1
De Stichting Oud Loosduinen De Stichting Oud Loosduinen is opgericht en notarieel vastgelegd op 3 februari 1981. Op 18 juni 1983 werd het Museum de Korenschuur geopend. Op 11 juli 1988 zijn de statuten aangepast. De Stichting is ingeschreven in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Haaglanden onder nummer 41152106. In verband met de Wet Persoonsbescherming is de Stichting bij de registratiekamer geregistreerd onder nummer P-0018965. De Stichting is een Algemeen Nut Beogende Instelling ( ANBI ) en wordt geheel door vrijwilligers bestuurd. Doelstelling De stichting heeft als doelstelling de kennis van de rijke historie van Loosduinen te behouden, te vergroten en deze voor een breder publiek toegankelijk te maken. Zij dient de interesse in het cultureel erfgoed van de streek te stimuleren en levend te houden. Zij geeft uitvoering aan deze doelstelling met de volgende activiteiten: - onderzoek doen naar het culturele erfgoed van het gebied Loosduinen en de resultaten van dit onderzoek zoveel mogelijk onder de aandacht van anderen brengen. - het beheren van de verzamelingen met betrekking tot de streek en het onder de aandacht van het publiek brengen van de verschillende aspecten van het culturele erfgoed middels een vaste en een twee maal per jaar wisselende speciale tentoonstelling in het museum, onderdeel van de Stichting Oud Loosduinen. - het verzorgen en stimuleren van museumlessen omgevingsgeschiedenis voor de scholen en het samenstellen van lesbrieven. - het organiseren van fiets-, wandel- en boottochten om de bewoners van het huidige stadsdeel Loosduinen kennis te laten maken met hun (historische) omgeving. Bestuursstructuur De Stichting Oud Loosduinen kent een indeling in commissies. Binnen deze commissies functioneert een aantal medewerkers. Elke commissie wordt geleid door een coördinator die tevens lid is van het algemeen bestuur. Het bestuur kiest uit zijn midden een voorzitter, secretaris en penningmeester. Deze vormen het dagelijks bestuur. Alle bestuursleden en medewerkers hielden een aantal malen een ‘bijpraat’, waarbij iedereen op de hoogte werd gebracht van alle lopende zaken. De afzonderlijke commissies vergaderden dit jaar al naargelang daaraan behoefte bestond. Het museum Het museum de Korenschuur vormt samen met de molen de Korenaer, de molenaarswoning en de e 13 -eeuwse Abdijkerk het historische centrum van Loosduinen. Op de begane grond van het museum worden wisseltentoonstellingen ingericht. Op de bovenverdieping wordt vorm gegeven aan een permanente tentoonstelling welke de vroegste geschiedenis van het tuindersdorp tot heden belicht. Voorts worden er archeologische vondsten tentoongesteld die te maken hebben met de oorsprong van Loosduinen. In het winkeltje in het museum zijn aardige souvenirs, publicaties en boeken over Loosduinen te koop, die ook een weg vinden daar waar geëmigreerde Loosduiners zich vestigden. Het museum is te bereiken per openbaar vervoer met de Randstadrail 2 en 3 (eindpunt) en HTM buslijn 26. Verder met diverse buslijnen van Veolia. Adres Loosduins museum: Margaretha van Hennebergweg 2a (naast de molen) 2552 BA Den Haag-Loosduinen. Telefoon : 070-3973342
Dependance: ’de Boerenschuur’ Willem III-straat 131 B 2552 BN Den Haag-Loosduinen
ING Bank RABO
Internet: www.loosduinsmuseum.nl E-mail :
[email protected] Facebook : SOL LoosduinsMuseum Twitter : @LoosduinsMuseum
: NL 62 INGB 0002 1050 65 :NL 79 RABO 0179 9082 19
2
Even voorstellen. Als nieuwbakken secretaris wil ik me even aan u voorstellen. Ik ben geboren in 1945 als jongste telg van een in totaal 9 kinderen tellend gezin in de Wilhelminastraat, schuin tegenover de Gereformeerde Wilhelminakerk, waarvan wij ook lid waren. In de praktijk heb ik me, naast mijn werk, verder ontwikkeld met o.a. administratieve werkzaamheden bij diverse verenigingen. Jarenlang ben ik actief lid geweest van de Chr. Sport- en Ontspanningsvereniging “Onder Ons”. Eerst bij de afdeling wandelsport en later bij de drumband. Mijn professionele administratieve carrière ging door tot mijn vervroegde pensioen in 2007. Na die tijd ben ik me gaan inzetten voor het Loosduins Museum. Eerst met het helpen inbrengen en registreren van de museum artikelen. Later kwam daar de verzorging van het winkeltje bij en sedert de vorige jaarvergadering mag ik het veelomvattende, maar oh zo belangrijke en leuke werk van secretaris uitoefenen. Ik hoop dat ik dit, in samenwerking met alle medewerkers, nog lang kan en mag blijven doen. Bep de Kievit secretaris
