Blaadjes No 1
meii 2008
De occulte zevenster De volgorde van de dagen van de week De zevenster is op het eerste gezicht niet meer dan een ove rbodig hoewel amusant ezelsbruggetje om de dagen van de week te onthouden. Beginnend met de bovenste punt, gaan we van uit de Zon naar beneden de maan, vervolgens rechts omho og naar Mars, vervolgens naar Mercurius enzovoorts. De Dinsdag, Woensdag en Vrijdag hebben hun naam te danken aan Germaanse goden, die voo r de klassieke Romeinse goden als Mars, Jupiter en Venus stonden. Deze namen staan vetgedrukt in de onderstaande tabel, waar eveneens wat andere associaties te vinden zijn. Tabel 1 Dag
Planeet
God
Wetenschap
Vermogen
Metal
QBL
Zondag
Zon
Apollo
Grammatica
moraliteit
Goud
6
Maandag
Maan
Diana
Dialectiek
verbeelden
Zilver
9
Dinsdag
Mars
Tyr
Retorica
spreken
IJzer
5
Woensdag
Mercurius
Wodan
Rekenkunde
verbinden
Kwik
8
Donderdag
Jupiter
Thor
Meetkunde
denken
Tin
4
Vrijdag
Venus
Freya
Muziek
liefhebben
Koper
7
Zaterdag
Saturnus
Chronos
Astronomie
herinneren
Lood
3
In tabel 1 zien we de dagen in de eerste kolom gerangschikt in de normale volgorde, in de volgende twee kolommen staan de zeven klassieke planeten met alternatieve goden. Daarvan zijn de vetgedrukte de Germaanse goden waaraan wij enkele van onze dag namen te danken hebben. De volgende drie kolommen geven de klassieke wetenschappen, de daarbij horende vermogens en de (alchemistische) metalen. De laatste kolom geeft de sephiroth die bij de planeten horen. Het zal opvallen, dat de volgorde die hier gegeven wordt niet overeenkomt met de volgorde van de dagen.
Kijken we echter naar de zevenster dan zien we dat de Kabbalistische volgorde gelijk is aan de rangschikking van de planeten rond de omtrek van de ster. Deze volgorde is de Chaldeeuwse volgorde van de planeten gerangschikt naar hun snelheid door de zodiak; Saturnus als de langzaamste en Maan als de snelste planeet Maar dit schema bied meer verrassingen dan alleen de volgorde van de dagen. In de volgende tabel staan een aantal moderne eigenschappen van de metalen. Modern in de betekenis dat deze pas in de laatste twee eeuwen zijn “ontdekt”. Opvallend is het toch wel da t dit oeroude schema zich zo goed laat verstaan met die eigenschappen, waarvan men denkt dat die in de oudheid nog niet bekend waren. Deze eigenschappen worden in de tabel in relatie gebracht met de zevenster. De planeten zijn volgens de Chaldeeuwse volgorde gerangschikt. Tabel2 Planeet
Sb
metaal
QBL
geleiding
valentie
AtoomNr
Saturnus
W
lood
Pb
3
7,8
1
2,4
7
82
7
Jupiter
V
tin
Sn
4
14
2
3,4
6
50
4
Mars
U
ijzer
Fe
5
16
3
2,3
5
26
1
Zon
Q
goud
Au
6
69
4
1,3
4
79
5
Venus
T
koper
Cu
7
93
5
1,2
3
29
2
Mercurius
S
kwik
Hg
8
_
_
1,2
2
80
6
Maan
R
zilver
Ag
9
100
6
1
1
47
3
In de eerste vier kolommen zien we achtereenvolgens de planeten in de Chaldeeuwse volgorde, het alchemistisch symbool, de naam van het metaal en het symbool zoals die in het periodiek systeem van elementen voorkomt. De vijfde kolom geeft de kabbalistische volgorde van de Sephiroth. De volgende twee kolommen geven het geleidingsvermogen van de metalen en hun rangschikking volgens de waarde van dit geleidingsvermogen, met Saturnus als de laagste waarde en Zilver met de hoogste Waarde. Ook hier wordt de Chaldeeuwse volgorde rond de omtrek van de zevenster gevolgd, met uitzondering van Kwik, dat buiten het schema valt. In de volgende twee kolommen wordt de chemische valentie - het vermogen om andere elementen te binden en de rangschikking volgens dit vermogen. Hier wordt de volgorde omgedraaid, met zilver (de Maan) als eerste in de reeks. In de laatste twee kolommen komt het atoomnummer en de plaats in de reeks aan bod. Het atoomnummer is niet meer dan de plaatse van het metaal in het periodiek systeem van de elementen die pas in de laatste helft van de 19e is uitgedacht.. Het atoomnummer is gelijk aan het aantal protonen dat zich in de kern van het atoom bevinden. De volgorde van de reeks begint bij IJzer en volgt dan een ander patroon van de ster door nu niet twee, maar slechts een punt over te slaa n. Er ontstaat dan een stomp hoe kige zevenpuntige ster. Het aantal protonen bepaalt tevens het aantal elektronen, en daarmee de chemische eigenschappen van het metaal waaronder de valentie.
