“de microfinancieringsmythe”
Erwin Bulte, ontwikkelingseconomie, WU 7 oktober 2014
De basis van de mythe...
De armen hebben (alleen) kapitaal nodig. Het rendement op kapitaal is hoog (als je er weinig van hebt). Door joint liability is het mogelijk de kosten van microfinanciering te drukken.
→ Het is mogelijk om armoede de wereld uit te helpen, en hier ook nog geld aan te verdienen.
“Rather than waste our time teaching them new skills,
we try to make maximum use of their existing skills. Giving the poor access to credit allows them to immediately put into practice the skills they already know...”
“while micro credits lacks physical collateral, they are
underpinned by substantial social collateral, a system which has ensured strong group pressure to repay loans in time...”
Steun onder markt-gerichte economen...
Een alternatief voor ineffectieve ontwikkelingshulp?
Welke rol voor subsidies?
“pro-poor outreach ” vs “financiële duurzaamheid”
“We kunnen alleen voldoende schaal bereiken als MFIs winst maken...” “Cheap credit hebben we geprobeerd, en dat werkte niet...” “De armen zijn (heus wel) bereid en in staat hoge rentes te betalen...”
“....nearly all MFIs face pressure from policy makers, donors and investors to eliminate their reliance on subsidies” (Karlan & Zinman 2009)
Overzicht
Een eerste bom onder de mythe...
... En nog eentje, en nog eentje, ....
Kunnen we de zaken anders organiseren?
Een twee-sporenbeleid
Conclusies
De eerste bom
Helpt microfinanciering om armoede terug te dringen?
Eh, nee. Waarschijnlijk meestal niet... Hoe beter de studies, hoe zwakker de resultaten.
“...opvallend genoeg hebben we na 30 jaar van de beweging
voor microfinanciering weinig hard bewijs dat deze de levens van cliënten op meetbare wijze verbeterd.”
Tweede bom, etc.
Hoge rentes (> 100%), en ongunstige voorwaarden.
De armen willen onder deze voorwaarden niet lenen, en als ze dat toch doen dan investeren ze zelden in productieve assets. Consumptie, snelle handel.
Schuldencrisis onder de klanten?
Missing middle. MKB?
Nog een bommetje...
Ondanks dit allemaal: de meeste MFIs maken helemaal geen winst (impliciete subsidies door toegang tot goedkoop kapitaal). What economics/finance suggests % of institutions that are profitable
Adjusted to account for cheap credit. Opportunity cost of capital is prime rate + . Adjustment to equity too.
90%
Best teleurstellend...
80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Unadjusted (OSS)
MIX adjustments (FSS)
US prime rate
US prime rate +2
Prime rate
Prime rate +2
Kunnen we de zaken anders organiseren?
Financiëel en menselijk kapitaal als complementaire inputs?
Lenen tegen andere voorwaarden?
Krediet samen met business development training? Finance +.
Voorbeeld: later beginnen met terugbetalen? Of een langere terugbetaalperiode? Of gesubsidieerde rente in rekening brengen?
De effecten hiervan kunnen we allemaal onderzoeken...
10
11
Menselijk kapitaal
Experimenten (RCTs): bemoedigende resultaten...
Ons onderzoek in Vietnam: training leidt tot andere bedrijfsvoering (marketing, boekhouden, voorraadbeheer, etc.).
Dit leidt tot een toename van de winst voor clienten.
Maar...
Mensen trainen kost geld... En kennis verspreidt zichzelf niet (ondanks alle mooie verhalen).
In een experiment in Rwanda vonden we dat alleen de getrainden baat hebben bij interventies...
Waarom dan?
Er moet (subsidie)geld bij...
Wanneer beginnen met terugbetalen?
Dezelfde week? Niet nuttig voor investeringen in, bijv. landbouw (tenzij je veel meer leent dan nodig).
Wat is effect van 3 maanden uitstel? (Field et al. 2013)
Verdubbeling van aantal nieuwe bedrijfjes... 40% meer winst, 20% meer inkomen....
Maar OOK: een daling van de winst voor de MFI.
... Er moet dus weer (subsidie)geld bij.
Wat als we de rente verlagen (subsidies)?
Veronderstelling: inelastische vraag.
Maar: de armen zijn gevoelig voor de rente die ze moeten betalen. Hogere rente → minder lenen (Karlan & Zinman 2008)
Dus: verhogen van de rente is een manier om minder afhankelijk te worden van subsidies
Lagere winst voor de MFI (ondanks betere terugbetaling)
De terugbetaalperiode is ook belangrijk voor de armen. Monthly cash flow. Wederom implicaties voor MFI’s winst...
Een tweesporenbeleid?
En - en in plaats van of - of. In werkelijkheid: een continuüm.
Er blijft plaats voor twee soorten microfinanciering:
“Targeting” als grote uitdaging (cheap credit ervaringen...)
Financieel duurzaam, hoge rentes, wellicht interessant voor beleggers, opschaalbaar, etc. Pro-poor outreach, gesubsidieerde rente, andere voorwaarden, training.
Lessen uit conditional transfer programs?
Microfinanciering moet concurreren met andere vormen van hulp geven: meer aandacht voor effectiviteit en impact.
Conclusies
De microfinancieringsmythe (b)lijkt te mooi om waar te zijn...
... De combinatie “financieel duurzaam” en armoedebestrijding gaat helaas niet zo makkelijk samen.
Maar wanneer vergezeld van investeringen in human capital, en anders vormgegeven, kan microfinanciering een belangrijke rol spelen in ontwikkelingsprocessen. Microfinanciering als hulpinstrument. Investeren op basis van bewezen effectiviteit.
De effectiviteit van hulpvormen... Bepalen met RCTs. Voorbeeld: Windfall versus work-for-aid...
Community-aid versus geld-voor-de-chief
Ingenieur op een brommer komt controleren...
Unfinished project (community bari)
Finished project (community toilet)
