14 1 |decem Traini ber ng2012 Solven cy II Kapita alsber ekenin g
Klantn 13 juni1 aam 2013 (10 spatie s) voette kst wijzig en via Invoeg en | Kopte kst en voette kst
SOLVENCY II TOEPASSEN IN DE PRAKTIJK 01
Balans van de verzekeraar
02
Onderdelen van de SCR
03
Aan de slag...
04
Bespreken resultaten
05
Vragen
12 juni 2013
Solvency II toepassen in de praktijk
2
BALANS VAN DE VERZEKERAAR Verzekeraarsbalans Eigen vermogen
Beleggingen Technische voorzieningen
Overig
12 juni 2013
Solvency II toepassen in de praktijk
Overig
3
BALANS VAN DE VERZEKERAAR – EIGEN VERMOGEN Eigen vermogen
12 juni 2013
Eigen vermogen SCR
Tier 3
15% SCR > Tier 3
Tier 2
35% SCR < Tier 2
Tier 1
50% SCR < Tier 1 Hybride < 20% Tier 1
Solvency II toepassen in de praktijk
4
ONDERDELEN VAN DE SCR – STANDAARDMODEL SCR
Adjustment Belasting / TV
Levenrisico
Schaderisico
Kortleven
Operationeel risico
BSCR
Marktrisico
Premie- en reserve
Langleven
Tegenpartijrisico
Rente
Type 1
Aandelen
Type 2
Verval Morbiditeit
Spread Catastrofe
Verval
Vastgoed
Kosten
Valuta
Catastrofe
Concentratie Illiquiditeit
12 juni 2013
Solvency II toepassen in de praktijk
5
ONDERDELEN VAN DE SCR – LEVENRISICO Opmerkelijk
29-03-2012: 'MATIG ALCOHOLGEBRUIK VERKLEINT STERFTEKANS' Een paar glaasjes alcohol per dag zijn goed voor je gezondheid, zelfs als je al een hartaanval hebt gehad. Althans, dat beweren wetenschappers van een onderzoeksgroep uit de VS. Het blijkt dat als je na een eerste hartaanval een à twee glazen alcohol per dag drinkt de kans op overlijden aan hart- en vaatziektes sterk kleiner wordt.
Bron: http://www.kijkmagazine.nl/nieuws/matig-alcoholgebruik-verkleint-sterftekans/
12 juni 2013
Solvency II toepassen in de praktijk
6
ONDERDELEN VAN DE SCR – LEVENRISICO
Levenrisico komt voort uit de risico's die voortvloeien uit het schrijven van levensverzekeringen, in verband met zowel de gedekte gevaren als de processen volgend uit de uitoefening van het bedrijf. Het kortlevenrisico is het risico van vroegtijdig overlijden (technisch gezien: eerder dan volgens de veronderstellingen die ten grondslag liggen aan de Best Estimate). Langlevenrisico is het risico van een daling van de sterftekansen waardoor de verzekeraar meer geld moet uitkeren. Morbiditeit of handicap is het risico van verlies, of ongunstige veranderingen in de waarde van verzekeringsverplichtingen, als gevolg van veranderingen in het niveau, de trend of de volatiliteit van arbeidsongeschiktheid en morbiditeit. Als er meer of minder mensen dan verwacht hun polis opzeggen kan dat extra verlies met zich meebrengen. Dit heet vervalrisico. Het kostenrisico is het risico dat de kosten voor het onderhouden van verzekeringsverplichtingen hoger uitvallen dan verwacht. Catastroferisico is het verlies door het overlijden van een groot aantal polishouders door een catastrofe.
12 juni 2013
Solvency II toepassen in de praktijk
7
ONDERDELEN VAN DE SCR – SCHADERISICO
Schaderisico is het risico van waardedalingen door andere of hogere schadeclaims dan verwacht of door een verandering van die verwachting in tijd. Premierisico – de kans dat er in het lopende jaar meer en/of hogere schademeldingen gedaan worden dan verwacht (lopend jaarrisico). Reserverisico – het risico dat additionele voorzieningen nodig zijn voor schades uit voorgaande jaren (voorgaand jaarrisico of uitlooprisico). Het risico op grote rampen zoals natuurrampen wordt het catastroferisico genoemd. Als er meer of minder mensen dan verwacht hun polis opzeggen kan dat extra verlies met zich meebrengen. Dit heet vervalrisico.
