De zorg moet een afspiegeling zijn van de stad. De hectiek is geweldig. DEZE STAD geeft mij een kick

uitgave van De samenwerkende instellingen gezondheidszorg regio amsterdam

DEZE STAD geeft mij een kick

‘De zorg moet een afspiegeling zijn van de stad’ De hectiek is geweldig Over leren, werken en carrière in de gezondheidszorg

�

VOORWOORD

A

msterdam is de aantrekkelijkste stad van Nederland om

ling. Er wordt zorg geboden aan pasgeboren baby’s en ouderen,

te wonen. Dat blijkt uit de tiende editie van de Atlas voor de

aan heteroseksuelen en homoseksuelen, aan allochtonen en

Gemeenten. De economie bloeit en de stad is nog altijd het

autochtonen. Ook de zorg die cliënten nodig hebben is divers.

onbetwiste cultureel middelpunt van Nederland. Dat mensen

Van specialistische zorgverlening in academische ziekenhuizen tot

graag in Amsterdam wonen blijkt ook uit het inwonersaantal, de

zorg aan verslaafden. Maar ook het begeleiden van gehandicapte

afgelopen jaren is het aantal inwoners van de stad sterk gegroeid.

mensen en het behandelen van mensen met een HIV-besmetting. Met INZET in Zorg willen wij laten zien dat de Amsterdamse

Een belangrijke reden voor mensen om in de hoofdstad van het

gezondheidszorg meer dan de moeite waard is.

land te wonen is de goede werkgelegenheid. Zo’n 50.000 mensen werken in de Amsterdamse gezondheidszorg. Uit Amsterdam in

Eelco Damen

cijfers 2007 blijkt dat de zorgsector hiermee, op de zakelijke dienstverlening na, de grootste sector is in de stad. Ook in de zorg is sprake van goede werkgelegenheid. Daarnaast is het bijzonder boeiend om in de zorg te werken.

voorzitter bestuur vereniging SIGRA

INZET in Zorg laat zien hoe aantrekkelijk de Amsterdamse gezondheidszorg is. Aan het woord komen Amsterdammers die werken in de zorg, op verschillende plekken en met allerlei cliënten. INZET in Zorg staat voor: van aanpakken weten. Werken in de zorg betekent dat je een uitdagend en dynamisch beroep hebt, dat je werkt met mensen uit alle werelddelen met verschillende zorgvragen. Werken in de zorg betekent volop INZET voor anderen. De Amsterdamse zorginstellingen zetten zich al jaren in voor een betere zorg in Amsterdam. Zorg die past bij de stad. Diversiteit is hierin cruciaal. Amsterdam heeft een diverse bevolkingssamenstel2

INHOUD �

Nieuws

4

Ambulanceverpleegkundige Ray Flu ‘Door ervaring leer je steeds beter om te gaan met verrassingen, maar het blijven verrassingen. De kunst is elke seconde flexibel te zijn.’

6

Zorgend leren George, Iris en Sharis werken in het ziekenhuis op een leerafdeling. Daar worden ze begeleid en gecoacht om zelfstandig te werken. Hoe ziet hun werkdag eruit?

8 6

Zorgcoördinator Vera Ackon van Zuylen: ‘Ik vind het heerlijk om met ouderen te werken. Ze hebben veel meegemaakt en vertellen daar graag over.’

12

Onvergetelijk Buitengewone ervaringen op het werkvloer.

14

Amsterdam die mooie stad Werken met Amsterdammers is een grote uitdaging. Waarom?

16

Hoofdverpleegkundige Fatiha Stitou Laaroussi: ‘De islam is onderdeel van mijn identiteit, maar staat mijn werk en ontwikkeling niet in de weg.’

22

Carrière maken

24

Leren voor later Waarom kozen zij voor hun opleiding en wat verwachten zij van hun toekomst?

25

5 bijzondere beroepen Je kunt je op verschillende manieren inzetten voor anderen. Vijf portretten.

26

Verpleegkundige psychiatrische crisisopvang Elfi Rookhuizen: ‘Allerlei mensen komen hier binnen, ook mensen zoals jij en ik. We zien alle leeftijden en culturen vanuit alle windstreken.’

12

14

15

16

22

26

30

Zou jij in de zorg kunnen werken? Van straat geplukt: wie vindt zichzelf geschikt voor de zorg en wie niet? Amsterdammers aan het woord.

32

Opleidingen in de zorg

34

Van A tot Z Een overzicht van de verschillende werkvelden en zorginstellingen in de regio Amsterdam.

37

30

32



NIEUWS

7,8

Passie in de praktijk

Komen romances en vurige liefdes echt zoveel

is het cijfer dat medewerkers in

voor in ziekenhuizen of dokterspraktijken? Wel als

de zorg geven voor sfeer en plezier

je de dokterromans en ziekenhuisseries op televisie

in hun werk. Meer dan 130.000

mag geloven. Psychiater Kelly van het University

medewerkers uit de verpleging, verzorging en thuiszorg hebben

College Dublin in Ierland heeft hier onderzoek naar gedaan.

hun mening gegeven. In zijn

Hij zegt in medisch tijdschrift The Lancet: ‘Het echte werk

totaliteit krijgt het werken in de

in de operatiekamers is veel minder spannend, het spijt

zorg van de medewerkers een

me dat te moeten zeggen.’ Hij concludeert dat ze een te

dikke voldoende. De meeste zorgmedewerkers gaan met

stereotype beeld schetsen. Volgens Kelly vallen altijd

plezier naar hun werk. Ze vinden

een mannelijke en een vrouwelijke arts voor elkaar in

een leuke werksfeer en de inhoud

de romans, of is er een vonk tussen een mannelijke

van hun werk het belangrijkste

dokter en een verpleegster. Daarnaast vindt hij

voor hun werkplezier. Medewerkers werken graag zelfstandig en ze vinden het fijn om te luisteren naar cliënten.

dat de ziekenhuismedewerkers meestal aan een perfect plaatje voldoen. Alle dokters zijn briljant, en de verpleegsters zijn sterke, maar toch verzorgende types. Niet iedereen is het met Kelly eens. ‘De mogelijkheden voor een

Bron: Actiz

romance is veel groter in een omgeving waar veel emoties spelen, zoals in het ziekenhuis.’ Dit zegt Dr. Fendrick, hij is professor medicijnen bij de University of Michigan. Hij vond onlangs zijn ware liefde in een academisch ziekenhuis en trad met haar in het huwelijk. Ondanks de ontkenning van Kelly dat er meer passie is tussen medewerkers in het ziekenhuis, voldoet hij zelf aan het stereotype uit de romans en series. Hij is getrouwd met een vrouwelijke arts.

Voorlichters in de stad Achtien voorlichters trekken door regio Amsterdam om voorlichting te geven over werken in de zorg. Met reanimatiepoppen, injectienaalden en bloeddrukmeters kun je de voorlichters overal tegenkomen. Zo vind je ze op studie- en banenbeurzen in de regio. Maar ze geven ook gastlessen op scholen. De voorlichters werken zelf in de verschillende sectoren en in verschillende beroepen. Van ergotherapeut tot verpleegkundige, van radiolaborant tot kraamverzorgster. De voorlichters hebben veel kennis en ervaring in huis. Voorlichter Jeannet Stolte: ‘Ik wil graag het enthousiasme van het vak over brengen.’ Wil jij weten waar je de voorlichters kunt ontmoeten, kijk dan op www.werkindezorg.nl.





Bron: HealthDay

Z

Zorg voor Beter Zorgprofessionals bundelen hun krachten om te werken aan een betere zorg. In de Zorg voor Beter campagne gaan meer dan 700 zorginstellingen in heel Nederland aan de slag om betere zorg en tevreden cliënten te krijgen. Tijdens regionale Zorg voor Beter Dagen wisselen onder meer verpleegkundigen, verzorgenden en managers ervaringen met elkaar uit over hoe kwalitatief hoogwaardige en duurzame zorg het beste te bereiken is. Er wordt keihard gewerkt in talloze grote en kleine initiatieven. Er wordt gesproken over oplossingen voor ondervoeding en doorligwonden, en er worden praktische trainingen gegeven. Kijk voor meer informatie op www.zorgvoorbeter.nl/ontour.

Digitale arbeidsmarkt Ruim negen van de tien HR managers zetten vacatures op een vacaturesite. Zo blijkt uit de E-Recruitmentmonitor 2008 van Totaljobs.nl. Daarnaast maakt meer dan tweederde van de managers gebruik van internetgemeenschappen zoals Hyves en LinkdIn. Zoek je een leuke baan? Kijk dan op internet. Voor een overzicht van vacatures in de Amsterdamse gezondheidszorg moet je zijn op www.werkindezorg.nl.

Amsterdam trekt de wereld in Verschillende managers in de Amsterdamse gezondheidszorg hebben een bezoek gebracht aan Turkije, Marokko en Suriname. Ze hebben uitgebreid kennis gemaakt met de verschillende culturen. ‘Door het bezoek hebben managers zicht gekregen op verschillende culturele achtergronden en hebben ze handvatten gekregen om interculturalisatie in hun organisaties vorm te geven.‘ zegt Nienke Veerbeek van bureau SIGRA Dienstverlening. Amsterdam staat bekend om de vele culturen en religies. Inmiddels leven ruim 170 verschillende nationaliteiten samen in de wereldstad. Dit vraagt om een juiste afspiegeling van de bevolking in de zorgsector, zowel bij cliënten als bij personeel. Adviseur interculturalisatie Mohamed Baba van Mexit: ‘Intercultu­ralisatie is geen doel op zich. Maar het is een middel om aan allochtone cliënten dezelfde zorg te kunnen verlenen als aan autochtone cliënten.’

Uniform Drie op de vier verzorgenden wil het uniform weer uit de kast trekken. Volgens TVVOnline vinden verzorgenden dat ze hiermee herkenbaarder zijn voor de cliënten en hun familieleden. In een aantal verzorgingshuizen komen verzorgenden zelfs in opstand tegen het afschaffen van het uniform. Zij vinden dit vanuit hygiënisch oogpunt een slecht plan. Juist de trend, zeker in de psychiatrie, gehandicaptenzorg en in verpleegen verzorgingshuizen, is werken zonder uniform.



INTERVIEW

‘Vreugde en verdriet wisselen elkaar bliksemsnel af’ Ray Flu (44) werkt nu vier jaar op de ambulance. Vanaf het begin van zijn carrière als verpleeg­

Geen twijfel mogelijk Ray is geboren in Suriname en getogen in Amsterdam Oost-Zeeburg. In die buurt woont hij nog steeds, met zijn partner, vlakbij zijn

kundige heeft hij hier naartoe gewerkt, via

moeder, zus en twee broers. Dat Ray voor de verpleegkunde koos,

het brandwondencentrum en de afdelingen

moeder met de was en kookte ons potje. Ook mensen buiten ons

Aids-interne, medium care en spoedeisende

opleiding tot verpleegkundige. Zijn zus en moeder waarschuwden

was vanzelfsprekend. ‘Als kind was ik al zorgzaam. Ik hielp mijn gezin bood ik graag de helpende hand.’ Na de Mavo volgde Ray de

hulp. ‘Nu heb ik mijn doel bereikt: ik heb de

hem: wil je echt nachtdiensten draaien en kun je omgaan met ziekte

mooiste baan van de wereld.’

familie steunde hem volkomen. Destijds was er een wachtlijst voor

tekst: SofiE coronel Fotografie: henk rougoor

buiten de stad koos. Ray genoot van zijn opleidingstijd in het St. Jozef­-

E

lke werkdag van Ray is anders en iedere patiënt heeft zijn

en dood? Maar er was geen twijfel mogelijk: Ray ging er voor en zijn de opleiding tot verpleegkundige, vandaar dat hij voor een instituut ­ziekenhuis in Heemskerk. ‘De opleiding was toen strakker dan nu. Dat heeft mij enorm gevormd.’ Ray vindt het belangrijk om goed naar patiënten te luisteren, maar ziet het ook als zijn verantwoorde­ lijkheid mensen te ondersteunen en soms te helpen bij het nemen van beslissingen. ‘Tegenwoordig is het credo: klant is koning. Men

eigen verhaal. ‘Door ervaring leer je steeds beter om te gaan met

vergeet wel eens om tijd te nemen mensen goed te informeren,

verrassingen, maar het blijven verrassingen. De kunst is elke

zodat ze de juiste beslissing nemen.’

seconde flexibel te zijn, je in te leven en inschattingen te maken. Neem bijvoorbeeld gisteren. De dag begon met een bevalling. De

Levensvragen

verloskundige stond vast bij een andere bevalling en de vrouw kon

Al vroeg wist Ray dat hij de ambulanceopleiding wilde doen. Daarvoor

niet meer wachten. Ik heb de bevalling van begin tot eind begeleid.

had hij nog een lange weg te gaan: opleiding afmaken, twee jaar

Alles ging goed, dus dat was geweldig. Mijn collega en ik waren

werkervaring opdoen en zich specialiseren. ‘Mijn werkervaring heb ik

met een kopje koffie aan het bijkomen toen er opnieuw een

onder andere opgedaan in het brandwondencentrum in Beverwijk. Ook

melding kwam. Een jongen van achttien was plotseling in elkaar

heb ik een jaar in Paramaribo gewerkt. Dat is een totaal andere wereld.

gezakt tijdens een voetbalwedstrijd. We hebben hem gereani-

Omdat er in Suriname weinig artsen zijn, verwacht men veel van

meerd, maar dat mocht niet meer baten. Achteraf bleek dat hij een

verpleegkundigen. Ik raakte daar in het begin onzeker van, maar

hartafwijking had die niet eerder was ontdekt. Zo zie je hoe snel

achteraf is het een leerzame periode geweest.’ Bij terugkomst in

vreugde en verdriet zich kunnen afwisselen. De derde melding

Nederland schreef Ray zich in bij een uitzendbureau. ‘Nog dezelfde dag

kwam van een erotische club. We beklommen de smalle trappen en

kon ik aan de slag op de afdeling Aids-interne van het Slotervaart­

kwamen in een donkere ruimte waar geen licht aan kon. Uit de

ziekenhuis. Omdat ik voorheen buiten de stad had gewerkt, had ik

ambulance haalden we een lamp. In de donkere ruimte troffen we

nog bijna niets met deze ziekte te maken gehad. In die tijd was Aids

een man die onwel was geworden. Hij zat helemaal onder het

onherroepelijk en dodelijk. Het was ingrijpend om te zien hoe mensen

glijmiddel, waardoor we de plakkers van de hartmonitor moeilijk

aftakelden. Ik werd geconfronteerd met levensvragen van patiënten

aangesloten kregen. Na lang poetsen lukte dat toch. Zijn pols en

waarop ik zelf ook geen antwoord had. De begeleiding van mijn

hartritme waren goed, maar hij was niet aanspreekbaar. Zoals we

collega’s was ronduit geweldig.’ Na een paar maanden zocht Ray weer

vermoedden, had hij een overdosis drugs gebruikt. Het was nog een

een vaste baan. ‘Ik kon een baan krijgen op de afdeling traumatolo-

hele toer om hem via die trappen naar beneden te krijgen, maar

giechirurgie van het OLVG. Een supergoede keus. Er gebeurde toen veel

het is gelukt. In het ziekenhuis werd hij vrolijk wakker.’

in de stad, zoals schiet- en steekpartijen. Op deze afdeling werden



Naam: Ray Flu Beroep: verpleegkundige Werkveld: ambulance Roots: Suriname

sommige patiënten bewaakt door de politie. Dit alles was nieuw voor

op plekken waar de gemiddelde Nederlander nooit komt, zoals

mij, maar ik vond die hectiek geweldig.’

cruiseschepen, dure hotelkamers, maar ook bij mensen die al jaren niet meer buiten komen en zichzelf totaal verwaarloosd hebben.’

