DIRECTORAAT-GENERAAL INTERN BELEID BELEIDSONDERSTEUNENDE AFDELING B: STRUCTUURBELEID EN COHESIE
CULTUUR EN ONDERWIJS
DE UITDAGINGEN VAN INTERNETTELEVISIE
NOTA
IP/B/CULT/FWC/2010_001_Lot3_C3_SC2 PE 513.976
September 2013 NL
Dit document is aangevraagd door de Commissie cultuur en onderwijs van het Europees Parlement. AUTEURS Media Consulting Group: Alain Modot, Erik Lambert, Bertrand Moullier AMMINISTRATUR(I) RESPONSABBLI Miklos Gyoerffi Europees Parlement Beleidsondersteunende Afdeling B: Structuur- en Cohesiebeleid B-1047 Brussel E-mail:
[email protected]
REDACTIONELE ONDERSTEUNING Lyna Pärt TAALVERSIES Origineel: EN. Vertalingen: DE, FR. OVER DE UITGEVER Om contact op te nemen met de beleidsondersteunende afdeling B of om u aan te melden voor de maandelijkse nieuwsbrief gelieve te schrijven naar:
[email protected] Manuscript voltooid september 2013. © Europese Unie, 2013. Dit document is op internet beschikbaar op: http://www.europarl.europa.eu/studies
BEPERKTE AANSPRAKELIJKHEID De meningen die in dit document worden geuit, vallen uitsluitend onder de verantwoordelijkheid van de auteur en geven niet noodzakelijkerwijs het officiële standpunt van het Europees Parlement weer. Nadruk en vertaling met bronvermelding voor niet-commerciële doeleinden toegestaan, mits de uitgever daarvan vooraf op de hoogte wordt gesteld en een exemplaar krijgt toegestuurd.
De uitdagingen van internettelevisie
____________________________________________________________________________________________
SAMENVATTING Geconnecteerd, slim, hybride In de in hoog tempo convergerende mediawereld van vandaag bestaat er wijdverspreide verwarring over de betekenis van het begrip “internettelevisie”. Velen vatten dit begrip op als “technologieën die gebruikmaken van een breedbandverbinding om gemiste uitzendingen, video op verzoek en "over-the-top" content, alsmede andere toepassingen en interactieve kenmerken te leveren aan televisietoestellen”. Anderen – die misschien gevoeliger zijn voor veranderende consumptiepatronen – prefereren de term “multiscreentelevisie”. Het gemeenschappelijke kenmerk van beide begrippen is dat het scherm dat wordt gebruikt om een televisieprogramma te bekijken (uitzendingen) ook kan interacteren, via het open internet (breedband) of een gesloten netwerk, met het platform of de website van een aanbieder van diensten.
In kaart brengen van technologieën Dit geconnecteerde multiscreen universum wordt gekenmerkt door een sterke versnippering van technologische oplossingen en standaarden, die het gevolg is van een aantal complexe factoren en de wisselwerking tussen markten en technologieën. Voorbeelden van technologische standaarden die momenteel in de Europese Unie voor internettelevisie worden gebruikt zijn HbbTV, Freeview in het Verenigd Koninkrijk en MHP in Italië. Deze standaarden moeten concurreren of interacteren met andere standaarden, zoals Android of iOS, die zijn ingebed in verschillende tabletcomputers, mobiele telefoons en televisietoestellen, en andere op maat gemaakte standaarden als X BOX 360 en PS3, die worden gebruikt door miljoenen gebruikers2 met gameconsoles die al compatibel met televisies zijn. De traditionele lineaire televisie laat echter een aanzienlijk weerstandsvermogen zien tegenover het uitdijende multiscreen paradigma en zal waarschijnlijk nog heel lange tijd een belangrijk aandeel in het aanbod aan inhoud blijven houden, zelfs als het uitzendingssignaal in de toekomst mogelijk via een klik op een app wordt ingeschakeld in plaats van via een kanaalnummer. Standaarden en interoperabiliteit / multiscreen Groeikansen worden beperkt door de verspreiding van een groot aantal verschillende merkgeboden oplossingen, het ontbreken van gemeenschappelijke standaarden en ongelijke technologische en infrastructurele ontwikkelingen in de lidstaten. De steeds fluïder wordende perimeter van de inhoudsconsumptie en mobiliteit van de consument staat centraal in de strijd om de controle over de convergentieruimte tussen de belangrijkste belanghebbende partijen in de uitrol van internettelevisie. Het gebrek aan interoperabiliteit dwingt elke exploitant om specifieke interfaces voor verschillende apparaten te ontwikkelen. De drie Europese standaarden (HbbTV, Freeview en MHP) die zijn ingebed in televisietoestellen kunnen echter compatibel zijn met HTML5 en merkgeboden systemen. Markt Eind 2012 waren er wereldwijd 104 miljoen slimme tv’s geïnstalleerd, waarvan 22,7 % in de vijf grote EU-lidstaten (er zijn geen cijfers voor de EU-27 beschikbaar). Gemiddeld wordt bij niet meer dan een derde van de huishoudens die over slimme televisie beschikken de televisie daadwerkelijk, met behulp van een internetverbinding, als “slim” apparaat gebruikt. 3
