2
Het is al vaker gezegd, vrijwilligers vormen het cement van de samenleving. Vrijwilligers zorgen ervoor dat mensen minder eenzaam zijn, dat sporters topsporters kunnen worden, dat hulpbehoevende ouderen buiten komen, dat er vervoer is in streken waar het openbaar vervoer ‘niet rendeert’. Ze zorgen voor meer veiligheid op straat, maar ze staan ook klaar bij evenementen. Nederland telt maar liefst 5,5 miljoen vrijwilligers die zich sporadisch tot dagelijks inzetten voor anderen. Zonder hun inzet zijn een heleboel activiteiten gewoonweg niet mogelijk. In algemene zin zal vrijwilligerswerk steeds meer een sleutelrol krijgen in de “civil society”. Vrijwilligers of actieve burgers worden steeds belangrijker om samen met professionals betrokken wijken en buurten te creëren waarin ook kwetsbare buurtbewoners een plek en een vangnet hebben. Ook in Doetinchem is met Wijkwerk Nieuwe Stijl deze weg ingeslagen. Deze transitie is niet zonder gevolgen voor de ondersteunende rol die de vrijwilligerscentrale Doetinchem vervult. De verwachtingen die de overheid momenteel op het terrein van vrijwilligerswerk (alias actief burgerschap, alias maatschappelijke participatie) formuleert zijn omvangrijk en complex. Aan de ene kant verwacht de overheid dat organisaties (nog) meer vrijwilligers gaan inschakelen bij de uitvoering van hun taken. Aan de andere kant verwacht de overheid dat mensen in hun leefwereld, op basis van onderlinge betrokkenheid en gemeenschappelijke belangen of interesses, steeds meer zaken die de overheid tot nu toe organiseerde, met en voor elkaar gaan regelen. In feite beoogt de overheid herstel van wederkerigheid en naoberschap. De roep om vrijwilligers is nog nooit zo groot geweest “Met de komende verdeling van rijksregelingen en de daarmee gepaard gaande enorme omzetting in het sociaal domein, werk, inkomen, welzijn, zorg, opvoeding, geeft de gemeente, die deze regelingen gaat uitvoeren, de mogelijkheid om met burgerkracht en vrijwillige inzet de gewenste doelen te bereiken” Het vraagt om een andere rol van de gemeente want vrijwillige inzet is niet voor te schrijven en valt niet af te dwingen. Pogingen om dit toch te doen stuiten veel vrijwilligers en mantelzorgers tegen de borst; alsof ze nog niet genoeg doen. Gemeenten zullen meer dan voorheen “in partnerschap met de gemeenschap moeten optreden” en daarbij gebruik maken van ideeën en mogelijkheden die binnen de samenleving aanwezig zijn. Dus meer de rol als ondersteuner en aanjager van vrijwilligerswerk en burgerkracht”, aldus Henny van der Kracht, directeur van IJsselkring, de organisatie waar de vrijwilligerscentrale Doetinchem onder valt. Vrijwilligerswerk is zo’n vorm van burgerkracht. Alleen al in Doetinchem zijn ruim 17.000 vrijwilligers actief! Dat is heel veel maar er is nog meer te winnen. Steeds meer mensen willen vrijwilligerswerk doen mits ze op de juiste wijze worden benaderd en ondersteund. Daarbij word aangesloten bij wat iemand graag wil doen en goed kan. Want het klinkt misschien een beetje raar maar vrijwilligerswerk doe je ook omdat je er iets voor terug krijgt. Het geeft zin aan je bestaan, je wordt ergens verwacht en je hoort ergens bij. De vrijwilligerscentrale vervult op stedelijk niveau een belangrijke maatschappelijke rol bij dit alles. Vrijwillige inzet is uniek talent! Het gaat niet om arbeid maar om passie. In die hoedanigheid wil iedereen wel wat doen voor anderen. Daar moeten wij als organisaties en overheden dankbaar gebruik van maken. Met bijbehorend respect.
3
Hoewel de begrippen vrijwilliger en vrijwilligerswerk, mantelzorger en informele zorg algemeen bekend zijn, kunnen deze wel degelijk op verschillende manieren worden uitgelegd. Ter voorkoming van misverstanden volgt hier daarom een definiëring van enkele belangrijke begrippen. Vrijwilligerswerk Vrijwilligerswerk wordt hier gedefinieerd als werk dat in enig georganiseerd verband onverplicht en onbetaald wordt verricht ten behoeve van anderen of de samenleving. Vrijwillige inzet Vrijwillige inzet is vrijwilligerswerk dat door een individu al dan niet in georganiseerd verband wordt gedaan voor een afgebakende periode voor een afgebakend project. Burgerinitiatieven zijn een vorm van vrijwillige inzet. Onbetaald werk Het huidige kabinet stuurt aan op het doen van een tegenprestatie door mensen met een uitkering. Wij zien deze vorm van verplichte wederkerigheid nadrukkelijk niet als vrijwilligerswerk. Deze vorm van onbetaald werk maakt onderdeel uit van de uitwerking van de Participatiewet. Informele zorg versus mantelzorg Informele zorg is zorg die onbetaald en niet beroepshalve wordt verricht. Mantelzorg is langdurige zorg die niet in het kader van een hulpverlenend beroep wordt geboden aan een hulpbehoevende, maar door mensen uit diens directe omgeving, waarbij de zorgverlening rechtstreeks voortvloeit uit de sociale relatie en de gebruikelijke zorg voor huisgenoten overstijgt. Mantelzorg geschiedt niet op vrijwillige basis maar overkomt je. Vrijwilligersorganisaties Vrijwilligersorganisaties zijn er in vele soorten en maten. De verschillende bestaansvormen zijn: -
de vrijwilligersondersteunende organisatie: een organisatie die hoofdzakelijk uit beroepskrachten bestaat, waar vrijwilligers ondersteunende taken verrichten (zoals een verpleeg- en verzorgingstehuis); de vrijwilligersbestuurde organisatie: vrijwilligers vormen het bestuur, het werk wordt uitgevoerd door beroepskrachten (bijvoorbeeld een welzijnsorganisatie of sportserviceorganisatie); de vrijwilligersorganisatie (‘all-volunteer’): een organisatie die louter wordt gerund door vrijwilligers; De (sport)vereniging die ook volledig uit vrijwilligers bestaat, maar die vanwege de ledenstructuur weer een geheel eigen dynamiek heeft.