Pittige procedure

Duidelijk mag zijn dat je voor dit beroep stevig in je schoenen moet

Hoe geweldig de baan ook, Ray moest en zou nog steeds op de

staan. ‘Vergis je niet, ook de schijnbaar simpele ritjes kunnen

ambulance terechtkomen. ‘Na een jaar kwam er een plaats vrij op de

ingrijpend zijn. Als we bijvoorbeeld iemand voor bestraling naar

afdeling medium care, een onderdeel van de intensive care. Daar moet

het Antoni Van Leeuwenhoek Ziekenhuis brengen, heb je soms

ik zijn, dacht ik. Toen ik eenmaal op die afdeling werkte, hoorde ik dat ik

heftige gesprekken. Ook de psychiatrische patiënten die we

voor de ambulanceopleiding beter het specialisme spoedeisende hulp

vervoeren, hebben veel impact. Als verpleegkundige zit je in je

kon gaan volgen. Dit is een afdeling waar zelden vacatures zijn, omdat

eentje achterin. Mocht iemand door het lint gaan, dan moet je dat

mensen er zo graag werken. Toch had ik geluk. Ik kreeg een perfecte opleiding. Hoewel ik vond dat ik de leukste baan

‘Ik vind de hectiek geweldig’

aankunnen.’ Wat het werk voor ambulanceverpleegkundigen echt lastig kan maken is agressie van

van de wereld had, bleef de ambulance in mijn achterhoofd zitten.’

familie of omstanders. ‘Mensen zijn in paniek en maken je

Na zes jaar op de spoedeisende hulp te hebben gewerkt, kreeg Ray

verwijten. Niet iedereen is gemakkelijk te kalmeren. Soms is het

eindelijk de kans om op de ambulance te gaan werken: er kwam een

nodig om mensen te overrulen, meestal verbaal, soms ook fysiek.

vacature. ‘De sollicitatie was pittig, maar ik kwam erdoorheen. De

Collega’s van mij zijn hierdoor in de ziektewet terechtgekomen.’

inwerkperiode duurde twee maanden. Daarna ging ik zeven maanden

Ray zorgt graag, maar heeft door zijn werk een dikke huid

los, terwijl ik nog wel kon terugvallen op mijn begeleider. Toen eenmaal

gekregen. Wat hem op de been houdt? ‘De afwisseling van

vaststond dat ik voor het vak geschikt was, ging ik de opleiding in.’

spanning en rust. Rustmomenten gebruik ik echt voor mijzelf, om op te laden. Elk jaar ga ik een maand op vakantie naar Zuid-Afrika.

Dikke huid

Daar valt alles van me af.’ Vandaag is Ray vrij, maar over twee

Het is nu vier jaar geleden dat Ray het ambulance-diploma haalde.

dagen staat hij weer ingeroosterd. Zijn ogen glinsteren als hij eraan

Zijn doel is bereikt. ‘Het is zo’n mooi vak. Mijn collega’s en ik komen

denkt: ‘Ik heb er nu al zin in.’ 

reportage

Zorgend leren Een dag op een Leerafdeling Er is een tekort aan stageplekken in ziekenhuizen. Ziekenhuizen zien soms meer de lasten dan de baten van stagiaires op MBO-niveau. Wellicht kan het concept ‘de Leerafdeling’ het tij keren. Binnen dit concept wordt een afdeling een opleidingsinstituut, waar de zorginstelling samenwerkt met de school. De leerlingen worden begeleid om zelfstandig te kunnen werken en gediplomeerden hebben een coachende rol . Klinkt ideaal. Meer handen aan het bed én leerzame stages. Maar hoe goed werkt het in praktijk? Een dag op de Leerafdeling van het Transitorium. tekst/fotografie: pleuni koopman

7:30 uur ‘Goedemorgen’, zegt manager Roland tegen de nachtploeg van het Transitorium. Het Transitorium is een afdeling van verpleeghuis Flevohuis, gevestigd in het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis (OLVG). De afdeling is bestemd voor mensen die na behandeling in het ziekenhuis nog niet naar huis of naar een andere zorginstelling kunnen. ‘Zijn er bijzondere dingen gebeurd vannacht?’ De binnendruppelende verpleegkundigen en leerling verpleegkundigen duiken met een kop koffie in de patiëntenrapporten. Roland en senior verpleegkundige Irene lopen naar het rooster om te schuiven met naamkaartjes. ‘Hier koppelen we elke stagiaire aan

torium. het Transi nager van ma is ) ks Roland (lin

een gediplomeerde’, vertelt Roland. ‘Zo is altijd duidelijk aan wie ze dingen kunnen vragen. De gediplomeerde weet goed waar de kwaliteiten en de verbeterpunten van de leerling liggen, zodat hij op het juiste moment kan bijspringen.’ Gemiddeld zijn er overdag vijf leerlingen aanwezig op zes gediplomeerden. In de avonddienst is er één leerling, en ’s nachts en in het weekend zijn er geen leerlingen aanwezig. ‘Er gebeurt in die uren over het algemeen minder,’ vertelt Roland, ‘en veel leerlingen hebben dan een bijbaantje.’ 

Op het roos ter wordt elke stagia gediplomee ire aan ee rde gekopp n eld.

8:30 uur Het is tijd om medicijnen uit te delen. Leerling verpleegkundige Iris is gekoppeld aan gediplomeerd verpleegkundige George. George fungeert als de praktijkopleider van deze Leerafdeling. ‘Al moet ik nog een paar cursussen afronden om mijzelf officieel praktijkopleider te kunnen noemen.’ Hij houdt het functioneren van de leerlingen nauwlettend in de gaten en heeft roostervrije uren om hen te kunnen begeleiden. Iris wil een patiënte vernevelen (een kapje met medicijnen in vernevelde vorm voor de mond doen), dit vertelt ze aan George, die op dezelfde kamer aan

n koppeld aa Iris is ge Stagiaire ge. or Ge e ig nd verpleegku

het werk is. ‘Waarom wil je deze mevrouw vernevelen?’ vraagt hij. Iris geeft een heldere uitleg en George knikt goedkeurend. Dan sluit ze de vernevelaar aan. George kijkt toe. Als ze het kapje op wil doen bij de afwezig lijkende patiënt, zegt hij: ‘Eerst vertellen wat je doet.’ ‘Oh ja’, zegt Iris en ze kijkt de bejaarde dame aan. ‘Ik ga nu een kapje bij u op doen.’ Als de mevrouw rustig de medicijnen inademt, gaat George terug naar zijn eigen patiënt. ‘Hij controleert niet alles wat ik doe hoor’, vertelt Iris. ‘Maar dit is nog niet afgetekend. Alle handelingen moeten drie maal begeleid worden uitgevoerd voordat ze worden afgetekend en ik ze

Iris: “Alle handel ingen moeten dri e maal begeleid worden uitgevoer d voordat ik ze zelfstandig mag uitvoeren.”

zelfstandig mag uitvoeren.’ De Leerafdeling in het Transitorium bestaat sinds september 2007. Nu loopt de tweede groep stage. De stage duurt twintig weken en de stagiaires komen allemaal van ROC ASA. Het zijn tweede- en derdejaars leerlingen van de opleiding Zorg en Welzijn, niveau 4. Tijdens de stage krijgt de leerling inzicht in alle aspecten van het werk, zoals de verpleging van de patiënten, het multidisciplinair overleg, de organisatie van de afdeling, de artsenvisite, planning van de diensten, voorraadbeheer, patiëntenlogistiek en het admi­nistratieve proces. Roland: ‘Voorheen hadden we ook veel stagiaires, maar dat was veel minder gestructureerd. Ze begonnen niet tegelijk en ze hadden verschillende niveaus. Alleen de begeleider wist wat die leerling wel en niet kon. De verpleegkundigen durfden geen werk aan hen over te laten. Wel was het toen

. erafdeling op deze le eren stage ng jo 10 Er lopen nu

al opvallend hoe hoog de bereidheid hier was om leerlingen te begeleiden. Daarom zag ik een fantastische kans om een Leerafdeling te beginnen, om een opleidingsinstituut te worden. We zitten hier op een bijzondere en leerzame afdeling. Je ziet veel verschillende ziektebeelden. Onze afdeling is populair bij stagiaires, zeker omdat de meesten alleen een stageplek in een verpleeg- of verzorgingshuis kunnen krijgen. Ziekenhuizen werken doorgaans met verpleegkundigen in opleiding van niveau 5, de HBO-v’ers. Voor een opleiding tot verpleegkundige lijkt het mij zeer wenselijk dat de stagiaires in het ziekenhuis stagelopen. Daarnaast is er een toenemend personeelstekort in de gezondheidszorg en daarom is het aan te raden om meer stageplekken in

Er is op deze afd eling veel bereid heid om leerlinge te begeleiden. n

ziekenhuizen te creëren.’ 

9:30 uur In de activiteitenkamer vertelt een patiënte dat ze het prima vindt dat er leerlingen rondlopen op de afdeling. ‘Ja hoor, iedereen moet het leren. En er is hier tijd voor leuke dingen. Kijk, die heb ik gemaakt.’ Ze wijst op een gehaakt knuffelbeestje in de vensterbank. Een medepatiënte is ook te spreken over de Leerafdeling: ‘Je ziet soms dat ze nog wat moeten leren. Maar de begeleiding is perfect. En het is opvallend hoeveel personeel hier is. In het ziekenhuis moest ik soms een kwartier wachten op mijn po. Maar hier, hier zijn ze er meteen. Niks is te veel. Dus het is voor ons fijn dat die leerlingen hier rondlopen: extra handen aan het bed. En het is gezellig hier, echt een goede sfeer.’

iten kamer. de activite iemand op jd ti al a jn Er zit bi

10:00 uur Op de kamer van Iris en George wordt hard gewerkt, soms zelfstandig, soms samen, maar het oogt altijd als een team.

10:30 uur In de koffiepauze zit iedereen bij elkaar. Dan valt het verschil tussen leerlingen en gediplomeerden het meest op. De 18-jarige leerlingen babbelen en lachen vooral met elkaar. ‘Dat is een flink pluspunt van een Leerafdeling, dat je met leeftijdsgenoten op een afdeling zit!’, vertelt Iris. ‘We hebben met zijn allen ook een middag

Op de kamer va n Iris en Georg e wordt hard gew erkt.

les hier, op woensdag. Dan zijn alle tien leerlingen er.’ Ja, zeggen de reguliere verpleegkundigen veelbetekenend, dan zijn ze er duidelijk allemaal. ‘Het kan dan een beetje druk zijn’, lacht Iris. ‘Maar wel gezellig. Op woensdag runnen wij de hele afdeling ook een deel van de dag zelf. Dan hebben de gediplomeerden intervisieoverleg,’ Tijdens dit intervisieoverleg wordt beurtelings de voortgang van het team en die van de leerlingen besproken.

12:00 uur Aan de balie, bij secretaresse Joop, staat een Chinese man. Hij loopt heen en weer en zegt niks. Hij wordt in de gaten gehouden, want hij blijkt op kamers waar patiënten slapen naar China te bellen. Roland vertelt: ‘Die man is een complexe patient. Het is niet de eerste keer

ar. reen bij elka auze zit iede In de koffiep

dat we hem hier hebben en elke keer is het moeilijker om hem door te plaatsen. Hij is illegaal en de meeste zorginstellingen willen hem niet hebben. Hij heeft een ziekte aan zijn lever, daarom moet hij een medicijn drinken dat ervoor zorgt dat hij in leven blijft. Heel simpel, maar hij vergeet het, waardoor hij weer in het ziekenhuis belandt. En als hij naar het OLVG wordt gebracht, komt hij daarna bij ons. Wij zijn nu bezig een verblijfsvergunning voor hem aan te vragen. Ja, ik zei al, dit is een heel diverse afdeling!’

12:45 uur Tijd om te lunchen in de kantine van het OLVG. 10

Er zijn altijd fysioth Transit erapeut orium. e n a a nw ezig

op het

13:00 uur Steeds meer jongeren willen verpleegkundige worden. Uit een onderzoek van de site stoersteberoepen.nl kwam het vak zelfs op de derde plek terecht. Die populariteit komt vooral door dynamiek van het werk. Die dynamiek waardeert Iris hier ook. ‘Vorig jaar liep ik stage in een verpleeghuis, daar telde ik de uren weleens af. Hier is veel afwisseling, je bent hier met echte zorg bezig en met de technologie die daarbij hoort. Daarbij is de begeleiding hier goed. Mijn stagebegeleider in het verpleeghuis heb ik pas na twee maanden ontmoet!’ ‘Ik vind het ook goed dat ze je hier dingen zelf laten uitzoeken’, zegt stagiair Sharis. ‘Als ik iets niet weet, zeggen ze dat ik dat zelf op moet zoeken. Dan heb ik een paar opties: ik kan achter een van de laptops zitten die hier staan, ik kan het aan

Sharis: “Ik vind het goed dat ze je hi laten uitzoe er dingen ze ken.” lf

andere leerlingen vragen, tijdens de les hier op woensdag of op de dag dat ik naar school ga.’

13:30 uur Iedereen komt bij elkaar in de koffiekamer voor het ‘baliemoment’. De lopende zaken van de patiënten van die dag worden besproken. George zit te wippen op zijn stoel, hij moet nog veel doen. Is het op zo’n drukke dag niet lastig dat je met een leerling mee moet kijken? ‘Ja, natuurlijk vertraagt het soms’, legt George uit. ‘Maar de leerlingen zijn boventallig. Alles wat zij doen, hoeven wij niet te doen en scheelt dus tijd. En ik vind het erg leuk om mensen iets te leren. We hebben geleerd hoe we kennis over moeten dragen. Daar heeft het hele personeel een cursus in gevolgd. En wij leren veel

en, om te prat weinig tijd t ef he r) in ksonde George (l kamer. een dr ukke hij heeft

van de leerlingen. Zij krijgen alle nieuwste theorie nu op school. Ik vraag hen er altijd naar.’

14:00 uur Iris komt verhit en zuchtend de kamer uit. ‘Het is erg druk en de nieuwe patiënt is koppig. Zijn voeten zijn afgestorven, maar hij wil ze niet laten amputeren. Daarbij spreekt hij geen Nederlands, gelukkig is mijn Frans redelijk, dus we komen er vast wel uit.’ Dan glimlacht ze relativerend. ‘Juist op deze drukke dagen leer ik het meest.’

Het Transito rium is een leerzame af verschillend deling met e ziektebeel veel den.

15:00 uur Het is tijd om de rapporten in te vullen, over een uur neemt de avondploeg de afdeling over. Het kost veel tijd om alle papieren in te vullen. Het is duidelijk niet het favoriete klusje van iedereen. Maar niemand ontkomt er aan. Leerlingen en gediplomeerden, ze zitten allen met grote mappen voor zich. De dag wordt nog even doorgenomen. Zo terugkijkend, is alles vandaag gladjes verlopen. ‘Op deze afdeling loopt bijna altijd alles goed, soms chaotisch, maar wel goed’, zegt Roland tevreden. ‘Je ziet dat het concept Leerafdeling werkt, het zou toch niet meer dan logisch zijn als vele ziekenhuizen dit zouden invoeren?’

nd, Zo terugkijke

verlopen. aag gladjes is alles vand

11

INTERVIEW

‘Oude mensen zijn niet eng’ Zoek je iemand die met passie over haar vak kan vertellen, dan ben je bij Vera Ackon van Zuylen (41) aan het juiste adres. ‘Ik ben trots op mijn beroep en ga altijd met plezier naar mijn werk.’ Vera is zorgcoördinator op het transitorium in het Slotervaartziekenhuis, een verpleegafdeling van patiënten die wachten op een vervolgvoorziening.

