de verrekijker Instituut voor natuureducatie en duurzaamheid afdeling De Oude IJsselstreek TPG Post Port betaald

2015 | 4

TPG Post Port betaald Retouradres: Vreeltstr. 16 7011 JA Gaanderen

de verrekijker



Instituut voor natuureducatie en duurzaamheid afdeling De Oude IJsselstreek

Inhoudsopgave: Blz. 1. Vanuit het bestuur: Voorwoord Door: Herman Obbink Nieuw bestuurslid gezocht! 2. Nieuwjaarstreffen 3. Oproep aan leden en donateurs . Extra inkomsten Nieuwe leden Jouwzowkmachine.nl Vol! 5. Onkruid: Kaardebol Door: Janrein van Oostrum 7. Lok de vogels je tuin in! 9. Regiowerkgroep Graafschap door: Wim van den Brink 10. Cursus Wilde Planten 12. Stichting Milieuwerkgroep ‘De Oude IJsselstreek’ Door: Carla Oosterhoff

een vredig kerstfeest! Adverteerders steunen ons werk met hun bijdrage. Hun producten hebben raakvlakken met ons IVN-werk en/of onze doelstellingen. Neem eens een kijkje op de websites van Bluegreen Electronics, Jeanette schoenmode, Schilder Hans Radstake en de Terborgse Handels Onderneming! Wie weet?

Kopij voor De Verrekijker 2016-1 voor of op donderdag 25 feb 2016 aanleveren via [email protected]

Op 2016!

VANUIT HET BESTUUR Nieuw bestuurslid Voorwoord gezocht!!! door: Herman Obbink, voorzitter Beste mensen, alweer de laatste uitgave van de Verrekijker van 2015. We kunnen terugkijken op een goed en intensief jaar waarin veel is gebeurd. Een van de hoogtepunten was de viering van het lustrum. Op zaterdag 3 oktober hebben we het 40-jarig bestaan van onze afdeling gevierd bij het Onland in Gaanderen. Een lustrum met een goed gevoel voor ritme.

Samenwerking met KNNV

Landelijk zijn de eerste stappen genomen om tot meer samenwerking te komen tussen het IVN en de KNNV. Dit betekent dat wij ook lokaal intensiever gaan samenwerken. De samenwerking is er al op verschillende terreinen waaronder de vogelwerkgroep, maar er wordt ook gepoogd om tot een gezamenlijke uitgave van de Verrekijker en Verbascum te komen. Het plan om in maart tot een gezamenlijke uitgave te komen ligt er.

Contributie

De keerzijde is dat wij in deze tijd niet kunnen ontkomen aan ontwikkelingen die buiten onze macht liggen. Zo zal in 2016 de contributie waarschijnlijk omhoog gaan omdat alle afdelingen meer moeten afdragen aan het landelijk IVN. Daar krijgen wij als afdeling wel het nodige voor terug en dat moeten we goed voor ogen houden.

Landschapsdag

Op 5 maart a.s. zal de Gelderse landschapsdag plaatsvinden. Een evenement waar ook het IVN bij zal worden betrokken.

Bestuursmutaties

Niet onbelangrijk is tot slot dat het bestuur op zoek is naar een opvolger voor Klaas Tuinema in het afdelingsbestuur. Elders in de Verrekijker zien jullie daarvoor de oproep. De bloei van onze vereniging is niet mogelijk zonder de inzet van onze leden. Gelukkig hebben we erg veel sterke schakels! Maar een vereniging is zo sterk als de zwakste schakel. Ik wens jullie allen een goed uiteinde en een voorspoedig 2016. We treffen elkaar op 9 januari op de nieuwjaarsbijeenkomst. Gezien het succes van het afgelopen jaar zal er ook nu weer een tweedehands boekenmarkt zijn.

