, maatschappelijke activiteiten, community building en overheerlijke maaltijden.

KEUZETRAJECTEN

Toerusting vindt het meest gericht plaats door middel van keuzetrajecten. De trajecten bestaan uit vier blokken van 1,5 uur. Iedere deelnemer kiest vooraf één traject, dat hij of zij in totaal dus 6 uur lang volgt. Zie het kader Overzicht van trajecten.

PEUTERS EN KINDEREN

Peuters (2-3 jaar) en kinderen die op de basisschool zitten volgen tijdens de trajecten hun eigen leuke en gevarieerde programma’s voor binnen en buiten.

MAATSCHAPPELIJKE ACTIVITEITEN

Het Grote-opdrachtfestival stimuleert deelnemers om betrokken te zijn bij de maatschappij. Dit brengen we op sabbatmiddag met jong en oud in de praktijk. Sabbat is bij uitstek geschikt om ‘goed te doen’.

GOF/HET HART

/HET GROTE-

OPDRACHTFESTIVAL RUST TOE, INSPIREERT EN BEMOEDIGT

Bij het inschrijven geeft u al aan bij welke activiteit u betrokken wilt zijn. Zie het kader Overzicht maatschappelijke activiteiten.

PROGRAMMA Vrijdag 22/5

Sabbat 23/5

Ochtend Opbouwen Worship/Trajecten blok 1

Middag

Opbouwen & Maatschappelijke Aankomst activiteiten

Keuzetrajecten tijdens het Grote-opdrachtfestival. Op www.adventist.nl vindt u uitgebreide beschrijvingen. Reaching the Muslim Community (Pierre Kempf) In hemelsnaam luisteren (Jojanneke Krikken) Kinderwerk: Kom, ervaar, pas toe! (Madelon Comvalius m.m.v. Margareth Maduro & José de Jongh) Huisgroeptraining (Delyana Fautngiljanan) Evangeliseren over culturele grenzen heen (Daniëlle Koning) Van church plant naar gemeente (Frensly Panneflek) Evangelisatie.nu (ds. Rudy Dingjan) Leiderschap in de kerk (ds. Reinder Bruinsma) Enthousiast of afgebrand - bevlogenheid of burn out in de kerk (Willem van Rhenen) Voortraject over coachprincipes Health Adventure (Isis Dijkstra en Tabitha Flier) Worship Focus (Steven & Renate Hazel) Multimedia in de kerk (Ron Grit) Onbeperkt in de kerk (ds. Guisèle Berkel-Larmonie) Het geven van een Alpha-cursus (Hans v/d Heiden) How to Maintain a Spiritual Life (dr. Mike Pearson) Verander levens, één voor één (ADRA, Geert Hendriks) Alternatieve invullingen van de sabbatsdienst (ds. Jurriën den Hollander) Zondag 24/5

Worship/Trajecten blok 2

Maandag 25/5

Worship/Toepassing thuis

Trajecten Afbouw en vertrek blok 3 en 4

Avond Opening KOM Agapè-viering ZIE Avondprogramma GA

INSCHRIJVING EN ACCOMMODATIE De inschrijving voor het Grote-opdrachtfestival verloopt via uw zendingsleider of de contactpersoon van uw church plant en sluit op 23 april. Bij inschrijving en betaling vóór 1 mei ontvangt uw gemeente of church plant 5% korting! Deelname met middag- en

avondmaaltijden kost slechts € 35 per volwassene en € 25 per kind (van 2 tot 12 jaar). Wilt u blijven slapen, dan komt daarbovenop de prijs voor accommodatie en ontbijt. Schrijf snel in, want het aantal beschikbare arrangementen is beperkt. Boekt u een hotelarrangement, dan ontbijt u in uw hotel.

Tent, inclusief slapers Caravan, inclusief slapers Zolder Vormingscentrum Kamer Vormingscentrum Luxe hotel Van der Valk A1 (Amersfoort, op 20 km, 16 min.) Luxe hotel Van der Valk (Leusden, op 13 km, 12 min.) Luxe Landgoed Zonheuvel (Doorn, op 13 km, 18 min.) Superluxe hotel Oud London (Zeist, op 3 km, 6 min.)

€ 45 € 52,50 € 22,50 p.p. € 52,50 p.p. € 65 p.p. € 70 p.p. € 76 p.p. € 102 p.p.

ACCOMMODATIE

(incl. ontbijt) (incl. ontbijt) (incl. ontbijt) (incl. ontbijt) (incl. ontbijt) (incl. ontbijt) (incl. ontbijt) (incl. ontbijt)

23 april 2015 |

STIVAL 2015

OVERZICHT VAN TRAJECTEN

NIEUWS/VAN HET BESTUUR

april 2015 |

24

DE FINA CIËLE STAND VAN ZAKEN Pecunia Non Olet is de naam van de studievereniging Fiscaal Recht in Leiden waar ik tijdens mijn studie lid van ben geweest. Ik heb dit altijd een grappige naam gevonden, gelet op de betekenis hiervan ‘geld stinkt niet’. Het is een Latijnse uitdrukking en na een korte zoektocht op internet kwam ik erachter dat het een opmerking zou zijn geweest van keizer Vespasianus. Tekst/Nathalie van Ekris

T

oen Vespasianus als keizer aantrad, bleek de staatskas leeg te zijn door onder meer de brand van Rome en de uitspattingen van zijn voorganger Nero. Hij herstelde de financiën mede door de herinvoering van de urinebelasting. Deze werd opgelegd aan eigenaars van openbare toiletten. Toen zijn zoon Titus aanmerkingen had op de urinebelasting, liet de keizer hem aan een munt ruiken. Die stonk niet, al was het ‘urinegeld’.

2014 IN CIJFERS

Een financieel speerpunt van de kerk in 2014 was het (verder) reduceren van de lasten en indien nodig tijdig en adequaat reageren op ontwikkelingen die nadelig zouden kunnen uitpakken voor de begroting van 2014. Deze begroting is overigens voorzichtig ingestoken wat betreft de te verwachten baten en juist scherp ingestoken wat betreft de te verwachten lasten. We hebben het financiële jaar 2014 nog niet definitief afgesloten, maar ik kan u op basis van de voorlopige cijfers (in de tabel aangegeven als ‘Jaar einde verwachting 2014’) laten weten dat wij binnen de begroting (‘Begroting 2014’) zijn gebleven. Dit betekent dat het resultaat over 2014 hoger is dan verwacht. Dat wordt met name veroorzaakt door lagere lasten dan begroot. Het voorlopige resultaat over 2014 bedraagt €127.439. Dit is overigens het resultaat exclusief pensioenlasten (conform de oude kerkelijke pensioenrege-

ling waaronder pensioenrechten zijn opgebouwd tot 1995) en afschrijvingen (lasten) en rente en nalatenschappen (baten), aangezien wij u een overzicht willen

/GELD STINKT NIET laten zien van het exploitatieresultaat. Dat is het saldo van de baten en lasten die direct betrekking hebben op het dagelijks besturen van de organisatie. Dit zijn ook de cijfers op basis waarvan de strategie en de begroting kunnen worden vormgegeven. Voor de voorlopige cijfers verwijs ik u naar tabel 1.

STAAT VAN BATEN EN LASTEN

Realisatie 2014 Jaar einde Begroting 2014 verwachting 2014 Baten Tienden 3.351.500 3.351.654 Niet-tienden 435.400 468.599 Kerkelijke activiteiten 195.000 233.324 Collecten en donaties 140.000 135.000 Subsidies van de wereldkerk 100.400 100.275 Onroerende goed 160.000 159.683 Totale baten 3.946.900 3.979.927 Lasten Personeelskosten (2.500.050) (2.503.825) Overige lasten (944.320) (1.047.101) Subsidie aan ADRA (50.000) (50.000) Bijdrage wereldkerk (268.120) (268.132) Kerkelijke activiteiten (410.000) (484.750) Administratie en overhead (216.200) (259.400) Onroerende goed (375.091) (307.822) Totale lasten (3.819.461) (3.858.748) Resultaat voor afschrijvingen 127.439 121.179

VAN HET BESTUUR/NIEUWS

Als we de tabel bekijken, dan valt een aantal zaken op. Zo zijn de tienden ongeveer gelijk aan wat begroot is. Uit ervaring weten wij dat de gemeenten de afdracht van de tienden over het laatste kwartaal van 2014 over het algemeen begin 2015 doen. Wij verwachten dan ook dat het definitieve bedrag aan tienden over 2014 nog stijgt, en boven het begrote bedrag uitkomt.

LAGERE LASTEN

De kosten voor personeel, waaronder predikanten, proponenten, pastoraal werkers en kantoorpersoneel vallen, hebben in 2014 in het bijzonder de aandacht gehad. Deze kosten hebben we waar mogelijk verder beperkt zonder dat dit ten koste zou gaan van de kwaliteit van het verrichte werk. Er zijn mensen uit dienst getreden en er zijn nieuwe mensen aangenomen. Per saldo is het aantal fte kantoorpersoneel afgenomen door een efficiëntere verdeling van de werkzaamheden en een verbetering van de werkprocessen. Verder hebben we in 2014 afscheid genomen van twee pastoraalwerkers en een nieuwe predikant verwelkomd. Ook de kosten van de kerkelijke activiteiten en administratie en overhead zijn lager dan begroot. Dit wordt onder meer veroorzaakt door het goedkoper inkopen van producten en diensten en waar mogelijk dienstverlening niet meer extern in te kopen maar intern op te lossen.