Van het bestuur Tijdens de jaarvergadering vonden er wat wijzigingen in de bestuurssamenstelling plaats. Otto Weijsenfeld droeg het stokje over aan Bep de Kievit, Henk van Schaijik werd opgevolgd door Riekelt Thierrij. Beide oud bestuursleden blijven actief als medewerker. Verder droeg Ad Koelemij de donateursadministratie over aan Marja Bosman. Johan Elsenbroek gaf, na ruim 20 jaar zich voor de Stichting te hebben ingezet, te kennen niet meer als medewerker te kunnen blijven fungeren, zijn drukke agenda laat het niet meer toe om zich volledig aan deze taak te kunnen wijden. Allen hartelijk dank voor de geleverde inspanningen. Als nieuwe medewerkers konden we verwelkomen: Hans Frankfort, Henk Giezeman en Jan Kramer. Ze werden hartelijk welkom geheten. Het bestuur is tijdens dit verslagjaar 7 keer in vergadering bijeen geweest. Nieuwe aanwinsten We ontvingen dit jaar weer diverse aanwinsten, waaronder een film van de afbraak van de fabriek van Giezeman, een adelaar (gemaakt door de dorpssmid Hoogendoorn) van de heer Klinkenberg, en nog vele foto’s, schilderijen en andere objecten. Deze werden allemaal zorgvuldig geregistreerd en opgeborgen totdat er iets van gebruikt kan worden. Ook ontvingen we een legaat uit de nalatenschap van de heer J.W.G. Vletter. Alle gulle gevers hartelijk dank.
3
Groepen en presentaties Een groepsbezoek gebeurt op aanvraag en meestal buiten de openingstijden van het museum om. Steeds meer mensen wisten de weg naar ons museum te vinden voor een groepsuitje. Zo mochten wij groepen ontvangen die een personeelsuitje hadden, een familie die een ´zussendag´ had georganiseerd, diverse verjaardagsfeestjes, soms in combinatie met de Abdijkerk of zelfs in combinatie met een vaartocht en een bezoek aan druiventuin Sonnehoeck. Ook hebben we verschillende presentaties buitenshuis verzorgd. Andere activiteiten buitenshuis bestonden uit presentatie op locatie van ons museum en de verkoop van winkelartikelen. Hiervoor werden we 2 maal uitgenodigd door Loosduinse Hof en ook 2 maal door Houthaghe. Op beide locaties konden we aardig verkopen en onszelf presenteren. Tijdens de landelijke archievendag waren we in Naaldwijk aanwezig, waar altijd grote belangstelling is.
Tentoonstellingen De expositie ‘Rails in Loosduinen’, met als ondertitel ‘het WSM trambedrijf’ draaide zo goed dat er besloten werd deze te verlengen tot 22 maart. Na een korte wisselperiode werd op 12 april de tentoonstelling “Houtwijk”, ‘Haagse nieuwbouwwijk op Loosduins tuinbouwgebied’, geopend door de heer Wil Bianchi. Deze tentoonstelling, die tot 20 september te bezichtigen was, trok veel belangstelling van o.a. de huidige bewoners van deze wijk. Het werk aan de bovenverdieping verliep iets langzamer dan verwacht, maar op 11 oktober was het dan zover. De hernieuwde bovenverdieping werd geopend door de burgemeester, de heer J.J. van Aartsen. Deze opening werd verricht door middel van het wegslaan van de Loosduinse vlag in de opening van de trap, met de sabel van de laatste burgemeester van Loosduinen, de heer Hovy. Er heerste een gemoedelijke sfeer onder het genot van een hapje en een drankje. De reacties waren lovend. In vier thema’s is de geschiedenis van het historische dorp Loosduinen weergegeven met gebruik van onderstaande kleuren op de informatiepanelen, die de verschillende periodes aangeven. Op deze manier wordt bezoekers inzichtelijk gemaakt in welke tijd van de geschiedenis e.e.a. plaatsvond. 1. 2. 3. 4.
blauw geel rood groen
-
4
het ontstaan van het gebied de ontwikkeling op ons grondgebied de zelfstandige gemeente Loosduinen de tuinbouw
Een woord van dank aan de werkgroep van deze herinrichting van de bovenverdieping is zeker op zijn plaats. Na jaren van voorbereiding is het nu zover. De metamorfose is een feit.