Natuurlijk bestaan er ook tussenvormen, zoals bijvoorbeeld “all volunteer” organisaties die ondersteund worden door een betaalde coördinator.
4
De vrijwilligerscentrale Doetinchem (hierna ook wel VWC genoemd) kan terugkijken op een actief en geslaagd jaar. Al met al zijn de beoogde resultaten royaal behaald. Zij brengt vraag en aanbod bij elkaar, geeft informatie aan zowel de gemeente als mensen die vrijwilliger willen worden. Daarnaast ondersteunt zij ook organisaties met bijvoorbeeld ‘goede werving’ en het vormgeven van hun ideeën en visies. Het werkplan 2013 is gebaseerd op de vijf basisfuncties die het vrijwilligerswerk in de gemeente Doetinchem ondersteunen, te weten: vertalen, verbinden en makelen, versterken, verbreiden en verankeren. De 5 basisfuncties van de VWC worden vertaald in de volgende kernactiviteiten: Bemiddeling Waardering en belangenbehartiging Promotie Informatie en advies Deskundigheidsbevordering.
De VWC heeft hiermee een verbindende rol en verbreidt en verankert kennis en ervaring van het vrijwilligerswerk. Daarbij stelt zij zich proactief en ondernemend op en zoekt samenwerking met partners. De klanten van de vrijwilligerscentrale zijn inwoners van de gemeente Doetinchem die vrijwilligerswerk (willen) doen en de organisaties, stichtingen en verenigingen die met vrijwilligers werken. De werkzaamheden van de vrijwilligerscentrale worden uitgevoerd door drie beroepskrachten: 2 consulenten (2x16 uur) en 1 medewerker front-office (1x16 uur). In 2013 waren er 6 vrijwilligers verbonden aan de VWC en 6 vrijwilligers aan het Meldpunt Vrijwillige Dienstverlening.
"Wat een succes! Twee top vrijwilligers: een universitair geschoolde pedagoog en een student pedagogiek. Beter kan je het niet krijgen bij een kidsclub!!! Ik ben heel blij”
5
VWC Doetinchem beheert een digitale vacaturebank met een gevarieerd en actueel aanbod van gemiddeld ongeveer 150 verschillende vrijwilligersvacatures. Elke maand worden er vacatures ververst. De vacaturesite is zo ingericht, dat de matches via de site rechtstreeks tot stand komen tussen organisatie en vrijwilliger. Bezoekers vinden op de website alle gegevens over vacatures en kunnen rechtstreeks, zonder dat bij de VWC te melden, contact leggen met organisaties. Dit gebeurt in de praktijk regelmatig. De VWC houdt zicht op het hele proces van bemiddeling.
Ook komen potentiële vrijwilligers naar het vacature aanbod kijken tijdens de openingstijden van de VWC. Twee ochtenden per week is de VWC open voor mensen die informatie en of persoonlijk advies willen. Vijf dagen per week kan men –of kunnen organisaties-, op afspraak, advies op maat krijgen. De groep mensen die dagbesteding zoeken wordt almaar groter en zij kloppen in stijgende lijn ook aan bij de VWC. Vanuit de intensievere samenwerking met Werkplein Doetinchem wordt ook hier de vraag groter naar organisaties die plekken (lees: vacatures) hebben voor werkzoekende vrijwilligers. Daarbij wordt gekeken naar wat iemand kan en wil en waar deze persoon inzetbaar is. Deze zogenaamde reintegratie trajecten zijn intensief, langdurig en vragen om een specialistische aanpak. Hoewel afgesproken is dat de verantwoordelijkheid voor de trajectbegeleiding bij de consulent werk van Werkplein Doetinchem ligt, ervaren de beroepskrachten van de VWC een aanzienlijke toename van de werkdruk. Er is jammer genoeg vaak onvoldoende capaciteit om juist deze kwetsbare doelgroep van dienst te zijn. De VWC biedt wekelijks vacatures aan, aan de Gelderse Post. De Gelderse Post wordt bij alle huishoudens in Doetinchem bezorgd. Via promotieprojecten, Maatschappelijk Betrokken Ondernemen (MBO) en tijdens de jaarlijkse vrijwilligersmarkt komen ook matches tot stand. Twitter wordt ingezet voor actualiteiten en vacatures die op korte termijn moeten worden ingevuld. In 2013 is de eerste editie van de Vrijwilligerskrant uitgebracht. Deze geeft naast vacatures een beeld van de vele mogelijkheden en kansen die het vrijwilligerswerk biedt in de gemeente Doetinchem.