Z

tekst: SofiE coronel Fotografie: henk rougoor

e heeft twee zoons, een van zeven en een van

week te weinig. Ik voelde me minder betrokken bij het team en had

veertien, is pas getrouwd met een Ghanese man en hoopt dat zijn

nauwelijks meer inspraak. Niks voor mij. Daarom ben ik meer gaan

dochter binnenkort naar Nederland kan verhuizen. Maar dat is nog

werken. Ik heb toen een aantal jaren vier nachtdiensten per week

lang niet alles: Vera Ackon van Zuylen werkt 36 uur per week als

gedraaid op een psychogeriatrische afdeling.’ Inmiddels werkt zij

verzorgende, coördineert de zorg in het transitorium, volgt de

alweer vijf jaar als zorgcoördinator in het transitorium. ‘Een super­-

opleiding tot verpleegkundige en geeft voorlichting over werken in

leuke afdeling. Mensen die geen ziekenhuis­zorg meer nodig hebben

de zorg. Vera weet dus van aanpakken. ‘Ik vind het heerlijk om met

en wachten op een vervolgvoorziening kunnen hier terecht. Verder

ouderen te werken. Ze hebben veel meegemaakt en vertellen daar

revalideren hier mensen tot ze naar huis kunnen na bijvoorbeeld

graag over. Onze cliënten zijn heel dankbaar. Doordat ze kort bij ons

een heupoperatie. Het kan ook gebeuren dat een partner de zorg

verblijven, zien we veel verschillende mensen met minstens zoveel

thuis niet meer aankan. Wij helpen hem of haar dan uit de brand

achtergronden. Daar houd ik van.’

door de echtgenoot tijdelijk hier op te nemen. Mensen die niet meer beter worden, kunnen ook bij ons verblijven. Tot het einde,

Zelfstandig

of totdat ze een plek krijgen op een palliatieve afdeling waar ze

Op haar achttiende begon zij aan de opleiding tot ziekenverzor-

kunnen sterven. Iedere klant heeft hier zijn eigen verhaal. Dat maakt

gende. ‘Ik wilde mensen helpen. Maar eerlijk gezegd was er nog

dat elke dag anders verloopt.’ In het transitorium zijn zestien bedden.

een reden: ik kon meteen aan het werk, mijn eigen geld verdienen

Een paar uur per week is er een verpleeghuisarts aanwezig. Vera:

en ik kreeg een eigen kamer. Eindelijk zelfstandigheid.’ Na

‘Zij is natuurlijk medisch verantwoordelijk, maar ik ben verantwoor-

tweeënhalf jaar was Vera gediplomeerd ziekenverzorgende. Al snel

delijk voor de dagelijkse gang van zaken. Ik zorg dat alles hier

besloot zij door te leren en volgde de opleiding tot teamleider. Drie

gestructureerd verloopt en alle zaken geregeld zijn.’

jaar was zij teamleider op de afdeling revalidatie en nierdialyse van het verpleeghuis. ‘En toen wilde ik moeder worden. Na de geboorte

Uitdagingen

van mijn oudste zoon ging ik twee dagen per week werken.

Wat doet Vera zoal op een dag? Die vraag is niet in kort bestek

Ik dacht altijd: ik ben zo’n moeder die al haar tijd in haar kinderen

te beantwoorden, maar een paar vaste ijkpunten zijn er wel.

steekt. Maar toen het eenmaal zover was, vond ik twee dagen per

’s Morgens begint zij met de patiëntenadministratie en krijgt ze

12

Naam: Vera Ackon van Zuylen Beroep: Zorgcoördinator Transitorium Werkveld: Verpleegafdeling Roots: Nederland

de zorgoverdracht van de nachtdienst. Vera: ‘Is er onrust geweest,

ooit verzorgde, besteedde ik maar liefst drie kwartier. Meteen kreeg

zijn er familieproblemen, is er iemand gevallen of ziek geworden?

ik op mijn falie. Dát was niet de bedoeling. Nog steeds vind ik dat

Er kan ’s nachts van alles zijn gebeurd.’ Vervolgens controleert Vera

we te weinig aan de mensen toekomen. Daarom stimuleer ik de

of de pillen van de verschillende patiënten goed zijn uitgezet. ‘Na

activiteitenbegeleider hier om dat zoveel mogelijk te doen. De

de overdracht gaan we op zaal: de klanten verzorgen, medicijnen

grootste meevaller van werken in de zorg vind ik de contacten met

uitdelen, injecties geven, wonden verzorgen, zuurstof geven en

cliënten. Vroeger dacht ik dat ik daar meer moeite mee zou hebben,

helpen bij het aankleden, eten, douchen en naar de wc gaan.’

het niet zou durven. Maar ik kan heel snel een vertrouwensband

Naast de dagelijkse verzorging zijn er meer uitdagingen. Denk bijvoor-

‘Elke patiënt heeft hier zijn eigen verhaal’

opbouwen. Oude mensen zijn echt niet eng.’ Omdat Vera

beeld aan het omgaan met familieleden. ‘Het kan voorkomen dat

gepassioneerd is en verder wil groeien, volgt zij de opleiding tot

iemand hier komt om aan te sterken, maar niet meer beter wordt.

verpleegkundige. Een dag per week gaat zij naar school. In haar

Dan moet je dat slechte nieuws vertellen. We proberen de familie

vrije tijd studeert zij, zelfs tijdens haar huwelijksreis. ‘Mijn docent

zoveel mogelijk te betrekken bij de verzorging en bij het bepalen

zegt dat ik het binnen anderhalf jaar zou moeten kunnen halen,

van een goed vervolgtraject. Vaak heb je te maken met blijvende

omdat ik al zoveel ervaring heb. Mijn toekomstdroom is een

gevolgen voor een klant en diens familieleden. Niet iedereen

managementfunctie in een verpleeghuis.’ Als Vera op banen-

kan dat zomaar accepteren.’ In grote lijnen komt het erop neer

markten voorlichting geeft over werken in de zorg, spreekt zij

dat Vera zorgt voor klanten en hun familie en zich inzet voor de

jongeren direct aan. ‘Ik vind het vooral leuk om aan jongens te

medewerkers van het transitorium. ‘En daarnaast onderhoud ik

vragen of dit vak iets voor ze is. Zij denken vaak dat werken in de

contacten met professionals uit allerlei takken van zorg.’

zorg hetzelfde is als billen wassen. Ik vertel dan wat er allemaal nog meer bij komt kijken. Het is belangrijk dat de zorg goed

Verder leren

vertegenwoordigd wordt. De drie belang­rijkste pluspunten?

Terugkijkend op haar ervaring van de afgelopen jaren zijn er mee-

Flexibele werktijden, een goed salaris en de mogelijkheid om

en tegenvallers van werken in de zorg. ‘Aan de eerste cliënt die ik

verder te leren.’ 13

UIT DE PRAKTIJK

‘Oma ging zelf het schaap te lijf’ tekst: koosje de beer Fotografie: henk rougoor

P

ien Jasper werkt zestien jaar als kraamverzorgende. ‘Ik kom

oma was dat nodig om de baarmoeder te laten samentrekken.

bij iedereen thuis. Zo zie ik grachtenpanden, maar ook woonwagen-

Ik heb toen wel gezegd dat dit in Nederland niet de gewoonte is.

kampen of opvanghuizen van binnen. Het ontmoeten van verschil-

Ik probeer altijd wel mijn aanwijzingen heel tactvol te brengen en

lende mensen vind ik heel bijzonder aan mijn werk. Daarnaast is

uit te leggen waarom iets niet kan. Als je hier niet voldoende tijd

het natuurlijk een heel dankbaar beroep: je leert ouders om te

voor neemt, ben ik bang dat ze direct weer beginnen zodra je weg

gaan met hun kind. En je maakt natuurlijk ook heel wat mee: een

bent. Heel bijzonder vind ik ook het verhaal van een jonge moeder

baby’tje dat samen met de poes in het wiegje ligt of ouders die het

die is opgevangen in een klooster in de rosse buurt van Amsterdam.

wiegje van hun kind in de verwarmde ruimte voor de leguanen

De nonnen zorgden heel goed voor haar en breiden zelf kleertjes en

hebben gezet. Ook de gewoontes en gebruiken in andere culturen

sokjes voor de baby. Wie doet dat nog? Ik heb de kraamvrouw toen

zie ik van heel dichtbij. Bij moslims is de baby de eerste week van

ook op het hart gedrukt dit goed te bewaren om het ooit te kunnen

Allah. Na een week wordt er vaak een schaap geslacht om de

geven aan haar kind. Jaren later, toen ik een kind van een kraam­

geboorte te vieren. In een gezin was oma speciaal voor de kraam-

gezin bij school stond op te wachten, kwam ik haar weer tegen.

tijd overgekomen uit Marokko. Zij stond erop dat schaap zelf te

Zij wachtte ook op haar kind. Ondanks de moeilijke start in het

ontbenen. En dat gebeurde ook: oma in traditionele dracht met

klooster, is het helemaal goed gekomen. Met hulp van de nonnen

brede rokken ging, in een klein bovenhuis in de woonkamer, zelf

heeft deze jonge moeder een eigen huis kunnen vinden. Ook had

het schaap te lijf. De dag daarop kreeg ik versgemaakte kebab. In

ze weer contact opgenomen met haar eigen moeder. Ik vond

een Chinees gezin zag ik tot mijn verbazing bij de eerste kennis-

het geweldig om te horen en was er best trots op dat ik dit heb

making oma dansen op de buik van de kraamvrouw. Volgens deze

mogen meemaken.’

14

‘Het cijfer 5 bleek cruciaal’

A

yten Disbudak is coördinator opvang bij Unal Zorg. Ze

Het heeft een tijd geduurd voordat ik erachter kwam: maar het

begeleidt verstandelijk gehandicapte jongeren tot dertig jaar en hun

cijfer 5 bleek cruciaal. Voor Ahmed is ‘vijf’ heel belangrijk. Op het

naasten. ‘De successtory in mijn werk is de hulp die wij hebben

moment dat ik hem vijf werkbladen en niet zes liet maken, ging het

kunnen bieden aan Ahmed, een dertienjarig jongetje van Turkse

goed. Ook uit zijn werkboeken geef ik hem steeds vijf gekopieerde

afkomst. Sinds twee jaar woont hij bij ons op de woongroep.

bladzijden. Nog steeds leer ik hem elke dag beter kennen en

Ahmed heeft zowel een autistische als een psychiatrische stoornis

begrijpen. Gisteren zou hij naar een kinderboerderij gaan en had

en was compleet onhandelbaar. De situatie thuis liep uit de hand.

daarvoor een ballon gekregen. Ahmed wilde per se niet gaan.

Zijn moeder kon hem niet meer aan en heeft hem bij ons gelaten.

Hij was moe, zei hij, maar in de snoezelkamer rustte hij niet uit,

In die tijd at Ahmed niets anders dan chips en soep, lag als een dier

maar was vooral bezig met zijn ballon. Ik vroeg hem nogmaals

op de grond en wilde alleen maar knutselen. Ik ben begonnen hem

waarom hij niet mee was gegaan. ‘Omdat ik met mijn ballon wil

gezond te leren eten. Dat was een machtstrijd. Drie weken lang

spelen’, zei hij. Toen ik zei dat hij én met de dieren én met zijn

ben ik bespuugd, trok hij aan mijn haren of schold hij mij uit.

ballon zou kunnen spelen, keek hij me aan. ‘Maar ik wist toch niet

Uiteindelijk ging hij eten. Daarna heb ik hem leren lezen en

dat jij dat zou goedvinden?’ Het contact met zijn moeder is nu ook

schrijven. In anderhalf jaar heb ik meer bereikt dan zeven jaar

goed. Ze bellen elkaar dagelijks en moeder komt twee keer per

onderwijs daarvoor. Ahmed kan googelen op internet en leest op

week langs. Als ik zie dat dit jongetje van een agressief, scheldend

het niveau van kinderen in groep 4 van de basisschool. Hoe mij dit

wezen is veranderd in een op zijn manier beschaafd mens, kan ik

is gelukt? Door hem te begrijpen en zijn logica te doorgronden.

het niet nalaten om mezelf daarvoor soms in stilte een schouder-

Ik had bijvoorbeeld elke dag strijd over zijn leerprogramma.

klopje te geven.’ In verband met zijn privacy heet Ahmed in werkelijkheid anders.

15

A ACHTERGROND

msterdam die mooie stad

Wie van mensen houdt, moet in Amsterdam zijn. Met meer dan zevenhonderd­duizend inwoners is dit de grootste stad van Nederland. De helft van de Amsterdammers heeft wortels in het buitenland, een kwart daarvan in Marokko, Turkije, Suriname of de Antillen. De stad staat bovendien bekend als tolerant en trekt mensen aan van diverse pluimage. Kortom: Amsterdam is een smeltkroes waar je u tegen zegt. tekst: SofiE coronel Fotografie: thomas schlijper

16

Wat maakt Amsterdam een bijzondere stad om in te werken als

‘Ook dat heeft alles te maken met diversiteit. Denk aan de taal- en

zorgverlener? Die vraag is niet moeilijk te beantwoorden voor

cultuurverschillen die je in de stad tegenkomt. Dat kan soms best

Arnoud Verhoeff. Hij is bijzonder hoogleraar Grote Stad en Gezond-

lastig zijn. De Nederlandse gezondheidszorg gaat bijvoorbeeld uit

heidszorg aan de Universiteit van Amsterdam. Daarnaast is hij hoofd

van een grote verantwoor­delijkheid van de patiënt zelf. Van de

cluster Epidemiologie, Documentatie en Gezondheidsbevordering

meeste Turken en Marokkanen van de eerste generatie kun je dat

bij de GGD Amster­dam. Zelf woont Verhoeff sinds 1985 met veel

niet verwachten. Mensen die weinig opleiding hebben genoten en

plezier in de regio Amsterdam. ‘Het mooie van deze stad is de

niet goed weten hoe het menselijk lichaam in elkaar zit, uiten

diversiteit. Als je met Amsterdammers werkt, draai je nooit op de

hun klachten anders en stellen zich anders op in een zorgsituatie.

automatische piloot. Iedereen hier is anders dan de rest.’ Wat

Taalproblemen vertroebelen de communicatie nog meer. Daarom

betekent zo’n kleurrijke bevolking voor de gezondheidszorg? ‘Heel concreet houdt dat in dat we hier te maken hebben met heel veel verschillende gezondheidsproblemen’, legt Verhoeff uit. ‘Laat ik voorop stellen dat het met de meeste Amsterdammers gewoon heel goed gaat, maar er zijn hier tegelijk flink wat uitdagingen op het gebied van gezondheidszorg.’ Migranten en cultuur Amsterdam is altijd een migrantenstad geweest. Omdat er steeds nieuwe groepen migranten naar de stad komen, ontstaan er ook steeds nieuwe situaties. Kenmerk van veel oudere migranten is

‘Taalproblemen vertroebelen de communicatie nog meer. Daarom is het belangrijk je te verdiepen in de achtergrond van mensen’

dat ze pendelen naar hun thuisland. Dat geldt vooral voor de Turken en Marokkanen die hier vanaf de jaren zestig zijn komen

is het belangrijk je te verdiepen in de achtergrond van mensen.’

werken en wonen. Dit betekent niet alleen dat ze meer kans

Ook als er geen taalproblemen zijn, kan cultuur van grote invloed

hebben bepaalde ziektes te krijgen, zoals infectieziekten, maar

zijn op hoe mensen hun gezondheid of ziekte ervaren. Verhoeff:

ook dat hun behandeling door het reizen wordt beïnvloed. Verhoeff:

‘Surinamers gebruiken bijvoorbeeld vaak Winti om hun ziekte

‘Diabetes is bijvoorbeeld een aandoening die veel voorkomt bij de

betekenis te geven. In Amsterdam wonen veel mensen uit

migranten uit Turkije en Marokko. Hoeveel insuline iemand met

Suriname. Je moet dus kennis nemen van dit soort gebruiken.

diabetes nodig heeft, verschilt per persoon en de medicatie vergt

Wat is Winti en kan het samengaan met de behandeling die

daardoor veel aandacht van de arts. Gaat iemand een paar

iemand voorgeschreven krijgt?’

maanden naar het buitenland, dan gebeurt het vaak dat de boel ontregeld raakt. Vandaar dat de patiënt bij terugkomst opnieuw

Seksuele diversiteit

onder de loep moet worden genomen.’ Hoewel Amsterdammers

We kennen Amsterdam als een stad waar alles kan. Logisch dus

bekend staan als mondige mensen die zeggen waar het op staat,

dat je hier niet alleen culturele verschillen ziet, maar ook seksuele

valt de Amsterdamse patiënt volgens Verhoeff niet te typeren.

