De mannen van Volker Stevin Materieel Spaarndam
Artikelen in het Dorpsorgaan van Spaarndam
Foto’s
: Ton van Ekeren Henk Goebert Rob de Waal Malefijt
Vormgeving : Willem van Warmerdam Schrijver
: Willem van de Griend
De inhoud van dit boekje verscheen eerder als drie artikelen in het Dorpsorgaan van Spaarndam en is aangevuld met een fotorapportage. Deel 1 in Dorpsorgaan nr. 195 van september 2006
blz. 3 t/m 8
Deel 2 in Dorpsorgaan nr. 196 van december 2006
blz. 9 t/m 13
Deel 3 in Dorpsorgaan nr. 197 van maart 2007
blz. 14 t/m 24
Deel 4 Fotorapportage (niet in het Dorpsorgaan)
blz. 25 t/m 32
U kunt dit boekje met prachtige kleuren foto’s bekijken (en downloaden) op de website van het Dorpsorgaan Spaarndam: home.planet.nl/~dorpsorgaan-spaarndam 2
Na de fusie in 1970-1972 van de aannemersbedrijven Van Hattum en Blankevoort-Beverwijk, Van Splunder-Ridderkerk, Boele en Van Eesteren-Den Haag en Hanab-Valkenburg, besluit de Raad van Bestuur van dit concern, met de fraaie naam ‘Stevin Groep’, al het aannemersmaterieel en het technisch personeel van genoemde bedrijven onder te brengen in een Centrale Materieelorganisatie. Ook de gronden en opstallen, bestemd voor de opslag en reparatie van materieel, dienen hierin te worden ondergebracht.
Albert van Bokhorst (l) met twee van zijn beleidsmedewerkers: Jaap Los, hoofd P&O en Arie Redelijkheid (r), hoofd vestigingen. Jaap Los neemt in mei 1992 afscheid van het bedrijf en wordt koninklijk onderscheiden.
Albert van Bokhorst, directeur van Van Hattum en Blankevoort, krijgt eind 1972 opdracht van de Raad van Bestuur deze voor Nederland unieke organisatievorm gestalte te gaan geven. Doel van deze operatie is kostenbesparing door sanering van materieel, maar ook personeel. Voor dit doel dient ook het aantal vestigingen in Nederland drastisch te worden teruggebracht. In 1973 breidt de Stevin Groep zich aanzienlijk uit met de toetreding van Nederlands grootste wegenbouwer: Koninklijke Maatschappij Wegenbouw. De noodzaak haast te maken met de invoering van de materieelorganisatie is nu meer dan ooit aan de orde. 3
Van Bokhorst besluit het beleidscentrum (hoofdkantoor) te vestigen op het bedrijfsterrein van Van Hattum en Blankevoort in Spaarndam, waar een mooi kantoor aan het Spaarne ter beschikking staat.
Reorganisaties en saneringen Nadat van Bokhorst zich omringd heeft met een staf van deskundige beleidsmedewerkers en zich heeft verzekerd van de medewerking van de directies van de gefuseerde aannemersbedrijven, kan hij gaan bouwen aan de nieuwe materieelorganisatie, die vanaf 1974 Stevin Materieel BV gaat heten. Na de toetreding in 1979 van het aannemersconcern Adriaan Volker uit Rotterdam wordt de naam gewijzigd in Volker Stevin Materieel BV. De periode 1973 tot 1986 omvat een constante reeks van reorganisaties, saneringen en aanpassingen. Het materieelpark wordt gestandaardiseerd en uitgedund en het aantal vestigingen wordt teruggebracht van zestien naar vijf. Uiteraard heeft deze gang van zaken grote en soms pijnlijke gevolgen voor het personeel. Door het consequent voeren van een rechtvaardig en sociaal beleid wordt zo veel mogelijk getracht voor een ieder een bevredigende oplossing te vinden. Als van Bokhorst in 1986 met pensioen gaat laat hij ‘een dijk van een bedrijf’ achter, met hoogwaardig materieel en capabele en gemotiveerde werknemers. Dankzij de strategische ligging van de goed ingerichte vestigingen Groningen, ’t Harde, Spaarndam, Papendrecht en Hoensbroek, kunnen alle werkmaatschappijen in heel Nederland op hun wenken worden bediend. Voor zijn uitzonderlijke verdiensten wordt de heer Van Bokhorst benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau en op 5 september 1986 wordt hem een daverend afscheidsfeest aangeboden, waarbij alle personeelsleden aanwezig zijn.
