DE MUSKUSEEND
De wilde muskuseend
Auteur : SCHOLLAERT N.
Schollaert N.
1 / 16
28-10-15
DE MUSKUSEEND Copyright: Historiek van de muskuseend Niets uit deze uitgave mag op welke wijze dan ook worden verveelvoudigd en/of voor publicatie doeleinden worden gebruikt zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur. Citerring van informatie uit deze uitgave in welke vorm dan ook moet gedaan worden met de volgende verwijzing: Schollaert Norbert : oktober 2015 : Historiek van de muskuseend
Schollaert N.
2 / 16
28-10-15
DE MUSKUSEEND DE MUSKUSEEND, een buiten (b) eentje … De wilde Barbarie eend (Cairina moschata sylvestris) of muskuseend vindt zijn oorsprong in Brazilië en had een verspreidingsgebied naar Mexico, Centraal en Zuid-Amerika tot aan de Rio De la Plata in Argentinë. Archeologische vondsten dateren hun voorkomen op 1.500 v. Chr. De wilde muskuseend werd gevangen en gekweekt door de Colombiaanse en Peruviaanse Indianen en hun inmiddels gedomesticeerde nazaten werden overgebracht naar Europa door de Spanjaarden, de Portugezen en de Fransen vanaf de 16de eeuw. Blijkbaar zijn liefhebbers er toch in geslaagd enkele wilde exemplaren naar Europa te brengen want ook in Zweden zitten Wilde Muskuseenden bij een kweker. Dit is eigenlijk niet zo verwonderlijk want Linnaeus ( 1746) merkte op dat in de hoeven van de Zweedse adel, de muskuseend reeds gehouden werd. De gedomesticeerde Barbarie eend ( Cairina moschata domestica) wordt thans gehouden in vele delen van de wereld. Vooral in Noord – Amerika krijgt ze tegenwoordig nogal wat aandacht ook al omdat ze haar verspreidingsgebied noordwaarts verder zet. Het gaat hier om ontsnapte gedomesticeerde dieren die opnieuw verwilderd zijn en in groep foerageren waarbij ze in 2012 tot in Canada zijn waargenomen ter hoogte van Ontario. Voor een van oorsprong tropisch ras is dit een sterk staaltje van aanpassingsmogelijkheden. Ondanks hun wereldwijde verspreiding bleef hun invloed beperkt tot de particuliere kweek en consumptie. In Mexico bijvoorbeeld was de kweek van kalkoenen veel belangrijker wat voedselvoorziening betreft. In Zuid-Amerika had de barbarie evenwel geen concurrentie tot de Spanjaarden en de Portugezen er de kip invoerden die de barbarie gaan verdringen omwille van hun grotere eilegcapaciteit. De barbarie is een rare snuiter en de publieke opinie is zeer zwart-wit. Ofwel roemt men hem voor zijn intelligentie, vriendelijk en vertrouwelijk gedrag en zijn specifieke verschijningsvorm ofwel heeft men hier precies een hekel aan en vindt men het verder maar een agressief en vuil dier, dit laatste omwille hun nogal platte uitwerpselen, die ze ook kunnen produceren bij angst. Door hun gedrag zijn ze inderdaad een buitenbeentje in de eendenwereld, waarbij ze meer bij het gedrag van de gans dan wel van de eend aanleunen. Zo laten ze het zo typische “ kwaken “ van de eenden achterwege, hun broedtijd is langer dan van enige ander eendensoort ( 35 dagen in plaats van 28 ) en alle gedomesticeerde eenden stammen af van de “ Mallard “ of Wilde eend (Anas platyrhynchos), behalve de barbarie. De wilde barbarie komt zoals we reeds zegden uit de Amerikaanse tropen waar ze in boomholtes nestelden, terwijl de “gewone “ eend ( Anas platyrhynchos) gedomesticeerd werd in de Oude Wereld, uit de op het land foeragerende “ Mallard”. Deze eend die een Eur –
Schollaert N.