diversiteit. Amsterdam telt veel homoseksuelen. Over het alge17

18

meen zijn zij natuurlijk niet zieker dan hetero’s, maar er zijn wel een paar aandachtspunten. Verhoeff: ‘Bij homoseksuelen komen HIV-besmetting en Aids vaker voor. Dat neemt overigens niet weg dat deze ziekte niet voorkomt bij hetero’s. Ook komen er in de

Hoe gezond is Amsterdam?

stad relatief veel geslachtsziekten voor, vandaar dat we hier een speciale soa-poli hebben. Hier kunnen mensen zonder afspraak

De leerstoel Grote Stad en Gezondheidszorg wordt

terecht om te laten checken of ze een geslachtsziekte hebben.’

financieel gedragen door de Vereniging SIGRA en

Een ander typisch kenmerk van Amsterdam is dat er veel alleenstaanden wonen. Als we het hebben over de gezondheidszorg,

Agis Zorgverzekeringen. Bijzonder hoogleraar Arnoud

vormen vooral singel mannen van middelbare leeftijd een speciale

Verhoeff houdt zich bezig met gezondheid en zorg in

groep. Zij maken vrij veel gebruik van de gezondheidszorg, vaak

relatie tot culturele diversiteit. De afdeling die hij

omdat er sprake is van een combinatie van problemen, zoals

binnen de GGD leidt, brengt onder meer de gezond-

alcoholisme en psychische of lichamelijke aandoeningen. Ook

heidstoestand van Amsterdammers in kaart en

alleenstaande ouderen verdienen extra aandacht. Verhoeff: ‘Eenzaamheid is een groot probleem. Sommige ouderen zijn niet

onderzoekt gedrag dat de gezondheid beïnvloedt.

meer mobiel en gaan weinig naar buiten. Ze voelen zich onveilig en krijgen nauwelijks bezoek van hun kinderen. De Amsterdamse zorg doet er veel aan om ook deze mensen in beeld te houden.’ Gedrag en drijfveren Het zijn weliswaar geen Amsterdammers, maar ze komen elk jaar in

Meewerken aan onderzoek

grotere getale naar de stad: toeristen. Ook zij krijgen geregeld te maken met onze gezondheidszorg. Vooral de acute hulpverlening

Een van de leuke aspecten van werken in de Amster-

komt op gezette tijden met toeristen in aanraking. ‘Veel toeristen

damse gezondheidszorg is dat je kunt bijdragen aan

komen hierheen om zich te goed te doen aan allerlei middelen’, weet

wetenschappelijk onderzoek. Met twee academische

Verhoeff. ‘Met name als ze verschillende genotmiddelen door elkaar gebruiken, gaat het mis. Dit soort gevallen zien we vooral in de zomer en meestal in het weekend. We kunnen daar de klok op gelijk zetten.’

ziekenhuizen en een aantal gespecialiseerde centra is de onderzoeksdrang hoog in deze stad. Ook als verpleegkundige kun je onderzoeksgegevens

Een van de voordelen van de stad is dat je er in de anonimiteit kunt verdwijnen. Vandaar ook dat illegale immigranten hier hun heil zoeken. Mensen die niet rechtmatig in Nederland verblijven, maken

verzamelen en meedenken over beweegredenen van patiënten.

liever geen gebruik van de gezondheidszorg. ‘Zij gaan pas naar een arts als de zaak echt uit de hand is gelopen, in heel acute situaties’, zegt Verhoeff. ‘Als zorgverlener mag je illegale immigranten bovendien alleen helpen als ze in levensgevaar verkeren of een gevaar vormen voor anderen. Dat laatste is bijvoorbeeld het geval als iemand open TBC heeft.’ Verhoeff omschrijft de Amsterdamse gezondheidszorg als een spannende sector om in te werken. De ideale zorgwerker in Amsterdam staat volgens hem open voor de kleurrijke patiënt. ‘Je hoeft het niet met iedereen eens te zijn, maar je moet wel kunnen begrijpen wat mensen drijft. De gezondheidszorg gaat niet alleen over het menselijk lichaam, maar net zo goed over gedrag en drijfveren. In de grote stad gebeurt nogal wat, daardoor moet je je als zorgwerker niet uit het veld laten slaan.’ Volgens Verhoeff zijn Amsterdamse gezondheidsinstellingen en opleidingen zich terdege bewust van alle grootstedelijke aspecten. ‘De laatste jaren is er in opleidingen steeds meer aandacht voor diversiteit. Ook ontplooien zorginstellingen effectieve activiteiten om moeilijk bereikbare groepen erbij te halen. De Amsterdamse bevolking gezond houden zal nooit een makkie worden, maar ik zie de toekomst rooskleurig tegemoet.’ 19

Zorg op hoog niveau Verreweg de meeste zorgverleners van Amsterdam werken in een ziekenhuis. De zes ziekenhuizen in deze regio hebben samen bijna 28.000 mensen in dienst. Dat maakt de Amsterdamse ziekenhuissector maar liefst twee keer zo groot als het landelijk gemiddelde. De grootste sector na de ziekenhuiszorg is de verpleging en verzorging. Daar werken

Amsterdamse

gezondheidszorg in vogelvlucht

ongeveer 11.000 mensen. Daarna volgen de geestelijke gezondheidszorg, de thuiszorg en de gehandicaptenzorg.

Personeel gezocht! Amsterdam heeft behoefte aan hoger opgeleid

Toen Amsterdam in 1814 de hoofdstad van Nederland werd, was het slecht gesteld met de Amsterdammers. Bijna eenderde van de inwoners was zo arm dat ze niet in de eigen basisbehoeften konden voorzien. Door de

zorgpersoneel. Nu is er al een tekort. De komende

slechte hygiëne werden de meeste stedelingen

jaren zal dit tekort naar verwachting alleen maar

niet oud. Een kwart van de kinderen stierf al

toenemen. De meeste zorgverleners die in Amsterdam werken, wonen er ook. Tenminste,

in het eerste levensjaar en de gemiddelde

dat geldt voor de mensen met een Vmbo-diploma.

levensverwachting was veertig jaar.

Van de mensen met MBO-niveau woont de helft buiten de stad en een kwart zelfs buiten de regio.

Eind negentiende eeuw nam een club medische vernieuwers het

Van de zorgverleners met een HBO- of WO-diploma

heft in handen. Het was tijd om te stad schoner en leefbaarder te

woont slechts een kwart in de stad. Op dit moment

maken. Ook moest de bevolking worden opgeleid, zodat men zelf

zijn er ruim 1.000 vacatures in de Amsterdamse gezondheidszorg, vooral op niveau 3, 4 en 5. De Amsterdamse gezondheidszorg biedt perspectieven

ziektes zou kunnen voorkomen. Verder wilden de medici slechte arbeidsomstandigheden, kinderarbeid, armoede, slechte voeding en drankmisbruik aanpakken. Iedereen had recht op een gezonde leefomgeving, vonden deze artsen. Dit was het begin van

voor een uitdagende en afwisselende baan op

instanties die we nu kennen als de arbodienst, schoolartsen en

een prima niveau.

het consultatiebureau. Straten bestraat Toen het halverwege de negentiende eeuw economisch beter ging, ontstonden er nieuwe gezondheidsproblemen. Meer mensen trokken naar de stad en al deze stedelingen produceerden meer afval. De groeiende industrie deed daar nog een schepje bovenop. De stad werd steeds smeriger. Het waren vooral particuliere initiatieven die hieraan paal en perk probeerden te stellen. Een belangrijke naam in deze is de stadsvernieuwer en geneesheer Samuel Sarphati, naar wie een straat, een park en een verpleeghuis zijn vernoemd. Vanaf 1880 begon ook de gemeente zich met de wantoestanden te bemoeien en werd de hygiëne in Amsterdam serieus ter hand genomen. Er werd ondergrondse riolering aangelegd, het vuil werd opgehaald en de straten bestraat. Een paar jaar later werd de Gemeentelijk Gezondheidsdienst opgericht.

20

De keurmeesters van deze dienst onderzochten de kwaliteit van

was hier niets van over. Daarbij werd medisch materieel in beslag

drinkwater en voeding. Verder hield de dienst zich bezig met de

genomen terwijl de gezondheidstoestand van Amsterdammers snel

bestrijding van besmettelijke ziektes. Dankzij al deze maatregelen

verslechterde. Ook na de oorlog volgden jaren van grote armoede,

nam het sterftecijfer in de stad met de helft af. Dat kwam vooral

ondervoeding en epidemieën.

doordat ziektes als pokken, tyfus, cholera, roodvonk, tuberculose en difterie met succes werden bestreden. In 1901 werd de gemeen-

Magie van de stad

telijke dienst omgedoopt in de Gemeentelijke Geneeskundige en

In de jaren zestig ging het eindelijk beter. Dat kwam door een

Gezondheidsdienst, de welbekende GG&GD. Deze dienst nam

economische opleving en de successen die geboekt werden in de

spoedig ook de eerste hulp en het ziekenvervoer als taak van de

wetenschap. De introductie van inentingen en antibiotica verbeterde

politie over.

de algemene gezondheid. Vooral in de psychiatrische gezondheidszorg werden grote investeringen gedaan. Door de verhoogde

Zware tijden

levensverwachting vroeg ook de ouderenzorg om een flinke impuls.

Nederland bleef afzijdig van de Eerste Wereldoorlog (1914-1918),

Tegelijkertijd waren de jaren zestig en zeventig bij uitstek de tijd

maar toch bracht deze tijd Amsterdam schaarste, armoede en

waarin allerlei jongerenculturen zich ontwikkelden: hippies,

ziekte. Hoewel de gezondheidszorg daarna een flinke opleving

studenten, nozems en krakers. Ook van buiten de stad stroomden

kende, stagneerde die weer door de economische crisis

jongeren toe om een joint te roken en te snuffelen aan de magie

in de jaren dertig. De crisis leidde tot grote armoede, pijnlijke

van Amsterdam. Een aantal kwalen die eerder onder controle

bezuinigingen op gezondheidszorg en de wachtlijsten voor

waren, staken opnieuw de kop op. Denk aan hoofdluis en, ernstiger,

ziekenhuisopname namen drastisch toe. Toch moesten de zwaarste

verschillende geslachts-ziekten zoals syfilis. In de jaren tachtig

tijden nog komen: de Tweede Wereldoorlog (1940-1945). In die tijd

bleven er hiervan twee grote gezondheidsproblemen over: de

is bijna de hele joodse bevolking van Amsterdam gedeporteerd en

enorme groep heroïneverslaafden en de dodelijke geslachtsziekte

vermoord. Van oudsher is het aandeel van joodse geneeskundigen

Aids. In de opvang van verslaafden en de bestrijding van Aids heeft

in de Amsterdamse gezondheidszorg groot geweest. Na de oorlog

de GG&GD vanaf dat moment een sleutelrol gespeeld in Amsterdam. Bron: ‘Aan de achtergracht. Honderd jaar GG&GD Amsterdam’, Israëls, Mooij 2001.

21

INTERVIEW

‘Een afspiegeling van de stad’ Hoofdverpleegkundige Fatiha Stitou Laaroussi (32) geeft gastlessen over werken in de zorg op Amsterdamse middelbare scholen. Haar doel is ook allochtone scholieren te interesseren voor haar vak. ‘We moeten nu actie ondernemen, anders hebben we straks een groot probleem vanwege personeeltekort.’

Z

tekst: SofiE coronel Fotografie: Alex de Groot

e bidt vijf keer per dag, maar niet in het ziekenhuis.

naar de kleuterschool. Hoewel mijn ouders nog steeds graag terug

‘Ik moet me dan ritueel wassen. Daar heb ik hier de tijd niet voor.

wilden, hebben ze dat nooit gedaan vanwege ons. Teruggaan is hun

Bovendien heb ik geen zin om met uitgelopen mascara over de

nooit waargemaakte droom.’ Dat Fatiha in de zorg zou gaan werken,

afdeling te lopen. De Islam is onderdeel van mijn identiteit, maar

heeft voor haar altijd als een paal boven water gestaan. ‘Verpleging

staat mijn werk en mijn ontwikkeling niet in de weg. Dat geldt

had vroeger, en nog steeds, een negatief imago. Desondanks koos

overigens voor miljoenen andere moslims.’ Haar collega’s zien

ik ervoor. Ik heb eerst een opleiding tot doktersassistente gevolgd.

Fatiha als een moderne moslima. Vaak zijn ze verbaasd als ze

Tijdens mijn stages merkte ik dat ik de medische verrichtingen

merken dat zij aan de ramadan doet. ‘Vreemd eigenlijk, want de

toch eigenlijk het leukst vond. Na het MBO ben ik daarom de HBO

ramadan heeft natuurlijk niets te maken met modern of ouder-

Verpleegkunde gaan doen. Mijn stages liep ik hier in het AMC, een

wets.’ Fatiha Stitou Laaroussi is geboren en opgegroeid in Amsterdam

goed ziekenhuis om in te werken.’

Oost. Haar beide ouders komen uit Tanger, Marokko. ‘Eerst is mijn vader naar Nederland gekomen om werk en onderdak te regelen.

Aan het bed

Toen kwam mijn moeder. Mijn ouders zijn hier getrouwd en

Inmiddels is het negen jaar geleden dat Fatiha is afgestudeerd.

werkten allebei in een scheermesjesfabriek.’

Eerst werkte zij op de afdeling Maag Darm Lever. ‘Na een tijdje dacht ik: ik ken dit kunstje wel. Daarom meldde ik me aan voor de

Medische verrichtingen

opleiding Medium Care, een afdeling voor onstabiele patiënten die

Fatiha’s ouders zijn altijd van plan geweest geld te verdienen en

veel zorg nodig hebben en bewaakt aan de monitor liggen. Deze

daarna terug te keren naar hun thuisland. Langzaam maar zeker

afdeling was in oprichting en het leek me een mooie uitdaging

werden de arbeidsvoorwaarden in de fabriek beter. Ook schakelde

daaraan mee te werken.’ Na een jaar werd Fatiha seniorverpleeg-

de fabriek buitenlandse werknemers in om meer werkkrachten te

kundige management. Vanuit dit seniorschap is zij uiteindelijk

werven uit Marokko. ‘Dat leverde niet alleen extra verdiensten

hoofdverpleegkundige geworden. Kort gezegd is het Fatiha’s taak

op, maar zorgde ook dat zij hier een netwerk van vrienden en

de zaken zo te regelen dat haar collega’s hun werk goed kunnen

kennissen opbouwden,’ weet Fatiha. Na een paar jaar werd hun

doen. Zo is zij bezig met beleid, management, personeelszaken en

eerste kind geboren en drie jaar later kwam Fatiha. ‘Wij gingen hier

patiëntenlogistiek. ‘Onze Medium Care afdeling zijn we nu aan het

22

Naam: Fatiha Stitou Laaroussi Beroep: Hoofdverpleegkundige Interne Geneeskunde Werkveld: Ziekenhuis Roots: Marokko

uitbreiden van twee naar vier bedden. Daarvoor neem ik personeel

Het is niet zo slecht betaald als mensen denken en je kunt je in

aan en meld mijn mensen aan voor de scholing. Als het echt niet

deze sector wel degelijk ontwikkelen.’ Over het algemeen vindt

anders kan, vervang ik wel eens iemand aan het bed. Het is heerlijk

Fatiha niet dat haar afkomst direct invloed heeft op haar werk. ‘Ik

om zo nu en dan weer direct in de patiëntenzorg te werken. Maar in

doe mijn werk niet anders dan anderen. Wel zijn oudere

deze functie is dat moeilijk te combineren met mijn bomvolle agenda.

Marokkaanse patiënten vaak opgelucht als ze geholpen worden

Bovendien heb ik een sein op zak en weet iedereen me te vinden.

door een verpleegkundige met dezelfde afkomst. Stel je voor dat je

Laatst heb ik geturfd: binnen een half uurtje werd er zestig keer een

in het buitenland in een ziekenhuis ligt, dan is het toch heerlijk als

beroep op mij gedaan. Dan is het de kunst je hoofd koel te houden.’

er een Nederlandse verpleegkundige aan je bed staat? Maar het is

Kleurrijke zorg Zowel binnen als buiten het AMC maakt Fatiha zich sterk voor kleurrijke zorg.

