De professional aan het woord

De professional aan het woord Een uitgave ter inspiratie en informatie over de invulling van professionele ruimte binnen de IRIS-scholen. Medewerkers aan het woord over verschillende vormen van opleiden en ontwikkelen, zoals teamontwikkeling, schoolontwikkeling, leren in het vak, collegiale consultatie, individueel leren en IRIS-breed netwerken. januari 2014, nummer 1

Serious Gaming op het Kaj Munk College Vervolgens gaan zij de strijd aan met andere supermarktconcerns in de klas. Spelers proberen door slimme inzet van prijs- en marketingstrategie zoveel mogelijk winst te halen.” Speciaal voor vmbo-leerlingen zijn de spellen ‘Ka’Ching’ en ‘Luxe Leven’ ontwikkeld. Ka’Ching lijkt op ‘Prijzenoorlog’, met als toevoegingen btw berekenen, inkoopkosten, brutowinst, bedrijfskosten en tenslotte het berekenen van nettowinst. In ‘Luxe leven’ volg je de stadia van je leven en leer je

De sectie Economie van het Kaj Munk College is op zoek naar alternatieve werkvormen die zij tijdens hun lessen kunnen inzetten. De Onderwijsmiddagen hebben zij dan ook benut om trainingen te volgen over het gebruik van educatieve spellen in de les gebaseerd op het principe van Serious Gaming (door Be Involved). Naast de secties Economie en M&O van het Kaj Munk was ook een aantal collega’s van de Haemstede-Barger Mavo bij deze trainingen aanwezig.

rond te komen door je inkomsten, vaste lasten en uitgaven bij te houden. Het saldo komt op je bankrekening en afhankelijk van je saldo ontvang je of betaal je rente. Annemieke: “Stuk voor stuk zeer leerzame spellen. De spellen ‘Ka’Ching’ en ‘Luxe Leven’ gaan we zeker inzetten in onze lessen. Ze sluiten goed aan op de stof die we behandelen en die door leerlingen best lastig gevonden wordt, namelijk het berekenen van de omzet, bruto- en nettowinst. ‘Luxe Leven’ past mooi bij de thema’s sparen en lenen, waarbij ook het aspect studie aan bod komt. Ga je meteen na het mbo aan

“We zijn op zoek naar werkvormen waarmee we de leerlin-

het werk of ga je door naar het hbo en heb je later een

gen echt kunnen laten voelen waar economie over gaat”,

hoger inkomen?”

aldus Annemieke Wiedemeijer, economiedocent op het Kaj Munk. Educatieve spellen blijken hiervoor zeer geschikt.

Annemieke is enthousiast over de spellen, maar zou het

De spellen bieden leerlingen de begrippen aan vanuit een

liefst nog een stap verder gaan. “Het inzetten van deze

context waardoor ze beter beklijven. Vervolgens gaan de

spellen zie ik als een mooie aanvulling op mijn lessen. Het

leerlingen spelenderwijs aan de slag en bouwen blijvend

blijven echter wel simulaties. Nog liever zou ik mijn leerlin-

inzicht in de lesstof op. “En dat het ook nog eens leuk is,

gen meenemen naar ‘buiten’, bijvoorbeeld voor een bezoek

dat hebben we aan den lijve ondervonden. We hebben

aan de Tweede Maasvlakte om het belang van de Rotter-

verschillende spellen gespeeld om zelf te ervaren wat zo’n

damse haven voor de Nederlandse economie te laten zien.

spel met je doet. Zo speelden we ‘Prijzenoorlog’, bedoeld

Dan pas ‘voel je economie in het echt’. Helaas hebben we

voor havo/vwo. De spelers worden directeur van een groot

nu nog onvoldoende economie-uren ter beschikking om dat

supermarktconcern dat zoveel mogelijk winst moet maken.

te realiseren, maar het idee laat me nog lang niet los!”