3 / 16
28-10-15
DE MUSKUSEEND Aziatische verspreiding kende was noch bij de Eyptenaren noch bij de Grieken gekend als huisdier maar wel als jachtbuit. Tot in de Middeleeuwen blijven de resten van de gewone eend schaars tegenover deze van ganzen en hoenders en voor de muskuseend moeten we wachten tot 1600 wanner deze vanuit Spanje over Frankrijk naar onze streken komt. Ze grazen ook net als de gans en brengen minder tijd door op het water dan gelijk welke andere eendensoort. De levensverwachting in het wild is 7 tot 8 jaar maar als huisdier en onder goede omstandigheden kunnen ze 20 jaar worden. Delacour, J.T. beschouwt de muskuseend samen met twee andere boomeenden ( perching ducks), zijnde de Cairina Scutulata ( witvleugelboseend) van Zuid-Oost Azië en de Cairina Hartlaubi (Hartlaub’s eend) van West-Afrika als drie leden ( species) van dezelfde familie ( genus)
Cairina Hartlaubi ( Hartlaub’s eend)
Schollaert N.
4 / 16
28-10-15
DE MUSKUSEEND
Cairina scutulata ( witvleugelboseend) DE NAAMGEVING De benaming die aan het dier gegeven werd is misleidend, daar het engelse “ muskovy duck” zou kunnen refereren naar Moskou, waar het niets mee te maken heeft. Het is een verbastering van het franse “canard musqué “ ( musk duck) , wat echter al evenmin accuraat is. Dit komt doordat in geschriften van de 16de en 17de eeuw van de barbarie gezegd wordt dat ze een typische muskus geur zou verspreiden tijdens het paringsseizoen. Dit is onzin want de muskuseend heeft helemaal geen muskus klier in tegenstelling tot bijvoorbeeld het muskus hert. Deze flater gaat nog steeds mee en wordt na 500 jaar door talloze auteurs nog steeds herhaald. Deze historische vergissing is er gekomen door het rapport van Francisco de Xérez ( 15301534) . Hij beschreef de geschenken die door Atahuallpa naar Pizarro gezonden werden in 1532 en die onder andere “ dos cargas de patos” bevatten, in de vorm van aromatisch poeder dat door lokale dames gebruikt werd. Daar de muskuseend in het Spaans “ pato” genoemd wordt heeft men deze geur aan de muskuseend gekoppeld. Historische misverstanden zijn blijkbaar erg moeilijk uit te roeien.
Schollaert N.
5 / 16
28-10-15
DE MUSKUSEEND Op Wikipedia vond ik een uitleg omtrent de benaming “ muscovi” die mij wel aanspreekt. Het zou als volgt in zijn werk zijn gegaan: tussen de jaren 1550 en 1600 komt de term muscovi duck meer en meer voor en dit zou kunnen te wijten zijn aan de “ Company of Merchant Adventurers to New Lands”. Zij verhandelden de eend doorheen Europa tijdens die periode. Dit handelsvennootschap ( een genootschap gevormd door investeerders en aandeelhouders met de bedoeling handel, exploratie en kolonisatie mogelijk te maken) kreeg later bekendheid als de Muscovy Company,of Muscovite Company. Het is dan ook zeer aannemelijk dat de eenden die via deze schepen binnenkwamen vernoemd werden naar de maatschappij zoals ook bij andere dieren ( het kalkoen) het geval is geweest. Er zit echter een addertje onder het gras want de Muscovy company had dan wel een bloeiende handelsrelatie met Rusland, maar de muskuseend komt van Zuid – Amerika en daar hadden ze weinig of geen relaties mee. De Company werd in Londen gesticht in 1551 door R. Chancellor, S. Cabot en Sir H. Willougby. 