• Het huis van de toekomst bestaat al
GEMAK DIENT DE MENS Lampen die vanzelf aangaan wanneer je een kamer binnenloopt, het koffiezetapparaat dat alvast opwarmt als je 's ochtends wakker wordt, onderweg naar huis via de smartphone de verwarnning een graadje hoger zetten. Praten we hier over het huis van de toekomst? Nee, met de juiste home automation-producten is het nu al mogelijk! Eric van Ballegoie
28
PEM / NR. 12 - DECEMBER 2013
WWW.PCMWEB.NL
Hoe doe jij 's ochtends als je wakker bent
het automatiseren en 'slimmer' besturen van
lampen in de schakelen bij schemering, maar
geworden in de woonkamer het licht aan?
zaken in huis, kan je onder home automation
ook om automatisch de gordijnen te sluiten
Hoogstwaarschijnlijk met een schakelknop
scharen. Tot enkele jaren geleden dachten
of de televisie in te schakelen om tijdens
die als het een beetje meezit in de buurt
we daarbij vooral aan het slim schakelen van
vakanties een bewoonde indruk te geven.
van de deur zit. Wie met home automation
verlichting en het openen en sluiten van gor-
Sensoren voor buitentemperatuur en wind-
aan de slag gaat, moet van die gedachte
dijnen. Maar ook het op afstand bedienen
snelheid kunnen gebruikt worden om de
afstappen. Als je de juiste schakelaars in
van de verwarming, garagedeur en alarm-
verwarming slimmer te laten stoken en wan-
je huis opneemt, kan je lampen en andere
systeem kan tot domotica gerekend worden.
neer het systeem merkt dat je in de buurt
apparaten vanuit welke positie dan ook in- of
Bovendien worden de scheidslijnen tussen
van je huis komt - omdat jouw smartphone
uitschakelen: via een wandschakelaar naar
de verschillende systemen steeds vager.
app op je smarthone of tablet of middels
Apparatuur die gebruikt wordt om lampen
externe sensoren. De mogelijkheden zijn dan
aan en uit te schakelen kan ook bewegings-
eindeloos.
verbinding maakt met het wifi-netwerk - kan je zorgen dat het licht in de hal automatisch
keuze, via een afstandsbediening, via een
sensoren uitlezen en sirenes aansturen om
gaat branden.
Systemen en protocollen
zo de functionaliteit van een alarmsysteem
Dat klinkt wellicht erg indrukwekkend, maar
Wat is het?
te bieden. Middels if-this-then-that-macro's
voordat je een compleet werkend systeem
Home automation, ook wel domotica ge-
kan je bovendien eigen functionaliteit
hebt draaien moeten er doorgaans wel wat
noemd, is een heel breed begrip waaronder
toevoegen die niet per definitie door de
hobbels genomen worden. Dat heeft voorna-
de afgelopen jaren ook steeds meer is gaan
fabrikant bedacht is. Een lichtsensor kan bij-
melijk te maken met verschillende standaar-
vallen. Eigenlijk alles wat te maken heeft met
voorbeeld gebruikt worden om automatisch
den die fabrikanten gebruiken om apparaten
WWW.PCMWEB.NL
PM / NR. 12 - DECEMBER 2013
29
ACHTERGROND: Home automation
DOSSIER : DE TOEKOMST VANDAAG
Turn off (or on) only Mon off coffee P01M 50m.
Op
>
Turn on then off 'Tom on lights from 5p1.15001'
Turn on/off If motion )))
'Tom off fon 15 min after I leave'
Belking wemo babymonitor
Belkin wemo app
Y.ad 11:30
Belkin wemo lichtsensor
1 1 :30
1Th
16,5°
+
_
14,5°
do 5jan 2012
Volgt programma• 113.0. all MOO,. opOomkal
e
Stroom
EMIP11)
I 1357 ow
OP dt rroarnmt
Z 1500 wet
th
Gas
A
Home SImorn Gas
0
1-emnera
um mond
we g
Theis
12.0,
18.0.
Stepan 15.o
Comfort
Eneco toon Eminent fittingschakelaar
onderling te laten communiceren. Tot een
maken er ook gebruik van. Hierdoor werkt
In potentie bestaat die mogelijkheid echter
paar jaar geleden waren er twee systemen
KAKU-apparatuur ook met producten van
wel, want de verbinding is niet beveiligd.
die veel gebruikt werden: KNX voor duurdere
de merken DI-0, HomeEasy en Intertechno.