Het bestuur van de afdeling de Oude IJsselstreek bestaat uit vijf leden: de voorzitter, de secretaris, de penningmeester en twee algemeen bestuursleden. In verband met het vertrek van Klaas Tuinema na de Algemene Ledenvergadering op 19 maart 2016 is het bestuur op zoek naar een nieuw algemeen bestuurslid. Het bestuur heeft een aantal taken die voor een groot deel zijn beschreven in het huishoudelijk reglement. In grote lijnen heeft het bestuur de verantwoordelijkheid voor de ledenadministratie, de financiën, de uitgave van ‘de Verrekijker’, het jaarprogramma, de Algemene Ledenvergadering en de Nieuwjaarsbijeenkomst. Daarnaast stimuleert en ondersteunt het bestuur de werkgroepen waar nodig en is dit het gezicht naar buiten. Elk bestuurslid is contactpersoon voor één of meer werkgroepen. Voor de twee algemeen bestuursleden zijn er geen omlijnde taken, zoals die voor de andere drie er statutair wel moeten zijn. De algemeen bestuursleden denken mee met alle taken die op het bestuur afkomen. Daarnaast wordt van de algemeen bestuursleden specifiek gevraagd om - in overleg met de werkgroep die het aangaat de nieuwjaarsbijeenkomst te organiseren - medewerking verlenen aan het jaarprogramma - contact te onderhouden met één of meerdere werkgroepen en - in overleg andere taken te behartigen. Het bestuur vergadert 6 x per jaar. 4 x per jaar wordt er een coördinatorenvergadering gehouden. Op grond van de statuten verbindt men zich voor een periode van drie jaren aan het bestuur. Deze periode kan eenmalig met drie jaren verlengd worden. De komende jaren zijn enkele belangrijke onderwerpen aan de orde: de intensievere samenwerking tussen IVN en KNNV, het betrekken van de jeugd bij de natuur en het vinden van sponsoren. Als jij voor enkele jaren een bijdrage wilt leveren aan een goed lopende afdeling om samen de natuurbeleving te vergroten neem dan contact op met Herman Obbink, tel. 06 23359291

Oproep aan leden en donateurs In de loop van de tijd verzamelen we heel wat spullen. Ook boekenkasten puilen langzamerhand uit en wat extra ruimte zou best prettig zijn. Maar zomaar boeken weggooien…. Wij doen daarom een dringende oproep aan iedereen die zijn boekenkast eens flink op wil ruimen. Op zaterdag 9 januari 2016 organiseren wij tijdens de Nieuwjaarsbijeenkomst opnieuw een Tweedehandsboekenmarkt. Vrienden, familie, kennissen... Misschien hebben zij ook wel dubbele of overbodig geworden boeken! Alle boeken die een relatie hebben met natuur of natuurbeleving zijn van harte welkom. Wilt u de boeken die u over heeft ter beschikking stellen aan IVN De Oude IJsselstreek? Stuur dan snel een berichtje naar Riet van Dijk, per mail [email protected] of telefonisch via 0314344335. Tijdens de Nieuwjaarsbijeenkomst kunnen IVNleden en donateurs de gebruikte boeken voor een aantrekkelijke prijs kopen. Zo leveren al die uitgelezen boeken een leuk extraatje voor onze IVN-afdeling op. Namens IVN De Oude IJsselstreek alvast hartelijk dank voor uw inzet!

Extra inkomsten voor onze afdeling Bij iedere € 10 aan boodschappen geeft Jumbo Hollac in Zelhem een sponsorzegel. Plak deze op de daarvoor bestemde kaart en lever de volle kaart in bij een lid van de regiowerkgroep Graafschap of doe deze in de brievenbus bij de voorzitter van de afdeling, Vincent van Goghstraat 16 in Zelhem. Elke volle kaart levert € 1 op. In 2015 heeft de regiowerkgroep inmiddels maar liefst voor een kleine € 100 aan kaarten bij elkaar gespaard! Alle kleine beetjes helpen en dank zij regiowerkgroep Graafschap kan dat geïnvesteerd worden in onze afdeling.

Spaar je ook mee?