"Hartelijk dank voor uw reactie en voor het feit dat er een vrijwilligerscentrale bestaat, waar mensen die uit het reguliere arbeidsproces zijn gestapt, een nuttige vrijetijdsbesteding kunnen vinden. Het wordt binnen een kleine dorpsgemeenschap steeds moeilijker om mensen voor bestuursfuncties te vinden en die waarvan je denkt dat is een geschikte kandidaat, heeft meestal al een baantje binnen een of meerdere verenigingen. Ik weet wel zeker dat wij in de toekomst vaker een beroep op uw medewerking zullen doen!”
6
Algemeen De VWC houdt 45 weken inloopspreekuur op dinsdag en vrijdag van 9.00 – 12.00 uur. Doetinchem telt circa 45.000 inwoners van 18 jaar en ouder, ruim 17.000 daarvan doen vrijwilligerswerk verspreid over ruim 600 vrijwilligersorganisaties. Bemiddeling Er zijn 289 ingeschreven vrijwilligersorganisaties. Tijdens het inloopspreekuur zijn er 176 bezoekers geweest, via de website zijn dat er ruim 67.500 voor de specificering daarvan verwijzen wij u naar pagina 8. Gemiddeld 150 actieve vrijwilligersvacatures, meer dan 242 reacties van vrijwilligers via de website. 94 teruggekoppelde bemiddelingen, in werkelijkheid zijn dat er veel meer. De 3e Meet en Match Markt vond plaats op 8 oktober 2013, er werden ruim 40 matches gesloten met een waarde van 40.000 euro. Waardering en belangenbehartiging Het vrijwilligers event vond plaats op 9 en 22 november in schouwburg Amphion, er waren ruim 160 deelnemers die de speciaal voor vrijwilligers georganiseerde theatervoorstelling bezochten op 22 november. 20 vrijwilligers die mee hadden gedaan aan een prijsvraag konden tijdens de nationale Vrijwilligersdag op 7 december 2013 genieten van een lunch bij het Borghuis. Promotie en deskundigheidsbevordering Nieuwsbrief is 5 keer verschenen en is per keer naar ruim 600 organisaties verstuurd. Wekelijks bieden wij 3 vacatures aan, aan de Gelderse Post. De jaarlijkse vrijwilligersmarkt werd dit jaar georganiseerd tijdens het vrijwilligers event in Schouwburg Amphion, 20 organisaties presenteerden zich voor ruim 250 bezoekers, deelnemers konden 6 workshops volgen. De grootste vrijwilligersactie, NL Doet, van Nederland vond plaats op 15 en 16 maart, ruim 310.000 vrijwilligers deden mee bij 8.400 klussen. De 1e editie van de vrijwilligerskrant werd op 23 december bezorgd bij ruim 22.000 huishoudens. Informatie en advies Ruim 140 gesprekken met vrijwilligersorganisaties. Meldpunt Vrijwillige Dienstverlening 78 individuele hulpvragen, waarvan er 36 met succes bemiddeld konden worden.
"We hebben maar liefst 7 reacties gekregen op de vacature voor een vrijwilliger voor onze schoolbibliotheek. Inmiddels hebben we de meeste kandidaten gesproken en hebben we besloten om een team van vrijwilligers aan te stellen waarbij er in tweetallen gewerkt zal worden. De nadere uitwerking volgt nog maar ik was bijzonder blij verrast met het aantal reacties. En alle vrijwilliger hebben iets ‘extra’s’, ervaring dan wel affiniteit met de doelgroep te bieden waardoor we denken een gemotiveerd en divers team samen te kunnen stellen. Dank voor de mogelijkheid tot het plaatsen van de vacature!”
7
(cijfers van 2012 staan in rood vermeld) Totaal aantal bezoekers: 67.682 (65.494), gemiddeld aantal bezoeken per bezoeker 9.62 (12.18) Totaal aantal unieke bezoekers: 7038 (5375) Totaal aantal uitgevoerde vacaturezoekacties: 14.273 (15.251) Totaal aantal bezoekers dat een vacaturezoekactie deed: 3430 (3381) Aantal unieke bezoekers dat een vacaturezoekactie deed: 1701 (1595) Gemiddeld aantal zoekacties per bezoek: 0.24 (0.22) Percentage bezoekers dat zoekacties doet: 5.07% (5.16%) Totaal aantal in detail bekeken vacatures: 23.898 (27.588) Gemiddeld aantal in detail bekeken vacatures per (website)bezoek: 0.35 (0.42) Aantal reacties via de website (op vacatures op de site): 242 (167)
"We hebben nu 5 vrijwilligers binnen gekregen via jullie organisatie TOP!” “Onze vacature kan verwijderd worden. We hebben inmiddels voldoende reacties. Bedankt voor jullie medewerking, inzet en acties.” “Wij hebben inderdaad vrijwilligers gevonden, 6 maar liefst. Een aantal heeft gereageerd op jullie plaatsing van onze vacature in de krant. Een paar hebben het via via van mensen die zich ook bij ons hadden aangemeld via jullie. Heel geslaagd dus onze vacature bij jullie.” “Wij hebben een vrijwilliger gevonden voor deze vacature en dat is via de vrijwilligerscentrale gegaan. Ik zal voor de andere vacatures ook laten weten als we vrijwilligers via jullie vinden.” “Er heeft een dame gereageerd en we zijn tot een akkoord gekomen, zij gaat volgend seizoen een speciale trimgroep trainen/begeleiden. Ik was erg verrast dat er zo snel een reactie kwam…. en nog eens een super vrijwilliger ook!!!!!”
