De toekomst van het stadhuis Resultaten peiling EnschedePanel 13 januari 2012
1. Achtergrond In 2001 heeft de gemeente Enschede het stadskantoor aan de Hengelosestraat in gebruik genomen. Sinds die tijd kunnen burgers voor hun paspoort, rijbewijs en meer terecht in dit gebouw of in de kantoren in de stadsdelen. Daarvoor ging men voor deze diensten naar het stadhuis aan de Langestraat. Het stadhuis wordt sinds 2001 vooral gebruikt als bestuurscentrum: voor bijeenkomsten en vergaderingen van de gemeenteraad en B&W. Daarnaast wordt het stadhuis gebruikt voor trouwerijen, recepties en vergaderingen, is het stadsarchief er gevestigd en biedt het werkplekken aan een beperkt aantal gemeenteambtenaren. Het gemeentebestuur van Enschede wil een toekomstvisie maken voor het stadhuis. Samen met de inwoners van Enschede. Welke functies kunnen of moeten in de toekomst het stadhuis worden ondergebracht? Deze nieuwsbrief beschrijft de resultaten van de peiling onder het EnschedePanel. De vragenlijst kon worden ingevuld van 15 december tot en met 2 januari. In totaal hebben 2.423 panelleden van 14 jaar en ouder deelgenomen aan deze peiling. De respons komt hiermee uit op 37 procent. Naast deze peiling gaat de gemeente, in groepsgesprekken, met burgers van gedachten wisselen over mogelijke ontwikkelingsscenario’s voor het stadhuis. Hiervoor organiseert de gemeente begin 2012 een aantal bijeenkomsten. Aan het eind van deze peiling konden panelleden zich opgeven voor zo’n bijeenkomst. Daarnaast betrekt de gemeente ook architecten, deskundigen, ondernemers en raadsleden bij het opstellen van de toekomstvisie voor het stadhuis. Om te corrigeren voor oververtegenwoordiging en ondervertegenwoordiging van bepaalde groepen deelnemers aan deze peiling zijn de resultaten gewogen naar leeftijd, geslacht en woonbuurt. De antwoorden op de open vragen zijn opgenomen in een aparte bijlage.
2. Associaties bij het stadhuis Om te beginnen zijn de panelleden drie foto’s voorgelegd met de vraag om het stadhuis van Enschede aan te wijzen. Het overgrote deel (92 procent) van de panelleden noemde het juiste gebouw (de middelste foto). Het overige deel (8 procent) koos voor foto 1: het stadskantoor. De derde foto (het Muziekkwartier) werd door een enkeling genoemd. Figuur 1 Welke van onderstaande gebouwen is het stadhuis van Enschede? (n=2.424)
Vooral positieve gedachten en associaties bij het stadhuis Vervolgens is gevraagd welke associatie de panelleden hebben als zij aan het stadhuis van Enschede denken. Men kon maximaal 1 woord noemen (figuur 2). Verreweg de meeste associaties hebben te maken met het gebouw (zoals ‘’gebouw’’ zelf) en zijn overwegend positief: zoals mooi, markant, statig en prachtig.
1
Verder wordt het stadhuis meer met trouwen geassocieerd dan met bijvoorbeeld de gemeente of de burgemeester. Een andere groep associaties gaat vooral in op de architectuur, ook Stockholm wordt bijvoorbeeld genoemd (het stadhuis van Stockholm diende als voorbeeld). Figuur 2 Meest genoemde associaties bij het stadhuis
Panelleden laten hun bezoek regelmatig het stadhuis zien Bijna de helft (46 procent) van de panelleden laat mensen die voor het eerst in Enschede zijn altijd of vaak de stad zien, slechts 10 procent geeft aan dit nooit te doen. Van deze groep gaat eenvijfde (21 procent) dan ook altijd langs het stadhuis, een kwart (24 procent) doet dit vaak. Slechts 19 procent geeft aan het stadshuis nooit aan nieuwe bezoekers te laten zien (figuur 3). Figuur 3 Als u iemand ontvangt die voor het eerst in Enschede is, laat u diegene dan…
2
3. Kenmerken van het stadhuis Statig en monumentaal Voorafgaand aan de vraag over de kenmerken is een tekst getoond over de (bouw)geschiedenis en architectuur van het stadhuis, inclusief een aantal foto’s (zie onder)
Figuur 4 laat zien welke kenmerken volgens de panelleden het beste de binnen- en de buitenkant van het stadhuis beschrijven. Statig en monumentaal worden het vaakst gekozen, gevolgd door mooi. De binnenkant wordt door 82 procent van de panelleden als plechtig gezien, voor de buitenkant is dit 76 procent. Ook wordt de binnenzijde van het stadhuis vaker als zakelijk gezien (71 procent) dan de buitenkant (59 procent). Eenderde (35 procent) beschrijft de binnenkant van het stadhuis als gesloten, voor de buitenkant is dit met 55 procent een stuk meer. Tweevijfde (41 procent) noemt het interieur van het stadhuis kleurrijk, terwijl 18 procent dit over de buitenzijde van het stadhuis zegt.
