DE SPORT LOOPT ACHTER

update coc update maart 2004 3 e jaargang nr. 1

Erica Terpstra & Harry van Raaij

ROLMODELLEN

DE SPORT LOOPT ACHTER ADOPTIE

door homoparen Homorechten zijn

MENSENRECHTEN TAS

voor vrijwilligers én professionals

INHOUD

coc update maart 2004 © 2004

| kwartaalblad van COC Nederland | 3 e jaargang nr. 1

COLOFON Redactie Reinie van Goor (hoofd- en eindredactie) | Erik Feenstra | René van Soeren | Demian Stokebrand

ADOPTIE BLIJ MET BUSH EN PAUS D

Foto Jan Carel Warffemius

e uitspraak van het Vaticaan waarin politici opgeroepen worden zich te verzetten tegen openstelling van het huwelijk voor paren van gelijk geslacht, riep verontwaardiging op. De katholieke politici in Nederland distantieerden zich uitdrukkelijk. In zijn State of the Union, eind januari, zei president Bush dat hij desnoods de grondwet zou aanpassen om te voorkomen dat het burgerlijk huwelijk zou worden opengesteld voor homoseksuelen. De homobeweging en gelukkig ook vele anderen, hebben op deze uitspraken met verontwaardiging gereageerd. Mij werd regelmatig gevraagd wat het COC tegen die uitspraken gaat doen. Natuurlijk zullen we laten weten wat we er van vinden maar eigenlijk vind ik deze uitspraken signalen van het succes van de homo-emancipatie, wereldwijd. Dat klinkt gek maar hoe meer aandacht wij vragen voor werkelijk gelijke rechten in alle sectoren van de samenleving, hoe groter de tegenkrachten worden. Elke emancipatie beweging moet opboksen tegen de gevestigde, conservatieve krachten. Het lijkt er op dat met name de openstelling van het burgerlijk huwelijk een ijkpunt wordt in de homo-emancipatie in de wereld. Nederland ging voorop in die strijd en het is een voorbeeld geworden voor homobewegingen overal ter wereld. En met succes. Op het allerhoogste niveau in de kerk en in de politiek in de VS is het doorgedrongen: de beweging is succesvol en de steun voor werkelijke gelijkberechtiging van homoseksuelen groeit gestaag. Daarom wordt zwaar geschut in stelling gebracht. Bush besteedt er aandacht aan in zijn belangrijkste toespraak van het jaar. De paus laat in de Congregatie voor de geloofsleer een stuk uitbrengen met vergaande stellingname. Waarom zouden ze dat doen als de kans op gelijke rechten gering was.

2 |

COC

update |

MAART 2004

Aan dit nummer werkten mee Peter Dankmeijer | Maurice Driessens | Kim Heerema | André Narold | Linette Raven |

Rolmodellen

Judith Schuyf | Caspar Signet |

DE SPORT LOOPT ACHTER

Jos Tomas | Andrea Vogelzanger | Jan Carel Warffemius | Kees

6

Wagenaars Vormgeving Hammink Design Amsterdam www.hammink.biz

Homorechten zijn

Druk, distributie en sponsoring

10

MENSENRECHTEN

PlantijnCasparie Zwolle tel: 038-4670070 Oplage: 9.500 | ISSN nr. 1569-4461 Redactieadres

TAS

voor vrijwilligers én professionals

Daarom, hoe meer weerstand van de gevestigde orde tegen gelijke rechten voor homo’s, lesbo’s en biseksuelen, hoe succesvoller de emancipatie beweging is. Henk Beerten, voorzitter

3

door homoparen

12

Postbus 3836 | 1001 AP Amsterdam

Verder in dit nummer:

tel: 020-6234596 | fax: 020-6267795

Our Site

4

[email protected] | www.coc.nl

Terug naar het begin

9

slechthorenden 020-6207541

Roze Domeinen

11

COC onder de loep

12

Lesbische seks

13

Vrolijke Scholen Campagne

14

Adressen

15

Brieven

16

teksttelefoon voor doven en

Volgend nummer verschijnt 1 juni 2004 (deadline 28 april 2004) Foto cover Linette Raven

Reacties, ideeën en suggesties kunt u sturen naar [email protected] of postbus 3836, 1001 AP Amsterdam.

ADOPTIE N

a de openstelling van het huwelijk voor partners van gelijk geslacht in april 2001, is er rond adoptieregelgeving eveneens een en ander veranderd. Een stel dat trouwt, of zich als partners laat registreren, krijgt sinds januari 2002 automatisch het gezag over de biologische kinderen van één van hen, of de kinderen die binnen die relatie geboren worden. De partner kan ook het ouderschap verkrijgen. Daar is echter de voorwaarde aan verbonden dat deze een jaar aantoonbaar in het gezin aanwezig is. Voor een niet-gehuwde partner is dat drie jaar. Nieuwe regels

Maar in de nabije toekomst zullen de regels weer anders zijn. Eind vorig jaar stemde een meerderheid van de Tweede Kamer (PvdA, VVD) in met een motie van Van der Laan (D66) om adoptie van buitenlandse kinderen door homoparen Foto Jan Carel Warffemius

Adoptie door homoparen Volgens de Nederlandse overheid is adoptie van een buitenlands kind door een homoseksueel paar niet mogelijk. Als reden wordt aangevoerd dat landen die kinderen ter adoptie afstaan dan geen kinderen meer naar Nederland laten gaan. De wetgeving rond adoptie biedt gelukkig nog andere mogelijkheden. Zo maakt de wet het sinds 1998 alleenstaanden mogelijk een kind te adopteren. Van deze mogelijkheid maken ook homokoppels - mannen- én vrouwenparen - gebruik: één van beiden adopteert in eerste instantie het kind. De helft van de geïnteresseerden in adoptie bestaat uit vrouwen.

mogelijk te maken. Beide partners kunnen dan tegelijkertijd een kind adopteren. Meer dan Gewenst is de werkgroep van het COC die zich bezighoudt met homoseksueel ouderschap. Cor Luyten bestiert de werkgroep Adoptie. Hij is zeer blij dat deze motie aangenomen is. Luyten: ‘Het geeft aan dat politiek Den Haag zich er bewust van is dat homoseksuelen goede (adoptief)ouders kunnen zijn, en dat ze zich realiseren

dat het in het belang van het kind is dat beide partners het kind zo snel mogelijk kunnen adopteren.’ Procedure

Een adoptieprocedure is in principe voor iedereen gelijk: je schrijft je in bij de Stichting Adoptievoorziening of bij het ministerie van justitie. Na twee jaar wordt een aspirant-ouder door de Stichting Adoptievoorziening uitgenodigd voor een voorlichtingsbijeenkomst, waarna een gezinsonderzoek volgt. Dan is het tijd om je in te schrijven bij een van de Nederlandse adoptiebureaus (vergunninghouders). Echter vanaf dit moment adviseert Adoptinfo homo’s een andere weg. Luyten: ‘Voor alleenstaanden zijn de mogelijkheden bij adoptiebureaus beperkt. De meeste landen hebben een voorkeur voor getrouwde stellen. Een homostel maakt helemaal geen kans: landen waarmee Nederlandse adoptiebureaus samenwerken zien homoseksualiteit als een ziekte of een misdaad en laten hun kinderen daar niet heengaan, waardoor zijn homostellen onbemiddelbaar zijn.’ Zelfdoen

Daarom adviseert de organisatie het ‘zelfdoen’ en verwijst hiervoor naar de Belangenvereniging Zelfdoeners in Adoptie (BZA). Zelfdoeners maken gebruik van persoonlijke contacten in het land van adoptie. Dat kan een adoptiebureau zijn, een advocaat, een kindertehuis of zelfs een klooster. Zelfdoeners kunnen bovendien voor andere landen kiezen dan de landen waarmee de vergunninghouders werken. De Verenigde Staten accepteren

doorgaans wel adoptie door homo’s en Zuid-Afrika stelt zich ook positief op. Na de wetswijziging zullen de regels in Nederland dus anders zijn. Maar of de landen die nu weigeren kinderen aan homo’s af te staan, er dan anders over zullen denken is nog maar de vraag. ‘Hier ligt nog een schone taak voor de Nederlandse adoptie organisaties,’ aldus Luyten en hij heeft nog een paar nuttige tips: als je nadenkt over adoptie schrijf je dan zo snel mogelijk in. Daarna heb tijd te over om te bedenken hoe je wilt adopteren en het ouderschap wilt vormgeven. Laat je niet ontmoedigen door negatieve berichtgeving want de mogelijkheden zijn er zeker.  Reinie van Goor

Adoptinfo Adoptinfo informeert over adoptie en het adoptieproces, ondersteunt hun leden en zet veranderingen in gang door contacten met politiek en tal van adoptie-instanties. Adoptinfo organiseert twee maal per jaar een bijeenkomst. De eerstkomende is op 25 april aanstaande. www.homo-ouders.nl www.zelfdoenersinadoptie.nl en www.coc.nl/meerdangewenst

Informatie Meer dan Gewenst organiseert ook in 2004 op een aantal zaterdagen een landelijke informatieve borrel voor (wens)ouders: 13 maart; 12 juni; 18 september en 11 december. Info: www.coc.nl/ meerdangewenst

COC

update |

MAART 2004

| 3

OUR SITE

 Demian Stokebrand

lichtingsgroep van COC Midden-Nederland. Samen met vriend en poes woont hij in Lunetten.