8
Percentage zoekacties met werksoort-opgaaf t.o.v. totaal: 59.86% (61.67% in 2012) Werksoort
Totaal aantal % van totaal % van totaal zoekacties zoekacties zoekacties met werksoort-opgaaf 2013
2012
Administratie
863
6.05%
10.11%
9.24%
Begeleiding, algemeen
835
5.85%
9.77%
9.08%
Ouderen
539
3.78%
6.31%
5.37%
Dieren
525
3.68%
6.14%
6.41%
Kantinewerk
525
3.68%
6.15%
5.67%
Creatief
425
2.98%
4.97%
4.65%
Cultureel Werk
424
2.97%
4.96%
5.56%
Kinderwerk
396
2.77%
4.63%
4.47%
Vervoer
365
2.56%
4.27%
5.36%
Natuur
348
2.44%
4.07%
4.67%
Techniek en onderhoud
344
2.41%
4.03%
3.74%
Jongeren
310
2.17%
3.63%
3.19%
Educatie
279
1.95%
3.27%
4.18%
Organiseren
258
1.81%
3.02%
3.2%
Bestuursfuncties
249
1.74%
2.91%
2.83%
Sport en spel
243
1.7%
2.84%
3.02%
Mensen met een verstandelijke beperking 242
1.7%
2.83%
2.63%
PR en voorlichting
241
1.69%
2.82%
3.39%
Financieel werk
238
1.67%
2.79%
2.4%
Computers en internet
231
1.62%
2.7%
3.43%
Peuterwerk
223
1.56%
2.61%
2.13%
Mensen met een lichamelijke beperking
209
1.46%
2.45%
2.14%
Juridisch werk
103
0.72%
1.21%
1.51%
Belangengroepen/fondsenwerving
97
0.68%
1.14%
1.31%
Collecteren
32
0.22%
0.37%
0.42%
Totaal
8544
59.86%
100%
100%
De werksoorten zijn gerelateerd aan de doelgroepen.
9
De VWC brengt algemene zaken en knelpunten rondom vrijwilligerswerk en maatschappelijke participatie- gevraagd en ongevraagd- onder de aandacht van de gemeente, organisaties en andere belanghebbenden. Er zijn grenzen aan wat je aan vrijwilligers mag vragen. Soms is het beter zaken over te laten aan overheid en/of professionals. VWC probeert het vrijwillige karakter te behouden en te bewaken. In haar dienstverlening staan eigen regie en eigen verantwoordelijkheid van de burger voorop maar ook “vrijwillig wat kan; professioneel wat moet”. Het huidige kabinet stuurt aan op het doen van een tegenprestatie door mensen met een uitkering. Wij zien deze vorm van verplichte wederkerigheid nadrukkelijk niet als vrijwilligerswerk. Deze vorm van onbetaald werk maakt onderdeel uit van de uitwerking van de Participatiewet. In het kader van de stimuleringsregeling sociale activering kan het vrijwilligerswerk een mogelijkheid bieden aan langdurig werkelozen om in het arbeidsproces terug te keren. Dit wordt niet door alle gemeenten en uitkeringsinstanties zo gezien. Gemeenten gaan hier verschillend mee om. Een uniform landelijk beleid op dit punt is wenselijk. In de wet is het mogelijk om sancties toe te passen wanneer een langdurig werkeloze geen vrijwilligerswerk wil doen in het kader van zijn re-integratie. Hierdoor staat het onverplichte karakter van het vrijwilligerswerk onder druk. Daarbij komt dat organisaties niet zitten te wachten op ‘ongemotiveerde’ vrijwilligers. Een zekere mate van stimulans om langdurig werkelozen te begeleiden en te ondersteunen om vrijwilligerswerk te doen, juichen we van harte toe. Sanctiemaatregelen wanneer iemand geen vrijwilligerswerk doet, is geen goede opmaat naar integratie.
Het imago van vrijwilligerswerk wordt beïnvloed door promotie van de diversiteit van het vrijwilligerswerk en de waardering daarvan. Om de Vrijwilligerscentrale te profileren en te presenteren wordt een actief, actueel, uitdagend, thematisch PR beleid gevoerd en uitgedragen door alle medewerkers. Hoe maakte de VWC dat zichtbaar in 2013?
Door de website van de VWC met daarop de algemene, actuele informatie en een vacaturebank. Door het gebruik van de (sociale) media en het netwerk. De folder van de VWC. Er is een folder beschikbaar die op een aantal belangrijke punten binnen de gemeente te verkrijgen is (gemeentehuis, scholen, bibliotheek, buurt- en wijkcentra, etc. Het ontwikkelen en verspreiden van flyers, folders, brochures, voorlichtingsfilms en digitale instructies. De nieuwsbrief die organisaties en andere belanghebbenden toegestuurd krijgen en die ook te downloaden is via de website. Wekelijks advertenties met vacatures. Persberichten in de lokale media: Gelderse post, Doetinchems Vizier. Aandacht voor specifieke activiteiten en evenementen zoals het vrijwilligers event, lezingen, themabijeenkomsten etc. Een toegankelijke locatie.