Nieuwe leden Welkom bij IVN De Oude IJsselstreek! mevr. Wilma Faber-Boersbroek uit Doetinchem, 't Winkeltje de heer Joris de Jonge uit Emmerich-Elten, Montferland de heer Guido Vennix uit Giesbeek, Landschapsbeheer én De Liemers mevr. Doke Gerritsen uit Ulft, Rondom Strang en Iessel de heer Jac Willemsen uit Duiven, De Liemers mevrouw Hanneke Windhausen uit Oosterbeek

Jouwzoekmachine.nl Jouwzoekmachine.nl is de eerste zoekmachine ter wereld die rekening houdt met het leesniveau van de gebruiker. Met Jouwzoekmachine. nl kunnen kinderen nu gratis zomaar zoeken in hun eigen taal, op hun eigen niveau en kunnen ze leren hoe iets in elkaar zit. Of het nu gaat om een parachute, de mens, een spaarlamp of de werking van een zoekmachine, het kan allemaal. De zoekmachine toont aangepaste en passende informatie op zes niveaus voor de leeftijd zes tot vijftien jaar. Als je (klein)kinderen dus iets zoeken voor een spreekbeurt o.i.d. over natuur of een ander onderwerp geef ze deze tip: kijk maar eens op jouwzoekmachine.nl.

Natuurgidsenopleiding volgeboekt! Een op zichzelf verheugende mededeling: De natuurgidsenopleiding is volgeboekt! Er kan geen muis meer bij! Maar spijtig voor wie niet op tijd was met aanmelden natuurlijk...

Nieuwjaarstreffen Zoals elk jaar beginnen wij het nieuwe jaar traditioneel met onze nieuwjaarsbijeenkomst voor leden en donateurs. Dit jaar wordt deze bijeenkomst georganiseerd door de regiowerkgroep Graafschap. U bent van harte welkom in De Ruumte op landgoed ’t Veld op

zaterdag 9 januari 2016, van 14.00 tot 17.00 uur, inloop vanaf 13.30 uur Nijmansedijk 20a, 7025 EJ Halle

Zo? Na de ontvangst door het bestuur kunt u kiezen: een wandeling over landgoed 't Veld in wintertooi óf... het binnenprogramma blijft nog even een verrassing! De wandelaars raden wij aangepast schoeisel aan. Houd rekening met kou glad- of nattigheid! Lees onze oproep voor tweedehands (natuur)boeken. Tijdens de Nieuwjaarsbijeenkomst kunnen je gebruikte boeken kopen voor een zacht prijsje. Dat levert een leuk extraatje voor onze IVN-afdelingskas op. De middag wordt vanaf 16.30 uur afgesloten met soep en brood. IVN-leden, donateurs en introducés worden van harte uitgenodigd. De toegang voor leden en donateurs is gratis. De consumpties (koffie/thee bij aanvang en een drankje na de wandeling) zijn voor rekening van het bestuur. Introducés betalen € 10,-.

In verband met de catering wordt Of zo? u dringend verzocht u tijdig aan te melden. Dit kan tot uiterlijk 7 januari 2016 bij Klaas Tuinema, bij voorkeur via [email protected] of 0316-331535. Bij de aanmelding graag ook het aantal deelnemers/introducés vermelden!

Tot ziens op zaterdag 9 januari a.s.!

Onkruid Door: Janrein van Oostrum

Grote kaardebol, Dipsacus fullonum Intrigerende planten, die kaardebollen! Ik weet nog dat ik ze voor het eerst zag met dat waterbakje tussen de bladeren en die zaagstekels. Je kon hem in de flora (HH&T) gelukkig gemakkelijk vinden. Want echt determineren, nou 't was dat het moest op school! Wat had ik daar toen nog een hekel aan! Groot, stekelig, en heel veel insecten rond de bloemetjesbal. Als je tuin er geschikt voor is hoef je hem nooit te zaaien. Toch is het geen lastig kruid, weg schoffelen van de plantjes is heel gemakkelijk als ze wat groter zijn. Ze zijn goed herkenbaar door de stekelige middennerf.

