E D I T I N G - T R A N S L AT I O N S - L A N G U A G E
SERVICES
- M U LT I L I N G U A L
L O C A L I Z AT I O N S
- M U LT I M E D I A
PUBLISHING
Lezing vo o r d e studenten vertaling va n H O N I M
www.honim.be Brussel 6 May 2002
De rol van de multinationale taaldienstenonderneming in dekwaliteitsproductie. De herlokalisatie van de productie van talen: meertaligheid als dubbele dimensie van het "glokale". Karl Vandeputte
Lieven Malaise
Director Eurologos-Brussel
Translation Quality Control Eurologos-Brussel
Sprekers
EUROLOGOS Group. Translating and publishing where the languages are spoken
E D I T I N G - T R A N S L AT I O N S - L A N G U A G E
SERVICES
- M U LT I L I N G U A L
L O C A L I Z AT I O N S
- M U LT I M E D I A
PUBLISHING
Lezing voor de studenten vertaling van HONIM te Brussel
De rol van de multinationale taaldienstenonderneming in de kwaliteitsproductie. De herlokalisatie van de productie van talen: meertaligheid als dubbele dimensie van het "glokale" (tegelijkertijd globaal en lokaal).
Sprekers: Karl Vandeputte en Lieven Malaise van EUROLOGOS-BRUSSEL
INHOUDSOPGAVE Deel één • Eurologos. Een leider onder de taaldienstenmultinationals. • Het "glokale" karakter van de Eurologos Groep: zijn globale en tegelijkertijd uiterst lokale dimensie.
Deel twee • Revisie, de sleutelfactor van de kwaliteitsvertaling. • Taalengineering of computerhulpmiddelen bij de menselijke vertaling. • Drie kwaliteitsniveaus in de vertaling van Eurologos.
EUROLOGOS BRUSSEL 197, avenue de Terveuren B 1150 Brussels
www.eurologos.com
EUROLOGOS Group. Translating and publishing where the languages are spoken 2/7
E D I T I N G - T R A N S L AT I O N S - L A N G U A G E
SERVICES
- M U LT I L I N G U A L
L O C A L I Z AT I O N S
- M U LT I M E D I A
PUBLISHING
Eurologos, een leider onder de taaldienstenmultinationals
De Eurologos Groep is wereldwijd één van de leiders onder de zeldzame, echt internationale ondernemingen die meertalige diensten aanbieden. De groep werd in 1977 te Brussel opgericht door Franco Troiano, de huidige CEO. Na de oprichting van drie dochterondernemingen in België begon Eurologos zich wereldwijd te vestigen via het franchisesysteem. Momenteel beschikt Eurologos over 30 kantoren op 4 continenten. De onderneming voorziet tegen 2005 meer dan 50 kantoren en tegen 2010 meer dan 100, overal ter wereld. De tag line van de Eurologos Groep is "vertaling en publishing daar waar de talen gesproken worden". Waarom zou men immers Japans in Brussel of Italiaans in Madrid vertalen? De redacteurs-vertalers moeten niet alleen naar hun moedertaal werken, ze moeten ook in hun land wonen om lexicale interferenties, die typisch zijn voor geëmigreerde vertalers, te vermijden. Ter plaatse produceren is bovendien goedkoper. Met andere woorden, men krijgt meer kwaliteit met minder kosten.
Karl Vandeputte, directeur van Eurologos-Brussel, presenteert deel één van de lezing: de noodzaak om de productie van talen te herlokaliseren en de nieuwe "glokale" onderneming.
Transparant n° 1
EUROLOGOS Groep
Internationaal netwerk voor taaldiensten en editing Opgericht te Brussel in 1977 Multinationalisatie via het franchisingsysteem in 1996. Motivering van de internationalisatie: elke productie kan gedelokaliseerd worden, behalve die van talen.
EUROLOGOS Group. Translating and publishing where the languages are spoken 3/7
E D I T I N G - T R A N S L AT I O N S - L A N G U A G E
SERVICES
- M U LT I L I N G U A L
L O C A L I Z AT I O N S
- M U LT I M E D I A
PUBLISHING
Het "glokale" karakter van de Eurologos Groep: zijn globale en tegelijkertijd uiterst lokale dimensie. Transparant n°2
O u r E U RO L O G O S o f f i c e s
De taak van Eurologos bestaat erin de productie van meertalige diensten te "herlokaliseren": editing, vertaling, softwarelokalisatie en multimedia-publishing (opstellen van websites). Het gaat om activiteiten die duidelijk niet gedelokaliseerd kunnen worden. De uitsluitend lokale vertaalbureaus zouden in het uiterste geval hun klanten enkel teksten in de taal (of talen) van hun land mogen leveren. Onze geglobaliseerde wereld vereist een vijftigtal talen om te communiceren. En aangezien de communicatietaal inmiddels noodzakelijk deel uitmaakt van de producten zelf (ze bepaalt er in ruime mate de competitiviteit van), kunnen de taaldienstenondernemingen niet anders dan multinationals zijn! Hier wil ik het dan bij laten voor wat betreft de positionering van de Eurologos Groep, tenzij nog een woordje over de meest onthullende bijzonderheid ervan: het "glokale" kenmerk. Elk Eurologos-kantoor is immers tegelijkertijd globaal en lokaal. Het dilemma tussen globaal of lokaal zijn, wordt op die manier structureel en heel concreet opgelost. Dan geef ik nu snel het woord aan Lieven Malaise, verantwoordelijke voor de Translation Quality Control van het Nederlandstalige departement in Brussel. Hij zal het hebben over het Kwaliteitsgarantieproces. Wij zullen zo ook tijd hebben om u het woord te geven, en dieper in te gaan op de aspecten die u interesseren. Bedankt.