Binnen IRIS vinden we het persoonlijke contact en het luisteren naar elkaar van groot belang. Wat heb jij nodig om te excelleren? Over welke kwaliteiten beschik je en waar wil jij je verder in bekwamen? Hoe kun je als persoon, team of school van elkaar leren en waar kun je elkaar ondersteunen? Dit alles met het doel je eigen talenten te ontdekken, te ontwikkelen en nog meer uit te dragen op school. Uiteindelijk komt dit het leren en welzijn van de leerlingen ten goede. IRIS biedt je volop de ruimte!

Om 8.15 uur stonden de ‘vrienden’ op beide locaties klaar om te observeren hoe het binnenkomen van de leerlingen verloopt. Vervolgens zijn er op twee locaties verschillende lessen bezocht en was het ‘s middags tijd voor speed daten met leerlingen, mentoren, OOP’ers en docenten. De bevindingen werden door de verschillende groepen aan het einde van de dag gepresenteerd. Vooral het veilige werk-

Kritische Vriend Bezoek op het ECL

klimaat, dat op beide locaties zichtbaar en voelbaar was, werd gewaardeerd. “Je mag jezelf zijn op het ECL.” Belangrijkste advies: Probeer de papieren werkelijkheid van een waardevol didactisch concept ook meer in de klas zichtbaar te maken, differentiatie in de les is nu nog weinig

Donderdag 21 november 2013 een groep van twintig

te zien. Een ander klassenmanagement is daarvoor essen-

kritische vrienden van de andere IRIS-scholen gaan op

tieel. Nu is het nog te veel afhankelijk van de individuele

bezoek bij het ECL. Het doel van de dag: kijken hoe de over-

docent of dat zichtbaar wordt.

gang was van de brugklas, gelokaliseerd op de Vaart, naar de tweede klas op de Kade. Belangrijke aandachtspunten

Bijzonder compliment: De brugklas-supporters, de hulp en

bij de observatie: de mate van zelfstandigheid, de verant-

vraagbaak voor brugklassers, hebben hun rol als gids voor

woordelijkheid die leerlingen krijgen en de eigen verant-

de bezoekers, informant, ervaringsdeskundige en gemoti-

woording die leerlingen nemen, het werkklimaat en hoe

veerde hulpmentor voorbeeldig vervuld. Bedankt Paula,

het ECL recht doet aan verschillen binnen de klas.

Mila, Daniëlle, Jorien, Puck, Julia en Ymke!

Werken aan kwaliteitstoetsen Het afgelopen schooljaar zijn docenten van de Haemstede-Barger Mavo (HBM) bezig geweest met het (her)-schrijven en herijken van hun sectieplannen. In deze plannen staan de eindtermen van het CE en worden als uitgangspunt genomen om het Programma van Toetsing en Afsluiting (PTA) voor de eindexamenleerlingen vorm te geven. Tevens is er een ontwikkeling in gang gezet om de kwaliteit van de toetsen te verbeteren onder begeleiding van bureau CPS. Dit schooljaar richten docenten alle aandacht op het maken van valide PTA-toetsen, worden bestaande toetsen geanalyseerd en zo nodig aangepast. Ook de onderbouwtoetsen worden tegen het licht gehouden. Daniëlla Ferwerda, docent Nederlands: “Vorig jaar hebben we veel tijd besteed aan ons sectieplan Nederlands waarin de eindtermen van het CE zijn aangegeven. Dit nemen we als uitgangspunt voor ons PTA. We hebben geleerd de zaken aan de basis goed op te pakken. Het was opvallend dat in de examens veel woorden worden gebruikt die voor leerlingen lastig te begrijpen zijn. We besteden daar nu meer aandacht aan.”