Een andere eigenschap is d ichtheid van het metaal (= gewicht gedeeld door volume, vroeger soortelijk gewicht) De figuur die door de volgorde getrokken wordt doet alle zeven punten punten aan en vormt een symmetrisch patroon met één “open” kant. Hoewel het geen “ster “ kan dit figuur in de reeks van mooie symmetrische beelden worden opgenomen. Er komt trouwens iets merkwaardig te voorschijn als we de figuur een tikkeltje draaien, dan zien we dat de rechterkant van het schema de “vrouwelijke”, - dat wil zeggen de meer passieve - planeten en links de actieve planeten laat zien. En het is Venus de planeet van harmonie en schoo nheid die ze verbindt. De dichtheid cijfe rs staan in de hiernaast staande tabel.
Metaal
Dichtheid 11,35
5
tin
7,31
1
ijzer
7,87
2
goud
19,32
7
koper
8,96
3
kwik
13,55
6
zilver
10,5
4
lood
Er zijn andere manieren om de planeten te rangschikken. De Aurum Solis plaatst de planeten in de Chaldeeuwse volgorde op de scherp puntige ster en dan kunnen de dagen van de week gevonden worden op de da gen van de week op een stophoekige zevenpuntige ster, die we al eerder zijn tegengekomen. In de hierna volgende tekening zijn de beide manieren van rangschikken van de dagen van de week naast elkaar te zien. De Aurum Solis geeft de planeten de volgende klinkers mee: Deze klinkers kunnen vergeleken worden met de Bija-Mantra (“zaad”-lettergrepen) van de Hindoeïstisch en Boe ddhistische Chakra’s De planeten kunnen namelijk heel goed symbool staan voor de zeven belangrijkste chakra’s. De kabbalisten zullen ongetwijfeld opmerken dat de volgorde van de planeten omgekeerd is aan die van de boom des levens. Maar de overeenkomsten tussen chakra’s en de boom zijn niet zo harmonies als tussen de chakra’s en de planetaire zevenster.
Overigens zijn symbool systemen nooit 100 % met elkaar te vergelijken; maar het chakra systeem is een totaal andere dan het Kabbalistische. Natuurlijk zijn er redenen om deze vergelijkingen te maken en te gebruiken , als maar niet de fo ut gemaakt wordt om ze gelijk te stellen aan elkaar. Bijvoorbeeld in de vergelijking tussen deze twee systemen wordt in de Kabbala de wortel-chakra (Malkuth) tussen de voeten geplaatst en worden Venus en Mercurius bij elkaar getrokken. Dit wordt ook gedaan met Mars en Jupiter. Alleen Saturnus wordt bij gebrek aan een andere klassieke planeet met Uranus of met de sephira Chockma verbonden. De zeven hoofd chakra’s horen om en nabij de wervelkolom geplaatst te worden en dus NOOIT tussen de voeten half in de aarde. Planeet Saturnus
Metaal lood
Chakra Wortel
Bija Lam
1
Klink
QBL
O
3
U
4
Ah
Aarde Jupiter
tin
Milt
2
Vam
Mars
ijzer
Zonnevlecht
3
Water
Ram
Tram
Oh
5
Zon
goud
Hart
4
Vuur
Yam
Hum
I
6
Venus
koper
Keel
5
Lucht
Ham
Hrih
A
7
Mercurius
kwik
Voorhoofd
6
Eh
8
Ah
9
Ah Om
Æther Maan
zilver
Kruin
7
Om
Er is ook een analogie tussen de Alchemie en de chakra’s te trekken. De ‘metalen’ die bij de planeten horen, volgen het alchemistische proces die hier gesymboliseerd wordt in twee reeksen. De mannelijke reeks van lood tot goud, en de vrouwelijke reeks en die tenslotte van Kop er naar Zilver. De twee reeksen staan voor de tegenstelling mannelijk en vrouwelijk, of de noodzakelijke verzoening van het Hoofd en het Hart. Deze symbolen vinden we terug in verschillende mythen, verhalen en symbool systemen. Voor de alchemie is de stijgende en de dalende reeks belangrijk die we in de planeet beheersing van de Zodiak terugvinden. De reeks begint met stijgen bij Leo, beheerst door de Zon, en daalt vanaf Waterman tot en met de Kreeft beheerst door de Maan.
