De unicompartimentele knieprothese
Inhoud Inleiding
3
Het kniegewricht Artrose knie
3 3
De operatie Voordelen van een enkelzijdige knieprothese
4 4
Na de operatie Bloedverdunnende injecties Fyisotherapie De wond
4 4 5 5
Het ontslag
6
Leefregels na ontslag
6
Poliklinische controle
6
Leven met een unicompartimentele knieprothese
6
Andere ingrepen en behandelingen
7
Registratie van operatiegegevens
7
Vragen en Tip
7
2
Inleiding U bent onder behandeling bij de Sint Maartenskliniek voor knieklachten. In overleg met uw arts is gekozen voor een operatie aan de knie waarbij de binnenzijde van het kniegewricht wordt vervangen door een kunstgewricht. Deze operatie wordt een unicompartimentele knieprothese genoemd. In deze folder leest u informatie over de operatie en over de periode thuis na de operatie.
Het kniegewricht De knie is het gewricht tussen het dijbeen (femur) en het scheenbeen (tibia). Het kuitbeen (fibula) zit lager aan het scheenbeen vast. In de pees van de bovenbeenspier zit de knieschijf (patella) die met het dijbeen scharniert. Het gewrichtsoppervlak is bekleed met kraakbeen. Dit kraakbeen is glad en verend, waardoor het gewricht soepel kan bewegen. Artrose knie Artrose is een aandoening van het kraakbeen waarbij de kwaliteit van het kraakbeen achteruit gaat. Op den duur kan het kraakbeen zelfs helemaal verdwijnen. Artrose van het kniegewricht is een veelvoorkomende aandoening bij oudere mensen; bij het ouder worden kan het kraakbeen in kwaliteit achteruit gaan waardoor artrose optreedt. Kraakbeen blijft het best in conditiedoor regelmatige beweging (‘smeren van de gewrichten’). Ook op jongere leeftijd kan artrose veroorzaakt worden door bijvoorbeeld overbelasting of standsafwijkingen van het kniegewricht of door beschadiging van het kraakbeen bij een ongeval. Pijn is de meest voorkomende klacht bij artrose van de knie. De pijn treedt meestal op bij lang(er) staan of (trap)lopen. Pijnklachten ’s nachts en bij het opstarten in de ochtend zijn ook typisch voor artrose. Als de conservatieve (niet-operatieve) behandeling met bijvoorbeeld medicijnen, fysiotherapie of een knie-brace niet meer toereikend is, kan een operatie overwogen worden.
3
De operatie De unicompartimentele knieprothese is een enkelzijdige knieprothese die alleen bij artrose aan de binnenzijde van de knie geplaatst wordt. Tijdens de operatie worden de versleten gewrichtsoppervlakken aan de binnenkant van de knie verwijderd en vervangen door metalen prothesedelen. Deze prothesedelen worden bevestigd met botcement. Tussen de twee metalen prothesedelen wordt een plastic kunstmeniscus geklemd, welke een optimaal contact oppervlak tussen de twee metalen prothesedelen bewerkstelligt. De unicompartimentele knieprothese kan in vergelijking met een totale knieprothese via een veel kleinere operatiewond geplaatst worden. Men spreekt dan van een ‘mini-open operatietechniek’. Voordelen van een enkelzijdige knieprothese Men vervangt alleen de door artrose aangedane gewrichtsoppervlakken aan de binnenzijde van de knie; de niet aangedane gewrichtsoppervlakken aan de buitenzijde van de knie blijven behouden. De plastic kunstmeniscus van de prothese zit niet vast aan de metalen prothesedelen, maar kan meebewegen (respectievelijk naar achteren en voren) tijdens het buigen en strekken van de knie. Hierdoor wordt altijd een optimaal contact tussen de twee metalen prothesedelen gerealiseerd en wordt de slijtage tot een minimum beperkt. In vergelijking met de operatietechniek bij een totale knieprothese zorgt de mini-open operatietechniek bij een enkelzijdige knieprothese ervoor dat u minder pijn heeft na de operatie, de algehele revalidatie snel verloopt en de knie goed kan buigen.
Na de operatie Bloedverdunnende injecties Enkele uren na de operatie geeft de verpleegkundige u een injectie met bloedverdunnende middelen. Dit zijn middelen die de vorming van een stolsel in de bloedvaten (trombosebeen) na de operatie tegengaan. U blijft deze injecties toedienen tot en met 4 weken na de operatie. De verpleegkundige leert u hoe u de injectie met het bloedverdunnend medicijn kunt toedienen.