DOORGEEFLUIK

Verder is het goed om aan te geven dat de subsidie aan ADRA geen kostenpost is voor de Nederlandse Adventkerk. Wij ontvangen dit bedrag voor ADRA namelijk van het hoofdkantoor van de wereldkerk. Een gelijk bedrag is ook opgenomen als bate onder de post ‘Subsidies van de wereldkerk’. De Nederlandse Adventkerk fungeert

hier dus slechts als een doorgeefluik. De bijdrage aan de wereldkerk is een vast percentage van de ontvangen tienden (8%).

HOGERE LASTEN

In tegenstelling tot de personeelskosten en de overige lasten, zijn de kosten van onroerend goed hoger uitgevallen dan begroot was. Dit heeft te maken met de overgang van de kerkgebouwen naar eigen beheer van gemeenten. Er is afgesproken dat de kerkgebouwen qua onderhoud op een ‘nullijn’ gebracht zullen worden door het Landelijk Kantoor voordat het kerkgebouw in eigen beheer overgaat. Deze ‘nullijn’ is een onderhoudssituatie van het kerkgebouw die is afgestemd met de desbetreffende gemeenten. Het bereiken van de ‘nullijn’ gaat gepaard met het in korte tijd wegwerken van het achterstallig onderhoud aan de kerkgebouwen. In de afgelopen jaren zijn al veel kerkgebouwen op deze nullijn gebracht. Bij een aantal kerkgebouwen diende echter nog werkzaamheden verricht te worden. De kosten hiervan zijn hoger uitgekomen dan was begroot.

VOLLEDIG BEELD Graag neem ik u nog iets verder mee de cijfers in, zodat u een vollediger beeld krijgt van de financiële situatie. Zoals genoemd is in het voorlopige exploitatieresultaat van €127.439 geen rekening gehouden met de rentebaten, pensioenlasten en afschrijvingen. In tabel 2 kunt u zien dat het voorlopige resultaat inclusief rentebaten en pensioenlasten €289.561 negatief is. Dit tekort wordt voor een groot deel gedekt door ontvangen nalatenschappen, waarmee het voorlopige resultaat uitkomt op €73.050 negatief. Dit is exclusief afschrijvingen, want dat zijn wel kosten maar geen uitgaven. Dit voorlopige resultaat is hoger dan verwacht. Echter, de ontvangen nalatenschappen zijn bijzondere inkomsten, waarmee in de begroting voor 2015 en volgende jaren geen rekening gehouden kan worden, terwijl de pensioenlasten voorlopig nog zullen blijven bestaan. De pensioenlasten, die voortvloeien uit de oude kerkelijke pensioenregeling, betalen we uit de lopende middelen en algemene reserves. De kerk heeft in het verleden namelijk nauwelijks

25 april 2015 |

LAGERE BATEN

NIEUWS/VAN HET BESTUUR

april 2015 |

26

reserves aangelegd om deze pensioenlasten te kunnen betalen. Er werd vanuit gegaan dat de gestage groei van de kerk de toekomstige betaling uit algemene middelen steeds mogelijk zou maken. Dit blijkt niet het geval. De sterke groei van het aantal leden in de

afgelopen jaren doet de hoogte van de tienden nog niet toenemen. Het is dan ook ons doel de inkomsten, waaronder de tienden, te verhogen om de tekorten in de toekomst zoveel mogelijk te beperken en waar mogelijk weer aan te vullen.

EXPLOITATIERESULTAAT INCL. RENTEBATEN & PENSIOENLASTEN Realisatie 2014

Jaar einde verwachting 2014

Begroting 2014

Resultaat voor afschrijvingen 127.439 121.179 Rente 220.000 130.000 Pensioenen (637.000) (591.842) Resultaat excl. nalatenschap (289.561) (340.664) Nalatenschappen 216.511 Resultaat excl. afschrijvingen (73.050) (340.664)

LANDGOED OUD ZANDBERGEN

V

eel adventisten, jong en oud, hebben herinneringen aan landgoed Oud Zandbergen. Willen we dat het bij herinneren blijft, of willen we het landgoed doorgeven aan volgende generaties? De Adventkerk kiest voor het laatste. De komende jaren willen wij landgoed Oud Zandbergen in eer herstellen en nieuwe herinneringen maken door middel van ontmoeting, feestvieren, aanbidding, verbinden en groeien.

VAN JA-WOORD TOT JUBILEUM

De mogelijkheden van landgoed Oud Zandbergen zijn legio. Denk aan: Elkaar het ja-woord geven onder die wilg waar u als scouts elkaar de eerste kus gaf. Een verjaardag of jubileum vieren met uw hele familie. Elkaar ontmoeten om te groeien en te verbinden in geloof, maar ook in werk. Brainstormsessies bij het haardvuur. Kamperen en nog lang nagenieten van de zwoele zomeravond voor caravan of tent. Deelnemen aan de Summer School. En nog veel meer …

MEER INFORMATIE

De beleving van Oud Zandbergen willen we koesteren, delen en doorgeven. Heeft u ideeën of wilt u meer informatie? Neem dan contact op met facilitair manager Louise van der Kamp via [email protected] of bel (030) 693 9375.

2014 IN DOELSTELLINGEN Al met al is gebleken dat 2014 een financieel kanteljaar is geweest, waarin duidelijk is geworden dat het mogelijk was de lasten verder te beperken. De financiële afdeling heeft in haar beleid drie speerpunten opgenomen: transparantie, waardecreatie en innovatie. Op elk van deze drie punten is in 2014 vooruitgang geboekt. Zo is begin 2014 een landelijke auditcommissie samengesteld die gestart is met het auditen van de lokale gemeenten (transparantie). Voor de toerusting van de lokale penningmeesters is in maart 2014 een trainingsdag voor nieuwe penningmeesters georganiseerd, naast de penningmeestersdag in oktober (waardecreatie). Verder heeft een daartoe aangestelde commissie onderzocht wat een geschikt boekhoudpakket is waarmee alle gemeenten aan het werk kunnen gaan, zodat een uniforme administratie gevoerd gaat worden (innovatie). Met Gods hulp is in 2014 veel bereikt, zowel wat het financiële resultaat betreft als de doelstellingen. Dit betekent echter niet dat wij in 2015 de teugels laten vieren.

VAN HET BESTUUR/NIEUWS

In de afgelopen jaren hebben wij ons gericht op het reduceren van kosten. In 2015 richten wij ons in het bijzonder op het verhogen van de inkomsten. Het is ons doel een financiële situatie te bereiken waarin geen sprake meer is van een tekort maar juist van een positief resultaat waarmee we onze visie om te blijven investeren en groeien kunnen behalen. Voor nieuwe predikanten en de toerusting van gemeenten en church plants zijn financiële middelen nodig. De tienden vormen het belangrijkste en grootste deel van de baten. Helaas blijkt dat de hoogte van de tienden niet meegroeit met de toename van het aantal leden, zie de grafiek. De eerste doelstelling voor 2015 is dan ook de verhoging van de tienden.

TIENDEN- EN LEDENONTWIKKELING 6000 5000

/DE TIENDEN

VORMEN HET BELANGRIJKSTE EN GROOTSTE DEEL VAN DE BATEN

Het zal u niet ontgaan zijn dat ds. Wim Altink, de voorzitter van de Adventkerk, de afgelopen maanden met bijna alle gemeenten en church plants door het hele land gesproken heeft over rentmeesterschap. Het geven van tienden was een centraal thema in de gesprekken. Ook heeft de communicatieafdeling van het Landelijk Kantoor een flyer ontwikkeld die aangeeft op welke wijze de tienden worden besteed. Op deze manier hebben wij geprobeerd het belang, de noodzaak maar ook de zegen van het geven van tienden weer te geven. Op pagina 28 van dit blad kunt u meer lezen over rentmeesterschap en de bezoeken van de voorzitter aan de gemeenten.

OUD ZANDBERGEN RENDABEL

4000 3000 2000 1000 0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Leden

Tienden (x1.000)

Een andere belangrijke doelstelling voor 2015 is het meer rendabel maken van het landgoed Oud Zandbergen, zie daarvoor het kader bij dit artikel. Mocht u de cijfers van de begroting 2015 willen bekijken, dan kunt u deze vinden op www.adventist.nl. Hoewel wij de hoogte van de tienden voorzichtig hebben ingeschat, hopen wij u volgend jaar rond deze tijd positief te kunnen verrassen met de totale baten. Wij geloven dat wij dit, met hulp van God, kunnen bereiken!

Nathalie van Ekris is fiscalist. Zij werkt als financial controller op het Landelijk Kantoor van de Adventkerk. Van Ekris is actief lid van de gemeente Uniek Utrecht.

27 april 2015 |

2015, JAAR VAN RENTMEESTERSCHAP

SPEERPUNT/RENTMEESTERSCHAP

april 2015 |

28

ZAAIEN OM TE KUNNEN OOGSTEN Het jaar 2015 kent een tweetal speerpunten binnen de kerk, namelijk ‘sabbatschool’ en ‘rentmeesterschap’. In deze Advent staan we stil bij het thema ‘rentmeesterschap’ omdat het erg belangrijk is voor ons persoonlijk en voor de kerk. Tekst/ds. Wim Altink en ds. Bert Nab

V

anaf haar ontstaan heeft de kerk benadrukt dat geven zegen tot gevolg heeft. Dat is niet alleen op het gebied van financiën het geval, maar ook wanneer wij onze talenten en energie inzetten voor het kerkelijk werk of anderszins. Op de een of andere manier halen we meestal voldoening uit onze inspanningen. Met andere woorden: onze investeringen leveren ook resultaat op.

