DE NACHT VAN DE GESCHIEDENIS

IDEEËNBUNDEL

DE NACHT VAN DE GESCHIEDENIS

2013-2014

1

INHOUD VOORWOORD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3

DE NACHT VAN DE GESCHIEDENIS? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4

Wat? ........................................................................................................................................

4

Wanneer? .............................................................................................................................

4

Wie? .........................................................................................................................................

4

Waarom? ...............................................................................................................................

5

DE THEMA’S IN EEN NOTENDOP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

6



Vakman/-vrouw? (2013)

...........................................................................................

6



Oorlog? (2014) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

7

INHOUDELIJKE IDEEËN VOOR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ACTIVITEITEN ROND DE VAKMAN/-VROUW (2013)

8

Bronnen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

10

INHOUDELIJKE IDEEËN VOOR ACTIVITEITEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ROND OORLOG (2014)

11

Bronnen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

13

VORMELIJKE IDEEËN VOOR EEN NACHT-ACTIVITEIT . . . . . . . . .

14

SAMENWERKEN! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

17



Samen sterk bij de plaatselijke organisatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

17



Samen sterk bij de nationale coördinatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

17

PROMOTIE | TIPS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

18



18

Folders en affiches . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Pers

.........................................................................................................................................

Promotiecampagne

18

......................................................................................................

18

Tips voor de lokale promotiecampagne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

18

PROCEDURE | ALGEMENE VOORWAARDEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

19



Thema of niet? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

19



De bijzondere vermelding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

19



Belangrijke data . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

19



Hoe blijf je op de hoogte? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

19



ZEKER LEZEN?

.................................................................................................................

Inschrijvingsformulier De nacht 2013

20

..............................

21

DE NACHT VOLGENS DE ORGANISATOREN ZELF! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

23

2

VOORWOORD Beste Nacht-organisator, De Nacht van de Geschiedenis is elk jaar opnieuw één van de sterkhouders van de Davidsfonds Evenementen. Dankzij je inzet en medewerking maken we er samen elk jaar opnieuw een succesvol geschiedenis­ evenement van. Ik hoop dat we dat ook in de toekomst samen kunnen blijven doen. Ter ondersteuning van je voorbereiding van de komende Nachten stel ik je hier graag de ideeënbundel 2013-2014 voor, waarbij er aandacht is voor De Nacht van de Geschiedenis 2013 (thema: de vakman/-vrouw) en 2014 (thema: oorlog). Je vindt verder in deze ideeën­bundel achtergrondinformatie bij beide thema’s, inhoudelijke ideeën voor activiteiten, vormelijke ideeën voor een Nacht-activiteit en meer over promotie en samenwerking. Je vindt hier ook alles wat je moet weten over de procedure en de belangrijke data die je in de gaten moet houden als organisator. Tot slot vind je ook nog een korte literatuurlijst over het thema ‘oorlog’. Ik wens je alvast heel veel succes met de voorbereiding van de komende Nachten en hoop dat je ook in 2013 en 2014 mee aan de kar van De Nacht van de Geschiedenis zal trekken. Blaas net zoals de vakman op de cover een fantastische Nacht uit je lijf. Succes!

Bert De Smet stafmedewerker Davidsfonds Evenementen | coördinator De Nacht van de Geschiedenis

3

DE NACHT VAN DE GESCHIEDENIS? WAT?

WANNEER?

Elk jaar staat De Nacht van de Geschiedenis garant

De afgelopen jaren verwierf De Nacht van de Geschie-

voor zo’n 250 geschiedenisactiviteiten op één

denis een vaste stek op de evenementenkalender. Om

avond in maart: van theatervoorstellingen, rondlei-

de toekomstige Nachten niet te missen, noteer je best

dingen, wandelzoektochten, tentoonstellingen, work-

al de data: in 2013 vindt het geschiedenisevenement

shops tot interactieve lezingen, het komt allemaal

plaats op dinsdag 19 maart (thema: de vakman), in

aan bod. Davidsfonds afdelingen zorgen elke editie

2014 is dat 25 maart (thema: oorlog).

opnieuw – samen met heemkringen, erfgoedcellen, musea, scholen en andere (erfgoed)partners – voor een boeiend en gevarieerd programma binnen een

WIE? De Nacht van de Geschiedenis bestaat dankzij de inzet

overkoepelend thema. In 2012 konden de verschil-

van vele honderden vrijwilligers. Zij organiseren elk

lende Nacht-activiteiten in Vlaanderen en Brussel

jaar tijdens De Nacht van de Geschiedenis hun beste,

(thema: dranken) rekenen op meer dan 21.000

creatiefste en origineelste geschiedenisactivi-

deelnemers. Het enthousiasme van de Davidsfonds

teit. Ben jij ook één van die enthousiaste vrijwilligers?

vrijwilligers zorgt elk jaar opnieuw voor een onverge-

Fantastisch! Organiseer dan zeker mee De Nacht

telijke Nacht van de Geschiedenis.

van de Geschiedenis in je buurt. In deze ideeënbundel vind je alvast flink wat frisse en leuke ideeën om aan de slag te gaan. Als organisator sta je in voor de inhoudelijke en praktische uitwerking van het thema. Met andere woorden: je bepaalt volledig zelf welk soort activiteit je tijdens je Nacht van de Geschiedenis organiseert! Je staat er uiteraard niet alleen voor. De medewerkers van Davidsfonds Evenementen begeleiden en ondersteunen je graag waar nodig. Maar je ontvangt ook gratis promotiemateriaal om De Nacht van de Geschiedenis in je stad of gemeente te promoten. Ook kan je rekenen op een nationale pers- en promotiecampagne, met zelfs enkele super-de-luxe acties via onze mediapartners. In 2012 gaf Davidsfonds Evenementen bijvoorbeeld samen met De Standaard en Omnia Travel een exclusieve whiskyreis naar Schotland (met privégids en whiskykenner Bob Minnekeer) weg, ter waarde van 6.000 euro. Ook werd voor het eerst de Davidsfonds Geschiedenisprijs uitgereikt, met een symbolisch bedrag van 2.012 euro. Mooie promotie voor De Nacht dus. En dat komt de uitstraling van je plaatselijke activiteit alleen maar ten goede.

4

WAAROM? De Nacht van de Geschiedenis wil één van de prioritaire werkdomeinen van het Davidsfonds – geschiedenis & erfgoed – extra in de kijker plaatsen. Jaarlijks

1. Je afdeling profiteert mee van een groots opgezette nationale pers- en promotiecampagne 2. Omdat er zo’n 250 activiteiten zijn op één avond,

organiseren honderden Davidsfonds afdelingen

vinden zowel leden als niet-leden gemakkelijk een

duizenden geschiedenisactiviteiten. Tijdens De Nacht

interessante activiteit in het aanbod en nemen meer

van de Geschiedenis worden de beste, creatiefste en

mensen deel aan De Nacht, ook in jouw afdeling

origineelste geschiedenisactiviteiten gebundeld op één avond om een krachtig signaal aan het grote publiek te geven. Het thema versterkt bovendien

3. Je afdeling laat zien dat ze op een frisse en aantrekkelijke manier rond geschiedenis werkt 4. De Nacht biedt de mogelijkheid om binnen het cen-

de aandacht voor én de focus op het prioritaire

trale thema boeiende en creatieve activiteiten voor

werkdomein ‘geschiedenis & erfgoed’. Of in vijf

een breed publiek te ontwikkelen

puntjes:

5. De Nacht zorgt voor een interessante samenwerking tussen je afdeling en de bibliotheek, het cultuurcentrum, de erfgoedcel, een museum, een heemkring …

5

DE THEMA’S IN EEN NOTENDOP VAKMAN/-VROUW? (2013) In 2013 staat De Nacht van de Geschiedenis in het

ger leerde de vakman of vakvrouw zijn of haar vak

teken van de vakmannen en -vrouwen. De bakker,

in de praktijk, tegenwoordig gebeurt dat ook via

de slager, de kruidenier om de hoek maar ook de

schoolopleidingen. Het vakmanschap (vaak ook wel

loodgieter, de huisschilder, de schoenmaker, de cho-

ambacht genoemd) heeft een aantal gelijkenissen

colatier … Het zijn beroepen die stilaan met uitster-

met de hedendaagse industrie; beiden zijn im-

ven bedreigd zijn, maar tegelijkertijd een boeiende

mers op de productie en verwerking van materiële

geschiedenis kennen, niet zelden verbonden met een

goederen gericht. Vakmannen of -vrouwen maken

generatieverhaal. Daarnaast is anno 2011 onmisken-

tegenwoordig ook gebruik van mechanisering en

baar een beweging ingezet richting ‘specialisten ter

automatisering. Bij de industrie gebeurt dat echter

zake’. Een zeer breed en interessant thema dus, maar

op een grootschalige en fabrieksmatige manier. Er

wie of wat is die vakman/-vrouw nu eigenlijk?

zijn verschillende soorten ambachten: voedingsam-

Een vakman of vakvrouw is iemand die zich

bacht (bv. banketbakker, slager, ijsbereidingsbedrijf

bekwaamd heeft in een of slechts enkele activiteiten

…), productieambacht (bv. schoenmaker, keramiek-

binnen zijn of haar vakgebied. Hij of zij verstaat

kunstenaar, steenkapper, instrumentenbouwer …),

dus zijn/haar vak zoals men dat in de volksmond

uiterlijke verzorgingsambacht (bv. kapper, grimeur,

zegt. Vakmannen en -vrouwen bestaan al sinds het

schoonheidsverzorging, visagiste …), verzorging

begin der tijden en zijn dus inherent verbonden met

van gebouwen (bv. glazenwasser, schoorsteenveger

onze geschiedenis, ook plaatselijk. Een vakman kan

…), medische hulpmiddelentechniek (bv. optiek-

zowel ambachtelijk als machinaal werken. Vroe-

bedrijf, tandtechnisch laboratorium, orthopedisch bedrijf …), reparatieambacht (bv. fietshersteller, goudsmid, lederwarenambacht, textielreiniger, zadelmaker …), bouwambacht (bv. dakdekker, glazenier, rietdekker, schilder, zonweringsbedrijf …). Vaak maakt men ook het onderscheid tussen museale ambachten (bv. touwslager, mandenvlechter, bezembinder …) en hedendaagse ambachten (bv. timmerman, metser, smid, bakker, slager …). Het lijstje is dus eindeloos en het onderscheid met de hedendaagse industrie is niet altijd zwart-wit. Met dit thema zijn er voldoende historische insteken mogelijk.

6

OORLOG? (2014) In 2014 is het exact 100 jaar geleden dat de Servische nationalist Gavrilo Princip de Oostenrijks-Hongaarse aartshertog Frans-Ferdinand vermoordde. Door de alliantievorming raakten alle grootmachten betrokken in het lokale conflict. De Eerste Wereldoorlog was een feit. Van 28 juli 1914 tot 11 november 1918 sleepte het conflict aan: 90 miljoen soldaten waren betrokken, 9 miljoen ervan sneuvelden. De burgerslachtoffers zijn niet te tellen. De Eerste Wereldoorlog kende een internationaal strijdveld, maar de gevechten waren vooral erg hevig in de streek van de

de oorlog lagen overhoop. Maar ook de economische

IJzer in de Westhoek. In oktober 1914 liep de Duitse

schade was enorm: gigantische schulden, grote ver-

invasie vast in West-Vlaanderen. Het was het begin

woestingen in de vroegere gevechtszones, enz. Voor

van vier jaar ploeteren in de oorlogsmodder, met

de gewone man had de Eerste Wereldoorlog grote

vooral doden en weinig terreinwinst als resultaat.

gevolgen: autoritaire ideologieën zoals communisme

Tussen augustus en oktober 1914 was het neutrale

en fascisme kwamen op, het algemeen enkelvoudig

België stelselmatig onder de voet gelopen. Steden en

stemrecht (één man = één stem) en later ook het

dorpen werden geplunderd, gebombardeerd en plat-

vrouwenstemrecht werden ingevoerd, de taalstrijd

gebrand, de Leuvense universiteitsbibliotheek werd

ontwikkelde zich in navolging van de wantoestanden

in de as gelegd, burgers werden vermoord zonder

in de loopgraven waarbij Franse officieren Neder-

aanleiding: het cliché van de Hun, de barbaar uit het

landstalige soldaten nietsvermoedend de dood injoe-

oosten, werd bevestigd. In totaal zijn naar schatting

gen, het feminisme kreeg een enorme impuls nadat

5.000 burgers vermoord tijdens de verovering van

de vrouwen tijdens de oorlogsjaren de open plaatsen

België in die maanden, waaronder ook vrouwen en

in de fabrieken en werkplaatsen hadden ingevuld. De

kinderen. Duizenden burgers vluchten via Oostende

Groote Oorlog heeft dus zeker ook op het dagelijkse

en Zeebrugge naar Engeland, Frankrijk of Neder-

leven een grote impact gehad, ongetwijfeld ook in

land. Er ontstonden Belgische kolonies in die landen.

jouw gemeente. En dat willen we tonen tijdens De

Door het huisvestings- en gezondheidszorgprobleem

Nacht van de Geschiedenis.

werd aangeraden om terug te keren naar het bezette vaderland, wat de meeste vluchtelingen uiteindelijk ook deden. Op 11 november 1918 was de Groote Oorlog voorbij. De gevolgen waren gigantisch. De miljoenen doden (vaak tussen de 16 en 30 jaar) zorgden ervoor dat bijna een hele generatie weggemaaid of verminkt voor het leven was. De sociale structuren na

7

INHOUDELIJKE IDEEËN VOOR ACTIVITEITEN ROND DE VAKMAN/-VROUW (2013) De elfde Nacht van de Geschiedenis staat

aandacht zijn voor gendergeschiedenis, waarbij de

volledig in het teken van de vakmannen en

emancipatiestrijd van vrouwen binnen bepaalde

–vrouwen, niet alleen uit Vlaanderen, maar

beroepen aan bod komt. De typische ‘mannenjobs’

uit de hele wereld. Het zijn mensen die vaak

en ‘vrouwenjobs’ lijken verdwenen, maar hoe is het

beroepen met een rijke geschiedenis uitoefe-

zover gekomen? Wie waren de vrouwelijke pioniers

nen of uitoefenden. De mogelijkheden om je

op dat vlak? Hoe beleefden zij die ruwe en woelige

activiteit in te vullen zijn dan ook legio. Hier-

tijden? Wat waren de gevolgen?

onder krijg je een overzicht van enkele inhoudelijke ideeën die je op weg kunnen helpen bij de uitwerking van je activiteit.