Kritische blik Het doel van dit jaar is dat de schoolexamens aantoonbaar van het juiste niveau zijn en voldoen aan de vereiste kwaliteit. HBM wordt hierin begeleid door Bureau ICE, welke vooraf de PTA’s hebben geanalyseerd. De toetsmatrijs, een schematisch overzicht waarin de inhoud van de te toetsen leerstof wordt afgezet tegen het vraagniveau, wordt als uitgangspunt gebruikt. “Het is een praktisch handvat dat je helpt te bereiken dat de toets meet wat hij moet meten. We krijgen allerlei handreikingen hoe we goede toetsen kunnen maken of bestaande toetsen kunnen verbeteren. Soms maken we de toetsen zelf, soms gebruiken we de toetsen die bij de methode horen. In beide gevallen zijn we nu veel kritischer geworden”, aldus Daniëlle.

Uniformiteit Er wordt gewerkt volgens RTTI-methode. Een handige checklist maakt het mogelijk om te beoordelen of een toets voldoet aan de kwaliteitseisen. Tevens is het belangrijk dat leerlingen de juiste informatie krijgen bij een toets. Uniformiteit helpt hierbij. Daniëlle: “We gebruiken nu allemaal hetzelfde voorblad met vastgestelde informatie en een uniform lettertype. En we geven bij elke vraag de te behalen punten aan zodat de leerling precies weet waar hij aan toe is. Wij zijn binnen de sectie Nederlands erg blij met de huidige ontwikkeling.”

ICT bij begeleiding dyslectische leerlingen Binnen het HVC worden dyslectische leerlingen zoveel mogelijk individueel begeleid door een dyslexiecoach. Elk schoolteam heeft een speciaal opgeleide coach die binnen zijn afdeling verantwoordelijk is voor de begeleiding. Om ervoor te zorgen dat deze leerlingen op hun eigen niveau ook met hun leeftijdgenoten mee kunnen doen in de klas is er dit jaar gestart met de introductie van Kurzweil. Deze speciale dyslexiesoftware is beschikbaar voor alle dyslectische leerlingen uit het eerste en tweede leerjaar. Onder leiding van projectleider Hans Luijk, ICT-coördinator binnen HVC, zijn inmiddels 35 leerlingen gestart, verdeeld over verschillende afdelingen. Docenten en leerlingen hebben een training gevolgd om met de software om te kunnen gaan. Na de herfstvakantie is gestart bij de talen, vanaf december volgden de andere vakken. Ouders schaffen via school een laptop aan, het HVC zorgt voor de licentie van de software, de installatie en het beheer van de laptop. Het lesmateriaal wordt vooraf gescand en bewerkt. Ook de ouders krijgen een training, zodat zij hun kinderen thuis kunnen begeleiden. Hoe werkt Kurzweil? Het principe is eenvoudig: wat een leerling zonder dyslexie zelf van papier leest, wordt voor een dyslectische leerling voorgelezen door Kurzweil. De leerling leest via zijn laptop mee. Moeilijke woorden kunnen eenvoudig worden opgezocht in de direct beschikbare, digitale woordenboeken. Een meerkleurige cursor markeert een woord, zin of alinea: een ideale houvast voor actief meelezen. Ook de voorleessnelheid kan zelf worden bepaald, waardoor de leerling in zijn eigen tempo kan lezen en oefenen. Toetsen en werkbladen kunnen worden ingescand en ingevuld.

Een leerling met dyslexie kan nu beter het tempo in de klas bijhouden en zo zijn talenten en capaciteiten beter ontplooien. “Dan is geen moeite te veel en heb ik er veel voor over.” Madelon Huurman

“In oktober zijn we met het project gestart en ik zie nu al dat mijn leerlingen betere resultaten behalen voor de talen. Met name de mogelijkheid om te oefenen met woordjes leren werpt zijn vruchten af. Het vergt wel wat aanpassingen: de leerling moet een goede plek in het lokaal krijgen, toetsen moeten digitaal worden aangeleverd. Via een digitaal logboek kunnen we precies zien wat de leerling in de les heeft gedaan en zo de juiste begeleiding bieden. Het werken met Kurzweil vraagt behoorlijk wat extra tijd, maar het is het dubbel en dwars waard.”

