De overdracht van een jongere van jeugdreclassering naar volwassenreclassering Een verkenning van het proces

De overdracht van een jongere van jeugdreclassering naar volwassenreclassering Een verkenning van het proces

E.L. Beltman Spectrum CMO Gelderland

In opdracht van Provincie Gelderland Rapport 09-1046 l EB-AnjPu

Inhoud

1.

Aanleiding ..............................................................................................................................1

2.

Samenvatting ........................................................................................................................3

3.

Jeugdreclassering ................................................................................................................5

4.

Raad voor de Kinderbescherming .........................................................................................9

5.

Volwassenreclassering en reclasseringsbalie .....................................................................11 5.1 Volwassenreclassering ................................................................................................11 5.2 Reclasseringsbalie .......................................................................................................13

6.

Overdracht van jeugdreclassering naar volwassenreclassering .........................................15

7.

Overdracht in de praktijk ......................................................................................................19

8.

Conclusie .............................................................................................................................23

9.

Aanbevelingen .....................................................................................................................25

Bijlagen

1.

Bronvermelding ...................................................................................................................27

2.

Deelnemers panelgesprek ...................................................................................................29

3.

Samenwerkingsafspraken ...................................................................................................31

1. Aanleiding Een veel gehoorde uitspraak is dat jongeren die in een jeugdzorgtraject zitten bij het bereiken van de 18 jarige leeftijd tussen wal en schip raken. De hulpverlening en zorg stoppen dan. Verwacht wordt dat ook bij jongeren, die in een jeugdreclasseringstraject, zitten het bereiken van deze leeftijd voor problemen zorgt. Vanaf 18 jaar is de volwassenreclassering namelijk aan zet. Reden genoeg om de overdracht van een jongere van een jeugdreclasseringtraject naar de volwassenreclassering te verkennen. In opdracht van de Provincie Gelderland is een verkenning gemaakt van het proces van overdracht van een jongere van jeugdreclassering naar de volwassenreclassering. De provincie Gelderland is voorzitter van de Gelderse Regiekamer Jeugd. Dit is een initiatief van ketenpartners ter bevordering van een sluitende casusregie rondom Gelderse risicojeugd. De overdracht tussen organisaties en de 18-/ 18+ problematiek komen hier onder andere aan de orde. Problematiek wordt vanuit het brede provinciale perspectief met aandacht voor verbinding tussen de verschillende beleidsterreinen (jeugdbeleid, jeugdzorg en justitie) benaderd. Het doel van deze verkenning is het informeren van de Provincie Gelderland en daarmee ook de Gelderse Regiekamer Jeugd. Beschreven wordt welke organisaties (jeugd)reclassering uitvoeren en wat hun rol is in de overdracht. Daarna wordt ingegaan op hoe het proces van overdracht zou moeten verlopen volgens de betrokken partijen. Zij hebben namelijk samenwerkingsafspraken op papier gezet. Afgesloten zal worden met aanbevelingen voor de Provincie Gelderland hoe verder met dit thema om te gaan.

Opzet verkenning Gestart is met het verzamelen van literatuur en beleidsdocumenten over de (jeugd)reclassering. Helaas zijn er nog geen (wetenschappelijke) onderzoekspublicaties naar de overdracht van jeugdreclassering naar volwassenreclassering. Aan de hand hiervan is beschreven wat de overdrachtsmomenten zijn en welke organisaties daarbij betrokken zijn. Vervolgens zijn er gesprekken gevoerd met de jeugdreclassering, de Raad voor de Kinderbescherming, de Reclasseringsbalie en Reclassering Nederland, wat aanvullende informatie heeft opgeleverd. Na het afronden van het beschrijvende deel heeft een panelgesprek plaatsgevonden. Besproken is hoe de overdracht in de praktijk wordt ervaren en waar de knelpunten zitten. Alle bij de overdracht betrokken organisaties namen hieraan deel (zie bijlage 2 voor de deelnemerslijst). Het resultaat is een beschrijving van de betrokken organisaties, de samenwerking tussen deze organisaties en de ervaren knel- en verbeterpunten.

Spectrum, CMO Gelderland l De overdracht van een jongere van jeugdreclassering naar volwassenreclassering

1

2

De overdracht van een jongere van jeugdreclassering naar volwassenreclassering l Spectrum, CMO Gelderland

2. Samenvatting In deze verkenning staat het proces rondom de overdracht van een jongere van de jeugdreclassering naar de volwassenreclassering in Gelderland centraal. Aan de hand van literatuur en beleidsdocumenten is een beschrijving gemaakt van de uitvoerende organisaties en de overdrachtsmomenten. Bij het jeugdstrafrecht zijn de volgende organisaties betrokken: de jeugdreclassering, de Raad voor de Kinderbescherming, de volwassenreclassering en de reclasseringsbalie. Door individuele gesprekken met medewerkers van deze organisaties is een beeld gevormd van het werkveld en de te nemen stappen in de overdracht. Een panelgesprek heeft informatie opgeleverd over hoe de overdracht in de praktijk verloopt. Er zijn verschillende momenten waarop een jongere overgedragen kan worden naar de volwassenreclassering. Als hij jonger is dan 18 jaar en een nieuw strafbaar feit heeft gepleegd, als een jongere 18 jaar wordt en wanneer een jongere ouder dan 18 jaar is en een nieuw strafbaar feit heeft gepleegd. Geconcludeerd kan worden dat de overdracht zelf goed verloopt. Er vindt echter weinig overdracht plaats. De jeugdreclassering heeft te weinig zicht op de (on)mogelijkheden van de volwassenreclassering voor een jongere. Er wordt daarom niet vaak aan overdracht gedacht. Ook de organisaties voor volwassenreclassering hebben beperkt zicht op het werkveld van de jeugdreclassering. Bij de betrokken organisaties is behoefte aan meer overleg over een mogelijke overdracht. Hiervoor wil men vaste momenten afspreken (bijvoorbeeld twee keer per jaar). Wanneer de reclasseringsbalie een traject in gang zet om volwassenreclassering te organiseren voor een cliënt, moet dit gecommuniceerd worden naar de organisatie die tot op dat moment betrokken is bij de cliënt. Het begeleidingsverleden is namelijk van belang voor het traject van de volwassenreclassering, maar het is ook zaak dat de jeugdreclassering weet dat er een andere organisatie met de jongere aan de slag gaat. Er is dus behoefte aan betere informatie-uitwisseling. Het is niet vanzelfsprekend dat er een ‘warme’ overdracht van een jongere plaatsvindt. Het is afhankelijk van de werker of hij bij de overdracht niet alleen het dossier maar ook de jongere overdraagt.


3

4


3. Jeugdreclassering Jeugdreclassering is een vorm van begeleiding van jongeren in een strafproces. Deze begeleiding heeft de volgende doelen: 1. Zorgen dat de jongere niet op het criminele pad terecht komt, of zijn criminele carrière voortzet. 2. Zorgen dat de jongere op een normale manier meedraait in de samenleving door zijn of haar vaardigheden te vergroten en/ of het gedrag te veranderen. Hier kan gedacht worden aan het bijbrengen van vaardigheden die de jongere/ cliënt kunnen helpen bij zijn/ haar functioneren en ontwikkeling op school, werk, thuis en in andere sociale netwerken. De uitvoering van de jeugdreclassering heeft een duaal karakter. Naast het juridische traject, kenmerkt de methode jeugdreclassering zich door de pedagogische insteek. Het is een pedagogische interventie in het kader van een strafrechtelijke omgeving. Jeugdreclassering wordt gefinancierd door de provincie. De formele opdrachtgever van de jeugdreclassering is de Raad voor de Kinderbescherming.

Taken jeugdreclassering Jeugdreclassering kan op diverse momenten in het strafproces plaatsvinden. Vaak wordt jeugdreclassering achtereenvolgens in deze kaders uitgevoerd. Hieronder zijn deze momenten en de taken van de jeugdreclassering uitgewerkt: 1. Voorafgaande aan de strafzitting Wanneer een jongere in aanraking komt met justitie en voor de rechter moet verschijnen, stelt de Raad voor de Kinderbescherming een advies op voor de rechter. In dit rapport geeft de Raad voor de Kinderbescherming advies over welke straf de jongere zou moeten krijgen als de jongere een straf krijgt opgelegd (zie taken Raad voor de Kinderbescherming; pagina 5). Een raadsmedewerker doet ten behoeve van dit advies onderzoek naar een jongere. Wanneer hij constateert dat er zorgen zijn, kan hij vrijwillige hulpverlening inschakelen. Hij adviseert de jongere tot aan het strafproces te laten begeleiden door de jeugdreclassering (maatregel Toezicht en Begeleiding). Als de jongere nog naar school gaat of een baantje heeft, kan het soms beter zijn hem niet in preventieve hechtenis te laten zitten. De Raad kan dan adviseren de preventieve hechtenis te schorsen met als voorwaarde dat de jongere verplicht begeleid wordt door de jeugdreclassering (maatregel Hulp en Steun). In beide gevallen vraagt de Raad voor de Kinderbescherming de Jeugdreclassering een plan van aanpak op te stellen. Plan van aanpak In een plan van aanpak noteert de jeugdreclassering op basis van diagnostiek het uitgewerkte plan voor de uitvoering van de begeleiding. Zo is de aanleiding tot de maatregel jeugdreclassering beschreven, de status van de begeleiding, relevante informatie uit de voorgeschiedenis van de cliënt, het aantal gerealiseerde contacten door de jeugdreclassering en het verloop van deze contacten, een omschrijving van de huidige situatie, de probleemstelling, een omschrijving van de doelen van hulpverlening, zowel op korte termijn (tot aan de zitting), als op lange termijn. Ook worden de in te zetten middelen aangegeven, de verwachte inzet van de cliënt en eventuele specifieke inzet van instanties.


