De veranderagenda Suggesties voor besparen en innoveren binnen het maatschappelijke domein in Purmerend
Oktober 2011
1
Inleiding In het maatschappelijk beleidskader - waar deze veranderagenda een bijlage van vormt - zijn de belangrijkste maatschappelijke opgaven voor de Purmerendse samenleving voor de komende jaren geformuleerd en zijn uitgangspunten benoemd waar het toekomstige aanbod van instellingen aan getoetst zal worden. Deze opgaven en uitgangspunten zijn tot stand gekomen in samenwerking met het Purmerends maatschappelijk middenveld. Het maatschappelijk beleidskader wordt daarmee richtinggevend voor de maatschappelijke activiteiten en inspanningen die er de komende jaren ontplooid worden in Purmerend. Het beleidskader geeft daarnaast een aanzet tot nieuwe verhoudingen tussen de verschillende actoren in de stad Purmerend. De overheid wil minder prominent aanwezig zijn en meer ruimte bieden aan instellingen, bedrijven en burgers om de problemen die zij ervaren zelf op te lossen. De overheid ondersteunt hierbij. Tevens moet er bezuinigd worden op het maatschappelijke domein; vanuit de gemeente ligt er de taakstelling om vanaf 2013 in totaal €1.2 miljoen op subsidies te bezuinigen. In het maatschappelijk beleidskader is aangegeven hoe de budgetten per opgave wijzigen vanaf 2013. In deze veranderagenda worden suggesties gedaan om binnen de gewijzigde budgetten en binnen de kaders van het nieuwe beleidskader te komen tot nieuwe verhoudingen, innovatie en tot bezuinigingen. Totstandkoming van de veranderagenda Samen met het Purmerends middenveld is in het traject 'Bezuinigen met beleid' onderzocht hoe er bespaard kan worden door gezamenlijk op zoek te gaan naar slimme ideeën met als centrale vraag: "hoe kunnen we met minder subsidie van de gemeente toch de maatschappelijke opgaven realiseren?" De suggesties die door de instellingen zijn gedaan, zijn opgenomen in deze veranderagenda. Het zijn suggesties om te besparen maar ook om te innoveren. Zo werd er gekeken waar het huidige aanbod niet past binnen de nieuwe kaders uit het beleidskader, en werd gezocht naar samenwerking om overlap te voorkomen en de krachten te kunnen bundelen. Tevens is gekeken waar eventueel andere inkomsten kunnen worden gegenereerd. Deze suggesties zijn gewogen aan de uitgangspunten van het maatschappelijk beleidskader en daar waar mogelijk uitgedrukt in geld. Omdat de suggesties van de instellingen niet optelden tot het benodigde bedrag van €1.2 miljoen zijn door de gemeente aanvullende suggesties bedacht. De gewijzigde budgetten die in het maatschappelijk kader per opgave genoemd staan, zijn gebaseerd op deze suggesties. Het is dus een inschatting van wat deze suggesties zouden kunnen opleveren. Wanneer de raad in oktober 2011 het beleidskader en de budgetten per opgave vanaf 2013 vaststelt, gebeurt dat op basis van deze suggesties en de inschatting over wat deze suggesties kunnen opleveren. Door de budgetten per opgave vast te stellen maakt de raad deze bedragen vervolgens taakstellend! Doel van de veranderagenda Deze veranderagenda dient ertoe om instellingen richting mee te geven waarin zij mogelijkheden tot besparen en innoveren kunnen zoeken de komende tijd. 2
Het is namelijk de bedoeling dat instellingen gezamenlijk met een vernieuwend aanbod komen per maatschappelijke opgave, en dat zij uiterlijk 1 mei 2012 hun op elkaar afgestemde subsidie-aanvragen bij de gemeente indienen, passend binnen deze door de raad vastgestelde budgetten! Maatschappelijke opgave: Een gezonde geest in een gezond lichaam De omvang van het budget voor deze opgave in 2012 bedraagt €3.3 miljoen. Voorgesteld wordt het budget 2013 op basis van het onderstaande te verlagen met €225.000. Door de stichting Spurd zijn voorstellen aangedragen die tot een besparing kunnen leiden van €175.000. De suggestie van het afschaffen van de gedwongen winkelnering is als aparte taakstelling reeds in de begroting van de gemeente opgenomen en kan derhalve in dit kader niet worden meegenomen. De besparing op huisvesting is op dit moment onderwerp van discussie. In september 2011 zal hierover definitieve zekerheid komen. Suggesties instellingen Centralisering