12 juni 2013
Solvency II toepassen in de praktijk
8
14 9 |decem Traini ber ng2012 Solven cy II Kapita alsber ekenin g
ONDERDELEN VAN DE SCR – MARKTRISICO
Marktrisico komt voort uit het niveau of de volatiliteit van de marktprijzen van financiële instrumenten. Renterisico bestaat voor alle activa en passiva waarvan de waarde gevoelig is voor veranderingen in de rentetermijnstructuur of rentevolatiliteit. Blootstelling aan het aandelenrisico verwijst naar alle activa en passiva waarvan de waarde gevoelig is voor veranderingen in aandelenkoersen. Vastgoedrisico: deze deelmodule vraagt om de berekening van het effect van een daling van de onroerend goed prijzen op de waarde van de verzekeraar. Het Spreadrisico, komt voort uit de gevoeligheid voor veranderingen in het niveau (of de volatiliteit) van renteopslagen (creditspreads) op de risicovrije rentetermijn structuur. Voor een hoger risico wordt een hoger rentepercentage (opslag) gevraagd. Het spreadrisico is van toepassing op onder andere obligaties en kredietderivaten. Het concentratierisico is het risico dat verband houdt met een ophoping van blootstellingen aan dezelfde tegenpartij. De rentetermijnstructuur kan een anticyclische opslag (counter cyclical premium) bevatten. De opslag is alleen van toepassing ten tijden van spanning en turbulentie in de financiële markten. De rentetermijnstructuur wordt onder andere gebruikt bij het bepalen van de marktwaarde van de technische voorziening. 12 juni 2013
Solvency II toepassen in de praktijk
10
ONDERDELEN VAN DE SCR – TEGENPARTIJRISICO
Het tegenpartijrisico is het risico van mogelijke verliezen door het onverwacht in gebreke blijven of een onverwachte verslechtering van de kredietwaardigheid van tegenpartijen en debiteuren. De deelmodule maakt onderscheid tussen twee soorten exposures, aangeduid als type 1 en type 2, waarvan de behandeling uiteenloopt. Type 1 betreft onder andere herverzekeringsovereenkomsten, korte termijn deposito’s en geld op bankrekeningen. Onder type 2 vallen onder andere vorderingen op tussenpersonen, maar vooral ook hypothecaire leningen.
12 juni 2013
Solvency II toepassen in de praktijk
11
ONDERDELEN VAN DE SCR – OPERATIONEEL RISICO
Operationeel risico is het risico van verlies als gevolg van inadequate of falende interne processen, van personeel en systemen of door externe gebeurtenissen. Operationeel risico moet juridische risico's bevatten. Risico's die voortvloeien uit strategische beslissingen en reputatierisico's vallen niet onder het operationeel risico.
12 juni 2013
Solvency II toepassen in de praktijk
12
ONDERDELEN VAN DE SCR – INDICATOREN
12 juni 2013
SCR-categorie
Indicator
SCR Levenrisico
Samenstelling van de portefeuille, levensverwachting en rentecurve.
SCR Schaderisico
De ontwikkeling in de hoogte van de netto premie en de netto technische voorziening is de belangrijkste indicator.
SCR Marktrisico
De risicogevoeligheid van beleggingsintrumenten. Als een verzekeraar meer risicovolle beleggingsinstrumenten aanschaft moet de verzekeraar meer risicokapitaal aanhouden.
SCR Tegenpartijrisico
De kredietwaardigheid van tegenpartijen; bij de meeste verzekeraars is de kredietwaardigheid van de herverzekeraar de belangrijkste indicator.
SCR Operationeel risico
De ontwikkeling in de hoogte van de bruto premie en de bruto technische voorziening is de belangrijkste indicator.