Regionale verplaatsingen van vestigingen met behoud van werk Om planologische redenen worden de vestigingen Papendrecht en Hoensbroek, met behoud van alle activiteiten, in 1991 en 1992 verplaatst naar respectievelijk Dordrecht en Nuth. Hierna lijken echt grote veranderingen, wat de vestigingen betreft, tot het verleden te behoren. Echter, reeds vanaf 1993 worden er plannen gesmeed om op het terrein van Volker Stevin Materieel én Stapel (óók Stevin) woningen te gaan bouwen. Dit wordt reeds in een vroegtijdig stadium aan het personeel bekend gemaakt. Dus wanneer de directie van Volker Stevin Materieel in maart 2006 aan het personeel meedeelt dat naar verwachting binnen een jaar met de bouw zal worden aangevangen, komt dit niet als een verrassing. Wél verrassend, en voor het personeel zeer teleurstellend, is de mededeling, dat een geplande herstart in de regio om bedrijfseconomische redenen niet door zal gaan. Besloten is alle Spaarndamse activiteiten, inclusief personeel, naar de vestiging Dordrecht over te brengen. Een klap die nog steeds nadreunt in Spaarndam! 4
Honkvaste Spaarndamse werknemers Nu de VSM-vestiging Spaarndam (voor veel Spaarndammers nog steeds de werf van Van Hattum en Blankevoort) binnenkort uit het dorpsbeeld gaat verdwijnen, lijkt het mij goed de Spaarndamse werknemers in hun werksituatie eens aan u voor te stellen, waarbij tegelijk een beeld ontstaat van de activiteiten die op de vestiging plaatsvinden. De meeste van deze werknemers hebben gedurende zeer veel jaren met plezier op de vestiging Spaarndam gewerkt. Het zijn veelal ook déze mensen die regelmatig, geheel vrijwillig, hand- en spandiensten voor de Spaarndamse verenigingen verrichten. Zij vinden dat veelal vanzelfsprekend, maar dat ís het natuurlijk niet. We zullen ze gaan missen!
Bert Hilbers In deze beeldvorming mag naar mijn mening Bert Hilbers, die vanaf 1995 tot aan zijn pensionering in 2005 de leiding had van de vestiging Spaarndam, niet ontbreken. Ik zoek hem op in zijn huis in de Kuijperstraat te Spaarndam, waar we 40 jaar Volker Stevin de revue laten passeren.
Bert Hilbers inspecteert een stuk materieel
5
Deze in Beverwijk geboren boerenzoon treedt in januari 1965 bij van Hattum en Blankevoort Beverwijk in dienst als afgestudeerd tekenaar/constructeur, waarna hij in 1966 door directeur van Bokhorst op de werf in Spaarndam als assistent-werfbaas te werk wordt gesteld. Hij wordt daar onder andere belast met de reorganisatie van het magazijn. Bert is inmiddels getrouwd en wil zijn krappe huisvesting in Heemskerk graag verruilen voor iets ruimers. Na in 1967 met An tijdelijk te zijn ondergebracht in een salonwagen op het werfterrein, krijgt hij in 1969 het mooie huis bij de ingang van de werf aangeboden, waar hij blijft wonen tot 1980. In die periode worden drie gezonde kinderen geboren en werkt hij zich op tot hoofd van de vestiging. Daarna gaat Bert op de internationale toer binnen de Volker Stevin Groep. Hij verhuist met zijn gezin naar Warri in Nigeria, waar hij drie jaar fungeert als chef van de scheepswerf. Na een paar jaar Dubai in de Verenigde Arabische Emiraten dreigt hij, ten gevolge van financiële problemen binnen de Volker Stevin Groep, tussen wal en schip te vallen. Maar Van Bokhorst is hem niet vergeten en hij zorgt ervoor dat Bert ‘weer volop aan de bak’ kan. Van 1985 tot 1995 is hij verantwoordelijk voor tal van zaken, zoals een handel en overslagbedrijf van zand en grint in Utrecht, de bouw van een asfaltinstallatie in Stein-Limburg, de leiding van een constructiebedrijf in Utrecht, en ga zo maar door. Terug op het oude nest in Spaarndam Wanneer op 1 april 1995 de functie van vestigingshoofd Spaarndam beschikbaar komt, keert Bert weer terug op het oude nest, waar hij tot aan zijn pensioen op 1 maart 2005 zijn ervaringen kan gaan aanwenden om deze vestiging financieel gezond te houden. Desgevraagd deelt Bert mij mee dat de vestiging Spaarndam ‘door de bank genomen’ altijd van voldoende werk voorzien is geweest, waardoor ieder jaar ruim aan de gestelde rendementseisen kon worden voldaan. Ook dit jaar zitten de werkplaatsen goed in het werk en de vooruitzichten zijn erg goed. “Daarom begrijp ik niet waarom de directie een herstart in deze regio niet ziet zitten”, zegt Bert. Hij heeft het er duidelijk moeilijk mee, maar wil er verder liever niets over zeggen, om de dingen niet nog gecompliceerder te maken dan ze al zijn. Maar hij hoopt dat de zaak, op welke manier dan ook, nog een gunstige wending zal krijgen. En dat hopen we allemaal! Bert is opgevolgd door René Oostwouder (43) die op 1 januari 2004 in dienst trad. Helemaal onbekend was de vestiging Spaarndam niet voor René, want zijn vader was van 1979 tot 1995 werkzaam in de constructiewerkplaats van deze vestiging en zelf deed hij in 1986 een jaar lang praktijkervaring op in dezelfde werkplaats. René heeft een gevarieerde schoolopleiding genoten, zowel technisch (LTS) als economisch (HEAO) en beschikt over een ruime praktijkervaring. Zo te zien heeft hij op de vestiging Spaarndam zijn ‘draai’ helemaal gevonden.
6
Aad de Ruijter Bij het betreden van de werf zie je, na ca. 100 meter, aan je rechterkant het houten werfkantoor. In het kantoortje pal naast de ingang zetelt Aad de Ruijter, chef van de transportafdeling. Hier moeten binnenkomende vrachtwagenchauffeurs zich melden, en ontvangen vertrekkende chauffeurs hun ritopdrachten van Aad.