GEZONDHEID Binnen de kerk zien we een hernieuwde aandacht voor het thema ‘gezondheid’ en ‘zorg voor elkaar’. Onder leiding van ds. Rudy Dingjan werken we aan het hernieuwen van ons gezondheidswerk door het opzetten van een gezondheidsafdeling. Ook dat is rentmeesterschap. Daarnaast zijn we bijzonder blij met de inspanningen die door alle kerke-

lijke afdelingen op het Landelijk Kantoor en in de plaatselijke gemeenten geleverd worden. Het werk voor en met jongeren, gezinnen, singles, ouderen en de inspanningen op het gebied van sabbatschool, kerkgroei en beheer van goederen en financiën is bijzonder waardevol en levert een wezenlijke bijdrage aan het functioneren van de kerk en de persoonlijke geloofsgroei.

RENTMEESTERSCHAP

Aan het einde van 2014 lanceerde ds. Wim Altink het plan om in januari een toer te maken langs de gemeenten en church plants in ons land om het thema ‘rentmeesterschap’ opnieuw onder de aandacht te brengen. Het plan werd omarmd en in werking gesteld. Ds. Tom de Bruin stuurde brieven naar alle gemeenten met een voorgestelde tijd en plaats van samenkomst. In het algemeen werd hier positief op gereageerd en Altink kon op pad. Dat heeft hij geweten. Hij legde meer dan vierduizend kilometer af en had gesprekken op zo’n dertig verschillende locaties, van Heerlen tot Leeuwarden en van Heerhugowaard tot Enschede. In de komende tijd vindt nog een tiental gesprekken plaats. Tot nu toe vond hij per gesprek van zeven tot zo’n veertig deelnemers op zijn pad. De gesprekken die tot dusver zijn gevoerd, waren interessant en soms verrassend. Hier en daar waren kritische geluiden te horen en tegelijk was er veel ondersteuning en waardering te bespeuren. Altink: ‘De ontvangst was overal hartverwarmend en gastvrij.’

RENTMEESTERSCHAP/SPEERPUNT

TIENDEN TERUGGEVEN

WAAROM DIT ONDERWERP? Waarom zoveel tijd investeren om dit thema aan te snijden? Meer nog: waarom dit onderwerp bespreken met geloofsgenoten die, over het algemeen gesproken, allang overtuigd zijn van de bijbelse principes van rentmeesterschap? Er is een aantal redenen te noemen voor deze actie. In de eerste plaats is het al geruime tijd vrij stil geweest rondom het thema. Daarom is het goed om het opnieuw op de agenda te plaatsen. De kans bestaat namelijk dat het aloude principe van rentmeesterschap bij sommige van onze leden een beetje is weggezakt. Te vaak gaan

/ONZE GOD IS EEN GEVENDE GOD

we ervan uit dat iedereen de principes wel kent, maar is dat ook zo? Informeren we onze leden wel voldoende? Worden nieuwe mensen in de gemeente altijd op de hoogte gebracht van het belang van rentmeesterschap en de zegeningen die daarmee gepaard gaan? Geven wij onze principes door aan

onze jongeren? Het blijkt dat dit in de praktijk lang niet altijd het geval is. Daardoor mist het individu mogelijke zegeningen en de kerk de inzet van talenten en financiën. Rentmeesterschap in al zijn facetten – tijd, talententen, milieu, gezondheid, inkomen – is namelijk een bron van zegen voor alle betrokkenen. Het is goed en de hoogste tijd om dat weer eens prominent op de kerkelijke agenda te plaatsen.

GEVENDE GOD

In de tweede plaats is juist het feit dat bij de gesprekken voornamelijk toegewijde ‘rentmeesters’ aanwezig waren een goede reden om hen het gesprek ook verder te laten voeren. Zij weten waar zij over praten en kunnen de boodschap dan ook uitstekend verder communiceren. Het thema leent zich prima voor een gemeentemiddag, als prominent punt op de agenda van het kerkbestuur, voor de preek tijdens de eredienst, als leermiddel in de kindersabbatschool of bij een jeugdevenement. Onze God is een gevende God. Hij wil niets liever dan zijn zegen over

Op basis van de gesprekken blijkt dat mensen diverse redenen hebben om hun tienden terug te geven aan de Heer. Uit eerder onderzoek is gebleken dat de belangrijkste reden voor het afdragen van tienden ligt in de betrokkenheid die mensen bij de kerk ervaren. Een bijzonder belangrijk element in het spectrum van rentmeesterschap is dan ook dat we met elkaar moeten blijven bouwen aan een open, accepterende, warme en transparante kerk. Daarmee creëren we een sfeer waarin de leden bereid zijn hun gaven, talenten en financiële middelen te delen.

GOD VRAAGT, WIJ GEVEN

Een volgende reden om te geven ligt in het gegeven van Gods belofte en oproep door de hele Bijbel. De leden die vooral uitgaan van deze teksten, zijn heel pragmatisch. Zij zeggen: ‘Als God het van me vraagt, dan moet ik dat gewoon doen.’ Deze leden hoeven geen discussie te voeren over tienden, want het zit gewoon in hun systeem. Net zo goed als je iedere maand je huur/hypotheek of belasting afdraagt, geldt dat ook voor de tienden. Anderen zien het als normaal dat je ‘contributie’ betaalt voor een organisatie waar je lid van bent en plaatsen de tienden in diezelfde categorie.

29 april 2015 |

mensen uitstorten. Dit uitgangspunt vormde steeds de basis van het gesprek in de gemeenten en church plants. Met behulp van een informatieve folder vertelde Altink meer over de bijbelse achtergrond van de tienden en hoe onze kerk deze besteedt. Na deze inleidende woorden ontstond meestal een geanimeerd gesprek waarin open, eerlijke en kritische reacties werden gegeven. Met name de instelling van de tienden en de besteding ervan vroegen op diverse plekken om extra uitleg.

SPEERPUNT/RENTMEESTERSCHAP GOEDE DOELEN Er zijn ook leden die volledig achter het principe van de tienden staan, maar die liever zien dat deze besteed kunnen worden binnen de lokale gemeente. Daarnaast zijn er leden die hun tienden afdragen aan goede doelen in plaats van aan de kerk. De Bijbel geeft echter aan dat de tienden bestemd zijn voor de Heer en zijn werk. Het is dan ook van belang om te blijven communiceren dat de tienden bedoeld zijn voor het kerkelijk werk. Naast al deze redenen om tienden af te dragen, bestaan er in de ogen van sommigen een scala aan redenen om dat niet te doen. Omdat men het bijvoorbeeld oneens is met het kerkelijk beleid of zich gekwetst en onheus behandeld voelt door (leden van) de kerk. Of omdat men vindt dat de tienden op een andere manier besteed zouden moeten worden.

IN GESPREK BLIJVEN

De diverse redenen pro en contra mogen een extra stimulans vormen om het gesprek over rentmeesterschap te blijven voeren. Dat kan middels pastorale gesprekken met leden, of in de huiselijke kring. Er zijn vast nog voldoende leden te vinden die kunnen verhalen over het zakgeld dat zij als kind kregen, waarvan wekelijks een dubbeltje of kwartje apart gelegd werd als tiende. Kinder-, tiener- en jeugdactiviteiten zijn bijzondere gelegenheden om het tiendenprincipe onder de aandacht te brengen. Jonge mensen denken vaak: ‘Ik heb geen geld, dus ik kan ook niets afdragen.’ Maar het principe van de tienden mag juist daar al beginnen. Iedere tiende, hoe klein ook, mag zich verheugen in de zegen van God. Seminars over rentmeesterschap zijn een volgende manier om dit belangrijke thema aan de orde te stellen. Tijdens een van de gesprekken stelde iemand aan de orde dat het goed zou zijn om op

plaatselijk niveau een coördinator rentmeesterschap aan te stellen. Dit advies is geheel in lijn met ons Kerkelijk Handboek (blz. 155, 156).

TRANSPARANT

Het is van het grootste belang dat de kerk transparant is over de kerkelijke financiën. Hoe ziet de begroting eruit, hebben we voldoende reserves, hoe worden de tienden besteed, waar liggen de uitdagingen? Stel nu dat de tiendeninkomsten spectaculair groeien in de komende jaren, wat zou de kerk dan doen met al die inkomsten? Deze vraag werd tijdens een van de gesprekken gesteld. Het antwoord is dat de tienden zijn bestemd voor evangeliewerk dat gebeurt in de gemeenten. Dus wanneer de tiendeninkomsten substantieel stijgen, worden deze in de eerste plaats gebruikt voor het aanstellen van extra predikanten.

ZAAK VAN HET HART Waar het uiteindelijk op aan komt is de vraag wat er in uw hart leeft. Hoe belangrijk is God in uw leven? Houd u genoeg van hem om hem terug te geven waar hij om vraagt? Vertrouwt u hem voldoende om tien procent van uw inkomen aan hem af te staan, zelfs wanneer dat misschien moeilijk of zelfs onmogelijk lijkt? In de woorden van

/VERTROUWT U HEM

VOLDOENDE OM 10% VAN UW INKOMEN AAN HEM AF TE STAAN? Maleachi 3:10: ‘Stel mij maar eens op de proef – zegt de HEER van de hemelse machten. Breng alle tienden naar mijn voorraadkamer, zodat er voedsel in mijn tempel is, en zie dan of ik niet de sluizen van de hemel voor jullie open en zegen in overvloed op jullie land laat neerdalen.’ Durven we dat aan? Probeer het en ervaar die bijzondere zegen van God in uw leven. Het Landelijk Kantoor en de predikanten besteden in 2015 blijvende aandacht aan rentmeesterschap. Onze God is een gevende God. Die boodschap mogen we doorgeven en delen, het is goed nieuws!

Wim Altink en Bert Nab zijn resp. voorzitter en secretaris van de Adventkerk.

