De nieuwe NEN-EN

De nieuwe NEN-EN 1090-2 Bert van Beek Telford Consult BV Doetinchem www.telford.net

Inleiding EN 1090-2, ir G.E. van Beek

Telford Consult BV Sinds 1 januari 1994 Hoofdactiviteiten

Technische adviezen betreffende staalconstructies Keuring van staalconstructies (Contra-) expertise Getuige-deskundige verklaringen bij rechtszaken Projectmanagement Interim-management Expediting Mediation (geschillenbemiddeling) opstellen van kwaltiteitsplannen volgens EN 1090-2 opstellen van de ontwerpbasis-montagemethode volgens EN 1090-2 Verzorgen van cursussen en opleidingen (o.a. voor: “Vereniging SNS”, “Bouwen met Staal” en “Stichting Post Academische Opleidingen”) “Bouwen met Staal” publicatie "Fabricage en montage van staalconstructies" Vertaling norm NEN-EN 1090-1 en NEN-EN 1090-2 “Vervaardigen van staalconstructies en aluminiumconstructies Inleiding EN 1090-2, ir G.E. van Beek

1

Wat gaan we doen vanavond? Globale kennismaking met nieuwe EN 1090 Geen details, die komen in de cursus


Wat gaan we doen vanavond? Waar staan we? Vertaling Status Bouwbesluit / Eurocodes Overzicht hoofdstukken en bijlagen CE Markering Vervaardigingsklassen Toleranties Kwaliteitsniveaus voor het lassen Lascoördinatie Bijlage E (gelaste knooppunten in buisconstructies) Cursussen Inleiding EN 1090-2, ir G.E. van Beek

2

Wat hadden we:

NEN-ENV 1090-1 Ingetrokken op 13-08-2008


NEN-ENV 1090-1 Maakte onderdeel uit van serie van 6 normen: NEN-ENV 1090-1:1997 NL: Het vervaardigen van staalconstructies - Deel 1, Algemene regels en regels voor gebouwen NVN-ENV 1090-2:1998 EN: Aanvullende regels voor koudgevormde dunwandige profielen en platen NVN-ENV 1090-3:1997 EN: Aanvullende regels voor staalsoorten met een hoge treksterkte NVN-ENV 1090-4:1998 EN: Aanvullende regels voor vakwerkconstructies van buisprofielen NEN-ENV 1090-5:1999 EN: Aanvullende regels voor bruggen NVN-ENV 1090-6:2000 EN: Aanvullende regels voor corrosievast staal


3

Nieuwe serie EN 1090 Bestaat uit drie delen: 1. Levering van “onderdelen”, vooral over CE markeringen en wat daar mee samenhangt 2. Regels voor staal (van tuinhek tot brug) 3. Regels voor aluminium


Wat doe ik in dit verband?

In opdracht van Bouwen met Staal vertalen van de delen 1 en 2 van het Engels in het Nederlands Prof. Ir. Jacques Berenbak leest mee / geeft commentaar Prof. Ir. Wim Hoeckman leest mee voor België Ik maak geen deel uit van NL of Europese commissie Inleiding EN 1090-2, ir G.E. van Beek

4

Officiële titels van de norm: NEN-EN 1090-1:2009 en Constructieve delen van staal en aluminium – Deel 1: Eisen voor conformiteitsbeoordeling van dragende delen NEN-EN 1090-2:2008-08 en Het vervaardigen van staal- en aluminiumconstructies - Deel 2: Technische eisen voor staalconstructie (corrected) NEN-EN 1090-2:2008-08 en Het vervaardigen van staal- en aluminiumconstructies - Deel 3: Technische eisen voor aluminiumconstructies Inleiding EN 1090-2, ir G.E. van Beek

Wat valt op:

Alles nog in het engels Naam van deel 1 wijkt af van deel 2 en 3 (vergeten is om vertaling aan te passen) Fout in de titel van deel 2 (staalconstructie ipv staalconstructies)


5

Status vertalingen Vertalingen deel 1 (onderdelen) en 2 (staal) zijn gereed en van commentaar voorzien door meelezers in België en Nederland Opmerkingen NL zijn verwerkt, opmerkingen België nog niet Op 2 oktober vergadering bij NEN over definitieve vertaling Vertaling deel 3 nog niet mee begonnen 1090-1, 2 en 3 zijn in het Engels te koop bij NEN Inleiding EN 1090-2, ir G.E. van Beek