240 aandeelhouders kochten zich deelbewijzen van elk 25 ponden ze verkregen een koninklijk octrooi van Koning Edward in 1553, waarbij Cabot als gouverneur werd aangesteld . Het doel van dit vennootschap was het zoeken naar nieuwe , noordelijke toegangswegen naar Cathay ( China) en de specerijeneilanden, waar fortuinen te rapen vielen. De eerste expeditie werd geleid door Willougby en ze vertrokken met drie schepen vanuit Londen op 11 mei 1553. Tijdens een storm op de Noordzee geraakten de schepen van elkaar verwijderd ( in die tijd zeilschepen) en slechts twee vaartuigen konden zich herenigingen en verder zeilen naar Nova Zembla. Het andere schip met kapitein Chacellor ging intussen verder langs de Noordkaap en het Kola schiereiland om in augustus 1553 in de Witte Zee terecht te komen.Op 24 augustus werpt Chancellor anker nabij de monding van de Dwina rivier en nam contact op met de plaatselijke Russische bevolking. Terwijl zijn bemanning overwinterd in het hedendaagse Arkhangelsk, gaat Chancellor over land naar Moskou waar hij door Tsaar Ivan de Verschrikkelijke ontvangen wordt. De beide andere schepen met Willougby keerden terug en trachtten te overwinteren in Lapland waar de complete bemanning kwam te overlijden door gebrek aan eten en onvoldoende bescherming tegen de extreme koude. Chancellor kwam in maart 1554 terug aan Schollaert N.
6 / 16
28-10-15
DE MUSKUSEEND bij zijn schip en vaarde terug naar Londen waar hij in de herfst aankwam in het bezit van een brief van de Tsaar aan Koning Edward waarbij een handelsovereenkomst tussen de twee landen bekrachtigd werd. Hierdoor kreeg de vennootschap de nieuwe naam “ Muscovi Company” in 1555. Nadien leidde dit voorbeeld tot het stichten van nog meer roemruchte vennootschappen als de Levant Company in 1581, the Venice Copany in 1583, East India Company in 1600, Virginia Company in 1609 en de Hudson Bay Company in 1670.
Eigenlijk is het best aanneembaar dat, in die tijd, een dier van hetwelk men weinig of niets afwist, genoemd werd naar een veraf gelegen exotisch oord. Dit oord had dan meestal wel betrekking op de plaats vanwaar het schip vandaan kwam want de meeste goederen kwamen in die tijd per schip de havens binnen. Denken we hierbij ook maar aan een meer recente benaming als die van “ de Persische kat” dat eigenlijk een kattenras is gefokt in Engeland maar gelijkend op katten komend vanuit Khorasan ( Perzië) en Ankara ( Turkije) vanwaar de Angora kat afkomstig is. Er bestaat evenwel nog een andere hypothese namelijk deze van de “ Muisca” een indiaanse natie in het huidige Colombia. De eend komt van oorsprong ook hier voor en het is niet ondenkbaar dat de Indianen ze hebben gevangen en ten dele gedomesticeerd. Het kan best dat the term “ Muisca eend “ voor de Europese ontdekkingsreiziger in die tijd, zal geklonken hebben als “ muskus eend”. Ook de Miskito Indianen van de Miskito Kust in Nicaragua en Honduras hadden deze eend als voornaamste eiwitbron en ook hier
Schollaert N.