Beleidsondersteunende afdeling B: structuurbeleid en cohesie
____________________________________________________________________________________________ De ‘voedselketen’ van internettelevisie De kruisverbanden tussen sectoren van belanghebbenden op het gebied van internettelevisie zijn zeer divers: terwijl aanbieders van audiovisuele inhoud in toenemende mate inzetten op verticale integratie in alle fasen van de economische cyclus van inhoud, van ontwikkeling en productie tot opiniëring en distributie, zijn telecombedrijven en internetaanbieders horizontaal aan het integreren op het gebied van publicatie, distributie en retail van inhoud. Tegelijkertijd consolideren enkele aanbieders van over-the-top (OTT)onlinevideomerken die zichzelf in hun opstartjaren beperkten tot het aanbieden van door gebruikers gegeneerde inhoud (“user-generated-content”) met een groot volume en een lage waarde of specifieke genres, hun aanwezigheid in de markt voor het verpakken en distribueren van professioneel gemaakte hoogwaardige inhoud. OTT- en internetaanbieders zijn bezig nieuwe gebieden van inhoudaggregatie en -distributie in de convergerende internettelevisieruimte binnen te treden. Deze bewegingen van inhoudintegratie binnen de internettelevisiehardware omvatten de ontwikkeling van nieuwe typen partnerschappen tussen fabrikanten en andere belanghebbenden, zoals producenten, distributeurs, omroeporganisaties of OTT-diensten die video op verzoek aanbieden, enz. In essentie geeft het partnerschapsmodel alle belanghebbende partijen, met inbegrip van de grotere conglomeraten, kansen om verschillende strategische doelstellingen tegelijkertijd te verwezenlijken, bijvoorbeeld rationalisatie van O&O, ontwikkeling van een consumentenbasis en toename van de gemiddelde inkomsten per gebruiker (average revenue per user – ARPU). De geleidelijke verschuiving naar niet-lineaire consumptie zal gevolgen hebben voor de financiering van inhoud De trend van toenemende niet-lineaire consumptie zal zich voortzetten, met aanzienlijke verschillen tussen de lidstaten, die de verschillende ontwikkelingen in de breedbandarchitectuur en verschillende culturele gewoonten weerspiegelen. De consumptie van video-inhoud "op verzoek", met inbegrip van door gebruikers gegenereerde inhoud, video op verzoek en gemiste uitzendingen is steeds belangrijker geworden dankzij de uitrol van universele breedband en het gebruik van internet: tot dusver bestaat het merendeel van het niet-lineair kijken van internettelevisie op dit moment uit het terugkijken van gemiste uitzendingen en complementaire diensten van lineaire omroeporganisaties. Te zijner tijd zou het algemene markteffect van het gecombineerd bekijken van diensten van zuivere OTT-spelers die niet tot omroeporganisaties behoren op de audiovisuele waardeketen echter veel sterker kunnen zijn dan op grond hun marktaandeel zou kunnen worden verwacht. Deze ontwikkelingen kunnen ook gevolgen hebben voor de inkomstenstroom van lineaire omroeporganisaties en hun vermogen om in inhoud te investeren. Acceptatie door de consument en consumentenervaringen Televisiekijkers gebruiken steeds vaker een tweede (of derde) scherm om inhoud die afkomstig is van – of terugkeert naar – het hoofdscherm te streamen of te downloaden. In reactie op deze belangrijke gedragsverandering ontwikkelen zowel traditionele als nieuwe mediaconglomeraten nieuwe applicaties voor tablets en smartphones om de naadloze overdracht van inhoud van het eerste naar het tweede scherm en terug mogelijk te maken.
