Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten. This document may only be used on a stand-alone PC. Use in a network is only permitted when a supplementary license agreement for us in a network with NEN has been concluded.
De nieuwe ISO-normen
ld
ee
ISO 31000
ISO 26000
ISO 19600
Alles wat je moet weten!
ISO/TS 16949
iew
rb ev
ISO 45001
Pr
ISO 14001
ISO 13485
ISO 22000
o Vo ISO 9001
Kernelementen en -eisen
De nieuwe ISO-normen
ISO 19011
ISO/TR 10013
Duurzame verandering in managementsystemen
1
Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a prev
ISO 9001 ISO 14001 ISO 45001
ISO 13485 ISO 22000 ISO 19600 ISO 26000
ld
2
ISO/TS 16949
ee
iew
ev
Pr
rb
De nieuwe ISO-normen
o Vo De nieuwe ISO-normen
ISO 31000 ISO/TR 10013 ISO 19011
Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a prev
ld
ee
iew
ev
Pr
rb
o Vo
De nieuwe ISO-normen
De nieuwe ISO-normen
Duurzame verandering in managementsystemen
Alles wat je moet weten!
Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a prev
ld
ee
iew
ev
Pr
rb
o Vo Colofon Uitgever en redactie NEN Vormgeving Hans Heppener, Bureau voor grafische vormgeving, Zoetermeer 1e druk, 2014 ISBN 978 90 5254 164 8 ICS 03.120.10; 03.120.20; 13.020.10 UIT 68 © Nederlands Normalisatie-instituut, Delft, 2014
Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a prev
o Vo
De nieuwe ISO-normen
Inhoud
rb ev
Pr
1 Inleiding
De nieuwe ISO-normen: evolutie of revolutie?
9
ee
3
iew
2 Managementsysteemnormen klaar voor uitdagingen 21e eeuw
5
19
4 ISO 9001 en de veranderende rol van de kwaliteitsmanager
29
5 Veelgestelde vragen
37
Overzicht HLS-normen
7 Nederlandse vertaling HLS 8 Hoe maakt u werk van uw managementsysteem?
ld
6
43
45
61
3
Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a prev
o Vo
1 De nieuwe ISO-normen
rb
ld
ee
iew
ev
Pr
De nieuwe ISO-normen
4
Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a prev
o Vo
De nieuwe ISO-normen
Inleiding
rb
Pr
Succesvol ondernemen in een steeds complexer, veeleisender en internationaler omgeving
ev
vereist van u een aantal essentiële randvoorwaarden: leiderschap, een goede inrichting van uw organisatie en bedrijfsprocessen en competente en goed gemotiveerde medewerkers.
iew
Managementsystemen die zijn gebaseerd op internationale normen zoals ISO 9001 en tijd meegaan.
ee
ISO 14001, helpen om aan deze randvoorwaarden te voldoen. Ze moeten dan wel met hun
pelijke organisaties willen weten hoe het staat
de 21e eeuw liegen er niet om: toenemende
met veiligheid, duurzaamheid en maatschappelijk
concurrentie in een mondiaal perspectief,
verantwoord ondernemen. Uw eigen werknemers
complexe productieketens met groeiende
en vakorganisaties vragen aandacht voor veilige en
onderlinge afhankelijkheid, schaarse grondstoffen,
gezonde werkomstandigheden. En aandeelhouders
een k rimpende arbeidsmarkt en de klimaat
en kredietverstrekkers, ten slotte, zijn geïnteres-
problematiek, om er maar e nkele te noemen.
seerd in de waarde van hun investering in relatie
U moet voor steeds meer onderwerpen en stake-
tot uw prestaties.
holders aantonen dat u uw zaken op orde heeft
ld
De uitdagingen voor een ondernemer in
en in staat bent om v oortdurend betere prestaties
Managementsystemen die zijn gebaseerd op
te leveren. U moet de voor u r elevante trends
internationale normen zoals ISO 9001 en
signaleren en daar uw strategie en uitvoering op
ISO 14001, zijn een goede basis om de r and-
aanpassen. Ook moet u rekening houden met de
voorwaarden voor succesvol ondernemen
wensen en verwachtingen van een steeds breder
in te vullen en uw stakeholders te laten zien dat
pallet aan stakeholders. En klanten eisen niet
u een betrouwbare zakenpartner bent.
meer alleen aantoonbare kwaliteit van geleverde
Die managementsystemen moeten dan wel de
producten en diensten, maar vragen steeds
hiervoor geschetste uitdagingen aankunnen en
vaker ook om aandacht voor het milieu en om
beter aansluiten op de trend van integraal risico-
bedrijfscontinuïteit. Overheden en maatschap-
en compliancemanagement.