Naam

De naam Kaardebol is afgeleid van het Latijnse 'carduus', distel. De botanische naam Dipsacus stamt uit het Grieks: 'dipsao' wat betekent 'ik heb dorst' (dipsa = dorst). Dat zal wel komen door de tegenoverstaande bladen die aan de voet zijn samengegroeid, zodat er een kommetje ontstaat waarin na regen water blijft staan. Het nut daarvan is onbekend. Dipsacus valt onder de Kamperfoeliefamilie, wat je niet zou verwachten. De Latijnse soortnaam betekent bij ons 'ruwharig' en soms ook 'van stekels voorzien'. Maar het zijn echt geen distels ook al hebben ze stekelige stengels. Die vormen een heel andere familie met een totaal andere bloembouw. Hier komen twee soorten in het wild voor: de Grote en de Kleine kaardebol (Dipsacus fullonum en D. bijous). De laatste is zeldzaam. Hier in de buurt groeit hij in het bos tussen Engbergen en Anholt. Bij mij in de tuin houden de uitgezaaide exemplaren het al een aantal jaren vol. De gekweekte Weverskaarde of Volderskaarde uit het Middellandse zeegebied werd vroeger gebruikt om laken op te ruwen of te 'kaarden'. Onze Grote kaardebol was ongeschikt voor dit doel.

Verschijning

De Grote kaardebol is een forse tweejarige plant die in het tweede jaar bloeit vanaf juli tot en met september. Hij wordt 1 à 2 meter hoog. In het eerste jaar ontwikkelt zich een bladrozet. Rond de eironde, rechtopstaande verzameling bloemen (hoofdje) zit aan de onderkant een aantal gebogen stekelige schutbladen, waarvan sommige langer zijn dan het bloemhoofdje zelf. Eerst komt er een ring van veel kleine, lila,

tweezijdig symmetrische bloemen halverwege het hoofdje in bloei en verplaatst zich daarvandaan zowel naar boven als naar beneden. De viertallige bloempjes hebben een onderstandig vruchtbeginsel. Een kelk ontbreekt, maar op het vruchtbeginsel staat wel een aantal stijve haarachtige tanden. Daaromheen zit nog een apart vergroeid omhulsel, de buitenkelk. In het

bloemhoofdje staan stekelige schutbladen of stroschubben met stijve rechte punten om de bloemen heen. De vier meeldraden steken ver buiten de bloemkroon. Ze zijn niet vergroeid zoals bij composietenbloemen. Het vruchtbeginsel wordt na bevruchting een eenzadige, vierkante en geribde schijnvrucht. Het is een geliefde insectenplant. Veel insecten bezoeken de bloemen van Grote kaardebol om nectar te tanken en zorgen zo voor bestuiving en bevruchting. De uitgebloeide bloemhoofdjes zijn gedroogd heel goed houdbaar en doen het goed in bloemschikwerk. De Grote kaardebol is in Nederland een wettelijk beschermde plant.

Voorkomen

Bij ons in het rivierengebied maar ook in ZuidLimburg en Zeeland is hij plaatselijk algemeen. Op andere plaatsen is ze redelijk zeldzaam. Hij wordt ook uitgezaaid als sierplant. Het is een pionierplant op vochtige, kalkhoudende grond, in bermen, op dijken, in ruigten en in tuinen.

Namen en volksnamen

Nederlands: Grote kaardebol (Grote kaardenbol, Wilde kaardebol, Kaarde),Fries: Kaarde, Engels: Wild teasel (Fuller's teasel), Frans: Cardère sauvage en Duits: Wilde Karde In het dagelijks gebruik kwam de naam Kaardedistel voor, wat natuurlijk ook op de distelachtige habitus sloeg. In Zuid-Limburg kwam de benaming van Wil kem (wilde kam) voor. Een oude Engelse naam was Wulfescamp (wolfskam) en in Westfalen zei men gewoon Kämme.

De soort heeft daarnaast volksnamen als Kaardekruid, Kanneboender, Kanneborstel en Kannewasser, omdat de plant gebruikt werd om melkkannen schoon te maken. Het is heel goed mogelijk dat deze namen door elkaar werden gebruikt voor alle Kaardesoorten. In andere landen vinden we overeenkomstige namen: Gläserbeitscher in de Pfalz en Flaschenputzer in Zwitserland. Kretse en Venusbekken vormen een uitzondering. De oude naam Kretse zal wel te maken hebben met het Duitse kratzen, krabben. Je kon je aan de stekels van de plant krabben. De naam Venusbekken ontstond door de vergelijking van het waterkommetje met het bad van Venus. Een toelichting daarop geeft Dodonaeus. Hij vertelt ons dat de Romeinen de plant Labrum (Lavacrum) veneris noemden en de Grieken Aphrodite's loutron, wat in beide gevallen vertaald 'badkuip van Venus' oplevert.