Een tweede nadeel is dat het protocol alleen eenwegverkeer behelst. Een zender stuurt
installaties die doorgaans door gespecia-
Daarnaast heeft het eveneens Nederlandse
liseerde bedrijven worden geinstalleerd,
Home Wizard een apparaat gemaakt dat via
dus een commando uit, maar krijgt geen
en het goedkopere X10, waarmee vooral
wifi door smartphones bediend kan worden
terugkoppeling van de ontvanger dat het
Marmitek bekend is geworden. Hoewel beide
en zelf de vertaalslag naar 433-MHz KAKU-
signaal goed is aangekomen en verwerkt.
signalen maakt.
Bij andere systemen waar degelijke checks
systemen nog steeds bestaan en zeker KNX
wel zijn ingebouwd, blijven commando's
nog veel wordt toegepast, zijn er nu eenvoudigere of goedkopere systemen beschikbaar
Het voordeel van KAKU is dat het op veel
opnieuw verzonden worden zolang er geen
die veel mogelijkheden bieden en gemak-
plaatsen te koop is, het ligt bijvoorbeeld bij
terugkoppeling is ontvangen. Bij KAKU niet,
kelijk door de consument zelf geinstalleerd
alle Gamma bouwmarkten in de schappen.
waardoor het voorkomt dat een ontvanger
kunnen worden.
De prijzen voor zowel zenders als ontvan-
niet reageert op een commando met als
gers zijn bovendien aanzienlijk lager dan die
resultaat dat bijvoorbeeld verlichting niet
KlikAanKlikUit
van veel concurrerende systemen. Nadelen
wordt in- of uitgeschakeld.
Het bekendste en populairste systeem van
heeft KAKU echter ook. Oudere versies van
dit moment staat bekend onder de naam
het system werkten met instelwieltjes om
'KlikAanKlikUit' (KAKU). Dit Nederlandse merk
zenders en ontvangers te koppelen, met een
Een systeem dat qua technologie beter door-
maakt gebruik van de 433MHz-band om mid-
beperkt aantal unieke codes.
timmerd is, is Zigbee. Het bestaat uit een
beeld een afstandsbediening of lichtknop
Het nieuwe systeem, dat sinds een aantal
worden toegepast en steeds populairder lij-
naar een lamp, schakelblok of elektrische
jaren op de markt is, werkt geheel digitaal,
ken te worden. Diverse fabrikanten verkopen
zonwering te sturen. Het gebruikte protocol
zodat de kans dat jouw lampen reageren op
afstandsbedieningen en schakelaars die met
is niet uniek en diverse andere fabrikanten
eventuele zenders van de buren erg klein is.
Zigbee werken, maar bijvoorbeeld ook de re-
serie protocollen die door meerdere merken
dels radiosignalen commando's van bijvoor-
30
PCM / NR. 12- DECEMBER 2013
Zigbee
WWW.PCMWEB.NL
ACHTERGROND: Home automation
jJ Zacht lichE
a IV IdIken EJ Aires
Tafellamp
:A* Bureaulamp
Spots
Essent e-thermostaat
•E
E
•ri.70, 0 •E OFF
stalamp Groot
•E E
KroonlIghter
•`E
Tuinverlichting
Home wizard app
Home wizard kit
cent door Philips geIntroduceerde Hue-lam-
van een specifieke Zigbee-implementatie
pen maken gebruik van Zigbee. Bij Zigbee is
softwarematig vaak alleen hun eigen appara-
vooral het verschil tussen systemen die met eenweg- en met tweewegcommunicatie wer-
wel sprake van tweewegverkeer. Bovendien
ten ondersteunen. Het Philips Hue systeem
ken is in de praktijk belangrijk om in het ach-
is de communicatie tussen verschillende
dat ZigBee Light Link gebruikt om led-lam-
terhoofd te houden. Een tweewegsysteenn
apparaten voorzien van 128-bit encryptie, zo-
pen met verschillende kleuren aan te sturen,
biedt meer zekerheid, maar is oak duurder.
dat de kans dat iemand anders jouw lampen
biedt (momenteel) alleen de mogelijkheid
Bij KAKU kost een wandzender ongeveer
aan en uit kan zetten erg klein is.