10
De VWC doet mee aan landelijke acties die de bekendheid van het vrijwilligerswerk moeten vergroten, bijvoorbeeld NL DOET en de Nationale vrijwilligersdag. In 2013 zijn er diverse interviews gegeven, o.a. bij de lokale radio, de Gelderse Post en Gelderlander. Promotie van Maatschappelijk Betrokken Ondernemen in samenwerking met Doetinchemse Uitdaging. Het uitbrengen van een speciale Vrijwilligerskrant die bezorgd is bij ruim 22.000 Doetinchemse huishoudens.
In aanvulling hierop maakt de VWC gebruik van de media en website van derden en organiseert de VWC diverse activiteiten of neemt zij deel aan activiteiten van anderen.
“Ik zal de vacatures voor bestuursleden verwijderen; mede door U waren wij in staat een krachtig en springlevend bestuur neer te zetten, waarvoor onze dank.” “Ik heb de vacature verwijderd, we hebben via de vrijwilligerscentrale Doetinchem 2 aanmeldingen gekregen. 1 vrijwilliger zit in portefeuille en 1 vrijwilliger heeft vandaag al gereden. Heel erg bedankt voor uw diensten.” “Even goed nieuws melden. Wij hebben nu 2 mensen in dienst die we via jullie bij ons binnen hebben gekregen, dank daarvoor!”
11
Belangrijk aspect voor de ontwikkeling van het lokale vrijwilligerswerk is de kennisfunctie. Organisaties en vrijwilligers kunnen al jaren profiteren van informatie, advies en deskundigheidsbevordering van of via de vrijwilligerscentrale. Op deze wijze faciliteert de vrijwilligerscentrale Doetinchem het vrijwilligerswerk in de gemeente Doetinchem. In 2013 heeft de VWC een expertiseteam opgezet om de groeiende vragen om advies aan de VWC te ondersteunen. In het volgende hoofdstukje op deze pagina geven we een uitleg over dit expertiseteam. Er bestaat contact met circa 600 organisaties/verenigingen binnen de gemeente Doetinchem. Middels de nieuwsbrieven, de website en andere media houden we deze organisaties op de hoogte van het bestaan en de activiteiten van de vrijwilligerscentrale. Van deze 600 organisaties/verenigingen maken er 287 organisaties/verenigingen actief gebruik van onze vacaturebank en/of diensten. De ondersteuning heeft betrekking op alles wat met vrijwilligerswerk te maken heeft. De hulpvragen betreffen een breed terrein en vereisen in veel gevallen specifieke kennis. Veel organisaties kunnen op weg geholpen worden met enkele adviezen en door het geven van basisinformatie. Maar in een aantal gevallen is dit niet afdoende en blijkt dat specialistische kennis gewenst is. Informatie wordt ook gegeven door het aanbieden van folders, het doorverwijzen naar instanties, het verstrekken van flyers of brochures.
Het Expertiseteam bestaat uit 6 bevlogen professionals die hun kennis, ervaring en specialismen beschikbaar stellen aan vrijwilligersorganisaties. Zij doen dit geheel belangeloos: vrijwilligers voor vrijwilligers! De ondersteuning die het Expertiseteam biedt, betreft het (brede) terrein van vrijwilligerswerk. Het coacht besturen en denkt bv. mee over het betrekken van leden bij de klussen die gedaan moeten worden. De leden van het Expertiseteam worden op flexibele basis ingezet, waarbij enerzijds het aantal gestelde vragen bepalend is en anderzijds de hoeveelheid inzet die ieder lid beschikbaar wil stellen. Op basis van de binnenkomende vraag worden één of meerdere leden uit het Expertiseteam benaderd. Op deze wijze kunnen zich binnen de experts ook incidentele of structurele subgroepen vormen. Bijvoorbeeld een jongeren-expertiseteam, die organisaties adviseert over het aantrekken van jongeren.
12
Een sterke combinatie Dit jaar hebben we de vrijwilligersmarkt en het bieden van deskundigheidsbevordering gelijktijdig georganiseerd. Om de vrijwilligersmarkt een nieuwe uitstraling te geven zijn we na zeven jaar op zoek gegaan naar een ander concept en andere locatie met meer mogelijkheden. Zo kwamen we terecht in Schouwburg Amphion. Hier kregen de organisaties gelegenheid zich te presenteren en vrijwilligers te werven tijdens de vrijwilligersmarkt. Bezoekers konden informatie krijgen bij de diverse kramen en/of konden deelnemen aan diverse workshops, te weten:
De tafel van één was er met een workshop voor vrouwen om er achter te komen wat je eigenlijk als vrouw wilt en hoe je dat bereikt. Europass geeft een workshop over ervaringscertificaat voor vrijwilligers. Werk en inkomen met informatie over vrijwilligerswerk en de uitkering. Er is een lezing over jongeren en vrijwilligerswerk. De creatieve bezoekers kunnen een vrijwilligers-kracht-tekening maken Er waren twee deskundigen die inzoomen op zowel het besturen van vrijwilligersorganisaties als vrijwilligerswerk en jongeren.