• Vertel de geschiedenis van een vakman of – vrouw en zijn of haar beroep, doorspekt met concrete faits divers uit de praktijk. Hoe is het beroep geëvolueerd (bv. door industrialisatie, nieuwe technieken, andere producten, veiligheidsvoorschriften, gezondheidsvoorschriften, enz.)? Uiteraard kan ook een algemene geschiedenis van een bepaald beroep een mogelijke insteek zijn.

• Vertel het levensverhaal van een vakman (of laat hem of haar dat zelf vertellen). Waarschijnlijk zagen oudere vakmannen of -vrouwen flink wat zaken veranderen binnen hun beroep. Hoe gingen ze om met die veranderingen? Wat was vroeger beter? En wat slechter? Hier kan ook aandacht zijn voor de levenswijze van de vakman of -vrouw, want die zal waarschijnlijk flink verschillen van beroep tot beroep. Zeker in het verleden was iemand onlosmakelijk verbonden met zijn of haar beroep.

• Vertel het generatie- of familieverhaal van een generatie vakmannen en/of -vrouwen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de stijl en de verhalen uit het tv-programma Drie generaties waar de verschillen en spanningen over verschillende beroepsgeneraties heen werden belicht.

• Vertel meer over de onderlinge verhoudingen tussen vakmannen en -vrouwen. Hier kan ook 8

• Vertel het verhaal van de verschillende vakmannen en -vrouwen in je dorp, gemeente, gehucht of wijk. Wie waren ze? Wat deden ze? En waarom deden ze het? Maar ook: wat voor soorten vakmannen en –vrouwen kende je dorp? Zijn er unieke beroepen bij en hoe kwam/komt dat? Hun verhoudingen met de andere inwoners tekenden het sociale weefsel binnen een dorp en geven hoogstwaarschijnlijk een erg interessant beeld van het leven van alledag in het verleden. Misschien vonden er in het verleden belangrijke spanningen plaats die geschikt zijn als insteek?

• Vertel het verhaal van de publieke opinie ten opzichte van de vakmannen en –vrouwen. Hoe werden bepaalde beroepen vroeger benaderd en/ of bekeken? Zijn bepaalde clichés over sommige beroepen waar? Hoe werden vakmannen en – vrouwen geportretteerd in de kunst? Hoe werden ze beschreven in de pers? Over welke beroepen werd minachtend gedaan en over welke niet? Misschien hangen bepaalde vooroordelen sterk vast aan het verhaal van één of meerdere plaatselijke vakmannen en –vrouwen. Ook dat kan een interessante insteek zijn.

• Vertel het verhaal van de beroepsverenigingen. Waren de vakmannen en –vrouwen verenigd? Drukten ze hun stempel op het openbare en economische leven? Denk daarbij bv. aan de gilden … En hoe zat het met de werkethiek en de beroepscodes? Hoe waren bepaalde zaken gereglementeerd? Hoe veranderde die ethiek doorheen de jaren?

• Vertel het economische verhaal van de vakman-

geleden was dat ook hier het geval. Hoe zat het met

nen en –vrouwen. Hoe overleefden ze vroeger en

die kinderarbeid? Wanneer veranderde de mentali-

nu? Wat is er economisch veranderd? Waarom zijn

teit op dat vlak? Hoe zat het met de levensomstan-

bepaalde beroepen verdwenen? Hoe was het leven

digheden? Wanneer werd kinderarbeid verboden?

van een kleine zelfstandige vroeger? Hoe zat het

• Vertel het verhaal van de criminele ‘vakmannen

met bijberoepen en zwartwerk? Waarom kwamen

en –vrouwen’. Criminaliteit is natuurlijk niet

de buitenlandse werkkrachten naar hier? Welke

te rechtvaardigen of goed te praten, maar inbre-

impact had dat op het dagdagelijkse leven?

kers, brandkastkrakers en vervalsers zijn eigenlijk

• Vertel het praktische verhaal achter bepaalde

ook vakmannen en –vrouwen. Ongetwijfeld een

beroepen. Hoe leer je een stiel? Hoe leerden de

boeiende insteek om die kant van vakmanschap te

vakmannen en –vrouwen hun stiel? Waar leerden

belichten.

ze dat? Hoe verliep dat leerproces? In principe

• Vertel het verhaal van de ‘marginale’ beroepen,

leer je een stiel in de praktijk, maar er bestaan

zoals bv. de beul, de nar, de prostituee, enz. Het zijn

ook praktijkscholen. Hoe zijn die ontstaan en

allemaal beroepen die tot de verbeelding spreken

waarom? Wat was hun rol bij de ontwikkeling

maar waarvan het ware verhaal vaak onderbelicht is

van bepaalde beroepen? Welke maatschappelijke

gebleven. Het zijn beroepen die mensen altijd in een

impact hadden ze?

verdomhoekje hebben geplaatst. Was dat terecht?

• Vertel het verhaal van de kinderarbeid. Kinde-

Welke gevolgen had dat voor die mensen en hun

ren zijn in andere delen van de wereld nog steeds

familieleden? Zo’n insteek kan dus zeker een meer-

goedkope werkkrachten, maar nog niet zo gek lang

waarde voor jouw Nacht-activiteit zijn.

9

BRONNEN? • Boeken: er bestaan flink wat boeken (zowel internationaal, nationaal als lokaal) over bepaalde

beroep was. Voor iedere insteek moet er op die

(oudere) beroepen. Zeker voor je plaatselijke Nacht

manier waarschijnlijk wel iets te vinden zijn.

van de Geschiedenis zijn uitgaven van heemkringen

• Archief: archiefbronnen zijn uiteraard ook zeer

of erfgoedverenigingen perfect bronnenmateriaal

interessant. Afhankelijk van het beroep zijn er

om de situatie ter plaatse te schetsen. Maak er dan

bronnen te vinden in het gemeentelijk of stedelijk

ook handig gebruik van.

archief, in het rijksarchief, in het bisdomsarchief,

• Foto’s: er bestaan waarschijnlijk nog flink wat

bij de heemkring, bij specifieke vakmanvereni-

foto’s van vakmannen en –vrouwen, bv. in het ge-

gingen, bij vakmannen thuis, enz. Het zijn eerder

meentelijke of stedelijke archief, bij de heemkring,

statische bronnen, maar ze kunnen wel een mooie

in een documentatiecentrum, of misschien zelfs bij

inkijk geven in de wereld van de vakmannen en –

een plaatselijk museum. Fotomateriaal is interes-

vrouwen.

sant om een goede visuele indruk te krijgen van het beroep in kwestie of van het leven van een bepaalde

• Beroepsverenigingen: misschien bestaan er nog beroepsverenigingen die je kan aanspreken

vakman of –vrouw. Het zijn ideale bronnen om je

om het inhoudelijk verhaal mee vorm te geven.

inhoudelijk verhaal beter te stofferen.

Een samenwerking met bv. UNIZO of een andere

• Getuigenissen: waarschijnlijk zijn er nog vakmannen en –vrouwen in je buurt die levendig kunnen vertellen over hoe het er vroeger aan toe ging. Betere getuigenissen kan je je niet wensen. Maar getuigenissen kunnen ook uit brieven, dagboeken of zelfs reclamefolders of oude kranten komen. Ze tonen allemaal aan hoe een oud beroep of ambacht 10

vroeger beoefend werd of hoe de perceptie op dat

beroepsvereniging behoort hier zeker tot de mogelijkheden.