Seks voor de wedstrijd

Waarom ben je lid geworden van een

Afgelopen Valentijnsdag organi-

vijftig man in trek. Sportief hoef je

aparte ‘homo’sportclub?

seerde COC Amsterdam voor het

er niet voor te zijn, blijkt bij navraag.

‘Je leert in één keer een hoop mensen kennen.Voor mij is volleyballen bij VLERK een makkelijke manier om met homo’s om te gaan. Zo houd ik mijn homosociale leven intact, naast mijn drukke baan en studie. Bovendien, sporten bij een club, speciaal voor homo’s, is toch heel gewoon; er is immers ook een EO-jongerendag of een club voor vogelliefhebbers? Mensen zoeken gelijkgestemden op.’

eerst een fetisjfeest waarin sport-

John, eigenaar van The Queens

kleding centraal stond. Naast een

Head: ‘Het is eerder vergelijkbaar

voorliefde bij homo’s voor leer,

met een liefde voor leer of rubber.’

kwam er steeds meer vraag naar

Bezoekers hebben doorgaans een

feesten in sportsoutfits . De sports-

voorkeur voor een bepaald merk.

wearfetishparty van COC Amsterdam

John: ‘Het merendeel loopt rond in

lijkt de nieuwe trend te bevestigen.

Adidas kleding,’ alvast een tip voor

In het Vagevuur in Eindhoven or-

mensen die niet uit de toon willen

ganiseert Score FC al geruime tijd

vallen. De aanstaande sportswear-

seksfeesten rond dit thema. Ook

party in The Queens Head is op 6

in The Queens Head in Amsterdam

maart. Info: www.cocamsterdam.nl/

zijn de sportswearparty’s met een

sportswear, www.queenshead.nl,

bezoekersaantal van zo’n veertig tot

www.vagevuur.com

Heerst er een andere sfeer bij VLERK?

VLERK ‘Ik blijf nét zo lang ‘homo’sporten totdat niemand meer vraagt waarom’. Dat zegt Maarten Jongeneelen (34). Hij is lid van homovolleybalvereniging VLERK (Vlechten Los En Rennen Kreng) in Utrecht.

Kennistest:

VLERK telt zo’n 35 leden verdeeld over drie teams die gedurende de wintermaanden deelnemen aan een aparte Benelux homocompetitie. Eén

4 |

COC

update |

‘Ja, de sfeer is anders. Die is voor mij als ‘homo’ meer ontspannen. Je kan helemaal jezelf zijn. Homo’s passen zich binnen een heteroteam dikwijls aan. Het is lekker om bijvoorbeeld na een misgeslagen bal ongelofelijk te gaan miepen. Dit deel van mij kan ik binnen een homosportvereniging uiten. We hebben net zoveel ruzies en plezier in het spel als bij een willekeurige volleybalvereniging. VLERK doet ook mee aan internationale homovolleybaltoernooien. Daar is de sfeer op en top roze.

MAART 2004

team staat ingeschreven in de reguliere competitie. Maarten verzorgt af en toe de volleybaltraining voor VLERK en was tot voor kort actief binnen de voor-

Waar komt tijgertje vandaan? antwoord op pagina 5

Voor mij is dat een meerwaarde. Vaak eindigt een toernooi met een feest waarin typisch roze zaken spelen: een travoact, een ‘het mooiste kontje’verkiezing. Daar zie ik me niet aan meedoen met heteroteamgenoten’ Was je als kind al sportief?

‘Ik heb vroeger veel getennist, gebasketbald en natuurlijk gevolleybald. Rond mijn zestiende ben ik met sporten gestopt. Ik ontdekte dat ik homo was en ging op zoek naar mensen met wie ik me kon identificeren. Die vond ik niet bij een ‘gewone’ sportvereniging. Naast het spelen gaat daar het gesprek vaak over meisjes versieren en bier drinken. Ik haakte af. Volgens mij gebeurt dat vaker onder homo’s. De gemiddelde

leeftijd ligt bij een homosportvereniging sowieso rond de dertig. Homojongeren duiken liever het nachtleven in.’ Is een homosportvereniging goed voor de homo-emancipatie?

‘In 2002 heb ik meegedaan aan de Gay Games in Sydney. Een deel van mijn deelnemersbijdrage is besteed aan het financieel ondersteunen van homosporters uit de Pacific. Het gevoel en de sfeer tijdens de Gay Games waren fantastisch en dragen zeker bij aan de homo-emancipatie. Wij als homovolleybalclub daarentegen zijn meer bezig met het spelen van competitie. Misschien is het een idee om heteroclubs op ons toernooi uit te nodigen?’ www.go.to/vlerk

OUR SITE

Homo’s versus hetero’s Het wordt vaak gezegd: homo’s houden niet van sport. Of dit ook waar is valt te betwijfelen. Uit het rapport Het gaat om de sport van het W.J.H. Mulier instituut blijkt dat homomannen het afgelopen jaar iets minder aan sport deden (63 procent) dan heteromannen (69 procent). Bij lesbiennes ligt dit percentage op 72 procent, tegenover een iets lagere sportdeelname van heterovrouwen (70 procent). Zowel bij homoseksuele mannen en vrouwen is er dus nauwelijks een kwantitatief verschil in sportdeelname met heteroseksuelen. Hetzelfde rapport laat zien dat homo’s en lesbo’s wel anders sporten: teamsporten zijn minder populair onder homomannen. Ze sporten liever in commercieel verband zoals in de sportschool. Motief: homomannen willen een slanke lijn en een gespierd bovenlichaam. Misschien is het toch waar dat homomannen er beter uitzien. Lesbische vrouwen vinden presteren in de sport belangrijker dan heterovrouwen. Teamsporten zijn onder lesbo’s juist wel in trek. Ze zwemmen iets minder, zitten vaker op de (race)fiets en doen meer aan zogenaamde cafésporten: darts, biljart/pool.

Kennistest: ‘Tijgertje’ Tijgertje is de naam van een homo/ lesbosportclub uit Amsterdam. In 1982 begon men hier met het geven van zelfverdedigingcursussen. Aanleiding was een incident op de Roze Zaterdag in Amersfoort, waar homo’s en lesbo’s door potenrammers in elkaar werden geslagen. Aanvankelijk heette Tijgertje KARAC, een samenstelling van Karate en COC. De cursussen werden namelijk gegeven door een karateleraar. Het COC stond garant voor de huur van de sportzaal.

Schoonspringer Greg Louganis

Eurogames per trein Voor iedereen die van plan is af te

medespor(st)ers alvast te leren ken-

reizen naar de Eurogames in München,

nen. In München zullen alle deelnemers

organiseert stichting Homosport Ne-

officieel door een welkomstcomité

derland de Eurogames Express: een

ontvangen worden. Tijdens de terug-

complete trein voor Nederlandse en

weg op zondag 1 augustus wordt de

Belgische sporters en supporters. Deze

Eurogamesvlag van München naar

zal woensdagavond 28 juli na een fees-

Utrecht, de organisator van Eurogames

telijk vertrek uit Utrecht via Eindhoven

2005, gebracht. Trotse medaillewin-

naar München reizen. Terwijl de trein

naars krijgen alle aandacht. Bovendien

doordendert zorgt dj Jobert in een dis-

pasbenoemde voorzitster van NOC*NSF:

reis je goedkoper – kosten 225 euro,

corijtuig voor een spetterend dansfeest.

Erica Terpstra. Tijdens het toernooi is zij

een gewoon kaartje is 252 euro – én

Daarnaast zijn er twee barrijtuigen.

één van de supporters van Team Holland.

gezelliger. Ook een kaartje reserveren?

Onder de treinreizigers bevindt zich de

De treinreis is natuurlijk ideaal om je

www.homosport.info/eurogames

Om meer aandacht op de cursussen te vestigen besloten de deelnemers in 1984 een nieuwe naam te bedenken. Via het favoriete buurjongetje dat de groep altijd begroette met: ‘Hé Tijger!’ kwam men op Tijgertje: een lief beestje, maar als je het te na

What’s in a name?