Vertalingsaspecten “Constituent products” Zijn materialen inclusief bouten, moeren, elektroden, verf, mortel voor ondergieten etc Vertaald als “Basisproducten”


6

Wanneer is een norm van kracht: Ofwel geregeld in de wet (Bouwbesluit) Ofwel vastgelegd in een overeenkomst (contract) Dus kan NEN-ENV 1090-1 nog steeds van toepassing zijn. Maar ook NEN-EN 1090-2 kan al van toepassing zijn!!! (bijvoorbeeld via eurocode) In andere gevallen niet van toepassing Inleiding EN 1090-2, ir G.E. van Beek

Aanpassing Bouwbesluit Op 18 juli 2008 heeft VROM concepttekst voor een aangepaste Bouwbesluit teskt gepubliceerd Daarin worden Eurocodes aangewezen Eurocode wijst NEN-EN 1090-2 aan Daarmee wordt NEN-EN 1090-2 wet Verwachting publicatie eind 2009 in staatscourant TGB’s worden eind maart 2010 ingetrokken Inleiding EN 1090-2, ir G.E. van Beek

7

EN 1090-2 in relatie tot het Bouwbesluit Eurocode gaat aangestuurd worden via het Bouwbesluit en wordt daarmee de wet in Nederland NEN-EN 1090-2 gaat aangestuurd worden via de Eurocode en wordt daarmee de wet in Nederland Niet voldoen aan NEN-EN 1090-2 is dan een economisch delict Inleiding EN 1090-2, ir G.E. van Beek

Hoofdstukken NEN-EN 1090-2 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.

Onderwerp en toepassingsgebied Normatieve verwijzingen Termen en definities Specificaties en documentatie Basisproducten Voorbewerken en samenstellen Lassen Mechanisch verbinden Montage Oppervlaktebehandeling Geometrische toleranties Keuren, beproeven en corrigeren Inleiding EN 1090-2, ir G.E. van Beek

8

Bijlagen NEN-EN 1090-2 A. (N) Lijst met vereiste aanvullende informatie (“moet worden voorgeschreven”) keuzemogelijkheden (“tenzij voorgeschreven”) en eisen die verband houden met de vervaardigingsklasse

B. (I) Richtlijnen voor het vaststellen van de

vervaardigingsklasse C. (I) Controlelijst voor de inhoud van een kwaliteitsplan Inleiding EN 1090-2, ir G.E. van Beek

Bijlagen 1090-2 (vervolg 1) D. (N) Geometrische toleranties (tabellen) Essentieel Functioneel Klasse 1 Klasse 2

E. (I) Gelaste Knooppunten in buisconstructies F. (N) Corrosiebescherming G. (N) Beproeving om wrijvingscoëfficiënt te

bepalen H. (N) Beproeving om de waarden voor de aandraaimomenten voor voorspanbouten onder montagecondities te bepalen Inleiding EN 1090-2, ir G.E. van Beek

9

Bijlagen 1090-2 (vervolg 2) (N) Het gebruik van samendrukbare ringen als direct voorspanindicator K. (I) Zeskantinjectiebouten L. (I) Richtlijn als stroomdiagram voor het ontwikkelen en gebruiken van een WPS M. (N) Reeksmethode voor het keuren van verbindingsmiddelen J.


Essentiële wijzigingen NENEN 1090-2 tov NEN-ENV 1090-1 Nu voor alle soorten constructies, van tuinhek tot brug Vier verschillende vervaardigingsklassen onderscheiden Ook voor roestvaststaal drie soorten toleranties onderscheiden (exclusief de bijzondere) Praktischer geworden, oa plaatjes met lasdetails Inleiding EN 1090-2, ir G.E. van Beek

10

Dingen die opvallen in NENEN 1090-2 Hoofdstukindeling bijna identiek als in “vorige norm” Hoofdstuk “materialen” heet nu “basisproducten” Geen projectspecificatie meer Twee (drie) soorten toleranties Minder vaag Meer in detail Minder should Tweemaal zo dik (maar nu alle 6 de delen in één) Beter uitgewerkt en beter doordacht Maar vrijwel geen tekst gelijk gebleven