7 / 16
28-10-15
DE MUSKUSEEND vinden we een een fonetische verwijzing naar de naam. Misk wordt gemakkelijk musk indien men het enkele keren uitspreekt met een vreemde tongval. In Brazilië noemt men het dier in het Portugees “ pato do mato” of “ boseend” , wat reeds veel dichter bij de aard van het beestje komt. De soort werd voor het eerst wetenschappelijk beschreven door Linnaeus in 1758 in zijn standaardwerk ( in het Latijn geschreven in die tijd) Systema Naturae. Hierin wordt de soort Anas Moschata genaamd, letterlijk vertaald dus “ muskuseend”. Zijn beschrijving bestaat uit een kort maar ondubbelzinnig “ anas… Facie nuda papillosa ..”, of een eend met een kale kop en wratten. Hij verwijst hierbij naar een vroeger wetenschappelijk werk van Conrad Gessner die in zijn Historiae Animalium de muskuseend vernoemd. Gessner ( °26/03/1516 – * 13/12/1565) was een Zwitsers zoöloog en botanicus. Zijn 5 delen tellende werk wordt als het beginpunt van de moderne zoölogie beschouwd. Er bestaat een Duitstalige versie van zijn werk, genaamd “ Tierbuch” waarvan een kopie op het internet te vinden is. Op de pagina waar de muskuseend staat afgebeeld en beschreven is staat de tekst “ Anas Indica mas. “ Gessner ging er dus terecht vanuit dat dit dier afkomstig was van de West Indies of Caraïbisch gebied tegenover de Golf van Mexico. Een meer uitgebreide beschrijving vinden we bij U. Aldrovandi ( 11/09/1522 – 4/05/1605 ) die een Italiaanse naturalist was en door Linnaeus als de vader van de natuurlijke historiën wordt beschouwd. Hij maakt reeds een onderscheid tussen de wilde voorouders ( anas cairina ) en de gedomesticeerde soort ( anas indica). Maar even verder maakt ook hij de fout die nog talloze malen zal herhaald worden door diverse benamingen door elkaar te halen die tenslotte op het hetzelfde dier slaan. Zo spreekt hij over de anas libyca, wat zou slaan op de “eend uit Lybië”. In dit stadium wordt dus reeds de link gelegd naar een of ander exotische land, in dit geval Noord Afrika, waar deze eend nochtans niet inheems was.
Parelgrijze tamme muskuseend
Schollaert N.
8 / 16
28-10-15
DE MUSKUSEEND Nog meer koren op de molen door de uitspraken van F. Willoughby (22 November 1635 – 3 July 1672, was een Engels ornitholoog ) die de muskuseend bespreekt als de anas moschata en ervan uitgaat dat de anas cairina ( eend van Caïro), anas indica ( eend van de west indies) en anas libyca ( eend van Lybië) zoals ze besproken worden door Aldrovandi en Gessner hetzelfde dier zijn, hetwelke hij dan de “Guinese eend” noemt en daardoor nog maar een foutieve herkomstbenaming aan de lijst toevoegt. Het was tenslotte John Fleming die in 1822 voorstelde om de soort voortaan Cairina te noemen. Andere benamingen die verder voor verwarring zorgen zijn: De Braziliaanse eend, van het geslacht Cairinini, de muskus eend of lobeend ( Biziura Lobata) van Tasmanië en Australië en de Anas muscaria of slobeend. Deze soorten die evenwel niets te maken hebben met de muskuseend worden omwille van hun benaming soms verkeerdelijk bij deze soort ondergebracht. En zo zouden we nog een tijdje kunnen doorgaan, maar ik ga ervan uit dat dit kan volstaan om aan te duiden dat de benaming van in het begin een historische vergissing is geweest en gebleven. De tamme barbarie heeft veel karaktertrekken van de wilde voorouder behouden zoals het zich stil houden bij naderend gevaar. Hun vliegvermogen hebben ze venwel grotendeels verloren omdat door de domesticatie de vleugels te klein en zwak zijn geworden en de dieren te zwaar. Enkel bij jonge dieren kan het nog wel eens voorkomen dat ze bij krachtige wind zich in hun jeugdig enthousiasme laten meedrijven met de wind na een fikse aanloop en dan enkele tientallen meters verder landen. Bij conflicten, zoals het vastnemen van de dieren, zullen ze blazen, de kuif rechtzetten en krachtig worstelen waarbij de lange nagels geduchte wapens zijn. Bij onderlinge gevechten tussen mannetjes ziet men dat ze elkaar eerst trachten te imponeren door lange trillende zuchten , daarna met de kop omlaag en horizontaal boven de grond naar elkaar toe te komen waarbij ze de vleugels laten afhangen. De paringsrituelen, vaak moeilijk te onderscheiden van agressie ten overstaan van indringers, kenmerken zich door het opstaan van de kam, horizontaal staart schudden en het voor – en achteruit bewegen van het hoofd. De mannetjes van de barbarie vertonen agressiever gedrag dan andere eendenrassen vooral naar soortgenoten van hetzelfde geslacht. Barbaries zijn geen lawaaierige dieren, de mannetjes maken een sissend of blazend geluid, de wijfjes kunnen ook kirren, vooral wanneer ze opgewonden zijn of bij rangorde discussies. Slechts bij schrik of pijn zullen ze een kwaak uitstoten. In zijn natuurlijke habitat is de barbarie een tropische vogel die leeft in moerassige gebieden. In de wildernis komt de paring voor tijdens het regenseizoen en op het water . Bij de tamme barbarie is deze afhankelijkheid van water verdwenen. Een vijvertje, indien Schollaert N.