Een rondgang langs homo/lesbische sportgroepen levert een aantal grappige en originele namen op. Homovolleybalverenigingen hebben vooral het net aangegrepen om zich te onderscheiden van hun heterozusterverenigingen. De volleybalvrouwen uit Zwolle kozen voor de naam Net even anders terwijl de Amsterdamse volleybalclub juist Netzo heet. Ook met het woord poot zijn fraaie combinaties te bedenken, bijvoorbeeld Lange Poten (volleybal) en wandelverenigingen De Potige Dames en Op Hoge Poten. De naam Spetters maakt het wel heel verleidelijk om je aan te melden bij deze zwemvereniging uit Nijmegen. Gay Sportclub Zoete lieve Gerritje uit ’s-Hertogenbosch dankt zijn naam aan de legende over een boerenvrouw die in vroeger tijden naar Den Bosch trok om de marktlui aldaar te beroven. Voorzitster Anja van Hout: ‘In eerste instantie is deze naam gekozen vanwege het liedje: Dat gaat naar Den Bosch toe... Pas later ontdekten we dat die ‘boerenvrouw’ een verklede man was. Toevallig past die naam dus heel goed.’

komt, heeft het wel klauwen! Voor meer informatie: www.tijgertje.nl

COC

update |

MAART 2004

| 5

INTERVIEW

‘ Een voetballer die zegt dat hij homoseksueel is, zal geaccepteerd worden’  Judith Schuyf

6 |

COC

update |

MAART 2004

Foto’s Linette Raven

iedereen het overal volstrekt normaal vindt om uit de kast te komen: in de media en in de politiek en waar al niet, en dat dat ook geaccepteerd wordt. Maar in de sport is dat nog absoluut niet zo. Naast John Blankenstein ken ik niemand die actief is in de sport en homoseksueel is.’ Ook voor de voorzitter van NOC*NSF berust de homoseksualiteit van topsporters eerder op vrolijke speculatie, dan op feitelijke kennis. Beiden zijn ze het erover eens dat een sporter die voor zijn of haar homoseksualiteit uitkomt, niet meteen het hele privé-leven in de openbaarheid hoeft te brengen. Hetero’s moeten dat ook niet doen. Je bent gewoon, en doet dus ook gewoon.

Erica Terpstra is sinds kort voorzitter van NOC*NSF en heeft al eerder laten weten ook de homosport een warm hart toe te dragen. Harry van Raaij is voorzitter van PSV. Twee recente uitspraken laten zien dat er juist rondom voetbal en homoseksualiteit het nodige speelt. Directeur betaald voetbal van de KNVB Henk Kessler wees een aanbod van het COC om trainers en kader voor te lichten over homoseksualiteit van de hand: homoseksualiteit is geen issue. Extra aandacht is niet nodig. En uit een enquête onder profvoetballers in het blad Johan bleek dat één op de vijf voetbalprofs vindt dat er in de voetbalwereld geen plaats is voor homo’s.

V

an Raaij is het in principe eens met Kessler. Het probleem ligt in het feit dat de infrastructuur in het voetbal niet ingericht is op de aanwezigheid van homoseksuelen. Dat speelt vooral in het betaald voetbal, waar mensen vaak lang met elkaar op trainingskamp gaan. ‘De hele infrastructuur gaat er bij voetbal vanuit dat je allemaal dezelfde seksuele geaardheid hebt. Een voorbeeld: bij een toernooi slaap je met je tweeën op een kamer. Het gaat niet alleen om de homoseksuele voetballer, maar ook om de andere partij. Die kan thuis een echtgenote met kinderen hebben, dus met die gevoelens moet je rekening houden. Een homoseksuele speler moet hét in de club vertellen. Wanneer iedereen er van op de hoogte is, kan je maatregelen nemen in de organisatie.’ Erica Terpstra lacht: ‘Ik wil er wat aan toevoegen: Dat kan zo zijn zolang het een onbesproken issue is, maar zodra homoseksualiteit een normaal gegeven

is, is ook de kennis over homo’s beter. Dan weet men dat het absoluut niet gevaarlijk is om met iemand die homoseksueel is op één kamer te slapen. Want het is net als met hetero’s: je bent op iemand verliefd, of je bent niet op iemand verliefd. Op het moment dat je niet verliefd bent op je kamergenoot gebeurt er verder helemaal niks en loop je geen van tweeën een risico.’ Rol van clubs

Harry van Raaij: ‘Ik denk niet dat een club actief iets aan bewustwording moet doen. Ik denk dat een voetballer die zegt dat hij homoseksueel is, geaccepteerd zal worden. Als het bekend wordt, dan kun je maatregelen invoeren en dan wordt het automatisch geaccepteerd dat je zó bent. Maar er moet altijd een eerste zijn die het zegt, dan komt er vanzelf een tweede en een derde.’ Erica Terpstra: ‘Je moet rolmodellen hebben. En het is een opvallend feit dat

Cursussen

‘Iedereen komt overal uit de kast: in de media, in de politiek en waar al niet (…) maar in de sport is dat nog absoluut niet zo’

Van Raaij: De trainerscursussen die het COC aangeboden heeft, vind ik een goed idee. Primair voor trainers. Die gaan met de jongens om, die moeten acceptatie en begrip kweken. De opleiding betaald voetbal zou daar aandacht aan moeten geven. In de amateursector ligt het veel makkelijker. De amateurs komen maar voor korte tijd bij elkaar, die trainen een potje, die spelen een potje en gaan dan weer naar huis. Bij het betaald voetbal is het veel intensiever.’ Erica Terpstra vindt zulke cursussen ook van belang voor sportbesturen, voor de kadervorming. ‘Je moet het niet overdrijven, maar er wel aandacht aan besteden. Dat geldt niet alleen voor de topsport, maar ook nadrukkelijk voor de amateursport – en niet alleen bij voetbal maar bij veel meer sporten.’ Omdat

de bonden tot nu toe niet staan te springen om deze cursussen te geven, moet je een overtuigend argument vinden. Argumenten van de ander

Terpstra: ‘Mijn ervaring is dat het alleen maar helpt als je de argumenten van de ander gebruikt. Er ligt nu een rapport op tafel van het Mulier instituut, waar-

Harry van Raaij: ‘De trainerscursussen die het COC aangeboden heeft, vind ik een goed idee, primair voor trainers’

uit blijkt dat er net zoveel homoseksuelen sporten als heteroseksuelen. Maar het overgrote deel sport individueel omdat men zich bij de heteroseksuele sporters en de georganiseerde clubsporten niet thuis voelt. Dan moet je tegen de bonden zeggen: er zijn clubs die leeglopen, wat leden en wat kader betreft. Het is in jullie eigen belang om potentiële homoseksuele leden en kader niet af te stoten. Dan moet je zorgen COC

update |

MAART 2004

| 7

INTERVIEW dat die zich beter thuis voelen. Daarvoor moet je kennis hebben van wat er aan de hand is. Het zou een goede reden zijn om trainers daarop in te laten spelen.’ Van Raaij is het wel met deze redenering eens. Erica Terpstra: ‘Het heeft niet alleen te maken met onbekendheid. Het komt ook omdat sport,

Erica Terpstra: ‘Het feit dat GISAH nu Homosport Nederland heet is een belangrijk signaal’

meer dan waar ook in de maatschappij, te maken heeft met lichamelijkheid, met lichamelijk contact. Dat vinden we vanuit onze calvinistische cultuur al een beetje verdacht. Komt daar homoseksualiteit bij dan is dat extra verdacht. Het is een soort cultuuromslag die we aan het maken zijn en daar heb je rolmodellen voor nodig, mensen die hun nek uit durven steken en zeggen: hier ben ik en accepteer me zoals ik ben. De sport

8 |

COC

update |

MAART 2004

Foto’s Linette Raven | Jan Carel Warffemius

loopt achter op dit gebied. Het feit dat GISAH nu Homosport Nederland heet is een belangrijk signaal. Het is een stukje verder profileren.’

je dat het beste aan kan pakken. Je mag ook nooit iemand weigeren om de reden dat hij seksueel anders geaard is, alleen je moet voorkomen dat hij uitgestoten wordt. Dát is het probleem.’ Erica suggereert dat homo’s en lesbo’s misschien niet allemaal groepsmensen zijn en zich veiliger als individu voelen en daarom niet georganiseerd sporten. Maar op hetzelfde moment herinnert ze zich dat ze als staatssecretaris wel eens naar de opening van een gayvolleybaltoernooi is gegaan. Hup over’t netje speelde tegen Netzo. Als je dát kan, steek je niet alleen verschrikkelijk goed in je vel, maar heb je nog een leuke club ook.’

