STICHTING VRIENDEN VAN OUD GENEMUIDEN
Jaarverslag 2014
Meest in het oog springende hoogtepunten voor de Stichting in 2014 waren wel de naamswijziging van Oudheidkamer in Historisch Centrum Genemuiden, de aanpassing en vernieuwing van het oorlogsmonument in het Springerpark en de succesvolle deelname van onderdelen van de Stichting aan Eikoerei op 20 september 2014. Daarmee komen we bij het doel van dit jaarverslag. Wat is er in 2014 allemaal gedaan? Op basis van de notulen en de bijdragen van aanspreekpunten van de werkgroepen, kunnen we de conclusie trekken dat er ook in 2014 weer veel is gebeurd. Het bestuur van de Stichting bestond ook in 2014 uit de volgende personen: Sijm van Lente, voorzitter, Andres Post, secretaris, Gezien Westhoff, penningmeester, Diny Eenkhoorn, bestuurslid en Co Mateboer, bestuurslid. Het bestuur heeft in het afgelopen jaar niet afzonderlijk als bestuur vergaderd. De meeste zaken werden besproken in het ledencontact met de rest van de medewerkers of door middel van e-mail. Na de nieuwjaarsvisite op 10 januari is er in 2014 nog 4 keer een ledencontact gehouden. Ook is er één keer een vergadering geweest voor de aanspreekpunten van de werkgroepen. Dit was één van de veranderingen in het reilen en zeilen van de Stichting, die vrijwilligers en bestuur in 2013 bedacht hebben: er zouden minder ledencontacten zijn voor alle vrijwilligers, er zouden naast het ledencontact nog vergaderingen komen van de aanspreekpunten van de werkgroepen en voor de rest zou alles afgedaan worden in de werkgroepen zelf. Deze verandering is vooralsnog helaas geen succes gebleken. Op de vergadering voor de aanspreekpunten in maart kwamen maar weinig aanspreekpunten opdagen. Verder hadden sommige gewone medewerkers gedacht dat er toen sprake was van een regulier ledencontact. Het bestuur heeft vervolgens besloten om geen verdere bijeenkomsten met de aanspreekpunten te organiseren en gewoon te concentreren op de reguliere ledencontacten. Helaas kenden deze reguliere ledencontacten ook maar een matige en wisselende opkomst. Dit is niet voordelig voor een stabiele nieuwsoverdracht en gedachtenwisseling met elkaar en het samenstellen van roosters, etc. Het bestuur heeft overigens niet het gevoel dat er behoefte bestaat aan een uitbreiding van het aantal ledencontacten. Eén keer per jaar wordt – naast de nieuwjaarsvisite – nog een activiteit georganiseerd ter versterking van het ‘wij-gevoel’. Omdat het aantal deelnemers 1
aan de gebruikelijke reisjes naar musea buiten Genemuiden de laatste jaren zienderogen afnam, werd besloten om weer eens een keer naar de chinees in Genemuiden te gaan. Deze activiteit, die plaats had op 29 november, viel – gelet op het aantal deelnemers – letterlijk en figuurlijk in de smaak bij de deelnemers. De activiteiten waarmee de Stichting naar buiten treedt, rusten op vier pijlers, te weten: 1. het Historisch Centrum Genemuiden; 2. de werkgroep ‘Genealogie’; 3. de werkgroep ‘Klederdracht’, en 4. de Taelkrink. Richten we ons eerst op de pijler ‘Historisch Centrum Genemuiden’. Een hele belangrijke verandering betreft de wijziging van de benaming ‘Oudheidkamer’ in ‘Historisch Centrum Genemuiden’ per 1 april. Deze verandering vloeit ook voort uit de brainstormsessie tussen bestuur en medewerkers in 2013 over de toekomst van de Stichting. Met de naam ‘Historisch Centrum Genemuiden’ komt beter tot uitdrukking wat er allemaal te beleven valt in het pand Hoek 27: niet alleen maar expositie van voorwerpen maar ook vraagbaak voor vragen over de geschiedenis van Genemuiden, stamboomonderzoek, beginen eindpunt van activiteiten en werkruimte van de verschillende werkgroepen van de Stichting. 52 keer heeft het Historisch Centrum Genemuiden haar deuren geopend voor publiek: 51 zaterdagmiddagen en 1 dinsdag (de Biestemærk). Op de reguliere zaterdagmiddagen is de opkomst helaas bepaald niet hoog te noemen. Publiek komt met name tijdens de Biestemærk en meer nog tijdens Genemusiment/Eikoerei. Het wordt ook steeds moeilijker om een sluitend rooster van dienst te krijgen voor de openingen op de zaterdagmiddagen. We hebben te maken met een sterke vergrijzing onder de medewerkers en er komen nauwelijks tot geen nieuwe vrijwilligers bij, en zeker geen mensen die zitting willen hebben op de zaterdagmiddag. Wat wel positief te noemen is in dit verband is dat er in 2014 11 groepen een rondleiding hebben gehad door het Historisch Centrum Genemuiden, merendeel schoolklassen, maar