Micke Grönberg/Sveriges Radio

april 2015 |

30

PODIUM/HERBERT BLOMSTEDT

DIRIGENT

VAN WERELDFORMAAT EN GELOOFSGENOOT Rond de jaarwisseling vond ik tussen de post een envelop met een Zwitserse postzegel. Het bleek een brief te zijn van de vermaarde dirigent Herbert Blomstedt. Hij wilde laten weten dat hij over een paar weken in Amsterdam als gastdirigent zou optreden bij enkele concerten van het Concertgebouworkest. Hadden wij misschien tijd en zin om met hem te lunchen en naar het concert te komen? Tekst/ds. Reinder Bruinsma

N

atuurlijk hadden wij tijd en zin! Zo zaten wij op 22 januari ‘s avonds op de eerste rij van het balkon van de grote zaal van het Concertgebouw. Om te genieten van het vierentwintigste pianoconcert van Mozart en de zesde symfonie van Tsjaikovski.

INTERNATIONALE REPUTATIE

Herbert Blomstedt heeft een lange carrière achter de rug als dirigent van diverse toporkesten in verschillende landen. Nadat hij hoofddirigent was van een aantal Scandinavische orkesten, dirigeerde hij tien jaar lang (19751985) de befaamde Dresdner Staatskapelle. Van 1985 tot 1995

was hij als dirigent verbonden aan de San Francisco Symphony, en daarna (1998-2005) aan het Leipziger Gewandhausorkest. Sindsdien trekt hij nog steeds de wereld over als gastdirigent van orkesten met een internationale reputatie, zoals het Concertgebouworkest.

VOLLE AGENDA

Ondanks het feit dat Blomstedt inmiddels 87 jaar oud is, en enkele jaren geleden zijn vrouw verloor, heeft hij ook voor de komende jaren een volle agenda. Hij dirigeert nog ongeveer zeventig concerten per jaar – in de Verenigde Staten en Europa, maar bijvoorbeeld ook in Japan. Wij verbaasden ons, toen we

hem enkele weken geleden troffen, over zijn benijdenswaardige vitaliteit. Tijdens de twintig minuten durende wandeling naar het restaurant van zijn keuze, hadden wij moeite hem bij te houden.

RELIGIEUZE BELEVING

Blomstedt werd geboren in de Verenigde Staten uit Zweeds-Amerikaanse ouders. Toen hij twee jaar oud was remigreerde het gezin naar Zweden. Herberts vader was een adventistische predikant en hoewel hij zijn vader wat dat betrof niet navolgde, is hij wel zijn gehele leven lang een devote zevendedagsadventist gebleven. Hij heeft altijd geweigerd om op zaterdag met een orkest te repeteren. Wel is hij steeds bereid geweest om ook op zaterdag mensen van de muziek te laten genieten. Hij ervaart het dirigeren van een concert dan ook eerder als een religieuze beleving dan als werk. Waar hij op al zijn reizen komt zal hij, indien enigszins mogelijk, op zaterdagmorgen de Adventkerk bezoeken, zowel voor de sabbatschool als voor de eredienst. En niet zelden gaat hij zelf als lekenpredikant voor. Overal heeft hij geloofsgenoten als kennissen en vrienden. Ik beschouw het als een grote eer me ook tot die groep te mogen rekenen.

Reinder Bruinsma is emeritus predikant van de Adventkerk. Hij zit in de redactieraad van Advent.

BLOMSTEDT BELUISTEREN? In de loop van zijn lange carrière heeft Blomstedt meegewerkt aan de opname van tientallen cd’s. Hij is vooral bekend van zijn uitvoeringen van Duitse en Oostenrijkse componisten als Beethoven, Mendelssohn, Schubert, Strauss en Bruckner, en ook van Scandinavische componisten. Bent u benieuwd naar zijn werk, dan kan ik een schitterende, tamelijk recente (2012) opname aanbevelen: Anton Bruckner, Sinfonie nr. 4 Es-Dur Herbert Blomstedt met het Gewandhausorchester, Leipzig Label: Querstand, EAN 4025796010183

31 april 2015 |

HERBERT BLOMSTEDT

ONDERZOEK/UITKOMSTEN

april 2015|

32

ONDERZOEK ADVENT/@VENT

HET KAN

NOG BETER! Trouwe lezers van Advent en @vent konden er de afgelopen maanden niet omheen: de oproep om deel te nemen aan een lezersonderzoek. Menig respondent zal zich afvragen wat de resultaten zijn van het onderzoek, en wat de redactie daarmee gaat doen. Hoog tijd daarom voor een artikel over de uitkomsten van de enquête. Tekst/Matthijs Nagtegaal

D

e redactie van Advent en @vent heeft als doelstelling dat de uitgaven als verbindende schakel fungeren tussen de leden, het bestuur en de vrienden van de Adventkerk, waarbij er ruimte is voor alle ‘stromingen’, inclusief de randkerkelijken. Waar de digitale @vent daarbij vooral recent nieuws publiceert, kun je in Advent terecht voor achtergronden. De redactieraad vroeg zich af of deze doelstelling

voldoet aan de verwachtingen van de lezers, of zij Advent en @vent waarderen, en of (en hoe) deze uitgaven van de Adventkerk worden gelezen. Deze vragen vormden de aanleiding voor dit onderzoek. Maar liefst 151 lezers namen de moeite om de vragenlijst (online of op papier) in te vullen. Bij de analyse van de persoonskernmerken van die respondenten viel een

Wie namen deel aan het onderzoek?

Leeftijd

Kerk of churchplant 2% 2%

Sekse

Opleiding

Land van herkomst

Bevolkingsgroep

1% 13%

7%

27% 37%

Leeftijd < 34 jaar 35-54 jaar > 55 jaar Kerk of churchplant Anders Churchplant Adventgemeente

53%

11%

Sekse Weet niet Vrouwen Mannen 62%

96%

62%

47%

87%

93%

Opleiding Anders Hbo/wo-opleiding Land van herkomst en Bevolkingsgroep Anders Nederland

aantal zaken op. Zo is de helft van de deelnemers 55 jaar of ouder; nog geen 10% van de respondenten is jonger dan 34. Vrijwel alle respondenten (96%) bezoeken regelmatig de Adventkerk, waarbij de overgrote meerderheid naar een ‘traditionele’ gemeente gaat: slechts 2% van de deelnemers bezoekt een church plant. Er deden 93 mannen mee tegenover 55 vrouwen; 3 respondenten gaven geen antwoord op deze vraag. Bijna de helft van de respondenten heeft een hbo- of wo-opleiding genoten. De meeste deelnemers zijn in Nederland geboren (87%), een nog groter deel (93%) noemt zichzelf Nederlander.

WAARDERING ADVENT

De eerste vraag die we hebben gesteld was: ‘Leest u Advent?’ 95% van de deelnemers antwoordt bevestigend, wat natuurlijk niet verrassend is voor een onderzoek onder lezers van Advent. Welke artikelen zijn dan ‘interessant’? Naast een groep Advent-fans die alle artikelen graag leest, staan in de top vijf interviews met leden en betrokkenen, wereldnieuws, nieuws van het Landelijk Kantoor en overlijdens- en doopberichten. Boekbesprekingen en de puzzel mogen daarentegen op heel wat minder interesse rekenen.

UITKOMSTEN/ONDERZOEK

Totale waardering

Foto’s/ afbeeldingen

Opmaak/ vormgeving

Artikelen

4% 2%

1% 2% 6%

3% 4%

1% 4% 15%

9%

44%

50%

14%

45%

48%

nieuws uit het land, aandacht voor adventistische thema’s en theologische verdieping. Sommige respondenten vulden dit aan door te stellen dat er ruimte moet zijn voor andere auteurs (bijvoorbeeld ingezonden stukken). De respondenten die verbetersuggesties invulden, zien met name op het gebied van de inhoud verbeterpunten. Meer nadruk op de (uitleg van de) adventboodschap en meer lokaal nieuws noemden zij daarbij het meest. De suggesties voor de manier waarop deze thema’s ingevuld zouden moeten worden lopen echter sterk uiteen, en zijn vaak tegenstrijdig.

WAARDERING @VENT 28%

28%

37%

25%

8%

6%

9%

6%

Geen mening Slecht Matig

Goed Zeer goed Uitstekend

Maar hoe waarderen de deelnemers Advent? We vroegen naar een waardering voor de artikelen, de opmaak, het beeldmateriaal en Advent als geheel. Op alle aspecten scoort Advent tussen een goed en een zeer goed. De opmaak krijgt de meeste waardering, daarna de foto’s. De artikelen scoren het minst goed. Ook als geheel scoort Advent tussen een goed en een zeer goed. De deelnemers beoordelen Advent met een gemiddeld cijfer van 7,3. Geen slechte scores, maar waar zit de ruimte voor verbetering?

Kijken we naar het digizine @vent, dan zien we dat dit blad veel minder goed wordt gelezen. Van alle deelnemers leest 58% @vent tegenover de 95% die Advent leest. Op de vraag waarom zij @vent niet lezen, antwoorden de meeste respondenten dat zij op andere manieren nieuws van de Adventkerk tot zich nemen, dat zij

Waardering @vent

Totale waardering 6%

Gebruiksvriendelijkheid 3% 3%

47%

BEKOSTIGING

Al jaren wordt er diverse malen per jaar een acceptgiro met Advent meegestuurd, met de vraag om een vrijwillige bijdrage. We wilden daarom graag de mening van lezers van Advent hierover horen. De meerderheid (57%) van de deelnemers geeft aan wel eens (of vaker) via de acceptgiro een gift te hebben gedaan. Hoewel de meerderheid van de deelnemers (43%)

Foto’s/ afbeeldingen

Opmaak/ vormgeving

Artikelen

6%

3% 2%

5% 2%

7% 22%

niet bekend zijn met @vent, dat ze liever van papier lezen of @vent niet gebruiksvriendelijk vinden. De deelnemers die @vent wél lezen, zijn hier minder positief over dan over Advent. @vent scoort als geheel goed. De foto’s, opmaak en artikelen scoren iets beter dan de totaalbeoordeling. Die lijkt echter beïnvloed te worden door het gebruiksgemak, dat gemiddeld net niet goed scoort. Het gemiddelde cijfer voor @vent komt uit op een 7. Als verbeterpunten noemen respondenten de lastige (digitale) navigatie en de (te) drukke en daardoor onduidelijke opmaak.