9 / 16
28-10-15
DE MUSKUSEEND aanwezig, wordt uiteraard geapprecieerd maar is niet meer strikt nodig om voedsel te vergaren of om te zwemmen. Een emmer water volstaat opdat de barbarie zijn veren zou kunnen onderhouden. Na de paring zoekt het wijfje van de wilde muskuseend een nestplaats,soms in een holle boom, waarbij de lange scherpe nagels goed van pas komen,soms in het riet waarbij zij 8 tot 23 eieren legt die zij 35 dagen bebroedt. Een volwassen wijfje kan zo tot 3 nesten per jaar hebben. Het mannetje is polygaam waarbij 1 mannelijk dier 4 tot 5 vrouwtjes bij zich houdt. Hij neemt niet deel aan het kiezen van de nestplaats of aan de broedzorg.Het wijfje zorgt alleen voor de kuikens en begeleidt hen tot hun 12 weken. Vergeleken met andere eendenrassen is de embryonale ontwikkeling van de barbarie eend trager en duurt het ook langer eer de eendjes tot seksuele rijpheid komen. Bij de barbarie is het mannetje aanmerkelijk groter dan het wijfje. Het volwassen mannetje heeft het dubbele gewicht ( 4 tot 6 kg.) en grootte van het wijfje. De mannelijke barbarie heeft een goed ontwikkelde rode huid ( karunkels) aan de basis van de bek en rond de ogen. Deze zone is roder van kleur tijdens het paarseizoen. De bek is zeer gevoelig en ruim voorzien van goed ontwikkelde receptoren. Ze kunnen hiermee ook bepalen welke wijfjes aan de leg zijn en deze krijgen de voorkeur bij het bevruchten. Barbaries zijn alleseters maar in hun natuurlijk habitat noemt men ze “ musco ducks “ omdat ze grote hoeveelheden muggen eten, die in moerassige gebieden uiteraard ook overvloedig voorkomen. Ze eten verder ook gras, keukenafval, wormen, insecten, vissen, amfibieën en reptielen. Het zijn echte “ ongedierte “ bestrijders daar ze insecten eten die andere dieren verwerpen, als kakkerlakken en spinnen ( zelfs giftige) en verder ook mieren en in het water eten ze maden en muggenlarven. Zij voeden zich door snoeteren of slobberen, waarmee we het typische geluid bedoelen dat ontstaat als een eend voedselresten uit het water zeeft, fourageren en rondwoelen. Konrad Lorenz deed uitgebreid onderzoek naar de taal van ganzen - en eendensoorten, en schreef er diverse boeken over. Schollaert N.
10 / 16
28-10-15
DE MUSKUSEEND Het oorspronkelijke kleurpatroon van de wilde voorouder is blinkend zwart/bruin met witte schakeringen die sterk kunnen uiteenlopen. Zo zijn er met enkel wit aan de buitenste vleugelpennen en andere die bijna volledig wit zijn. Bij de gedomesticeerde soorten vindt men uiteraard alle voorhanden zijnde kleurpatronen zuiver teruggefokt terug zoals: Zwart wildkleur, Blauw wildkleur, Bruin wildkleur, Wit, Parelgrijs, Eksterbont in de kleuren zwart, blauw, parelgrijs en bruin en Witkop in de kleuren zwart, blauw,parelgrijs en bruin.