De Stijgende reeks is Zon, Mercurius, Venus, Mars, Jupiter, Saturnus (Steenbok) en daalt dan beginnend in Waterman met Saturnus, Jupiter Mars, Venus, Mercurius en eindigt met de Maan in de Kreeft. De dalende en stijgende stroom vinden we terug in de Taoïstische Alchemie in de interne werking van het lichaam. De dalende energie stroom volgt de voorkant van het lichaam en de stijgende energie volgt de ruggegraat omhoog naar het brein om vervolgens weer af te dalen. De dalende reeks is de negatieve, de Yin reeks en de stijgende de positieve Yang reeks. De dagen van de week vormen een kleine “alchemistische” cyclus in het “Grote W erk” van het jaar.
Hoewel het volgende aspect ons buiten het kader van de zevenster voert, kunnen we een verdere vergelijking maken met de chinese elementen, die zowel in de alchemie als de acupunctuur een rol spelen. In tegenstelling met de vier westerse elementen kent men in China kent vijf elementen, die de volgende planetaire symbolen hebben meegekregen Aarde Hout Vuur Metaal Water
Saturnus Jupiter Mars Venus Mercurius
Geel Groen Rood Wit Zwart
Hierboven staan twee schema’s; de eerste is de scheppings- en vernietigings -cyclus zoals de Chinese theorie aangeeft. De zelfde cycli kunnen we op de 7 ster projecteren, wat dan een interessant patroon oplevert. Interessant, omdat zodra we Saturnus laten samenvallen met YIN (de Maan) het patroon plotseling heel symmetrisch wordt.
De zevenster wordt dan omgezet in een zespuntige ster, waarbij de Zon (Yang) buitenspel staat, en de zespuntige ster zodoende weer getransformeerd wordt in een vijfpuntige ster. (De rode en blauwe lijnen) De zespuntige ster vinden we in de magische literatuur terug, maar dan met verschillende toeschrijvingen die nogal uiteenlopen en ook verder buiten het kader van dit artikel valt. De chinese elementen kunnen (min of meer) omgezet worden in de westerse elementen. In de Tabel zijn alle associaties chinees. De laatste kolom geeft de westerse elementen. De kleuren die in de tabel hieronder vermeld zijn worden ook aan vier mythische dieren verbonden: de groene Draak van het oosten, de rode Phoenix van het zuiden, de witte Tijger van het westen en de zwarte schildpad van het noorden. Chinees
Planeet
Symb.
Richting
Wezen
Aard
Kleur
Westers
Aarde
Saturnus
W
Midden
Ketel
--
geel
Aarde
Hout
Jupiter
V
Oost
Draak
geschubd
groen
Æther
Vuur
Mars
U
Zuid
Phoenix
gevederd
rood
Vuur
Metaal
Venus
T
West
Tijger
behaard
wit
Lucht
Water
Mercurius
S
Noord
Schildpad
gepanzerd
zwart
Water
Nawoord. De toeschrijving van de zeven metalen aan de planeten heeft een zekere logica, waar bij goud en zilver voor Zon en Maan voor de hand ligt. IJzer voor Mars en koper voor Venus ligt wat problematischer omdat zowel koper als van de planeet Mars een rode kleur hebben. Maar IJzer blijft natuurlijk een beter materiaal voor wapens en ijzer is het belangrijkste kleurende bestanddeel van bloed. Het verhaal gaat dat koper het meest geëigende materiaal voor Venus is, omdat handspiegels in de oudheid van koper werden gemaakt, heeft wel een kern van waarheid. Spiegels werden van brons gemaakt een koperlegering, meestal met veel tin, zodat de spiegel bijna wit werd. Het is wel frappant dat in de vorige eeuw werd ontdekt dat het bloed van vrouwen een hoger gehalte aan koper bevat dan dat van mannen. Het beweeglijke kwikzilver werd bestemd voor de snelste planeet; Mercurius De langzaame planeten Jupiter en Saturnus krijgen de doffe grijze metalen, waarbij he t zwaardere metaal lood voor Saturnus - de langzaamste planeet - wordt gereserveerd. Paul van Wierst