INHOUDELIJKE IDEEËN VOOR ACTIVITEITEN ROND OORLOG (2014) De twaalfde Nacht van de Geschiedenis staat

met luxeproducten, met de gedwongen verkoop (en

volledig in het teken van ‘oorlog’, in het ka-

zelfs diefstal) van runderen en andere grondstof-

der van 100 jaar Wereldoorlog I. De grote vra-

fen, met de criminaliteit, enz. Welke rol speelden

gen die we tijdens De Nacht van de Geschie-

de vrouwen in het economische leven terwijl hun

denis willen stellen zijn: hoe werd die oorlog in je dorp of gemeente ervaren? Foto’s, films, getuigen, expo’s …: het kan allemaal bijdragen om er een interessante avond van te maken. Hieronder krijg je een overzicht van enkele inhoudelijke ideeën die je op weg kunnen helpen bij de uitwerking van je activiteit.

• Vertel het verhaal van de gewone soldaat. Hoe

mannen aan het front vochten?

• Vertel het verhaal van de inkwartiering van Duitse soldaten bij vele gezinnen en families tijdens de oorlogsjaren. Wat voor invloed had de inkwartiering op het sociale en zelfs demografische leven tijdens die oorlogsjaren? Dat aspect is zeer interessant, al moet je hier wel rekening houden met de (grote) gevoeligheid.

leefden ze in de loopgraven (of daarbuiten)? Hoe was hun leven van alledag? Minder aan te raden is ingaan op militaire aspecten omdat De Nacht van de Geschiedenis in 2014 vooral de focus wil leggen op het dagdagelijkse leven. Besteed bijvoorbeeld aandacht aan de gezondheidstoestand of mentale situatie van de gewone (jonge) soldaten die de loopgravenhorror meemaakten. Welke impact had het oorlogsleven op hun verdere toekomst? En op de ‘thuisblijvers’?

• Vertel het verhaal van de gewone mensen. Hoe leefden ze tijdens de oorlogsjaren? Hoe was hun verhouding met de bezetter? Hoe veranderde het dagdagelijkse leven tijdens Wereldoorlog I?

• Vertel het economische verhaal van de oorlog. Hoe verdienden de gewone mensen hun boterham tijdens de oorlogsjaren? Hoe overleefden ze überhaupt? Hier kan ook het smokkelen of blauwen aan bod komen natuurlijk, een fenomeen dat in die tijd schering en inslag was. Of zoals ze toen zelf zeiden: ‘Blauwen, daar werd je niet blauwer van, maar deed je gewoon om den brode.’ Maar er zijn uiteraard ook nog andere economische fenomenen die je aandacht verdienen: hoe zat het bijvoorbeeld met de dagelijkse boodschappen (rantsoenering), 11

• Vertel het verhaal van de sociale spanningen. Hoe was de verhouding tussen mannen en vrouwen? Hoe was de verhouding met hun kinderen? Welke impact had het vertrek van vele mannen naar het front? Hoe hielden de vrouwen de boel recht? Dat hangt wat samen met het economische verhaal, maar je kan uiteraard ook dieper ingaan op het sociale en emotionele aspect.

• Vertel het verhaal van de Frontbeweging. Hoe waren de omstandigheden voor de Vlaamse soldaten aan het front? Waarom radicaliseerde de Vlaamse Beweging daar? Welke rol speelden de priesters binnen dat verhaal? De Frontbeweging zorgde voor een belangrijke ontvoogdingsstrijd, die lang is blijven nazinderen.

• Vertel het verhaal van het onderwijs. Hoe was het onderwijs tijdens de oorlogsjaren? Werd er nog lesgegeven? Welke invloed speelde de Duitse bezetter op het lespakket? Welke rol speelde het oorlogsgevaar op het schoolleven? Hoe gingen jongeren zelf om met het onderwijs tijdens die periode?

• Vertel het verhaal van de vrijetijdsbeleving. Was er tijdens Wereldoorlog I nog plaats voor cultuur voor de gewone man en vrouw? Hoe ontspande

soldaten? Hoe werd daarmee omgesprongen? Wat

men tijdens die jaren? Was er tijd voor sport, amu-

is er sindsdien veranderd of verbeterd?

sement? Hoe zat het dus met de vrijetijdsbeleving tijdens de oorlogsjaren?

• Vertel het verhaal van het landschap. Hoe zag je

Hoe komt het dat zij gestorven zijn tijdens de oorlogsjaren? Hadden ze actie tegen de bezet-

dorp of stad er uit tijdens de oorlog? Hoe anders

ter ondernomen? Hadden ze gewoon pech? Hun

zag het landschap er voor, tijdens en na de Eerste

verhaal is een verhaal dat vaak niet verteld wordt,

Wereldoorlog uit? Zie je daar nog steeds sporen

ten onrechte. Trek dat recht tijdens je Nacht van de

van? Welke impact had dat op het leven van de

Geschiedenis.

gewone man tijdens die oorlogsjaren? En daarna?

• Vertel het verhaal van de dieren. Hoe ging men in

• Vertel het verhaal van het verzet. In de Eerste Wereldoorlog sprak men nog niet van verzetsstrij-

de Eerste Wereldoorlog om met dieren? Werden ze

ders, zij werden gewoon bestempeld als ‘spionnen’.

ingezet aan het front? Hoe zat het met de confisca-

Toch deden zij vaak hetzelfde als hun lotgenoten

ties? Hoe moeilijk werd overleven als de Duitsers

uit de Tweede Wereldoorlog: informatie inzamelen,

de runderen en andere dieren opeisten?

sabotageacties, vluchtroutes opzetten, een illegale

• Vertel het verhaal van de hygiëne. Welke impact

12

• Vertel het verhaal van de burgerslachtoffers.

perswerking opzetten, enz. Welke impact had hun

had (het gebrek aan) hygiëne? Welke invloed had

strijd op het dagelijkse leven tijdens de oorlogsja-

de dagelijkse hygiëne op de gezondheid van de

ren? Wat was het verhaal van die ‘spionnen’? Hoe

bevolking? Of op de gezondheid van de gewone

leefden zij?

• In essentie wil de 12de Nacht van de Geschiedenis

• Sporen in het landschap: misschien zijn er

het verhaal van het dagelijkse leven van de gewone

nog sporen in het landschap die kunnen dienen als

man of vrouw tijdens Wereldoorlog I vertellen. En

bron om het dagelijkse leven uit de oorlogsjaren te

naast bovenstaande ideeën zijn er vast nog andere

benaderen of te (her)ontdekken. Ook herdenkings-

insteken te bedenken.

stenen of -borden kunnen hier een mogelijke rol spelen. Er zijn misschien ook nog monumenten voor de onbekende soldaat waar elk jaar nog een

BRONNEN? • Boeken: er bestaan flink wat boeken over de Eerste Wereldoorlog. Vaak wordt daar dieper ingegaan op het militaire strijdgewoel, maar achteraan deze bundel vind je ook enkele interessante naslagwerken over het dagelijkse leven tijdens de oorlogsjaren. Maar waarschijnlijk heeft de plaatselijke heemkring of erfgoedvereniging ook al flink wat gepubliceerd over de impact van de Groote Oorlog in je buurt.