Blauwwild
bruinwild
In tropisch Amerika werden ze gehouden voor hun vlees, vet en in mindere mate voor de eieren. Maar hun slachting was eerder occasioneel, bij speciale gelegenheden. Ze werden achtergehouden als een soort reserve en op boerenmarkten geruild voor andere neerhofdieren. Wil men de eieren van de eend consumeren dan is enige voorzichtigheid wel geboden. Alle dieren die in de nabijheid van water en /of op het water leven zijn drager van salmonella. Dit kan bij de mens ernstige diarree en buikkrampen tot gevolg hebben en sommige gevallen zelfs tot de dood leiden. Barbarie eieren wegen ongeveer 70 gram. De schelp is ivoorkleurig tot pastelgroen, soms kan er een grijsachtige film overliggen. Een eend kan tot 200 eieren per jaar leggen. Het leggen begint gewoonlijk rond februari, na het broedproces en de opfok van de kuikens kan nog een tweede en zelfs een derde ronde volgen. Er wordt vanuit hygiënisch standpunt dus ten stelligste aangeraden de eieren 20 minuten te laten koken alvorens ze te consumeren. Daarom ook worden eendeneieren vaak gebruikt in de patisserie omdat de bereidingstijden daar lang genoeg zijn om de salmonella te doden. Het ei zelf is samengesteld uit 3% water, 14 % eiwiten, 13 % vetten, en 70 % Koolhydraten , mineralen en vitamines. Het donkere en magere vlees is bijzonder voedzaam en totaal anders dan de vette gedomesticeerde eenden die in de oven tot 15% krimpen wanneer het onderhuidse vet Schollaert N.
11 / 16
28-10-15
DE MUSKUSEEND afsmelt. Het is dan ook onbegrijpelijk dat er zoveel onzin op het internet circuleert waarbij gezegd wordt dat het vlees van de muskuseend taai en onsmakelijk is. Het doet mij een beetje denken aan wat mensen zeggen over geitenvlees. Bij bevraging over de kwaliteit van dit vlees krijg je steevast te horen; het stinkt en smaakt niet goed en bij doorbevraging blijkt dat 95 % nog nooit geitenvlees gegeten hebben. Van vooroordelen gesproken ! Je kan natuurlijk ook een prachtige entrecote verknoeien als je niet kan koken. De historische bronnen omtrent de invoer rond de 16de eeuw in Europa zijn nogal verwarrend. Deels omdat men vaak niet het onderscheid maakte tussen de hier reeds aanwezige eendenrassen en de ingevoerde muskuseend. In Duits sprekend Europa werd ze “ Türkische ente” genaamd en in Frankrijk “ Canard de Barbarie” ( La Barbarie was de naam die vroeger gegeven werd aan de regio’s ten westen van Egypte, dus Marocco , Algerije, Tunesië ) Beide benamingen suggereren op zijn minst dat de herkomst van het dier niet al te goed begrepen werd. Tijdens de 18de eeuw beleefde de barbarie zijn hoogtepunt al was het maar omdat de begoede middenstand hem ten tonele bracht als curiosum net als de pauw tijdens de middeleeuwen. In Frankrijk dat toen zijn gastronomische hoogdagen beleefde werd de barbarie natuurlijk opgenomen in het keukenrepertoire en het waren ook de Fransen die hem kruisten met de gewone eend om tot de hybride “ Mulard” te komen. In het Zuid-westen van Frankrijk ging men deze Mulards vetmesten om de levers te doen zwellen en zo hun fameuze “Pâté de foie de canard “ te maken. Andere kruisingen zijn deze met de Sarkidiornis Melanotos of Knobbeleend die in Afrika, Azië en Zuid – Amerika voorkomt, de Plectropterus Gambensis of Spoorwiekgans uit Ethiopië, de Tadorna Tadorna of Bergeend uit Noord – West Europa, de Alopochen Aegyptiacus of Nijlgans en de Anas Clypeata of Slobeend. Het nageslacht van al deze kruisingen zijn evenwel steriel. Ook hier bezondigen sommige auteurs zich door te laten uitschijnen dat sommige van deze soorten behoren tot de voorouders van de gedomesticeerde muskuseend. Deze bewering slaat nergens op en de enige voorouder van onze Cairina Moschata Domestica is wel degelijk de Wilde muskuseend of Cairina Moschata Sylvestris.