Agressie

Lichamelijkheid heeft niet alleen met angst voor seksualiteit te maken, maar misschien ook wel met een bepaald soort machogedrag en agressie die jongeren al op het veld van hun vaders aangeleerd krijgen. Het begint al jong. Van Raaij: ‘Ik denk dat dát inherent is aan het vaderschap. Als een vader een zoon heeft die aan sport doet, wordt hij op de een of andere wijze blind en ziet hij alleen maar de prestaties. Ze denken dan nog dat ze allemaal Johan Cruyff worden.’ Erica vindt dat sportbesturen wel degelijk een taak hebben om agressie op het veld te weren: ‘Tegen die ouders zeggen: nog één keer en u komt het veld niet meer op.’ Harry van Raaij vindt dat het tegengaan van zulk gedrag vooral een kwestie van innerlijke beschaving is, óók voor trainers. Hup over’t netje versus Netzo

Sport heeft een belangrijke bindende functie in de maatschappij, daar is iedereen het wel over eens. Het bevorderen van wat sociale cohesie heet, is één van de idealen van NOC*NSF. Van Raaij: ‘Natuurlijk heb je daarvoor verantwoordelijkheid. Daarom is het van groot belang dat coaches dat proces onderkennen en goed managen. Daarom moeten ze ook voorbereid zijn hoe

Eisen

‘Er moet altijd een eerste zijn die het zegt, dan komt er vanzelf een tweede en een derde’

Het COC heeft in de nieuwjaarstoespraak een aantal eisen gesteld om de toegankelijkheid van homoseksualiteit ín de sport te verbeteren. Naast het uitkomen van topsporters (wat beide gespreksgenoten onderschrijven), gaat het vooral over de ondersteuning die NOC*NSF zou kunnen leveren om het probleem bij de bonden aan te kaarten. Daarbij zit echter de brief van mevrouw Ross (staatssecretaris Sport) in de weg. Zij heeft gezegd dat uit het Mulier-rapport blijkt dat homoseksuelen niet minder sporten en de overheid dus verder geen rol hoeft te spelen. Erica: ‘Ik vind dat zeer onterecht. Je hebt een maatschappelijke taak als bewindspersoon. Daar moet je je niet aan onttrekken en die vervolgens dan maar doorschuiven naar andere maatschappelijke organisaties zonder daar dan

ook maar een penny voor uit te trekken. Dus ik vind eigenlijk dat het COC zo’n vraag eerst aan de staatssecretaris moet stellen. Het kan niet zo zijn dat je voor een koopje op de eerste rij zit en het dan nog laat afweten ook. De conclusie naar aanleiding van dat onderzoek is absoluut verkeerd.’ Mevrouw Ross heeft later een brief aan het COC gestuurd waarin zij toezegt om de georganiseerde sport ‘open te stellen’ voor homoseksuele sporters. Erica acht dat loze belofte: ‘Wat betekent dat nu? Is dát nu de oplossing van het maatschappelijk probleem dat veel homosporters zich niet thuis voelen in de georganiseerde sport? Daar moet dus iets aan gedaan worden. Wat NOC*NSF betreft leggen wij, meer dan in het verleden, niet meer een dictaat op aan bonden. We laten weten dat we er zijn voor de bonden. Als er vanuit de KNVB, of welke bond dan ook, een vraag zou komen, om hulp te bieden met een curriculum voor de trainersopleiding, dan willen we daar graag aan meewerken. Maar wij gaan niet zeggen: “Gij zult, dit of dat…” Dat zou niet alleen niet geaccepteerd worden, het is de verkeerde weg. Maar we zullen proberen openingen te maken voor de integratie van homosporters, net als voor gehandicapte sporters. Dat kan niet zonder dat jullie je nek uitsteken.’ Judith Schuyf is sinds 1 februari 2004 voorzitter van Homosport Nederland

Terug naar het begin In 1951 plaatste Jacques Drabbe, zich ‘bewust van zijn ware gevoelens’, een advertentie in de Tuney

Tunes . Tussen de reacties trof hij een folder van het COC. Hij informeerde en besloot een kijkje te gaan nemen bij het C.O.C. in Amsterdam. ‘Ik was doodsbenauwd, omdat er allerlei wilde verhalen over die club de ronde deden: er zou onder meer naakt gedanst worden.’ Het viel allemaal erg mee en Jacques ontmoette Henk, nu al 53 jaar zijn levenspartner. ‘Ik besloot toen ook, dat mijn ouders maar alles moesten weten omdat ik open en eerlijk tegenover iedereen wilde staan. Het sloeg in als een bom maar het verstoorde de familieverhouding niet. Op aandringen van m’n vader ging ik naar de psychiater, maar daar bleek het geen probleem te zijn: “veranderen” hoefde ik niet.’ De ‘enthousiasteling’ werd voorzitter van het C.O.C. Utrecht, en stelde zelfs zijn werfkelder ter beschikking aan aan de vereniging die eerder in de werfkelder(foto) had gezeteld van het huis van de schrijfster Ina Boudier-Bakker.

Foto Jan Carel Warffemius

COC

update |

MAART 2004

| 9

SAMENWERKING

Roze domeinen Het homo-internetwereldje is een rare wereldje. Het internet is vergeven van de homosites. Dat is niets nieuws: iedere homoseksueel met internet zal vast wel eens een rondje gesurft hebben. En iedere homoseksueel zal gezien hebben dat er héél wat sites voor ‘de familie’ zijn.

Het is dan ook geen makkelijke taak om je als website goed te profileren en een vaste bezoekersgroep op te bouwen. Het is een langzaam proces waar je constant aan moet werken. Je hebt een kleine doelgroep en je vist in een vijver waar je moet dringen om een plekje aan de rand te krijgen. Je moet je naam vestigen: mensen moeten weten dat jóuw site de place to be is als het gaat om dát wat jij te bieden hebt. En dat is makkelijker gezegd dan gedaan.

10 |

COC

update |

MAART 2004

Expreszo.nl

Inmiddels ben ik al bijna vijf jaar betrokken bij www.Expreszo.nl/be: de site van het homojongerenmagazine Expreszo, dat weer deel uitmaakt van het COC. Ik begon er in eerste instantie, samen met twee redactrices, als ontwikkelaar: er stond níets op de site, en er moesten dingen bedacht worden om bezoekers te trekken. Van daaruit werd ik webredacteur zonder dat ik eigenlijk wist wat dat in moest houden.

Inmiddels heb ik al een ruime tijd het roer in handen als hoofdredacteur. Expreszo.nl is een site met een turbulente geschiedenis, maar toen Expreszo afgelopen jaar zijn 15-jarig jubileum vierde was ik blij dat ik met een bepaald gevoel terug kon kijken op die geschiedenis. Ooit begon Expreszo.nl als een verlengde van het blad: wat bezorginformatie, info over de organisatie en dat was het. Totdat iemand op het idee kwam om Expreszo.nl uit te breiden tot een onlinemagazine… De rest is onderdeel van die turbulente geschiedenis. Het was voor alle betrokkenen hard werken, maar de resultaten zijn er ook naar. De site is van 5000 bezoeken per maand gegroeid naar 100.000 bezoeken over eenzelfde periode. Ook het werken voor ‘Expreszoweb’ heeft een niveau bereikt waar we vroeger alleen maar van konden dromen. RozeRijk.nl

Zó professioneel dat men bij de omroep NPS mij, als hoofdredacteur van Expreszo, wel geschikt achtte om de eind 2003 opgerichte site

www.RozeRijk.nl te gaan runnen. Geen makkelijke opgave, want waar ik bij Expreszo begon als webredacteur die opdrachten volgde, begin ik nu als De Baas. En het liedje begint van voor af aan. RozeRijk.nl is een vervolg op het radioprogramma dat vroeger op 747AM uitgezonden werd. RozeRijk.nl is nieuw, onbekend en nog láng niet op het niveau (al was het maar qua bezoeken) van Expreszo.nl.

Monument Ruim € 600.000 wil het Duitse parlement steken in de oprichting van een herdenkingsmonument voor de homoseksuele slachtoffers van het Derde Rijk. De Christen-democraten, die in de oppositie zitten, stemden tegen. Ongeveer 50.000 homo’s werden tot misdadigers verklaard. Zo’n 10 à 15.000 van hen belandden in concentratiekampen. Slechts weinigen konden het navertellen. Pas nu is men in Duitsland bereid om ook homo’s slachtoffers van dit misdadige regime te erkennen.