Geneeskracht

Grote kaardebol is een geneeskrachtige plant die een bloedzuiverende werking heeft. Bovendien is ze eetlustopwekkend en vochtafdrijvend. Uit de wortel en het blad worden smeersels samengesteld om de pijn bij reuma en jicht te bestrijden. Ook leverde hij vroeger een medicijn op dat intern tegen tuberculose gebruikt werd. De wortel was in de apotheek bekend als Radix Dipsaci en werd als urine- en zweetafdrijvend middel voorgeschreven. Bij P. Nijlandt (1682) vinden we nog veel meer recepten tegen allerlei ziekten en kwalen. Bij voorbeeld: `Voor ronde ende schemerende oogen, Placken ende Sproeten des aengesichts, Vergadert het water 't welck tusschen twee Kaerdenbladeren behoudenwordt ende wascht u daer mede dickwils.'

Later, in de achttiende eeuw werd dit water aangeprezen als schoonheidsmiddel om het gezicht van sproeten en andere vlekjes te ontdoen. Het zou er ook verjongend op inwerken, vertelde men.

Magie

Heksen zouden het bolletje als kam gebruikt hebben... Dat was het enige dat ik vond. Magertjes... Jammer! Volgende keer beter.

Bronnen:

Wikipedia http://www.wildebloemen. info http://www. floravannederland.nl Planten en hun naam, H Kleijn, Meulenhoff, 1970

Lok de vogels je tuin in! Scharrelkids, de jeugdwerkgroep van IVN zet je aan het werk. Laat jouw buurtvogels deze winter smullen. Verwen ze maar eens flink! Maak gezellig een pindakaashuisje, voederplank, pindamannetje of cupcakejes. (Groot)ouders mogen ook meedoen.)

Wanneer?

Dinsdag 29 december 2015, van 14.00-16.00 u. Bij grote belangstelling nog eens op woensdag 30 december.

Waar?

Kampeerboerderij De Küper, Luimesweg 12a, 7084 AS Breedenbroek

Kostenbijdrage:

3 euro per deelnemende persoon. Dit is inclusief koffie, thee of limonade.

Aanmelden voor 22 december is noodzakelijk. We kunnen maar 20 deelnemers per keer begeleiden!

Aanmelden:

[email protected] of 0315-346688

Regiowerkgroep Graafschap door: Wim van den Brink Coördinator regiowerkgroep Graafschap Dit jaar mocht ik het stokje van Gerrie Til overnemen als coördinator van de regiowerkgroep Graafschap. Mijn eerste ervaring met het IVN was de natuurcursus in 2011, waarna ik vervolgens de Natuurgidsen-cursus heb gevolgd. Hierna ben ik actief gaan gidsen. Naast coördinator ben ik ook nog actief bij de werkgroep cursussen en de nieuwe werkgroep jeugd en jongeren.

Verder hebben we als werkgroep dit jaar weer tal van activiteiten georganisereerd. De aangevraagde wandelingen en wandelingen uit het jaarprogramma werden weer goed bezocht. Het gaat te ver om ze allemaal te vermelden. Op de website staan van die wandelingen prachtige verslagen vermeld. Enkele hoogtepunten waren De Slootjesdag (20 juni) en Paddenstoelenexcursie ‘Van de hoed en de rand’ (27 september) waarbij een groot aantal (groot)ouders en kinderen aanwezig waren. Naast de wandelingen hebben we als werkgroep de organisatie van de algemene ledenvergadering en het 40-jarige jubileum op 3 oktober jl. verzorgd. ALV De algemene ledenvergad-ring werd gehouden in maart op een prachtige locatie, de immense zolder boven het onlangs gerestaureerde koetshuis van kasteel Keppel.