Aad de Ruijter
Dit kantoor vormt in zekere zin het ‘epicentrum’ van de vestiging, want, naast de eerder genoemde activiteiten, zijn er de hele dag de telefonische contacten met de werken, met chauffeurs onderweg en met de andere vestigingen. Tevens komen regelmatig functionarissen van de werf binnenstappen voor werkoverleg. Geen geschikte plek dus voor een praatje. Werken en wonen op de werf Voor dit aspect zoek ik Aad en zijn echtgenote Ali op in de bedrijfswoning, vooraan aan de werf, die zij in 1980, na het vertrek van de familie Hilbers, kregen toegewezen. Hiervóór woonden zij reeds twaalf jaar elders op het werfterrein, vijf jaar in een andere bedrijfswoning (1975-1980) en zeven jaar in een salonwagen 1969-1975). Bij elkaar dus 7
al weer 37 jaar. Aad de Ruijter is niet weg te denken van de werf Spaarndam, vooral als je bedenkt dat hij hier al sinds 28 augustus 1961 werkt! Aad kan vooral over de begintijd prachtige verhalen vertellen, toen de baggervloot van Van Hattum en Blankevoort soms drie rijen dik voor de wal lag, de werf vol lag met smalspoor en de locomotieven regelmatig werden aan- en afgevoerd. Hij werkte toen als manusje van alles in het magazijn met legendarische mannen als Ome Joop Visser, Piet Bakker, Toon Jansen en Gé Fennis. Deze laatste zorgde ervoor dat Aad als 14-jarig jochie in het magazijn kwam werken. Fennis was gek op katten, die in groten getale in de loodsen rondliepen en die hij verzorgde als zijn eigen kinderen. In die tijd werden die beesten nog niet gesteriliseerd, dus het jongde maar aan. Na een aantal jaren haalde bedrijfsleider Jaap van Rijswijk Aad naar kantoor, waar hij zich verder zou ontwikkelen. Ook de periode na zijn huwelijk, in 1969, was een leuke tijd, toen hij met Ali op de werf in een mooie salonwagen met aangebouwde slaapruimte ging wonen. Samen met de bewoners van nóg zes stuks salonwagens keken zij uit over de weilanden en hadden een mooi uitzicht op de Stompetoren. In die tijd was er bijna sprake van een kleine dorpsgemeenschap op de werf, want er lagen ook nog wat woonarken aangemeerd aan de kant van de Mooie Nel, en de familie Wittenaar woonde achter het woonhuis van de familie Hilbers in een houten keet. Grappig is dat architect Woudenberg op zijn WEBsite (imbo.com) aan de nieuw te bouwen woonwijk de projectnaam ‘Een nieuw dorp aan de overkant’ heeft gegeven. Dus de geschiedenis herhaalt zich. In de overtreffende trap! (314 huizen). Hells Angels Ook over de periode 1975-1980, toen Aad en zijn vrouw in een bedrijfswoning aan het Spaarne woonden, weet Aad het nodige te vertellen. Het mooiste verhaal wil ik u niet onthouden: van toen het echtpaar midden in de nacht wakker werd van hevig motorgeronk. Toen Aad in zijn pyjama met strepen naar buiten rende om te kijken wat er loos was stond hij, voor hij het wist, temidden van een groot aantal Hells Angels. In zijn zenuwen schreeuwde hij, vergezeld van wat stevige knopen, “wat zij hier in ’s hemelsnaam kwamen doen.” “Neemt u ons niet kwalijk meneer”, zei er een heel beleefd, “we zijn verkeerd gereden, we moeten op De Laars zijn.” Toen Aad ze de weg gewezen had vertrokken ze weer, zonder problemen.
8
De oprichting van de centrale materieelorganisatie in 1973 en de vestiging van het beleidscentrum in Spaarndam bracht vanaf het begin veel werkgelegenheid met zich mee. De werkplaatsactiviteiten vertoonden een constante groei en vanaf 1978 nam het aantal verschepingen naar grote buitenlandse werken van Volker Stevin in Nigeria en het Midden-Oosten spectaculair toe. Dit alles maakte de bouw van nieuwe werkplaatsen en een grote verschepingsloods meer dan noodzakelijk. In 1980 werd gestart met de bouw en in 1981 werd een omvangrijk werkplaatscomplex opgeleverd, bestaande uit drie grote werkplaatsen en een verschepingsloods, inclusief een inpandig magazijn, kantine en werkplaatskantoor. Het is moeilijk voor te stellen, dat deze fraaie en nog uiterst functionele gebouwen straks gesloopt zullen worden.
Drukte op de Lagedijk De verschepingsactiviteiten, waarvan het hoogtepunt lag in de periode 1978-1985, zorgde voor veel werk en een forse toename van het vrachtwagenverkeer in Spaarndam. Er waren maanden bij dat er 150 tot 200 containers, gevuld met goederen van velerlei aard en geschilderd in de Volker Stevin-kleuren, richting haven de werf af reden. Van de andere kant had je het binnenkomend verkeer voor de voorraadaanvulling van lege containers en de aanvoer van de te verschepen goederen. Tel hier het reguliere transport van het aannemersmaterieel, naar en van de werken in Nederland, nog eens bij op, dan kunt u zich voorstellen hoe druk het werd op de Lagedijk.