CE Markering EN 1090-1 Invulling van Richtlijn Bouwproducten (Construction Products Directive (89/106/EEG) Doel is dat “producten” van een lidstaat verhandelbaar zijn in alle lidstaten KOMO is hiermee deels in strijd Gebaseerd op gecertificeerde fabrieksproductiecontrole Inleiding EN 1090-2, ir G.E. van Beek

11

CE Markering


Vervaardigingsklassen (1)

Vervaardigingsklassen (Executionclasses) is een nieuw begrip binnen de EN Er is EXC1 tot en met EXC4 EXC1 is het eenvoudigst en EXC4 het meest ingewikkeld


12

Vervaardigingklassen (2)

Vervaardigingsklassen (EXC) worden bepaald door 3 variabelen: CC Gevolgklasse (Consequence Class) SC Gebruikscategorie (Service Category) PC Productiecategorie (Production Category)


Gevolgklasse (bepaald door de constructeur, volgens Eurocode, bijlage B) NIVEAU

Verhoogde Veiligheid

Gewone Veiligheid

Verminderde Veiligheid

GEVOLG- BESCHRIJVING KLASSE

VOORBEELDEN VAN GEBOUWEN EN CONSTRUCTIES

CC3

Zware gevolgen in termen van verlies van mensenlevens, of erg zware gevolgen op economisch, sociaal of milieuvlak

Tribunes, openbare gebouwen, waar gebreken zware gevolgen kunnen hebben (bv. concertzalen)

CC2

Middelmatige gevolgen in termen van verlies van mensenlevens, of aanzienlijke gevolgen op economisch, sociaal of milieuvla

Residentiële of openbare gebouwen en kantoorgebouwen, waar gebreken middelmatige gevolgen kunnen hebben (bv. kantoorgebouwen)

CC1

Zwakke gevolgen in termen van verlies van mensenlevens, of verwaarloosbare gevolgen op economisch, sociaal of milieuvlak

Agrarische gebouwen, waartoe de mensen normaal geen toegang hebben (bv. opslagruimten), serres


13

Gebruikscategorie Klasse

Criteria

SC1

ontworpen op alleen statische belasting (Voorbeeld: Gebouwen) waarvan de verbindingen ontworpen zijn op aardbevingsbelastingen in gebieden met lage aardbevingsactiviteit en in DCL* ontworpen op vermoeiingsbelasting door kranen (Klasse S0)**

SC2

ontworpen op vermoeiingsbelasting volgens EN 1993. (Voorbeelden: Verkeers- en spoorbruggen, kranen (klasse S1 tot en met S9)**, constructies gevoelig voor vibraties veroorzaakt door wind, publiek of draaiende machines) waarvan de verbindingen zijn ontworpen op aardbevingsbelastingen in gebieden met gemiddelde of hoge aardbevingsactiviteit en in DCM* en DCH*

* DCL, DCM, DCH: elasticiteitsklasse volgens EN 1998-1 ** Voor indeling van vermoeiingsbelasting door kranen zie EN 1991-3 en EN 13001-1


Productiecategorie Klasse

Criteria

PC1

Niet gelaste onderdelen gefabriceerd van producten van alle staalsoorten Gelaste onderdelen gefabriceerd van producten van staalsoorten onder S355

PC2

Gelaste onderdelen gefabriceerd van producten van staalsoorten S355 en hoger Onderdelen die essentieel zijn voor de constructieve samenhang en op de bouwplaats zijn samengesteld door middel van lassen. Onderdelen die zijn gefabriceerd met behulp van warm vervormen of een warmtebehandeling hebben ondergaan tijdens de fabricage Onderdelen of vakwerkliggers uit ronde buizen die een profilering van de uiteinden vereisen Inleiding EN 1090-2, ir G.E. van Beek

14

Bepaling vervaardigingsklasse Gevolgklasse Gebruikscategorie

CC1

CC2

CC3

SC1

SC2

SC1

SC2

SC1

SC2

Productie- PC1 EXC1 categorie PC2 EXC2

EXC2

EXC2 EXC3 EXC3 a EXC3 a

EXC2

EXC2 EXC3 EXC3 a EXC4

a EXC4

behoort van toepassing te zijn bij speciale constructies of constructies met extreme gevolgen van een constructief bezwijken zoals vereist in nationale regelgeving.