EUROLOGOS Group. Translating and publishing where the languages are spoken 4/7
E D I T I N G - T R A N S L AT I O N S - L A N G U A G E
SERVICES
- M U LT I L I N G U A L
L O C A L I Z AT I O N S
- M U LT I M E D I A
PUBLISHING
Revisie, sleutelfactor van de kwaliteitsvertaling Zoals u weet, heb ik enkele jaren geleden ook een graduaat vertaling in deze school gevolgd. Ik werk sinds bijna twee jaar in het Nederlandstalige departement van Eurologos-Brussel waar ik ongeveer twee jaar geleden als stagiair begon. Meer concreet wil dat zeggen dat ik mij voornamelijk om drie taken bekommer: vooreerst is er de vertaling van vrij korte teksten (1 tot 4 pagina’s) vanuit het Frans, het Engels en het Duits naar het Nederlands. Deze teksten worden gereviseerd door een vertaler of vertaalster (soms in onze dochteronderneming te Antwerpen). Dan is er ook de revisie van langere teksten (meer dan 20 pagina’s) die soms door freelancers vertaald werden. Eurologos werkt immers ook met freelancers, van wie de vertalingen dan intern gereviseerd worden. Ten slotte voer ik ook herlezingen uit van teksten die door de klant opgesteld werden, of zoals wij dat in het Engels noemen: "proofreading". Hier gaat het voornamelijk om commerciële en reclameteksten, zoals bijvoorbeeld advertenties voor BMW, WHISKAS, VOLVO, PLANET INTERNET en, een recent voorbeeld, de slogans van de campagne die de naamsverandering van ORANGE in BASE inluidde.
Lieven Malaise, Translation Quality Control EurologosBrussel, presenteert deel twee van de lezing: de definitie en de garantie van de taalkwaliteit bij vertalingen.
Taalengineering of computerhulpmiddelen bij de menselijke vertaling Vanzelfsprekend kan ik bij het uitvoeren van deze taken gebruikmaken van tal van hulpmiddelen. Vooreerst zijn er de klassieke woordenboeken: de elektronische versies van de ‘Van Dale’-vertaalwoordenboeken Frans-Nederlands, Nederlands-Frans, Engels-Nederlands, Nederlands-Engels en Duits-Nederlands, Nederlands-Duits. Daarnaast is er het internet, dat een formidabele hulp is bij vertalingen. Niet vanuit orthografisch of grammaticaal oogpunt, maar wel voor de terminologie.
EUROLOGOS Group. Translating and publishing where the languages are spoken 5/7
E D I T I N G - T R A N S L AT I O N S - L A N G U A G E
SERVICES
- M U LT I L I N G U A L
L O C A L I Z AT I O N S
- M U LT I M E D I A
PUBLISHING
Er zijn heel wat woorden die vertaald dienen te worden, maar in geen enkel woordenboek terug te vinden zijn. In dat geval redt het internet ons uit de brand door middel van zoekmotoren als Alta Vista of Google. Ten slotte kan ik voor de meest technische teksten gebruikmaken van de technische woordenboeken (nog steeds in de papieren versie) van Kluwer (vanuit het Frans, het Engels en het Duits naar het Nederlands) en vooral van de vertaalgeheugens om de terminologie en de vertaling van deze moeilijke woorden terug te vinden, wanneer ik later een andere tekst voor deze specifieke klant of over dit specifieke onderwerp vertaal. Zo wordt vermeden hetzelfde woord op verschillende manieren te vertalen.
Transparant n°3
EUROLOGOS GROUP Departments New Business Project Management Quality Translation Terminology Graphics Studio & Multimedia Top Management
Drie kwaliteitsniveaus in de vertaling van Eurologos Ondanks de meest gangbare opvatting is een vertaling geen standaardproduct. Bij Eurologos kan men immers het traject volgen, dat een tekst kan afleggen in het uitvoeringsproces ervan in elk kantoor van de Eurologos Groep. Dit proces voorziet drie fundamentele stadia die overeenstemmen met de kwaliteitsniveaus die de klant contractueel vastgelegd heeft. Zie het schema in het transparant op de volgende pagina.
EUROLOGOS Group. Translating and publishing where the languages are spoken 6/7
E D I T I N G - T R A N S L AT I O N S - L A N G U A G E
SERVICES
- M U LT I L I N G U A L
L O C A L I Z AT I O N S
- M U LT I M E D I A
PUBLISHING
Vooreerst is er het vertaalkwaliteitsniveau. Dit betekent dat men de grammaticale en orthografische juistheid van de tekst garandeert, en dat de betekenis in de doeltaal volledig weergegeven wordt. Ten tweede is er het tekstaanpassingsniveau. In dit geval vertaalt men de tekst vrijer, waarbij toch rekening gehouden wordt met de socio- en geostilistische gelijkheid van de vertaalde tekst, afhankelijk van het beoogde lezerspubliek. En ten slotte hebben wij ook nog het editingkwaliteitsniveau. Dit niveau garandeert de perfectie en de overeenstemming van de teksten met de lay-out, zodat pertinent de definitieve "klaar voor druk" gegarandeerd kan worden. Transparant°4
Maar ik ga het ook hierbij houden, zodat u ruim de tijd hebt om vragen te stellen. Ik ben er zeker van dat u er heel wat hebt, dus stel ze gerust. Bedankt. .
EUROLOGOS Group. Translating and publishing where the languages are spoken 7/7