3
Figuur 4 Welke kenmerken beschrijven volgens u goed de binnenkant/buitenkant van het stadhuis van Enschede? (% ja, n=2.423)
89% 87%
statig
85% 86%
monumentaal 78% 76%
mooi plechtig
76%
zakelijk
71%
59% 35%
gesloten uitnodigend
55%
38% 24%
gezellig kleurrijk
82%
47%
32% 41%
18% 24% 27%
anders
buitenkant
binnenkant
4. Bezoek van het stadhuis Bijna tweederde (67 procent) van de panelleden is sinds de verhuizing van de publieksbalies naar het Stadskantoor aan de Hengelosestraat wel eens in het stadhuis geweest. Panelleden die sinds 2001 niet in het stadhuis zijn geweest oordelen negatiever over de positieve omschrijvingen die worden getoond in figuur 4 (zo vindt 80 procent van de panelleden die wel eens in het stadhuis zijn geweest de buitenkant mooi, onder niet-bezoekers is dit 68 procent) en zegt men vaker ‘ja’ op de niet-positieve omschrijvingen (42 procent van de niet-bezoekers vindt de binnenkant van het stadhuis gesloten, onder bezoekers is dit 32 procent). Figuur 5 Bent u –sinds de publieksbalies zijn verhuisd naar het Stadskantoor, wel eens in het stadhuis van Enschede geweest? (n=2.423)
67%
33%
ja
nee
Bezoekers komen voor trouwerijen De bezoekers van het stadhuis kwamen vooral voor een trouwerij (57 procent), op enige afstand gevolgd door het bijwonen van een raads- of commissievergadering of een afspraak met een ambtenaar (in beide
4
gevallen door 18 procent genoemd). Een op de acht bezoekers (12 procent) had een afspraak met een lid van het college, afspraken met raadsleden kwamen minder vaak voor (5 procent). Onder ‘anders’ (29 procent) worden onder meer een open dag, een expositie of tentoonstelling en verkiezingen genoemd. Figuur 6 Genoemde bezoekreden (meerdere antwoorden mogelijk, n=1.624)
57%
een trouwerij bijwonen raadsvergadering of commissievergadering
18%
afspraak met een ambtenaar
18%
receptie of borrel
16%
bezoek aan het stadsarchief
15% 12%
afspraak met een wethouder of de burgemeester nieuwjaarsreceptie
10%
ik werk(te) er
6%
afspraak met een raadslid
5%
anders
29%
5. (Toekomstige) functies Stadhuis is centrum van de gemeente Tweederde (63 procent) van de panelleden vindt dat het ‘centrum van het gemeentebestuur en de gemeentepolitiek de belangrijkste huidige functie van het stadhuis (figuur 6). Ruim een kwart (28 procent) ziet het stadhuis meer als een locatie voor bruiloften en recepties. Een klein deel van de panelleden kiest voor de locatie van het stadsarchief en werkplek voor (gemeente)ambtenaren (beide 4 procent).
5
Figuur 7 Wat is volgens u op dit moment de belangrijkste functie van het stadhuis? (n=2.423)
centrum van het gemeentebestuur en de gemeentepolitiek
63%
centrum voor recepties, huwelijken, huldigingen, feestelijkheden, etc.
