De PAARDENSPIEGEL Een ontmoeting met jezelf en je team
Harry G. Selier
De Logische Niveaus Inleiding. De ontmoeting met je Persoonlijk Leiderschap is gebaseerd op de Logische niveaus van Bateson & Dillts. Er zijn 6 niveaus waarbij omgeving het laagste en zingeving het hoogste niveau is. De kracht van deze theorie is dat bij elke stap die je zet op een hoger niveau je automatisch een stap zet op een lager niveau. Dus zet je een stap op het gebied van je overtuiging dan zal dat per definitie een ontwikkeling geven op het niveau van gedrag of vaardigheid. Omgekeerd kan het ; het hoeft niet. Omgeving. Op het laagste niveau van Omgeving onderscheiden we een veilige en onveilige omgeving. Voor mij is een veilige omgeving: thuis, bij mijn kinderen en mijn broer, in groepen, op de Vespa en in de auto en onveilig is voor mij op het water, soms in liften en met name op hoogtes vanaf een meter of 2 (!). Dat is ook de reden dat ik nog nooit paard heb gereden en er vroeger voor zorgde dat we nooit op wintersport gingen of bergen beklommen in de zomer.
veilig
onveilig
Gedrag. 95% van ons gedrag is automatisch onbewust gedrag en slechts 5% is te veranderen en van die 5% gaat binnen 1 jaar weer 80% naar het oude gedrag. In absolute zin besteden we dus jaarlijks voor 1.4 miljard om 1% te veranderen. En dat komt omdat gedragsverandering alleen maar lukt als je op een hoger niveau (overtuigingen en identiteit) wordt aangesproken en daar een verandering plaats vindt. Regelmatig ben ik naar vaardigheidscursussen geweest en ik kan zeggen dat toen ik wegreed na de borrel met evaluatie, ik al bij het eerste beste stoplicht in mijn eigen comfortzone en oude script zat. Gedrag is maar gedrag! Je kan je gedrag wat plaatsvond in het verleden niet veranderen. Ook je gedrag in de toekomst niet; je kan wel een voornemen hebben! Je gedrag kan je alleen maar in het NU veranderen (en nu is alweer voorbij!) De jaarwisseling is net achter de rug en als ik dit opschrijf zijn er weer veel mensen die hun rookgedrag en/of eetgedrag willen veranderen. Vaak zie je dat er al na enkele dagen weer wordt gerookt en het oude eetgedrag weer wordt opgepakt. De meeste mensen stoppen niet op de 1e dag van het jaar, de meeste mensen stoppen wanneer ze stoppen.
Vaardigheden. Wij leren in ons leven veel vaardigheden: luisteren, praten, leiding geven, organiseren, delegeren, motiveren, coachen, instrueren spreken in het openbaar, etc. Ik geef nu 3 voorbeelden van veel voorkomende ontwikkelvragen en verbindt het buitenkant leren (de 3 laagste niveaus: omgeving, gedrag en vaardigheden) met het binnenkant leren (de 3 hoogste niveaus: overtuiging, identiteit en zingeving). 1.
2.
3.
Ik onderbreek vaak mensen, daar wil ik vanaf. Het onderbreken van mensen komt doordat je heel snel denkt. De snelheid van mensen in denken is heel verschillend en daar waar de ander nog aan het begin van de zin is ben jij al aan het einde en dus ga je onbewust daarmee het gesprek sturen. Je kunt niet minder snel gaan denken, wel kan je als het vaak gebeurd, je snelle denken op de proef stellen door meer denkspelletjes te gaan doen. Bij het paardenfluisteren is het de bedoeling dat je schuin achter de paarden loopt en ze dan opdrijft. In de praktijk gaan de snelle denkers naast of zelfs voor het paard lopen. Het zijn ook vaak die mensen die voor de muziek uitlopen, terwijl je alleen achter de muziek de bloemen in ontvangst kan nemen! Ik denk graag voor anderen, daar wil ik vanaf. Niemand kan voor een ander denken, dus ook jij niet. Stel ik heb een tennisbal en vraag aan iemand de bal te vangen ; in 90% is het antwoord JA. Ik gooi dan de bal niet. Pas als je de bal in handen hebt weet je dat je hem gevangen hebt! Bij het paardenfluisteren wordt vaak voor de paarden gedacht wat zich uit in opmerkingen bij het opdrijven als: KOM MAAR (mee), terwijl het de bedoeling is dat het paard van je weggaat. Ik zou wat meer willen zeggen in groepen of vergaderingen. Stel je zit in vergadering aan een vergadertafel en je hebt nog niets of weinig gezegd. Automatisch ga je in je gedachten verder van de tafel afzitten en je gaat steeds meer uit verbinding. Als je dan wat wilt zeggen, moet je eerst naar voren, eerst in verbinding komen en dan zit je eindelijk weer aan tafel. Een ander heeft alweer het woord genomen en je denkt laat maar zitten en je gaat weer verder van tafel. Bij het paardenfluisteren laat het paard direct merken (de natuur liet nooit) of je verbinding maakt of niet. Daar ligt dus de uitdaging!