 JT

België Belgische lesbiennes en homo’s kun-

Toch heb ik er zin in. RozeRijk.nl heeft potentie, het is een site die zich zeker zal gaan bewijzen. Ik moest alleen, toen ik nadacht over dit stukje, even lachen. Als iemand mij vijf jaar geleden bij de start van Expreszo.nl verteld had waar het me zou brengen, dan zou ik die persoon hard uitgelachen hebben. Maar zoals ik al zei: het homointernetwereldje is een raar wereldje. En ik persoonlijk ben blij toe.

nen voortaan ook met buitenlanders trouwen. De Belgische wetgeving is onlangs op dit punt bijgesteld. De uitspraak van Kardinaal Joos, een vriend van de paus, dat homo’s seksueel geperverteerden zijn, heeft er toe geleid dat de Belgische homobelangenvereniging, Homoliga, een klacht heeft neergelegd bij het Centrum voor gelijke kansen en voor Racismebestrijding.

Invloed van de Katholieke Kerk Een Deense theologe Lene Sjørop wijst op de groeiende invloed van de Katholieke Kerk op de Europese politiek. Door de uitbreiding van de EU zal deze invloed waarschijnlijk groeien.

 Maurice Driessens

 JT

 JT

OUTSIDE

 met medewerking van Jos Tomas LWIB

Homorechten zijn mensenrechten gerichtheid te bestrijden. Dit leidde enkele jaren geleden tot

Discriminatie op de werkplek

de richtlijn tegen discriminatie in werk en beroep onder meer

Framework Directive is een Europese

Het verdrag van Amsterdam gaf de Europese Unie de wettelijke basis om discriminatie op basis van seksuele

op basis van seksuele gerichtheid.

bepaling om discriminatie op de werkplek tegen te gaan. Eind vorig jaar had deze ingevoerd moeten zijn. Slechts

Toetredende EU-landen moeten deze richtlijn omzetten naar nationale wetgeving. Framework directive, zie artikeltje hiernaast is daar een voorbeeld van. Daarnaast wordt er bij andere landen zoals bijvoorbeeld Zimbabwe en Egypte, waarmee de EU relaties onderhoudt - herhaaldelijk op gewezen, dat zij een eind dienen te maken aan discriminatie en bestraffing van seksuele contacten tussen volwassenen van hetzelfde geslacht. Vorig jaar diende Brazilië in de Mensenrechtencommissie van de VN het voorstel in om bestrijding van discriminatie op basis van seksuele gerichtheid

op te nemen in het mensenrechtenbeleid van de VN. De stemming werd uitgesteld. In maart dit jaar komt het Braziliaanse voorstel opnieuw aan de orde én zit Nederland in deze VN-commissie. Het voorstel bepleit inmiddels ook bestrijding van discriminatie op basis van geslachtsidentiteit op te nemen, een zaak waarover ook het Europese Hof van Justitie zich onlangs nog duidelijk uitsprak. Het COC heeft er op de ILGA-conferentie eind vorig jaar in Manilla mede opaangedrongen dit Braziliaanse voorstel op de wereldagenda te krijgen. Inmiddels zijn wereldwijd allerlei lgbt-

Transseksueel huwelijk Het Europees Hof bepaalde onlangs

Europese Hof stelt dat nationale regels,

dat transseksuelen mogen trouwen.

die transseksuelen de toegang tot het

De uitspraak kwam naar aanleiding

huwelijk verbieden, onverenigbaar zijn

van een rechtszaak van een Engelse

met het Europese recht. Het Europees

verpleegster. Volgens de Britse wet

Hof stuurde de zaak terug naar het

mag zij niet trouwen met haar partner,

Britse gerecht dat de zaak opnieuw

een vrouw die man is geworden en met

moet bekijken. Engelse transseksuelen

wie ze al enkele jaren samenwoont.

kunnen al wel het geslacht op hun

Daardoor heeft ze ook geen recht

geboortecertificaat laten veranderen.

op een nabestaandenpensioen. Het

Bron: GayBelgium.be

drie landen België, Denemarken en Zweden hebben zich daar aan gehouden. Ierland, het Verenigd Koninkrijk en Nederland hebben inmiddels een en ander ingevoerd en hopen binnenkort te voldoen. Andere landen zijn nog maar net begonnen met de wetgeving of schuiven de plannen voor zich uit. Europese afspraken worden dus ook op dit terrein niet nagekomen.  JT

organisaties betrokken en er wordt druk gelobbyd om aan de oorspronkelijke tekst, die helder en duidelijk is, vast te houden en niet in te stemmen met een verwaterde versie waarin seksuele oriëntatie niet expliciet wordt genoemd. Het Europese parlement heeft al laten weten dit Braziliaanse initiatief geheel en al te steunen, mét de aanvullende regelgeving inzake geslachtsidentiteit. Iedereen kan dit Braziliaanse initiatief steunen. Daarom is er een site geopend. Teken deze onlinepetitie: www.brazilianresolution.com en stuur het door aan vrienden.  JT

Afstammingsrecht Minister Donner weigert een door de Tweede Kamer aangenomen motie uit te voeren. De motie stelt voor het afstammingsrecht van kinderen geboren uit een relatie van twee vrouwen gelijk te stellen aan dat van in vergelijkbare situaties geboren kinderen uit een heterostel. Het COC verzoekt de minister dit alsnog te doen. ‘Afstammingsrecht dient de biologische afstamming te volgen,’ aldus de minister van Justitie. Echter iedere man kan, door het (ongeboren) kind van zijn partner te erkennen, ouder worden, ook als hij niet de verwekker is. Duo-moeders kunnen dit niet. Donner hecht aan ‘de rechten van ‘de derde’, de verwek-

ker’. Hij neemt daarbij niet in acht dat de donor, wanneer hij het donorschap aangaat, bewust en vrijwillig afstand doet van zijn rechten (en plichten) ten opzichte van het kind. Tenslotte voert hij aan dat het duo-moederouderschap in het buitenland niet wordt erkend. Het COC vindt zijn bezwaren principieel onjuist en wijst bovendien op de praktische bezwaren. Om het juridisch ouderschap zeker te stellen, rest de duomoeder nu adoptie. Dit is een tijdrovende, emotioneel belastende en kostbare procedure. Ook langdurige onzekerheid over het gezag en onduidelijkheid over de erfrechtelijke positie zijn niet in het belang van het kind. COC

update |

MAART 2004

| 11

INSIDE COC ZUID - LIMBURG

Met 75 vrijwilligers een breed aanbod van activiteiten

heest (25). ‘Als ik naar mezelf kijk, begrijp ik het gewoon niet.’ Toen hij zeven jaar geleden naar Maastricht kwam om te studeren is hij ‘vrij vlot het COC binnengestapt’ om mee te doen met een coming-outgespreksgroep. Daarna wilde hij iets met het COC doen. ‘Er is voor zoveel gestreden, zoveel bereikt, ik vind het jammer dat jongeren daar geen boodschap aan hebben. “Het COC is oubollig,” roepen ze. Maar dat is een leugen die, als we het maar vaak genoeg zeggen, waarheid wordt!’ De agenda

onder de loep Anders dan de naam doet vermoeden reikt het roze werkgebied van COC Zuid-Limburg tot aan Roermond. De vereniging bestaat

Met de hand en spandiensten van 75 actieve vrijwilligers wordt toch heel wat bereikt. De vereniging heeft een breed aanbod: van een gewoon, gezellig gesprek voeren, een ontmoetingscafé, filmavonden, tot een gaaf en druk bezocht feest: Pink Party. Ze doen natuurlijk aan belangenbehartiging: samen met Amnesty International hebben ze een schrijfgroep, geven voorlichting op scholen en momenteel zijn ze bezig een meldpunt discriminatie op te richten.

Problemen rond minderheden spelen hier minder dan in de Randstad. Het percentage allochtonen in deze streek is laag.

Handboek Lesbische seks Bij Schorer Boeken verscheen

Kroonjuwelen

onlangs Lesbische seks. Een praktisch

De winkel aan de achterkant van het pand en het fraaie café naast de ingang zijn de kroonjuwelen. Het café, de kurk waar de vereniging op drijft, is vier dagen per week open. De winkel heeft zich ‘spontaan ontwikkeld, uit de introgesprekken’. Men gaf – en geeft nog steeds - mensen na zo’n gesprek een folder mee naar huis. In de loop der tijd vertoonde men ook een videootje, er kwam een boekje bij. Dat is uitgegroeid tot een winkel. Van Grootheest: ‘Ik ben trots op de verzameling video’s en boeken in onze winkel. Naast bekende films, beschikken we ook over documentaires en archiefmateriaal zoals beelden van de demonstratie tegen Bisschop Gijsen in 1978, die uitgroeide tot Roze Zaterdag.’ Tel: 043-3218337 www.maastricht.coc.nl

handboek . In dit boek komen allerlei aspecten van seks aan bod. Er zijn hoofdstukken over versieren, over het vrouwenlichaam, vrijtechnieken, communicatie, relaties en identiteit. Het boek bevat veel feiten over seks, maar geen regels: ‘Je kunt geen regels voorschrijven over gevoelens, over wat lekker is in bed en over sociale codes.’