Gerrie Til

Gerrie is 12 jaar actief geweest als coördinator. We hebben haar afscheid natuurlijk niet onopgemerkt voorbij laten gaan. Op zaterdag 16 mei hebben we haar met ca. 20 actieve en oud werkgroepleden op passende wijze in het zonnetje gezet. Na een wandeling op het Boelekeerlspad , waarbij Gerrie een aantal natuurvragen moest beantwoorden met quizmaster Marjan, arriveerde de groep bij de keet van Staatsbosbeheer en werd er gestart met de picknick.

Picknick

Grada had alle ingrediënten voor een heerlijke lunch verzorgd. Inmiddels was het begonnen te miezeren maar dat mocht de pret niet drukken. Gerrie kreeg nog een laatste opdracht: van de beginletters van alle antwoorden een nieuw woord maken. Uiteindelijk resulteerde dit in het inspirerende woord 'geitenkeutel'. Daarna werd het tijd voor het overhandigen van de cadeaus: een bos bloemen én een fotoboek, prachtig samengesteld door Gertrud van natuurfoto's en memorabele momenten! Precies op tijd, voordat het miezeren overging in regen van betekenis, werd het feest afgesloten. Gerrie blijft o.a. als notulist nog actief betrokken bij de werkgroep.

Tijdens de vergadering werd ons werkgroeplid Grada van Zijderveld gehuldigd. Ze is al 25 jaar IVN-lid!. Grada is hét gezicht van 't Winkeltje en tevens coördinator daarvan. Daarnaast is ze actief binnen de werkgroep Landschapsbeheer en als gids bij de regiowerkgroep Graafschap. Ook namen we afscheid van Gerrie Til als coördinator, zoals eerder vermeld. Onze voorzitter Herman noemde haar een zeer enthousiast lid, van alle markten thuis en in het bezit van een enorm netwerk. Na de vergadering kon men deelnemen aan een wandeling rond het kasteel om vervolgens te genieten van de belegde broodjes en de dampende soep.

Ons jubileum

Op 3 oktober was het zover, het 40-jarig jubileum bij ‘het Onland’ Ongeveer 80 IVN-ers bezochten deze gedenkwaardige gebeurtenis. Voor een ieder was er koffie met heerlijke krentenwegge. Herman Obbink, onze voorzitter, opende de feestelijke bijeenkomst. Vervolgens blikte Klaas Tuinema terug op het begin: hoe het nu allemaal begon. Hierna was er geen wandeling, maar een drumsessie, een workshop genaamd ‘rhythm on thrash’.

Cursus Wilde Planten De afdeling Arnhem van de KNNV organiseert al sinds meer dan twintig jaar jaarlijks een cursus Wilde Planten. Inmiddels hebben meer dan vijfhonderd mensen deze cursus gevolgd. Hoofddoel van de cursus is deelnemers te leren hoe ze met behulp van een flora zelf de naam van wilde planten kunnen vinden. Daarnaast komen ook andere onderwerpen aan bod zoals de bouw van planten, de voortplanting, de relatie met insecten en de systematiek. Verder is er ruimte voor bewondering en verwondering. De volgende cursus wordt gegeven in de periode eind maart – begin juni 2016. De cursus omvat negen lessen op woensdagavond van 19.30 tot 22.00 uur en drie excursies op de zaterdagochtend. De lessen beginnen met een (meestal korte) inleiding. Daarna volgen praktische oefeningen in het zelf determineren van planten. Dat doen we in kleine groepjes met begeleiding van ervaren mensen. Bij de excursies bezoeken we plekken met een voor Nederland bijzonder rijke flora.

Het grote natuurkwartet hierna verliep gesmeerd. Allerlei schepselen der natuur liepen voortdurend van de ene tafel naar de andere. Uiteindelijk won Gertrud een kruiwagen, nou ja, een heel kleintje dan. Aansluitend zat iedereen gezellig aan de soep met brood en werden de fotografen en de organisatie hartelijk bedankt voor hun inzet. Op naar het volgende lustrum.

