KLASSE! BUITENLEVEN & WONEN 43
Op pad met tuin- en landschapsontwerper Nico Wissing
De oerkracht van bomen
In deze eerste versie van een serie neemt de internationaal bekende tuin- en landschapsontwerper Nico Wissing u mee naar zijn ‘geheime’ adressen voor een volmaakte tuin. De reis voert ditmaal naar Boomkwekerij Ebben in Cuijk.
De ideale tuin is een romantisch rustpunt in je leven waar je de schoonheid van de natuur om je heen hebt. Maar hoe creëer je die? Tuin- en landschapsontwerper Nico Wissing neemt ons mee naar boomkwekerij Ebben in Cuijk, waar de bomen je tuin karakter geven. TEKST: LUUK TALENS, FOTOGRAFIE: ANNELIES RIBBINK
KLASSE! BUITENLEVEN & WONEN 45
"Een boom moet goed voelen, daarom ga ik hier vaak met klanten heen"
“K
ijk nou. Die tuin, die tuin, die tuin. Allemaal ‘plastic’ planten’’, zegt Nico Wissing als we van zijn woonplaats Megchelen naar Cuijk rijden. Hij bedoelt niet letterlijk plastic, maar gelikt, saai, karakterloos groen. Het moge duidelijk zijn, Nico Wissing heeft weinig op met het huidige tuininrichting in Nederland. “Het is veel eenheidsworst. Dakplatanen, bolboompjes, mensen lopen de tuincentra in en wijzen maar wat aan. De tuinen in Nederland zijn verworden tot doodskisten. Twee houten schuttingen met kunstgras of tegels op de grond. Er hoeft alleen nog een dekseltje op. De natuur kan zo mooi zijn. Ik zie graag een tuin met stijl en klasse, die tegelijkertijd diversiteit van leven en duurzaamheid in zich heeft.’’
Maar een boom kan ook een diepere betekenis krijgen. “Een boom overleeft jou bijna altijd. Dit symbool van leven is mooi om achter te laten. Ik heb voor allerlei belangrijke gebeurtenissen een boom geplant in de tuin. De geboorte van mijn kinderen, mijn huwelijk en bij de overlijdens van naasten. Zo krijgen ze een emotionele lading. Mooie auto’s en huizen verdwijnen, bomen niet. Daarom is het belangrijk dat hij goed staat.” Hoe ver mensen gaan om de juiste boom te vinden, blijkt uit een anekdote van Nico Wissing. “Het is wel eens voorgekomen dat er een zware oude boom moest worden overgevlogen van Frankrijk naar een Londens dakterras. Ga maar na hoeveel waarde die boom had voor mensen.’’
Dat ontwerpt de Achterhoeker met zijn bedrijf Green in Doetinchem, samen met Eric Ticheloven. Tegelijkertijd ontwikkelt hij landelijk duurzame tuinconcepten met NL Greenlabel dat hij samen met Lodewijk Hoekstra (bekend als de tuinman van RTL-programma Eigen Huis & Tuin) oprichtte. Nico Wissing Tuinen ontwerpt wereldwijd de meest exclusieve buitenruimtes, schreef hij verschillende boeken, geeft hij presentaties en won hij in 2010 de ‘Gold Medal Best Design’ bij de Gardening World Cup in Nagasaki, Japan.
Bomenkwekerij Ebben: bomen met karakter Wanneer Nico Wissing bij een opdrachtgever thuis komt, begint het denkproces. Waar de negentiende-eeuwse schilder Barend Cornelis Koekkoek het Kleefs-Duitse landschap bekeek en vereeuwigde op doek, gaat het bij de ontwerper precies andersom. “Waar Koekkoek de bestaande natuur als ideaal had, creëer ik in mijn hoofd een ideaalplaatje. Daar pas ik de natuur op aan.’’
De waarde van bomen Eén ding zal je vrijwel altijd terugvinden in de ontwerpen van Wissing: een boom. Het liefst vrijstaand, met veel omliggende ruimte. De boom past zich dan aan, aan zijn omgeving. “Als ik 300 jaar zou kunnen worden, zou ik alle soorten bomen zaaien’’, zegt hij. “Bomen spelen een belangrijke rol in ons leven. Het zijn levende organismen die fijnstof uit de lucht halen, zuurstof geven, goed zijn voor de fauna, een rustgevend effect hebben op mensen, ze stimuleren de creativiteit en bevorderen genezingsprocessen.’’
Net als bij Koekkoek komt de romantiek van ongehinderd groeiende bomen daarin terug. “Daarbij moet het passen bij de opdrachtgever. Daarom probeer ik een beeld te krijgen van het karakter van de klant. Hoe ziet het huishouden eruit? Wat voor indruk krijg ik? Maar ook de omgeving is belangrijk. Is het in de stad of buiten? Moet er een boom komen met een transparante kroon? Een onderhoudsvriendelijke boom of juist één waarin de seizoen mooi uitkomen? Hoe vallen de kleuren het beste samen? Daarop maak ik een selectie in mijn hoofd.’’