Solvency II toepassen in de praktijk
13
AAN DE SLAG – ORTELIUS VERZEKERINGEN
Ortelius Verzekeringen is een middelgrote aansprakelijkheidsverzekeraar uit het midden van het land. De risk appetite van Ortelius Verzekeringen is defensief te noemen, dit vertaald zich onder andere in een: Hoog % herverzekering Behoudende belegginsstrategie Een interne norm solvabiliteit van 175% Aan de hand van drie scenario’s gaan we beoordelen welk effect een verandering in strategie heeft op de SCR-ratio: Beleggen in aandelen Hoger eigen behoud bij herverzekeraars Schade van € 210.000
12 juni 2013
Solvency II toepassen in de praktijk
14
AAN DE SLAG – DE SCR IN HET BASISSCENARIO
Interest rate risk Equity risk Property risk Spread risk Currency risk Concentration risk Illiquidity premium risk Diversification effects Market risk Counterparty default risk NL Prem & Reserve NL Lapse NL CAT Diversification effects Non Life underwriting risk Intangible asset risk Sum of risk components Diversification effects BSCR Operational risk Tax adjustment SCR
12 juni 2013
Solvency II toepassen in de praktijk
6.733 3.570 5.000 16.319 0 22.475 12.510 -31.868 34.739 14.695 72.404 0 0 0 72.404 0 121.838 -25.703 96.135 18.000 -28.534 85.602
Solvency capital requirement (SCR) Solvency capital requirement (SCR) Minimum capital requirement (MCR)
Solvency II 85.602 21.400
Solvency ratio SCR Elegible Own Funds SCR Solvency capital requirement (SCR) Solvency ratio
Solvency II 191.812 85.602 224%
Solvency ratio MCR Elegible Own Funds MCR Minimum capital requirement (MCR) Solvency ratio
Solvency II 191.812 21.400 896%
15
AAN DE SLAG – SCENARIO 1
Beleggen in aandelen Ortelius Verzekeringen gooit haar behoudende beleggingsstrategie overboord en besluit al haar vermogen belegd in obligaties en deposito’s te beleggen in aandelen. Voor aandelen moet meer risicokapitaal worden aangehouden. Welke gevolgen heeft dit voor de SCR-ratio? A. Open het document: Kapitaalsberekening Ortelius Verzekeringen. B. Sla het document op als: Kapitaalsberekening Ortelius Verzekeringen Aandelen. C. Ga naar werkblad I.Balans. D. Tel de waarde die in cel C19 staat (Staatsobligaties) op bij cel C17 (Genoteerde aandelen) (10.500 + 109.750 = 120.250) en verwijder de waarde in cel C19 staat (Staatsobligaties). E. Zet de waarde die in cel C20 staat (Bedrijfsobligaties) in cel C18 (Niet-genoteerde aandelen) (152.750) en verwijder de waarde in cel C20 staat (Bedrijfsobligaties). F. Ga naar werkblad H. Spreadrisk en verwijder de waardes in cel D42 tot en met 45. G. Ga naar werkblad H. Concentratierisico en verwijder de waardes in cel B36 tot en met F37. H. Ga naar werkblad H. Renterisico Activa en verwijder de waardes in cel C36 tot en met C51. I. Ga naar werkblad O. SCR en O. Overzicht en vergelijk de SCR met de SCR van Ortelius Verzekeringen op sheet 16 van de presentatie. J. Schrijf je conclusies op, deze bespreken we gezamenlijk.
12 juni 2013
Solvency II toepassen in de praktijk
16
AAN DE SLAG – SCENARIO 2
Hoger eigen behoud bij herverzekeraars Als gevolg van veranderende omstandigheden op de herverzekeringsmarkt is Ortelius Verzekeringen genoodzaakt te werken met een hoger eigen behoud bij de herverzekeraars. Hierdoor neemt de netto technische voorziening en de netto premie toe. Ortelius Verzekeringen gaat meer risico lopen. Welke gevolgen heeft dit voor de SCR-ratio? A. Open het document: Kapitaalsberekening Ortelius Verzekeringen. B. Sla het document op als: Kapitaalsberekening Ortelius Verzekeringen Eigen behoud. C. Ga naar werkblad I. Premies. D. Verander de geschreven herverzekeringspremie in cel E28 van € 300.000 naar € 240.000. E. Verander de verdiende herverzekeringspremie in cel F28 van € 300.000 naar € 240.000. F. Ga naar werkblad I. Voorzieningen. G. Verander in cel I44 de beste estimate herverzekeraars van € 450.000 naar € 360.000. H. Ga naar werkblad H. Tegenpartijrisico. I. Verander het verhaalbaar bedrag in cel E32 tot en met E.34 van € 150.000 naar € 120.000. J. Ga naar werkblad O. SCR en O. Overzicht en vergelijk de SCR met de SCR van Ortelius Verzekeringen op sheet 16 van de presentatie. K. Schrijf je conclusies op, deze bespreken we gezamenlijk.
12 juni 2013
Solvency II toepassen in de praktijk
17
AAN DE SLAG – SCENARIO 3
Schade van € 210.000 Ortelius Verzekeringen wordt geconfronteerd met een schade van € 210.000. De herverzekeraars weigeren vooralsnog, in afwachting van de rechtszaak, om de schade uit te keren. Als gevolg heeft de Ortelius Verzekeringen een schade van € 210.000 in haar voorziening. Daarbij daalt ook de rating van de herverzekeraars van AA naar BB. Welke gevolgen heeft dit voor de SCR-ratio? A. Open het document: Kapitaalsberekening Ortelius Verzekeringen. B. Sla het document op als: Kapitaalsberekening Ortelius Verzekeringen 210. C. Ga naar werkblad I. Voorzieningen. D. Verander de bruto best estimate in cel F44 van € 600.000 naar € 810.000. E. Verander in cel I44 de beste estimate herverzekeraars van € 450.000 naar € 660.000. F. Ga naar werkblad I.Tegenpartijen (iTGP). G. Verander het verhaalbaar bedrag in cel E32 tot en met E.34 van € 150.000 naar € 220.000. H. Verander rating van de herverzekeraars in cel F32 tot en met F.34 van AA naar BB. I. Ga naar werkblad O. SCR en O. Overzicht en vergelijk de SCR met de SCR van Ortelius Verzekeringen op sheet 16 van de presentatie. J. Schrijf je conclusies op, deze bespreken we gezamenlijk.