5

Preadvies Als een jongere al in een jeugdreclasseringstraject zit en hij komt weer met justitie in aanraking, zal er geen uitgebreid onderzoek door de Raad voor de Kinderbescherming naar de jongere meer zijn. De Raad voor de Kinderbescherming vraagt dan de Jeugdreclassering een preadvies te geven, omdat zij de jongere beter kennen. 2. Na een veroordeling door de kinderrechter/rechtbank Tijdens de zitting beslist de rechter of de jongere schuldig is en welke straf er wordt gegeven. Dit kan een taakstraf zijn, een transactie, jeugddetentie of plaatsing in een jeugdinrichting (PIJmaatregel). De eerste drie kunnen onvoorwaardelijk, gedeeltelijk voorwaardelijk of geheel voorwaardelijk worden opgelegd. Wanneer (een deel van) de straf voorwaardelijk is, wordt er altijd jeugdreclassering opgelegd als bijzondere voorwaarde (maatregel Hulp en Steun). Wanneer het jeugdreclasseringstraject niet slaagt, wordt de straf alsnog ten uitvoer gelegd. Jeugdreclassering kan opgelegd worden in de vorm van individuele begeleiding (het begeleidingstraject CRIEM voor criminaliteit in relatie tot de integratie van etnische minderheden en het begeleidingstraject SDAJ voor stelselmatige daders). Naast de begeleiding van taakstraffen verzorgt de jeugdreclassering ook diverse trainingen/leerstraffen voor jongeren. De trainingen/leerstraffen zijn gebaseerd op het strafbare feit dat de jongeren hebben gepleegd (denk aan sociale vaardigheden, middelengebruik en seksuele vorming). 3. Na een verblijf in een justitiële jeugdinstelling Wanneer een jongere in detentie zit, organiseert de Raad voor de Kinderbescherming een netwerken trajectberaad (zie de taken van de Raad voor de Kinderbescherming; pagina 5). De jeugdreclassering neemt deel aan de netwerken trajectberaden, omdat zij bij verplichte nazorg verantwoordelijk is voor een begeleidingsplan voor na detentie (de nazorg). Zij voeren deze begeleiding ook uit. Op onderdelen kan het plan op verzoek van de jeugdreclassering door andere instanties en/of hulpverleners worden uitgevoerd. Nota bene Verplichte nazorg betekent dat de rechter als bijzondere voorwaarde begeleiding door de jeugdreclassering oplegt. Niet alle jongeren die jeugddetentie of een PIJ-maatregel krijgen opgelegd, krijgen verplicht nazorg. Het Ministerie van Justitie streeft dit echter wel na en zal in aanvulling op de bestaande mogelijkheden met nieuwe wetgeving komen om in alle gevallen nazorg in een verplicht kader op te kunnen leggen. Wanneer nazorg niet is opgelegd kan de jongere wel vrijwillig begeleid worden door de jeugdreclassering. Hiervoor is een opdracht nodig van de Raad voor de Kinderbescherming. De begeleiding wordt dan gefinancierd door het Ministerie van Justitie. Voorwaarde is dat de jongere bij ontslag uit de justitiële jeugdinrichting de leeftijd van 18 jaar nog niet heeft bereikt.

Uitvoerende organisaties Jeugdreclassering wordt in Gelderland uitgevoerd door Bureau Jeugdzorg, William Schrikker Groep en het Leger des Heils.

6


Bureau Jeugdzorg afdeling jeugdreclassering De doelgroep van Bureau Jeugdzorg afdeling jeugdreclassering zijn jongeren vanaf 12 jaar, die e voor hun 18 jaar één of meer delicten hebben gepleegd en vervolgens met Justitie in aanraking zijn gekomen. Bureau Jeugdzorg voert 85% van de jeugdreclasseringstrajecten uit. William Schrikker Jeugdreclassering e William Schrikker Jeugdreclassering werkt ook voor jongeren vanaf 12 jaar, die voor hun 18 jaar met Justitie in aanraking zijn gekomen. Deze jongeren hebben een verstandelijke, lichamelijke of zintuiglijke handicap. Ze begeleiden ook jongeren die chronisch ziek zijn. In de praktijk gaat het voornamelijk om jongeren met een IQ lager dan 70 en jongeren met een auditieve handicap. De William Schrikker Groep voert 10% van de jeugdreclasseringstrajecten uit. Leger des Heils / Jeugdzorg en Reclassering Het Leger des Heils Jeugdzorg & Reclassering is onderdeel van de Stichting Leger des Heils Welzijns- en Gezondheidszorg. Ze werken met jongeren vanaf 12 jaar, die voor hun 18e met Justitie in aanraking zijn gekomen en die dak of thuisloos zijn. Het Leger des Heils/ Jeugdzorg en Reclassering voert 5% van de jeugdreclasseringstrajecten uit.


7

8


4.

De Raad voor de Kinderbescherming

Naast de organisaties die jeugdreclassering uitvoeren is de Raad voor de Kinderbescherming betrokken bij het jeugdstrafproces.

Taken Raad voor de Kinderbescherming De drie belangrijkste algemene taken van de Raad voor de Kinderbescherming zijn bescherming, scheiding en omgang en strafzaken waarin minderjarigen betrokken zijn. De laatste taak is relevant voor deze notitie. 1. Casusregie Wanneer een jongere in aanraking komt met de politie wordt dit gemeld aan de Raad voor de Kinderbescherming (Raad). Vanaf dat moment is de Raad casusregisseur totdat het strafproces van de jongere voorbij is. Als casusregisseur heeft de Raad zicht op het traject dat de jongere doorloopt en bevorderen ze samenhang tussen de activiteiten van betrokken organisaties. Wanneer een jongere in verzekering is gesteld of een proces verbaal krijgt, brengt de Raad een bezoek aan deze jongere. Dit is een vroeghulp. 2. Vroeghulp De Raad bezoekt de jongere om te kijken hoe het met hem gaat en hem te informeren over de strafrechtelijke procedures. Daarnaast voert een raadsmedewerker onderzoek uit naar de situatie van de jongere op school, thuis en de vrijetijdsbesteding van de jongere. Alle informatie uit de vroeghulp en het onderzoek wordt verwerkt in het kort adviesrapport. 3. Adviesrapport Op basis van de vroeghulp stelt de Raad een adviesrapport op. Daarin geven ze een strafadvies voor de rechter. In dat advies nemen ze mee of een jongere kans heeft te recidiveren en hoe groot die kans is. De Raad kan besluiten een raadsonderzoeker een uitgebreider onderzoek naar de jongere te laten uitvoeren. Dit onderzoek wordt dan afgenomen aan de hand van screeningsinstrument, genaamd BARO (Basis Raadsonderzoek). De raadonderzoeker voert dan gesprekken met jongere, ouders en een referent, vaak school of betrokken hulpverlening. De resultaten worden verwerkt in een voorlichtingsrapport. Mocht blijken dat er zorgen zijn over de opvoedingssituatie van de jongere, dan zal de Raad vrijwillige hulpverlening inschakelen of een opvoedingsonderzoek starten. Bij zorgen over recidive kan de Raad de jeugdreclassering vragen om een vrijwillige beschikking. De jongere krijgt dan vrijwillig begeleiding van de jeugdreclassering tot aan de zitting. De Raad geeft de Jeugdreclassering dan opdracht een plan van aanpak op te stellen (zie taken jeugdreclassering; pagina 3). Als de Raad de Jeugdreclassering heeft gevraagd een preadvies uit te voeren, dan toetst de Raad dit advies. Is dit het geval dan baseert de Raad haar advies op het preadvies van de Jeugdreclassering.


9

4. Netwerk- en trajectberaad Wanneer de jongere na voorgeleiding in bewaring wordt gesteld, stuurt de Raad aan op het tot stand komen van een trajectplan voor de jongere na detentie. De Raad organiseert daarvoor een netwerkberaad. In dit beraad zitten alle partners aan tafel die met de jongere te maken hebben. De uitvoering van het trajectplan wordt besproken in het trajectberaad. De gemeente wordt voor dit overleg ook uitgenodigd.

10


5.