Schollaert N.
12 / 16
28-10-15
DE MUSKUSEEND
Knobbeleend
Spoorwiekgans
Bergeend
Nijlgans
slobeend
Schollaert N.
13 / 16
28-10-15
DE MUSKUSEEND Overal ter wereld waar de barbarie zijn intrede deed is het steeds een marginaal verschijnsel gebleven en nergens is hij als grootschalige vlees producent gebruikt. In China, dat meer eenden telt dan welk land ter wereld, is de barbarie nooit geaccepteerd geweest. Wil men met de barbarie gaan kweken dan dient men eerst en vooral te beschikken over gezonde dieren en voldoende uitloopmogelijkheid. Door de vrij platte uitwerpselen van het dier die dan verder nog platgetreden worden door hun grote poten, wordt een te klein biotoop snel herschapen in een vuile poel waar dan ook snel ziektes zullen ontstaan. Verder dient men nestgelegenheid en materiaal te voorzien. Hier zijn de barbaries niet kieskeurig, een platgelegde ton, een houten bak, een plastiek kuip, het kan allemaal volstaan indien men er wat groen rond heeft zodat de dieren de indruk hebben veilig verstopt te zitten. Als nestmateriaal kan men hooi, stro, hennep of houtkrullen gebruiken of een combinatie. Wanneer na 35 dagen de kuikens te voorschijn komen zijn de predatoren er natuurlijk ook. Kraaien en eksters liggen op de loer om vanuit de lucht de kuikens te verschalken. Katten, wezels, vossen en ratten doen het ’s nachts van op de grond. I Indien de eend beschikt over een vijver zal ze daar haar toevlucht zoeken, zo niet kan men beter de dieren in een overdekte volière plaatsen tot de kuikens in de pluimen zitten. Barbarie kuikens zijn zoals alle eenden nestvlieders, dus van als ze uit het ei komen zijn ze in staat zich te voeden en te verplaatsen. Zwemmen kan pas na 35 dagen, omdat de vetklier dan pas voldoende product kan afscheiden om de veren waterdicht te maken, zo niet zo het kuiken lek worden , wat hun dood betekent. Het geven van het meel of korrels en ook het drinkwater kan wel wat kopzorgen teweeg brengen daar de kuikens de neiging hebben in het water te gaan staan en dus te bevuilen en idem dito met hun eten. Enige vindingrijkheid zal hier nodig zijn. Het is natuurlijk belangrijk dat ze iedere dag vers water krijgen zo niet zit je snel met zieke kuikens. Pasgeboren kuikens zijn koude gevoelig en moeten een vaste temperatuur hebben. Indien men werkt met een kunstmoeder let dan wel op met infrarood lampen want deze kunnen niet tegen waterspatten en dit is nu juist wat de kuikens voortdurend uitbundig doen. Bovendien geeft de infra rood lamp ook dag en nacht licht wat nefast is voor de skeletontwikkeling. Men kan dus beter Elstein lampen gebruiken die enkel warmte produceren. De lamp dient de eerste week 35 °C. te geven om dan iedere week 3° C. te zakken, tot ze op 20 °C. zitten waarna ze buiten mogen. Het broedgedrag van de muskuseend werd wetenschappelijk bestudeerd in Mozambique door een groep van lokale en Nederlandse professoren. Hun bevindingen werden in 1998 gepubliceerd in Poultry Science en de conclusie is dat de gedomesticeerde muskuseend zich wat broed gedrag betreft zich op precies dezelfde wijze gedraagt als haar wilde voorouder. We kunnen bij de muskuseend vaak vaststellen dat ze haar eieren gaat leggen in meer dan 1 nest en dit gedrag kan verklaart worden doordat door deze strategie de eend meer kans heeft dat er nakomelingen van haar geboren worden.