15%

18%

27%

43%

58%

49%

52%

VERBETERING

Allereerst vroegen we de deelnemers of zij momenteel onderdelen in het blad missen. In de meeste gevallen is hier ‘nee’ geantwoord, maar 37% van de deelnemers gaf aan items te missen. Deze groep meldde dat een aantal thema’s te weinig aan bod komt, waaronder

18%

16%

25%

22%

16%

7%

7%

5%

9%

7%

Geen mening Slecht Matig Goed Zeer goed Uitstekend

33 april 2015 |

Waardering Advent

ONDERZOEK/UITKOMSTEN

34 april 2015 |

43%

13%

Waardering Acceptgiro 13%

13% 16%

de acceptgiro als ‘goed’ beoordeelt, vindt 23% deze matig of slecht. Een kleine minderheid (21%) van de deelnemers zou wel op een andere manier financieel bij willen dragen aan Advent, bijvoorbeeld door middel van een digitale gift, extra collecte, invoering van een abonnementsprijs of door verrekening via de 2%-regeling van de lokale gemeente.

HOE NU VERDER?

Concluderend kunnen we stellen dat Advent en @vent heel behoorlijk worden gewaardeerd, maar dat er in dit onderzoek ook een aantal verbeterpunten aan het licht zijn gekomen. Er is een aantal vragen waar de redactie zich de komende tijd over mag buigen:

1

Bereiken we wel iedereen met Advent en @vent? Het aantal jongeren (<34 jaar) dat deelgenomen heeft aan de enquête is zeer beperkt. Natuurlijk is niet gezegd dat mensen in deze leeftijdsgroep Advent en @vent niet lezen, maar het doet het wel sterk vermoeden. En als de huidige media van de kerk jongeren niet goed bereiken, hoe kunnen we hen dan wél bereiken en betrekken?

2

Communiceren we nieuws wel via de juiste media? De kerk publiceert hot nieuws via de website, wat minder actueel nieuws via @vent en Advent is er voor achtergronden. De groep in de kerk die

5%

Geen mening Slecht Matig Goed Zeer goed Uitstekend

digitaal minder wegwijs is geeft aan daarom verstoken te blijven van actualiteit binnen de kerk. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat we deze groep hiervan niet uitsluiten?

3

Geven we Advent vaak genoeg uit? De frequentie van de papieren Advent is uit oogpunt van kostenbesparing sterk omlaag gebracht, ten faveure van het digitale @vent. De laatstgenoemde uitgave wordt minder vaak gelezen en als minder prettig ervaren door (met name) de wat oudere lezers. Op basis van de uitkomsten van dit onderzoek kan het Algemeen Kerkbestuur een juiste afweging maken tussen de frequentie van verschijnen en de kosten.

4

Kunnen we de gebruiksvriendelijkheid van @vent verbeteren? De deelnemers die @vent lezen, geven aan dat ze het digizine niet als zeer gebruiksvriendelijk ervaren. Hoe kunnen we dit verbeteren? En kunnen we zo ook het bereik van @vent verhogen?

5

Hoe maken we Advent inhoudelijk beter? Advent scoort gemiddeld genomen goed, maar

/DE REDACTIE IS

AAN ZET OM ADVENT EN @VENT BETER TE MAKEN

op inhoud relatief gezien het laagst en respondenten benoemen met name inhoudelijke verbeterpunten. Daarbij lopen de antwoorden echter uiteen, omdat de verschillende stromingen in de Adventkerk inhoudelijk andere accenten zouden willen zien. Niettemin bieden de antwoorden wel aanknopingspunten voor verbetering. Meer puzzels of boekbesprekingen lijken de respondenten echter geen goed idee te vinden.

6

Hoe willen we Advent en @vent in de toekomst bekostigen? Hoewel de meerderheid geen problemen heeft met de vraag om een vrijwillige donatie voor Advent, is er ook een groep die zich hieraan stoort. Financiën zijn altijd ingewikkeld, en dit zal onderwerp van gesprek blijven voor de komende jaren.

7

Maar liefst 24 deelnemers gaven aan beschikbaar te zijn voor een lezerspanel. Het is aan de redactie om te bepalen wanneer en hoe deze mensen ingezet kunnen worden.

REDACTIE AAN ZET

Kortom, de redactie is nu aan zet om Advent en @vent nog beter te maken. In een vervolgenquête onderzoeken we of de verbeteringen en veranderingen een positief effect hebben op de waardering voor Advent en @vent. Graag wil ik iedereen die de moeite heeft genomen om de enquête in te vullen heel hartelijk bedanken. Heeft u nog vragen of suggesties, aarzel dan niet en mail naar [email protected].

Matthijs Nagtegaal is sinds 2009 lid van Uniek Utrecht. In het dagelijks leven is hij Productmanager Betalen bij ING. Sinds vorig jaar is hij lid van de redactieraad van Advent en @vent. In die rol heeft hij het onderzoek naar deze uitgaven van de Adventkerk geïnitieerd.

RECENSIE/JEZUS!

april 2015 |

35

vige nu naar Jezus. Misschien is dit blad een kans om daar meer over te leren.’ Ik hoorde in de woorden van Japin als het ware mijn niet-kerkelijke vrienden praten.

TATOEËERDER EN FILOSOOF

IS VERSCHENEN Nederland werd opgeschrikt door een glossy over Jezus. Over muziek, mode, vergeving, koken, tattoos en veel meer. De eerste glossy met een 3D-pelgrimsreis. Er werken grote namen mee aan het blad en de nieuwsgierigheid is gewekt. Advent doet onderzoek. Tekst/ds. Jurriën den Hollander

T

oen ik de glossy Jezus! zag dacht ik: ‘Die ga ik dus niet lezen, wat een vreselijke foto op de voorkant.’ En ik zou het blad dus niet gelezen hebben als de redactie van Advent mij niet had gevraagd er een recensie over te schrijven, hoe ironisch kan het

leven zijn. Want het blad was totaal anders dan ik verwachtte. Ik had mij in mijn eerste afwijzing laten leiden door mijn vooroordelen. Het voorwoord van Arthur Japin, de redacteur van het blad, verraste me meteen. Open, zoekend. Ineens dacht ik: ‘Okee, zo kijkt een ongelo-

Toch was ik alweer op het verkeerde been gezet. Het blad gaat niet alleen over mensen als Japin. Er komt ook een tatoeëerder aan het woord over het geloof achter een tattoo van Jezus of van een bijbeltekst. Een filosoof eindigt met de woorden van Edward Shillito: ‘Alleen Gods wonden kunnen spreken tot de onze, en geen enkele God heeft wonden, behalve u.’ Mensen uit verschillende christelijke stromingen geven hun idee over Jezus. Ik was verrast door prachtige foto’s van modellen waar de redactie de namen Maria, Marta, Zacheüs, Petrus en Thomas bij had gezet. Het ontroerde me omdat dit mij ervan bewust maakte hoe gewoon en hoe echt de mensen rondom Jezus waren.

DE MOEITE WAARD

De schrijvers gaan getrouw met de historie om. De Jezus! is geschreven vanuit verschillende hoeken en door verschillende schrijvers. Het bevat heel eerlijke reacties van zowel ongelovigen als gelovigen. Geen waardeoordeel. Jezus mag er zijn. Het lijkt erop dat veel mensen toch wel iets met Jezus hebben. Kortom, de glossy Jezus! blijkt een leuk, veelzijdig, eerlijk en open blad. Zeer de moeite waard om te lezen.

Jezus! is een uitgave van LenteMedia. Verkrijgbaar in boekhandel en supermarkt voor €7,95.

ACHTERGROND/VERDIEPING BIJ DE SABBATSCHOOL

april 2015 |

36

DE SCHRIJVER VAN HET EVANGELIE VAN LUCAS In het tweede kwartaal van Dialoog schrijft John M. Fowler dat Lucas een eenvoudige zendingsarts was die zich bekeerde tot het christelijke geloof. Deze bekeerde Griek schreef zijn evangelie voor andere Grieken in de toenmalige Griekse wereld. Hiermee sluit Fowler aan bij een traditioneel gangbare opvatting over de schrijver van het evangelie van Lucas. Maar welke informatie is er eigenlijk over de schrijver van Lucas beschikbaar? Wie was hij echt? Tekst/ds. Jurriën den Hollander

H

et evangelie van Lucas is anoniem geschreven. De auteur draagt het boek op aan een zekere Theofilus, maar zet zijn eigen naam er niet bij. Zo’n geheim intrigeert lezers natuurlijk, en zij zullen zich snel afvragen wie deze naamloze schrijver is. Veel vertelt de schrijver niet over zichzelf. We weten dat Lucas Jezus nooit heeft gekend, omdat hij zegt dat hij de dingen opschrijft die aan ‘ons zijn overgeleverd door degenen die vanaf het begin ooggetuigen zijn geweest’ (Lucas 1:2). En uit het Griekse taalgebruik in Lucas 1:3 weten we dat de schrijver een man is, en geen vrouw. Er staan natuurlijk wel wat hints in Lucas, daarover meer verderop. Laten we eerst buiten Lucas kijken, naar wat de vroege christenen over de auteur van Lucas zeiden.