‘Je kunt je in deze sector wel degelijk ontwikkelen’

niet altijd een voordeel om dezelfde achtergrond te hebben. Voor een Marokkaanse man is het bijvoorbeeld veel gemakkelijker zich bloot te geven

Samen met een collega geeft zij gastlessen op middelbare scholen

aan een Hollandse verpleegkundige dan aan een Marokkaanse.

over werken in de zorg. ‘Zo willen we ook kinderen met roots

Ideaal zou zijn als de Amsterdamse zorgverlening een afspiegeling

buiten Nederland prikkelen en inspireren. De komende jaren is er

is van de inwoners van de stad: multicultureel dus.’

veel meer personeel nodig in dit vak. Ik vind dat we eerst een beroep moeten doen op mensen die in Nederland wonen, voordat

Kans voor jonge profs

we arbeidskrachten uit andere landen gaan werven.’ De gastlessen

Het is druk op de afdeling van Fatiha en het zal voorlopig alleen

hebben een praktische inslag. Fatiha neemt verschillende verpleeg-

maar drukker worden. ‘Op dit moment is het mijn uitdaging de

kundige attributen mee, zoals een injectienaald, een infuus, een

afdeling Medium Care uit te breiden en te zorgen voor goede

reanimatiepop en een maagsonde. ‘We leggen realistische

kwaliteit. Wat daarna komt, weet ik niet. Dit is in ieder geval geen

problemen voor: stel iemand heeft geen maag meer, hoe kan hij

baan waarin je tot je 65ste moet blijven werken. Ik zie het als mijn

dan eten? Zo krijgen de leerlingen een beeld van wat je tegenkomt

taak om jonge professionals op te leiden en een kans te geven.

in dit vak. Ook proberen we het imago van de zorg te verbeteren.

Uiteindelijk zal ik voor hen plaatsmaken. Dat doe ik graag.’ 23

Carrière maken Wat kun je verdienen? Wij vergelijken de salarissen van zes functies op MBO

�

niveau 4 bij een 36-urige werkweek. In onderstaande grafiek worden zes sectoren met elkaar vergeleken. Je kunt zien wat het minimale en wat het maximale is wat je kunt verdienen in de verschillende functies. Flexibele werktijden Een werkweek in de zorg bedraagt 36 uur. Een

tekst: linda van de poll

heleboel mensen in de zorg werken deeltijd. Dit kan heel goed en in allerlei varianten. In overleg met je Max. salaris

werkgever kun je je werktijden flexibel indelen.

Min. salaris

Bijvoorbeeld door alleen te werken tijdens de school­tijden van je kinderen. Veel zorg voor cliënten gaat 24 uur per dag door. Daarom zijn de werktijden in sommige functies verspreid over zeven dagen in de

Eerste verkoper/ filiaalhouder (detailhandel)

week, 24 uur per dag. Dit betekent dat je ook ’s avonds of in het weekend kan werken. Aan de ene kant moet je werken als anderen vrij zijn, maar

Chef bediening (horeca)

je bent ook vrij als anderen werken. Het is dan bijvoorbeeld lekker rustig als je boodschappen wilt doen. Daarnaast is het een goede manier om meer geld te verdienen. Door te werken buiten kantoor­

Pedagogisch medewerker (kinderopvang)

tijden krijg je namelijk een onregelmatigheidstoeslag. Deze toeslag varieert van 22% tot 60% van je salaris.

Verpleegkundige (zorg)

Doorgroeien In de zorg zijn volop carrièremogelijkheden. Als je wilt, biedt de zorg kansen om verder te leren en door

Secretaresse (overheid)

te groeien. Zo kun je denken aan management- en beleidsfuncties, een specialisatie in je vakgebied of het opleiden van leerlingen. In veel gevallen betaalt de werkgever de kosten van de scholing. Dit is vastgelegd in de meeste CAO’s. Er zijn veel opleidingen en trainingen mogelijk. In de zorg raak je niet snel uitgekeken! 24

Assistent werkvoorbereider (bouw) 1200

1600

2000

2400

Bruto salaris per maand in E

2800

L

PORTRETTEN

Leren voor later Deze drie studenten leren voor een baan in de Amsterdamse gezondheidszorg. Waarom kozen zij voor deze opleiding en wat verwachten zij van hun toekomst? tekst/Fotografie: SofiE coronel

Wie: Sharis Westmaas, 18 jaar

Wie: Francien van den Berg, 22 jaar

Wie: Sirif Sameh, 42 jaar

Studeert: MBO Verpleegkunde (niveau 4), 2e jaar

Studeert: HBO Verpleegkunde, 2e jaar

Studeert: Ziekenverzorging (niveau 3), 3e jaar

Waarom kies je voor deze studie?

Waarom kies je voor deze studie?

Waarom kies je voor deze studie?

‘Mijn broer en veel andere familie werkt

‘Mijn eerste studie was MBO interieur­

‘Ik kom uit Gambia. Daar volgde ik een

in de zorg. Het heeft me daardoor altijd

advisering. Ik heb dus echt een overstap

opleiding tot verpleegkundige. Vanwege

wat geleken. Ik heb ook al heel lang een

gemaakt. Ik wilde graag een stapje hoger

de taalachterstand heb ik nu gekozen voor

bijbaantje in woon- zorgcentrum De

en in de zorg zie ik daarvoor goede

een niveau lager. Ik heb altijd dokter

Kimme in Noord. Ik heb het daar erg naar

kansen. Bovendien vind ik het menselijk

willen worden om mensen te helpen.’

mijn zin.’

lichaam, eigenlijk de hele mens, erg interessant om over te leren.’

Wat vind je leuk aan deze opleiding?

Wat vind je leuk aan deze opleiding? ‘Ik loop stage in het Dr. Sarphatihuis. Het is

‘Het is leuk dat je veel stage loopt. Ik

Wat vind je leuk aan deze opleiding?

heel apart om met die Amsterdamse oudjes

werk nu op de leerafdeling in het OLVG.

‘Ik volg het duale traject. Dat betekent dat

te werken. Ik maak vaak een praatje en

Dat is het transitorium, een afdeling voor

ik vier dagen per week in het ziekenhuis

leer veel van ze. Ze laten me oude foto’s

ouderen die zijn ontslagen uit het

werk en weinig in de schoolbanken zit.

zien en vertellen veel over het Amsterdam

ziekenhuis maar nog niet naar huis

Op dit moment werk ik in het Zaans

van vroeger.’

kunnen. Hier werken alleen maar

Medisch Centrum op de afdeling interne

leerlingen.’

geneeskunde. Met deze opleiding heb ik

Hoe zie je je toekomst?

veel mogelijk­heden om verder te leren,

‘Voorlopig wil ik in de zorg blijven werken.

dat spreekt bij aan.’

Mensen uit mijn omgeving vinden het

Hoe zie je je toekomst? ‘Het liefst wil ik doorleren tot arts.

misschien raar, maar het hoort bij mij. Ik

In ieder geval wil ik in het ziekenhuis

Hoe zie je je toekomst?

ben Moslim en beschouw het als een

werken. Ik heb het gevoel dat daar veel

‘Ik weet nog niet wat ik wil. Een van de

zegen om mensen te mogen helpen.’

mogelijkheden zijn om door te leren en

dingen waar ik aan denk, is een opleiding

carrière te maken. Ik weet nog niet

tot physician assistent. Dan neem je als

precies welke kant ik op wil, maar

verpleegkundige taken van de specialist

volgend jaar concentreer ik me op

over. Ik denk niet dat ik in het ziekenhuis

psychiatrie. Hopelijk vind ik ook een

wil werken. Dat is me te massaal. Ik denk

stage in die richting, dat lijkt me

meer aan een huisartspraktijk, de

heel interessant.’

thuiszorg of een klein ziekenhuis.’ 25

5

bijzondere beroepen De zorg biedt zoveel meer. Vijf portretten van mensen die zich op verschillende manieren inzetten voor anderen. Waarom? Omdat het spannend, afwisselend maar vooral ook belangrijk werk is. Een uitdaging die misschien wel het best wordt samengevat door bestralingstherapeut Eylem Arikan: ‘Ik ben altijd blij wanneer een patiënt genezen is verklaard. Daar kunnen de bonussen die mijn man krijgt in het bedrijfsleven niet tegenop!’

26

Annebel Tahey, vertrouwensvrouw voor prostituees Annebel Tahey werkt sinds vorig jaar bij de GGD in Amsterdam. Zij is vertrouwens­ vrouw voor prostituees en werkt daarnaast als sociaal verpleegkundige bij de soa polikliniek. ‘Voordat ik solliciteerde naar deze functie, kende ik deze wereld niet, maar het bevalt me wel. Twee dagen werk ik op de soa-poli en test ik mensen op seksueel overdraagbare aandoeningen. Mensen kunnen altijd inlopen op de poli, maar sinds kort is het ook mogelijk om op afspraak te komen. De andere twee dagen werk ik in het prostitutieveld. Dat houdt onder meer in dat ik samen met een andere collega contact maak met de prostituees in de raambordelen. Wij geven voorlichting over gezondheid en wij helpen de vrouwen wanneer zij vragen hebben op maatschappelijk gebied. Zo kunnen wij onverzekerde vrouwen doorverwijzen naar de Kruispost voor Algemeen Medische Hulp’. Om de zorg voor prostituees laagdrempelig te maken is er begin april dit jaar een centrum voor hen geopend: het Prostitutie en Gezondheidscentrum: P&G292. ‘Je moet voor dit werk sociaal en communicatief sterk in je schoenen staan om het vertrouwen van de vrouwen te winnen. Alleen dan kun je hen op een goede manier verder helpen met al hun hulpvragen.’

Janet Meijer, persoonlijk begeleider meervoudig gehandicapten Janet Meijer werkt als persoonlijk begeleider in een woongroep van meervoudig gehandicapten. ‘Rondom deze bewoners werkt een heel zorgteam waar ik deel van uit maak. Mijn collega’s en ik zien de bewoners als medeburgers die door hun handicap moeite hebben om in de maatschappij te functioneren. Het is onze taak om hen daarbij te ondersteunen. Voor de ene bewoner is de begeleiding intensiever dan voor de andere. In de praktijk betekent het dat wij de bewoners helpen bij hun lichamelijke verzorging en dagbesteding. Maar ook bij de invulling van hun vrije tijd: muziek maken of fietsen in het Vondelpark? Het kan allemaal. Voor dit beroep moet je op heel veel fronten creatief zijn. Neem bijvoorbeeld de communicatie. Bewoners kunnen zich niet heel gemakkelijk uiten. Toch merk ik direct of ze het naar hun zin hebben of niet. Als persoonlijk begeleider heb ik buiten mijn werk op de groep ook andere verantwoordelijkheden. Wanneer de bewoners overdag naar hun dagbesteding zijn, coördineer ik de administratie van alle zorg rond twee bewoners. Ik ben nu zestig, maar kan dit werk fysiek nog prima aan. We hebben ook geen nachtdiensten, daar is een speciaal team voor. Zolang ik nog geen lichamelijke klachten krijg, ga ik gewoon door. In ieder geval tot mijn 62e. Het werk is veel te leuk om mee te stoppen.’ 27

Freek Gillissen, zorgcoördinator Alzheimercentrum Freek Gillissen is zorgcoördinator van het Alzheimercentrum van het VUmc. ‘Er zijn drie Alzheimercentra in Nederland: in Maastricht, Nijmegen en het onze in Amsterdam. Wij zijn gespecialiseerd in de problematiek rondom Alzheimer bij jongere mensen. Iemand van tachtig jaar kan vriendelijk glimlachend dement worden. Het ligt beslist anders wanneer de ziekte optreedt als je 48 jaar oud bent. Deze mensen beseffen tijdens heldere momenten heel goed dat het verkeerd gaat. Dat veroorzaakt boosheid en ook vaak spanningen binnen een relatie. Op het moment dat de diagnose Alzheimer wordt vastgesteld, houdt het medisch gezien op. Als zorgcoördinator probeer ik de omgevingsfactoren te optimaliseren. Ik indiceer de zorgbehoefte, kijk of de mantelzorgers niet te zwaar worden belast en overleg met verschillende zorgverleners als er onverhoopt een crisis dreigt uit te breken. Tijdens het spreekuur voor de partner of andere mantelzorgers is het heel belangrijk om signalen van overbelasting bespreekbaar te maken. Mensen willen vaak de dementerende patiënt zolang mogelijk thuis houden. Soms tegen beter weten in. Naast dit werk met patiënten en hun omgeving, verzorg ik bijscholingsprogramma’s voor huisartsen, neurologen en verpleeg­ kundigen over dit thema. Het is uitdagende, afwisselende, maar ook een chaotische functie. Daar moet je tegen kunnen. Van huis uit ben ik verpleeg­ kundige, maar inmiddels wel zeer gespecialiseerd in deze problematiek.’

Eylem Arikan-de Haan, bestralingstherapeut Eylem Arikan-de Haan is bestralingstherapeut. ‘Vroeger werd deze functie ook wel aangeduid als ‘radiotherapeutisch laborant’, maar dat is inmiddels achterhaald. Voor dit werk heb ik de voltijds studie Medisch Beeldvormende & Radiotherapeutische Technieken aan de Hogeschool Haarlem gevolgd. Ik werk nu op de afdeling radiotherapie. Mijn werk­­zaamheden bestaan uit zes weken op het bestralingstoestel waar de patiënten bestraald worden, daarna zes weken op de brachytherapie: de inwendige bestraling. Dit roulatiesysteem heeft voordelen voor de patiënt. Zij zien niet elke dag iemand anders bij een bepaald bestralings­ toestel, maar worden de hele week door een vast team geholpen. Ik leer daardoor de patiënten beter kennen, maar nog belangrijker is dat de patiënt zich meer op zijn gemak gaat voelen door deze werkwijze. Soms is het psychisch een zwaar beroep, want je hoort veel verhalen. Laatst behandelde ik een patiënte die haar man en kind door een ongeluk had verloren en nu zelf ziek was. Dat is moeilijk, maar je leert ermee omgaan. Aan de andere kant is het ook heel dankbaar werk. Want genezing is mogelijk. Ik ben altijd weer blij met mijn werk wanneer ik hoor dat een patiënt genezen is verklaard. Mijn man werkt in het bedrijfsleven, maar zijn bonussen wegen daar niet tegenop!’ 28

Elfriede Tanja, verpleegkundige obstetrie, verlos­kunde ‘Ik werk als verpleegkundige op de afdeling obstetrie, verloskunde, van het VUmc’, vertelt Elfriede Tanja. ‘Dagelijks ben ik betrokken bij bevallingen, medium care of high care, op deze afdeling. De baby wordt geboren met hulp van klinisch verloskundigen of assistentgynaecologen in opleiding. Mijn rol is hier meer begeleidend. Ik ondersteun de moeder tijdens de bevalling en bewaak de conditie van de baby. Ook voor de bevalling bied ik intensieve zorg aan de zwangere vrouwen. Het is mede mijn verantwoordelijkheid om hun conditie en die van hun kind in de gaten te houden. Mijn observaties bespreek ik vervolgens met de arts. Soms vul ik in de begeleiding de gynaecoloog ook aan. Gynaecologen vertellen bijvoorbeeld de noodzaak van een bepaalde ingreep vaak maar een keer. Voor veel vrouwen gaat dat te snel. Ik vertel ze dan hetzelfde in eenvoudiger bewoordingen. Ik denk dat je voor dit vak twee kwaliteiten moet hebben. Het is belangrijk om op het juiste moment goed te handelen, maar daarnaast is het ook nood­ zakelijk om geduld te hebben en vertrouwen uit te stralen. Moeders en ook vaders zijn heel erg bezorgd. Daar moet je wel begrip voor kunnen opbrengen.’ 29