Volwassenreclassering en reclasseringsbalie

5.1 Volwassenreclassering Reclassering voor volwassenen streeft dezelfde doelen na als de jeugdreclassering: 1. Zorgen dat een cliënt niet op het criminele pad terecht komt of zijn criminele carrière voortzet. 2. Zorgen dat een cliënt op een normale manier meedraait in de samenleving door zijn of haar vaardigheden te vergroten en/of het gedrag te veranderen. Hierbij kan gedacht worden aan het bijbrengen van vaardigheden die de cliënt kunnen helpen bij zijn/haar functioneren en ontwikkeling op school, werk, thuis en in andere sociale netwerken. In tegenstelling tot de jeugdreclassering werkt de volwassenreclassering alleen vanuit het strafrechtelijke kader. De volwassenreclassering wordt gefinancierd door het Ministerie van Justitie. Het Openbaar Ministerie is de formele opdrachtgever van de volwassenreclassering.

Taken reclassering Volwassenreclassering kan plaatsvinden op diverse momenten in het strafproces. Vaak wordt volwassenreclassering achtereenvolgens in deze kaders uitgevoerd. Hieronder staan deze momenten uitgewerkt. 1. Voorafgaande aan de strafzitting Wanneer een persoon is aangehouden door de politie, in verzekering is gesteld of als verdachte in bewaring is gesteld zal een reclasseringsmedewerker hem bezoeken. Dat kan zijn op het politiebureau of het gerechtsgebouw. Het eerste bezoek heet een vroeghulp. Vroeghulp Tijdens een vroeghulp wordt er een inschatting van de cliënt en zijn situatie wordt gemaakt. Aan de hand van een vragenlijst, een quick-scan, wordt de kans op recidive en de beïnvloedingsmogelijkheden van het gedrag van de cliënt bepaald. Op basis van de vroeghulp wordt er een advies opgesteld voor de rechter. (Beknopt) adviesrapport De informatie die voort komt uit de vroeghulp en de quick-scan worden verwerkt in een beknopt reclasseringsadvies. De reclasseringswerker kan adviseren dat nader onderzoek naar een cliënt nodig is. Aan de hand van het diagnose-instrument RISc (Recidive Inschatting Schalen) bepaalt de reclasseringswerker welke factoren bij een cliënt de kans op recidive beïnvloeden, welke gedragsinterventies de kans op recidive verminderen en de mogelijkheden voor verdere reclasseringsinterventie. Die informatie wordt verwerkt in een reclasseringsadvies. Wanneer een reclasseringsmedewerker tijdens dit onderzoek constateert dat er zorgen zijn, kan er vrijwillige volwassenreclassering worden ingezet. Als het voor de cliënt beter is dat hij niet in preventieve hechtenis zit, omdat hij bijvoorbeeld een baan heeft, kan de reclasseringswerker adviseren de preventieve hechtenis te schorsen met als bijzondere voorwaarde dat er volwassenreclassering wordt ingezet.


11

Plan van aanpak Net zoals bij de jeugdreclassering stelt de volwassenreclassering een plan van aanpak voor het reclasseringtraject op. Het plan is duidelijk over de te bereiken doelen van de cliënt, de middelen, het tijdspad en de inspanningsverplichtingen van zowel de cliënt als de volwassenreclassering. Ook op latere momenten in het strafproces brengt de reclassering advies uit. De zittende magistratuur weegt het advies van de reclassering mee in de strafbepaling. De reclassering bepaalt zelf op basis van hiervoor opgestelde instrumenten of zij een reclasseringsadvies of een reclasseringsadvies (beknopt) opstelt. Dit gebeurt natuurlijk altijd in goed overleg met haar opdrachtgevers. Op basis van de diagnostiek adviseert de reclassering dus in verschillende stadia van het strafrechtelijke traject.

2. Na een veroordeling door de rechter/rechtbank Tijdens de zitting beslist de rechter of de persoon schuldig is en welke straf er wordt gegeven. Dit kan een taakstraf, een transactie, detentie of een terbeschikkingstelling (TBS- maatregel) zijn. De eerste drie kunnen onvoorwaardelijk, gedeeltelijk voorwaardelijk of geheel voorwaardelijk worden opgelegd. Wanneer (een deel van) de straf voorwaardelijk is, wordt er altijd volwassenreclassering opgelegd als bijzondere voorwaarde. Reclassering kan opgelegd worden in de vorm van toezicht. Toezicht is een combinatie van begeleiding en controle, steun bij en controle op het nakomen van afspraken, motiveren/ stimuleren en aanspreken op eigen verantwoordelijkheid. Tijdens het 'toezicht' wordt de vrijheid van de cliënt beperkt, omdat hij zich moet houden aan bepaalde opgelegde voorwaarden. De reclassering ziet erop toe dat de cliënt deze voorwaarden naleeft. In het kader van toezicht kan de reclassering ook gedragsinterventies uitvoeren (bijvoorbeeld agressietraining en cognitieve vaardigheden). Daarnaast coördineren ze de uitvoer van werkstraffen en hebben ze de mogelijkheid de cliënt naar zorg te leiden.

3. Na een verblijf in een justitiële jeugdinstelling of detentie Als de rechter verplichte nazorg oplegt, voert de volwassenreclassering dit uit. Het plan kan op onderdelen kan, op verzoek van de volwassenreclassering, door andere instanties en/of hulpverleners worden uitgevoerd. Nota bene Verplichte nazorg betekent dat de rechter als bijzondere voorwaarde begeleiding door de volwassenreclassering oplegt. Voorwaarde is dat de begeleiding wordt uitgevoerd bij jongeren vanaf 18 jaar. De volwassenreclassering heeft wel een aanbod voor vrijwillige nazorg, maar daar ontbreekt een financieringsgrondslag voor. Dit betekent dat er extern naar middelen gezocht moet worden. Gemeenten zijn sinds 2004 verantwoordelijk voor de nazorg aan ex- gedetineerden. Ze kunnen van het aanbod van de volwassenreclassering gebruik maken en optreden als opdrachtgever en financier.

12


Uitvoerende organisaties Volwassen reclassering wordt in Gelderland door drie organisaties uitgevoerd, namelijk Reclassering Nederland, Leger des Heils en Stichting Verslavingsreclassering (GGZ). Deze drie reclasseringsorganisaties bieden dezelfde producten aan, echter alledrie bedienen ze een andere doelgroep. Leger des Heils / Jeugdzorg en Reclassering De doelgroep van het Leger des Heils bestaat uit personen waarvan het delictgedrag is gerelateerd aan het feit dat zij dak- en thuisloos zijn. Ze voeren 10% van de reclasseringstrajecten uit. Stichting Verslavingsreclassering (GGZ) De Stichting Verslavingsreclassering GGZ begeleidt personen bij wie het delictgedrag gerelateerd is aan verslavingsproblematiek. Stichting Verslavingsreclassering is in Gelderland vertegenwoordigd in Iriszorg (arrondissement Arnhem) en Tactus verslavingszorg (arrondissement Zutphen). Ze voeren 30% van de reclasseringstrajecten uit. Reclassering Nederland Reclassering Nederland is de grootste reclasseringsorganisatie. De doelgroep bestaat uit die personen waarvan het delictgedrag niet gerelateerd is aan het feit dat iemand dak- of thuisloos is of aan verslavingsproblematiek. Reclassering Nederland voert 60% van de reclasseringstrajecten uit.

5.3 De Reclasseringsbalie De reclasseringsbalie is het aanspreekpunt voor justitiepartners. De medewerkers van de reclasseringsbalie zijn afkomstig van de drie reclasseringsorganisaties. Van elke organisatie is er per week 32 uur iemand werkzaam. In Gelderland is de reclasseringsbalie gevestigd bij het Openbaar Ministerie (OM) in Arnhem en Zutphen.

Taken reclasseringbalie Wanneer verwacht wordt dat het volwassenstrafrecht toegepast gaat worden, wordt de reclasseringsbalie ingeschakeld. Alle aanvragen en opdrachten voor de reclasseringsorganisaties komen bij de Reclasseringsbalie binnen. Zij maken afspraken over de uitvoering van een eventuele vroeghulp, rapportages, de reclasseringsinzet en de planning. Als er bijvoorbeeld een vroeghulp uitgevoerd moet worden (zie taken volwassenreclassering; pagina 6) of als er een overdracht plaatsvindt, verdeelt de reclasseringsbalie de case onder de reclasseringsorganisaties. Dat gebeurt op inhoud van de case; de reclasseringsorganisaties krijgen de klant die bij hen past. De reclasseringsbalie is dus het logistieke punt voor de verdeling van de cases en het beheer van gegevens. 1. Vroeghulpen In arrondissement Arnhem bepaalt de reclasseringsbalie welke reclasseringsorganisatie de vroeghulpen uitvoert. In arrondissement Zutphen wordt bij de reclasseringsbalie met een vast


13

rooster gewerkt. Wanneer de reclasseringsmedewerkers te veel vroeghulp meldingen hebben, of als er nog een onderzoek loopt naar de cliënt en de reclasseringmedewerker om die reden geen gesprek met hem kan voeren, is het mogelijk dat de reclasseringsbalie de vroeghulp zelf uitvoert. Dit gebeurt alleen op verzoek van het OM. De vroeghulp vindt dan plaats bij de reclasseringsbalie (gevestigd in het OM). Dit komt echter zelden voor. De reclasseringsbalie kan ook beslissen een in verzekering gestelde niet te bezoeken voor een vroeghulp. Dit komt bijvoorbeeld voor als er veel meldingen zijn en andere groepen/meldingen prioriteit krijgen (bijvoorbeeld huiselijk geweld, veelplegers, zeden etc.) óf als al bekend is dat de persoon niet wordt voorgeleid óf een bezoek niet nodig is (bijvoorbeeld bij fraude). 2. Samenwerking met het OM De reclasseringsbalie werkt net zoals de volwassenreclasseringsorganisaties in opdracht van het OM. Korte lijnen zijn erg belangrijk omdat de betrokkenheid van het OM bij het afstemmen van werkprocessen, het voeren van overleg bij de aanvraag van een rapport en de uitvoering van vroeghulp gewenst is.