ook een campinggroep en een afvaardiging van een vrouwenvereniging van Heino. Ook in 2014 is het de werkgroep ‘Oud Nieuws’ weer gelukt om drie afleveringen van Oud Nieuws, met een gevarieerd aanbod aan onderwerpen, te maken en te bezorgen bij de ruim 1200 donateurs. Helaas moest het redactieteam na het meinummer afscheid nemen van de hoofdredacteur. Redactielid Andres Post is vervolgens ‘adje interim’ voor het hoofdredacteurschap geworden. Voor het nummer van januari 2015 is een beperkte wijziging van de vormgeving van Oud Nieuws doorgevoerd. Eigenlijk betreft het geen echte wijziging: het is een terugkeer tot de vormgeving, die in 2008 door de toenmalig hoofdredacteur is uitgedacht. Op 7 februari 2014 is in de Meente een Olde Oavmd over de Fondsen en de Grootburgerij gehouden. Medewerkers van het Historisch Centrum Genemuiden en medewerkers van de Taelkrink hebben hiervoor bijdragen in de vorm van 2
verhalen en historische overzichten gemaakt. Hoewel de opkomst niet overweldigend was, zoals de vorige Olde Oavmd, vielen met name de beeldende verhalen van de Taelkrink erg in de smaak. Op 1 mei 2014 hebben twee groepen kinderen de luiemotte-traditie in stand gehouden. Burgemeester Bilder verzorgde, bijgestaan door een enthousiaste jury, wederom de prijsuitreiking. Na de prijsuitreiking hebben de luiemottes een bezoek gebracht aan De Meente. Op 4 mei 2014 werd onder grote belangstelling van nabestaanden van oorlogsslachtoffers een nieuw oorlogsmonument in het Springerpark onthuld. Met behulp van financiële bijdragen van de gemeente, het Provisoorfonds en een positieve grondhouding van andere actoren, zoals Prestige en steenhouwerij Van Ommen uit Kampen, heeft een werkgroepje van de Stichting de vernieuwing en aanpassing van dit oorlogsmonument ter hand genomen. Het aantal namen van Gaellemuniger oorlogsslachtoffers op het oorlogsmonument is flink uitgebreid waarmee recht wordt gedaan aan deze personen en hun nabestaanden. Helaas werd deze activiteit overschaduwd door een nare rel, die in de media breed werd uitgemeten. Als gevolg van deze rel heeft een medewerker helaas aanleiding gezien om te stoppen met al zijn werkzaamheden voor de Stichting. In de maanden mei en juni heeft het Historisch Centrum Genemuiden op de zaterdagmiddagen telkens keer een activiteit georganiseerd: een stadswandeling, films kijken, kinderspelen en een speurtocht. De activiteiten konden in de maand mei – mede als gevolg van het slechte weer – rekenen op een matige belangstelling. In de maand juni was de opkomst verheugend en reden om daar in 2015 een vervolg aan te geven. Op 22 mei heeft burgemeester Bilder de oude petroleumkelders heropend. Deze waren onder leiding van de Stichting Promotie Genemuiden zodanig opgeknapt en heringericht dat de drie Genemuider musea (Stoomgemaal, Tapijtmuseum en Historisch Centrum Genemuiden) zich daarin konden presenteren door middel van tekst, afbeeldingen en voorwerpen en zo bezoekers van de stad over de streep trekken om een bezoek te brengen aan één van deze musea. Tijdens Eikoerei op 20 september vormde ook het Historisch Centrum Genemuiden het decor van activiteiten: er werd een wedstrijd ‘wasgoed in de kniepliende kniepm’ gehouden, in de documentatieruimte kon de film over de ramp met de veerpont worden bekeken en het klapstuk vormde wel het ingerichte schooltje op de bovenverdieping van het Historisch Centrum Genemuiden, waar op een ouderwetse manier lesgegeven werd door een in oude dracht gestoken vrijwilliger. Al deze activiteiten vielen in de smaak bij het publiek. Tot slot nog melding van enige bijzondere voorwerpen, die in de loop van 2014 bij het Historisch Centrum Genemuiden zijn ingebracht: diverse oude ansichtkaarten als aanvulling op de collectie van de Stichting, overgenomen van onze voorzitter uit een door hem aangekochte grote ansichtkaartenverzameling over Genemuiden. Andere ansichtkaarten die ‘dubbel’ waren, zijn voor een groot deel verkocht op de Biestemærk. 3
diverse oude voorwerpen, boeken en fraaie klederdrachtstukken, afkomstig van Bertus Klasen. het archief van de feestcommissie, belast met het organiseren van een volksfeest ter gelegenheid van de inhuldiging van koningin Wilhelmina in 1898, afkomstig van nabestaanden van notaris Willem Jan Jonkers. In dit archief zaten ook fraaie, oude foto’s, die nieuw licht hebben geworpen op de herkomst van een oud vaandel op de bovenverdieping van het Historisch Centrum Genemuiden.