Dyslexie … is een specifieke lees- en spellingstoornis met een

neurobiologische basis.

… heeft niets te maken met intelligentie. … komt bij 5 tot 10% van de Nederlanders voor. … is erfelijk en gaat niet over. … komt meer bij mannen voor dan bij vrouwen. … is meer dan alleen een leesprobleem. Mensen met

dyslexie hebben meestal ook moeite met spellen,



studeren, structuren en het onthouden van losse feiten.

Madelon Huurman, docent Nederlands, begeleidt 58 leerlingen met dyslexie, waarvan er 16 met Kurzweil werken.

“Ik kan al best goed met Kurzweil werken. Het lezen van de

Bij dyslectici verloopt de taalverwerking in de hersenen

leerboeken gaat veel beter. Ik weet nog niet alle functies van

minder automatisch, dat geldt zowel voor klanken als

het programma, maar samen met andere leerlingen in mijn klas die ook met Kurzweil werken ontdekken we steeds meer.

voor de herkenning van letters, lettergrepen, woorden

Het is wel fijn dat ik niet meer met boeken hoef te sjouwen.

en zinnen. Dyslectici nemen daardoor nieuwe infor-

Die blijven lekker in de kluis. Ik hoef er alleen voor te zor-

matie, die tijdens het leerproces wordt aangeboden,

gen dat ik mijn laptop bij me heb en dat hij is opgeladen!” Stijn van Woerdekom, leerling 2 vmbo kader

langzamer en moeizamer in zich op dan mensen die geen last van dyslexie hebben.

Pesten: een apenkunstje? Wat apen ons leren over pesten op het schoolplein. “Met het kaderteam onderbouw van Thamen hebben we de workshop ‘Pestkop-apenkop’ in Apenheul gevolgd. Een leerzame workshop over waarom apen- en mensenkinderen pesten. Gedrag wordt bepaald door een combinatie van natuur, cultuur en persoonlijkheid. Dat stukje natuur, daar kunnen we veel van leren door het gedrag van apen te bestuderen. Pestgedrag is duidelijk aanwezig bij apen en het blijkt een sterke natuurlijke basis en functie te hebben. In de workshop was ook aandacht voor het gedrag dat we van nature vertonen in een sociale werkomgeving. Wat zijn hier de overeenkomsten tussen mensen en apen? Wij hebben de apen ook echt geobserveerd, maar op dat moment werd er net niet gepest. De trainer en medeschrijver van het boek ‘Pestkop-apenkop’ Sarah Mutsaers benadrukt dat we het tegengaan van pestgedrag als ons aller verantwoordelijkheid moeten zien. Als we ons bewust zijn van hoe die groepsprocessen werken en we ons verantwoordelijk voelen, kunnen we sneller ingrijpen waardoor erger wordt voorkomen. Ons bezoek gebruiken we als extra bagage bij het leren omgaan met pestgedrag. Het heeft onze blik verruimd over hoe we naar pestgedrag kunnen kijken en wat we kunnen doen om het pesten te beperken. Het past uitstekend in ons programma ‘Samen op Thamen’, wat gericht is op een plezierig en veilig schoolklimaat en waar in (mede)verantwoordelijkheid één van de pijlers is.” Tecla Trossel en Tjeerd Hansen, beiden docent/lid kaderteam onderbouw.