14


6. Overdracht van jeugdreclassering naar volwassenreclassering (Jeugd)reclassering wordt opgelegd door de rechter. Het algemene criterium voor de toedeling van een case aan jeugdreclassering of volwassenreclassering is dan ook het strafrecht. • 12- 18 jarigen: voor deze jongeren geldt toepassing van het jeugdstrafrecht. Zij krijgen een traject van de jeugdreclassering opgelegd. • 18+: voor deze personen geldt toepassing van het volwassenstrafrecht. Zij krijgen een traject van de volwassenreclassering opgelegd. Drie scenario’s met betrekking tot overdracht Alle betrokken organisaties (jeugdreclassering, Raad voor de Kinderbescherming, volwassenreclassering en de reclasseringsbalie) hebben ten behoeve van de overdracht van een jongere van de jeugdreclassering naar de volwassenreclassering samenwerkingsafspraken gemaakt. Deze worden verwerkt in een convenant (in bijlage 3 zijn deze samenwerkingsafspraken opgenomen). In deze samenwerkingsafspraken zijn drie ‘overdracht’ scenario’s te onderscheiden. Anders gezegd zijn er drie situaties waarin een jongere overgedragen kan worden naar de reclassering. Binnen deze drie situaties zijn er ook mogelijkheden te onderscheiden. Zie figuur 1. Figuur 1 Overdracht van JR naar Volwassenreclassering 18- en een nieuw strafbaar feit gepleegd

18+ en een nieuw strafbaar feit gepleegd

18+ en geen nieuw strafbaar feit gepleegd

Lopende begeleiding bij de JR



Deze jongeren vallen officieel nog onder het jeugdstrafrecht, maar om inhoudelijke redenen kan JR

(overdracht van de cliënt)

volwassen-reclassering passender vinden

Geen lopende begeleiding bij de JR, wel bekend (overdracht van informatie)

(overdracht van cliënt) Geen lopende begeleiding bij de JR

Nooit begeleiding bij de JR gehad, wel bekend bij de RvdK

Deze jongeren hebben een lopend vonnis in het kader van het jeugdstrafrecht, maar om inhoudelijke reden vindt de JR dat volwassen-reclassering passender is voor de jongere (overdracht van cliënt)

Deze jongeren vallen officieel nog onder het jeugdstrafrecht, maar inhoudelijke redenen kan de RvdK volwassen-reclassering passender vinden (Overdracht van informatie)


15

Redenen voor overdracht In figuur 1 staan verschillende situaties uitgewerkt waarin een jongere overgedragen kan worden naar de volwassenreclassering. Hieronder zijn deze redenen verder uitgewerkt. De overdracht van 18 minners Niet alleen bij 18+, maar ook bij 18- kan door de rechter bij een nieuw strafbaar feit het volwassen strafrecht worden toegepast. Persoonlijkheid, omstandigheden waaronder het delict is gepleegd en de ernst van het delict hebben hier invloed op. Het is mogelijk dat een 17-jarige jongere twee jaar jeugdreclasseringstoezicht krijgt opgelegd. e Dit traject loopt dan door tot na zijn 18 jaar. Het bereiken van de 18- jarige leeftijd is dan het moment waarop overwogen moet worden of de pedagogische insteek van het jeugdreclasseringtraject nog meerwaarde heeft. Zo niet, dan kan besloten worden het traject te vervolgen bij de volwassenreclassering. Afhankelijk van de duur van het traject na de 18e verjaardag, kan ook besloten worden het traject af te maken bij de jeugdreclassering. De overdracht van 18plussers In de samenwerkingsafspraken tussen de betrokken organisaties wordt aangegeven dat de voornaamste reden om een jongere over te dragen is, wanneer de rechter het volwassenrecht toepast. Afhankelijk of er wel of geen jeugdreclasseringstraject loopt, de jongere zet het traject hoe dan ook voort bij de volwassenreclassering. Volwassenen kunnen ook via het jeugdstrafrecht berecht worden. De persoon is dan, volgens de rechter, onvoldoende verstandelijk of emotioneel ontwikkeld.

Taken van betrokken organisaties In de samenwerkingsafspraken over de overdracht hebben de verschillende organisaties hun eigen taken (zie voor meer informatie bijlage 3). Jeugdreclassering Wanneer de jeugdreclassering besluit een jongere over te dragen, dan wordt dit voorgelegd aan de Raad en wordt het ook aan de reclasseringsbalie gemeld. Wanneer beide akkoord gaan, wordt er een afsluitingsrapportage geschreven. Deze komt in JD- online en is daarmee beschikbaar voor de reclasseringswerker. JD-online is de digitale toegang tot het Justitieel Documentatie Systeem voor het verkrijgen van uittreksels en rapportages uit het persoonsdossier. Wanneer de reclasseringswerker contact opneemt over de overdracht werkt de jeugdreclasseerder daar aan mee. Het is dan de bedoeling dat hij de jongere warm overdraagt, dus dat hij met de jongere naar de reclasseerder toe gaat. Raad voor de Kinderbescherming Bij minderjarigen moet de Raad voor de Kinderbescherming te allen tijde instemmen met de overdracht naar de volwassenreclassering. Zij dienen namelijk overzicht te houden op het traject van de jongere. In de praktijk voert de Jeugdreclassering de overdracht uit en wordt de Raad op de hoogte gebracht. Alle strafrechtelijke informatie die beschikbaar is over een jongere, wordt door de Raad in JD- online ingevoerd. Dit zijn de rapporten die zij of de jeugdreclassering opstellen.

16


Reclassering Wanneer de reclasseringsbalie de case heeft toegedeeld aan een van de reclasseringsorganisaties, neemt de reclasseringswerker contact met de jeugdreclasseringswerker op over de overdracht. Reclasseringsbalie De reclasseringsbalie heeft een belangrijke rol in de overdracht. Wanneer een jongere van jeugdreclassering wordt overgedragen naar volwassenreclassering verloopt dit via de reclasseringsbalie. Zij bedelen de jongere toe aan een van de drie reclasseringsorganisaties. Daarnaast hebben ze toegang tot JD- online, waar rapportages over een cliënt te vinden zijn. Wanneer er informatie over een cliënt opgevraagd wordt, kunnen ze dit hierin vinden.


17

18


7. De overdracht in de praktijk

In een panelgesprek is besproken hoe de overdracht door de betrokken organisaties in de praktijk wordt ervaren (zie bijlage 2 voor de deelnemende organisaties). Uitgangspunt tijdens dit gesprek waren de afstemmingsafspraken tussen de betrokken partijen. Overdracht van 18minners De overdracht van jongeren onder de 18 jaar naar de volwassenreclassering komt zelden voor. Alleen wanneer de rechter de jongere bij een nieuw strafbaar feit volgens het volwassenstrafrecht berecht. Het nieuwe gepleegde strafbare feit moet hiervoor zeer ernstig zijn. Denk bijvoorbeeld aan moord. Overdracht van 18 plussers Wanneer een jongere de leeftijd van 18 jaar al heeft bereikt wordt bij de Jeugdreclassering vaker gedacht een jongere over te dragen naar de volwassenreclassering. De jeugdreclassering kan namelijk, wanneer de jongere in een jeugdreclasseringstraject zit en de leeftijd van 18 jaar bereikt, om inhoudelijke redenen beslissen een jongere over te dragen naar de volwassenreclassering. De historie van de interventie (dus hoe de begeleiding van de jongere is verlopen en of er recidive tijdens de begeleiding is voorgekomen) en het verantwoordelijkheidsgevoel van de jongere, dus het ‘volwassen handelen’ spelen hierin een rol. De pedagogische insteek van de jeugdreclassering moet een meerwaarde hebben voor de jongere. Bij de jongeren van jeugdreclasseringorganisatie William Schrikker Groep (WSG) is er sprake van een ontwikkelachterstand en/of gebrek aan zelfstandigheid. Om die reden draagt de WSG niet vaak een jongere over. Onduidelijkheid rondom mogelijkheden De redenen om een jongere over te dragen zitten nog niet altijd tussen de oren van de jeugdreclasseringwerkers. Op dit moment wordt er nog vaak vanuit het systeem gedacht, maar er zou meer vanuit de behoefte van de jongere geredeneerd moeten worden. Dit houdt in dat er beoordeeld moet worden of het vervolgen van het traject bij de volwassenreclassering een meerwaarde voor de jongere is. De jongere staat namelijk centraal, niet de organisaties. De jeugdreclassering, de Raad, Reclassering Nederland en de reclasseringsbalie gaan daarom deze inhoudelijke overdrachtsredenen verder uitwerken en vastleggen. Er komt een overzicht waarin de jeugdreclasseringswerkers kunnen zien wanneer een jongere overdragen kan worden. Kritiek hierop tijdens het panelgesprek was dat er per jongere gekeken moet worden of hij in aanmerking komt om overgedragen te worden. Kennis van de andere organisaties De jeugdreclassering geeft tijdens het panelgesprek aan dat ze weinig tot geen zicht hebben op wat de volwassenreclassering de jongere te bieden heeft. Dit kan volgens hen ook een reden zijn dat er weinig overdracht plaatsvindt. Ook bij de volwassenreclassering is er beperkt zicht op het werkveld van de jeugdreclassering. Wanneer er wel de intentie is een jongere over te dragen kan dit ook spaak lopen door verschillen tussen de organisaties in de praktische uitvoering. Zo werkt de jeugdreclassering door de Wet op de Jeugdzorg met andere zorgaanbieders dan de volwassenreclassering en heeft de volwassenreclassering soms te maken met wachtlijsten waardoor de jongere niet direct overgedragen kan worden. Informatie- uitwisseling op zowel inhoudelijk als organisatorisch