Kortom, veel informatie werd aangeboden op het brede terrein van vrijwilligers en vrijwillige inzet! In twee rondes van maximaal een uur kon men deelnemen aan twee workshops. Helaas was de animo om deel te nemen aan de workshop laag en zullen we in 2014 het concept aanpassen.
VWC organiseerde in samenwerking met de Doetinchemse Uitdaging een workshop voor maatschappelijke organisaties die mee wilden doen aan de Meet & Match Markt. Doel van deze workshop was om te oefenen met een heldere formulering van vraag en tegenprestatie . Ruim 25 deelnemers hadden zich opgegeven.
13
Waarderen kan op diverse manieren en zal door verschillende partijen moeten worden opgepakt. De VWC ondersteunt daarbij organisaties en heeft de uitvoering van een aantal activiteiten. Vrijwilligerscentrale Doetinchem organiseerde in november een ludieke theatervoorstelling in Schouwburg Amphion. Speels en exclusief; speciaal voor vrijwilligers die actief zijn in de gemeente Doetinchem. Dit om de inzet en enthousiasme te waarderen. De voorstelling werd geopend door de loco burgemeester van Doetinchem en is ruim bezocht. De bezoekers kregen een drankje en een versnapering. De positieve reacties gaven ons de indruk dat de waardering die de loco burgemeester namens de gemeente uitsprak ook werkelijk door de vrijwilligers zo werd ervaren.
Naast deze activiteit wijzen wij organisaties in onze reguliere adviesgesprekken op de positieve werking van het waarderen van vrijwilligers. Dit kan in velerlei vormen gegoten worden en hoeft niet altijd in geld uitgedrukt te worden.
"Vrijdagavond zijn mijn vrouw, een vriendin en ik, allen vrijwilligers, naar de vrijwilligersavond in Amphion geweest. We gingen met het idee ‘we zien wel, de koffie is in elk geval gratis….’, maar we hebben ontzettend genoten van de optredens en de gezellige pauze met andere vrijwilligers. Geweldig dat dit georganiseerd is en zeker voor herhaling vatbaar. Vaak zeg je als je als vrijwilliger een dankjewel krijgt: dit was niet nodig, maar toch is zo’n avond wel een opstekertje! Heel erg bedankt.”
“Beste medewerkers van de vrijwilligerscentrale, hartelijk dank voor de vrijdagavondvoorstelling. Ik heb genoten en veel gelachen.”
14
Er is in 2013 wederom veel aandacht geweest voor Maatschappelijk Betrokken Ondernemen. De Vrijwilligerscentrale werkt nauw samen met de Doetinchemse Uitdaging en participeert in de werkgroep Meet & Match Markt. De Meet & Match Markt is een jaarlijks succesvol lokaal evenement met veel matches tussen maatschappelijke organisaties en Doetinchemse bedrijven. Dinsdag 8 oktober 2013 is er voor de 3e keer een Meet en Match Markt gehouden in een pand van het Graafschapcollege te Doetinchem. Een zeer succesvolle bijeenkomt met als resultaat bijna 40 matches tussen de aanwezige bedrijven en maatschappelijke organisaties en verenigingen. Met een nog te verwachten na-ijl effect van enkele Matches was de totale opbrengst ruim 40 Matches met een waarde van 40.000 euro. Voorafgaande aan de Meet & Match Markt organiseerde de VWC in samenwerking met de Doetinchemse Uitdaging een workshop voor maatschappelijke organisaties met als doel om te oefenen in een heldere formulering van vraag en tegenprestatie. Ruim 25 deelnemers hadden zich opgegeven. In 2013 heeft de VWC een speciale MBO nieuwsbrief uitgebracht waar naast informatie over MBO en de Doetinchemse Uitdaging ook aandacht is besteed aan de beursvloer op regionaal niveau bij stadion de Vijverberg van M8erhoek. Uit de samenwerking tussen Vrijwilligerscentrale Doetinchem, de Doetinchemse Uitdaging, het Naoberfonds en de gemeente Doetinchem is eind 2013 een mooie project gestart. Tijdens de kerstperiode werd in de hal van het gemeentehuis een grote houten kerstboom geplaatst Met deze boom werden burgers uit de gemeente Doetinchem aangemoedigd om zelf de regie te nemen voor verbetering van hun eigen woonomgeving door met goede haalbare ideeën te komen die de leefbaarheid verbetert. Zij konden goede ideeën/burgerinitiatieven ophangen die zouden kunnen bijdragen aan een fijne buurt, wijk of gemeente. Een speciale werkgroep onderzoekt vervolgens of de ideeën uitgevoerd kunnen worden en op welke (redelijke) termijn. Een aantal ideeën zal worden geselecteerd en uitgevoerd. Het project krijgt een vervolg in 2014.