INTERVIEW

‘Geen roeping, maar een vak’ Zes jaar geleden studeerde ze nog rechten en had een bijbaantje als gastvrouw in de psychiatrische crisisopvang. Inmiddels is Elfi Rookhuizen (25) gediplomeerd verpleegkundige en werkt op de plek waar ze haar passie voor het vak ontdekte. Binnenkort begint zij aan de opleiding tot nurse practitioner. ‘Ik kwam bij toeval achter de vele mogelijkheden die je in de zorg hebt. Voor alle mensen die dat toevallig niet weten, verkondig ik die boodschap op banenmarkten en ROC’s.’ tekst: SofiE coronel Fotografie: henk rougoor

H

et leukst van haar werk vindt Elfi de afwisseling:

te herstellen en opname in een psychiatrische instelling te

‘Je weet ‘s ochtends niet wat je ’s middags kunt verwachten.’ In

voorkomen. ‘Voor sommige mensen blijkt zo’n opname uiteindelijk

de crisisopvang aan de Koninginneweg in Amsterdam Zuid is plaats

wel het beste, maar andere zijn al erg geholpen met een aantal

voor elf cliënten die maximaal vier nachten kunnen blijven. Het is een

dagen crisisopvang. Even uit de thuissituatie zijn, kan heel goed

open instelling, waar mensen vrijwillig worden opgenomen. ‘Dit is de

doen. Vaak zie je mensen hier in korte tijd erg opknappen.’

acute psychiatrie’, legt Elfi uit. ‘Wij vangen mensen op die plotseling

Wat doet Elfi zoal gedurende haar diensten? ‘Mijn taak is de

niet meer thuis kunnen zijn. Daarvoor bestaan honderden redenen.

cliënten te begeleiden en indien geïndiceerd een zorgkader op

Het kan komen door een psychose die is ontstaan in de huiselijke

te zetten. We zijn vaak het begin van de zorgketen, dat vind ik

omgeving. Dan denkt iemand bijvoorbeeld dat de buren de hele tijd

boeiend. Het kan nog alle kanten op en wij helpen mensen

tegen de muur tikken. Een andere reden voor acute opname kan een

in de juiste richting. We voeren ondersteunende gesprekken,

depressie met suïcidale gedachten zijn. Vaak spelen psychosociale

beoordelen samen met de psychiater of medicatie nodig is of moet

problemen een rol. Ook belanden hier vrij veel toeristen. Sommigen

worden bijgesteld, we onderhouden contact met de familie, geven

zijn door het blowen de weg kwijt geraakt, anderen hebben al een

voorlichting en maken afspraken met politie en behandelaars in

psychiatrisch verleden. Allerlei mensen komen hier binnen, ook

Nederland of in iemands thuisland. Ook regelen we de repatriëring

mensen zoals jij en ik. We zien alle leeftijden en culturen vanuit alle

van toeristen, bijvoorbeeld via hun ambassade. Zonodig verwijzen

windstreken. Dat maakt mijn werk heel divers.’

we door naar andere zorgverleners of naar maatschappelijk werk.’

Begin van de keten

Meer verdieping

Op de opvang zijn altijd twee verpleegkundigen en een gastvrouw

Elfi is eigenlijk toevallig in de zorg terechtgekomen, zegt ze zelf. ‘Toen

of heer aanwezig. Iedereen draait afwisselend dag-, avond- en

ik op de middelbare school zat, werkte ik in een verzorgings­huis. Dat

nachtdiensten. ‘Ik vind dat heel prettig. ’s Nachts is het werk anders

was leuk, maar ik heb destijds niet overwogen hierin verder te leren.

dan overdag of ‘s avonds. Ook is het natuurlijk fijn om regelmatig

Ik denk dat ik toen geen goed beeld had van de mogelijkheden.

doordeweeks vrij te zijn.’ Na elke dienst is er een half uur de tijd

Ik was van plan om naar de politieacademie te gaan, maar koos voor

voor de overdracht. Doel van de acute crisisopvang is het evenwicht

een rechtenstudie.’ Om haar geld te verdie­nen, nam zij opnieuw een

30

Naam: Elfi Rookhuizen Beroep: verpleegkundige Werkveld: Geestelijke gezondheidsZorg Roots: Nederland

bijbaan in de zorg. Ditmaal als gastvrouw in de crisisopvang aan de

jongste. Er werken hier heel ervaren mensen, waar ik veel van kan

Koninginneweg. ‘Op een gegeven moment werkte ik meer dan ik

leren. Hoe langer je meeloopt, hoe leuker het wordt.’ Elfi is lid van

studeerde. Enerzijds voor het geld, maar ik vond het ook écht leuk. De

de verpleegkundige adviesraad van haar organisatie. ‘Wij proberen

psychiatrie boeide me. Mijn toenmalige collega’s hier attendeerden

de verpleegkundige kennis te bundelen en de kwaliteit van zorg te

me erop dat je in de zorg heel goed carrière kunt maken. Ik ben toen

verbeteren. We geven zorginhoudelijk advies aan het bestuur en

HBO-V duaal psychiatrie gaan doen. Dat houdt in dat je werkt en leert

praten mee over het opleidingsbeleid. Ook zijn we nu bezig met

tegelijk. Dat paste heel goed bij mij.’ Twee jaar geleden haalde Elfi haar diploma en nu denkt ze alweer aan volgende carrièrestappen. ‘Er is een

‘Elke dag zijn er nieuwe vraagstukken op te lossen’

het organiseren van een groot symposium in het kader van de Dag van de Verpleging.’

nieuwe opleiding: nurse practitioner voor de psychiatrie. Ik ben,

Met goed gevoel

waarschijnlijk samen met een collega, de eerste van onze instelling

Zo enthousiast als Elfi is over haar werk, zo enthousiast wil ze ook

die deze opleiding gaat volgen. Per week ga ik dan een dag naar

dat anderen worden. Daarom geeft ze voorlichting op banen-

school en draai één gewone dienst. De rest van de tijd werk ik onder

markten en ROC’s. ‘Ik ben in deze sector gerold. Voor iedereen die

supervisie van de psychiater. Als ik de opleiding heb afgerond, mag ik

dat niet overkomt, wil ik de mogelijkheid scheppen er zelf voor te

zelf medicatie voorschrijven en lichamelijk onderzoek doen. Deze stap

kiezen.’ Wat voor type moet je zijn om in de psychiatrische zorg te

geeft me meer verdieping, zowel medisch als in de verpleegkundige

kunnen werken? Elfi: ‘Dat maakt niet uit. Er werken hier allerlei

zorgpraktijk.’

verschillende type mensen. Wel moet je natuurlijk interesse hebben in de mens en het prettig vinden om te ondersteunen.’ Is de zorg

Hoe langer hoe leuker

een roeping? ‘Tja, zo noemen sommige mensen het. Ik voel dat niet

Contact met cliënten is de kern van Elfi’s werk. ‘Ik vind het heerlijk

zo. Voor mij is de zorg geen roeping, maar een vak. Elke dag sta je

als er veel gebeurt. Een soort spanning, daar houd ik van. Het kan

weer voor nieuwe vraagstukken die je moet oplossen. Wat mij een

ook voorkomen dat het hier opeens wat rustiger is. Dan verveel ik

kick geeft? Als iemand met een goed gevoel naar huis gaat, terwijl

me snel.’ Elfi is erg te spreken over haar collega’s. ‘Ik ben de

hij bij opname het leven niet meer zag zitten.’ 31

meningen

Zou jij in de zorg kunnen

Lieneke

Salvatore

Cecile

Lieneke, 23 jaar

andere verzuimtrainingen aan mensen die arbeidsongeschikt zijn.

‘Ja, ik hoop het wel. Ik ben tweedejaars geneeskundestudent,

Zorgwerkers zijn mensen die erg naar buiten zijn gericht. Dat is ook

maar of ik ervoor geschikt ben, moet natuurlijk nog blijken.

een valkuil: je kunt jezelf makkelijk wegcijferen. Sinds ik hapto­

Waarschijnlijk wil ik huisarts worden. Dan kun je mensen lang

nomie erbij doe, heb ik daar gelukkig geen last meer van.’

volgen en leer je hele families kennen. Je komt bovendien in aanraking met veel soorten ziektebeelden en je kunt op tijd naar huis. Dat lijkt me wel wat.’

Miquel, 23 jaar ‘Ja, dat zou ik wel kunnen. Ik ben een rustig type en kan anderen

Salvatore, 49 jaar

goed op hun gemak stellen. Maar ik zou het niet willen. Mijn zus werkt in de thuiszorg en ik ben de technische kant op gegaan.

‘Nee hoor. Ik werk al dertig jaar in de horeca, ik zou nu niet meer

Nu werk ik in de bouw, dat is nog veel zwaarder werk dan in de

iets anders kunnen gaan doen. Als ober in een Italiaans restaurant

zorg. Als ik moest kiezen uit verschillende banen in de zorg zou ik

heb ik het erg naar mijn zin. Dit past nou eenmaal bij me. Als ik

iets spannends kiezen met weinig bloed.’

echt een andere baan nodig heb? Nee, dan liever niet in de zorg, maar gewoon weer in de horeca.’

Cecile, 40 jaar

Caroline, 46 jaar ‘Nee, niet meer. Ik heb twintig jaar geleden als doktersassistente op de behandelkamer in het ziekenhuis gewerkt. Nu ben ik

‘Ja, ik werk al in de zorg, in de paramedische hoek. Ik ben

storemanager van een kledingwinkel. De overeenkomst met

oefentherapeut mensendieck en haptonomie. Ik geef onder

werken in de zorg is de omgang met mensen. Dat vind ik leuk.

32

Miquel

werken?

Caroline

Marvin

Said

Het verschil is dat ik nu ook mijn financiële doelen moet halen en

geschikt zou zijn? Ik ben behulpzaam en heb medeleven.

een team moet leiden. Ik zou niet meer terugwillen in de zorg.

Bovendien kan ik goed tegen operaties op tv, niet iedereen kan

Bovendien zou ik het niet meer kunnen, ik zou zeker bijgeschoold

dat zien. Ik ben niet zo bang voor bloed.’

Fatima

moeten worden.’

Marvin, 18 jaar

Fatima, 19 jaar ‘Nee, de zorg is niets voor mij. Ik heb ooit een week stage

‘Ik zou het wel willen, maar ik weet niet of ik het kan. Ik ben niet

gelopen in het Slotervaartziekenhuis. Daardoor heb ik wel

echt een studiebol. Op dit moment ben ik bezig met mijn HAVO-

bewondering gekregen voor mensen die zulke beroepen

diploma en heb nog geen duidelijke toekomstplannen. Misschien

uitoefenen, maar ik zoek mijn heil liever ergens anders.

wil ik een tijdje werken als skileraar, daar ben ik goed in. Op zich

Ik volg nu een kappersopleiding en kijk om me heen wat ik

is werken in de zorg wel leuk. Je kunt mensen helpen. Mocht ik

daarna wil doen. Ik wil zeker verder leren en denk aan iets in

in de zorg gaan werken, dan niet in het bejaardenhuis. Liever op

de sociale of artistieke sector. Met jongeren werken lijkt me

de eerste hulp of op de ambulance.’

wel leuk.’

Said, 23 jaar ‘Werken in de zorg… waarom niet eigenlijk? Ik studeer nu bouwkunde, dus dat is wel een heel andere richting. Ik zou dan dokter willen worden, geen verpleegkundige ofzo. Waarom ik 33

Opleidingen in de ZORG Voor een baan in de Amsterdamse gezondheidszorg moet je vanzelfsprekend een opleiding volgen. Er zijn diverse opleidingen op verschillende niveaus. Met elk diploma kan je in principe werken in het ziekenhuis, een verpleegen verzorgingshuis, de geestelijke gezondheidszorg, de gehandicaptenzorg en de thuiszorg. Ook na het behalen van een diploma zijn er volop doorgroeimogelijkheden.

34

Niveau

1

Niveau

2

Niveau

3

Niveau

4

Niveau

5

Functie Toelating Duur

Onderwijsvormen

• Zorghulp

• BOL • BBL



• geen vooropleiding vereist • 1 jaar minimumleeftijd 16 jaar •

• Helpende • geen vooropleiding vereist • 2 jaar m  inimumleeftijd • 16 jaar • VMBO beroepsgerichte leerweg kan toelatingseis zijn of diploma niveau 1



•

• Verzorgende

• V MBO theoretisch, gemengde of • 3 jaar

• S ociaal pedagogisch • werker • •

kader beroepsgerichte leerweg VBO met 2 vakken op C-niveau. MAVO HAVO of VWO overgangsbewijs van 3e naar 4e jaar of diploma niveau 2



•

• Verpleegkundige

• V MBO theoretisch, gemengde of • 4 jaar verpleeg-

•

•

S ociaal pedagogisch werker

kader beroepsgerichte leerweg LBO met 4 vakken op D-niveau en 2 vakken op C-niveau M  AVO met 4-6 vakken op D-niveau H  AVO of VWO overgangsbewijs van 3e naar 4e jaar of diploma niveau 3

kundige

• BOL • BBL

• BOL • BBL

• 3 jaar sociaal



•



•



•

• Verpleegkundige

• HAVO of VWO • 4 jaar • of diploma niveau 4

• voltijd • deeltijd • duaal

• VWO • of diploma niveau 5

• voltijd



pedagogische werker

• S ociaal pedagogisch hulpverlener

WO

• BOL • BBL

• Arts - specialist • Psycholoog



• 6 jaar basis arts, •

daarna optioneel specialisatie 3-6 jaar 4 jaar psycholoog

35

functies

Onderwijsvormen

Niveau 1

De beroepsopleidende leerweg (BOL)

Je helpt je cliënten met het runnen van hun huishouden. De zorg

Bij de BOL route ga je 70 % van de tijd naar school. Die andere

voor kinderen (op beperkte schaal), eten klaarmaken en afwassen

30 % loop je stage. De school helpt je bij het zoeken naar een

behoren tot je taken. Maar ook een praatje maken of de bood-

stage­-plek. Bij het volgen van een BOL opleiding heb je in principe

schappen doen horen hierbij.

recht op studiefinanciering daar hoort een OV jaarkaart bij. Je leert volgens schoolroosters, ook stages vallen binnen de studieperiodes.

Niveau 2

Je houdt dus aardig wat vrije tijd over. Met een bijbaantje kun je

Je ondersteunt mensen bij de persoonlijke verzorging en bij het

je inkomens aanvullen.

huishouden, omdat zij dit niet meer zelfstandig kunnen doen. Dit kan je bijvoorbeeld doen bij ouderen, daklozen, gehandicapten

De beroepsbegeleidende leerweg (BBL)

of mensen met psychische problemen.

Dit traject staat gelijk aan werken en leren: 70 % van de tijd werk je bij een werkgever. De andere 30 % volg je theorielessen op

Niveau 3

school. Je doet dus al veel praktijkervaring op. Om te beginnen

Als verzorgende werk je bijvoorbeeld in de thuiszorg of verpleeg-

heb je een baan nodig, solliciteren dus. Voor deze baan ontvang je

en verzorgingshuizen. Zo kun je werken met mensen met

een leerlingsalaris. Je hebt een baan en salaris, dus geen recht op

verstandelijke en/of lichamelijke beperkingen en ouderen.

studiefinanciering. Je salaris wordt elk studiejaar hoger.