Dus tot max. EXC2 betekent: Constructies tot gewone veiligheid (CC2) Statisch belast of door kraanbanen (SC1) Gelast incl. S355 en hoger (PC2) Geen: CC3 (tribunes, concertzalen) Geen vermoeiing (bruggen, windmolens)


15

Vervaardigingsklassen (3) Bijlage B.3. De bepaling van de vervaardigingsklasse behoort door de ontwerper en de eigenaar van het bouwwerk, gezamenlijk te worden gedaan, rekening houdend met nationale regelgeving. Bij dit besluitvormingsproces behoren de projectleider en de bouwer te worden geraadpleegd, voor zover van toepassing om eventuele nationale regelgeving in de plaats van het gebruik van de constructie te volgen. Inleiding EN 1090-2, ir G.E. van Beek

Toleranties Er worden 2 soorten toleranties onderscheiden: Essentiële: Essentieel voor mechanische sterkte en stabiliteit van de voltooide constructie Functionele: Vereist voor andere criteria zoals passing en uiterlijk

Beide normatief Functionele opgedeeld in klasse 1 en klasse 2 (klasse 2 is meest streng) Indien niets opgegeven dan klasse 1 van toepassing Inleiding EN 1090-2, ir G.E. van Beek

16

Toleranties (Essentieel) •D1.11 No 4

Essentiële montage toleranties – Kolommen over één verdieping

Criterium

Parameter

Toegelaten afwijking

Rechtheid van een kolom over één verdieping:

Positie van de doorsnede van een kolom, ten opzichte van een rechte lijn tussen de positioneerpunten onder en boven

= ± h/750 = ± h/750


Toleranties (Functioneel) •D.2.8 Functionele fabricagetoleranties – gaten voor verbindingsmiddelen, ravelingen en gesneden kanten Toegelaten afwijking No

Criterium

Parameter Klasse 1

Klasse 2

Positie van gaten voor verbindingsmiddelen: Afwijking van de hartlijn van een afzonderlijk gat ten opzichte van de theoretische positie binnen een groep gaten:

1

= ± 2 mm

= ± 1 mm

Positie van gaten voor verbindingsmiddelen:

2

Afwijking in de eindmaat a tussen een afzonderlijk gat en de rand

+

=0 3 mm

+

=0 2 mm


17

Kwaliteitsniveaus voor het lassen Zijn in diverse documenten geregeld (van “laag” naar “hoog”): NEN-EN-ISO 14731, lascoördinatie, B, S, C NEN-EN-ISO 3834, kwaliteitseisen, E, S, C NEN-EN 5817, onvolkomenheden, D, C, B IIW: IWS, IWT, IWE


NEN-EN-ISO 14731 “Lascoördinatie – Taken en Verantwoordelijkheden” Vervangt sinds 1/10 2006 NEN-EN 719:1994 Betreft het toezicht artikel

letter Engels

Nederlands

6.2. a)

C

Comprehensive

Uitgebreid

6.2. b)

S

Specific

Specifiek

6.2. c)

B

Basic

Basis


18

NEN-EN-ISO 3834 “Kwaliteitseisen voor smeltlassen van metalen ” Vervangt sinds 1/01 2006 NEN-EN 729:1994 Betreft het proces deel

Engels (quality requirements)

Nederlands (kwaliteitseisen)

2

Comprehensive

Uitgebreid

3

Standard

Standaard

4

Elementary

Elementair Inleiding EN 1090-2, ir G.E. van Beek

NEN-EN-ISO 5817 “Lassen – Smeltlasverbindingen in staal, nikkel, titanium en hun legeringen – Kwaliteitsniveaus voor onvolkomenheden” Vervangt sinds 1/08 2007 NEN-EN-ISO 5817:2003 Betreft het resultaat