 Kim Heerema

dertig jaar en zetelt sinds tien jaar op de benenverdieping van een voormalig Groene-Kruisgebouw: mensen kwamen

Brede Dialoog

hier vroeger ‘voor een prik naar de wijkzuster’. Gerdo van

Ook dit COC zoekt aansluiting bij religieuze groepen. ‘We komen net bij de wethouder met diversiteitsbeleid in haar portefeuille, vandaan,’ vertelt Van Grootheest. Ze gaan een gesprek aan met verschillende groepen waarbij ook de imam wordt betrokken. ‘We zullen wel de laatste der Mohikanen zijn met het opzetten van een Brede Dialoog.’

Grootheest is penningmeester van de club, maar omdat de functie van voorzitter vacant is, is hij voor even ook de strijdbare woordvoerder. Het ledenbestand van de vereniging vergrijst: COC Zuid-Limburg telt zo’n 230 leden waaronder een grote groep

12 |

COC

update |

MAART 2004

vijftigplussers. Het gros is tussen de dertig en veertig jaar en er zijn weinig jongeren. Te weinig, vindt Van Groot-

Achterin is een overzicht van (web)adressen, literatuur en video’s met extra informatie. Farida Laan maakte prachtige informatieve tekeningen. Het boek (€15,50) is te verkrijgen bij de boekhandel.

INSIDE LANDELIJK

COC AMSTERDAM

Lesbische gezondheid, lesbische seks

De landelijke werkgroep Tas

Lesbo’s vinden vaak hun eigen weg

In voorbereiding is de Lesbian Health

en leefstijl. Toch ontbreekt soms de

Gespreksgroep voor vrouwen van 55

mogelijkheid om dieper op bepaalde

jaar en ouder. Hierin wisselen vrouwen

zaken in te gaan en daarover te spre-

ervaringen uit over onderwerpen die

gespreksgroepbegeleiding, telefonische hulpdienst en

ken met andere lesbische of biseksu-

zij in deze leeftijdsfase tegenkomen.

introductie bij het COC.

Het COC biedt zijn vrijwilligers al jaren scholing aan. Van oudsher is dit kennisoverdracht op gebied van voorlichting,

ele vrouwen. Hoe zit het bijvoorbeeld met de wensen en verwachtingen

Veel belangstelling was er voor de

van seks en relaties? Hoe verhoud ik

gespreksgroep met als thema Kin-

mij tot de lesbische scene ? Lesbisch

derwens . Hier spraken vrouwen

moederschap, hoe pak ik dat aan?

met elkaar over vragen, dromen en

COC Amsterdam en de Schorerstich-

onzekerheden over lesbisch moeder-

ting hebben een aantal initiatieven

schap, en deelden ervaringen. Leven

opgezet om vrouwen die op vrouwen

met de scene , voor dit thema was de

vallen wegwijs te maken en hen te-

belangstelling het grootst. Al pratend

gemoet te komen bij het maken van

werd onderzocht wat de scene eigen-

heldere keuzes over seks, gezondheid

lijk inhoudt. Is dat alleen seks of ook

en leefstijl.

cultuur, sport of politiek? In de groep met het thema Bi zijn stond de vraag

Zo zijn daar de Lesbian Health Ge-

centraal: hoe geef je vorm aan je

spreksgroepen, georganiseerd COC

biseksualiteit. In Droom en daad ging

Amsterdam en de Schorerstichting.

het over seks, een onderwerp dat de

Deze gespreksgroepen voor lesbische

gemoederen flink bezig houdt, maar

en biseksuele vrouwen zijn in januari

waarover soms moeilijk te praten valt.

jongstleden van start gegaan. In totaal hebben zo’n zeventig vrouwen

Vrouwen die belangstelling hebben

in verschillende groepen met elkaar

voor de groep 55+ of één van de ge-

gepraat over thema’s waar je in het

spreksgroepen dit najaar, kunnen con-

dagelijks leven niet zo gauw over

tact opnemen met Andrea Vogelsanger,

doorpraat. De groepen zijn niet the-

projectleider Lesbian Health Gespreks-

rapeutisch. Ze zijn er voor de gezel-

groepen. Ook vrouwen die belangstel-

ligheid en om het onderwerp verder

ling hebben om een groep te begelei-

uit te diepen. Succesvolle groepen

den worden uitgenodigd te reageren.

zullen in het najaar worden herhaald.

 [email protected]

Foto’s André Narold

De trainingen zijn ontwikkeld door eigen werkgroepen, die de cursussen ook begeleiden. Het COC krijgt doorgaans zeer enthousiaste reacties op de trainingen. Ook zeggen vrijwilligers zich graag meer te willen bekwamen op het terrein waarop zij werken of juist op een op ander gebied. Daarnaast professionaliseren COC-verenigingen zelf meer en meer. Het lag dus voor de hand om de expertise van de verschillende groepen te bundelen in één landelijke werkgroep: Training, Advies en Scholing (Tas). Bij de start in 2003 begon Tas met het trainingsaanbod uit te breiden. Er zijn inmiddels diverse trainingen voor bestuurders en er is een gevorderden training ontwikkeld voor voorlichters. Het volledige aanbod is op de Tas-website te zien.

Tas stelt zich ten doel de deskundigheid te vergroten van vrijwilligers én professionals die met homoseksualiteit te maken hebben in ruimste zin van het woord. De werkgroep heeft in enkele trainingen verschillende niveaus aangebracht. Een voorbeeld: soms blijkt dat mensen, die aan een training gespreksgroepbegeleiding willen deelnemen, zelf nog niet goed te weten wat ze precies bij hun vereniging willen gaan doen. Anderen staan aan het begin van hun eigen emancipatie proces en willen zich oriënteren. Ook komt het voor dat mensen die actief zijn in de verenigingen, binnen korte tijd ‘opbrandden’ en niet langer beschikbaar zijn als vrijwilliger. Voor hen is

er een speciale training ontwikkeld: de Basistraining vrijwilligers. Hierin staat je eigen beleving centraal en leer je met je eigen gevoel en dat van anderen om te gaan. Voor specifieke advies- of trainingsvragen beschikt Tas over een

netwerk van trainers en adviseurs die op maat verenigingen of andere instanties kunnen ondersteunen. Tenslotte wil Tas voor de gespreksgroepbegeleiders een landelijk platform oprichten om kennis en kunde uit te wisselen en deskundigheid te bevorderen. Een dergelijke werkvorm bestaat al langer bij de voorlichters. Het klinkt allemaal heel serieus. Dat is het ook. Toch wordt tijdens een training niet alleen hard gewerkt. Er wordt ook gelachen, plezier gemaakt en er is gelegenheid om even lekker te kunnen ontspannen. Meer informatie over het trainingsaanbod staat op de website www.coc.nl (producten ). De werkgroep is ook bereikbaar via e-mail: [email protected].  André Narold en Caspar Signet COC

update |

MAART 2004

| 13

AGENDA

ITEMS ITEM Foto Ben van Duin

Vrolijke Scholen Campagne COC Nederland startte onlangs samen met Empowerment Lifestyle Services De Vrolijke Scholen Campagne. Hiermee willen de organisaties omgangsvormen en respect onder de aandacht brengen van scholen én burgers. De resultaten van deze actie zullen op internet te vinden zijn. Het draait in deze

Koningin van de Morna

Les in de liefde

22 maart

ron zich inspireren door denkbeelden over de liefde tijdens de Verlichting. In een ‘muzikaal lustspel’ van Orkater barst een tweestrijd los tussen de dertigjarige succescomponist Mozart en de zestigjarige aartsverleider Casanova. Stadsschouwburg, daarna tot en met 10/6 in heel het land. www.orkater.nl

Koningin van de Morna Rotterdam – De Kaap Verdische zangeres Césaria Evora is wereldberoemd in haar genre: de zogenaamde Morna-stijl, een combinatie van de Kaap Verdische volksmuziek en West-Afrikaanse percussie. Mocht u haar nog niet kennen, dan is haar aanstaande bezoek aan Nederland precies op tijd. Warmbloedige muziek die iets weg heeft van de blues. De Doelen. www.diba.nl 1 april

Les in de liefde Amsterdam – Bij de voorstelling Hoe Mozart Casanova Sloeg liet scriptschrijver Louis Fer-

14 |

COC

update |

MAART 2004

Tot 2 mei

School ‘vol’ Vrouwen Amstelveen – Bijna alleen vrouwen spelen in de komedie School voor Vrouwen van Theatergroep de Kern. In het stuk van Molière (16221673) weigert Agnès zich te laten uithuwelijken aan de veel oudere Arnolphe, de enige mannelijke acteur in het stuk.