4
De uitdagingen van internettelevisie
____________________________________________________________________________________________
Uitdagingen op het gebied van wet- en regelgeving De Europese ontwikkeling van regelgevingskwesties met zich mee.
internettelevisie
brengt
een
aantal
wet-
en
Met betrekking tot de grondrechten van EU-burgers en consumentenbescherming: de bescherming van minderjarigen, waarover de grootste consensus bestaat, consumentenvoorlichting, privacy en persoonsgegevens, het recht van wederwoord, het recht van correctie, en smaad of laster; Met betrekking tot het EU-beleid, en met name het internemarkt- en het cultureel beleid: technische standaarden, interoperabiliteit, toegang tot technologie (bv. DRMs (systemen voor digitaal rechtenbeheer)), bevordering en financiering van Europese werken, gelijke toegang tot rechtmatige inhoud, doorgifteverplichtingen; Specifiek met betrekking tot de internemarkt-, antitrust- en concurrentieregulering: monopolies en misbruik van dominante posities, discriminatoire prijsstelling, knelpunten voor de concurrentie op het gebied van inhouddistributie, de vindbaarheid van inhoud door middel van zoekopdrachten; Dit alles zou mogelijk implicaties kunnen hebben voor verschillende richtlijnen (audiovisuele mediadiensten, universele diensten, e-handel en verkoop op afstand, burgerrechten en elektronische communicatie, radiospectrum, toegang).
Conclusies Merkgebonden toepassingen zijn niet het dominante model, maar vormen slechts één van de vele elementen van internettelevisie. Lineaire uitzendingen hebben nog steeds een stevige grip op het consumptiepatroon van de gemiddelde Europese gebruiker. Belanghebbende partijen op het gebied van internettelevisie ontwikkelen op de bouw van ecosystemen gerichte strategieën op basis van partnerschappen en/of overnames of fusies, waarin ook Europese kleine en middelgrote ondernemingen een rol kunnen spelen. Deze consolidatiestrategieën stellen belanghebbende partijen in staat om het hele scala aan toepassingen die de consument rijp moeten maken voor internettelevisie kosteneffectief in pakketten samen te voegen. Internettelevisie biedt een uitstekende kans om een oplossing te vinden voor een aantal belemmeringen voor de circulatie van Europese werken, het educatieve aspect van televisie, de interactieve verrijking van inhoud en de verspreiding van meertaligheid. Internettelevisie zal ongekende mogelijkheden bieden om de toegang tot cultuur, onderwijs en informatie te verbeteren voor alle Europese burgers met lichamelijke of cognitieve handicaps en zal derhalve niet alleen bijdragen tot de economische groei in de Unie, maar ook tot de sociale samenhang en het algemene welzijn binnen de Unie.
Aanbevelingen Het is noch de tijd voor een “big bang”-achtige dereguleringsoperatie, noch voor stilstand. In plaats daarvan kunnen gerichte aanpassingen van wetgeving passend zijn op gebieden waar dergelijk optreden kan helpen om de innovatie te stimuleren, eerlijke concurrentie te waarborgen en de consumenten te beschermen.
5
Beleidsondersteunende afdeling B: structuurbeleid en cohesie
____________________________________________________________________________________________ Wat betreft hoogwaardige inhoud moet voor de Europese creatieve gemeenschap mogelijkerwijs doorlopend, langdurig stimuleringsbeleid worden gevoerd om hardnekkig marktfalen en het ongelijke speelveld met aanbod van inhoud uit derde landen, aan te pakken. Dit stimuleringsbeleid zou vergezeld moeten gaan met voorschriften die ervoor zorgen dat deze inhoud vindbaar en identificeerbaar is en dat het oorspronkelijke formaat ervan wordt gerespecteerd, waarbij geen enkele derde in staat mag zijn om zonder toestemming add-ons rond deze inhoud te gelde te maken. Een beperkte herziening van relevante aspecten van bestaande richtlijnen kan mogelijk nuttig zijn om ervoor te zorgen dat EU-wetgeving die verband houdt met de ontwikkeling van deze grensverleggende sector aansluit bij de doeleinden ervan. Van bijzonder en specifiek belang in dit verband zijn de richtlijnen betreffende audiovisuele mediadiensten, universele diensten en e-handel (zie blz. 29 voor een synoptische tabel van potentieel relevante richtlijnen). Vanwege het grote aantal richtlijnen dat potentieel verband houdt met de door internettelevisie opgeworpen vraagstukken, kan het voor het Europees Parlement raadzaam zijn om een afzonderlijke briefingnota te laten opstellen die zich specifiek concentreert op de wet- en regelgevingsaspecten (uiteenlopend van de strategische uitdagingen op gebied van regelgeving tot specifieke artikelen van relevante richtlijnen, enz.). Het Europees Parlement kan een positieve rol spelen door het overleg tussen belanghebbende partijen te bevorderen en ervoor te zorgen dat gelijke toegang voor alle Europese burgers centraal blijft staan in de ontwikkeling van internettelevisie.
6