huisvesting Spurd Stoppen met subsidie schoolsporttoernooien Beter en medegebruik sportaccommodaties door welzijn, zorg, dagbesteding en commerciële sport Besparing energie door verhuur dakoppervlak t.b.v. van zonne-energie Meer eigen inkomsten sportverenigingen Suggesties gemeente w.o de parallelsessie In plaats van bouwen eigen accommodaties voor scholen gebruik maken van bestaande sportvoorzieningen Particuliere, commerciële sport in plaats van gesubsidieerde sport Afschaffing tweede kans zwemlesregeling groep 7/8 (n.b. niet de M€€RDOEN regeling) Verminderen personeel SPURD a.g.v. afstoten activiteiten Sport-o-theek kostendekkend maken Meer sportevenementen aan markt overlaten Subsidie voor sportactiviteiten ouderen stoppen Bestaande energiecontracten doorlichten en aanbesteden w.o. HVC Het moet mogelijk zijn in deze opgave een verdere besparing te realiseren van €150.000. Centralisering huisvesting Spurd Afschaffen gedwongen winkelnering Schoolsporttoernooien stoppen Taakstelling voor deze opgave Totaal
70.000 p.m. 5.000 150.000 225.000
Maatschappelijke opgave: Kunst en cultuur verrijken de stad en zijn inwoners De omvang van het budget voor deze opgave in 2012 bedraagt €3.9 mln. Voorgesteld wordt het budget 2013 op basis van het onderstaande te verlagen met €228.000.
3
Door de culturele instellingen zijn voorstellen aangedragen die op termijn tot een besparing kunnen leiden. Het betreft een aantal suggesties op het terrein van efficiënter gebruik van accommodaties en afstemming activiteiten, stoppen met verliesgevende producties en cursussen, samenwerking op het gebied van de backoffice. Een concrete besparing van €18.000 is genoemd door het beter benutten van huisvesting. Suggesties instellingen Huisvesting beter benutten door gezamenlijk aanbesteden Muziekschool en Wherelant online Reguliere onderwijseducatie door Wherelant Gebruik vrijwilligers en maatschappelijke stages Veranderen horeca-aanbod Suggesties gemeente w.o de parallelsessie Commercieel gebruik culturele instellingen Muziekonderwijs liëren aan brede ontwikkeling via school en privé muziekonderwijs overlaten aan markt Buitenschoolse opvang als financier voor culturele instellingen Schrappen budget Kunst in de openbare ruimte en stimuleren afspraken met ontwikkelaars (besparing €85.000), handhaving budget voor onderhoud Kunstuitleen in de bibliotheek Het moet mogelijk zijn in deze opgave een verdere besparing te realiseren van € 228.000. Beter benutten huisvesting Taakstelling voor deze opgave Kunst in de openbare ruimte Totaal
18.000 125.000 85.000 228.000
Maatschappelijk opgave: Je verantwoordelijk voelen voor je eigen buurt De omvang van het budget voor deze opgave in 2012 bedraagt 1.6 mln. Voorgesteld wordt het budget 2013 op basis van het onderstaande te verlagen met €200.000. De belangrijkste instellingen die op deze maatschappelijke opgave werkzaam zijn, zien mogelijkheden om tot besparingen te komen. Deze liggen op het terrein van verdergaande samenwerking tussen Clup en SMD, besparing op huisvesting, inzet van vrijwilligers in plaats van professionals en afstoten van taken. De besparingen zijn niet gekwantificeerd. Vanuit de ophaalsessie van 31 maart valt op dat er sprake is van vele actoren in de wijk op het gebied van leefbaarheid (gemeente, corporaties, Clup) en even zoveel financieringsstromen. Suggesties instellingen Centraliseren welzijnsaanbod Purmer-Noord en Purmer-Zuid Zuidpool afbouwen en overbrengen naar Trekschuit (= onderdeel accommodatiebeleid) Verdergaande samenwerking Clup/SMD op ondersteunende functies, dienstverlening op wijkniveau, samenvoeging vrijwilligerscoördinatie en teams activiteiten en verzelfstandiging van deze activiteiten o.l.v. vrijwilligers Suggesties gemeente w.o de parallelsessie Stroomlijning en beperking actoren in de wijk en bundeling geldstromen Dienstverlening op wijkniveau verbreden (huishoudelijke zorg, klussen aan huis, plantsoenbeheer) via wijkbedrijven en inzet van mensen met een uitkering/nieuwe doelgroepen waarvoor gemeente verantwoordelijk wordt. 4
Vanuit de centrale uitgangspunten is het reëel een besparing op te voeren van circa €200.000 op deze opgave.