19

niveau is noodzakelijk. De jeugdreclassering en de volwassenreclassering staan open om met elkaar in gesprek te gaan om meer van elkaar te weten te komen. Er zou volgens hen een cultuur moeten ontstaan dat men elkaar vraagt mee te denken over de mogelijkheden voor een jongere, dus een adviserende rol in te nemen. Jongere centraal, maar toch kaders aanreiken Het is van belang dat er overlegd wordt over de beslissing een jongere wel of niet over te dragen naar de volwassenreclassering. Op deze manier is het niet afhankelijk van de individuele jeugdreclasseringswerker of het wel of niet gebeurt. Ook bij Raad voor de Kinderbescherming is er behoefte aan meer overleg want ook zij zijn niet goed op de hoogte van de mogelijkheden van de volwassenreclassering. Wanneer de Raad op basis van een vroeghulp, jeugdreclassering of volwassenreclassering moet adviseren en de jongere is al bekend is bij de jeugdreclassering, dan adviseren ze negen van de tien keer jeugdreclassering, omdat dat bekender terrein is. Meer overleg kan er voor zorgen dat jongeren vaker worden overgedragen, wat het traject van de jongere ten goede komt. Volgens de volwassenreclassering moet er een ijkpunt komen, bijvoorbeeld twee keer per jaar, dat jongeren die in aanmerking komen voor overdracht besproken worden in een team van jeugdreclassering, Raad voor de Kinderbescherming, volwassenreclassering en reclasseringsbalie. Dit overleg zou bij uitstek in het Veiligheidshuis kunnen plaatsvinden. Informatie inwinnen Als een persoon 18 jaar of ouder is en hij pleegt een delict komt de reclasseringsbalie in actie. Zij coördineren de vroeghulpen en verdelen de casus aan één van de reclasseringsorganisaties. De reclasseringsbalie is echter niet altijd leidend. Omdat zij rond de 30/ 40 vroeghulpen per dag hebben, hebben ze niet altijd de tijd om de geschiedenis van de cliënt in JD- online te bestuderen. De reclasseringsbalie geeft dan ook aan dat het uitzoeken van informatie over de cliënt, dus bijvoorbeeld of de persoon al een jeugdreclasseringtraject heeft lopen, een taak van de reclasseringswerker is. De verantwoordelijkheid om meer informatie in te winnen over een cliënt ligt dus bij de individuele reclasseringswerker van een van de drie volwassenreclasseringsorganisaties. Deze heeft de mogelijkheid zelf in JD- online te kijken of een telefonisch contact te hebben met de Raad voor de Kinderbescherming. Het melden van jong volwassenen Het is van essentieel belang dat zowel de Raad voor de Kinderbescherming als de jeugdreclassering op de hoogte worden gesteld dat één van hun jongeren in verzekering is gesteld en of dat er een vroeghulp is uitgevoerd. Alleen dan weet men dat hun jongere weer een delict heeft gepleegd en dat er een andere organisatie bij de jongere betrokken is. Het is geen probleem als de volwassenreclassering de vroeghulp uitvoert. Ook wanneer de reclasseringsbalie besluit een persoon niet te bezoeken, moet dit gemeld worden. Wanneer dit niet wordt gedaan verdwijnt een jongere uit beeld van de jeugdreclassering en de Raad voor de Kinderbescherming. De verwijsindex is een middel dat gebruikt kan worden om dit soort meldingen te maken. Onduidelijk is nog of de volwassenreclassering daar ook mee gaat werken. Een andere mogelijkheid is dat de Raad voor de Kinderbescherming gaat deelnemen aan de reclasseringsbalie. Zij voeren immers regie op het traject van de jongere en zijn dus op de hoogte van de begeleiding door de jeugdreclassering. In het panelgesprek wordt geopperd om de jeugdreclassering een lijst toe te zenden van jong volwassenen (18- 23 jaar) die die dag zijn aangemeld voor een vroeghulp. Het Veiligheidshuis

20


is de plek waar straks alle signalen terecht moeten komen en waar vervolgens het overleg over de jongeren zal plaatsvinden. Civielrechtelijke informatie De Raad voor de Kinderbescherming beschikt over strafrechtelijke- en civielrechtelijke informatie van een jongere. Alle strafrechtelijke informatie is te vinden in JD-online. Civielrechtelijke informatie zit soms in het strafrechtelijke rapport van een jongere, bijvoorbeeld bij een Onder Toezicht Stelling. De vraag is of de Raad, wanneer dat niet zo is, deze informatie moet overdragen? Uit het panelgesprek blijkt dat zowel de Jeugdreclassering als de volwassenreclassering vinden dat deze informatie niet standaard overgedragen moet worden. Alleen wanneer er ook risico’s aan zijn verbonden voor overige gezinsleden. Een voorbeeld is als een jongere in verzekering is gesteld en vader blijkt te zijn, dan is dat kindje in gevaar. Het is waardevol om te weten dat er een kindje is. De reclasseringsbalie zegt daarentegen dat de vader voor hen het uitgangspunt is en niet het kind. Alle aan het panelgesprek deelnemende partijen zijn van mening dat het Veiligheidshuis een goede plek is om dit soort zaken te bespreken. Formeel ligt er dan geen opdracht voor de partijen, maar er wordt wel een risico voor derden gesignaleerd, die dan bespreekbaar wordt gemaakt.

De warme overdracht Met een ‘warme’ overdracht wordt bedoeld dat de jeugdreclasseringswerker wanneer hij een jongere overdraagt naar de volwassenreclassering, de jongere meeneemt naar het overdrachtsgesprek. De jeugdreclassering draagt daarmee niet alleen het dossier over, maar introduceert gelijk de jongere. Zeker wanneer er nog een begeleidingstraject loopt is het van belang dat er aangestuurd wordt op een warme-overdracht. Het is echter niet vanzelfsprekend dat het gebeurt. Het is bijvoorbeeld afhankelijk van de werker en of het praktisch haalbaar is. Soms heeft de jongere er ook geen behoefte aan. Als er geen begeleidingstraject meer loopt is een warme-overdracht ook minder noodzakelijk.


21

22


8. Conclusie In deze verkenning staat het proces van overdracht van een jongere naar de volwassenreclassering centraal. Uit de verkenning komt een aantal punten naar voren die verbetering behoeven. Hier is echter een kritische noot op zijn plaats. De resultaten zijn afkomstig uit het panelgesprek en dus van individuele medewerkers van de organisaties. Het is mogelijk dat andere medewerkers de opvattingen niet geheel delen. • In de praktijk blijkt dat er weinig overdracht plaatsvindt. In het belang van de jongere moet er bij het bereiken van de leeftijd van 18 jaar (of al eerder) gekeken worden of hij in aanmerking komt voor een traject bij de volwassenreclassering. Jeugdreclassering, Raad voor de Kinderbescherming, reclasseringsbalie en reclasseringsorganisaties zijn van mening dat een aantal acties genomen moet worden die bijdragen aan een (betere) overdracht: • Er is behoefte aan informatie over de andere organisaties. Dit is één van de redenen waarom er weinig overdracht plaatsvindt. • Jeugdreclasseringswerkers hebben behoefte aan kaders waarbinnen zij kunnen bepalen of een jongere in aanmerking komt voor overdracht. Deze kaders zijn al geformuleerd in de afstemmingsafspraken (zie bijlage 3), maar blijkbaar nog niet goed genoeg geïmplementeerd. De inhoudelijke redenen om een jongere over te dragen zijn onvoldoende duidelijk. • Zowel vanuit de Jeugdreclassering als vanuit de Raad voor de Kinderbescherming is er behoefte aan kennisdeling met de volwassenreclassering over de overdracht van een jongere. Wanneer er twijfels zijn, kan er door middel van overleg een betere beslissing worden genomen. Een nieuw idee is dat er een moment georganiseerd wordt waar jongeren, die in aanmerkingen komen voor overdracht, worden besproken in een team van Jeugdreclassering, Raad voor de Kinderbescherming en volwassenreclassering en reclasseringsbalie. Wanneer jongeren de leeftijd van 18 jaar hebben bereikt en weer een strafbaar feit plegen, komen ze in aanraking met de volwassenreclassering. De organisaties hebben nog verbeterpunten als deze situatie zich voordoet. • De reclasseringsbalie moet altijd melden aan de Raad voor de Kinderbescherming of er jongeren van 18 tot en met 23 jaar zijn aangemeld voor een vroeghulp en of deze bezocht is of niet. De manier van melden zou via de Verwijsindex kunnen. Een andere mogelijkheid is deelname van Raad voor de Kinderbescherming aan de reclasseringsbalie. Een nieuw idee is dat er een lijst met namen van jongvolwassenen (18-23 jaar) die in verzekering zijn gesteld, opgestuurd gaat worden naar de jeugdreclassering. • De reclasseringswerker moet altijd informatie opvragen bij de Raad of bij JD- online over een jong volwassene (18- 23 jaar). Alleen dan wordt bekend of de jongere al in een jeugdreclasseringtraject zit of heeft gezeten. De informatie die beschikbaar is bij de Jeugdreclassering kan waardevol zijn voor het reclasseringstraject. • Civielrechtelijke informatie van de Raad voor de Kinderbescherming wordt alleen overgedragen als daar goede redenen voor zijn.