Verdieping van kennis draagt bij aan beter lesgeven wetenschappers uit mijn vakgebied om te zien hoe zij werken. Ook moet je echt op de hoogte zijn van recente ontwikkelingen in je vakgebied en weten hoe je een wetenschappelijke presentatie opbouwt. Wat heeft het jou tot nu toe gebracht? Ik ga er beter door lesgeven. Je verdiept je kennis en verbanden worden beter zichtbaar. Je kunt daardoor de stof van meerdere kanten benaderen, erg handig omdat leerlingen nu eenmaal op verschillende manieren leren. Als mentor gebruik ik mijn kennis van de universitaire structuur om leerlingen voor te bereiden op een overstap naar de universiteit. Daarnaast is Gaila Jehoel, docent Kunst aan het Herbert Vissers College,

de kennis handig bij het opzetten, organiseren en maken

deed de Kunstacademie, studeerde Kunstgeschiedenis en

van werkstukken waarbij onderzoek gedaan moet worden.

promoveert nu op de ontwikkeling van Nederlandse culturele netwerken in Italië. Zij heeft hiervoor de promo-

De promotiebeurs

tiebeurs gekregen. In augustus 2013 is ze begonnen.

Met de Promotiebeurs wil het ministerie van OCW het aantal gepromoveerde leraren voor de klas vergroten ter

Wat vind je van de mogelijkheid dat docenten via de pro-

verbetering van de onderwijskwaliteit en ter versterking

motiebeurs de kans krijgen om te promoveren? Het is een

van de aansluiting tussen universiteiten en scholen. De pro-

prachtige kans om zo je kennis uit te kunnen breiden. De

motiebeurs stelt leraren in staat om lesgeven te combineren

beurs zit goed in elkaar: vier jaar lang wordt de helft van

met het doen van promotieonderzoek. Geselecteerde lera-

jouw aantal fte’s vergoed voor vervanging en jaarlijks is er

ren worden vier jaar lang voor de helft van hun aanstelling

3000 euro beschikbaar voor onderzoekskosten. Maar een

vrijgesteld, met behoud van salaris, om onderzoek te doen.

dergelijk onderzoek is ook echt een uitdaging, vergis je niet.

Aanvragen kunnen in twee periodes worden ingediend: van januari tot 12 maart en van juli tot 2 september 2014.

Heb je nog tips voor collega’s die overwegen te promo-

In 2014 zijn er 200 beurzen beschikbaar.

veren? Ja, een heleboel! De belangrijkste is eigenlijk om

Meer informatie: www.nwo.nl/leraren.

het op je eigen school goed te regelen. Een tweede tip is dat je je tijd heel goed moet bewaken. En voor mij was

Tip: Begin tijdig met de voorbereiding van de aanvraag,

het uitermate leerzaam om tijdens het schrijven van mijn

omdat je een onderzoeksidee moet bedenken, een promo-

masterscriptie in contact te komen met promovendi en

tor moet zoeken en een promotievoorstel moet opstellen.

Terug in de studiebanken Dorine Machiels, afdelingsleider binnen het ECL volgt sinds maart 2013 de Masteropleiding Integraal Leiderschap bij het Centrum voor Nascholing Amsterdam. Deze masteropleiding is bedoeld voor leidinggevenden in het onderwijs die zich door middel van wetenschappelijk verantwoord praktijkonderzoek in de eigen school willen ontwikkelen tot schoolleider op Masterniveau. Dorine Machiels (ECL), Ben van der Hilst (CNA) en Corrie Cuperus (ECL)

Waarom wilde je weer gaan studeren? Ik was al heel lang van plan om weer te gaan studeren. De enthousiaste

afdelingsleider Corrie Cuperus. Zij doet binnen het ECL

studieverhalen van mijn man maakten dat het nog meer

onderzoek naar zelfsturing van leerlingen met de focus op

ging kriebelen. Juist op dat moment startte het tweejarige

de rol van de docent als presentator en afsluiter, twee van

Management Development traject binnen IRIS. Ik heb toen

de vijf rollen van de docent. Beiden richten wij ons op een

besloten eerst daar aan deel te nemen. Als schoolteam kre-

aantal vakken binnen 4 VWO en gaandeweg zijn we er-

gen we de tijd en rust om gericht aan allerlei onderwerpen

achter gekomen dat onze onderzoeken in elkaars verlengde

te werken, maar ook het ‘begeleid collegiaal leren’ vond ik

liggen. Wij gebruiken elkaar dan ook als klankbord. Ik denk

erg nuttig. Reflecteren op je eigen gedrag met collega’s van

dat we daardoor in staat zijn meer uit de opleiding te halen

andere scholen, daar heb ik veel van geleerd.

dan sommige anderen uit de groep.