Aanleg van de Lageweg De draai die de vrachtwagens moesten maken voorbij het Rijnlandhuis was dermate krap, dat de dakgoot van boer Vink er bijna wekelijks vanaf werd gereden. In overleg met de gemeente en Scheepswerf Stapel werd in 1979 besloten een rondweg aan te leggen; de huidige Lageweg. Dit betekende een hele verbetering.
Henk Aaldring (59) Door het uitblijven van nieuwe buitenlandse projecten kwamen ná 1985 de verschepingsactiviteiten op een laag pitje te staan. “Maar”, zegt Henk Aaldring, douanedeskundige van Volker Stevin Materieel (VSM), “vanaf 2003 is er weer leven in de brouwerij. We hebben transporten verzorgd naar Gibraltar, Granada en Sint Maarten, en ook van Volker Rail krijgen we aardig wat opdrachten” Henk is momenteel werkzaam op de afdeling administratie van de vestiging Spaarndam. Op 14 september jl. vierde Henk zijn 40-jarig dienstjubileum. Veel collega’s en oudcollega’s waren aanwezig op de receptie in restaurant Beeckestijn in Velsen, waar veel verhalen uit die boeiende en drukke verschepingsperiode naar boven werden gehaald.
9
Lunchtijd, vnlr. Axel Goris, Henk Aaldring, Alie Meijer en Leo Visser.
In zijn toespraak vatte de administrateur van de vestiging, Axel Goris, de carrière van de jubilaris in het kort samen. In 1966 begonnen als magazijnbediende, vanaf 1971 werkzaam op de verschepingsafdeling, waar hij o.a. werd belast met de douanevoorschriften en op 1 april 1998 door Axel uitgekozen als zijn rechterhand en plaatsvervanger. Hij sprak zijn waardering uit voor de wijze waarop Henk deze nieuwe taak had opgepakt en zich de computertoepassingen in de financiële administratie eigen had gemaakt. Bijzondere bezoekers Een paar dagen later maak ik een praatje met deze rustige en sympathieke medewerker en vraag hem welke zaken uit die drukke verschepingsperiode hem het meest bij zijn gebleven. “Dat is te veel om op te noemen”, zegt Henk, “maar ik kan me herinneren, dat we af en toe bijzondere bezoekers op onze werf kregen. Zoals een aantal hoogwaardigheidsbekleders uit Nigeria in prachtige kleurige gewaden. Zij hadden een aanbestedingsbespreking gehad met de directie van Van Hattum en Blankevoort in Beverwijk en van de gelegenheid maakten zij gebruik om te gaan shoppen in Amsterdam en omgeving. De aankopen werden afgeleverd in Spaarndam om verscheept te worden naar Nigeria en daar kwamen zij persoonlijk op toezien. Daar was onder andere een nieuwe Mercedes bij, die op de centimeter nauwkeurig in een container paste, maar ook een hometrainer, compleet met meetapparatuur. En nog veel meer spullen.” 10
Missiewerkers op de werf “Op een dag komt er man met een lange baard, met blote voeten in sandalen, de werf op stappen. Hij was op zoek naar de jongens van de verschepingsafdeling. Het bleek een missionaris van een kloosterorde in ’s-Hertogenbosch te zijn, die met verlof over was uit Nigeria. Deze man onderhield in Nigeria goede contacten met dokter Harskamp, die werkzaam was in het eigen ziekenhuis van Volker Stevin in Port Harcourt. Deze dokter stuurde regelmatig een telex naar ons met een opgave van wat deze missionaris nodig had voor de behoeftige Nigeriaanse bewoners, zoals kleding en speelgoed, maar vooral ook medicamenten. Wij verstopten deze spullen steeds op speciaal afgesproken plekjes in een gemerkte en zwaar afgesloten container, want er werd veel gestolen op de kade van aankomst. Dat was jaren goed gegaan en deze man was nu naar ons toegekomen om ons daarvoor te bedanken. Dat was best wel ontroerend”, zegt Henk.