Overtuiging. Er zijn krachtige en belemmerende overtuigingen. We kennen veel belemmerende overtuigingen en ze direct merkbaar in ons gedrag. Mijn schoonmoeder woont in een klein dorp en als ik haar zie dan gaat het vaak over de mensen die in de afgelopen periode overleden zijn. Mijn vraag die ik altijd stel is: “Moeders, hoeveel mensen zijn er in de afgelopen periode geboren?” Toon Hermans trok volle zalen. Zijn Sinterklaasconference met de asbak op het tafelkleed, is alom bekend. Toon had een probleem in de voorbereiding van zijn optredens en hij zorgde er voor dat hij altijd een Limburgs drankje kon drinken en maakte altijd een gedichtje. Zo ontwikkelde hij 2 ankers voor zichzelf zodat zijn belemmerende overtuiging omgezet werd in een krachtige overtuiging.
Toon Hermans
Mijn Anker
Zelf kwam ik 2x per jaar bij de 2e vrouw van mijn vader, Tante Netty. Zij woont in Den Haag op 9 hoog. Zodra ik de deur open doe van de balustrade roep ik in een kwart van een seconde mijn anker op: het beeld van een bezoek aan Oostenrijk, waar ik hoog in de bergen uitzicht had op een vallei met prachtige Haflingers. Het anker zorgt ervoor dat ik zonder enige schroom de balustrade oploop. Bij het paardenfluisteren komen we regelmatig mensen tegen die bang zijn voor paarden. Belangrijk is dat wij altijd starten met koudbloedige fjorden en dat ze worden gepoetst door de deelnemers. Vaak zie je al dat de angst afneemt door de rust en het gevoel wat de paarden uitstralen. Identiteit. Elk mens heeft een eigen karakter en dat moet vooral zo blijven. Wat interessant is om te zien wat je karakter voor invloed heeft op je eigen gedrag en, als je er meer bewust van bent, welke stappen je daarin kunt maken. Je kan de kracht van je karaktereigenschappen meten vanuit energie. Ik ben een chaoot en moet regelmatig op mijn bureau puinruimen om het overzicht te kunnen bewaren; dat kost me energie. Het werken in groepen en het geven van lezingen vind ik grandioos; het geeft me energie. Zingeving. Het hoogste niveau van de Logische Niveaus is zingeving. Zingevende ervaringen die je leven per definitie een bepaalde wending geven. Ik geef 2 voorbeelden. Bij mijn levensverhaal schreef ik al dat mijn moeder overleed toen ik 17 was. Mijn broer en mijn zus gingen binnen 3 maanden trouwen en mijn vader ging binnen een half jaar met zijn vriendin naar Texel. Ik heb me toen heel alleen gevoelt en reageer nog steeds heel sterk op mensen die dicht bij me staan en die uit verbinding gaan. Een paar jaar gelden, de kinderen waren allemaal net het huis uit, werd ik door Bea verrast met een lunch in een restaurant: mijn 3 kinderen en aanhang zaten ons op te wachten met champagne. Het blijkt vader dag te zijn en ik krijg ook nog een boek met foto’s van alle drie met een indringende tekst. Ik kan jullie zeggen ik hield het niet droog en mijn relatie met mijn kinderen is vanaf dat moment anders geworden.
De Ontmoeting Inleiding. In de loop der jaren zijn er allerlei spelregels voor het ontmoeten aan toe gevoegd; het zijn er inmiddels veertien: aura & aura aantikken, boeiers & binders, concentratie & communicatie, verbinden & verbonden, ogen & orenspel, respect & ruimte en fit & feeling. Aura & aura aantikken. Het begint met de handdruk. In mijn lezingen geef ik altijd iedereen bij binnenkomst een hand; vaak bij ondernemers die komen om te netwerken. Meer dan de helft kijkt me niet eens aan en maken geen verbinding! Een hand geven is een kans om iemand echt te ontmoeten en dat doe je door te laten merken dat hij of zij op dat moment de belangrijkste persoon is en dat doe je door zijn of haar aura (levensruimte) aan te tikken. Iedereen ook jij hebt een aura of levensruimte van 15 tot 25 centimeter. Het maximale moment van een ontmoeting is het aantikken van beiden en er dus ook niet in te gaan. Dat laatste voelt echt verkeerd en is bedreigend. In een van mijn trainingen zat ik in een rondje met 6 personen en zei een deelnemer tegen mij: “Harry mag ik wat zeggen” en na mijn bevestigend antwoord ging hij verder met: “Harry, je irriteert me vreselijk”. Ik doe mijn stoel een halve meter naar achteren. Het blijkt dat die persoon een levensruimte heeft van wel 3 meter en er achter komt dat stemmen en informatie bij hem altijd zeer sterk binnenkomen; nogal logisch.