Praktische informatie

De cursusdata zijn: 30 maart, 6, 13 en 20 april, 11, 18 en 25 mei en 1 en 8 juni. De excursies zijn op 16 april, 21 mei en 4 juni. De cursus wordt gegeven in de Thomas a Kempisschool, Thomas a Kempislaan 25, 6822, LR Arnhem. De cursusprijs is €55 voor IVN- en KNNV-leden en €60 voor niet-leden. Daarbij is een reader bij inbegrepen. Als flora gebruiken we de achtste druk van de KNNV-uitgave: "Veldgids Nederlandse Flora" van Henk Eggelte. Verder zijn nodig een loep (vergroting 10x), en een spits pincet. De flora, loep en pincet kunnen via de cursus worden besteld.

Inlichtingen en aanmelding bij:

Na mijn eerste jaar als coördinator, kan ik wel zeggen dat we een hechte, actieve werkgroep hebben. Onze wens is wel om nieuwe leden voor de werkgroep te werven die ook willen gidsen. Hopelijk levert de Natuurgidsenopleiding die in 2016 start, weer enkele gidsen voor onze werkgroep op.

Wil Wamelink 026-3643990 [email protected] b.g.g Margriet Dernee 06-42564229 tussen 18.00 u. – 20.00 u.

Milieuwerkgroep 'De Oude IJsselstreek' door: Carla Oosterhoff Educatie: altijd nuttig! Het is heel jammer dat het vak natuur- en milieueducatie vanwege de bezuinigingen geen enkele rol meer speelt. Spijtig is het als mede daardoor besluiten worden genomen die helemaal verkeerd uitpakken omdat belangenbehartigers niet worden begrepen. Met doorzettingsvermogen en een praktische aanpak kunnen we af en toe toch een bijdrage leveren aan een groenere leefomgeving. Dat stimuleert om ook in de toekomst op te komen voor de belangen van “natuur en milieu”.

Geen woorden maar daden

door Doetinchem is gerealiseerd!

Klok en klepel

De begrippen ecosysteem en natuurlijk evenwicht zeggen de meeste mensen niets. Ook het doel van het aanwijzen en bestemmen van natuurgebieden en verbindende zones tussen te beschermen habitats is voor veel mensen onduidelijk. Zo las ik ergens:“Het verbinden van natuurgebieden leidt tot een afname van de biodiversiteit: dominante soorten kunnen zich namelijk over meer gebieden verspreiden.” en “Voor iedere hectare landbouwgrond die hier omgezet wordt naar natuur moet er elders in de wereld 3 hectare landbouwgrond bijkomen.” Het lijkt mij dat men de klok heeft horen luiden maar geen idee heeft waar de klepel hangt. Als dan op basis van dit soort redenaties het landelijk vastgestelde, en op gedegen onderzoeken gebaseerde, natuurbeleid van tafel wordt geveegd zijn de ecosystemen en kwetsbare habitats de grote verliezers. Men denkt vaak dat het beschermen van een soort (aaibaar dier of mooi plantje) voldoende is, maar het gaat om een ecologisch evenwicht.

IKC: groencompensatie!

Voor de realisatie van extra groen is voortdurend overleg nodig met heel veel partijen, maar het belangrijkste is het opstellen en uitvoeren van praktische plannen. IVN-er Han Hensing laat zich daarbij niet uit het veld slaan, maakte een plan en zaterdag 21 november was het eindelijk zo ver. In de weide en het gedeelte van Natuurpark Overstegen “De Knoop” zijn zes bomen en enkele honderden struiken aangeplant. Door het winnen van de zilveren medaille bij de Entente Florale 2014 met het daarbij behorende geldbedrag (door de gemeente verdubbeld) was deze actie mogelijk. De vrijwilligers van beheergroep “de Groene Knoop” hebben het beschikbare bedrag op deze plek en op deze manier ingezet. Er zijn 3 linden en 3 notenbomen geplant en verder veel bloem- en bes-dragende struiken voor insecten en vogels. Er was eerder al een poel gegraven. Mooi dat er weer een onderdeel van de ecologische verbinding dwars