Wat de werkgroep ‘Klederdracht’ betreft, kan het volgende gemeld worden over de activiteiten in 2014. Op 14 februari heeft een groep van 14 personen een gevarieerde klederdrachtshow gegeven in de Meente. Het programma bestond uit twee delen: vóór de pauze de klederdrachtshow en na de pauze werd een dialectverhaal verteld en werd een dvd over kinderspelen afgedraaid. Op 9 oktober hebben drie leden van de werkgroep ‘Klederdracht’ een bezoek gebracht aan de Eben Haezer-school. De leerlingen van deze school konden diverse workshops volgen, waaronder een workshop over Oudhollandse kinderspelen, gegeven door de dames van de werkgroep. Na het bekijken van de dvd over Oudhollandse kinderspelen, werd de aldus opgedane kennis op het schoolplein in praktijk gebracht. Er werden diverse kinderspelen ten uitvoer gebracht. Ook was er voor leerlingen gelegenheid om ‘Ot-en-Sien-kleding’ aan te trekken. Dit werd erg leuk gevonden. Voor het overige hebben de dames van de werkgroep op vaste woensdagmiddagen in het Historisch Centrum Genemuiden allerlei werkzaamheden uitgevoerd, waaronder het fatsoeneren van klederdracht maar ook opruimwerkzaamheden. De werkgroep ‘Genealogie’ heeft in 2014 weinig activiteiten ontplooid. Na het overlijden van een werkgroeplid in november 2013, overleed in maart van 2014 een ander werkgroeplid. De werkgroep is in 2014 niet als groep bij elkaar gekomen. Het papieren stamboomarchief van één van de genoemde leden is opgehaald en uitgezocht. Het resultaat is in mappen opgeborgen in de documentatieruimte. Geprobeerd wordt ook het digitale stamboomarchief in het bezit van de Stichting te krijgen. Vanwege andere werkzaamheden binnen de Stichting is vooralsnog gestopt met het maken van genealogische bijdragen voor Oud Nieuws. Vanuit de ‘bevolking’ kwamen sporadisch genealogische vragen, met name via onze website. Deze zijn naar beste kunnen beantwoord met behulp van de beschikbare genealogische bronnen. In het nieuwe jaar zal bezien moeten worden op welke wijze de werkgroep ‘Genealogie’ een verdere en bovenal zinvolle invulling kan geven aan haar activiteiten, mede gelet op de bestaande mogelijkheden om via het internet genealogische informatie te krijgen. Wellicht dat de werkgroep zich meer moet gaan richten op het bieden van informatie over de aanwezigheid en beschikbaarheid van papieren en digitale bronnen waaruit genealogische gegevens kunnen worden gehaald. Dan is het nu tijd om de activiteiten van de Taelkrink in 2014 voor het voetlicht te brengen. De Taelkrink bestaat nog uit 7 personen. Van deze 7 heeft er één om gezondheidsredenen aangegeven niet meer met de reguliere activiteiten mee te doen. 4
Zes actieve leden dus: dat houdt niet over, gezien de activiteiten die elke keer weer ontplooid moeten worden. Desondanks is er het afgelopen jaar weer veel werk verzet. Op 14 en 21 januari spraken de Taelkrinkers hun verhalen en gedichten in voor de CBO. Elke maand zendt de CBO een streektaalprogramma uit: ‘De Kniepliende’, en twee keer per jaar spreken de Taelkrinkers dan weer nieuwe verhalen en gedichten in ten behoeve van dit programma. Als de bijdragen van een overleden vrijwilliger ‘op’ zijn, zal die vervangen worden door een rubriek ‘Gerak en Gerei’, gebaseerd op de gedichtjes in de Stadskoerier. Op 7 februari vond de Olde Oavmd over de Fondsen en de Grootburgerij plaats. Vier Taelkrinkers schreven voor deze gelegenheid een verhaal of gedicht. Op 12 februari trad de Taelkrink op voor een vrouwenvereniging in Kamperveen met het beproefde programma ‘De boek op de lieste’. De uitvoering viel, zoals gewoonlijk, letterlijk en figuurlijk, goed in de smaak. Op 14 maart was het weer ‘Veurleezn op