Onderdeel van de opleiding is het doen van onderzoek.

Hoe voelt het om weer te studeren? Scholing is leuk! Ik

Wat houdt dit precies in? De Masteropleiding leert ons als

geef al heel lang leiding en het is goed om nu weer eens te

leidinggevenden om docenten te stimuleren onderzoek

ervaren wat het is om student te zijn, deadlines te moeten

te doen en niet te snel te zoeken naar oplossingen om zo

halen en stukken te moeten schrijven. Ik ben veel meer

weloverwogen besluiten te nemen. Om dat goed te kunnen

gaan lezen. Eigenlijk gewoon goed om weer eens uit je

moeten we inderdaad zelf ervaring opdoen met het doen

dagelijkse rol te stappen. Het voelt als een cadeautje om

van onderzoek. Ik onderzoek op het ECL in hoeverre feed-

deze opleiding te mogen volgen. Ik wil er ook echt ‘beter’

back gegeven kan worden op de resultaten van toetsen ter

uitkomen en dingen op een betere, maar ook wetenschap-

verbetering van het leerproces van leerlingen. Wat beheers

pelijk verantwoorde manier gaan aanpakken. Ik wil graag

je goed en wat minder goed. Het op een goede manier

een goede bijdrage leveren aan de drive die iedere docent,

geven van feedback kan het leerproces krachtig bevor-

waar ik leiding aan geef, van nature al in zich heeft: iedere

deren. Deze opleiding volg ik samen met mijn collega

les nog beter te doen.

De medewerkers van de IRIS-mediatheken komen sinds vorig schooljaar regelmatig bij elkaar tijdens de O&O-momenten. Het eerste schooljaar stond dit vooral in het teken van een ‘kijkje in elkaars keuken’, waarbij met name praktische ervaringen werden uitgewisseld. Dit jaar is ervoor gekozen om ‘een kijkje in andere keukens’ te nemen. In oktober werd in de ‘keuken’ van de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag gekeken. Het programma bestond uit een uitgebreide rondleiding, waar zowel de oude boekencollectie als de digitale mogelijkheden aan bod kwamen. In december stond een bezoek aan de mediatheek van de Katholieke Scholengemeenschap Hoofddorp gepland. Deze recentelijk opnieuw ingerichte mediatheek heeft dit jaar de Prijs voor de Beste Leesomgeving gewonnen. Bijzonder aan deze mediatheek is het gebruik van duurzame materialen en een apart ingerichte stilteruimte. Voor de medewerkers van IRIS een bron van inspiratie en goede, toepasbare ideeën. De andere twee O&O-momenten van dit schooljaar worden door elke mediatheek afzonderlijk ingevuld, maar voor volgend jaar staan er ook weer gezamenlijke bijeenkomsten in de planning. “Wij zijn blij dat IRIS ons deze mogelijkheid biedt!”

IRIS Opleiding Leiderschap: de Kweekvijver

Netwerk O&O Binnen iedere school is een netwerk O&O actief, veelal bestaande uit een teamleider, een schoolopleider en een HR-medewerker. Eén van hen is netwerkcoördinator O&O.

Iets voor jou?

De netwerkorganisatie coördineert, stimuleert, ondersteunt

Leiding geven aan collega’s doe je niet zomaar. Daar moet je

en faciliteert op het gebied van Opleiden en Ontwikkelen

wel wat voor doen! De opleiding Kweekvijver volgen,

binnen de school en vormt een brug naar IRIS-brede

bijvoorbeeld. De opleiding is bedoeld voor iedereen die

samenwerking ter versterking.

werkt in het onderwijs en die zich verder wil bekwamen op het gebied van ambachtelijk en persoonlijk leiderschap.