De vrijwilligerscentrale blijft zich inzetten om de organisaties te ondersteunen in het vormgeven van goede MaS klussen. Het adviseren hierover aan organisaties gebeurt binnen de reguliere informatie en adviesgesprekken of op aanvraag. Met de regiocoördinator Maatschappelijke Stage hebben wij regelmatig contact over de ontwikkelingen binnen de MaS. Scholen, jongeren, organisaties en maatschappelijk makelaars, alle partijen hebben profijt van de inzet van jongeren tijdens de maatschappelijke stage. Scholen staan versteld van de bijdrage die stages leveren aan het zelfbeeld, zelfvertrouwen, begrip voor ‘anders zijn’ en vaardigheden van leerlingen. Organisaties zijn blij met de frisse wind die scholieren door de organisatie laten waaien. Jongeren houden organisaties een spiegel voor en komen met ideeën voor een andere aanpak of nieuwe activiteiten. Jongeren waarderen het werk: een substantieel deel van de leerlingen blijft na hun verplichte stage vrijwillig actief. Vanaf 2015 zijn maatschappelijke stages niet meer verplicht. Ook de financiering vanuit het Rijk stopt. Jammer, want scholen, vrijwilligersorganisaties, gemeenten én bedrijven zijn enthousiast over wat de stages hen oplevert.
15
De VWC speelt in op nieuwe trends en maatschappelijke ontwikkelingen door nieuwe vormen van dienstverlening te ontwikkelen voor zowel vrijwilligers als maatschappelijke organisaties. Zij onderzoekt daar zowel de mogelijkheden als het draagvlak voor. Ook zoekt zij naar geschikte samenwerkingspartners voor de mogelijke uitvoering daarvan. Andersom werd de VWC ook betrokken bij initiatieven van andere organisaties. In 2013 zijn we voorzichtig begonnen met het wijkgericht werken. Daartoe is de samenwerking gezocht met de buurtcoaches en wijkregisseurs. De vrijwilligerscentrale vindt het belangrijk dat er verschillende projecten ontwikkeld/uitgevoerd werden om voor iedereen vrijwilligerswerk mogelijk te maken. Steeds meer mensen zoeken incidenteel hulp voor een klusje. Het kan bijvoorbeeld gaan om iemand even weg te brengen naar de huisarts tot aan het helpen met het versjouwen van een kast of tuinafval. Vrijwilligerscentrale Doetinchem stelde het prikbord vanaf november 2013 ter beschikking voor individuele hulpvragen en/of hulpbieders. Op het prikbord kunnen burgers heel eenvoudig zelf hulp zoeken of aanbieden, ook binnen hun eigen wijk. In opdracht van de gemeente heeft de VWC een meerjaren werkplan gemaakt. De input van dit werkplan en diverse overleggen met de beleidsambtenaar diende als ‘voeding’ voor de uitvoeringsnotie vrijwilligerswerk 2014 – 2016.
VWC neemt deel aan diverse lokale en regionale overlegvormen. 4 x per jaar is er een netwerkoverleg bij Spectrum voor coördinatoren/consulenten steunpunten vrijwilligers en VWC’s. Diverse actuele thema’s worden aan de orde gesteld, een aantal thema’s worden in een verdiepingsbijeenkomst uitgewerkt. Daarnaast zijn er vele andere netwerkbijeenkomsten waar Vrijwilligerscentrale Doetinchem aan deelneemt. Deze zijn incidenteel en alleen van toepassing wanneer er inhoudelijk samenwerking gewenst is. In 2013 waren dat de volgende bijeenkomsten: sportservicebureau en servicepunt Amateurkunst; scouting; belangenorganisaties; sociale raad; deelname aan BOSO klantmanagers WMO regionale NOV/Movisie bijeenkomsten; deelname aan project Eigen Kracht; provinciaal en gemeentelijke overleggen met het Wijkbureau, Werk & Inkomen en WMO; Meet & Match Markt werkgroep/beursvloer; onderwijsbijeenkomsten.
16
De VWC bemiddelt niet voor individuen, daarom is het Meldpunt Vrijwillige Dienstverlening als onderdeel van de vrijwilligerscentrale opgericht. Er is ook in 2013 een toename van het aantal individuele hulpvragen. Ze komen van privé personen vaak gerelateerd aan zorg. Hieronder een aantal resultaten uit de jaarbrief van het Meldpunt. De volledige versie van de jaarbrief van het Meldpunt kunt u desgewenst bij ons opvragen. Resultaten in 2013
Totaal aantal aanvragen: 78 Aantal verwerkte aanvragen: 75 Met succes bemiddelde aanvragen: 36 Niet bemiddelde aanvragen: 26 waarvan 11 vragen niet bemiddeld kon worden door gebrek aan vrijwilligers bij organisaties. Daarnaast 15 individuele hulpvragen die op een andere wijze zijn opgelost, soms door het langdurige tijdspad Doorverwezen naar andere instanties of de gemeente Doetinchem: 13 Lopende aanvragen die in 2014 worden afgehandeld: 3
Waar heeft het MVD in 2013 o.a. in kunnen bemiddelen
Boodschappen doen, gezelligheidsbezoekjes, ophalen en bezorgen voedselpakketten voedselbank, opknappen huis voor bewoning, taalmaatje, installatie apparatuur, verhuizing, sjouwen van spullen, vervoer, begeleiding naar arts/ziekenhuis, wandelen, oppas, telefonisch contact, uitstapjes, schilderen, lampen ophangen/vervangen, kasten verplaatsen, gordijnrails plaatsen.