Op zondag 12 oktober waren een aantal middenstanders uitgenodigd om de expositie over ‘de Loosduinse Middenstand’ (winkels en ambachten uit het verleden), onder het genot van een drankje en een hapje, open te stellen. Deze tentoonstelling was vanaf 18 oktober voor het publiek toegankelijk en draait tot begin maart 2015. Er zijn veel herkenningspunten, waardoor er regelmatig allerlei discussies ontstaan over het dorpsverleden. Voor de verdere exposities in 2015 kunt u het bijgesloten jaaroverzicht raadplegen. Meiwandeling Op 4 mei namen wij deel aan de nationale dodenherdenking en verzorgden we, zoals elk jaar, in samenwerking met de bibliotheek Loosduinen, de studiegroep Ockenburgh en Stichting Atlantikwall Scheveningen, een wandeling die deelnemers langs plaatsen voert die tijdens de 2e wereldoorlog belangrijk waren. De wandeling was deze keer op 14 mei en ook nu was er weer veel belangstelling. Tevens werd bij een basisschool in Houtwijk, met behulp van onze informatie, aandacht besteed aan WO II. Loosduinse kunstroute Op 1 juni was de jaarlijkse Loosduinse kunstroute. Het museum was geopend van 11.00 – 17.00 uur en de bezoekers hadden deze dag gratis toegang. Ook op deze dag mochten we een flink aantal bezoekers ontvangen.
Vaarseizoen Tijdens de zomer (vakantie) maanden waren er vaartochten door Madestein naar de Historische Druiventuin ‘Sonnehoeck’. Zowel op de woensdagen als de zaterdagen was de boot regelmatig vol. Soms bijna overvol en helaas hebben we enkele keren mensen naar huis moeten sturen omdat er echt geen plaats meer was. Aan het Varend Corso hebben we dit verslagjaar niet deelgenomen.
5
Monumentendag De 2e zaterdag van september is traditiegetrouw de landelijke monumentendag. Omdat ons museum ook onder de monumenten gerekend mag worden, waren we de hele dag gratis geopend. Er waren diverse kraampjes met verkoop van tuinbouwgewassen, artikelen uit het museum, oude ansichtkaarten e.d. te koop. De werkgroep genealogie was aanwezig om geraadpleegd te worden over de familiegeschiedenissen. In het kader van de facebookpagina ‘Geboren in Loosduinen’ was de heer Frans van Gaalen (oprichter van deze pagina) een tijdje aanwezig om bezoekers te woord te staan. Dit werd zeer op prijs gesteld. ’s Middags was er drie maal de gelegenheid om aan een korte vaartocht door Madestein deel te nemen, en was er twee keer een optreden van het koor Together Again. Mede doordat het weer ons goed gezind was, was de toeloop weer enorm en de sfeer voortreffelijk. De verkochte artikelen leverden een aardig bedrag op. Website Onze website werd in 2014 door 8215 bezoekers bezocht, meer bezoekers dan in eerdere jaren, met een hoogtepunt van 892 bezoekers in januari 2014. 87% van de bezoekers kwam uit Nederland. 13% uit 63 verschillende landen. Het aantal bezoekers dat in 2014 ons via “social media” (facebook en twitter) bezocht is t.o.v. 2013 sterk toegenomen We hadden bezoekers uit alle uithoeken van de aarde. Helaas is het aantal in het 2e halfjaar teruggelopen, mede door de introductie van de Facebook pagina “Geboren in Loosduinen”. Wij zijn als Loosduins Museum actief op Facebook (SOL LoosduinsMuseum) en twitter (@LoosduinsMuseum) met mededelingen over al onze activiteiten in het museum en op de website. Koos Outshoorn (webmaster) Genealogische Werkgroep Loosduinen De genealogische werkgroep Loosduinen kreeg in 2014 een stijging van het aantal bezoekers. Het ging van 116 bezoekers in 2013 naar 136 in 2014. Jacques Bergenhengouwen nam zelfs een middag vrij van zijn werk omdat hij hoorde dat 5 dames uit zijn familiekring een museum(groeps)bezoek op aanvraag deden. Hij heeft hen verdere uitleg kunnen geven over de familiegeschiedenis. Veel vragen gingen over genealogie, maar ook over adressen en wijknummers. Er waren ook vragen om medewerking bij het schrijven van boeken. Zo is er een boek verschenen over de schilder Akkeringa. Hij woonde en werkte in Loosduinen. Bij het voorwoord wordt melding gemaakt dat het Loosduines Museum zijn medewerking heeft verleend. Ook vragen over Joodse slagers in Loosduinen hebben wij kunnen beantwoorden. In mei kregen wij vragen over een Loosduins poststuk, dat konden wij oplossen. Uit Urk kwam het verzoek om inlichtingen over Verzetstrijder Otterlo. Hij komt ook voor in een gedenkboek over de oorlog. Verder kwam op monumentendag een mijnheer met een plankje, dat hij tijdens een verbouwing in zijn huis had gevonden, met de naam Marinus van der Linde. Wij hebben zijn raadsel opgelost.