• Brieven | dagboeken: er zijn misschien wel interessante brieven of dagboeken bewaard, zowel van frontsoldaten als van gewone mensen uit de gemeente of stad. Beide soorten brieven of dagboe-

Wapenstilstand-herdenking met Last Post plaatsvindt. Het zijn plaatsen die niet alleen als decor, maar ook als bron kunnen dienen.

• Archief: een inhoudelijk verhaal opbouwen kan uiteraard ook altijd via archiefbronnen. Je vindt waarschijnlijk sporen van het dagelijkse leven tijdens Wereldoorlog I in het gemeentelijk of stedelijk archief, bij het archief van de heemkring, bij bisdomsarchieven, via het archief van socioculturele verenigingen die toen al bestonden (en actief bleven tijdens de oorlogsjaren), via private personen (inventaris van flink wat privé-archieven vind je terug via Archiefbank Vlaanderen – www. archiefbank.be), enz.

ken geven een mooie inkijk in het dagelijkse leven tijdens de oorlogsjaren.

• Foto’s: misschien bleven er mooie foto’s van de oorlogsjaren bewaard die tonen hoe het dagelijkse leven er op dat moment uitzag. Het zijn interessante bronnen om mee aan de slag te gaan. Je kan bijvoorbeeld op basis van foto’s de geschiedenis laten herleven door een situatie na te bouwen of na te spelen.

• Getuigenissen: ook getuigenissen kunnen interessant zijn. Er zijn niet veel mensen meer die de Eerste Wereldoorlog nog meegemaakt hebben, maar misschien vind je nog iemand uit het dorp of gemeente die er kan over vertellen. Verhalen die van generatie op generatie werden doorverteld kunnen uiteraard ook interessante bronnen zijn. Alleen moet je daar oppassen dat er geen overdrijvingen of onwaarheden in die verhalen zijn geslopen. Maar ze geven natuurlijk wel een goed idee van de perceptie op die oorlogsjaren.

13

VORMELIJKE IDEEËN VOOR EEN NACHT-ACTIVITEIT In de vorige twee hoofstukken kreeg je als

opsnuiven. Het kan dan ook een meerwaarde voor je

Nacht-organisator alvast flink wat inhoudelijke

Nacht zijn om een exclusieve plaats te bezoeken. Bij

ideeën aangereikt. Hieronder krijg je sugges-

zowel het thema voor 2013 als voor 2014 zijn er op

ties over de vorm van de activiteiten, die zo-

dat vlak zeker mogelijkheden genoeg. Rondleidingen

wel op De Nacht van de Geschiedenis van 2013

zijn bij die bezoeken uiteraard een meerwaarde.

(= de vakman/-vrouw) als op De Nacht van 2014 (= oorlog) van toepassing kunnen zijn. Organiseer een fietstocht, wandeltocht of

•

zoektocht. Op die manier kan je verschillende plaatsen die betrekking hebben met je activiteit/ het thema combineren. Stopplaatsen voorzien is aan te raden tijdens zo’n fiets- of wandeltocht. Die plaatsen kunnen nog fysiek aanwezig zijn, maar ze kunnen ook verdwenen zijn. Bij die laatste kan je ze bijvoorbeeld tot leven roepen via foto’s of bewegende beelden. Of misschien zelfs door een toneelvoorstelling of een muzikaal programma. Zo maak je er een leuke theaterwandeling van.

• Plan een bezoek. Een bezoek kan erg ruim zijn: van een vakman over een museum tot een plek van herinnering. Mensen willen graag zaken met hun eigen ogen zien en de sfeer van een bepaalde plaats

14

• Zorg voor een workshop. Een avondactiviteit is veel interessanter als mensen zelf kunnen deelnemen. Laat mensen actief iets bijleren tijdens je Nacht-activiteit. Die workshops kunnen breed gaan. Ze kunnen ook gebruikt worden om getuigenissen uit het publiek te laten komen.

• Organiseer een theatervoorstelling. Vaak kan je een verhaal beter overbrengen door middel van een theatervoorstelling. Ze moet dan inhoudelijk wel goed onderbouwd zijn. Het zorgt er vaak voor dat deelnemers veel meer oppikken van het inhoudelijke verhaal dan tijdens een klassieke lezing. Bovendien is het ook een interessante manier om samen te werken met andere (en misschien niet voor de hand liggende) partners. Ideaal is hier om getuigenissen of fragmenten uit (dag)boeken of archiefstukken tot leven te laten komen. Ook een theatermonoloog behoort tot de mogelijkheden.

• Stel een leuke en uitdagende quiz samen waarbij de deelnemers individueel of in groep hun ken-

muzikaal intermezzo of iets anders.

• Het kan ook interessant zijn om in te zetten op een

nis over het onderwerp kunnen uittesten. Er kan

gezinsactiviteit, bijvoorbeeld door een kindvrien-

daarvoor een nieuw format uitgedacht worden of je

delijk programma samen te stellen of door een kin-

kan je ook baseren op bestaande tv-quizzen zoals

deropvang te voorzien. Bij de kinderopvang kan het

De Slimste Mens ter Wereld, Blokken, De Premie-

een leuke meerwaarde zijn om ook in het thema te

jagers, enz. Een ludieke quiz met een historische

werken. Eventueel kan je al in de vooravond zorgen

insteek kan erg aanslaan bij het brede publiek.

voor een kindvriendelijk programma en ’s avonds

Bovendien brengt het geschiedenis op een erg frisse

het volwassenenprogramma laten plaatsvinden. Of

manier naar de deelnemers.

dezelfde activiteit twee keer laten plaatsvinden, een

• Gebruik het overkoepelende thema als insteek voor

keer met kinderprogramma en een keer zonder. Op

een kunstproject. Je kan zoeken naar bestaande

die manier bereik je misschien een nieuw publiek

kunst over het thema, maar je kan bijvoorbeeld

met je Nacht-activiteit.

ook samen met een kunstacademie of een school

• Plan een debatavond of panelgesprek. Bij

nieuwe kunstwerken op basis van het thema laten

een debat of panelgesprek kan je meer mensen of

maken. Op die manier betrek je jongeren bij je

meningen aan bod laten komen. Je kan zelfs het

activiteit en bereik je misschien ook hun ouders en

publiek actief bij de avond betrekken op die ma-

grootouders tijdens de vernissage tijdens De Nacht.

nier. Al die verschillende meningen bieden zeker

Het is misschien wel aangeraden om zo’n kunstpro-

een interessante insteek.

ject te combineren met iets anders.