Voorstellen Clup/SMD Taakstelling voor deze opgave Totaal
150.000 50.000 200.000
Maatschappelijke opgave: Herstel van het gewone leven De omvang van het budget voor deze opgave in 2012 bedraagt €1.1 mln. Voorgesteld wordt het budget 2013 op basis van het onderstaande te verlagen met
€150.000. Vanuit de instellingen werd effectiever samenwerken genoemd, effectiever gebruik bestaande gebouwen, opvoedondersteuning door vrijwilligers, inzet vrijwilligers en lichtere vormen van hulp, uitbreiding Homestart en doorstart en in zijn algemeenheid preventie. Vanuit de ophaalsessie van 31 maart wordt geconstateerd wordt dat er op deze opgave veel inzet op dezelfde activiteiten plaatsvindt. Dat geldt voor opvoedingondersteuning (actoren GGD, Clup, CJG, Evean, Bureau jeugdzorg, Mee) en (huiswerk)begeleiding. Suggesties gemeente w.o de parallelsessie Saneren overlap opvoedingsondersteuning en (huiswerk)begeleiding Maximaal 1 hulpverlener per gezin Trajecten subsidiëren in plaats van instellingen Jeugd zelf betrekken bij schoonhouden stad (programma's met scholen) De geschatte besparing ligt op €150.000. Taakstelling voor deze opgave Totaal
150.000 150.000
Maatschappelijk opgave: Op de toekomst voorbereid De omvang van het budget voor deze opgave in 2012 bedraagt €2.3 mln. Voorgesteld wordt het budget 2013 op basis van het onderstaande te verlagen met €90.000. Het onderwijs is vooral wettelijk geregeld en als zodanig gefinancierd. Kinderopvang is een zaak van marktpartijen. De gemeente financiert de randvoorzieningen onderwijs, peuterspeelzalen en de jeugdvoorzieningen. Volgens de betrokken instellingen zijn besparingen mogelijk door gezamenlijk gebruik van accommodaties, clusteren van activiteiten, vermijding van overlap en stoppen met de avondcursus. Suggesties instellingen Talentenontwikkeling/jongerenactiviteiten in P3 Clusteren opvoedingsondersteuning in CJG Integraal kinderopvangcentrum 0-14 jaar (samenwerking onderwijs en maatschappelijke instellingen) Ketencafé Clup en SMD
5
Luilakdance-event verzelfstandigen (besparing €17.000) Sova-trainingen in de school
De geschatte besparing ligt tussen de €50.000 en €100.000. Taakstelling voor deze opgave Verzelfstandigen Luilakdance-event Totaal
73.000 17.000 90.000
Maatschappelijke opgave: Drempels weg - lichamelijke en verstandelijke beperkingen De omvang van het budget voor deze opgave in 2012 bedraagt €800.000. Voorgesteld wordt het budget 2013 op basis van het onderstaande te verlagen met €83.000. Het gaat om het WMO budget voor individuele voorzieningen ( huishoudelijke hulp, vervoer en woningaanpassingen) maar ook voor allerlei activiteiten zoals huisbezoek, wonen plus,. Op de genoemde individuele voorzieningen is conform de taakstelling in 2010 in een apart traject bij de kadernota van 2011 een structurele bezuiniging vastgesteld van € 446.000 vanaf 2012. Vanuit de ophaalsessie van 31 maart is te constateren dat er veel spelers zijn die zich bezighouden met mantelzorg: Odion, SMD, Dijk en Duin. Voorts valt op dat er veel spelers zijn voor ouderen, wat gelet op het feit dat er nog steeds sprake is van eenzaamheid, de vraag doet rijzen naar de effectiviteit van de inzet van allerlei instrumenten. Actoren: ANBO, Wonenplus, SMD, Zonnebloem, Humanitas Suggesties instellingen Stoppen met Avondschool (€33.000) Zelf indiceren door aanbieder (stop CAK) en vaste vergoeding per patiënt TSN thuiszorg: gebundeld aanbieden van diensten Meer gebruik van elkaars gebouwen en expertise Suggesties gemeente w.o de parallelsessie Stroomlijning mantelzorg en inzet voor ouderen Taakstelling voor deze opgave Stoppen avondcursus Totaal