12 juni 2013
Solvency II toepassen in de praktijk
18
AAN DE SLAG – UITKOMSTEN SCENARIO 1
Interest rate risk Equity risk Property risk Spread risk Currency risk Concentration risk Illiquidity premium risk Diversification effects Market risk Counterparty default risk NL Prem & Reserve NL Lapse NL CAT Diversification effects Non Life underwriting risk Intangible asset risk Sum of risk components Diversification effects BSCR Operational risk Tax adjustment SCR
12 juni 2013
Solvency II toepassen in de praktijk
242.456 101.541 5.000 0 0 0 12.510 -51.878 309.629 14.695 72.404 0 0 0 72.404 0 396.729 -56.322 340.407 18.000 -89.602 268.805
235.724 97.971 -16.319 -22.475 -20.010 274.891 274.891 -30.619 244.272 -61.068 183.204
Solvency capital requirement (SCR) Solvency capital requirement (SCR) Minimum capital requirement (MCR)
Solvency II 268.805 67.201
183.204 45.801
Solvency ratio SCR Elegible Own Funds SCR Solvency capital requirement (SCR) Solvency ratio
Solvency II 191.812 268.805 71%
183.204 -153%
Solvency ratio MCR Elegible Own Funds MCR Minimum capital requirement (MCR) Solvency ratio
Solvency II 191.812 67.201 285%
45.801 -611%
19
AAN DE SLAG – UITKOMSTEN SCENARIO 2
Interest rate risk Equity risk Property risk Spread risk Currency risk Concentration risk Illiquidity premium risk Diversification effects Market risk Counterparty default risk NL Prem & Reserve NL Lapse NL CAT Diversification effects Non Life underwriting risk Intangible asset risk Sum of risk components Diversification effects BSCR Operational risk Tax adjustment SCR
12 juni 2013
Solvency II toepassen in de praktijk
6.733 3.570 5.000 16.319 0 22.475 12.510 -31.868 34.739 12.847 115.847 0 0 0 115.847 0 163.433 -27.359 136.074 18.000 -38.518 115.555
-1.848 43.443 43.443 41.595 -1.656 39.938 -9.985 29.954
Solvency capital requirement (SCR) Solvency capital requirement (SCR) Minimum capital requirement (MCR)
Solvency II 115.555 33.600
29.954 12.200
Solvency ratio SCR Elegible Own Funds SCR Solvency capital requirement (SCR) Solvency ratio
Solvency II 100.687 115.555 87%
-91.125 29.954 -137%
Solvency ratio MCR Elegible Own Funds MCR Minimum capital requirement (MCR) Solvency ratio
Solvency II 100.687 33.600 300%
-91.125 12.200 -597%
20
AAN DE SLAG – UITKOMSTEN SCENARIO 3
Interest rate risk Equity risk Property risk Spread risk Currency risk Concentration risk Illiquidity premium risk Diversification effects Market risk Counterparty default risk NL Prem & Reserve NL Lapse NL CAT Diversification effects Non Life underwriting risk Intangible asset risk Sum of risk components Diversification effects BSCR Operational risk Tax adjustment SCR
12 juni 2013
Solvency II toepassen in de praktijk
6.733 3.570 5.000 16.319 0 22.475 12.510 -31.868 34.739 280.541 72.404 0 0 0 72.404 0 387.684 -53.625 334.059 24.300 -89.590 268.769
265.846 265.846 -27.922 237.923 6.300 -61.056 183.167
Solvency capital requirement (SCR) Solvency capital requirement (SCR) Minimum capital requirement (MCR)
Solvency II 268.769 67.192
183.167 45.792
Solvency ratio SCR Elegible Own Funds SCR Solvency capital requirement (SCR) Solvency ratio
Solvency II 175.866 268.769 65%
-15.947 183.167 -159%
Solvency ratio MCR Elegible Own Funds MCR Minimum capital requirement (MCR) Solvency ratio
Solvency II 175.866 67.192 262%
-15.947 45.792 -635%
21
13 juni 2013
TOEZICHT ONDER SOLVENCY II
22
14 decem ber 2012