Tijdens de opleiding voor sociaal pedagogisch werker leer je

HBO in voltijd, deeltijd of duaal

verzorgende en begeleidende taken uit te voeren. Je leert hoe je

Ook deze opleidingen kun je op meerdere manieren volgen. Bij

de ontwikkeling van mensen met beperkingen (gehandicapten)

de deeltijdvariant ga je enkele dagdelen in de week naar school,

kunt stimuleren en welke activiteiten je daarbij kunt ondernemen.

vaak ’s avonds. Je hebt dan alleen geen recht op studiefinanciering. Bij de duale variant werk je als leerling in een zorginstel-

Niveau 4

ling en ontvang je een salaris. Je werk wissel je af met enkele

Als verpleegkundige voer je zelfstandig verpleegkundige

periodes theorielessen op school. Tijdens deze periode krijg je

handelingen uit. Ook leer je hoe je de zorgverlening kunt coördi-

geen salaris, maar kun je wel in aanmerking komen voor studie-

neren en organiseren. Denk daarbij bijvoorbeeld aan psychia-

financiering.

trische of lichamelijk zieke mensen. Als sociaal pedagogisch werker leer je mensen te begeleiden in hun ontwikkeling en ondersteuning te bieden bij diverse hulpvragen. Je leert hoe

Onderwijsinstellingen

je groepen via activiteiten de ondersteuning kunt bieden die de

ROC van A msterdam

mensen nodig hebben.

0900 - 9599, www.rocva.nl

Niveau 5

ROC ASA

Als verpleegkundige verricht je verpleegkundige handelingen.

0900 - 2021064, www.rocasa.nl

Maar daarnaast verricht je ook veel andere werkzaamheden, zoals het voeren van probleemverhelderende gesprekken en het geven

Hogeschool In Holland

van voorlichting. Als sociaal pedagogisch werker werk je met

0900 - 46 465 52 63, www.inholland.nl

mensen die begeleiding, behandeling, ondersteuning en/of verzorging nodig hebben. Jij biedt ze hulp in de thuissituatie of

Hogeschool van A msterdam

binnen een instelling.

020 - 525 67 77, www.hva.nl

WO

Universiteit van A msterdam

Na zes jaar studie ben je basisarts. Je kunt daarmee gaan werken

020-525 3333, www.uva.nl

in diverse zorginstellingen. Maar zeker zo interessant is het een van de vele specialisaties te gaan volgen. Dan word je bijvoor-

Vrije Universiteit

beeld huisarts of sociaal-geneeskundige.

(020) 598 5000, www.vu.nl

36

Wil je na het lezen van dit artikel nog meer informatie?

Kijk dan op www.werkindezorg.nl.

A tot Z

van

In de regio Amsterdam zijn veel zorginstellingen. Niet alle zorginstellingen doen hetzelfde. Zo werk je in de ene organisatie met kinderen en ergens anders met oude mensen. Weer ergens anders werk je met verslaafde mensen of juist met gehandicapte mensen. Er zijn verschillende werkvelden in de zorg. Elk werkveld heeft zijn eigen kenmerken. Deze kenmerken zorgen ervoor dat jij je er wel of niet op je plaats voelt. We hebben de werkvelden en de zorginstellingen die daarbij horen voor je op een rij gezet. Welk werkveld en welke organisatie past bij jou?

Het ziekenhuis Mensen worden doorverwezen naar een ziekenhuis als andere zorgverleners dat nodig vinden. Er wordt dag en nacht zorg verleend aan patiënten. In de relatief korte tijd die je voor patiënten zorgt, heb je dan ook intensief contact met hen. Patiënten moeten in een schone kamer liggen, krijgen dagelijks hun maaltijden, hebben medi­cijnen nodig, kunnen op verschillende manieren onderzocht en behandeld worden, en hebben verzorging en verpleging nodig. Kortom, er gebeurt van alles in een ziekenhuis.

Academisch Medisch Centrum Meibergdreef 9, Amsterdam www.amc.nl AMC is meer dan een ziekenhuis alleen. Het is een wereld op zich, waarin het altijd om mensen draait. Patiëntenzorg, onderzoek en onderwijs zijn geïntegreerd. Dit levert een wereld op vol mogelijkheden voor talenten die een plekje zoeken om te excelleren. Onze kijk op werken is vooruitstrevend. We willen mensen de ruimte geven te doen waar ze goed in zijn. BovenIJ Ziekenhuis Statenjachtstraat 1, Amsterdam www.bovenij.nl In het BovenIJ ziekenhuis werken zo’n 800 mensen en 60 specialisten. Ondanks de kleinschaligheid, beschikt het ziekenhuis over moderne medische technologieën. Het BovenIJ heeft een centrumfunctie voor bewoners van onze regio. De sfeer is vriendelijk en open, wat mede komt door onze kleinschalige patiëntvriendelijke aanpak.

Jan van Breemen Instituut (JBI) Dr. Jan van Breemenstraat 2, Amsterdam www.janvanbreemen.nl Jan van Breemen Instituut is een expertisecentrum voor houding en beweging. JBI is voor haar medewerkers een gezonde organisatie met een goed werkklimaat dat stimuleert tot initiatief, verantwoordelijkheidsgevoel en samenwerking. Onze Lieve Vrouwe Gasthuis (OLVG) Oosterpark 9, Amsterdam www.olvg.nl Het OLVG in Amsterdam is het enige, grote algemene ziekenhuis dat letterlijk en figuurlijk midden in het hectische hoofdstedelijke leven staat. In het ziekenhuis werken circa 2600 medewerkers en bijna alle belangrijke specialismen zijn vertegenwoordigd. Als Teaching Hospital bij het AMC heeft het OLVG opleiding en onderzoek hoog in het vaandel staan. Gastvrijheid, toonaangevend en vernieuwend zijn voor OLVG de sleutelwoorden.

37

A tot Z

van

Revalidatiecentrum Amsterdam (RCA) Overtoom 283, Amsterdam www.rcamsterdam.nl Revalidatiecentrum Amsterdam biedt volwassenen en kin­deren hoogwaardige revalidatie, pal aan het Vondelpark. De medewerkers stellen de revalidant centraal en stimuleren dat de mogelijkheden van elke revalidant optimaal worden benut. Sint Lucas Andreas Ziekenhuis Jan Tooropstraat 164, Amsterdam www.slaz.nl Patiënten bij het Sint Lucas Andreas Ziekenhuis kunnen een breed aanbod van gespecialiseerde zorg verwachten. We zijn voortdurend bezig de kwaliteit van de zorg te verbeteren, zodat patiënten de verwachte zorg van ons ontvangen. Wij streven naar voortdurende ontwikkeling en verbetering van ons uitstekende opleidingsklimaat. De sfeer is er goed, je zult je dan ook snel bij ons thuis voelen. Slotervaartziekenhuis Louwesweg 6, Amsterdam www.slz.nl Het Slotervaartziekenhuis is een opmerkelijk ziekenhuis in Amsterdam voor iedereen. Een algemeen ziekenhuis met als speerpunten HIV en Aids, geriatrie, neurochirurgie, reumato­logie/reumachirurgie en verloskunde. Kenmerkend is verder het grote belang dat wij hechten aan patiëntenzorg, onderwijs en onderzoek, de platte organisatie en de informele (werk)sfeer.

patiënten en de zorg die zij nodig hebben staan hierbij centraal. Werken bij VUmc is werken op academisch niveau, in een informele en open sfeer, met vrijheid en verantwoordelijkheid. Je werkt met meer dan zesduizend betrokken en bevlogen medewerkers samen aan beter maken en beter worden. Waterlandziekenhuis Waterlandlaan 250, Purmerend www.waterlandziekenhuis.nl Als Waterlandziekenhuis bieden wij hoogwaardige specialistische zorg die toegankelijk is voor onze patiënten. Wij zijn toonaangevend in gastvrijheid en service. Onze medewerkers hebben een passie voor de zorg: zij zijn degenen die het verschil maken. Wij creëren veel ruimte voor medewerkers om zich te ontwikkelen. Ziekenhuis Amstelland Laan v.d Helende Meesters 8, Amstelveen www.zha.nl Ziekenhuis Amstelland is een ziekenhuis dat medische zorg biedt van hoge kwaliteit in een kleinschalige omgeving. Ziekenhuis Amstelland voor leuk werk, betrokken collega’s, een professionele werkomgeving en een informele werksfeer.

VU medisch centrum De Boelelaan 1117, Amsterdam www.VUmc.nl Als VU medisch centrum richten we ons op patiëntenzorg, opleidingen en wetenschappelijk onderzoek. Onze

De instellingen voor verpleging en verzorging In verpleeg- en verzorgingshuizen wonen mensen die niet meer zelfstandig kunnen wonen. Zorginstellingen proberen de zorg aan te passen naar de aard, wensen en gezondheidstoestand van de bewoners. Er zijn tientallen verpleeg- en verzorgingshuizen. Er zijn huizen waarbij verschillende activiteiten voor ouderen gebundeld zijn, met bijvoorbeeld een fitnessruimte en bibliotheek. Er zijn kleine huizen met 60 bewoners, maar ook grote huizen met meer dan 300 cliënten. Veel van de instellingen bieden ook zorg aan huis. Kortom, volop keuze. Amsta Wibautstraat 129, Amsterdam www.amsta.nl Amsta is een zorgorganisatie waar iedereen telt. Op een groot aantal locaties bieden wij persoonlijke onder-

38

steuning, wonen, zorg en welzijn aan ouderen én mensen met een handicap. Bij Amsta staat de cliënt en zijn zorgvraag centraal. Hiervoor lopen wij graag een stapje harder of gaan we buiten gebaande paden, waar nodig. Jij ook? Dan zit je goed bij Amsta!

A tot Z

van

Cordaan Panamalaan 190, Amsterdam www.cordaan.nl Een zorgorganisatie die professioneel en persoonlijk is. Zakelijk en informeel. Flexibel en stabiel. Onze visie op ondersteuning is mensen de zorg bieden die ze nodig hebben. Zo veel mogelijk in hun eigen omgeving. Of het nu gaat om mensen die aangewezen zijn op verzorging of verpleging, mensen met een verstandelijke beperking of mensen met psychische problemen. Het gaat altijd om mensen. Onze cliënten in hun waarde laten is misschien wel onze grootste kracht. De Open Hof Fahrenheitstraat 115, Amsterdam www.openhof.nl De Open Hof is een zorgcentrum dat inspeelt op behoeften van ouderen. Door de “ons kent ons” sfeer en enthousiaste medewerkers wordt op een goede en prettige manier zorg verleend. Elisabeth Otter-Knoll Stichting (EOKS) Loowaard 3, Amsterdam www.eoks.nl De Elisabeth Otter-Knoll Stichting is een woonzorgcentrum in Amsterdam Buitenveldert. Dit bijzondere sfeervolle huis kenmerkt zich door het bieden van zeer persoonlijke zorg door een hecht team van medewerkers. Evean Zorg Amsterdam TT.Vasumweg 44, Amsterdam www.evean.nl Wij zijn een zorgorganisatie met o.a. thuiszorg, verpleeg­ huiszorg, verzorgingshuiszorg, woonzorgbemiddeling, kinderopvang en kraamzorg. Onze ledenorganisatie biedt een breed scala aan zorg- en gemaksdiensten. Flevohuis Kramatplantsoen 101, Amsterdam www.flevohuis.nl Het Flevohuis is een modern centrum voor wonen, zorg, behandeling en dienstverlening. We besteden aandacht aan de zorgkwaliteit waarbij een beroep gedaan wordt op flexibiliteit en creativiteit van onze medewerkers. Huize Plantage Henri Polaklaan 11A, Amsterdam www.huizeplantage.nl Huize Plantage is een particuliere verzorgingshuis in Amsterdam. We willen onze bewoners een nieuw thuis bieden. Een team van professionele medewerkers biedt bewoners de mogelijkheid om waardig oud te zijn.

OsiraGroep Nachtwachtlaan 20, Amsterdam www.osiragroep.nl De OsiraGroep is in bijna alle zorgmarkten thuis: ouderenzorg, zorg voor lichamelijk gehandicapten, verpleeghuiszorg, thuiszorg, revalidatiezorg en kleinschalig groeps­ wonen. Wij zetten ons graag in om samen met onze cliënten oplossingen te zoeken en te vinden die het leven prettiger en aangenamer maken. We doen ons werk met hart en ziel en zijn een inspiratiebron voor elkaar. PuurZuid Veluwelaan 21, Amsterdam www.puurzuid.nl PuurZuid is een jonge, frisse organisatie waar cliënten terecht kunnen voor zorg, welzijn en maatschappelijke dienstverlening. Wij houden zo veel mogelijk rekening met wensen, ideeën en mogelijkheden van de cliënt. Stichting Brentano Amstelveen Klaasje Zevensterstraat 67, Amstelveen www.brentano.nl Stichting Brentano Amstelveen is een moderne orga­nisatie voor ouderenzorg. Goede zorg voor ouderen en aandacht voor ons personeel gaan hand in hand. We zijn een aantrekkelijke werkgever met gemotiveerde medewerkers. Stichting J.A.B.C. Beth Shalom Kastelenstraat 80, Amsterdam www.bethshalom.nl Beth Shalom is een Joods multifunctioneel zorgcentrum. Medewerkers van Beth Shalom gaan uit van de keuzes en wensen van de individuele cliënt. Zij bieden ondersteuning door deskundigheid, betrokkenheid en nabijheid. Stichting Pro Senectute Emmahof Emmastraat 33-37, Amsterdam Emmahof www.pro-senectute.nl Emmahof biedt huisvesting en zorg aan ouderen met een brede maatschappelijke en culturele interesse. En wil een werkgever zijn waar mensen graag werken; betrouwbaar en met aandacht voor het individu. Zonnehuisgroep Amstelland Laan van de Helende Meesters 12, Amstelveen www.zhga.nl Zonnehuisgroep Amstelland biedt ouderen deskundige zorg en ondersteuning aan huis en in zorginstellingen in Amstelveen, Amsterdam en Ouder Amstel. Bij Zonnehuisgroep Amstelland werken zo’n 1000 medewerkers.

39

A tot Z

van

De geestelijke gezondheidszorg (GGZ) GGZ-instellingen hebben als doel psychiatrische, psychische en psychosociale problemen aan te pakken. Dit gebeurt door cliënten te behandelen zodat de klachten afnemen, verdwijnen of juist voorkomen worden. Je kunt denken aan proble­men als overspannenheid, maar ook aan depressiviteit en verslaving. Niet iedere cliënt is hetzelfde en heeft dezelfde zorg nodig. Zo kun je werken met mensen van jong tot oud en kan de zwaarte en oorzaak van de stoornis variëren. AMC de Meren Meibergdreef 5, Amsterdam www.amcdemeren.nl en www.werkenbijamcdemeren.nl AMC de Meren biedt zorg, behandeling en begeleiding aan mensen met psychiatrische stoornissen en psychosociale problemen. Wij hebben afdelingen voor reguliere, specialistische en forensische cliënten van alle leeftijden: jeugd, volwassenen en ouderen. We bieden een variatie aan loopbaanmogelijkheden voor o.a. medische, behandel- en verpleegkundige beroepen. Cordaan (zie onder de instellingen voor verpleging en verzorging) De Bascule IJsbaanpad 6, Amsterdam www.debasule.com De Bascule is een academisch centrum voor kinder- en jeugd­ psychiatrie. De Bascule heeft ruim 800 medewerkers en werkt samen met de universiteiten van Amsterdam. De Bascule zet zich in om vraaggerichte, cultuursensitieve hulp te bieden aan kinderen, jeugdigen en gezinnen die dat nodig hebben. HVO-Querido Wibautstraat 133 D, Amsterdam www.hvoquerido.nl HVO-Querido biedt toegankelijke en professionele hulpverlening op het gebied van opvang, wonen en dagactiviteiten. In ons contact met cliënten zijn we respectvol en open, in onze werkhouding nieuwsgierig en duidelijk. JellinekMentrum Klaprozenweg 111, Amsterdam www.jellinekmentrum.nl JellinekMentrum biedt preventie, behandeling, rehabilitatie en zorg aan mensen met psychiatrische en ernstige psychische problemen, en aan mensen met een verslavings­ probleem en daaraan gerelateerde risicovolle levensstijlen. Bij JellinekMentrum werk en leer je in een jonge organisatie die midden in de Amsterdamse samenleving staat. Zowel bij cliënten als bij medewerkers gaat JellinekMentrum uit van de sterke kanten en mogelijkheden van mensen. Medisch Orthopedisch Centrum ‘t Kabouterhuis Amsteldijk 196, Amsterdam www.kabouterhuis.nl ‘t Kabouterhuis biedt onderzoek en behandeling aan jonge

40

kinderen (t/m zeven jaar) met gedragsproblemen en/of complexe ontwikkelingsproblematiek. De hulp is altijd gericht op kind én gezin. We vinden respect en aandacht voor culturele achtergronden van onze cliënten en medewerkers belangrijk. Nederlands Psychoanalytisch Instituut Nederlands Olympiaplein 4, Amsterdam Psychoanalytisch Instituut www.psychoanalytischinstituut.nl Het Nederlands Psychoanalytisch Instituut (NPI) is een landelijk opererend topreferent behandel- en kenniscentrum voor kwalitatief hoogwaardige psychoanalyse en psychoanalytische psychotherapie. Het NPI werkt vol ambitie en enthousiasme aan zijn toekomst. Schorer homo lesbisch gezond Sarphatistraat 35, Amsterdam www.schorer.nl Schorer zorgt ervoor dat homo- en biseksuele vrouwen en mannen en transgenders toegang hebben tot informatie, kennis en faciliteiten die nodig zijn om optimale gezondheid en welzijn te kunnen bewerkstelligen. Sinai Centrum Laan v.d. Helende Meesters 2, Amstelveen www.sinai.nl Het Sinai Centrum, recentelijk verhuisd naar Amstelveen, is een joodse instelling voor geestelijke gezondheidszorg en verstandelijke handicap. Wij zijn gespecialiseerd in de behandeling van psychotrauma door oorlog, geweld en verlies. Sint Lucas Andreas Ziekenhuis (zie onder het ziekenhuis) Stichting Buitenamstel Geestgronden Lassusstraat 2, Amsterdam www.ggzbuitenamstel.nl en www.geestgronden.nl Stichting Buitenamstel Geestgronden helpt mensen van alle leeftijden en achtergronden met psychische klachten: kinderen, jongeren, volwassenen en ouderen. Tevens ondersteunen wij partners en familie van deze mensen. We kunnen onze doelen alleen realiseren met betrokken, professionele en enthousiaste medewerkers. Waardevol werken staat bij ons centraal.