50.000 33.000 83.000
Maatschappelijke opgave: Drempels weg - psychische en sociale beperkingen De omvang van het budget voor deze opgave in 2012 bedraagt €2.8 mln. Voorgesteld wordt het budget 2013 op basis van het onderstaande te verlagen met €335.000. De instellingen die op deze opgave werkzaam zijn, hebben aangegeven besparingen te kunnen realiseren tot een bedrag van €550.000. De instellingen zijn: GGD, Brijderstichting, SMD, AOP, RIBW en Actief Talent. Omdat dit onderwerp bij herhaling wordt genoemd maar nooit is gespecificeerd, zetten we vraagtekens bij dit bedrag. De instellingen worden uitgenodigd dit te specificeren. Wij gaan vooralsnog uit van een bedrage van € 275.000. Binnen de begroting van de gemeente is er sprake van een structurele onderuitputting wat een besparing betekent van €60.000. Suggesties instellingen Minder bureaucratie/besparingsvoorstel instellingen Suggesties gemeente w.o de parallelsessie
6
Verslaafden, verstandelijk beperkten en GGZ-cliënten betrekken bij reguliere (sport/cultuur) verenigingen Zakelijker opstelling als centrumgemeente Minder dure professionals in de wijk Stoppen met algemene preventie-activiteiten Gebruik maken van ervaringsdeskundigen voor preventieve activiteiten
Voorstel instellingen Besparing begroting gemeente Totaal
275.000 60.000 335.000
Maatschappelijke opgave: Drempels weg - financiën, taal, achtergrond De omvang van het budget voor deze opgave in 2012 bedraagt €400.000. Voorgesteld wordt het budget 2013 op basis van het onderstaande te verlagen met €25.000. Een groot deel van de opgave betreft beleid waarvoor budgetten beschikbaar zijn uit doeluitkeringen: het uitkeringenbudget, het participatiebudget, de budgetten voor Sociale Werkvoorziening, minimabeleid en schuldhulpverlening. Voor een veel kleiner deel van deze ambities betreft het beleid waarvoor subsidies worden verleend. Omdat er door het Rijk fors wordt bezuinigd op de budgetten in de sociale zekerheid zal er met name voor maatschappelijke participatie een steeds sterker beroep moeten worden gedaan op gesubsidieerde partijen in het maatschappelijk middenveld. Vanuit de ophaalsessie van 31 maart is een overlap te constateren op het taalaanbod: taalcoaches, taalontmoetingen, Gilde, Fiolet, ROC. De instellingen hebben op dit onderdeel ook voorstellen gedaan. Eigen suggesties Meer samenwerking tussen betrokken instellingen/bundeling taalontmoetingen en taalcoachproject Bureau Discriminatiezaken onderbrengen bij Clup Ondersteuning initiatiefgroep betrokken ondernemers Purmerend anders organiseren Suggesties gemeente w.o de parallelsessie Case-managers eigen mandaat Collectieve voorzieningen: voor participatie daarnaar verwijzen Persoon uit eigen netwerk meenemen naar afspraak (ziet ook toe op het nakomen van de afspraken). Taakstelling voor deze opgave Totaal
25.000 25.000
Algemene ideeën met betrekking tot subsidies Zowel vanuit de instellingen als uit de parallelsessie is een aantal algemene ideeën gekomen die betrekking hebben op vereenvoudiging van allerlei procedures, afleggen van verantwoording, afschaffen accountscontrole, vaststellen vaste percentages voor overhead en afschaffen klanttevredenheidsonderzoeken (enige vraag: hebt u er iets aan gehad?). Geschat wordt dat dat een besparing kan opleveren van circa €50.000. Totaal aan besparingen, suggesties en opgaven: €1.386.000
7