5
Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a prev
o Vo De nieuwe ISO-normen
rb
ld
ee
iew
ev
Pr
6
Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a prev
o Vo
De nieuwe ISO-normen
ISO heeft het initiatief genomen om de normen
voor arbeidsomstandigheden. Deze zal in 2016
voor deze managementsystemen voortaan te
verschijnen en OHSAS 18001 vervangen. Al deze
ontwikkelen volgens een ‘plug-in model’.
normen volgen de nieuwe structuur en zijn op de
Volgens dit model krijgen de normen dezelfde
nieuwe kerneisen gebaseerd.
structuur, dezelfde tekstelementen en dezelfde
De voordelen van de nieuwe structuur en inhoud
High Level Structure (HLS), een basistekst met
zijn groot. U bespaart tijd en kosten en de
kerneisen waaraan alle managementsystemen
managementsystemen leveren meer toegevoegde
minimaal moeten voldoen.
waarde voor succes en continuïteit van
Hierdoor kunnen managementsystemen beter
uw organisatie. Zo kunnen de ISO-management systeemnormen van de toekomst werkelijk
iew
ev
Pr
rb
kerneisen. De kern van het plug-in model is de
bijdragen aan de uitdagingen waar organisaties in
kerneisen zijn immers hetzelfde. Bovendien zijn
de 21e eeuw mee te maken hebben.
risicomanagement, compliancemanagement en
ee
met elkaar worden geïntegreerd, de structuur en
aandacht voor de context van de organisatie en uw
Leeswijzer
stakeholders verankerd in de HLS. Daardoor zorgt
Een goede voorbereiding op de komst van de
de HLS ervoor dat ISO-managementsystemen
nieuwe ISO-normen is het halve werk. Om u op
beter aansluiten op de strategie en governance
weg te helpen vindt u in deze publicatie achter-
van organisaties en deel gaan uitmaken van de
grondinformatie over de ontwikkeling, inhoud en
‘normale’ bedrijfsvoering.
bedoeling van de nieuwe structuur en kerneisen,
ld
veelgestelde vragen en antwoorden en de kern De eerste normen volgens de HLS zijn inmiddels
eisen zelf. Hiermee kunt u alvast aan de slag gaan
gepubliceerd: ISO 30301 voor archivering,
en u verdiepen in de belangrijkste thema’s van de
ISO 22301 voor bedrijfscontinuïteitsmanagement,
nieuwe ISO-normen: contextanalyse, stakeholder-
ISO 27001 voor informatiebeveiliging en
management, risicomanagement en compliance-
ISO 55001 voor assetmanagement.
management.
De grootste impact van de HLS komt natuurlijk straks bij de nieuwe ISO 9001 en ISO 14001, de
We zullen regelmatig over de ontwikkeling
meest toegepaste managementsysteemnormen.
van de nieuwe ISO-normen publiceren.
De nieuwe edities van ISO 9001 en ISO 14001
Kijk hiervoor op onze speciale website
verschijnen naar verwachting in 2015. Ook
www.nen.nl/denieuweiso.
werkt ISO aan de nieuwe ISO 45001, de norm
7
Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a prev
o Vo
2 De nieuwe ISO-normen
rb
ld
ee
iew
ev
Pr
De nieuwe ISO-normen
8
Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a prev
o Vo
De nieuwe ISO-normen
Managementsysteemnormen klaar voor nieuwe uitdagingen in de 21e eeuw Dick Hortensius
rb
Pr
Wijzigingen in de belangrijkste ISO-normen voor managementsystemen, ISO 9001 en
ev
ISO 14001, maken nationaal en internationaal veel reacties los. Deze normen vormen voor veel organisaties de basis voor beheerste bedrijfsvoering op het aspect kwaliteit en/of
iew
milieu. Daarmee zijn ze essentieel voor het aangaan en onderhouden van (inter)nationale
ee
handelsrelaties. Gebruikers zijn alleen te overtuigen van het belang van wijzigingen als de nieuwe ISO-normen een toegevoegde waarde bieden voor de uitdagingen van
organisaties in de 21e eeuw. Dit artikel licht toe waarom het de moeite loont om met de nieuwe ISO-normen aan de slag te gaan.