KIJKEN BIJ ANDERE SCHRIJVERS

Uit de eerste 170 jaar van onze jaartelling kennen we geen geschriften die spreken over Lucas. De vroegste christelijke schrijver die we kennen, Papias (ca. 65 – ca. 130 na Chr.) zegt niets over Lucas als schrijver van Lucas. Dat is opvallend, want hij kent Matteüs en Marcus wel als schrijvers van een evangelie. Ook Justinus de Martelaar (100165 na Chr.) schijnt de naam

Lucas niet te kennen. Pas aan het einde van de tweede eeuw vinden we een papyrus met ‘Lucas’ erop. In de titel, boven het begin van het evangelie, staat ‘Het evangelie volgens Lucas’. Rond dezelfde tijd noemt de kerkvader Irenaeus (130202 na Chr.) Lucas als schrijver van het derde evangelie.

Het is heel opvallend dat het meer dan honderd jaar duurt voordat Lucas aangewezen wordt als schrijver van dit evangelie. Dit doet sterk vermoeden dat de link tussen het evangelie en de naam Lucas niet zo sterk is als we vaak denken. Deze stelling is makkelijker te begrijpen als je de cultuur van toen begrijpt.

AUTEURSNAMEN

De literaire cultuur van de oudheid was heel anders dan de onze. Zo was het gebruikelijk om religieuze boeken aan een bepaalde spirituele persoon toe te dichten, ook al waren die boeken waarschijnlijk niet door die persoon geschreven. Dit gaf het boek krediet bij de lezers. Hierover heeft ds. Tom de Bruin uitgebreid geschreven in zijn boek Avontuurlijk Wandelen (2014), voornamelijk in hoofdstuk E. Daar legt hij uit: ‘Denk maar mee: in de kerk worden de eerste boeken van het Oude Testament de boeken van Mozes genoemd. De boeken zelf zeggen helemaal niet dat Mozes ze heeft geschreven, hoogstens dat Mozes wat dingen van God opschreef of vertelde aan het volk. Toch zeggen mensen dat Mozes ze schreef. Het is heel onwaarschijnlijk dat Mozes zijn eigen dood beschreef, dus sowieso is niet alles in de vijf boeken van zijn hand. Hetzelfde geldt voor Hebreeën, Matteüs en Marcus. Nergens in die boeken staat wie ze geschreven hebben, maar veel mensen gaan uit van Paulus, Matteüs en Marcus.De lezers zetten jaren later namen op de voorkant en misschien zijn deze namen niet van de échte auteurs.’

VERDIEPING BIJ DE SABBATSCHOOL/ACHTERGROND

GRIEKSE LITERATUUR

Laten we nu eens grondig kijken naar het boek Lucas zelf. Kenners van de Griekse taal zeggen dat het Grieks van Lucas goed is, vergeleken met andere Griekse geschriften uit die tijd. Beter dan het Grieks van veel andere Nieuwtestamentische schrijvers. Als Lucas verhalen van Marcus overneemt, dan verbetert hij op veel plekken het Grieks van Marcus. Op grond hiervan hebben wetenschappers aangenomen dat Lucas een Griekse scholing moet hebben gehad. Als de auteur onderwijs heeft genoten, dan is hij natuurlijk ook van goede komaf. Naar alle waarschijnlijkheid is hij dus een Griek, die zich bekeerde naar het Jodendom, en later naar het christendom. Blijkbaar was hij steeds op zoek naar de waarheid!

HEBREEUWSE INVLOEDEN Toch zien we in het Grieks van Lucas en Handelingen een aantal Hebreeuwse invloeden. Het lijkt tegenstrijdig, want Lucas verbetert Hebreeuwse invloeden in Marcus, maar schrijft ze dan zelf toch op. Een goed voorbeeld is Lucas 5:12, de Hebreeuwse invloed is daar niet zichtbaar in de Nieuwe Bijbelvertaling maar in de Statenvertaling wel. Daar staat ‘en het geschiedde’. Dat is een vertaling van het Griekse kai egeneto, wat direct afkomstig is van het Hebreeuwse wajêhie, wat regelmatig voorkomt in het Oude Testament. Wij zijn misschien aan deze Tale Kanaäns gewend, maar eigenlijk is het slecht Nederlands. Geen enkele roman of geschiedenisboek zou zo beginnen.

/VOOR DE VROEGE

CHRISTENEN HING DE BETROUWBAARHEID VAN HET EVANGELIE DIRECT SAMEN MET WIE HET GESCHREVEN HAD De vraag is waar deze Hebreeuwse invloeden bij de schrijver van Lucas vandaan komen. Waarom zou iemand die volledig Grieks is opgevoed een Hebreeuwse schrijfstijl gebruiken? Het antwoord op deze vraag ligt in de citaten uit het Oude Testament. De citaten die de schrijver van Lucas gebruikt uit het Oude Testament komen uit de Septuaginta, de Griekse vertaling van het Oude Testament. Deze vertaling staat vol met Hebraïsmen, die waarschijnlijk door de gelovigen, net als door ons, werden gezien als een soort ‘heilige taal’. Aangezien destijds niemand een exemplaar van het Oude Testament thuis had, en men dus moest citeren uit het geheugen, kunnen we aannemen dat de Lucas-schrijver het Oude Testament goed kende. Maar dan wél in het Grieks. Blijk-

baar vond hij het belangrijk om zijn taalgebruik bij het Griekse Oude Testament te laten aansluiten. De auteur schrijft zijn boek in taal die overeenkomt met wat hij kent uit de heilige Schrift, ook al levert dat soms vreemd taalgebruik op.

DE ECHTE LUCAS

Verder zien we in Lucas een paar kleine hints over de achtergrond van de schrijver. Hij schrijft de titels van Romeinse leiders precies en correct. In tegenstelling tot wat vaak wordt aangenomen, staan er in Lucas geen echte medische termen. Al met al moeten we concluderen dat de schrijver van Lucas vanwege zijn goede Griekse stijl een geboren Griek was, die na zijn Griekse opleiding overtuigd raakte van het Jodendom. Zo ging hij behoren tot ‘alle anderen die God vereren’, zoals wij zien in Handelingen 13:26. Later is deze man in Jezus gaan geloven en heeft hij het verhaal opgeschreven voor andere Grieken van goede komaf, zoals de vooraanstaande Theofilus. Of de geliefde arts uit Kolossenzen 4:14 het boek Lucas schreef, of een ander, dat kunnen we helaas niet ontdekken. Wat voorop staat is dat de auteur nooit de bedoeling heeft gehad dat mensen zijn naam kenden. Toch zien we wel dat mensen die dichter bij de schrijvers leefden, het boek Lucas al gauw toedichtten aan deze arts. Of dat een sterk argument is mag u natuurlijk zelf bepalen. Uiteindelijk blijft de vraag over of het erg is dat we niet precies weten wie Lucas heeft geschreven. Ik denk het niet. Voor mij staat in Lucas het mooiste evangelie dat er is!

Ds. Jurriën den Hollander is op het Landelijk Kantoor van de Adventkerk verantwoordelijk voor het departement Persoonlijke Ontwikkeling. Hieronder valt sabbatschool, ministerial association, revitalisatie en onderzoek.

37 april 2015 |

Daarnaast speelde er ook iets anders. Voor de vroege christenen hing de betrouwbaarheid van het evangelie direct samen met wie het geschreven had. Immers, een evangelie dat aantoonbaar geschreven was door een apostel of een directe leerling van die apostel, was waarschijnlijk meer getrouw aan de feiten. Volgens Kolossenzen kan Lucas direct in verband gebracht worden met de apostel Paulus, en dat zou Lucas een betrouwbare bron maken. Een soortgelijk proces zien we hij het anonieme Hebreeën. Al gauw werd dat boek in de traditie toegeschreven aan Paulus. Echter, de meerderheid van de bijbelwetenschappers vindt dit onjuist, de schrijver van Hebreeën was heel iemand anders dan Paulus. Toch leeft dit traditionele toeschrijven van Hebreeën aan Paulus voort bij veel christenen. Uit de christelijke bronnen van die tijd krijgen we geen duidelijk beeld van Lucas, dus zullen we verder moeten zoeken.

VERDIEPING/ONBEPERKT HOUDBAAR

april 2015 |

38

BLOEMEN VERWELKEN, SCHEPEN VERGAAN

GODS WOORD BLIJFT ALTIJD BESTAAN Bij een thema als ‘Onbeperkt houdbaar’ denk je al snel aan aspecten als duurzaamheid, natuur en milieu. Voor de gelovige mens is er echter iets wat langer meegaat dan de natuur zelf, iets wat écht onbeperkt houdbaar is: het woord van God. Want ‘het gras verdort en de bloem verwelkt, maar het woord van onze God houdt altijd stand’ (Jesaja 40:8). Tekst/ds. Enrico Karg

D

e schrijver van Jesaja 40 zegt: alles in de natuur sterft een keer en is daarmee toch niet zo onbeperkt houdbaar als wij het liefst zouden willen (Jesaja 40:8b). Heel anders is dat met het woord van God, vindt de schrijver. Voor hem heeft dit woord een onbeperkte geldigheid en kracht. Maar wat bedoelt Jesaja 40 met het ‘woord van God?’ Wat heeft de schrijver in gedachten en wat houdt altijd stand?