School voor vrouwen

Zij kiest liever voor zijn jonge vriend Horace, gespeeld door…een vrouw. Arnolphe wil iedere ontmoeting tussen de jonggeliefden voorkomen. Daarna op diverse plaatsen in het land. www.theatergroepdekern.nl Tot 5 april

Windows Groningen – Kunstcollectief SUBstitution organiseert in Groningen een kunst- en cultuurwandeling door de stad. Windows voert de wandelaar onder meer andere langs een toilet van Erwin Olaf en werk van Rem Koolhaas. Het speciale wandelmagazine is onder meer bij de VVV en het Groninger Museum te koop. Op 21 maart is er een wandeling met gids. www.substitution.nl

actie om een internettest: De Vrolijke Scholen Test. Hiermee

Gay Cinema 2004

Tot 3 mei

kunnen scholen hun diversiteitsbeleid in kaart brengen.

Tot 31 maart

De weifelende Gay Cinema sekse 2004 Den Haag – ‘Waar blijven de COC-leden?’, vraagt men zich af bij het Louis Couperus Museum. Daar toont de tentoonstelling De weifelende sekse twee tendensen in de homo-emancipatie rond 1900. Artsen erkenden langzamerhand dat homoseksualiteit noch een misdaad, noch een ziektebeeld was. Ook begon homoseksualiteit deel uit te maken van een algemene esthetische levenshouding, die balanceerde op het randje van decadentie. Werk van Louis Couperus wordt vergeleken met dat van tijdgenoten als Oscar Wilde en Jacob Israël de Haan. Javastraat 17, dozo van 12-17u.

Breda – Voor de 11e keer hebben de COC’s in Breda, Tilburg en Eindhoven en de plaatselijke filmhuizen de handen ineengeslagen. Gay Cinema 2004 vertoont tot eind maart telkens op zondag of op woensdag een film met een homoseksueel thema. Met bijdragen uit onder meer de Verenigde Staten, Nederland, Spanje, Canada, Italië en Israël aanbod. Breda, Chassé Cinema Claudius Prinsenlaan 8, zo, 16.15 uur, 076 - 530 31 31. www.chasse.nl Tilburg, Schouwburgring, Filmfoyer 21.15 uur, wo, 013 - 549 03 02. www.filmfoyer.nl Eindhoven, Plaza Futura Leenderweg 65, zo, 040 - 294 68 48. www.plazafutura.nl

Voor praktische adviezen en verbetering van de eigen situatie kunnen scholen aankloppen bij een lokaal COC of antidiscriminatiebureau. Zo’n plaatselijke organisatie kan ook besluiten zelf met scholen in de regio een gesprek aan te gaan waarna men eventueel gezamenlijk de test bespreekt en invult. De Vrolijke Scholen Test bestaat uit tien stellingen over kwaliteitsbeleid rond diversiteit, zoals ‘We hebben een plan om goede omgangsvormen te bevorderen’ of ‘Iedereen kan bij ons terecht met klachten, deze worden zorgvuldig behandeld’. De stellingen hebben betrekking op algemene zaken of ze betreffen vrouwen, culturele minderheden of homo’s en lesbo’s. Qua inhoud sluiten ze nauw aan op de vragen over veiligheid en homoseksualiteit die de onderwijsinspectie vanaf 2004 aan scholen stelt. Het invullen van de test levert een school tien adviezen op. Met deze aanbevelingen kan een school aan de slag. Met de test kan een school punten verdienen. Op basis daarvan krijgt de onderwijsinstelling een beoordeling variërend van Treurige school tot Vrolijke school. De beoordeling bestaat uit het gemiddelde van de alle scores. De Vrolijke Scholen Campagne denkt over twee jaar de testresultaten van alle scholen op de site te hebben. www.vrolijkescholentest.nl

 Peter Dankmeijer

ADRESSEN Oud-Roze in actie

COC NEDERLAND

COC-Tilburg organiseert op donderdag 4 maart een bijeenkomst voor lesbische en homoseksuele vijftigplussers die graag gezamenlijk activiteiten willen ondernemen. Op deze avond houdt Judith Schuyf een lezing over de leefsituatie van homoseksuele en lesbische ouderen en de behoefte bij deze groep aan activiteiten en belangenbehartiging. Schuyf deed uitgebreid onderzoek naar dit onderwerp. Daaruit bleek onder meer dat de bestaande activiteiten en ontmoetingsmogelijkheden onvoldoende aansluiten bij de wensen en mogelijkheden van deze leeftijdsgroep. COC Tilburg wil de animo in eigen regio peilen en bekijken welke vorm hier de beste is. Daarom wordt er na de lezing een korte vragenlijst voorgelegd aan de belangstellenden. Natuurlijk is er volop gelegenheid om ervaringen uit te wisselen en in ontspannen sfeer kennis met elkaar te maken. Oud-Roze in actie, donderdag 4 maart, 19.30 tot 23.00 uur in buurthuis In de Boomtak, Boomstraat 81, (tien minuten lopen vanaf het Centraal Station). Nadere informatie tel. 013- 5435793, 4561686 en 5332104. Het boek met levensverhalen en foto’s van oudere lesbische vrouwen en homoseksuele mannen: Gevoelsgenoten van

zekere leeftijd, Schuyf, Schorerboeken (1997), Amsterdam, 020-573 94 44.

 RvG

Landelijke Werkgroepen: - Internationaal Beleid [email protected] - Meer dan Gewenst [email protected] - Politiek [email protected] - Roze Gebaar [email protected] - Training, Advies & Scholing [email protected] ALBRECHT STICHTING

Postbus 3836, 1001 AP Amsterdam tel: 020-6234596, fax: 020-6267795 [email protected] EXPRESZO

Postbus 3836, 1001 AP Amsterdam tel: 020-6234596, fax: 020-6267795 www.expreszo.nl [email protected] STICHTING SAFE SERVICE

Postbus 3836, 1001 AP Amsterdam tel: 020-6233794, fax: 020-6249691 www.safeservice.nl www.vrijbewijs.nl [email protected] Vestigingen: ALKMAAR

Postbus 1040, 1810 KA Bierkade 14 a, tel: 072-5111650 www.cocalkmaar.nl [email protected]

Roze Zaterdag 2005

AMSTERDAM

Nijmegen won eind vorig jaar de Lantaarnprijs en werd daarmee de ‘meest homovriendelijke stad van Nederland’. Kort hierna kreeg ‘de roze stad’ ook nog eens Roze Zaterdag 2005 toegekend. Met het thema Cross-over wil Nijmegen laten zien geen exclusief ‘homofeestje’ te willen organiseren. Met sport, kunst en cultuur gaat men op 25 juni 2005 iedereen betrekken, ongeacht seksuele voorkeur, religieuze of culturele achtergrond. Info [email protected].

Postbus 3836, 1001 AP Amsterdam Rozenstraat 8, Amsterdam tel: 020-6234596, fax: 020-6267795 www.coc.nl (startpagina COC-verenigingen) [email protected] Teksttelefoon voor doven en slechthorenden: 020-6207541

 RvG

Rozenstraat 14, 1016 NX tel: 020-6263087 fax: 020-6268300 www.cocamsterdam.nl [email protected] ARNHEM

COC Midden-Gelderland Postbus 359, 6800 AJ Rijnkade 3, tel: 026-4423161 www.diverzo.nl [email protected]

BERGEN OP ZOOM

Postbus 590, 4600 AN Blokstalle 4, tel: 0164-254235 www.cocbergenopzoom.nl [email protected] BREDA

Postbus 7299, 4800 GG St. Annastraat 10 tel: 076-5226662 www.cocbreda.nl [email protected] DEN BOSCH

COC ‘s-Hertogenbosch Postbus 1420, 5200 BL Vughterstraat 277 tel : 073-6141675 www.denbosch.coc.nl [email protected] DEN HAAG

COC Haaglanden Basta - Scheveningseveer 7 2514 HB tel: 070-3659090 www.cochaaglanden.nl [email protected] DEN HELDER

COC Kop van Noord-Holland Wezenstraat 36 A, 1781 GL tel: 0223-612582 DEVENTER

COC IJsselstreek Assenstraat 151, 7411 JZ tel: 0570-619149 www.cocdeventer.nl [email protected] EINDHOVEN

Prins Hendrikstraat 54, 5611 HL tel: 040-2455700 www.coceindhoven.nl [email protected] ENSCHEDE

COC Twente/Achterhoek Postbus 444, 7500 AK Walstraat 12, tel: 053-4305177 GOUDA

Postbus 3026, 2800 CC Spieringstraat 113 A, tel: 0182-524634 [email protected]