Cees te Beek (55) Pal tegenover de afdeling administratie bevindt zich het kantoor van Cees te Beek, waar hij sinds 1990, na zijn aanstelling als chef van de afdeling TOSA (timmer- en schilderwerkplaats, opslagterrein en accommodatiebouw), is gehuisvest. Hij trad op 3 april 1978 op 27-jarige leeftijd als vrachtwagenchauffeur in dienst van VSM. Hij had toen al een zeer gevarieerde carrière achter de rug. Als 15-jarige ging hij als magazijnbediende werken bij een ijzerwarenbedrijf. Daarna was hij betontimmerman, loodgieter en van 1970 tot 1972 bezorgde hij voor de firma Kok in Amsterdam vis aan de grote hotels in Amsterdam en het koninklijk paleis op de Dam. Zo vrij als een vogel
In die laatste functie werkte hij samen met zijn zwager Ferry Zeulevoet. In 1972 besloten de twee, 21 en 20 jaar oud, samen een eigen zaak te beginnen. Zij kochten een SRV-wagen met aanhanger en begonnen een melkwijk in Spaarndam en omgeving. Dat beviel ze uitstekend. Ze waren zo vrij als een vogel, hadden samen veel plezier in hun werk en er werd aardig verkocht. Aan het eind van hun wijk gingen ze dikwijls, met wat jongens uit de buurt, een partijtje voetballen op het veldje waar nu het dorpshuis staat. Dat ging er dikwijls ongecontroleerd aan toe. Af en toe ging er een bal door een ruit of werd een bewoonster, die lekker in haar tuintje lag te zonnen, ruw wakker geschud door een bal op haar blote buik. Cees en Ferry waren populair bij hun vrouwelijke klanten, maar als het er op aan kwam gingen deze toch steeds meer naar de grote supermarkten die Een man met humor kwamen opzetten. Toen hun bus na drie jaar aan vervanging toe was besloten zij te stoppen. Na nog wat tussenstations werd Cees in 1978 door Bert Hilbers gevraagd bij VSM te komen werken. 11
Van alle markten thuis Cees was inmiddels van alle markten thuis en dat kwam hem later goed van pas bij VSM. Vanaf 1978 tot 1986 doorkruiste hij met zijn vrachtwagen bijna alle landen van Europa, waarna hij de voorman werd van de ‘Ketenploeg’. In die functie bouwde hij van 1986 tot 1990 met zijn mensen in heel Nederland accommodaties op in alle denkbare afmetingen en voorzag deze van verwarming, stromend water, sanitair, vloerbedekking en meubilair. In 1990 werd hij aangesteld als chef TOSA en plaatsvervangend hoofd vestiging. Goede sfeer Aan de hand van een groot aantal foto’s laat Cees zien welke projecten door de afdeling accommodatiebouw de afgelopen jaren in binnen- en buitenland zijn gerealiseerd. Als je dat ziet besef je eigenlijk pas goed wat een vakmanschap en werkplezier er huist binnen deze ploeg. Het kweken van een goede sfeer is erg belangrijk. Dat laatste kan je aan Cees wel overlaten, want hij beschikt over een sterk ontwikkeld gevoel voor humor en is erg goed in het vertellen van sterke verhalen. Aansprekende projecten Op de foto’s is onder meer te zien: het ieder voorjaar opbouwen van de huisjes voor de reddingsbrigade op Texel, de bouw van een tijdelijk politiebureau op het Mercatorplein in Amsterdam en de grootste keet ooit gebouwd van 12x139 m op het terrein van de Heinenoordtunnel . En natuurlijk het noodlokaal voor de Spaarneschool, dat er 12 jaar heeft gestaan en kortgeleden is afgebroken. Maar wellicht het mooiste werk was de bouw van twee verdiepingsketen in 1991 voor Volker Stevin Gibraltar. “Het mooie is”, zegt Cees “dat we begin 2006 het verzoek kregen de keet van 5x18 m naar een andere locatie te verplaatsen en tevens een nieuwe verdiepingskeet van 12x20 en een grote romneyloods te bouwen. Aan die oude keet moest natuurlijk het nodige worden vernieuwd en opgeknapt. Alles werd in Spaarndam voorbereid en vervolgens werden alle onderdelen en materialen in vrachtauto’s naar Gibraltar gereden. Op 29 januari jl. stapten voorman Jan van Bree en Piet Krijgsman op het vliegtuig om met de plaatselijke hulptroepen deze accommodaties in snel tempo op te zetten. Dat is uitstekend gelukt”, zegt Cees Keet voor Gibraltar met een zekere trots.
12
Leo Visser (54)
In het achterste deel van het houten kantoorgebouw tref ik Leo Visser aan achter zijn bureau. In dit deel van het gebouw was begin jaren 90 een uitgebreide staf van Technische Dienstfunctionarissen van VSM gehuisvest. Vanaf 1995 verkasten deze medewerkers geleidelijk aan naar de vestiging Dordrecht. Leo was de enige die overbleef. Vanuit hier onderhoudt hij voor Volker Stevin Materieel de contacten met de materieelgebruikers in Noord-Holland van Koninklijke Wegenbouw Stevin (KWS). Voor nader overleg bezoekt hij regelmatig de regiokantoren van KWS in Utrecht, Duivendrecht en Heerhugowaard. Leo trad op 17 maart 1970 als afgestudeerd LTS-er bij van Hattum en Blankevoort in dienst en kwam bij Willem van de Velde te werken in de elektrische werkplaats op de werf Spaarndam. Hij deed hier, én als buitendienstmonteur op een servicebus, veel ervaring op, haalde zijn Mbo-diploma elektrotechniek, deed nog wat aanverwante cursussen en werkte zich op tot voorman van de elektrische werkplaats. In 1988 stapte hij over naar de Technische Dienst van regio West-Noord. Salonwagenbewoner Net als veel andere collega’s woonde ook Leo na zijn huwelijk enige jaren (1976-1978) in een salonwagen op de werf. Daarna verhuisde hij via de Westhoff en het Geusplein naar de Chr. Bruningsstraat. Sinds 2003 woont hij in Santpoort. Ik vraag Leo of hij al weet waar hij ná het sluiten van de vestiging Spaarndam kantoor gaat houden. “Dat is nog niet bekend”, zegt hij, “maar ik verwacht dat er een plek wordt gezocht in de buurt van mijn Noord-Hollandse klanten.”