aura aantikken
in het aura
De levensruimte van een paard vanuit het paard gezien is 14.5 meter! Dat is ook de reden dat wij in onze practica werken met een paddock pin van 15 meter. Paarden zijn vroeger gewend om in kuddes te leven van 6 paarden; mensen hebben er grotere kuddes van gemaakt. Paarden weten binnen de 15 meter wat hun rangorde is, hoe ze moeten reageren op een actie en hoe ze zelf acteren. Het zijn die ervaringen die geleid hebben tot dit boek.
15-25 cm
14.5 m
Boeiers & binders. De woorden boeiers en binders heb ik uit het boek de Geluksfabriek van Martin Bruel. Een boeier is iemand die altijd onderweg is, weinig vrienden heeft en veel kennissen, ruimte inneemt, het leuk vindt om deals te sluiten en sterk in het nu en straks zit. Een binder is iemand die meer rustmomenten neemt, relatief meer vrienden en kennissen heeft, ruimte geeft, het leuk vindt om te verbinden en sterk in het nu en toen zit.
Als je de keuze gemaakt heeft blijkt vaak dat je wat hebt van de boeier en wat van de binder en daarom heb ik 4 types gemaakt de boeiende boeier en de bindende boeier (met als basis de boeier) en de bindende binder en de boeiende binder. (met als basis de binder)
Melle met een bindende binder
Keyna met een boeiende boeier
Ik zet de types schematisch naast elkaar. boeiende boeier
bindende boeier
boeiende binder
bindende binder
neemt altijd ruimte
geeft soms ruimte
neemt soms ruimte
geeft altijd ruimte
weinig vrienden
meer vrienden
meer vrienden
veel vrienden
veel kennissen
meer kennissen
meer kennissen
weinig kennissen
altijd onderweg
vaak onderweg
vaak onderweg
soms onderweg
in het nu en straks
in het nu
in het nu
in het nu en toen
deals sluiten
soms deals sluiten
soms deals sluiten
geen deals sluiten
soms verbinding
vaak verbinding
vaak verbinding
altijd verbinding
sterk in sales
sales / after sales
sales / after sales
after sales
Bekende Nederlanders
boeiende boeier
bindende boeier
boeiende binder
bindende binder
Bij de paarden kennen we deze types ook. We werken bij de fjorden met een boeiende boeier, leider geweest van een kudde van 150 fjorden in Drenthe en uitgezocht door mijn dochter Daphne, ook een boeier. Daarnaast werken we met een bindende binder Melle, uitgezocht door Juliet, een binder. Mensen kiezen altijd dieren uit die lijken op zichzelf en dat is vaak bij mensen die mensen uitzoeken ook zo. Het laat zich raden wat er gebeurd met Keyna als er een boeiende boeier de paddock of round pin inkomt. Keyna maakt zich groter en is zeer alert. De CIO van Nationale Nederlanden , Amerikaan en zelf paardenman, iemand met veel charisma, veel ruimte innemend, zeer bespraakt en dus zeer aanwezig. Keyna en hij hebben 4 minuten in de paddock gestaan en het lukte hem niet om schuin achter Keyna te komen en hij ging teleurgesteld uit de paddock. Ik legde hem uit dat zijn thema niet is om te gaan leiden, maar om te leren volgen. Een paar weken later kreeg ik een bedankmail van hem waarin hij aangeeft meer en beter te luisteren naar zijn directe omgeving. Andersom zal een bindende binder die Melle op zich af ziet komen uitgebreid gaan knuffelen en Melle achter die persoon aan gaat lopen, waardoor hij of zij ook niet er schuin achter komt om te gaan drijven!