• Zorg voor een filmvoorstelling die aansluit bij

• Kies steeds voor speciale locaties waar je je activiteit laat plaatsvinden. Het zijn het beste plaatsen

het thema. Bewegende beelden spreken nog steeds

met een verhaal, die zorgen voor een meerwaarde

het meeste tot de verbeelding en geven een zeer

tijdens de activiteit. Ze kunnen de deelnemer hele-

mooie indruk van hoe het vroeger was. Een film-

maal in de sfeer brengen.

voorstelling kan een onderdeel van een bredere

• Misschien behoort een rondrit ook tot de moge-

activiteit zijn, maar het kan ook een activiteit op

lijkheden. In plaats van een wandeling kan je je

zichzelf zijn.

ook laten verplaatsen, bijvoorbeeld door een trein,

• Stel een tentoonstelling samen. Of laat er eentje

auto, boot, bus, boerenkar, enz. Het kan een aan-

samenstellen. Tentoonstellingen kunnen – als ze

gename manier zijn om een verhaal ter plaatse te

interactief of voldoende prikkelend opgebouwd

gaan vertellen. En ook voor de verplaatsing heb je

zijn – een zeer interessante manier zijn om het

dan voor een unieke belevenis gezorgd.

verleden tot leven te wekken. Een tentoonstelling

• Uiteraard kan je ook een lezing organiseren. Die

heeft ook als voordeel dat je ze langer dan één

kan zowel statisch als interactief zijn. Een lezing is

avond toegankelijk kan maken. Op die manier

natuurlijk wel de meest klassieke vorm. Het kan in

blijven je inspanningen langer renderen. De Nacht

het kader van De Nacht van de Geschiedenis dan

van de Geschiedenis kan dan gebruikt worden

ook interessant zijn om zo’n lezing te verruimen

als het moment om de vernissage te laten plaats-

met bijvoorbeeld ook een aantal andere vormen:

vinden, best gecombineerd met een lezing of een

tentoonstelling, theatermonoloog, muzikaal 15

intermezzo, panelgesprek, workshop, enz. Op die manier krijg je een frissere en originelere activiteit.

• Specifiek voor thema 2014 (oorlog): misschien kan er iets gebeuren rond herdenkingsplaatsen, of bijvoorbeeld door het planten van

een nieuwe vrijheidsboom, een opkuisactie van de graven en monumenten, een herdenking organiseren, enz. Deze activiteiten kunnen bijvoorbeeld als namiddagprogramma gepland worden ter voorbereiding van de avondactiviteit. Daarbij kunnen scholen een interessante partner zijn, zodat ook de jongeren iets meer over de Eerste Wereldoorlog leren. Of organiseer een vertelavond, eventueel gekoppeld aan muziek en dans. Maar ook een spionnentocht met dropping, een bezoek aan ‘gewone’ gebouwen (bv. kerk, kapel, molen, enz.) die tijdens de oorlog gebruikt werden als uitkijkpost, een workshop (‘creatief met weinig’: oorlogskeuken, naaien en herstellen, enz.) kunnen tot de mogelijkheden behoren. Bovenstaande vormen geven alleen een beeld van wat er allemaal mogelijk is. Maar er zijn nog flink wat andere soorten activiteiten of combinaties mogelijk. Het is daarbij vooral ook aan de plaatselijke organisator om te kijken wat voor activiteit je ter plaatse kan realiseren en wat wel of niet zal werken. Durf daarbij nieuwe wegen inslaan, een beetje experimenteren zo nu en dan kan nooit kwaad. En wie weet bereik je daardoor wel nieuwe deelnemers en misschien zelfs nieuwe leden. Succes!

16

SAMENWERKEN! SAMEN STERK BIJ DE PLAATSELIJKE ORGANISATIE

SAMEN STERK BIJ DE NATIONALE COÖRDINATIE

‘Al wat je zelf doet, doe je beter’, zo zegt het spreek-

Het spreekwoord ‘al wat je zelf doet, doe je beter’ is

woord. Op het vlak van organiseren slaat het spreek-

ook voor de nationale coördinatie niet helemaal op zijn

woord de bal flink mis. Samenwerken met andere

plaats. Vandaar dat de medewerkers van Davidsfonds

culturele, heemkundige of erfgoedverenigingen loont

Evenementen zowel promotioneel als inhoudelijk

vaak de moeite. Zo verdeel je niet alleen het werk,

samenwerkingen met een aantal partners op poten

maar ook het (eventuele) financiële risico over meer-

zetten. In 2012 waren dat de mediapartners De Stan-

dere schouders. En je krijgt de kans om een nieuw

daard, Radio 2, tijdschrift G/Geschiedenis en digitale

publiek te bereiken.

zender Acht. Inhoudelijk werd samengewerkt met

Nog voor je activiteit vastligt, neem je best contact

koepelorganisatie Heemkunde Vlaanderen. Samen

op met mogelijke partners. Zo kan je samen met hen

met die verschillende (media)partners is het mogelijk

de activiteit samenstellen (of verfijnen). Voor een

om De Nacht van de Geschiedenis nationaal onder de

geschiedenisactiviteit kunnen dat bv. bibliotheken,

aandacht te brengen of om lokale erfgoedspelers via

archieven, cultuurcentra, heemkringen, erfgoedver-

hun provinciale en nationale koepelorganisatie bij het

enigingen, volkskundige verenigingen, gemeenten

geschiedenisevenement te betrekken.

… zijn. Maar durf ook out of the box te denken en

Heemkunde Vlaanderen is ook voor de plaat-

samenwerkingen met bv. scholen (en leerkrachten),

selijke organisator interessant. De koepelorganisatie

jeugdbewegingen, jeugdhuizen, de plaatselijke jeugd-

promoot en stimuleert geschiedenis in Vlaanderen en

dienst, muziekacademies, toneelverenigingen, thea-

maakt het zichtbaar voor het brede publiek. Boven-

tergezelschappen, muziekgroepen, sportverenigingen,

dien overkoepelt Heemkunde Vlaanderen (samen met

de plaatselijke sportdienst … aan te gaan. Ze zorgen

haar provinciale koepels) alle heemkringen in Vlaan-

misschien wel voor dat tikkeltje extra creativiteit die je

deren [www.heemkunde-vlaanderen.be]. Interessant

activiteit een extra boost kan geven. Denk dus goed na

is ook de sprekerslijst van Heemkunde Vlaanderen,

welke plaatselijke (of regionale) spelers je bij de the-

die je terugvindt via www.sprekerslijst.be. Vergeet

ma’s (2013: de vakman; 2014: oorlog) kan aanspreken

zeker ook niet de erfgoedcellen, als je er eentje bij

en hoe een eventuele samenwerking er kan uitzien.

je in de buurt hebt. Via www.erfgoedcellen.be vind je

Zoeken naar sponsors kan ook interessant zijn.

een lijst van alle Vlaamse erfgoedcellen, samen met

Een Nacht-activiteit kan immers flink wat geld kosten.

hun werkgebied en contactgegevens. In het vierde

Sponsors kunnen daar een mooie aanvulling bieden,

nummer van Bladwijzer van Heemkunde Vlaanderen

bv. door sponsoring of zelfs ondersteuning in natura.

(via www.heemkunde-vlaanderen.be) vind je een ar-

Het hoeft daarbij uiteraard niet altijd over drank of

tikel over wie die erfgoedcellen precies zijn en wat ze

eten gaan, sponsoring kan veel ruimer gaan (o.a. aan-

doen. En via www.erfgoedkaart.be van cultureel-

kleding zaal, drukwerk, techniek, huur infrastructuur,

erfgoedsteunpunt FARO vind je een overzicht van

enz.). Het enige dat je daarvoor waarschijnlijk moet

(bijna) alle erfgoedorganisaties in je buurt.

doen is de sponsor/partner voldoende zichtbaarheid geven tijdens je Nacht-activiteit. Mits wat onderhandelen (bv. over logovermelding) zit er dus hoogstwaarschijnlijk een mooie deal in. En daar kan je dan weer als afdeling je voordeel uit halen. 17

PROMOTIE | TIPS FOLDERS EN AFFICHES Om De Nacht van de Geschiedenis extra onder de aandacht te brengen, voorziet Davidsfonds Evenementen ook dit jaar in passe-partoutaffiches

TIPS VOOR DE LOKALE PROMOTIECAMPAGNE • Verspreid programmakranten en affiches in bibliotheken, gemeentehuizen, scholen, muziekaca-

(zowel A2- als A3-formaat) waarop elke afdeling haar

demies, stationsgebouwen, cultuurcentra, musea,

activiteit kan aankondigen. Bovendien krijgen alle

warenhuizen, wachtkamers van dokters, cafés, enz.

activiteiten die in het thema zitten een mooie aankon-

Je kiest het best voor plaatsen waar mensen wat

diging in de nationale programmakrant.

tijd doorbrengen. Verspreid het promotiemateriaal

PERS De nationale en regionale pers van De Nacht van

niet alleen in eigen gemeente, maar ook in de buurgemeenten waar geen Nacht-activiteit plaatsvindt.