Henk van Graas (60) Bij Volker Stevin Materieel werken veel medewerkers met lange dienstverbanden. Dat zegt veel, in positieve zin, over de medewerkers, maar óók over het bedrijf. Donderdag 18 oktober jl. was het weer feest. Toen vierde Spaarndammer Henk van Graas zijn 40-jarig dienstjubileum. Henk begon op 14 september 1966 zijn carrière in het magazijn. Na ook nog enige tijd op het opslagterrein en in de verschepingsloods gewerkt te hebben, kwam hij uiteindelijk als chauffeur op een vrachtwagen terecht. Dit beroep oefent Henk met veel plezier al weer zo’n twintig jaar uit. Tijdens het diner, met familie en wat collega’s, worden door collega en fotograaf Ton van Ekeren weer mooie plaatjes geschoten.
13
De juiste datum is weliswaar nog niet bekend, maar de verwachting is, dat in het tweede kwartaal 2007 begonnen zal worden met het ontruimen en bouwrijp opleveren van het bedrijfsterrein van Volker Stevin Materieel (VSM) aan de Lagedijk 14 in Spaarndam. Slechts een vijftal personeelsleden zal meeverhuizen naar Dordrecht. De overige veertig vinden onderdak bij andere werkmaatschappijen van Volker Stevin of maken gebruik van een afvloeiingsregeling. Vóór het zover is, zijn in de werkplaatsen foto’s gemaakt, opdat we later in ieder geval kunnen zien, welke mannen van VSM hier jarenlang hun beste krachten aan het bedrijf hebben gegeven.
De mechanische werkplaats Op een asfaltspreidmachine, die klaar staat om geheel gereviseerd te worden, staan van links naar rechts: Marcel de Groot, Wijnand van Landen, Wilco Ouwehand, chef werkplaats Leen Bron, Spaarndammer Dave Baltus, André Bos, Spaarndammer Nico Wittenaar en Vincent de Rijk. Aan de draaibank staat Willem van Vliet. Zie voorblad.
14
Ik vraag IJmuidenaar Leen Bron, type Dennis van der Geest, al 35 jaar in dienst van VSM, welke klus de mooiste was, die hij zich kan herinneren. “Dat zijn er vele” zegt Leen, “maar de revisie van twee Manitowac-kranen, die tot de grootste rupskranen van de wereld behoren, was misschien wel de grootste opdracht. Deze knapen kwamen totaal versleten bij ons de werkplaats in en gingen er als nieuw weer uit.” Hij laat mij een fotoboek zien waarin het verloop van de reparatie, die begin jaren 90 plaatsvond, goed te zien is. Op twee van de foto’s is te zien dat een van de kranen vóór de oplevering wordt uitgetest. De kraanmachinist is Spaarndammer Joop van der Kolk. De kraan, met een gieklengte van 30 meter, heeft een hijsvermogen van 200 ton.
15
De accommodatieafdeling In de opslagloods van de ‘Ketenploeg’ wordt op de ochtend van 8 januari 2007 deze foto gemaakt door Spaarndammer Henk Goebert, omdat werkvoorbereider én huisfotograaf Ton van Eekeren die dag niet aanwezig kan zijn. Van links naar rechts ziet u Cees te Beek, Jan van Bree en Paul Houtkamp. Ron Poelgeest was die dag helaas afwezig. Op de achtergrond ziet u grote stapels schotdelen liggen. Die zullen later naar Dordrecht worden overgebracht. Ik vraag voorman Jan van Bree een schatting te maken hoeveel vierkante meters hij de afgelopen 27 jaar in binnen- en buitenland heeft opgebouwd. Samen met Cees maakt hij een klein rekensommetje en komt uit op zo’n 150.000 m2. Daar kan je bijna half Nederland in huisvesten!
De constructiewerkplaats We lopen door naar de constructiewerkplaats, waar druk wordt gebrand, geslepen en gelast aan diverse staalconstructies. Chef werkplaats Ton Poelgeest, die op deze dag vanwege vakantie niet aanwezig is, heeft hier samen met zijn mensen de afgelopen 26 jaar mooie staaltjes werk verricht en een uitstekende naam in de constructiewereld opgebouwd. Ook de vooruitzichten zijn goed te noemen. Hij had zijn loopbaan dan ook graag op deze plek willen afmaken. 18
Een zeer aansprekend project was de bouw van een mobiele werkplaats voor de Nederlandse Spoorwegen. Hier had de constructiewerkplaats van Spaarndam een belangrijk aandeel in. Deze werkplaats is ontwikkeld om de veiligheid voor baanwerkers te verbeteren en de hinder van het treinverkeer tijdens onderhoudswerk aan het spoor te verminderen. De ingebruikname van de werkplaats (zie foto), kwam uitgebreid in het nieuws, o.a. in het NOS-journaal. De medewerkers van links naar rechts: Rob Aalders, Wiet Consent, Jan de Jong, Gerard Vader, Theo van Geffen en Amin Sharifian.