A tot Z

van

De gehandicaptenzorg In Nederland wonen ongeveer honderdduizend mensen met een verstandelijke handicap en ruim een miljoen mensen met een zintuiglijke of lichamelijke beperking. Een deel van deze mensen heeft hulp, ondersteuning of begeleiding nodig. Iedere handicap vraagt om een eigen benadering. Sommige gehandicapten moeten bijvoorbeeld leren omgaan met mensen. Anderen leren allerlei dagelijkse handelingen zoals boodschappen doen. En dan zijn er ook de mensen die moeten leren omgaan met hulpmiddelen, bijvoorbeeld een rolstoel. Amsta (zie onder de instellingen voor verpleging en verzorging)

eigen grenzen en mogelijkheden.

Amstelduin Duin en Kruidbergerweg 1, Driehuis www.amstelduin.nl Amstelduin behandelt en begeleid gezinnen met kinderen van 6 t/m 23 jaar met een licht verstandelijke handicap. Onze medewerkers zijn trots op hun jongeren, op hun werk en op elkaar.

Ons Tweede Thuis ODAC Nifterlake Groenelaan 1, Amstelveen www.onstweedehuis.nl Ons Tweede Thuis is een instelling voor mensen met een verstandelijke, meervoudige of lichamelijke handicap. Wij werken persoonsgericht, de behoefte en de vraag van de cliënt staat bij ons centraal.

Cordaan (zie onder de instellingen voor verpleging en verzorging)

Osiragroep (zie onder de instellingen voor verpleging en verzorging)

Effatha Guyot Zorg Hoogheemraadweg 2, Amsterdam Jan Tooropstraat 1, Amsterdam www.effathaguyot.nl Effatha Guyot Zorg biedt zorg, behandeling en verblijf aan kinderen, jongeren en (jong)volwassenen met een auditieve/ communicatieve beperking en eventueel een verstandelijke beperking. Onze medewerkers zijn specialisten in visuele communicatie.

Stichting Omega Daalwijkdreef 7, Amsterdam www.stichtingomega.nl Omega biedt opvang, begeleiding en behandeling aan meervoudig complex gehandicapte kinderen en jong volwassenen. Samen met ouders blijven we op zoek naar de beste zorg.

Goodwillcentra Leger des Heils O.C. Middelveld Rode Kruisstraat 24b, Amsterdam, www.legerdesheils.nl O.C. Middelveld biedt begeleiding, behandeling en zorg aan kinderen/jongeren in de leeftijd van 0 tot 23 jaar en aan het gezin. Bij het Leger des Heils gaat het om mensen.

Stichting Philadelphia Zorg Amsterdam Johan van Hasseltweg 34, Amsterdam www.philadelphia.nl Stichting Philadelphia Zorg geeft passende begeleiding, zorg en hulp aan mensen met een handicap en anderen die zorg nodig hebben. Philadelphia biedt leuk, uitdagend en zinvol werk tegen aantrekkelijke arbeidsvoorwaarden.

Heliomare dagbesteding Baarsstraat 15, 1075 RT Amsterdam www.heliomare.nl Voor mensen met een beperking is een zinvolle invulling van de dag niet zo gewoon als het lijkt. Onze medewerkers ondersteunen cliënten zodat zij zelf kunnen ontdekken wat hun mogelijkheden zijn.

Unal Zorg Burgemeester Roëllstraat 70, Amsterdam www.unalzorg.nl Unal Zorg biedt ambulante hulpverlening en dagopvang­ vormen aan kinderen en jong volwassenen met een verstandelijke beperking en heeft expertise in het werken met diverse culturele achtergronden. Het personeel is daarop afgestemd.

NSWAC Westbroekstraat 30 –32, Amsterdam www.nswac.nl NSWAC biedt huisvesting, lichamelijke verzorging en begeleiding aan gehandicapte volwassenen en volwassenen met Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH). NSWAC vindt ieder mens uniek, met een eigen belevingswereld,

VISIO Paasheuvelweg 17, Amsterdam www.visio.org Visio is de partner in revalidatie, wonen en onderwijs voor slechtziende en blinde mensen van alle leeftijden. Iedereen kan bij ons terecht met vragen over alles rondom een visuele beperking.

41

A tot Z

van

Zorg aan huis Wat mensen ook mankeren, tegenwoordig proberen we hen zoveel mogelijk thuis te helpen. Je komt verschillende mensen in dit werk tegen. Dit zijn meestal oudere mensen, maar je kunt ook zorg verlenen aan mensen met een gehandicapt kind of een gezin waar net een baby is geboren. Als je bij mensen thuis werkt, betekent dit dat je zelfstandig aan de slag gaat. Je hebt natuurlijk wel regelmatig contact met collega-zorgverleners. Onderstaande instellingen richten zich specifiek op zorg aan huis. Ook een aantal andere instellingen bieden deze vorm van zorg (zie: De instellingen voor verpleging en verzorging).

Ack Zorgmaat Kraamzorg Burgemeester de Kievietstraat 24, Diemen www.ikwilkraamzorginamsterdam.nl Ack Zorgmaat Kraamzorg heeft veel ervaring opgebouwd met het verlenen van kraamzorg. Al onze medewerkers hebben een opleiding gevolgd en ze worden regelmatig bijgeschoold. Tevens bieden wij in de kraamtijd ook lactatiekundige ondersteuning. Amsterdam Thuiszorg Reigersbos 89, Amsterdam www.amsterdamthuiszorg.nl Amsterdam Thuiszorg biedt alle vormen van zorg thuis. Van professionele huishoudelijke of lichamelijke verzorging tot algemene en gespecialiseerde verpleegkundige zorg. Jaarlijks stellen wij enkele tienduizenden Amsterdammers in staat om zo lang en zelfstandig mogelijk in hun eigen huis te blijven wonen, met respect voor de eigen leefwijze. Het uitgebreide en afwisselende werkterrein nodigt medewerkers uit tot snel en ondernemend werken. Care Company Amsterdam Rustenburgstraat 142 a-c, Amsterdam

www.carecompany.nl Care Company Thuiszorg sinds 1991 thuis in zorg. AWBZ toegelaten en HKZ gecertificeerd. Dag-en nachtzorg, 24 uur per dag, 7 dagen per week. Hulp bij aanvraag PGB/CIZ indicatie. Geen wachtlijsten. Stichting Alarmering Thuiszorg Amsterdam Postbus 94305, Amsterdam www.alarmering.nl Als zorggeoriënteerde, zelfstandige onderneming wil ATA de persoonlijke vrijheid en veiligheid van hulpvragers vergroten door de afstand te overbruggen tussen het thuiswonen en inzet van moderne zorg-, woon- en wel­­ zijnsdiensten. Stichting Thuiszorg Diakonie Reigersbos 100-II, Amsterdam Zuidoost www.thuiszorgdiakonie.nl Thuiszorg Diakonie, gevestigd in Amsterdam Zuidoost, biedt iedereen ondersteuning die voor korte of langere tijd (thuis)zorg en hulp nodig heeft. Wij streven naar kwaliteit in de zorg en de hulpdiensten.

Overige Onderstaande instellingen uit de regio Amsterdam horen niet direct tot de bovenstaande werkvelden, maar zijn daarom zeker niet minder interessant! OIM Orthopedie Overtoom 283, Amsterdam www.oim.nl OIM Orthopedie is een vooraanstaand bedrijf op het gebied van orthopedische dienstverlening. Al onze medewerkers zijn gediplomeerd en blijven goed op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen binnen hun vakgebied. OPSIS Oogartsenpraktijk Westelijk Halfrond 105, Amstelveen www.oogartsenpraktijk.nl OPSIS is de oogartsenpraktijk met toonaangevende oog­artsen. Omdat wij vinden dat oogzorg beter kan, hebben we onze krachten en talenten gebundeld. Met vriendelijke en toegewijde medewerkers, bieden wij optimale zorg.

42

RAVAA - GGD Ambulancedienst en Meldkamer Ambulancezorg Amsterdam e.o. Nieuwe Achtergracht 100, Amsterdam www.acutehulp.gezond.amsterdam.nl De Ambulancedienst van de GGD Amsterdam is de grootste en oudste ambulancedienst van Nederland. De Ambulancedienst voldoet aan de hoogste kwaliteit van ambulancezorg. Elke dag staat ambulancebemanning 24 uur paraat. De Meldkamer Ambulancezorg Amsterdam en omstreken regelt al het ambulancevervoer in de regio. Het werken bij de Ambulancedienst en op de meldkamer is werken in een boeiende en dynamische omgeving.

A tot Z

van

RAVAA - VZA Ambulancedienst Amsterdam en Omstreken Karperweg 19-25, Amsterdam www.vza.nl VZA Ambulancedienst is één van de grootste organisaties voor ambulancezorg in Nederland. Onze kernwaarden zijn: zekerheid, ondernemen, rekenschap, geluk en transparant: VZA ZORGT.

COLOFON INZET in Zorg is een eenmalige uitgave van de vereniging SIGRA (Samenwerkende Instellingen Gezondheidszorg Regio Amsterdam). De vereniging SIGRA wil bijdragen aan de samenhang, kwaliteit en efficiëntie van de zorgverlening in Amsterdam/Diemen e.o. Van de vereniging zijn zo’n 60 zorgorganisaties lid. INZET in Zorg maakt deel uit van het

Stichting Amsterdamse Gezondheidscentra (SAG) Donker Curtiusstraat 7, unit 303-307, Amsterdam www.sag-amsterdam.nl SAG Gezondheidscentra bieden medische (en preventieve gezondheids-)zorg bij u in de buurt. In elk centrum zitten huisartsen, doktersassistenten en andere disciplines. Zo krijgt iedereen zorg op maat. Stichting ATAL Jan Tooropstraat 138, Amsterdam www.atal-msc.nlATAL Medisch Diagnostisch Centrum, kortweg ATAL-mdc, is een gecertificeerde, veelzijdige organisatie die diagnostische en ondersteunende werkzaamheden verricht voor de eerste­lijnsgezondheidszorg (onder andere huisartsen en verloskundigen). Stichting Oogkliniek Visser/Zandbergen Burgemeester Roëllstraat 24-26, Amsterdam www.rccamsterdam.nl RCCA biedt alle vormen van oogzorg aan. Patiënten krijgen de persoonlijke aandacht die ze verdienen. Onze kracht ligt in de resultaten, de persoonlijke benadering en de ervaring van de oogarts.

arbeidsmarktbeleid van de vereniging SIGRA. Het bevorderen van Instroom, Doorstroom en Behoud van goed gekwalificeerde medewerkers in de (groot-) Amsterdamse gezondheidszorg is de kern van het arbeidsmarktbeleid. Diversiteit en Inzetbaarheid zijn de rode draden. Voor meer informatie kun je kijken op www.sigra.nl en www.werkindezorg.nl. Je kunt ook een e-mail sturen naar [email protected]. Redactie: Sofie Coronel, Joop Looijenga (SIGRA), Linda van de Poll (SIGRA) Eindredactie: Carla Blaauw Redactioneel medewerkers: Koosje de Beer, Martine Berendsen, Alex de Groot, Pleuni Koopman, Henk Rougoor, Thomas Schlijper Redactieadres: Maassluisstraat 574A, 1062 GZ Amsterdam tel: 020 512 88 88 fax: 020 615 63 01 E-mail: [email protected] Overname artikelen: Overname van artikelen is toegestaan mits de bron wordt vermeld. Vormgeving: BAS! Grafische vormgeving

The Hand Clinic Hettenheuvelweg 16, Amsterdam www.thehandclinic.nl The Hand Clinic is dé kliniek voor de behandeling van handen polsaandoeningen. Wij leveren verzekerde zorg met de service en toegankelijkheid van een privé-kliniek.

Drukwerk: Roto Smeets Oplage: 50.000 exemplaren Versie: juni 2008 Zolang de voorraad strekt kunnen exemplaren worden bijbesteld. Stuur hiervoor een e-mail naar: [email protected].

43

Advertentie

))2'%66-¿6)-2()>36+#4%/.)/%27

;IVOIRMRHI^SVKMWFSIMIRHKIIJXZSPHSIRMRK IRMWSSORSKIIRWLEVXWXMOOIPSRIRH (IWEPEVMWWIR^MNRIIRWXYOLSKIVHERFMN ZIIPERHIVIFIVSITIRIRHIFERIRPMKKIR^S SRKIZIIVZSSVLIXSTVETIR>SIONI^IPJWXERHMK IRZIVERX[SSVHIPMNO[IVO[EEVFMNNIZIVWXERH qRKIZSIPOYRXMR^IXXIR#3JNIRYFIRXSJ EEV^IPRMIXPERKIVQEEV^IXZERHEEKRSKHIWXET REEVIIRTVEGLXMKIGEVVMrVIMRHI^SVK

2EEWXFIVSITWSTPIMHMRKIRMRHI^SVKPIMHXLIX 63'Z%SSOSTZSSVIIRFEERMRHIOMRHIVSTZERK LIXSRHIV[MNWHINIYKH^SVKSJEPWFIKIPIMHIVZER OPIMRWGLEPMKI[SSRZSVQIR :SSVMRJSVQEXMISZIVSR^ISTPIMHMRKIROYRNI FIPPIRQIXSRWWTIGMEPIMRJSVQEXMIRYQQIV (lokaal tarief)

;;;63':%20

>36+ ;)0>-.2

:SSVIIRKSIHIFIVSITWSTPIMHMRKMRHI^SVK FIRNIFMNLIX63'ZER%QWXIVHEQ 63'Z%  EERLIXNYMWXIEHVIW3R^ISTPIMHMRKIRWPYMXIR STXMQEEPEERSTLIX[IVOZIPHSQHEX[IREY[ WEQIR[IVOIRQIX^SVKMRWXIPPMRKIRMR%QWXIVHEQ IRSQKIZMRK1EEVLIXSRHIV[MNWWPYMXSSO REEHPSSWEERSTNSY[O[EPMXIMXIR[ERXLIX 63'Z%LIPTXNISQNIXEPIRXIRSTXIWTSVIRIR ZIVHIVXISRX[MOOIPIR