om de eigen Philips-lampen aan te sturen via
€ 20, een schakelmodule, afhankelijk van het
een App, andere Zigbee-apparatuur wordt
type, tussen € 20 en € 30 en dimmers tussen
Een ander voordeel van Zigbee is dat het
niet herkend. Zelf het koppelen van Philips'
€ 20 en € 50. Bij systemen die gebruikmaken
werkt als een mesh-netwerk. Dat betekent
eigen Living Colors-lampen, die ook van
van tweewegverkeer liggen die prijzen door-
dat er niet een centrale zendunit is, maar dat
Zigbee Light Link gebruikmaken, heeft nogal
gaans minimaal een factor twee hoger. Oak
alle apparaten onderling met elkaar kunnen
wat voeten in de aarde. Dit zijn echter beper-
met goedkope systemen zoals KAKU kan je
communiceren. Wanneer je een zender in
kingen van de software-implementatie, tech-
echter al heel slimme dingen doen, waarbij
de woonkamer hebt en een ontvanger op
nisch gezien kunnen verschillende Zigbee-
het zelfs mogelijk is om je eigen gebruiks-
zolder, bestaat de kans dat deze te ver van
apparaten altijd met elkaar communiceren
doelen te bedenken.
elkaar verwijderd zijn om direct te kunnen
en deel uitmaken van hetzelfde netwerk. Als je een beetje gaat brainstormen over
communiceren. Wanneer er elders in huis meer Zigbee-apparaten zijn, kunnen die het
Z-Wave
de mogelijkheden, dan zal je er snel achter
signaal van de zender beneden doorzetten
Z-Wave is een ander protocol dat qua tech-
komen dat die bijna grenzeloos zijn. Om met het simpelste te beginnen: KAKU maakt het
naar de ontvanger boven. Naarmate je meer
nische opzet veel wegheeft van Zigbee, in
Zigbee-apparaten toevoegt, wordt de reik-
zoverre dat het oak werkt met tweewegcom-
mogelijk om bijna alle apparaten in huis op
wijdte van het netwerk steeds groter.
municatie via een mesh-netwerk. De Z-Wave
afstand in of uit te schakelen en lampen te
standaard werd ontwikkeld door Zensys en is
dimmen. Je kunt lampen op verschillende
Dat Zigbee door verschillende fabrikan-
tegenwoordig eigendom van Sigma Designs.
manieren geschikt maken voor draadloze
ten gebruikt wordt, wil echter niet zeggen
Z-Wave is hierdoor geen open standaard en
communicatie.
dat alle Zigbee-apparatuur probleemloos
fabrikanten die er gebruik van willen maken
met elkaar kan communiceren. De Zigbee-
moeten chips inkopen bij Sigma Designs.
KAKU heeft ontvangstmodules beschikbaar
standaard omvat meerdere protocollen,
Ondanks deze beperking zijn er inmiddels
die je tussen de lamp en de fitting schroeft
zogenaamde application profiles. Die zijn
meer dan 250 bedrijven die zich hebben
als een soort adapter, maar oak stekkermo-
er ondere andere voor Home Automation,
aangesloten bij de Z-Wave Alliance, en zijn er
dules voor staande lampen die in een stop-
Smart Energy, Health Care en Telecommuni-
meer dan 900 producten gecertificeerd.
contact gestoken zijn en inbouwmodules die
van verschillende protocollen zullen niet
De praktijk
een wandschakelaar zijn te monteren. Ge-
per definitie onderling communiceren. Daar
Hoe verschillende apparaten onderling com-
bruik je zo'n module die achter de wandscha-
komt bij dat fabrikanten die gebruikmaken
municeren is interessant om te weten, en
kelaar gemonteerd wordt, dan blijft deze oak
in een centraaldoos in het plafond of achter
cation Services. Apparaten die gebruikmaken
WWW.PCMWEB.NL
PM / NR. 12 - DECEMBER 2013
31
ACHTERGROND: Home automation
D OSSI ER : DE TOEKO MS T VA NDAAG
;;;0
ArimMON
•
r-
+MONO ..0001111 AoMMINI
KAKU fittingschakeraar
KAKU centraaldoosschakelaar
KAKU inbouwschakelaar
normaal functioneren, zodat je de verlichting
leuker. Wie z'n huis echt helemaal van KAKU-
inschakelt en de gordijnen laat sluiten. Daar-
altijd op de oude vertrouwde manier kunt
apparatuur voorziet, zou in elk vertrek een
naast kan je ervoor kiezen om lampen altijd
bedienen.
draadloze bewegingsmelder kunnen hangen
op een vast tijdstip aan of uit te schakelen,
Een van de mooie aspecten van home auto-
die de commando's verstuurd om de lampen
of om verschillende schakelpatronen te
in het betreffende vertrek aan te doen.