Keyna
Melle
Concentratie & communicatie. Concentratie (vasthouden) is moeilijk. Wetenschappelijk is vastgesteld dat elk mens nooit langer dan 17 minuten de aandacht kan vasthouden en de eerste is al binnen 2 minuten met zijn of haar gedachten ergens anders. Er draaien allerlei verschillende denkschijven in ons hoofd: toen, nu, straks, partner, vrienden, familie, werk, school, geluk, liefde, hobby, etc. en we zijn steeds meer gewend om te switchen, te surfen en te verdiepen op die verschillende schijven. Ik merk al bij het handen schudden of iemand zich concentreert bij het eerste contact. Laat staan de duurzame concentratie: zo moeilijk en toch zo wezenlijk voor het aanreiken van respect en verbinding! Als ik in een groep aan een ieder afzonderlijk vraag wie op dit moment de belangrijkste persoon in zijn of haar leven is, benoemt 95% zijn partner, kind of beste vriend(in). En als ik vraag wie denk jij dat op dit moment de belangrijkste persoon in mijn leven is antwoorden de meesten dat het Bea of mijn kinderen zijn. En het is uiteraard de persoon in die ontmoeting! Hoe vaak maken we niet mee dat er op een feestje of receptie als je aan het praten bent met iemand die steeds in de omgeving kijkt om te zien of er anderen zijn om te ontmoeten! Ik ga dan ook uit de ontmoeting. Vaak komt die persoon dan later naar me toe met de vraag of hij of zij wat verkeerds heeft gezegd. Mijn antwoord is standaard: blijkbaar had je geen echte behoefte om me te ontmoeten!
volledige concentratie
volledige concentratie?
Mijn stelling van communicatie is: “zodra er meer dan 2 personen werken in een organisatie , is er een communicatieprobleem”. Ik zal de stelling bewijzen. Bewustwording. Alles wat wij horen aan informatie worden we op onze eigen unieke wijze bewust. Elk mens is uniek door genen, opvoeding en een eigen ontwikkeling. Dat is ook de reden dat we nooit kunnen denken voor anderen want je weet nooit exact hoe de ander de informatie verwerkt. Een mooi voorbeeld is de volgende zin: Paul de Leeuw opent te paard een nieuwe pand en krijgt geld voor”. Eenvoudige zin. Als je nu aan verschillende mensen vraagt om op het zelfde moment op te schrijven wat ze als eerste denken bij Paul de Leeuw, Paard en Geld dan zullen de antwoorden verschillend zijn en wij denken dat we die eenvoudige zin allemaal op dezelfde wijze bewust worden. Tijd nemen. Voor communicatie nemen we nauwelijks tijd. Het denken is vaak doen geworden. Terwijl in Frankrijk de vergadering tijdens de lunch en een goed glas wijn nog eens wordt nagesproken zijn wij in Nederland het liefst met drie dingen tegelijk bezig. Los de onderstaande opdracht op en wordt bewust van je denk- en doengedrag. Verbinden & verbonden. Vanaf mijn militaire dienstplicht heb ik leiding genomen in groepen, situaties, gesprekken, mijn denken en mijn doen. Ik was er zo eentje die altijd aanwezig was en zichzelf graag hoorde praten. Er zal best een tijdelijke verbinding zijn geweest; verbonden voelde ik me nooit. Ook paarden laten direct zien of je verbinding in stand kan houden. Ik maak regelmatig mee dat na een eerste succesje bij het opdrijven de deelnemer triomfantelijk kontact zoekt met de andere deelnemers. Resultaat: het paard stopt en geeft direct aan dat de verbinding is verbroken. De paarden hebben er voor gezorgd dat ik mijn gevoelsdeur heb opgezocht en dat ik ben gaan luisteren naar mezelf en tot de ontdekking kwam dat ik erg veel aan het woord was, mijn omgeving slecht kende en er dus eigenlijk ook niet mee verbonden was. Het gedrag wat in het verleden heeft plaatsgevonden kan ik niet meer veranderen en in de toekomst heb ik een wens. Ik heb geleerd me in het NU te verbinden en op onderzoek te gaan of die verbinding kan leiden tot verbondenheid! Ik had nooit wat met Facebook en Hyves. Mijn zoon Paul heeft mijn ogen geopend en ik ben nu via Linkedin al mijn 5000 deelnemers aan het benaderen om te zien of die verbondenheid er is. Ogen & orenspel. Aan het begin van mijn hoorcollege geef ik al mijn 100 studenten een hand bij binnenkomst en bij het weggaan en vraag ze of ze op de eerste zeven rijen van de collegebanken willen gaan zitten. Ogen zijn de ziel van de mens en essentieel voor de ontmoeting. Ik gaf al eerdere voorbeelden bij het handen schudden en de receptieontmoetingen. Ook bij het lesgeven is ontmoeten essentieel en diegene die constant zit te gapen verzoek ik dan ook de ruimte te verlaten. Ogenspel bij paarden zijn ook essentieel. Op het moment als je de paddock en dus de levensruimte van het paard binnenkomt scant het paard je al met zijn gevoel, met zijn oren en met zijn ogen. In de Horse Whisperer is de kern van het boek het moment dat Robert Redford het paard in de paddock op de grond brengt en het paard zijn oogpupil open zet: op dat moment is het paard in zijn neutrale houding en bereidt zijn leiderschap af te staan.