Wie waren de hulpvragers
Hulpvragers zelf: 26 Beroepskrachten: 39 Mantelzorgers: 11 Buddy: 1 Buren: 1
Het MVD heeft de indruk dat er meer beroepskrachten een aanvraag indienen. De volgende aspecten spelen daarbij een belangrijke factor:
De leeftijd en de beperkingen van de hulpvragers De complexiteit van de aanvragen De nationaliteit van de hulpvragers (allochtoon)
Het Meldpunt constateert dat, doordat de overheid regelingen heeft terug gedraaid, er meer moeilijk te bemiddelen hulpvragen komen. Omdat beroepskrachten zich genoodzaakt voelen een vrijwilliger in te zetten voor zaken die eigenlijk niet thuis horen bij een vrijwilligersorganisatie.
17
Vrijwilligerswerk is de afgelopen jaren niet minder geworden, maar wel veranderd. Het gewijzigde overheidsbeleid (waaronder Wmo-beleid en “de kanteling”) heeft grote gevolgen voor de bestaande zorg- en welzijnsvoorzieningen. Niet alleen bezuinigingen, maar ook veranderingen in wet- en regelgeving maken dat meer en meer een beroep zal worden gedaan op de eigen sociale netwerken van burgers en hun eigen inzet, de “eigen kracht”. Een terugtrekkende overheid met een nieuwe taak als stimulator en regisseur van samenwerkingsverbanden, waarbij partners in de keten van wonen – welzijn – zorg de burgers ondersteunen waar nodig en hen helpen vorm te geven aan hun zelfredzaamheid. Al met al vraagt het vrijwilligerswerk een steeds professionelere aanpak ook door de veelal ingewikkelde wet- en regelgeving. Vrijwilligerswerk wordt een begrip dat naast de “klassieke vrijwilliger” zal gaan over maatschappelijke inzet door bijstandsgerechtigden, taakgestraften en specifieke doelgroepen zoals mensen met een verstandelijke- en/of lichamelijke beperking. Vrijwilligerswerk kan dan in sommige gevallen niet meer echt een vrijwillige keuze zijn. Deze vormen van vrijwilligerswerk vragen om een zorgvuldige toeleiding met passende begeleiding op de werkplek. De mate waarin en de wijze waarop vrijwilligerswerk een plaats inneemt in het leven van burgers is veranderd. Men kiest niet meer alleen voor een jarenlange verbintenis met een club, maar geeft steeds vaker de voorkeur aan korter durende klussen die een beroep doen op specifieke kwaliteiten.
“…Als gepensioneerd docente Nederlands en met handwerken als hobby heb ik een bijdrage geleverd aan de taalontwikkeling van allochtone vrouwen in een handwerkproject. Ik heb dat met veel plezier gedaan. Maar ik zou dat niet jaar in-jaar uit willen.
Ik zie wel weer wat er volgend jaar op mijn pad komt..”
De groep vitale senioren groeit, zij zijn gemiddeld hoger opgeleid dan de ouderen van pakweg 20 jaar geleden, en onder hen bevinden zich veel potentiële vrijwilligers. Ook voor de groep senioren geldt dat formeel en informeel vrijwilligerswerk aantrekkelijk moet zijn en in de “agenda” moet passen.
18
Nieuwe ontwikkelingen vragen om een gepast aanbod van dienstverlening. Er ontstaan nieuwe kansen en nieuwe vormen van vrijwilligerswerk die met nieuwe doelgroepen en samenwerkingspartners te maken hebben. De VWC blijft een visie op de nieuwe maatschappelijke gebeurtenissen ontwikkelen door: trends die invloed hebben op het vrijwilligerswerk te signaleren en interpreteren; te zorgen voor een evenwichtige opbouw van het vrijwilligersbestand met adequate aandacht voor de verschillende doelgroepen; het realiseren van een divers aanbod van vacatures; het creëren van mogelijkheden voor werknemersvrijwilligerswerk. Vrijwilligerscentrale Doetinchem gaat mee met de ontwikkelingen maar ervaart ook de beperkingen van de huidige randvoorwaarden qua personele bezetting, uren en mogelijkheden. Vrijwilligers en hun organisaties lijken een onuitputtelijke bron voor oplossingen van maatschappelijke vraagstukken. Om de betrokkenheid en de (vrijwillige) inzet van burgers in stand te houden en te versterken is blijvende ondersteuning van het vrijwilligerswerk noodzakelijk. In november 2013 heeft beleidsmedewerker WMO de uitvoeringsnotitie vrijwilligersbeleid 2013 aan het college en de gD-raad aangeboden. Hierin wordt zowel het belang van de VWC alsook de verandering van de VWC-rol belicht. Een goede opdrachtverlening aan de VWC is daarbij cruciaal. “ In een heldere opdrachtformulering aan de VWC dienen afspraken over ondersteuning van vrijwilligers(organisaties) op zowel stedelijk als wijkniveau te worden gemaakt, rekening houdend met de ‘eigen kracht’ van vrijwilligers en organisaties. Van de VWC wordt daarin een gekantelde werkwijze verwacht, aansluitend bij Wijkwerk Nieuwe Stijl. Dit betekent dat de VWC vrijwilligersorganisaties wel adviseert, maar geen taken overneemt. Met het opzetten van een expertiseteam bestaande uit vrijwilligers, heeft de VWC hierin al een stap gezet”. Bron: Uitvoeringsnotitie Vrijwilligerswerk 2014-2016
Vrijwilligerscentrale Doetinchem maart 2014
19