Zolder’: de jaarlijkse grote activiteit van de Taelkrink. Ook deze keer was de zaal tot de laatste stoel bezet, sterker nog: er moesten stoelen bijgezet worden. De verhalen vielen erg in de smaak en maar liefst 7 personen maakten gebruik van het open podium. Eind juni waren er weer opnames voor de CBO, voor het tweede halfjaar van het dialectprogramma ‘De Kniepliende’ en op 23 juni sloot de Taelkrink het seizoen af met ‘Skrievm op locatie’. Deze keer zaten de Taelkrinkers aan de Goot, de Geute, te schrijven en dat gaf weer inspiratie tot mooie verhalen en gedichten. Op 11 september verzorgde de Taelkrink weer een optreden, deze keer in Kampen. Weer werd het eetprogramma gebracht en Passage Kampen genoot er met volle teugen van. Eind september was het dan zover. Al vroeg in het jaar is de Taelkrink begonnen met de voorbereidingen voor het streektaalfestival Eikoerei, op 19 en 20 september 2014. Er werden woorden verzameld voor de verkiezing van ‘Et mooiste Gællemuniger woord’, er werd een ‘Meinsn van Veurbi-j-route’ voorbereid, er werd druk gewerkt aan de streektaalavond op vrijdag 19 september, er moesten voorlezers worden georganiseerd en natuurlijk moesten ook de psalmen en gezangen voor ‘Zingend noar de Zundag’ weer vertaald worden. Al met al had de Taelkrink daar in het voorjaar en de zomer de handen vol aan, maar het resultaat mocht er wezen. Op 19 september werd het festival geopend in het Hervormd Centrum met de streektaalavond, georganiseerd door de Taelkrink. Een kleine 200 aanwezigen, waaronder het voltallige college van B en W, kwamen hier op af. Het zingen van oude Gællemuniger liedjes (onder begeleiding van Wout Bekendam en Jan Last), het spel ‘Kiekn wat aa’j zaegn’ en natuurlijk de verkiezing van het allermooiste Gællemuniger woord: het viel allemaal in de smaak. Uiteindelijk bleek ‘Veralderierd’ het mooiste Gællemuniger woord te wezen.
5
Ook de volgende dag was de Taelkrink druk met Eikoerei: twee keer werd de ‘Meinsn van Veurbi-j-route’ gelopen, waarbij aan het slot Jenne Brem ten tonele verscheen. Op 21 oktober stonden de Taelkrinkers, bijgestaan door andere medewerkers van het Historisch Centrum Genemuiden, weer met een kraam op de Biestemærk. De oude ansichtkaarten gingen, zeker in het begin, gretig van de hand. Anders lag het met de dialectbundels, die toch echt tegen bodemprijzen aangeboden werden! Het hele jaar door is de Taelkrink bezig met de wekelijkse rubriek in de Stadskoerier: Gerak en Gerei. Daarin wordt elke week een gedichtje gepubliceerd (met foto) over een voorwerp met een mooie Gællemuniger benaming. Ook de CBO blijft de aandacht vragen: binnenkort zijn er weer opnames voor het eerste halfjaar van 2015. En de Taelkrink heeft een verhalenwedstrijd uitgeschreven rond het woord: ‘Veralderierd’. Toekomstplannen zijn er ook: de Taelkrink wil het hoe en waarom van het ‘Oeks proaten’ uitzoeken. Sommige Gællemunigers deden dat vroeger. En misschien moet er ook nog wat meer gebeuren rond het woord ‘Veralderierd’. Kortom: de Taelkrink heeft zich niet verveeld in 2014 en zal dat ook in 2015 niet doen! Uit het voorgaande blijkt al weer dat er weer hard gewerkt wordt aan plannen voor 2015. Dat gebeurt ook op andere fronten: het maken van een expositie over de visserij en een werkgroep is bezig met het uitwerken van een programma om het 40-jarig bestaan van de Stichting in 2015 te vieren. Maar voor dit alles geldt – en dat blijkt maar weer uit alle gebeurtenissen in de wereld om ons heen en in Genemuiden in 2014 en in het nog prille 2015! - Deo Volente = Zo de Heere wil en wij leven. Laten we hopen en bidden dat het jaar 2015 een goed en gezegend jaar mag worden voor onze Stichting!
6