KLASSE! BUITENLEVEN & WONEN 46
Toon Ebben (links) en Nico Wissing
“Bij de Crataegus (latijn voor meidoorn) wordt Wissing enthousiast: hij is inheems, heeft een vrucht en je kijkt er mooi doorheen”
KLASSE! BUITENLEVEN & WONEN 47
KLASSE! BUITENLEVEN & WONEN 48
En met die opgeslagen selectie gaat hij samen met de klant naar Cuijk. Naar Toon Ebben van Boomkwekerij Ebben, een 150 jaar oud familiebedrijf met 450 hectare grond en honderden soorten bomen. Rond de 100 werknemers zorgen dag in dag uit dat de juiste boom op de juiste plek terecht komt. Het kenniscentrum Ebben Inspyrium telt ruim 7500 m² en daarbovenop ligt nog 1400 m² aan daktuinen. Hier probeert de kweker bezoekers te inspireren creatief na te denken over het gebruik van groen in de openbare ruimte. “Hier vind je bomen met karakter. De keuze is enorm en elke boom is uniek. De één heeft een prachtige geur, de ander een mooie bladvorm of bastkleur, weer een ander heeft vruchten die vlinders en vogels aantrekken. Bij Ebben zijn ze in staat het verwachtingspatroon in mijn hoofd waar te maken’’, glimlacht Wissing. De kwekerij is gespecialiseerd in meerstammige bomen, klimbomen, laanen parkbomen en solitaire heesters. Grootgebracht met respect voor het milieu en met duurzaamheid hoog in het vaandel. Het klimaatbomensortiment is bijvoorbeeld bestand tegen de meest extreme weersomstandigheden. Kortom: ontzettend sterke soorten die decennialang meekunnen en overal kunnen staan. We zitten er vijf minuten als het overleg begint. “Ik zoek een paar bomen voor dit project’’, zegt Wissing terwijl hij een stapel papieren voor zich uitstalt. “Ze moeten in een pot kunnen en typisch de levende tuin uitstralen. Dat betekent besjes, voedsel, leven in de boom.’’ Ebben knikt nadenkend. “Ik heb nog wel een bijzondere mispel met karakteristieke groei, een oude meidoorn of fruitbomen. Zoiets?’’ Nico Wissing knikt instemmend zijn hoofd. “Dat lijkt me de juiste keuze.”
Even later staan we in de brandende zon in het veld. Rij na rij, alleen maar bomen. Inheemse soorten en exotische, met de moeilijkste namen. We komen uit bij de meidoorn. “Ja hoor, volgens mij hebben we hem’’, zegt Wissing. “Hij is inheems, heeft een vrucht en je kijkt er mooi doorheen. Dit staat heel mooi met een vaste plantencombinatie eronder. Ja, vijf van deze.’’ Het zijn gedrongen, knoestige bomen op het veld. Dat komt doordat bomen in Cuijk volgens Ebben ‘ingetogen groeien’. “We zitten hier in een gek gebied. Het land van Maas en Waal. We hebben de Limburgse Heuvelrug aan de ene kant en de zavelige grond van de Maas vanuit Brabant. De grond is nergens zo gevarieerd als hier. Daardoor groeien bomen traag. Maar dat is ook een kwaliteit van ons. Want als hij hier groeit, groeit hij overal. Onze bomen kunnen overal geplaatst worden. ’’
”De bomen van Ebben zijn tientallen jaren oud, met zorg gekweekt en meerdere malen verplant.”
KLASSE! BUITENLEVEN & WONEN 49
De prijs van de Cuijkse bomen begint bij zo’n 1000 tot 1500 euro en eindigt ver in de tienduizenden euro’s per stuk, afhankelijk van de leeftijd en omvang van de boom. Ze zijn het blijkbaar waard, want de kwekerij exporteert door heel Europa. Wat ze zo uniek maakt? “De ziel. Onze bomen zijn grootgebracht met passie en vakmanschap. We kweken op de eigenheid van bomen die van nature mooi groeien. Daardoor hebben ze allemaal karakter, zijn ze stuk voor stuk bijzonder en herbergen ze verborgen kwaliteiten. Nico en ik voelen elkaar wat dat betreft goed aan. We zoeken allebei de ziel in een tuin.’’
Hij ziet in de lezers van Klasse! een belangrijke doelgroep. “Vermogende mensen hebben mijns inziens een voorbeeldfunctie. Er wordt naar hen opgekeken. Tegelijkertijd hebben zij het geld om zorg te besteden aan hun buitenruimte. Als zij de keuze maken om schoonheid te combineren met duurzaamheid, dan krijgt dat navolging. Zo werken we samen aan een duurzamere leefomgeving.’’
Voorbeeldfunctie Na een geslaagde keuze bij Ebben rijden we terug naar Megchelen. We luisteren Radio 2 als het weerbericht komt. “Let op”, zegt Wissing en hij draait het volume hoger. De weervrouw vertelt dat er morgen helaas wat buien kunnen vallen, maar het in de loop van de week gelukkig zonniger weer wordt met temperaturen van boven de 25 graden. “We hebben 12 weken geen neerslag gehad in Nederland. De bladeren liggen al op de grond, de begroeiing is minder dicht dan voorheen, de natuur heeft het ongelofelijk zwaar. Regen is een kwaliteit die we moeten koesteren, maar in plaats daarvan balen we elke keer als er wat druppels vallen.’’
“Een boom is belangrijk. Daar kunnen kinderen in klimmen, ze leveren zuurstof, brengen rust en bevorderen genezingsprocessen. Bomen zijn een duurzame investering”
Wissing zou het grootste deel van zijn tijd reizend door kunnen brengen. Een lezing hier, een show daar, een opdracht daar. Maar dat wil hij niet. De liefde voor het Nederlandse, en in het bijzonder het Achterhoekse, landschap zit te diep. “Ik wil laten zien hoe mooi de Nederlandse natuur kan zijn.’’