Heb je vragen, opmerkingen of suggesties: neem dan In september 2014 gaat deze een-

contact op met één van de netwerkcoördinatoren:

jarige opleiding opnieuw van start Marcel van den Busken (THA) [email protected] /

onder leiding van Ruud Jansen. Denk

0297-563192 | Jan Simon (HVC) [email protected] / 0252-661566

je dat het iets voor jou is? Overleg

| Ronald Lam (HBM) [email protected] / 023-5282380

met je leidinggevende en neem

| Robert Claassen (KMC) [email protected] / 023-5616198

contact op met Ruud Jansen (tel.

| Luc Bessems (ECL) [email protected] / 023-5319042 | Rita

06-43230670 / [email protected]).

Groeskamp (IRIS) [email protected] / 023-5483800 Meer informatie vind je ook op de website van O&O.

Meer informatie: www.iris-opleiden-ontwikkelen.nl

Subsidiemogelijkheden Lerarenbeurs

Bevoegde leraren kunnen een beurs aanvragen voor een bachelor- of masteropleiding (inclusief pre-master



of schakeltraject) of voor een korte opleiding die gericht is op het verwerven van extra bekwaamheden. Meer

informatie: www.ib-groep.nl/particulieren/leraar. Let op: de regels omtrent de Lerarenbeurs zijn veranderd vanaf het studiejaar 2013-2014. Voor aanvragen

vanaf dit studiejaar geldt, dat een aanvraag ieder jaar opnieuw moet worden ingediend.

Promotiebeurs

Bevoegde leraren kunnen een beurs aanvragen voor een promotieonderzoek. Zie voor meer informatie



pagina 4 of kijk op www.nwo.nl/leraren.

Agenda februari-juni 2014

Colofon Dit is een uitgave van

6 feb

Havo congres: Trots op havo

www.HAVOplatform.nl/agenda

6 feb

Vmbo-congres TL 2020

www.VO-raad.nl

6 feb

Landelijk congres jongeren en social media

www.onderwijsagenda.nl

11 feb

3e Onderwijsmiddag IRIS 2013-2014

www.iris-opleiden-ontwikkelen.nl

11 feb

Conferentie Talenonderwijs in 2014

www.aps.nl

13 feb

Landelijk congres Gezag in het geding

www.onderwijsagenda.nl

13 feb

Hoe betrek je collega’s bij taalbeleid, Studiedag APS

www.taalenrekenen.nl

7 & 21 mrt

Elke rekencoach een VIP

www.taalenrekenen.nl

13 mrt

Tweedaagse training anti-pestcoördinator

www.aps.nl

20 mrt

Vo-congres

www.VO-raad.nl

2, 3 apr

Conferentie voor onderwijsvernieuwing en ICT 2014

www.cviweb.nl

8 apr

Onderwijsdag IRIS, Herbert Vissers College

www.iris-opleiden-ontwikkelen.nl

12 apr

CED groep Taalconferentie 2014

Steunpunt rekenen en taal

21, 22 mei

Nationaal congres Onderwijs en Social Media 2014

www.Ncosm.nl

Met dank aan alle medewerkers van IRIS

juni

Eindpresentaties Kweekvijver

op uitnodiging

die aan dit nummer hebben meegewerkt.

IRIS Opleiden & Ontwikkelen Vragen en/of suggesties: Rita Groeskamp, Coördinator Opleiden & Ontwikkelen IRIS | 023-5483800 (di/woe/do), [email protected] www.iris-opleiden-ontwikkelen.nl Tekst: L. Bessems, R. Groeskamp, R. Jansen Eindredactie: I. Snep Vormgeving: Bommel tekst & creatie Oplage: 800 exemplaren Druk: drukkerij Groen