• Stuur affiches en programmakranten naar de

de Geschiedenis of je plaatselijke Nacht-activiteit op

adressen van deelnemers van lokale en nationale

de hoogte stellen is een must. De pers zorgt er immers

evenementen uit je gemeente (lijst via eva.vande-

mee voor dat het geschiedenisevenement bekend

[email protected] aan te vragen!), naar buur-

raakt bij een breder publiek dat we misschien niet zelf

afdelingen die zelf geen activiteit organiseren, enz.

bereiken. En hopelijk zorgt dat dan weer voor meer (en nieuwe) deelnemers. Vandaar dat Davidsfonds Evenementen op cruciale momenten persberichten verstuurt naar de belangrijkste nationale en regionale pers. Info Nacht, de nieuwsbrief voor de Nacht-organisatoren, houd je daarvan op de hoogte. Maar ook de plaatselijke Nacht-organisato-

• Contacteer de lokale kranten, tijdschriften, radio of televisie met een persbericht. Overtuig hen redactioneel aandacht aan je activiteit te besteden.

• Plaats een advertentie in het gemeentelijk infoblad, in een tijdschrift of dagblad, enz.

• Maak gebruik van de digitale communicatiekanalen en sociale media. Ze zijn niet alleen gratis, maar

ren halen voordeel uit persoonlijk contact met de

ook bijzonder efficiënt. E-mail, digitale nieuwsbrie-

regionale of lokale pers. Dat is heel belangrijk, want

ven, websites, Facebook, Twitter, Youtube … zijn

op die manier maak je je activiteit extra bekend in

allemaal kanalen die tot ieders beschikking staan.

je eigen gemeente/stad en/of streek. Vaak heeft een

Ze bereiken vaak snel een groot publiek en zijn dan

persbericht van een afdeling naar de lokale pers ook

ook erg efficiënt. Ze zijn bovendien interactief.

meer draagkracht. Het levert ongetwijfeld meer deel-

Over het gebruik van sociale media vind je een

nemers en meer naambekendheid op. En het zorgt

handige handleiding via het Davidsfonds Intranet

misschien ook voor goede perscontacten die je ook bij

(www.davidsfonds.be/intranet)

andere activiteiten kan gebruiken.

PROMOTIECAMPAGNE

• Plaats je activiteit op je afdelingspagina op de Davidsfonds webstek (www.davidsfonds.be). Of op MijnEvent.be of op de UiTdatabank. Eens daarop

De nationale promotiecampagne voor 2013 (en 2014)

verschijnt je aankondiging vrij snel in flink wat

ligt nog niet helemaal vast. Waarschijnlijk zal ze in de

online agenda’s.

lijn van de campagne van 2012 liggen: brochure meesturen met Omtrent en De Standaard, advertenties in De Standaard, een exclusieve wedstrijd, een affichecampagne in de grote steden, enz. Info Nacht houd je daarvan op de hoogte, van zodra er meer nieuws is. 18

PROCEDURE | ALGEMENE VOORWAARDEN THEMA OF NIET? Elk jaar heeft De Nacht van de Geschiedenis een

belangrijk om een aantal data te respecteren. In-

thema. Dat is belangrijk, want zo behoudt De Nacht elk

schrijven kan tot en met vrijdag 16 november

jaar opnieuw haar relevantie tegenover het grote

2012 en dat bij Davidsfonds Evenementen, Blijde-

publiek en de pers. Het is ook dé manier om het

Inkomststraat 79-81, 3000 Leuven, evenementen@

geschiedenisevenement jaarlijks heruit te vinden. Het

davidsfonds.be, fax 016/310.608.

is dan ook erg belangrijk dat de plaatselijke organisator

Op vrijdag 23 november 2012 ontvang je je

de activiteit binnen het thema plant: alleen zo maken

geredigeerde activiteitenaankondiging terug, zoals ze

we echt een vuist met De Nacht van de Geschiedenis.

in de folder zal verschijnen. Je krijgt vervolgens tijd

Vandaar ook dat enkel activiteiten die verband houden

tot woensdag 5 december 2012 om je verbeterin-

met het thema in het reguliere programma in de folder

gen door te sturen. Activiteiten waarvan de gegevens

komen. Andere activiteiten komen in een klein kader-

onvolledig zijn na 5 december 2012, worden niet in de

stuk terecht.

programmakrant opgenomen.

Let wel: thema’s als ‘de vakman’ en ‘oorlog’ kun-

De gegevens voor de programmabrochure gaan

nen zeer breed opgevat worden. Het is zo dat zowel

midden december 2012 naar de vormgever, zo-

de plaatselijke organisator als de medewerkers van

dat ze eind december 2012/begin januari 2013

Davidsfonds Evenementen flink wat soepelheid aan

naar de drukker kunnen. Op die manier zijn de

de dag kunnen leggen om een activiteit in het thema te

programmakranten en affiches van midden januari

laten passen. Je kan daarvoor steeds tips of raad aan de

2013 beschikbaar voor de organisator.

medewerkers van Davidsfonds Evenementen vragen (zie colofon).

DE BIJZONDERE VERMELDING

De concrete data voor De Nacht van de Geschiedenis in 2014 worden later meegedeeld.

Elke Nacht van de Geschiedenis springen enkele ac-

HOE BLIJF JE OP DE HOOGTE?

tiviteiten echt uit de band. Dat kan te maken hebben

De plaatselijke organisatoren van De Nacht van de

met de invulling van de activiteit, de toepassing van

Geschiedenis krijgen extra informatie via de nieuws-

het thema, een bijzondere samenwerking, het expe-

brief Info Nacht. Info Nacht verschijnt vanaf decem-

rimentele karakter, de interactieve invalshoek, enz.

ber 2012 een drie- tot viertal keer tot aan De Nacht.