maken om aanwezigheid te simuleren als je
mation is dat je knoppen met apparaten
Gemak dient de mens, toch? Je zou zelfs een
op vakantie bent. De HomeWizard biedt nog
kunt verbinden zonder dat er een directe
kleine, draadloze bewegingsmelder onder de
wat extra mogelijkheden. Deze kan namelijk
kabelverbinding tussen de twee is. Een voor-
eetkamertafel kunnen plakken - als je dan
niet alleen overweg met KAKU-apparatuur,
beeld: normaal gesproken zal de lichtknop
aanschuift, springt vanzelf het licht boven de
maar ook met bijvoorbeeld met ip-camera's,
in de woonkamer in verbinding staan met de
tafel aan.
temperatuur, wind- en regensensoren en
liever gebruikmaakt van staande lampen, in
Computergestuurd
latie in huis aansturen of via de 131-poort
verschillende hoeken van de kamer, dan kan
Het wordt pas echt mooi als je slimmere
van een slimme energiemeter het verbruik
je een KAKU-schakelaar achter de lichtknop
functionaliteit toevoegt aan je home auto-
en eventuele opwekking van energie in huis
inbouwen die commando's stuurt naar die
mation-netwerk. Om weer bij ons voorbeeld
loggen.
lampen. Dat betekent dus ook dat je met
van het voordelige KlikAanKlikUit te blijven:
kan - middels extra modules - de cv-instal-
lamp die aan het plafond hdngt. Maar als je
KAKU heel eenvoudig met een schakelaar
je kunt hiervoor bijvoorbeeld het Internet
Eminent e-Domotica
vanuit de woonkamer het licht in de keuken
Control Station van KAKU gebruiken, of de
KAKU is uiteraard niet het enige home
kunt aandoen en met een schakelaar op de
HomeWizard. In beide gevallen gaat het om
automation-systeem dat in Nederland ver-
begane grand het licht op de overloop kunt
een kastje ter grootte van een router dat
krijgbaar is. Ook Eminent, dat wij voorname-
uitschakelen. ledere knop-apparaatcombina-
als een bridge werkt tussen enerzijds het
lijk kennen van netwerkapparatuur, timmert
ip-netwerk in huis en anderzijds het KAKU-
op dit vlak aan de weg. Diens e-Domotica
netwerk. Middels apps voor smartphones en
systeem is gebaseerde op Z-Wave, wat
Ook wanneer een bestaande schakelaar op
tablet kan je bij gebruik van deze apparaten
betekent dat er gebruikgemaakt wordt van
een onhandig punt zit, of wanneer je een
al je apparatuur bedienen, maar ook scenes
tweewegverkeer tussen zenders en ontvan-
lamp wilt ophangen in een ruimte waar
en macro's aanmaken.
gers die met elkaar communiceren via een
tie is mogelijk.
mesh-netwerk. Eminent biedt naast losse
geen wandschakelaar aanwezig is, kan je dat oplossen met KAKU. Gebruik hiervoor een
Met een druk op de knop kan je er dan voor
sensoren, schakelaars en dimmers ook een
ontvangstmodule en een KAKU wandscha-
kiezen om alle lichten in huis, of alle lichten
E-Centre controlepaneel.
kelaar die je eenvoudig op de muur plakt
in een bepaalde ruimte in te schakelen. Maar
of schroeft. Deze schakelaars zien er uit als
je kunt bijvoorbeeld ook een film-kijken-
Dat is een 7-inch tablet die op een vaste plek
elke andere wandschakelaar, maar werken
preset maken, waarbij je met een druk op de
in huis gemonteerd wordt en dienst doet als
op batterijen - draadloos dus. In combina-
knop de lichten automatisch naar een vooraf
centraal controlepaneel en als bridge naar
tie met bewegingsmelders wordt het nog
ingesteld niveau laat dimmen, een projector
het ip-netwerk in huis. Met het systeem is
32
PM / NR. 12 - DECEMBER 2013
WWW.PCMWEB.NL
ACHTERGROND: Home automation
DOSSIER: DETOEK OMST VANDAAG
ee
11 _641
4111 2
. m
0mam •10—r i
ari‘\
KAKU internet control station
KAKU startset
hetzelfde mogelijk als met KAKU, maar het
modules vrij stevig zijn. Een switch kost € 50,
zit, en kan je na invoer van gegevens over
kan daarnaast ingezet worden als alarm-
voor een switch met bewegingssensor ben je
jouw gezinssamenstelling en woningtype
systeem. Hiervoor kunnen bewegings- en
zelfs € 100 kwijt.