HET WOORD VAN GOD

De christelijke traditie kent verschillende betekenissen toe aan het ‘woord van God’. Bedoeld wordt vaak Jezus Christus als ‘het woord dat in het begin bij God was’, vaak ook de Bijbel als geheel. Geen van deze twee opties lijkt van toepassing op de tekst uit Jesaja 40, alleen al omdat beide betekenissen pas heel lang na het schrijven van Jesaja 40 in de christelijke vocabulaire terechtkwamen. Je hebt meer nodig dan alleen een definitie of lijst met mogelijke definities om te weten welk ‘woord van God’ in de belevenis van de schrijver zelfs de natuur voorbijstreeft in houdbaarheid. Door een zo plausibel mogelijke reconstructie te maken vanuit de historische situatie, kun je ontdekken wat de schrijver bedoelt. Alleen als je een tekst in de context plaatst, kom je een stapje dichterbij de bedoeling van de schrijver en kun je de tekst toepassen in je eigen tijdgeest en context. Laten we daarom eerst naar de achtergrond van de tekst kijken, vervolgens naar de rol en betekenis hiervan, om uiteindelijk tot een hedendaagse toepassing te komen.

ACHTERGROND Het boek Jesaja heeft een ingewikkelde en eeuwenlange wordingsgeschiedenis, maar kent toch een overkoepelend thema: de Heer van de hemelse machten heeft Jeruzalem als hoofdkwartier uitgekozen en vanaf die plaats stuurt hij het verdere verloop van de geschiedenis van zijn schepping. Populair in de bijbelse wetenschap rond de 17e en 18e eeuw, was de gedachte dat het boek Jesaja in drieën op te delen is. De hoofdstukken 1 tot en met 39 zijn het zogenaamde ‘Proto-Jesaja’, dat

ONBEPERKT HOUDBAAR/VERDIEPING

EVANGELIE VAN VERLOSSING

Er komt een radicale ommekeer in het bestaan van de mensen. Zij zullen niet langer als gevangenen in ballingschap leven, maar huiswaarts keren. Deze boodschap toont God aan de profeet in een visioen met een serie stemmen die met hem, maar ook met elkaar spreken. De reden voor de ommekeer wordt ook uitgesproken: de dubbele straf van de gelovige gemeenschap zit erop en het volk krijgt de garantie dat de Heer bij machte is de ommekeer te realiseren (Jesaja 40:2). Hij is immers almachtig en eeuwig (Jesaja 40:21-26). Om die reden zal zijn woord standhouden en mag de gelovige gemeenschap terugkeren naar Jeruzalem.

/OOK AL WORD IK TERUG-

GEWORPEN OP MEZELF, GOD IS ERBIJ Het woord van God heeft in Jesaja 40 dus de vorm van een belofte, die de natuur in duurzaamheid overstijgt. Het woord is eeuwig, evenals de Heer zelf. Eeuwig in de zin van: het zal gebeuren, er zijn geen voorwaarden aan verbonden, het heeft geen vervaldatum. De historie leert ons dat dit woord van God, deze belofte, rond het jaar 538 voor Christus dan ook vervuld werd, nadat de Perzen Babylon veroverden. Onder koning Cyrus, aan wie de God van Israël macht verleende, mocht de gelovige gemeenschap naar huis. Het woord van God bewees zijn eeuwige waarheid.

BEVRIJDING VOOR ONS

Ook vandaag bevrijdt Gods woord. Zijn belofte is onbeperkt houdbaar en nog net zo van kracht als in de tijd van Jesaja. Dat komt goed uit, want in onze tijd, in ons land, zitten steeds meer mensen gevangen. Niet in Babylon, maar in de eenzaamheid van de eigen woning. In 2012 gaf 38,8% van de bevolking aan eenzaam te zijn, aldus het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu. In 2013 en 2014 rapporteerden diverse media zelfs een verdere stijging. Verschillende landelijke en lokale projecten moeten eenzaamheid tegengaan, zoals ‘de week van eenzaamheid’. Toch blijft de vrees dat de eenzaamheid verder zal toenemen. Psycholoog Aukelien van Abbema, specialist op het gebied van eenzaamheid en relaties, schrijft in haar boek Eenzaamheid dat christenen een voordeel hebben vergeleken met ongelovigen. Zo kent de gelovige mens niet alleen een plaats en een gemeenschap waar hij bij mag horen, maar kan hij ook zijn troost vinden bij de Heer. Van Abbema: ‘Als gelovige weet je: ook al begrijpt niemand mij, God is het die me wel begrijpt. Jezus heeft alles al eens meegemaakt. Ook al word ik teruggeworpen op mezelf, God is erbij.’ De belofte van de Heer om de gelovige mens te bevrijden, krijgt gestalte in onze tijd en context wanneer wij eenzaamheid zien als de hedendaagse gevangenschap. God heeft via zijn zoon de mens bevrijd van dat opgesloten gevoel. Zo blijkt ook nu de kracht van Gods eeuwige belofte. Gods woord is onbeperkt houdbaar!

Enrico Karg is predikant van de Adventkerk in Amersfoort, Lelystad en Almere. Hij is tevens redactielid van Advent.

39 april 2015 |

gebeurtenissen rond de achtste eeuw voor Christus zou beschrijven; de hoofdstukken 40-55 vormen het ‘Deutero-Jesaja’, dat gebeurtenissen rond de zesde eeuw voor Christus omschrijft en de hoofdstukken 56-66 staan bekend als ‘Trito-Jesaja’, dat gebeurtenissen na de Babylonische ballingschap verslaat. Deze theorie komt natuurlijk niet uit de lucht vallen. Als je Jesaja bestudeert, zie je inderdaad dat het boek op te delen is in deze drie delen. De conclusie dat er daarom ook meerdere schrijvers waren is een vrij forse stap en wordt zeker niet door alle bijbelwetenschappers gedeeld. Hoe dan ook, hoofdstuk 40 staat aan het begin van een overgang. De moeilijke, vaak onheilspellende woorden uit de eerste 39 hoofdstukken zijn voorbij, er breekt een nieuwe periode aan met woorden van troost. Die troost was hoognodig na het onheil uit het eerste deel van Jesaja.

JUBILEUM/ARK

april 2015 |

40

TIEN JAAR

ARK

Op 17 januari vierde de ARK-groep in Zoetermeer haar tienjarig bestaan. ARK, Adventistische Randstad Kerk, een kerkelijke groep met het karakter van een leerhuis. ARK als symbool van een veilige plek om stormachtige tijden te doorstaan en te overleven. Maar de letters staan ook voor Adventkerk, Relevantie en Kwaliteit. Tekst/Bert Brinkman

B

egonnen als praatgroep in de huiskamer bij een van de medeoprichters. Onvrede over cultuurveranderingen in diverse gemeenten in de Randstad. De behoefte om over religieuze zaken na te denken en te praten. Het zoeken naar meer diepgang zonder daarbij gehinderd te worden door vooraf ingenomen kerkelijke standpunten.

Dit waren de ingrediënten die leidden tot de start van een nieuwe groep. Na maanden brainstormen over vorm en uitvoering en zoeken naar onderdak, kreeg het idee gestalte. In januari 2005 vond de eerste samenkomst plaats. Liturgische vormen gecombineerd met het idee van een leerhuis. Een voordracht door een spreker, gevolgd door ruime tijd voor vragen en diepgaande discussie.

GEESTELIJKE VERBONDENHEID Men komt nu al tien jaar lang twee keer per maand bij elkaar. Een keur van sprekers, met allerlei achtergronden en deskundigheid, kwam langs in de loop der tijd. Mooie muziek, momenten van meditatie en gebed zorgen voor geestelijke verbondenheid. De onderlinge band wordt ook versterkt door vieringen van

/DE KERK KAN NIET

ZONDER ARK!

kerkelijke hoogtijdagen als Pasen en het Heilig Avondmaal. Kerndoel van ARK is het bestuderen van de Bijbel. Niet als boek van bewijzen, maar op zoek te gaan naar de ware en diepere bedoelingen van de teksten. In gesprek met God en met elkaar. Dat ARK aan een behoefte voldoet, bewijzen zowel de vaste kern van betrokken bezoekers als de nog grotere groep van belangstellenden die komen, afhankelijk van het onderwerp. ARK kent alleen bezoekers, geen leden. Enige tijd geleden is ook een doop voortgekomen uit de groep.

JUBILEUMVIERING

Voor de jubileumviering zijn zo’n zestig mensen bij elkaar gekomen die zich op een of andere manier verbonden voelen met ARK. De eerste vier sprekers vertellen aan de hand van foto’s, verhalen en een samenspraak, over geschiedenis, huidige situatie en toekomstverwachting. Duidelijk is dat er een, weliswaar kleine maar hechte, groep is die blij is met het geestelijk huis dat hier ontstaan is. Men is vastbesloten om met het huidige concept door te gaan. De bijeenkomst wordt omlijst door prachtige muziek van Esther en Peter Dingemanse.

JUBILEUM/ARK

41 april 2015 |

/ARK ALS SYMBOOL

VAN EEN VEILIGE PLEK OM STORMACHTIGE TIJDEN TE DOORSTAAN EN TE OVERLEVEN

VRIJHEID VAN DENKEN Ds. Gerard Frenk, vanaf het allervroegste begin betrokken bij ARK, houdt een betoog over gezond geloven. Ondersteund met poëzie en wetenschappelijk onderzoek. Geloof dat gezond wil blijven kan dat alleen als vrijheid van denken en meningsuiting de basis vormen. Vooringenomen standpunten en dogma’s zijn hierbij taboe. Ds. Wim Altink, die zelf mede aan de wieg van ARK gestaan heeft, feliciteert de groep met wat bereikt is. Namens het Landelijk Kantoor van de Adventkerk biedt hij een exemplaar van de Bijbel in Gewone Taal aan. In zijn toespraak benadrukt hij dat er in de landelijke kerk een duidelijke plaats is voor groepen als ARK. Sterker nog: de kerk kan niet zonder ARK!