Op de valreep is het er toch gekomen: een door de natuurorganisaties (IVN Oude IJsselstreek, Bomenstichting Achterhoek en Milieuwerkgroep de Oude IJsselstreek) voorgesteld groencompensatieplan. Dit plan bestaat uit 8 verschillende onderdelen en vormt één groen geheel. Naar onze mening komt het nieuw te bouwen IKC op de verkeerde plaats. Heel veel bomen, struiken en ander groen moet voor het gebouw verdwijnen. Ook de aanleg van een nieuwe weg over de ligweide van het zwembad heeft invloed op het aanwezige groen. De natuurlijke verbinding van Natuurpark Overstegen naar het gebiedje de Knoop wordt een stuk smaller en een wandeloversteek verdwijnt. Toen vast stond dat er ecologische waarden zouden verdwijnen hebben we voorgesteld dit verlies te compenseren via het realiseren van een groene verbinding in de omgeving van het IKC. De al bestaande groene verbinding van oost naar west dwars door de wijk Overstegen en deels door de Bezelhorst richting de Rode of Zelhemse beek wordt hiermee versterkt. Schade veroorzaken en compenseren De belofte bij het IKC-plan dat men “zoveel mogelijk bomen en groen zal sparen” is in de praktijk van weinig waarde gebleken. Het

totaal aantal te kappen bomen is 70, waaronder prachtige eiken met een omtrek van 157 cm. Daarmee verdwijnen niet alleen de bomen maar ook de bijbehorende ecologische waarden. Een compensatieplan voor het verlies aan natuurwaarden is nu een onderdeel van het bouwplan geworden. Maar eigenlijk zou men al bij de locatiekeuze meer rekening moeten houden met de aanwezige situatie. Schade voorkómen is altijd beter en vaak ook goedkoper. Vergroening door belasting op elektriciteit omlaag? Vreemde redenaties duiken op in de discussie over “vergroening” en andere “milieu”maatregelen. Zo las ik dat een hogere belasting op gas en een lagere belasting op elektriciteit vergroening wordt genoemd. Nu dacht ik te weten dat in elektriciteitscentrales bij de omzetting van gas naar elektriciteit meer dan 50% van de energie verdwijnt. Het meeste in de vorm van warmte, daarom staan deze centrales vaak langs grote rivieren of aan de kust. Slechts in een enkel geval wordt deze warmte niet weggegooid maar gebruikt als stadsverwarming. De wetenschap dat op de plek waar je de energie verbruikt elektrische energie schoner is dan gas, lijkt mij geen onderbouwde reden voor de voorgestelde “vergroening”. Je moet met het héle traject rekening houden, niet alleen met de verbruikslocatie. De enige elektriciteit die redelijk schoon is, is energie van zonnepanelen of windenergie. Dáárvan zou de belasting lager moeten zijn. Maar zoals bij vrijwel alle milieuproblemen

is minder verspillen de beste en goedkoopste oplossing. En dus de meest logische vergroening. Alleen moeten we daarvoor wel onze gewoontes veranderen en dat vergt onder andere … educatie! Bestemmingsplan Buitengebied Doetinchem, gerepareerd De gerepareerde versie van het Bestemmingsplan Buitengebied is eind oktober vastgesteld door de gemeenteraad. Men heeft er blindelings vertrouwen in en stelde geen enkele vraag, ook niet over de 84 bijlagen met grote en kleine ingevoegde projecten. Nadat de Raad van State een jaar geleden had geconstateerd dat de EHS- en EVZ-gebieden onvoldoende waren opgenomen is dit onderwerp nu aangepast. Het is positief dat het “nee tenzij principe” nu juridisch juist is vastgelegd maar treurig dat daar een rechtsgang voor nodig was. Of de andere zaken, die volgens de uitspraak van de Raad van State gewijzigd moesten worden, ook correct zijn verwerkt is niet eenvoudig te constateren. Met hulp van verschillende deskundigen gaan we de recent gepubliceerde documenten bestuderen, maar het lijkt er op dat de gemeente zich weer veel vrijheden heeft veroorloofd. Het bestemmingsplan is de komende 10 jaar een juridische basis voor de ontwikkelingen ten behoeve van alle inwoners. Het gaat daarbij om de onderwerpen wonen, landbouw, natuur, recreatie, verkeer, water en bedrijven. Het is daarom van belang dat deze bestemmingen juridisch correct op de kaart en in de tekst vermeld staan.