6
Archiefmateriaal kregen wij o.a. van Leo Koks 70 stuks. Van de familie Hendriks kregen we bidprentjes, waardoor wij nu ruim 2300 bidprentjes van Loosduiners hebben. Hartelijk bedankt. U ziet, genealogie is meer dan een kwartierstaat. Theo Olierook
Leuk om te vermelden Op 15 januari kwam er een meisje van de Ds den Hertogschool, tussen 10 en 12 jaar, samen met haar moeder, voor informatie over Loosduinen. Zij wilde haar spreekbeurt op school houden over de geschiedenis van Loosduinen en vroeg of wij iets hadden om aan de andere leerlingen te laten zien. Dat zou haar extra punten opleveren. Ik gaf haar uitleg over de geschiedenis. Het bleek dat ze zelf al veel had gevonden op internet. Ook de geschiedenis van Margaretha van Henneberg. Die begreep ze niet helemaal en ik probeerde uit te leggen waar dit verhaal over gaat. Ze kreeg het boek mee dat wij hier hebben. Verder kreeg ze voor alle leerlingen in haar klas het boekje ‘Geschiedenis van Loosduinen’ mee. Later kreeg ik een mailtje van haar dat de spreekbeurt heel goed was en het cijfer dat ze kreeg is een 8,5. Fijn dat ook kinderen enthousiast zijn over Loosduinen en er iets mee doen. Bep de Kievit Zo maar een middagje museum. Aangezien het museum “haar poorten” op zaterdagmiddag om 13.00 uur opent, moeten de 2 dienstdoende vrijwilligers vooraf een aantal handelingen verrichten zoals: vlaggen ophangen, borden naar buiten en op de brug plaatsen, hek openen, lichten aandoen en tot slot de t.v. schermen starten. En nu maar wachten achter de balie op de eerste bezoekers. Daar komen een aantal mensen de brug opgewandeld. Wist u trouwens dat door Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland op 22 oktober 1906 een beslissing werd genomen in een geschil over het gedeelte, dat ten laste van de eigenaar van den korenmolen “De Korenaar” te Loosduinen moest komen, in de kosten van onderhoud en herstel van de voor dien molen gelegen steenen brug over de Nieuwe Vaart. (Jaarboek Die Haghe 1928) Nadat de administratie aan de balie is afgehandeld, wordt een uiteenzetting gegeven hoe men het beste een rondje “Loosduins Museum” kan doen. Van lieverlee druppelen steeds meer bezoekers binnen en als het gezellig druk is, vraagt de ene bezoeker aan de andere: “jouw gezicht komt mij toch zo bekend voor, heb jij daar en daar gewoond of op die school gezeten?“ Nou en dan brandt de discussie los. De andere bezoekers komen er ook bij staan en de vrijwilligers laten zich ook niet onbetuigd. Dan wordt een stapeltje foto's uit een tas gehaald en gaat een ieder helemaal los. Voor je het weet is er een uur verstreken. Ook valt het op dat steeds weer dezelfde namen vallen, zoals: “de verffabriek”, “Berkendael” “WSM”en de “veiling”. De oude straatnaamborden tegen de plafondbalken zijn een feest van herkenning. Bij de rondgang van de bezoekers langs de Loosduinse Middenstand hoor je steevast: “daar kocht ik snoep voor 5 cent, of bij die kapper moest je uitkijken voor de tondeuse”. En zo kan ik nog wel een tijdje doorgaan. 7