Achtergrond
hun eigen praktijk. En zo kan het dat in ISO 9001
Voordat er discussie was over de inhoud
een ander model staat dan in ISO 14001.
van de volgende generatie van normen voor
ld
managementsystemen, was er een ander aspect
Het tweede heeft ISO zich aangetrokken en
waarover in ISO-verband werd gesproken: de
ze heeft de diversiteit enkele jaren geleden bij
door gebruikers moeilijk te verklaren verschillen
de kop gepakt. Door het toenemende aantal
in aard, volgorde en formulering van eisen aan
managementsysteemnormen en de groeiende
managementsystemen in de diverse normen.
behoefte om die geïntegreerd toe te passen,
“Het lijkt wel of ISO uit allemaal verschillende
was het duidelijk dat nieuwe stappen in het
organisaties bestaat” of “ISO moet zichzelf eens
afstemmingsproces moesten worden gezet.
normaliseren” waren veelgehoorde uitspraken. De Technical Management Board (TMB) van Het eerste is misschien wel waar. ISO-commissies
ISO stelde daarom twee commissies in: een
opereren behoorlijk zelfstandig. Het zijn de belang-
Strategic Advisory Group (SAG) met de opdracht
hebbenden in die commissies die bepalen wat de
een langetermijnvisie te ontwikkelen en de
inhoud van een norm is. Zij kijken daarbij vanuit
Joint Technical Coordination Group (JTCG) voor
9
Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a prev
o Vo De nieuwe ISO-normen
verbetering van de afstemming op korte termijn en
als het operating system van een computer, waarin
concretisering van de adviezen van de SAG.
specifieke programma’s en apparaten kunnen worden ingeplugd. Onderwerp- en sectorspecifieke normen kunnen als modules worden ontwikkeld
De SAG heeft geadviseerd de management
en in de kern worden ingeplugd. Die normen
systeemnormen in het vervolg te ontwikkelen
zorgen er dan voor dat het managementsysteem
volgens een ‘plug-in model’ (zie figuur 1).
goed functioneert voor een bepaald aspect van de
Pr
rb
‘Plug-in model’
De ‘kernelementen en -eisen’ worden vastgelegd
bedrijfsvoering.
ev
in een basisdocument waarop de normen kunnen
Onderwerpspecifieke normen zijn bijvoorbeeld
aansluiten.
voor voedselveiligheidsmanagement en ISO 27001 voor informatiebeveiliging.
Sectornormen
Documentatie
Risicomanagement
MVO
Compliancemanagement
Generieke normen
Auditing
ld
PDCA
Kernelementen en -eisen
Specifieke richtlijnen
Arbomanagement
Automobielsector
Milieumanagement
Medische hulpmiddelen
Voedselveiligheid
Kwaliteitsmanagement
ee
managementsysteem van een organisatie werkt
iew
ISO 9001 voor kwaliteitsmanagement, ISO 22000
De gedachte achter het plug-in model is dat het
Generieke richtlijnen Figuur 1 – Plug-in model voor managementsysteemnormen
10
Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a prev
Bestelformulier Stuur naar:
NEN Uitgeverij t.a.v. afdeling Marketing Antwoordnummer 10214 2600 WB Delft
NEN Uitgeverij Postbus 5059 2600 GB Delft Vlinderweg 6 2623 AX Delft T (015) 2 690 390 F (015) 2 690 271
Ja, ik bestel __ ex. UIT 68:2014 nl De nieuwe ISO-normen - Duurzame verandering in managementsystemen
www.nen.nl/normshop
€ 0.00
Wilt u deze norm in PDF-formaat? Deze bestelt u eenvoudig via www.nen.nl/normshop
Stel uw vraag aan Klantenservice via: @NEN_webcare
Gratis e-mailnieuwsbrieven
Retourneren
Wilt u op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van normen,
Fax: (015) 2 690 271 E-mail:
[email protected] Post: NEN Uitgeverij, t.a.v. afdeling Marketing Antwoordnummer 10214, 2600 WB Delft (geen postzegel nodig).
normalisatie en regelgeving? Neem dan een gratis abonnement op een van onze e-mailnieuwsbrieven. www.nen.nl/nieuwsbrieven
Gegevens Bedrijf / Instelling T.a.v.
O M
O V
Voorwaarden
• De prijzen zijn geldig tot 31 december 2015, E-mail tenzij anders aangegeven. • Alle prijzen zijn excl. btw, Klantnummer NEN verzend- en handelingskosten Uw ordernummer BTW nummer en onder voorbehoud bij o.m. ISO- en IEC-normen. Postbus / Adres • Bestelt u via de normshop een Postcode Plaats pdf, dan betaalt u geen handeling en verzendkosten. Telefoon Fax • Meer informatie: telefoon (015) 2 690 391, dagelijks Factuuradres (indien dit afwijkt van bovenstaand adres) van 8.30 tot 17.00 uur. Postbus / Adres • Wijzigingen en typefouten in teksten en prijsinformatie Postcode Plaats voorbehouden. • U kunt onze algemene voorwaarden terugvinden op: Datum Handtekening www.nen.nl/leveringsvoorwaarden.
Normalisatie: de wereld op één lijn.
preview - 2015