19
De timmer- en schilderwerkplaats In deze afdeling treffen we de Spaarndammers Nico Wittenaar (48)en Henk Philippo (52) aan, die zich hier al vele jaren bezig houden met het repareren, aanpassen, schilderen en schoonmaken van keetwagens, containers en ander materieel. Nico zie je ook regelmatig op de heftruck rijden, bezig met het transporteren, laden en lossen van materieel en materialen. Het werken op de werf Spaarndam hebben ze al vroeg van huis uit meegekregen. De vader van Nico, Herman Wittenaar, werkte al vanaf 1922 op deze werf, toen nog eigendom van Van Hattum en Blankevoort. Herman was de zoon van Jacobus Nico Wittenaar, die van 1934 tot 1950 eigenaar was van café De Telescoop aan de IJdijk 43 (thans een Bed & Breakfast). Herman trouwt in 1953 met Rika en in 1958 wordt Nico geboren. Het gezin verhuist in 1963 vanaf het Visserseinde naar een houten huisje op de werf, waar in 1970 Henk (een volle neef van Nico) ook komt wonen. Henk is dan 16 jaar oud en gaat kort daarna zijn oom Herman op de werf helpen. Na eerst nog een vijftal jaren bij Stapel gewerkt te hebben komt ook Nico in 1979 de gelederen op de werf Spaarndam versterken. Herman blijft hier tot zijn zeventigste (1976) werkzaam op het opslagterrein, dat hij als zijn rechter broekzak kent. Ieder stukje materieel weet hij, tot op de vierkante meter nauwkeurig, terug te vinden. Daar heeft hij geen computer bij nodig. In 1975 verhuist het gezin naar het huidige adres op de Westhoff. Herman overlijdt in 1989 op 83-jarige leeftijd. Op de foto staan van links naar rechts: Nico, Henk, Fons Meijer (heftruckchauffeur) en Jan Dekker (schilder). Laatstgenoemden werken respectievelijk 19 en 21 jaar bij VSM.
20
De elektrische werkplaats Op de foto ziet u een ploeg monteurs die op het gebied van elektra, of het nou krachtstroom is of zwakstroom, van alle markten thuis zijn. Zij zijn in staat elke storing, klein of groot, in no-time te verhelpen. Op dit werkterrein bestaan er geen geheimen voor deze mannen, voor welk stuk materieel of installatie dan ook. Deze werkplaats heeft binnen het concern, op het gebied van het aanleggen en inbouwen van elektrische installaties, een reputatie opgebouwd die er zijn mag. Hoogstandjes waren de afgelopen jaren de bouw van grondreinigings-installaties, ook wel gloei-installaties genoemd. Hierbij zijn technieken toegepast, die doen denken aan de ontwikkeling van de ruimtevaart. Zeer vooruitstrevend dus. Maar ook het installeren en aanpassen van de talrijke asfaltinstallaties, bouwkranen en ander groot materieel is een belangrijke activiteit. Verder zijn recentelijk opdrachten binnengekomen voor de inbouw van krachtstroominstallaties. Werk genoeg aan de winkel! Op de foto v.l.n.r.: Bovenste rij: John vd Bos, Mario Zuiderduin, Ron Hageman. In het midden: chef werkplaats Co van Tilburgh, André Bos, Piet Schoorl. Zittend: Ed Wolterman en Willem Wijckhuizen.
21
Op de groepsfoto’s ontbreken Ton Poelgeest (links), chef constructiewerkplaats met 26 dienstjaren en Bert Budde (rechts) vrachtwagenchauffeur met 21 dienstjaren.
De vrouwen van Volker Stevin Materieel Spaarndam Tot nu is er in deze rapportage maar weinig aandacht besteed aan de vrouwelijke medewerkers van VSM. Dat zal ik enigszins rechtzetten. Op dit moment zijn er nog slechts twee vrouwen in vaste dienst, t.w. Alie Meijer, sinds 2 oktober 2000 werkzaam op de afdeling administratie en Tineke Sluiter, die vanaf eind 1994 werkzaam is de kantine. Zij trad in 1977 in dienst bij van Hattum en Blankevoort.
Tineke Sluiter (links) en Ria Kroon (rechts) Tineke volgde Ria op die, na een dienstverband van vijftien jaar, afscheid nam van het bedrijf in verband met het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd. Deze echte Spaarndamse kan maar moeilijk afscheid nemen, want zij valt nog regelmatig in bij ziekte of vakantie van Tineke, om ‘haar jongens’ te voorzien van koffie, soep of kroketten. Zie ook achterzijde boekje! Van 1973 tot 1994, de periode van het hoofdkantoor, werkten op de diverse afdelingen talrijke vrouwen. De onderlinge sfeer was uitstekend, wat geïllustreerd wordt door de foto’s op de volgende pagina. 22
U ziet vlnr.: Alie van Egmond, Petra van der Wal, Marianne Langeveld, Hilda Kef, Gabriëlle van der Beldt, Winnie Krijgsman, ? en Karin Berk. Op onderstaande foto van de afdeling boekhouding ziet u vlnr: Christine Oud, Tanja Prijdekker en Jolanda Knol.
23
Naamgeving aan straten, pleinen of plantsoenen Als eerbetoon aan markante medewerkers van Volker Stevin Materieel, verzoek ik burgemeester en wethouders van de gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude, bij de naamgeving van straten, pleinen of plantsoenen in de nieuwe woonwijk, de namen van deze werknemers hierin te verwerken. En de woonwijk zou ik ‘Stevindorp’ willen noemen! Tot slot nog een fraaie foto uit het personeelsorgaan van Volker Stevin Materieel met de Spaarndammers Aad de Ruijter (l) en Henk van Graas (zittend) en Beverwijker Henk Aaldring. Samen goed voor 125 dienstjaren !!