Schollaert N.
14 / 16
28-10-15
DE MUSKUSEEND Het blijft me verbazen hoe weinig liefhebbers en ook auteurs van dierenboeken, interesse hebben voor dit prachtige dier. Zelfs in recente boeken over de domesticatie van dieren ontbreken ze evenals in gespecialiseerde uitgaven over eenden, die dan enkel de afstammelingen van de wilde eend onder de loep nemen. De meesten beschouwen de barbarie ( Muskuseend of Kaapse eend) als een ordinair dier dat in de typische zwart – witte aftekening de boerderijen bevolkt. De boeren wisten wel waarom ! De muskuseend is en verwoede insecteneter en maakt geen lawaai en tegenstelling tot de andere kwakers. Ze scharrelt zelf haar kostje bij elkaar indien ze daar de ruimte voor heeft en is zoals reeds gezegd een goede broedster. Bovendien is ze , wat het culinaire betreft, niet te versmaden. De woerden worden stevige knapen die een prachtig stuk vlees leveren. Ondanks deze eigenschappen nemen weinigen de moeite om deze dieren op kleur te gaan kweken. Nochtans is men er in Engeland en Amerika dol op en ook in Australië zitten hevige liefhebbers van het ras. Op het internet ( Facebook) zijn enkele groepen actief ( muscovy ducks en muscovy ducks – beautiful creatures en in de nederlandse taal- muskuseenden gekkigheid) die zich enkel met de muskuseend bezig houden en waar men als liefhebber heel wat info kan opdoen. Boeken over de muskuseend bestaan niet , soms kan je in een boek over eenden in het algemeen enkel pagina’s vinden over de muskuseend maar dit stelt nooit veel voor. De laatste decennia zijn er onderzoeken uitgevoerd naar de reproductie capaciteiten van de muskuseend omdat men eindelijk heeft vastgesteld dat : 1. het de meest voorkomende eend is in tropisch Azië 2. veel voorkomt in de landbouwgebieden van Afrika 3. ze gemakkelijk kan gehouden worden omdat ze niet noodzakelijk behoefte heeft aan zwemwater en zelf haar kost bij elkaar gaat zoeken, waarbij ze zich gedraagt als een omnivoor. Ze zijn bovendien tamelijk honkvast wanneer ze voldoende voedsel vinden en hebben de neiging omsteeds terug te keren naar dezelfde voederplaatsen, rust - en nestgelegenheden.
Schollaert N.
15 / 16
28-10-15
DE MUSKUSEEND BIBLIOGRAFIE Kiple & Ornalas Avianweb Jean-Claude Périquet Dot Parker
Muscovy duck , Cambridge University Press 2000 muscovy duck 2012 Le traité Rustica de la Basse-cour, Ed. Rustica 2003 Ugly duck farm ( internet)
Dave Holderread
Story’s Guide to raising Ducks 2011
Wikipedia
omtrent de benaming muscovy duck
Kenneth Broekman
de muskuseend ( in watervogelbond)
Réné Zanderinck
Verre vergeten voorouders ( archief kleindier magazine)
Feathersite
muscovy duck
Muscovy duck central
why muscovy
Backyard poultry
muscovy duck
History database search
muscovy
Hakira
clarifying why the muscovy is kosher ( www.hakirah.org )
Domestic waterfowl
muscovy ( www.domestic-waterfowl.co.uk )
E. Hoffman
A short history of the domestic muscovy ( www.summagallicana.it ) 1987
Delacour J.T.
Waterfowl of the World
Delacour J.T. & Mayr
The family Anatidae
Delacour J.T. & D; Amadon
Curossows and related birds
Donkin R.A.
Cairina moschata domestica 1989
Schollaert N.
16 / 16
28-10-15