28%
stadsarchief
4%
werkplek voor gemeenteambtenaren
4%
anders
2%
Ontmoetingsplek of bezinningscentrum? Vervolgens is gevraagd om te kijken naar de toekomstige functies van het stadhuis. Er komen er drie naar voren: ontmoetingsplek (59 procent), bezinningscentrum (55 procent) en horeca (52 procent). Op enige afstand volgen een museum (21 procent), winkels (15 procent) en debatcentrum (14 procent). Onder ‘anders’ komen onder bibliotheek, expositieruimte en informatiecentrum aan de orde. Ook wordt hier relatief vaak aangegeven dat men het stadhuis in de huidige staat wil laten of dat geen van de in figuur 8 genoemde functies aantrekkelijk (genoeg) zijn. In de toelichting wordt meerdere keren aangegeven dat het stadhuis moet blijven zoals het nu is en dat de centrale ligging kan worden benut om er bijvoorbeeld een ontmoetingsplek of museum van te maken. Figuur 8 Welke toekomstige functie(s) van het stadhuis zijn (ook) aantrekkelijk? (meerdere antwoorden mogelijk, n=2.423)
ontmoetingsplek
59%
bezinningscentrum
55%
horeca
51%
museum
21%
winkels
15%
debatcentrum
14%
anders
14%
6
Geen commerciële activiteiten en de buitenkant intact laten Een ruime meerderheid (73 procent) van de panelleden is erop tegen dat het stadhuis in de toekomst gebruikt gaat worden voor commerciële activiteiten, zoals winkels. Ongeveer een kwart (22 procent) heeft er juist geen bezwaar tegen als ook andere (waaronder commerciële) partijen zich in het stadhuis vestigen. Tweederde (66 procent) wil dat het stadhuis een ontmoetingsplek wordt voor alle burgers. Ruim drievijfde (62 procent) is van mening dat het stadhuis moet blijven zoals het nu is. Men kon de gegeven antwoorden toelichten. Hier komt regelmatig terug dat het stadhuis in ieder geval aan de buitenkant moet blijven zoals het is. Het vestigen van de VVV/toeristeninformatie wordt in de regel toegejuicht, FC Twente in de binnenstad ziet men juist niet zitten: ‘dan worden daar ook vernielingen aangericht’. Panelleden die sinds 2001 niet meer in het stadhuis zijn geweest (zie figuur 5) zijn minder vaak van mening dat het stadhuis niet mag worden gebruikt voor commerciële activiteiten (68 procent) dan de andere panelleden (75 procent). Ook vindt deze groep niet-bezoekers vaker (in 25 procent van de gevallen) dat het gemeentebestuur moet verhuizen naar het stadskantoor, zodat het stadhuis een toeristische trekpleister kan worden. Onder de andere groep panelleden is dit percentage 19 procent. Figuur 9 Stellingen over de (toekomstige) functie(s) van het stadhuis
Het stadhuis mag niet gebruikt worden voor commerciële activiteiten zoals winkels, feesten en partijen.
73%
het stadhuis moet een centrale ontmoetingsplek worden voor álle burgers
10%
66%
Het stadhuis moet blijven zoals het nu is
23%
62%
In het stadhuis moeten ook andere partijen zich vestigen, commercieel of niet commercieel
22%
Het gemeentebestuur moet verhuizen naar het stadskantoor. Het stadhuis wordt een museum en toeristische trekpleister.
21%
25%
17%
12%
13%
62%
21%
(zeer) eens
17%
58%
neutraal
(zeer) oneens
De toekomst van het stadhuis Tot slot kon men in een open vraag suggesties doen over de toekomst van het stadhuis. Veel panelleden geven hier aan dat er niets veranderd hoeft te worden en dat het stadhuis kan blijven zoals het is. Men is het er over eens dat er geen ingrijpende veranderingen en verbouwingen plaats hoeven te vinden. Naast de VVV worden de vestiging van een bibliotheek, expositieruimte en een (kleinschalig) museum genoemd. Dit zou dan een museum over (de geschiedenis) van de stad Enschede kunnen zijn. Een enkeling noemt ook een link met de Universiteit Twente: er zouden colleges gegeven kunnen gaan worden en de diploma-uitreiking zou in het stadhuis kunnen plaatsvinden. Bij deze vraag konden ook foto’s of tekeningen worden geupload. Hieronder een voorbeeld van iemand die een schets heeft gemaakt met de vestiging van een bistro in het stadhuis. De overige suggesties zijn opgenomen in de separate bijlage.
7
Figuur 10 Voorbeeld geuploade foto (schets bistro)
8