Kortom: het zijn stuk voor stuk activiteiten met dat

Daarin staat meer informatie over de stand van zaken

tikkeltje meer! Omdat we hen als dank ook dat tikkel-

van het geschiedenisevenement. In Info Nacht mag je

tje meer willen geven, krijgen ze een ‘bijzondere ver-

ook tips en suggesties verwachten in verband met

melding’. Met andere woorden: creatieve of originele

de organisatie van en de communicatie rond De Nacht

activiteiten krijgen extra zichtbaarheid in de nationale

van de Geschiedenis. Je krijgt er ook een gedetail-

programmakrant, op de webstek, via Facebook en

leerd overzicht van de verschillende promotieacties

Twitter en in de nationale perscampagne. Veel succes!

van Davidsfonds Evenementen. Kortom, je vindt er

BELANGRIJKE DATA

antwoorden op een aantal praktische en promotionele vragen. Als je die antwoorden niet vindt, dan mag

Davidsfonds Evenementen is voorstander van een

je altijd contact opnemen met de medewerkers. Ze

flexibele en dynamische ondersteuning, maar om de

helpen je graag.

vele Nacht-activiteiten te kunnen bolwerken is het

19

ZEKER LEZEN? Een ideeënbundel zonder beknopte boekenlijst is als een café zonder bier. Vandaar dus dat we enkele interessante (Davidsfonds) boeken over de Eerste Wereldoorlog voor je oplijsten. Ze kunnen je misschien van dienst zijn om enkele ideeën voor De Nacht van de Geschiedenis in 2014 te laten rijpen. En in het andere geval heb je toch enkele lezenswaardige boeken doorbladerd en/of bekeken.

GESCHIEDENIS (DAVIDSFONDS UITGEVERIJ) • De Grote Oorlog, WO I in gedenktekens, monumenten en begraafplaatsen, Staf Schoeters.

• • De Eerste Wereldoorlog, Luc De Vos. • De Grote Oorlog voor kleine kinderen. Helden-

De Grote Oorlog op kleine schaal, Ruben Donvil.

moed in beeld, Nicky & Anthony Langley.

• De visie van de vijand. Wereldoorlog I door de

STANDAARDWERKEN • De Groote Oorlog. Het koninkrijk België tijdens de Eerste Wereldoorlog, Sophie De Schaepdrijver.

• Koning Albert en zijn soldaten, Luc Vandeweyer. • Wereldoorlog I: vijf continenten in Vlaanderen, Dominiek Dendooven en Piet Chielens.

• Rites of Spring. The Great War and the Birth of Modern Age, Modris Eksteins. (Nedl.: Lenteriten. De Eerste Wereldoorlog en het ontstaan van de nieuwe tijd.)

• Voedselschaarste en voedselbedeling. Twee episodes uit bezet België tijdens de Eerste Wereldoorlog, G. Nath.

• Occupations et logiques policières, Benoit Majerus (over Brussel).

• Het theater van de straat, Antoon Vrints (over Antwerpen).

• Sites of Memory. Sites of Mourning. The Great War in European cultural history, Jay Winter.

ogen van Duitse fotografen, Peter D’haeseleer.

• Drang nach Westen. De fundamenten van de Duit- INSPIRATIEGIDS se Flamenpolitik (1870-1914), Bruno Yammine. • Gemene geschiedenis. Inspiratiegids voor het onderzoek naar het dagelijks leven van het ‘gewone • Land van schroot en knoken. Slachtoffers van ontploffingen in de frontstreek, John Desreaumaux.

• Vlaanderen Niemandsland 1914. Van gendarmen, vrijwilligers en burgerwachten tijdens de eerste oorlogsmaanden, Patrick Goossens en Lieve Meiresonne.

• We zullen ze krijgen! Brancardiers aan het Ijzerfront 1914-1918, Inge De Bruyne.

• In Flanders Fields, Marc Demeyer. NATUUR EN REIZEN (DAVIDSFONDS UITGEVERIJ) • In Flanders Fields. Wandelbox, Robert Declerck. • Fietsen in de frontstreek. De mooiste routes tussen Nieuwpoort en Amiens, Carl Ooghe.

20

volk’ (1789-1918), Bart De Nil en Gregory Vercauteren (FARO, steunpunt cultureel-erfgoed).

Bijlage bij Ideeënbundel Nacht 2013-2014

✂ Inschrijvingsformulier

De Nacht van de Geschiedenis Dinsdag 19 maart 2013

Gelieve dit formulier vóór vrijdag 16 november 2012 terug te sturen naar Davidsfonds Evenementen, t.a.v. Kathleen Haesaerts, Blijde-Inkomststraat 79, 3000 Leuven, fax 016/310 608, [email protected] Naam Davidsfonds afdeling:

...........................................................................................................................................................................................

Contactpersoon Nacht: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Straat : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . nr . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Postcode . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Gemeente: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Telefoonnummer of gsm: . . . . . . . . . . . . . . . . . . /. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Fax: . . . . . . . . . . . . . . . . . . /. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . E-mail: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Soort activiteit: * ■ Rondleiding * ■ Tentoonstelling

* ■ Lezing * ■ Film

* ■ Wandeling * ■ Theatervoorstelling

* ■ Andere (welke)?:

TITEL van de activiteit: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Korte omschrijving activiteit:

..........................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................................................................................................

Voornaam en naam UITVOERDER (indien van toepassing): . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Partners (i.s.m.): . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . LOCATIE waar de activiteit plaatsvindt (zaal, museum…): . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Straatnaam en huisnummer van de locatie: Postcode en gemeente van de locatie:

.........................................................................................................................

nr

........................

......................................................................................................................................................................

Startuur:......................................................................................................................................................................................................................................................... DEELNEMINGSPRIJS: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Prijs met Davidsfonds Cultuurkaart: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Vooraf inschrijven noodzakelijk: * ■ ja

* ■ nee

Uiterste inschrijvingsdatum (indien van toepassing): . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bestelt .....................

(aantal) brochures De Nacht van de Geschiedenis

.....................

(aantal) A2-affiches De Nacht van de Geschiedenis

.....................

(aantal) A3-affiches De Nacht van de Geschiedenis

x

* Aankruisen wat van toepassing is a.u.b.: ■

21

22

DE NACHT VOLGENS DE ORGANISATOREN ZELF! Uit de vele positieve reacties van de organisatoren op De Nacht van de Geschiedenis van de vorige jaren werden er enkele voor je geselecteerd. Zo zie je maar, De Nacht van de Geschiedenis is een erfgoedevene-

• ‘Dit is onze beste activiteit ooit!’ • ‘Een record dit jaar, na 10 jaar deelname!’ • ‘De Nacht van de Geschiedenis is één van de hoogtepunten van het Davidsfonds programma

ment met impact. Eentje dat veel positieve reacties

omdat er weinig concurrerende activiteiten over

losmaakt.

geschiedkundige onderwerpen door andere ver-

• ‘Succesvol initiatief. Combinatie geschiedenis/ proeven en lokale geschiedenis boekt succes.’

• ‘Wij doen volgend jaar weer mee. Zeer grote algemene tevredenheid.’

• ‘Verschillende mensen kwamen ons bedanken

enigingen bestaan.’

• ‘Stilaan krijgen de mensen het gevoel dat ze op De Nacht één of andere historische activiteit moeten meemaken. Mooi!’

• ‘Het nationale evenement ‘De Nacht van de

omdat het zo goed was, zowel inhoudelijk als ook

Geschiedenis’ was terug een schot in de (cultuur)

de omkadering.’

roos!’

COLOFON

Hoofdredactie: Bert De Smet, stafmedewerker Davidsfonds Evenementen, 016/310.600, [email protected] Foto’s: Davidsfonds Uitgeverij, Corbis, Davidsfonds Bierbeek, Davidsfonds Meulebeke, Davidsfonds Steenhuize-Wijnhuize, Davidsfonds Wielsbeke/Sint-Baafs-Vijve, Davidsfonds Zwevegem. De Nacht van de Geschiedenis is een initiatief van Davidsfonds Evenementen, Blijde-Inkomststraat 79-81, 3000 Leuven, 016/310.600, [email protected].

23

24