UIT VOLLE BORST

Met een uit volle borst gezongen en fenomenaal begeleid gezang over het ene fundament van de kerk van Christus wordt de bijeenkomst afgesloten. Een mooie viering van een bijzondere groep, die hopelijk nog een langdurige en grote toekomst heeft.

Bert Brinkman is gepensioneerd cardioloog. Hij is lid van de gemeente Amersfoort en maakt deel uit van de redactie van Advent.

Toen ik u zag

POËZIE/GEDICHT VAN EEN LEZER

Toen ik u zag door mensen bespot Wist ik, u bent nu ver van God. Uw Vader die altijd bij u was geweest, Miste u op dat moment het meest. Toen ik u zag alleen, hangend aan het kruis, Zover van uw Vaders heilig huis Bloed, zweet en tranen, het kostte uw leven, Wist ik, u hebt nog méér dan dat gegeven.

Toen ik u zag in uw eenzaamheid, groter dan men denken kan, Uw verdriet en ellende, niemand weet daarvan, Besefte ik dat ik door uw angst en pijn, Alleen door uw offer bij de Vader kan zijn. Toen ik stond bij het lege graf, Wist ik, u hebt overwonnen, mijn dankbaarheid is groot.

U, die uw leven voor mij gaf, U bent de weg, de waarheid en het leven, U overwon de dood! Toen ik míjn levensweg zag vol met kuilen, obstakels en bochten Begreep ik, u loopt altijd naast mij op mijn barre tochten. De Bijbel, uw navigatiesysteem, staat altijd aan. En wijst mij de weg naar uw waarheid en liefde, om het eeuwig leven binnen te gaan. Nu ik u zie leg ik mijn leven in uw handen Voor u heb ik diep ontzag Naar u gaat uit heel mijn verlangen U, die uw leven voor mij gaf! Mary van Ekris

was Getekend: INTERVIEW/DE VRIJWILLIGER

april 2015 |

42

AAD BERGER Driehonderd plus één strips met Ad Ventje in de hoofdrol tekende Aad Berger voor Advent. Daarnaast tekende hij jarenlang Joost Suppoost voor Contact, die onlangs plaatsmaakte voor Gevleugelde Woorden. Ook voor andere magazines en gelegenheden laat Aad zijn potlood spreken. Geheel in lijn hiermee vond hij het eigenlijk niet nodig om geïnterviewd te worden. ‘Ik teken liever dan ik praat.’ Tekst/Lydia Lijkendijk

D

e driehonderdste aflevering van Ad Ventje verscheen in het kerstnummer van vorig jaar. Een mijlpaal. Meer dan dertig jaar maakt ds. Ad Ventje inmiddels zijn rake opmerkingen vanaf de kansel, terwijl de oude dames op de voorste rij ook hun duit in het zakje doen.

HOE ERVAAR JE ZELF DAT JUBILEUM?

‘Het is een mooi rond getal, maar ach, ‘what’s in a number?’ Het bijzondere vind ik wel dat nummer driehonderd precies samenvalt met dertig jaargangen Advent.’

HOE BEN JE AL DIE TIJD AAN JE INSPIRATIE GEKOMEN? HEB JE NOOIT EENS EEN ‘DRAWER’S BLOCK’? ‘Deze vraag krijg ik wel vaker, dat blijft iedere keer weer iets wonderlijks. Soms plopt een briljant idee ineens op. Bij veel situaties denk je: ‘Misschien zou daar een grap in zitten.’ Het is een manier van kijken, denken en luisteren geworden, maar bij veel ideeën heb ik het gevoel te zijn geïnspireerd in de zin van: dat komt niet uit mijzelf! Een ‘drawer’s block’ heb ik nog niet echt gehad. Maar na driehonderd afleveringen zijn alle onderwerpen wel eens

de revue gepasseerd en moet je vindingrijk worden om niet steeds in herhaling te vallen. Gelukkig is de Nederlandse taal rijk aan beeldspraak, waarbij veel uit de Bijbel afkomstig is, wat wederom een leuke link legt naar Ad Ventje.’

WAT VOOR RELATIE HEB JE MET AD VENTJE?

‘Ik zie hem als een knipoog, die zo af en toe de ins & outs van de Adventkerk op de korrel neemt. Soms grapt hij wat en zo nu en dan houdt hij een spiegel voor. Hij is wel het stripfiguurtje waar ik in de loop der jaren het meest aan gehecht geraakt ben.’

DE VRIJWILLIGER/INTERVIEW

april 2015 |

43

/‘MET MIJN

STRIPJES PROBEER IK EEN GLIMLACH LOS TE WEKEN’ WAT WIL JE BEREIKEN MET JE TEKENINGEN?

WELKE REACTIES KRIJG JE VAN LEZERS OP JE WERK? ‘Doorgaans krijg ik leuke reacties! Ooit heb ik een boze brief van een zuster uit het Noorden gehad. Zij voelde zich persoonlijk aangesproken omdat zij net als de drie zustertjes in het stripje met twee oudere dames naast elkaar zat. Zij had echt de schoen aangetrokken die niet voor haar bedoeld was. Er ligt altijd een spanningsveld tussen leuk zijn en respectvol blijven naar de achterban. Daardoor verplaatst de spontane humor vanuit je hart zich maar al te vaak naar je hoofd, want over het algemeen blijft het stoeien met woorden op een weegschaal om binnen een bepaald thema of concept te blijven.’

JE ZET JE TALENT VRIJWILLIG IN VOOR DE KERK. WAAROM? ‘Mijn motto is: Welk talent je ook hebt gekregen, zet het in! Net als in de gelijkenis van de talenten. Je zult zien dat het je opbouwt en verrijkt. En het is waar: hoe meer je je inzet, des te meer word je gevraagd en des te drukker krijg je het. Ik ervaar het net als een geestelijke sportschool.’

WAT BETEKENT DE KERK VOOR JE? EN JE GELOOF?

‘Geloof is belangrijker dan mijn kerk. Het ene ondersteunt het andere. Als ik vind dat de kerk niet doet wat zij roept, dan probeer ik mijn eigen verantwoordelijkheid daarin te nemen en samen met gelijkgestemden mijn weg te gaan, maar altijd wel binnen onze geloofsgemeenschap.’

‘Met mijn stripjes probeer ik een glimlach los te weken. Maar striptekenen is slechts een klein onderdeel. De rest van mijn tekenwerk zet ik in als ondersteuning voor plaatselijke en landelijke activiteiten. Dat kan van alles zijn zoals tekeningen in de blauwe bundel, posters en ontwerpen voor de camporee of seniorenrally, boekillustraties en meer.’

ZOU JE ZONDER TEKENEN KUNNEN?

‘Ik denk het niet. Als ik een leeg wit vlak voor me heb, of dit nou een papier is of de dia van een PowerPoint, dan heb ik altijd de behoefte om dit op een creatieve manier in te vullen.’

WAT DOE JE ALS JE NIET TEKENT?

‘De laatste jaren ben ik voornamelijk bezig met het ontwikkelen van bijbelstudiemateriaal voor tieners en jongvolwassenen binnen onze kerk. Inmiddels is dit materiaal in diverse talen vertaald, en wordt het ook buiten Nederland ingezet. En als ik niet voor de kerk teken, dan geef ik tekenles op een scholengemeenschap in Katwijk aan Zee.’

Breinbreker/ Fred de Weger

DOE MEE EN WIN!

Vul het onderste diagram in volgens de omschrijvingen. Vul daarna het bovenste diagram in; gelijke cijfers zijn gelijke letters. Bij goede invulling leest u een citaat uit de Bijbel. A Hierin staan opwekkingsliederen I Een van de kenmerken van de sfeer B Van deze Romeinse keizer zou in Alphen DC ‘pecunia non olet’ een opmerking zijn geweest C Zonder dit is er geen oogst D Beheerder; wij zijn dit over o.a. de aarde E Dit ligt in het BoS op schoot F Dit is DC voor Alphen G Dit vraagt God van ons en is aftrekbaar H Intelligente telefoon

J

Dirigent van wereldformaat en geloofsgenoot K Buiten alle proporties L De kosten gaan hieraan vooruit M Een vierde N De sleutelstad met een lange ‘ij’; dat doet zeer O Geen woorden maar … P Dit geeft de bank op je spaargeld Q Dit is iemand die er warmpjes bij zit

Stuur uw oplossing naar de redactie van Advent: Amersfoortseweg 18, 3712 BC Huis ter Heide, of mail naar [email protected]. De winnaar krijgt een boek cadeau. De winnaar van de vorige puzzel is Erik Macville uit Den Haag.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

51

NIKS MISSEN?

52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 64 65 66

Download @vent03 op 27 april

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

36

37

38

38

39

40

41

42

44

44

45

46

47

48

49

43

33

34 35 50

67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113

A B D F H J L O

20

64

78

59

1

71

76 108

22 103 109

88

11

25

41

61

28

17

31

43

27

22 C

74 110 52

56

5

37

15

16

85

2

34

63

87

73 83 110 10 21 9 51 69 62 35 81 40 72 93 65 E 28

33 79 24 95 20 90 70 54 94 70 G 100 107 48 13 50 105 97 38 21 86 101 30 64 82 45 4 90 I 41 66 29 84 78 104 40 72 92 80 21 26 68 12 47 111 15 99 77 60 42 57 21 97 K 72 102

39

6

M P

32

19

44

96

46

N Q

89

91

40 106

58

16

14 67 8 36 55 7 98 18 23 112 72 75 113 49 53 3

AD VENTJE

Illustratie/Aad Berger

www.adventist.nl