4
Fysiotherapie De fysiotherapeut komt bij u langs om enkele oefeningen met u te doen en om u instructies te geven. Daarnaast helpt de fysiotherapeut u om even op de bedrand te gaan zitten en een eventueel een stukje met u lopen. Dit hangt af van hoe u zich voelt en of de verdoving is uitgewerkt. De volgende dagen helpt de fysiotherapeut u uit bed en in de stoel en leert u hoe u dit zelfstandig kunt doen. Daarnaast gaat u verder met de looptraining. Hierbij maakt u gebruik van een loophulpmiddel; meestal gaat u met 2 elleboogkrukken naar huis. De looptraining zult u dagelijks verbeteren/uitbreiden onder leiding van uw fysiotherapeut. Ook kan de fysiotherapeut u leren hoe u de trap op en af kan. Daarnaast is het belangrijk om goed te oefenen met buigen en strekken van de knie. De wond De wond wordt in principe gehecht met nietjes; deze moeten na ongeveer 2 weken verwijderd worden. Dit wordt gedaan in het Gips- en Wondbehandelcentrum in het ziekenhuis. De verpleegkundige verwijdert uw verband, controleert de wond en dekt deze daarna af met een pleister. Het is belangrijk dat de wond blijft afgedekt totdat hij droog is De wond kan in de eerste 6 weken na de operatie zwelling veroorzaken. Indien dit klachten tot gevolg heeft, adviseren wij u het been hoog te leggen en de knie regelmatig te koelen. Ook is het van belang om de oefeningen af te stemmen op uw belastbaarheid. De fysiotherapeut op de verpleegafdeling zal u hierover informeren. U kunt de wond gemakkelijk zelf koelen met ijs. Bij de drogist kunt u zogenaamde Coldpacks kopen die u thuis kunt laten bevriezen. Een andere mogelijkheid is het invriezen van een zak gedroogde erwten en deze bevroren op de wond te leggen. Let op: Leg tussen de coldpack of de erwten en uw huid een dun laagje stof of keukenpapier om bevriezing te voorkomen. Koel de wond niet langer dan 20 – 30 minuten met minimaal een uur tussen de koelbeurten, anders heeft het koelen een averechts effect.
5
Het ontslag De zaalarts of verpleegkundige bespreekt met u wanneer u na de operatie naar huis mag. De verwachte opnameduur is 2-3 dagen. De opnameduur kan variëren, dit is afhankelijk van uw herstel. U mag naar huis als alle ontslagcriteria behaald zijn, dat wil zeggen: De pijn is onder controle; de wond is droog; u kunt zelfstandig lopen met een geschikt loophulpmiddel; er zijn verder geen medische redenen om hier te moeten blijven.
Leefregels na ontslag Lees de folder ‘Leefregels na ontslag’. Na ontslag gaat uw fysiotherapeut thuis verder met de behandeling. Daarvoor wordt een fysiotherapeutische overdracht geschreven.
Poliklinische controle Na 6 tot 8 weken komt u op de polikliniek voor controle bij een artsassistent. Er wordt eerst een controle röntgenfoto gemaakt. Aan de hand van deze foto en de bevindingen zal het verdere beleid bepaald worden. Na 3-4 maanden komt u op controle bij uw eigen orthopedisch chirurg of bij een physician assistant orthopedie. Een physician assistant orthopedie is opgeleid om deze controles te doen en werkt onder supervisie van een orthopedisch chirurg.
Leven met een unicompartimentele knieprothese Knieprothesen zijn tegenwoordig van hoogwaardige kwaliteit en er wordt voortdurend gewerkt aan verbetering van het materiaal. De levensduur van de prothese bedraagt gemiddeld 10 tot 15 jaar. Voorzichtigheid blijft echter geboden, een kunstgewricht heeft beperkingen t.o.v. een normaal gewricht. Het wordt afgeraden om uw "nieuwe knie" in werk en/of sport zwaar te belasten; de kans op beschadiging is dan immers groter. De orthopedisch chirurg kan u hierover adviseren. 6
Andere ingrepen en behandelingen In sommige gevallen leidt een infectie elders in het lichaam tot een infectie rond de knieprothese. Daarom moet u uw huisarts, tandarts of specialist van te voren inlichten als tanden en kiezen getrokken worden, tandwortelbehandelingen plaatsvinden of operaties of andere inwendige ingrepen worden verricht. U moet tijdens deze ingrepen beschermd worden met antibiotica om zo het gevaar van infectie te vermijden.
Registratie van operatiegegevens Uw operatiegegevens worden opgenomen in de landelijke 'Registratie Orthopedische Implantaten' onder vermelding van uw burgerservicenummer. Door registratie van deze gegevens kunnen we een beter beeld krijgen van de levensduur van protheses. Hiermee kunnen we de kwaliteit van zorg verder verbeteren. Als u bezwaar heeft tegen registratie van uw gegevens in dit register, maak dit dan kenbaar bij uw behandelend arts.
Vragen Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, dan kunt u deze stellen tijdens het preoperatief onderzoek of contact opnemen met de orthopedisch consulenten.
Tip Het is handig voor u zelf om deze folder mee te nemen wanneer u wordt opgenomen. U kunt dan alle relevante informatie nog eens nalezen.
7
Meer informatie of vragen
Voor vragen of meer informatie kunt u contact opnemen met de orthopedisch consulenten via telefoonnummer (024) 365 96 59 of e-mail
[email protected]
Colofon
Uitgave van de afdeling Communicatie, i.s.m. afdeling Orthopedie April 2015
Bestelcode
1036719
Bezoekadres Postadres Telefoon Internet
Hengstdal 3, 6574 NA Ubbergen (bij Nijmegen) Postbus 9011, 6500 GM Nijmegen (024) 365 99 11 www.maartenskliniek.nl