23

24


9. Aanbevelingen

De provincie Gelderland beschrijft in het beleidskader Jeugd 2009- 2012 dat zij zich gaan inspannen om goede overdracht te realiseren tussen organisaties en te zorgen voor afstemming en samenwerking tussen provinciale, justitiële en gemeentelijke instanties. Dit doet de provincie Gelderland onder andere door het maken van afspraken over doorlopende trajecten tussen de jeugdreclassering en de reclassering voor meerderjarigen te bevorderen. De Provincie heeft echter alleen een verantwoordelijkheid voor Bureau Jeugdzorg afdeling jeugdreclassering. Deze verkenning maakt inzichtelijk wat de overdrachtsmomenten zijn en hoe deze overdracht verloopt. • De betrokken partijen hebben met het maken van samenwerkingsafspraken een stap gezet om de samenwerking, en daarmee de overdracht, te verbeteren. Provincie Gelderland kan deze afspraken monitoren door enkele gesprekken op management te voeren over de verdere aanpak. Onderwerpen van gesprek zijn: implementatie van de samenwerkingsafspraken, samenwerking in het Veiligheidshuis en aansluiting bij de Verwijsindex door de volwassenreclassering. • Tussen de jeugdreclassering, de Raad voor de Kinderbescherming en de drie reclasseringsorganisaties bestaat onwetendheid over de andere organisaties. Dit zorgt er voor dat er te weinig jongeren worden overgedragen naar de volwassenreclassering. De provincie Gelderland zou kunnen peilen of er behoefte is aan ondersteuning bij het elkaar informeren over de werkprocessen. Er zou bijvoorbeeld een themamiddag en of een themaconferentie georganiseerd kunnen worden waarin kennisdeling centraal staat. • Daarnaast zal nader onderzoek uitwijzen wat de invloed is van de beperkte overdracht op het aanbod van jeugdreclasseringstrajecten (met betrekking tot eventuele wachtlijsten bij Bureau Jeugdzorg). De provincie Gelderland heeft hierin een sturende rol. • De jeugdreclassering en de gemeente hebben na detentie een belangrijke rol bij de reintegratie van jongeren in de samenleving. De provincie Gelderland heeft aangegeven, dat er meer aandacht moet komen voor de samenwerking tussen beide. Onderzoek zou uitwijzen of de partijen elkaar voldoende vinden in de uitvoering van de taken.


25

26


Bijlage 1 Bronvermelding

Documenten • Adviesbureau van Montfoort (2005). De jongere aanspreken, handboek methode jeugdreclassering. Maatschappelijk Ondernemersgroep, Utrecht. • APJ (2009). Afspraken rond overdracht van (informatie) over cliënten tussen Jeugdreclassering, 3 RO en de Raad voor de Kinderbescherming. • Beek, S. (2008). Reclassering op drift. Binnenlands Bestuur, 34, 30 –35. • Duijvenbooden, K. van en Hartogh, V. den (2009). Handreiking bij samenwerkingsmodel ‘Nazorg volwassen (ex-)gedetineerde burgers’. Vereniging van Nederlandse Gemeenten, Den Haag. • Gerrits, B. (2007). De Jeugdreclassering laat je niet los. Spectrum Nieuwsbrief Jeugd, 1/ 2007, 8. • Ministerie van Justitie (2007). Verantwoordelijkheidskader Nazorg Jeugd. • Provinciale Staten (2008). Beleidskader 2009- 2012: Wie de jeugd heeft. Provincie Gelderland. • Raad voor de Kinderbescherming (2009). Casusregie. Over de rol van de Raad als casusregisseur in jeugdstrafketen. Raad voor de Kinderbescherming, Utrecht. • Reclassering Nederland (2008). Notitie cliëntenrapportage 2008. • Reclasseringsbalie (2007). Informatie voor OTO 17 maart 2007. • Rijken, M. (2009). Beschrijving van reclasseringsproducten. Reclassering Nederland.

Internet • www.bjzgelderland.nl • www.iriszorg.nl • www.jeugdzorgenreclassering.nl • www.reclassering.nl • www.steunpuntforensischezorg.nl • www.svg.nl • www.tactus.nl


27

28


Bijlage 2 Deelnemers panelgesprek dd. 10 november 2009

Naam

Organisatie

Aagten, F. van Biesot, L. Bouchoms, M. Brink, J.

Reclasseringsbalie Zutphen Reclasseringsbalie Arnhem Reclassering Nederland Leger des Heils, Jeugdzorg & Reclassering William Schrikker Groep/ Jeugdreclassering Bureau Jeugdzorg afd. Jeugdreclassering Bureau Jeugdzorg afd. Jeugdreclassering Bureau Jeugdzorg afd. Jeugdreclassering Reclassering Nederland Raad voor de Kinderbescherming William Schrikker Groep/ Jeugdreclassering

Flikkema, M. Geleijnse, F. Peters, B. Reitsema, N. Rijken, M. Went, I. Sprenkeler, S.


29

30


Bijlage 3

Afspraken rond overdracht van (informatie over) cliënten tussen Jeugdreclassering, 3 RO en de Raad voor de Kinderbescherming. In bepaalde situaties wordt tussen Jeugdreclassering en volwassenenreclassering informatie over cliënten uitgewisseld, of vindt overdracht van een lopende maatregel plaats. De overdracht van (informatie over) cliënten moet goed geregeld zijn om het dóórlopen van een maatregel en de continuïteit van de begeleiding te kunnen garanderen. De hier vastgelegde afspraken betreffen de werkwijze rond de overdracht van (informatie over) cliënten, in verschillende situaties. Indeling document: 1. Typering betrokken organisaties 2. Instroom van nieuwe cliënten 3. Redenen voor overdracht van cliënten 4. Werkwijze 1. Typering van de drie betrokken organisaties Raad voor de Kinderbescherming De Raad voor de Kinderbescherming komt op voor de rechten van het kind, van wie de opvoeding en ontwikkeling wordt bedreigd. De Raad schept voorwaarden om de bedreiging op te heffen of te voorkomen. De Raad doet onderzoek, adviseert in juridische procedures en kan maatregelen of sancties voorstellen. De Raad is gericht op samenwerking en is mede verantwoordelijk voor het functioneren van de ketens, zowel civiel en straf, waarvan hij deel uitmaakt. De taken van de Raad zijn bescherming, scheiding en omgang en strafzaken waarin minderjarigen betrokken zijn. Daarnaast heeft de Raad ook een taak op andere terreinen waarbij de belangen van het kind in het spel zijn als adoptie, het afstand doen van een kind en afstammingsvragen. Wanneer het kind vanwege een strafbaar feit een proces-verbaal krijgt of in verzekering wordt gesteld, brengt de politie de Raad voor de Kinderbescherming daarvan op de hoogte. Ook wanneer de leerplichtambtenaar een proces-verbaal opmaakt wegens schoolverzuim zal dit worden gemeld bij de Raad. De Raad onderzoekt vervolgens de leefomstandigheden van de jongere. De Raad adviseert over de eventuele vervolging, straf en hulpverlening aan de officier van justitie en/of de kinderrechter. De Raad coördineert de uitvoering van de taakstraffen. Verder is de Raad 'casusregisseur'. Dat betekent dat de Raad zicht heeft op het traject dat een individuele jongere doorloopt na melding door de politie en of leerplichtambtenaar totdat de straf voorbij is. Het doel van casusregie is dat de aanpak van alle betrokken instanties op elkaar aansluit; politie, Openbaar Ministerie, de Raad voor de Kinderbescherming, (kinder)rechter, jeugdreclassering, jeugdinrichtingen etc. Spectrum, CMO Gelderland l De overdracht van een jongere van jeugdreclassering naar volwassenreclassering