GRONINGEN

COC Groningen & Drenthe Postbus 144, 9700 AC Boterdiep 46 tel: 050-3132620 www.homogroningen.nl/coc [email protected] HAARLEM

COC Kennemerland Postbus 342, 2000 AH Gedempte Oude Gracht 24 tel: 023-5325453 www.cochaarlem.tiscaliweb.nl [email protected] HILVERSUM

COC Midden-Nederland Postbus 1631, 1200 BP tel: 06-12544306 LEEUWARDEN

COC Friesland Postbus 708, 8901 BM Maria Annastraat 5-7 tel: 058-2124908 www.cocfriesland.nl [email protected] LEIDEN

Postbus 11101, 2301 EC Langegracht 65 tel: 071-5220640 www.cocleiden.nl [email protected] MAASTRICHT

COC Zuid-Limburg Bogaardenstraat 43, 6211 SN tel: 043-3218337 www.maastricht.coc.nl [email protected] MIDDELBURG

COC Midden-Zeeland Lange Noordstraat 52, 4331 CE tel: 0118-612280 www.cocmiddenzeeland.nl [email protected] NIJMEGEN

Postbus 552, 6500 AN Villa Lila In de Betouwstraat 9 tel. – info, opvang, winkel: 024-3234237 tel. – secretariaat: 024-3600345

fax: 024-3233717 www.pinknijmegen.nl [email protected] OSS

COC Brabant Noord-Oost Postbus 551, 5340 AN Sint Barbaraplein 6 tel: 0412-626666 www.cocoss.nl [email protected] PURMEREND

COC Amsterdam Postbus 786, 1440 AT tel: 0229-420370 Activiteiten: D’Hooghe Ghast, Achter de Kerk 1 www.cocpurmerend.nl [email protected] ROTTERDAM

Postbus 768, 3000 AT Schiedamsesingel 175 tel: 010-4141555 www.cocrotterdam.nl [email protected] TILBURG

Stadhuisplein 344 C, 5038 TH tel: 013-5359050 www.coctilburg.nl [email protected] UTRECHT

COC Midden-Nederland Postbus 117, 3500 AC Oudegracht 221 tel: 030-2318841 www.cocmiddennederland.nl [email protected] ZOETERMEER

p.a. COC Haaglanden Basta - Scheveningseveer 7 2514 HB tel: 070-3659090 www.cochaaglanden.nl [email protected] ZWOLLE

Kamperstraat 17, 8011 LJ tel: 038-4210065 www.coczwolle.nl [email protected]

COC

update |

MAART 2004

| 15

POST

Geert Dales Geert Dales, de net benoemde homoseksuele burgemeester van Leeuwarden, is van zijn felle veroordeling in 2000 van de weigerachtige trouwambtenaar Eringa teruggekomen. Hij neemt nu het standpunt in dat homofobe ambtenaren zó ingeroosterd kunnen worden dat zij geen homo’s hoeven te trouwen. Een curieus standpunt voor een democraat en een liberaal. Wat een beetje carrière al niet met iemand kan doen. Typisch geval van meer respect voor je carrière, dan je persoon. Otto Burger

Hoedt u voor schriftgeleerden

‘De letter doodt, de geest maakt levend’, aldus de bijbel. Jezus, die nooit letters zag zonder mensen, doorbrak de heilige sabbatrust om leven te redden, of nood te lenigen. Bij protesten verweerde hij zich: ‘de sabbat is voor de mens gemaakt, de mens niet voor de sabbat’. Zo zou ik ook antwoorden op het katholieke dogma over de huwelijks-

16 |

COC

update |

MAART 2004

trouw bij aids-preventie: het huwelijk is voor de mens gemaakt, de mens niet voor het huwelijk. Oftewel: nood breekt wet. Daarenboven wil ik van een katholiek leider niet horen dat in ons land een katholiek minister (Peijs) zich bij haar werk heeft te houden aan de katholieke leer. De Middeleeuwen zijn voorbij en kerk en staat gescheiden. Mocht de kardinaal aanstoot nemen aan mijn woorden: uw eigen ambt geeft aanstoot, en in de hemel nog wel:! ‘Niemand onder u zij leidsman’ leerde Jezus. Diezelfde Jezus die mannen als Simonis al van verre zag komen: ‘Hoedt u voor schriftgeleerden’, de bijbelse term voor theologen. O. de Beehr

Schot in de roos

Graag wil ik jullie complimenteren met de nieuwe formule van het COC-blad, coc update genaamd. Ten opzichte van XL en SEK vind ik de leesbaarheid en met name de aantrekkelijkheid van het blad fors verbeterd. Geen maandblad meer met veel min of meer inhoudelijke artikelen die vaak niet erg tot de verbeelding spraken en met veel hulpverlenerjargon dan wel -mentaliteit doorspekt waren, maar een fris, informatief en goed uitziend serviceblad voor COC-leden. Wat mij betreft is het een schot in de roos. Nogmaals mijn complimenten en veel succes met de volgende nummers! Hans Jonker, lid sinds begin 80er jaren.

Artikel 23

Nu spreiding van bevolkingsgroepen en noodzaak tot intergratie steeds dwingender worden staat eindelijk artikel 23 van de grondwet ter discussie:‘vrijheid van onderwijs’. ‘Een groot goed,’ aldus onze premier. Ik geloof het graag. Vrijheid van onderwijs is echter een ellendig eufemisme. Een verbloemende term voor het recht om op staatskosten kinderen religieus te indoctrineren, wijzij-gevoel aan te kweken, en vooroordelen aan te reiken over bijvoorbeeld andersdenkenden, ongelovigen, en andersvoelenden op seksueel gebied. En dat allemaal op kosten van diezelfde groepen. Artikel 23, dat is iets uit de negentiende eeuw, en wij zitten onderhand in de eenentwintigste. Ik ben benieuwd hoe lang de niet-confessionele partijen nodig hebben met hun riante twee-derdemeerderheden dat artikel te schrappen. Otto Burger

Winnie Sorgdrager

Winnie Sorgdrager, D66 nota bene, ergert zich aan het bloot van de Gay Pride en vindt de Grachtenparade zelfs asociaal wat dat betreft. Ik neem even de laatste parade. Daar heb ik welgeteld twee blote bilpartijen gezien, een enkele ‘besokte’ piemel, en een enkel paar blote tieten. Op de niet-naaktgedeelten van Nederlandse stranden zie

ik beduidend meer bloot, en in Rotterdam een veelvoud aan ‘allochtoon-bloot’ tijdens de parade daar. Ik hoor of lees daar nooit klachten over. En wat is er aan de hand? Eenmaal per jaar occuperen wij (nog heel zedelijk) een gracht in Nederland voor een paar uur. Daar hoeft Sorgdrager toch niet heen? Dan zegt ze dat de Grachtenparade contraproductief zou zijn voor de homo-emancipatie. Ik heb sterk het gevoel dat dat Sorgdragers zorg helemaal niet is, maar haar smoes. H. Olijslager

stemmen. Toen had ik het ineens: het is met het christendom van deze stemmers al net zo droef gesteld. We zijn allen heidenen, las ik laatst bij Wertheim, we willen allemaal zo comfortabel mogelijk leven. Religieuze mensen zijn alleen heidenen met kapsones. I.L.P la Haye

Heidenen met kapsones

Klikken (hij die zonder zonde is werpe de eerste steen) of verweer tegen diefstal (wie uw hemd wil, geef ook uw rok), bijvoorbeeld door privacy van verdachten te schenden, zijn een doorn in het oog van de grote baas van de Balkenendes, Donners en Rouvoeten van ons land: Jezus Christus. Toch hoor ik die heren daar nooit over. En dat bedoel ik nu: wel voor politie, justitie en defensie zijn, (hoewel dat hoogst onchristelijke instituten zijn die onder de Overste van deze Wereld vallen), en vreemdelingen weren, maar dan ‘in ene’, als gelijkgeslachtelijke paren hun achterstand in burgerrecht willen inlopen, vroom worden. Ik heb lang nagedacht waarom christenen eigenlijk op dit soort selectieve poseurs en hun partijen

Postzegels

De postzegels op deze pagina tonen beelden van films die in Tilburg, Breda en Eindhoven draaien. Gay Cinema 2004 vertoont tot eind maart telkens op zondag of op woensdag een film met een homoseksueel thema. In een evenwichtig programma komen bijdragen uit onder meer de Verenigde Staten, Nederland, Spanje, Canada, Italië en Israël aanbod. Zie ook de agenda op pagina 14.

Redactieadres COC update Postbus 3836 1001 AP Amsterdam [email protected]

@