deursensoren gebruikt worden, maar oak
oak zien of je meer of minder verbruikt dan mensen met een vergelijkbare waning.
rookmelders en ip-camera's kunnen in het
Alles slimmer en connected
systeem worden opgenomen. Daarnaast is
Behalve oplossingen als KlikAanKlikUit, die
Op weg naar den standaard?
het meten van energieverbruik van losse
vooral bedoeld zijn als overkoepelend sys-
De komende tijd zullen we steeds meer
apparaten mogelijk, Eminent levert namelijk
teem om zaken in huis aan of uit te schake-
apparaten zien die op afstand middels apps
stekkerschakelaars waarmee je niet alleen
len, zien we ook dat er extra opties worden
bediend of uitgelezen worden. Denk daarbij
lampen en apparatuur op afstand in en uit
toegevoegd aan apparaten die tot nu toe
aan wasmachines en vaatwassers die je via
kunt schakelen, maar oak het verbruik van
op zichzelf werkten. Goede voorbeelden
de tablet kunt vertellen of je een lang of kort
de aangesloten apparaten kunt meten. Het
zijn de Toon thermostaat van Eneco en de
programma wilt draaien en die terugkoppe-
e-Domotica-systeem is wel een stuk duurder
e-thermostaat van Essent. Met beide is het
len of de wasbeurt inmiddels klaar is. Maar oak het lang beloofde voorbeeld van de
dan KlikAanKlikUit. Een startset met het
mogelijk om via apps op afstand de verwar-
e-Centre, twee schakelmodules, een dimmer
ming alvast een graadje hoger te zetten als
koelkast die zelf bijhoudt wat je nog in huis
en afstandsbediening kost iets meer dan
je onverwacht eerder thuiskomt. Eneco's
hebt of laat weten of de melk al op is, is nu
€ 500, terwijI extra schakelmodules al snel
Toon thermostaat gaat zelfs verder. Deze
echt in aantocht. De grootste uitdaging gaat
€ 60 kosten.
thermostaat, die er uitziet als een 7-inch
zijn om alle die slimme apparaten, diensten
tablet, wordt geleverd met een module die
en systemen aan elkaar te koppelen.
Belkin WeMo
in de meterkast geplaatst wordt en daar de
Ook netwerkfabrikant Belkin heeft een
elektra- en gasmeters uitleest.
Voorlopig zijn er nog te veel verschillende
zijn vooralsnog alleen een babymonitor,
Dat kan middels optische uitlezing in het
samenwerken, waardoor je bij gebruik van
insteekschakelaar en insteekschakelaar met
geval van oudere analoge meters, of door in
meerdere slimme apparaten voor elk daar-
bewegingsdetectie verkrijgbaar. De WeMo-
te prikken op de P1-poort van een moderne
van een eigen app moet gebruiken. Overkoe-
producten worden direct via wifi met het
slimme meter. De metermodule staat vervol-
pelende protocollen als Z-wave en Zigbee
huisnetwerk gekoppeld en bediend via apps
gens draadloos - via Z-Wave - in verbinding
of simpelweg directe verbinding met het
voor iOS of Android. Hiermee kan je appara-
met de thermostaatmodule. Op het grate
thuisnetwerk via wifi kunnen soelaas bieden,
ten direct schakelen of macro's aanmaken.
beeldscherm van die module kan je niet al-
maar vooral qua software moet de integratie
De planning is dat het systeem de komende
leen de actuele temperatuur in huis uitlezen
nog beter op gang komen. Want wat zou fij-
tijd wordt uitgebreid met onder andere
en het stookgedrag programmeren, maar
ner zijn dan een app waarmee je 's morgens vanuit bed al koffie zet, de verlichting aan-
protocollen en diensten die niet met elkaar
systeem gelanceerd: WeMo. In Nederland
inbouwmodules en meetmodules voor het
oak live je energieverbruik aflezen. Toon
stroomverbruik van apparaten. Voordeel
maakt bovendien handige grafieken waar-
doet en de verwarming op een behaaglijke
van het WeMo-systeem is dat er geen losse
mee je het verbruik per uur, dag, maand en
temperatuur zet, terwijI je meteen ziet dat er
bridge nodig is om opgenomen te worden in
jaar inzichtelijk kunt krijgen. Oak geeft Toon
nog verse jus d'orange in de koelkast op je
een netwerk. Nadeel is dat de prijzen van de
aan of je boven of onder je eigen gemiddelde
staat te wachten? •
WWW.PCMWEB.NL
PCM
/
NR. 12 - DECEMBER 2013
33