31

Het tweede doel van casusregie is op ieder moment op de hoogte te zijn van waar de jongere zich bevindt in dit traject. De drie belangrijkste taken van de Raad zijn bescherming, scheiding en omgang, en strafzaken waarbij minderjarigen betrokken zijn. Hier gaat het om de laatste taak, in strafzaken. De Raad voor de Kinderbescherming wordt betrokken bij jongeren die worden verdacht van het plegen van een misdrijf. Als een kind vanwege een strafbaar feit of schoolverzuim een proces-verbaal krijgt of in verzekering wordt gesteld, dan brengt de politie of de leerplichtambtenaar de Raad voor de Kinderbescherming daarvan op de hoogte. Daarnaast kan de Raad voor de Kinderbescherming onderzoek doen om de Officier van Justitie en zo nodig de rechter te informeren over een kind. Verder adviseert de Raad voor de Kinderbescherming over eventuele vervolging, straf en hulpverlening. De Raad voor de Kinderbescherming is ook casusregisseur; dat wil zeggen dat de Raad voor de Kinderbescherming zicht houdt op het traject van een individuele jongere vanaf de melding van de politie bij de Raad totdat de straf voorbij is. Jeugdreclassering

De Jeugdreclassering is onderdeel van Bureau jeugdzorg Gelderland en voert haar taken uit binnen de missie en de visie van Bureau jeugdzorg Gelderland. De Jeugdreclassering heeft specifiek als taak jongeren vanaf 12 jaar, die voor hun 18e één of meer delicten hebben gepleegd, zodanig pedagogisch te ondersteunen dat de kans op het opnieuw plegen van strafbare feiten wordt teruggedrongen en hun deelname aan de samenleving wordt bevorderd. Binnen de kaders van het strafrecht wordt op een niet vrijblijvende manier specialistische begeleiding en hulp geboden. Formele opdrachtgever van de Jeugdreclassering is de Raad voor de Kinderbescherming. Het formele besluit om betrokkenheid van de Jeugdreclassering mogelijk te maken wordt genomen door de strafrechtpartners: Raad voor de Kinderbescherming, OM, Kantonrechter en directeur JJI. Criteria doelgroep Jeugdreclassering: - de jongere verkeert in dusdanig risicovolle omstandigheden dat (verder) afglijden naar crimineel gedrag verwacht wordt - de jongere is in voorlopige hechtenis genomen of aan hem is (on)voorwaardelijke vrijheidsstraf opgelegd - de jongere krijgt verplicht of vrijwillige nazorg aangeboden na een strafrechtelijke interventie. 3 RO Nederland kent drie organisaties voor de reclassering van volwassenen: Reclassering Nederland, Leger des Heils Jeugdzorg&Reclassering en Stichting Verslavingsreclassering GGZ Nederland (hierna: 3RO). Doelgroepen: SVG: de Stichting Verslavingsreclassering GGZ houdt toezicht en adviseert in het werk met volwassenen waarbij het strafbare feit, of de verdenking hiervan, in relatie staat met alcohol -en drugsgebruik. Leger des Heils: De Reclassering van het LJ&R voert reclasseringstaken uit voor volwassenen die een strafbaar feit hebben gepleegd of ervan worden verdacht en richt zich daarbij onder andere op dak- en thuislozen en jongeren in multi-problem situaties. 32


RN: Reclassering Nederland voert de reclasseringstaken voor volwassenen die een strafbaar feit hebben gepleegd of daarvan worden verdacht. Alle 3RO kennen drie reclasseringstaken (diagnose en advies, uitvoering van toezicht en gedragstraining en de uitvoering van werkstraffen) en zijn apart georganiseerd. Deze drie organisaties, werken samen binnen de Reclasseringsbalie (R-balie).. De R-balie wordt ingeschakeld als (verwacht wordt dat) het volwassenenstrafrecht wordt toegepast. De R-balie is de ‘voordeur’ naar de 3RO. Alle zaken wordt bij de Rbalie gemeld en worden door de R-balie doorgestuurd naar de één van de 3RO die daarvoor aangewezen is. De R-balie vervult daarnaast een liaisonfunctie tussen de 3RO en het OM. 2. Instroom nieuwe cliënten: Algemeen criterium voor toedeling aan Jeugdreclassering of 3 RO is of het jeugdstrafrecht of het volwassenenstrafrecht wordt toegepast: • 12-18 jarigen: toepassing jeugdstrafrecht. Uitzondering: De kinderrechter kan bij jongeren tussen 16 en 18 jaar gezien de ernst van het delict, de persoonlijkheid van de dader en de omstandigheden waaronder het feit is begaan, het volwassenenstrafrecht toepassen. • 18+: toepassing volwassenenstrafrecht. Uitzondering: als de rechter van mening is dat de jongere verstandelijk of emotioneel onvoldoende is ontwikkeld kan hij het jeugdstrafrecht toepassen. Als een 18- jongere vanwege een strafbaar feit een proces-verbaal krijgt of in verzekering wordt gesteld dan brengt de politie de Raad voor de Kinderbescherming daarvan op de hoogte. Bij een dergelijke melding proces-verbaal doet de Raad voor de Kinderbescherming onderzoek en adviseert de officier van justitie of de kinderrechter over een passende straf en/of een geschikte hulpvorm. Als jeugdstrafrecht is toegepast en hulpverlening en/of begeleidingnoodzakelijk wordt geacht dan wordt de Jeugdreclassering belast met het uitvoeren van de pedagogische begeleiding. Bij 18+ jongeren die een nieuw delict plegen en nog niet bekend zijn bij Jeugdreclassering of Raad voor de Kinderbescherming heeft de Raad voor de Kinderbescherming geen bemoeienis. 3. Overdracht van (informatie over) cliënten Wanneer wordt informatie overgedragen? - altijd als lopende begeleidingszaken worden overgedragen (overdracht van lopende cliënten) - altijd als jongeren die niet meer in begeleiding zijn maar wel bij Jeugdreclassering en/of Raad voor de Kinderbescherming bekend zijn een nieuw strafbaar feit plegen. De R-balie heeft toegang tot het netwerksysteem JD-online waar rapportage van de Raad voor de Kinderbescherming alsmede rapportage van de Jeugdreclassering te vinden zijn.


33

Wanneer worden cliënten overgedragen? Overdracht van Jeugdreclassering cliënten naar 3RO kan als volgt plaatsvinden: Als een cliënt van de Jeugdreclassering meerderjarig wordt Als een 18+ cliënt van de Jeugdreclassering een nieuw strafbaar feit pleegt. Als jeugddetentie wordt omgezet in een straf voor meerderjarigen Op basis van inhoudelijke redenen, die beschreven staan onder punt 4 ‘Werkwijze’ van dit document. Criteria om in deze situaties de jongere al dan niet over te dragen zijn: - de duur van het begeleidingstraject: strekt dit nog ver in de volwassenheid - de persoon van de jongere: is er sprake van een ontwikkelingsachterstand, en/of een grote afhankelijkheid (gebrek aan zelfstandigheid). Ook buiten deze situaties kan een jongere worden overgedragen als daar in de werkomstandigheden een aanleiding voor is, bv bij wisseling van werker als de jongere al 18 is of als vanwege de problematiek of leefsituatie reclasseringstoezicht door één van de reclasseringsorganisaties beter bij de jongere past.

4. Werkwijze bij overdracht van cliënten Basisregels: 18Als de overdracht een 18- jongere betreft moet de Raad voor de Kinderbescherming instemmen met de overdracht. Als de Jeugdreclassering een 18- jongere wil overdragen wordt dus altijd toestemming gevraagd aan de Raad voor de Kinderbescherming. De Raad voor de Kinderbescherming wordt alleen betrokken bij overdracht als de jongere nog geen 18 jaar is. 18+ Als een 18 + jongere reclasseringstoezicht krijgt opgelegd informeert de R-balie middels JD-online bij de Raad voor de Kinderbescherming of de jongere bekend is, zo ja dan stuurt de Raad voor de Kinderbescherming, indien gewenst, informatie over de jongere op; als de jongere Jeugdreclassering begeleiding heeft gehad wordt ook die informatie door de Raad voor de Kinderbescherming meegestuurd. Nieuw delict bij jongeren boven de 18 jaar: Als er sprake is van een nieuw delict van een jongere die bij de Jeugdreclassering begeleiding krijgt, dan heeft de Jeugdreclassering de mogelijkheid om bij afdoening reclasseringstoezicht te adviseren. Dit wordt van te voren overlegd met de R-balie. Indien er tijdens een zitting reclasseringstoezicht wordt opgelegd, dan neemt een medewerker van de R-balie contact op met de (oude) Jeugdreclassering medewerker voor overdracht. Als de R-balie een melding van een inverzekeringstelling of een verzoek tot voorlichting ontvangt van een jongere boven de 18 raadpleegt de medewerker van de R34


balie altijd JD-online of neemt rechtstreeks contact op met de Raad, administratie casusregie om te achterhalen of de jongere bekend is. Indien de R-balie al weet dat de jongere bij de Jeugdreclassering bekend is dan raadpleegt de R-balie JD-online voor rapportages of neemt rechtstreeks contact op met de Jeugdreclassering. De Raad voor de Kinderbescherming en/of de Jeugdreclassering geeft altijd informatie aan de R-balie of rechtstreeks aan de betreffende reclasseringsorganisatie (mondeling dan wel schriftelijke) af in het kader van een goede taakuitoefening (art. 8 Wet Bescherming Persoonsgegevens).