niveau

rang

B

Hoogste eis

C

Middelste eis

D

Laagste eis Inleiding EN 1090-2, ir G.E. van Beek

19

NEN-EN-ISO 14731 en 3834 IIW classificatie lasopleidingen afkorting Engels

document

IWE

International Welding Engineer

IAB – 002 – 2000 / EWF - 409

IWT

International Welding Technologist

IAB – 003 – 2000 / EWF - 410

IWS

International Welding Specialist

IAB – 004 – 2000 / EWF - 411


Beheersing lassen volgens 1090-2 (1) NEN-EN 1090-2, 7.1 Lassen, Algemeen Lassen moet worden uitgevoerd in overeenstemming met de eisen van het van desbetreffende deel van EN-ISO 3834 of EN-ISO 14554, voor zover van toepassing. Afhankelijk van de vervaardigingsklasse zijn de volgende delen van EN-ISO 3834 van toepassing: EXC1 deel 4 “Elementaire kwaliteitseisen” EXC2: deel 3 “Standaard kwaliteitseisen” EXC3 en EXC4: deel 2: “Uitgebreide kwaliteitseisen” Inleiding EN 1090-2, ir G.E. van Beek

20

Beheersing lassen volgens 1090-2 (2) NEN-EN 1090-2, 7.4.3 Lassen, Lascoördinatie Voor EXC2, EXC3 en EXC4 moet de lascoördinatie plaatsvinden gedurende het uitvoeren van het lassen door lascoördinatiepersoneel, op een juiste manier gekwalificeerd voor en ervaren met de laswerkzaamheden waar ze toezicht op houden, zoals gespecificeerd in EN ISO 14731. Met betrekking tot de laswerkzaamheden waarop toezicht wordt gehouden, moet het lascoördinatie personeel een technische kennis hebben volgens tabellen 14 en 15 (tabel 15 is RVS). Inleiding EN 1090-2, ir G.E. van Beek

NEN-EN 1090-2 Tabel 14 – Technische kennis van het coördinatiepersoneel, Constructiestaal EXC

Dikte (mm)

Staal (Staalgroep)

Referentienorm

S235 t/m S355 (1.1, 1.2, 1.4)

EN 10025-2 EN 10025-3 EN 10025-4 EN 10025-5, EN 10149-2, EN 10149-3 EN10210-1, EN 10219-1

S420 t/m S700 (1.3, .2, 3)

25

25 < t 50 b

t>50

B

S

Cc

EN 10025-3 EN 10025-4 EN 10025-6 EN 10149-2, EN 10149-3, EN10210-1, EN 10219-1

S

Cd

C

S235 t/m S355 (1.1, 1.2, 1.4)

EN 10025-2 EN 10025-3 EN 10025-4 EN 10025-5, EN 10149-2, EN 10149-3 EN10210-1, EN 10219-1

S

C

C

S420 t/m S700 (1.3, .2, 3)

EN 10025-3 EN 10025-4 EN 10025-6 EN 10149-2, EN 10149-3 EN10210-1, EN 10219-1

C

C

C

Alle

Alle

C

C

C

a

EXC2

EXC3

EXC4

a Kolomvoetplaten

en kopplaten 50mm b Kolomvoetplaten en kopplaten 75mm c Voor staal tot en met S275 is niveau S voldoende d Voor staal N, NL, M en ML is niveau S voldoende


21

Gelaste knooppunten in buisconstructies (Bijlage E) E5: Hoeklassen in verbindingen tussen verbanden randstaven uit vierkante en rechthoekige buizen Inleiding EN 1090-2, ir G.E. van Beek

Ook voor: E2: Stompe lassen in verbindingen tussen verbanden randstaven uit ronde buizen E3: Hoeklassen in verbindingen tussen verbanden randstaven uit ronde buizen E4: Stompe lassen in verbindingen tussen verbanden randstaven uit vierkante en rechthoekige buizen E5: Hoeklassen in verbindingen tussen verbanden randstaven uit vierkante en rechthoekige buizen E6: Lasnaadvoorbewerking en samenbouwen bij buisverbindingen in verstek E7: Aanbrengen van twee verbandstaven aan een randstaaf Inleiding EN 1090-2, ir G.E. van Beek

22

E7: Aanbrengen van twee verbandstaven aan een randstaaf


Cursussen NEN-EN 1090-2 Als u meer wilt weten: 9 stuks gepland voor SNS leden in de regio’s Van september 2009 tot maart 2010 5 middag / avonden van 15.00 tot 21.00 uur 2 x Jacques Berenbak (voorzitter VVSC) 1 x Henk Bodt (commissielid VVSC, directeur NIL) 2 x Bert van Beek


23

Dank voor uw aandacht


24

De nieuwe NEN-EN

Recommend Documents