de kern van de film the Horse Whisperer
Het orenspel bij paarden is sterk ontwikkeld. Zeker als menner zijn de oren het sturingselement. Worden de oren gedraaid dan vraagt het paard om leiding en als je dat niet doet neemt het paard de leiding over. Als de oren plat liggen heeft het paard het niet naar zijn zin en kan je hem helpen door een horzel onder zijn buik weg te halen. Als de oren naar voren gaan is het paard nieuwsgierig en dat kan al bij een afstand van zo’n 80 meter.
vraagt om leiding
geïrriteerd
nieuwsgierig
Hadden wij als mensen maar een orenspel dan zouden er minder “oor”logen zijn! Bij mensen vertalen we het orenspel in non verbaliteit en non verbaal gedrag is meer dan 60% van de ontmoeting! Elk mens is bewust met non verbaliteit bezig; we zijn bijvoorbeeld meesters om een ontmoeting die we niet interessant vinden te verbergen. Respect & ruimte. Respect hebben wij mee gekregen in onze opvoeding. Hoewel respect nog steeds in onze opvoeding wordt meegenomen is het een vaardigheid die je in het kader van Persoonlijk Leiderschap apart moet benoemen. De mate van respect blijkt soms uit kleine dingen en de effecten zijn groot. In onderstaande foto zie je mij zittend in de auto, terwijl iedereen staat en je ziet een deelnemer aan zijn gat krabbelen. Uit de foto blijkt weinig teamenergie. Op de andere foto zie je een outdoor opdracht met blinddoeken, de rangorde is met respect gekozen en je ziet de energie ervan afdruipen.
weinig energie
veel energie
Ruimte geven en nemen heeft te maken met volgen en leiden. Ik gaf in het boek al wat voorbeelden van ruimte innemen. Bij het spel De Stoelendans is diegene die goed kan volgen en op het juiste moment kan leiden altijd de winnaar. Mijn eigen thema is niet nog meer te gaan leiden, mijn thema in de ontmoeting is beter te volgen, de ander ruimte te geven!
stoelendans
ruimte geven
Fit & feeling. Als we hebben over een fit in de ontmoeting dan bedoel ik daarmee de klik, waarmee je denkt te verbinden met de ander in de ontmoeting. Fit haal ik uit het bridgen het kaartspel waarmee je eerst biedt en dan de kaarten uitspeelt. Zodra je via de bieding samen met je bridgepartner van een kleur minimaal 8 kaarten hebt dan is er sprake van een fit. Die bieding is ook een actie in de ontmoeting: wat vind ik interessant bij jou om mee verder te gaan, me te verdiepen. Ik maak teamtrainingen mee van groepen die al meer als 10 jaar met elkaar werken en van elkaar nog niet weten wat elkaars fit is of aangeven dat er geen fit is. Ook bij een ontmoeting met een paard is er een fit, iets wat je interessant vindt: houding, ogen, benen, hoofd, staart, kleur, grootte, kleuring, kracht, gevoel, geheimzinnigheid, ingetogenheid, etc.
de fit bij het bridgen
Feeling. Ik heb het al vaker gehad over mijn gevoelsdeur. Het is een deur die ik open gezet heb en vanwaar ik me beweeg, ontmoet en bezig ben. Het geeft mij de gelegenheid om in mijn vrije kind te zitten (waarover later). Paarden doen alles vanuit hun gevoel en ik heb het ook van hen mogen leren ervaren. Een paard slaan is het ergste wat je jezelf kan geven: je krijgt het vroeg of laat altijd weer terug. Paarden en zeker ook fjorden worden opgetuigd onder een bed waarop spastische kinderen liggen. Na 10 minuten kunnen de kinderen zich vanuit het gevoel van de paarden zodanig ontspannen zodat er minder spasme ontstaat! Kinderen onder de 4 jaar lachen gemiddeld 400 keer per dag en volwassenen gemiddeld 15 keer. Dat is hebben we dus geleerd in de loop van de jaren en is ons script geworden!
400 x
15x