35

Schema van situaties waarin overdracht van (informatie over) jongeren plaatsvindt:

Jong

ere 18- en een nieuw strafbaar feit gepleegd

Lopende begeleiding bij de JR GROEP A

36

Geen lopende begeleiding bij de JR GROEP B

18+ en een nieuw strafbaar feit gepleegd

Lopende begeleiding bij de JR GROEP C.1

Begeleiding bij de JR is afgesloten GROEP C.2

18+ en geen nieuw strafbaar feit gepleegd

Nooit begeleiding van de JR gehad GROEP C.3

Lopende begeleiding bij de JR GROEP D


Werkwijze: Hoe vindt de overdracht van het persoonsdossiers en/of de maatregel plaats?

GROEP A: jongeren van bijna 18 jaar die lopende begeleiding van de Jeugdreclassering hebben en die een nieuw strafbaar feit plegen Deze jongeren vallen officieel nog onder het jeugdstrafrecht maar om een inhoudelijke reden kan de Jeugdreclassering reclasseringstoezicht passender vinden. Als de Jeugdreclassering van mening is dat toezicht van de volwassenenreclassering nodig is legt zij het voornemen om op zitting reclasseringstoezicht te adviseren voor aan de R-balie en legt dit voor aan de Raad (casusregisseur van het gebied waar de jongere woont). Na akkoord van de R-balie schrijft de Jeugdreclassering een advies/afsluitrapportage en verstuurt deze naar het Openbaar Ministerie en de Raad. Indien tijdens de zitting reclasseringstoezicht is opgelegd verdeeld de R-balie de zaak aan de daarvoor aangewezen reclasseringsorganisatie. De toegewezen reclasseringswerker neemt contact op met de werker van de Jeugdreclassering voor een overdracht, in principe met de cliënt erbij. In dit gesprek staan de rapportage en de aandachtspunten centraal. Indien tijdens de overdracht blijkt dat de afsluit/overdrachtsrapportage niet voldoende informatie bevat kan tijdens dit gesprek gekeken worden welke rapportage nog nagezonden dient te worden. Indien er nog informatie van de Raad nodig is vraagt de nieuwe werker van de volwassenenreclassering dit op. GROEP B: jongeren van bijna 18 jaar die geen lopende begeleiding van de Jeugdreclassering hebben en die een nieuw strafbaar feit plegen Deze jongeren vallen officieel nog onder het jeugdstrafrecht maar om een inhoudelijke reden kan de Raad voor de Kinderbescherming reclasseringstoezicht passender vinden. Als de Raad van mening is dat reclasseringstoezicht nodig is vraagt de Raad aan het Openbaar Ministerie een verzoek tot voorlichtingsrapportage bij de volwassenenreclassering uit te zetten. De Raad informeert de R-balie van dit verzoek. De Raad stuurt de meest recente informatie en indien aanwezig informatie die aandachtspunten voor verdere begeleiding bevat zoals de hulpverleningsgeschiedenis, interventies die gewerkt of gefaald hebben of er wordt verwezen naar JD-online . Indien het vooraf niet mogelijk is een verzoek tot voorlichtingsrapportage aan te vragen, bijvoorbeeld door de korte tijdspanne tussen pleegdatum en zittingsdatum, adviseert de Raad in haar adviesrapport voor de strafzitting reclasseringstoezicht uit te voeren door de volwassenenreclassering. In dit rapport staat informatie die aandachtspunten bevat voor verdere begeleiding zoals de hulpverleningsgeschiedenis, interventies die gewerkt of gefaald hebben. GROEP C: Jongeren van 18 jaar en ouder die een nieuw strafbaar feit plegen Deze groep is in te delen in drie subgroepen 1- Jongeren die op dat moment in begeleiding zijn bij Jeugdreclassering. 2- Jongeren die bekend zijn bij Jeugdreclassering, maar van wie de begeleiding is afgesloten. 3- Jongeren die bekend zijn bij de Raad voor de Kinderbescherming, maar niet bij de Jeugdreclassering.

Spectrum, CMO Gelderland

|

De overdracht van een jongere van jeugdreclassering naar volwassenreclassering

1

C.1.: Jongeren van 18 jaar en ouder die een nieuw strafbaar feit plegen en die op dat moment in begeleiding zijn bij Jeugdreclassering. De jongere van 18 jaar of ouder die een nieuwe strafbaar feit pleegt kan in verzekering gesteld (ivs) worden of krijgt na aanhouding of na het opmaken van een proces-verbaal een dagvaarding toegestuurd. Het OM beslist of er opdracht tot rapportage uitgevoerd door 3RO nodig is. Nieuwe zaken komen altijd binnen bij de R-balie. De Jeugdreclassering informeert de R-balie en legt het voornemen om de jongere over te dragen naar 3 RO voor. De Raad wordt tevens op de hoogte gesteld van dit voornemen (casusregisseur van het gebied waar de jongere woont). De Jeugdreclassering schrijft een afsluit/overdrachtsrapportage en verstuurd deze naar de Raad en naar de R-balie inclusief de opdracht van de Raad en het vonnis (indien deze al is ontvangen). Nadat de zaak bij door de R-balie verdeeld is zorgt de medewerker van de R-balie ervoor dat de acceptatiebrief (al dan niet digitaal) aan de Jeugdreclassering wordt verstuurd en een afschrift naar de Raad. De nieuwe werker neemt contact op met de werker van de Jeugdreclassering voor een overdracht, in principe met de cliënt erbij. In dit gesprek staan de rapportage en de aandachtspunten centraal. Indien tijdens de overdracht blijkt dat de afsluit/overdrachtsrapportage niet voldoende informatie bevat kan tijdens dit gesprek gekeken worden welke rapportage nog nagezonden dient te worden. Indien er nog informatie van de Raad nodig is vraagt de nieuwe werker van de volwassenenreclassering dit op. NB. De Jeugdreclasseringwerker blijft verantwoordelijk tot aan de daadwerkelijke overdracht van de maatregel. De datum van de acceptatiebrief is bepalend. C.2.: Jongeren van 18 jaar en ouder die een nieuw strafbaar feit plegen en die bekend zijn bij Jeugdreclassering, maar van wie de begeleiding is afgesloten. De medewerker van de R-balie informeert JD-online of rechtstreeks bij de Raad, administratie casusregie, of de jongere bekend is en vraagt om de meest recente informatie en indien aanwezig om informatie die aandachtspunten voor verdere begeleiding bevat zoals de hulpverleningsgeschiedenis, interventies die gewerkt of gefaald hebben. Indien de Raad in haar systeem ziet dat er in het verleden begeleiding is geweest van de Jeugdreclassering wordt ook de afsluitrapportage van de Jeugdreclassering meegestuurd. C.3.: Jongeren van 18 jaar en ouder die een nieuw strafbaar feit plegen en die bekend zijn bij de Raad voor de Kinderbescherming, maar niet bij de Jeugdreclassering. De R-balie informeert bij JD-online of rechtstreeks bij de Raad, administratie casusregie, of de jongere bekend is en vraagt om de meest recente informatie en om informatie waaruit een duidelijk beeld ontstaat van de hulpverleningsgeschiedenis, interventies die gewerkt of gefaald hebben. De Raad verzendt deze informatie. GROEP D: Jongeren van 18 jaar en ouder, die om andere redenen dan het plegen van een nieuw strafbaar feit, overgedragen worden naar de volwassenenreclassering Deze jongeren hebben een lopend vonnis in het kader van het jeugdstrafrecht maar om een inhoudelijke reden kan de Jeugdreclassering reclasseringstoezicht passender vinden. De Jeugdreclassering legt het voornemen om de jongere over te dragen naar de 3 RO voor aan de R-balie en meldt dit voornemens aan de Raad voor de Kinderbescherming (casusregisseur van het gebied waar de jongere woont). De R-balie bepaalt op basis van de inhoudelijke casuïstiek welke reclasseringsorganisatie het meest passend is.

2

De overdracht van een jongere van jeugdreclassering naar volwassenreclassering |


De Jeugdreclassering schrijft een afsluit/overdrachtsrapportage naar de Raad en verstuurt die vervolgens inclusief de opdracht van de Raad en het vonnis naar de R-balie. Tevens stuurt de Jeugdreclassering een brief naar het OM, afdeling executie, dat het toezicht van de betreffende cliënt overgenomen wordt door 3RO.

Nadat de zaak door de R-balie verdeeld is zorgt de medewerkers van de R-balie ervoor dat de acceptatiebrief (al dan niet digitaal) aan de Jeugdreclassering wordt verstuurd en een afschrift naar de Raad. De nieuwe werker bij de volwassenenreclassering neemt contact op met de werker van Jeugdreclassering voor een overdracht, in principe met de cliënt erbij.

Mei 2009, arrondissement Arnhem.


|

De overdracht van een jongere van jeugdreclassering naar volwassenreclassering

3

De overdracht van een jongere van jeugdreclassering naar volwassenreclassering Een verkenning van het proces

Recommend Documents