En bij het verlaten van het museum hoor je, na tot een volgende keer, wat is het toch jammer, dat de molen niet gelijktijdig te bezichtigen is! Maar het blijft toch leuk om op een zaterdag “oude Peenbuikers” te ontmoeten. Riekelt Thierrij De afbraak van het laatste Loosduinse hofje. In het kader van het ontwikkelingsplan “Nieuwe Vaart” (nieuwbouw en inrichting van gebied tussen Thorbeckelaan en Katholieke kerk Loosduinen ) is een begin gemaakt met het plan “Nieuw Rozenburg”. De gebouwen rond de Nieuw Rozenburgstraat , alsmede de opstallen van wasserij Giezeman en Tettero werden gesloopt. Hiermee kwam ook een eind aan het laatste Loosduinse Hofje. De huisjes stonden achteraf aan de Nieuw Rozenburgstraat, een doodlopend zijstraatje van de Oude Haagweg. Het rond 1900 gebouwde hofje bestond oorspronkelijk uit twee rijtjes van vijf huizen, gebouwd in neo-renessance stijl. De begane grond was ingedeeld in een voor-en achterkamer. Ernaast liep een gang die uitkwam in een uitgebouwde keuken met een gootsteen. Daar weer naast in een piepkleine uitbouw een privaat. Twee bekende Loosduiners brachten hier hun jeugd door; Peter Nottet, langebaan schaatser, en Jan Knijnenburg, nu directeur van het gelijknamige bedrijf . Achter het hofje was lang het transportbedrijf van zijn vader Guus Knijnenburg gevestigd. Koos van Leeuwen Nieuw Rozenburgstraat 1 (Foto:P.G. Kempff 1992)
In 1970 was het hofje nog intact (foto: Dienst voor de Stadsontwikkeling)
Foto’s voorzijde: -
Opening vernieuwde bovenverdieping door burgemeester J.J. van Aartsen-
-
Overzicht monumentendag
Foto’s achterzijde: -
De afbraak van het laatste Loosduinse hofje
8
9
BALANS PER 31-12-2014 ACTIVA
PASSIVA
ING Vermogen Spaarrek.
€
21.845,54
Reservering groot onderhoud
€
12.000,00
ING lopende rekening
€
2.672,59
Garantiefonds derden
€
5.000,00
Rabo bedrijfsspaarrek.
€
3.020.34
Reservering computer/beveiliging
€
2.456,83
Rabo lopende rekening
€
1.992,62
Reservering digitalisering
€
4.000,00
Saldo kas
€
512,42
Reservering Willem III-str.
€
3.000,00
Voorraad winkelartikelen
€
3.413,32
Reservering onderhoud praam
€
5.500,00
Museumcollectie
€
P.M.
Reservering brandpreventie
Inventaris
€
P.M.
en beveiliging
€
2.000,00
----------------------TOTAAL
€
----------------------
33.456,83
€
TOTAAL
33.456,83
EXPLOITATIE OVERZICHT 2014
ONTVANGSTEN:
KOSTEN-UITGAVEN:
Donateurs
€
11.498,47
Onderhoud gebouw/tuin
€
166,26
Giften
€
3.076,80
Onderhoud praam
€
100,00
Gem.subsidie O.C.W. 2011
€
12.748,00
Energie/water/telefoon
€
3.805,59
Entreegelden
€
1.871,80
Inventaris/apparatuur
€
1.175,68
Verkoop museumartikelen Verkoop boeken
€
1.610,50
O.Z.B. belasting
€
147,92
€
150,95
Buma/Sena
€
225,96
Verkoop foto’s
€
17,00
Verzekeringen
€
1.546,47
Monumentendag
€
538,05
Abonnementen
€
633,39
Retour B.T.W. 2012
€
3.932,66
Bank/Girokosten
€
334,77
Gidsen/presentaties/lezingen
€
115,00
Drukwerk/porti
€
1.909,52
€
303,64
Promotie S.O.L.
€
1.102,58
€
18.074,60
Inkoop boeken
€
195,97
Inkoop foto's
€
0.00
Inkoop nieuwe winkelartikelen
€
1.078,39
Inrichting tentoonstelling/educatie
€
604,64
Aankoop verzameling
€
0,00
Algemene huishoudkosten
€
507,89
Brand- en inbraakbeveiliging
€
556,24
Cursussen/vrijwilligersactiviteiten
€
86,00
Huur Willem III-straat 131b
€
5.638,20
Herinrichting 1 etage
€
34.122,00
TOTAAL
€
53.937,47
Rente spaarrekeningen e
Uit reservering herinrichting 1 et.
e
TOTAAL
€
53.937,47
10