24
De vervaardiging van dit boekje biedt de mogelijkheid nog wat bijzondere momenten in de geschiedenis van Volker Stevin Materieel de revue te laten passeren, dan wel nog wat personen aan u voor te stellen. Met name is aandacht besteed aan de medewerkers van het hoofdkantoor, die in 1994 geconfronteerd werden met de verhuizing van dit beleidscentrum naar Dordrecht, met alle gevolgen van dien. De ligging en het uitzicht vanuit het kantoor was schitterend. Aan de voorzijde keek je uit op het Spaarne en het drukke scheepvaartverkeer, met aan de overkant het dieselgemaal van Rijnland. Aan de achterkant had je zicht op de Mooie Nel.
Op de bovenverdieping waren de afdelingen financiële administratie en automatisering gehuisvest. Op de eerste foto op de volgende pagina is Frans Acda in gesprek met Dirk Roosenboom en Onno Slotboom. Laatstgenoemde speelde een zeer belangrijke rol bij de ontwikkeling van het uitgebreide en complexe automatiseringssysteem van Volker Stevin Materieel. Deze zéér energieke, maar vooral ludieke man, overleed helaas op 30 september 2005 op veel te jonge leeftijd (52). Zeer veel VSM-ers waren bij zijn uitvaart aanwezig. Op de tweede foto staan de overige medewerkers van het hoofdkantoor. Vooraan, in de lotushouding, directeur Cor Winde. 25
26
Afscheidsfeesten Het afscheidsfeest van de Heer A. van Bokhorst, op 5 september 1986, werd op grootse wijze gevierd in een enorme feesttent, welke stond opgesteld pal voor het hoofdkantoor. Er traden die avond een aantal beroemde artiesten op, waaronder Lee Towers, Anita Meijer en het team van Farce Majeur. Maar ook VSM-ers traden die avond voor het voetlicht. Een koor, samengesteld uit personeelsleden van alle vestigingen en afdelingen van het hoofdkantoor, zongen op de melodie van een populair lied van André van Duin: Én….. een keetje en een liertje en een walsie en een shoveltje (2x). Dit refrein werd door alle aanwezigen meegezongen. De tekst kon worden afgelezen vanaf een groot spandoek. Het was een groot succes. Zie onderstaande foto en de complete tekst van het lied met de namen van de zangers op de volgende bladzijde.
27
28
Er werd bij VSM tóch wel veel gezongen bij dit soort gelegenheden, zoals bij het afscheid van Arie Redelijkheid.
Het afscheidsfeest van directeur Cees van Laarhoven, de opvolger van Cees Lutgendorff en de voorganger van Cor Winde vond plaats op een partyschip. Hieronder enkele foto’s van genodigden.
29
De negentiger jaren zijn anders Vrijwel ieder jaar wordt door de directie van Volker Stevin Materieel wel een conferentie georganiseerd, waar alle managers bij aanwezig zijn. Zo ook in 1989. Het thema voor deze bijeenkomst laat op onderstaande foto niets te raden over.
Van links naar rechts: Gerrit Tak, Karel van Es, Bert Wienen, Karel Jungbauer, André Olieslager, de cursusleider, Gert Sanders, Arie Redelijkheid, Jan Schutte, directeur Cees van Laarhoven, Petra van der Wal, Willem van de Griend en Cor van Rooy. Knielend: Aren Jansen (l) en Adri Romers (r). Adri Romers was een van die pioniers, die vanaf het ontstaan van Volker Stevin Materieel zijn stempel op het bedrijf heeft gedrukt. Helaas overleed hij op 30 september 2003 op veel te jonge leeftijd (62). Deze foto stond op de voorkant van een CD, die speciaal voor hem werd gemaakt ter gelegenheid van zijn 40-jarig dienstjubileum. Op zaterdag 12 juni 1999 werd het lied op deze CD voor hem gezongen door een koor van ‘mensen van het eerste uur’. 30
De personeelsvereniging van Spaarndam De vestiging Spaarndam had een zeer actieve personeelsvereniging. Een aantal keren per jaar werden allerlei uitstapjes of feestjes georganiseerd, die steeds druk werden bezocht. Op onderstaande foto ziet u een groepje vrouwelijke deelnemers bij een avondje karten.
Staand van links naar rechts: Mariska Houtkamp, Winnie Krijgsman, Nathalie Terstegen, Ans Poelgeest, Cora Bron, mevr. de Haas, Ilonka Goris, Helma van Ekeren en Marianne Langeveld. Knielend van links naar rechts: Tanja Lieuwes, Jeanette Acda, Jacqueline Kerkvliet en Alice Hulsebosch.
Tot zover deze rapportage over de mannen en vrouwen van de vestiging Spaarndam en de Spaarndamse periode van het hoofdkantoor. Ik ben er trots op van 1973 tot en met 1994 bij dit prachtige en unieke bedrijf gewerkt te hebben. Ik denk daar nog dikwijls met veel plezier aan terug. Het is jammer dat Volker Stevin Materieel uit het dorpsbeeld van Spaarndam gaat verdwijnen, maar het is niet anders. Ik wens alle medewerkers het allerbeste en een mooie toekomst toe. 31
Ik wil graag besluiten met de tekst van een lied, dat Theo Wagenmaker en ik zongen op het afscheidsfeest van Albert van Bokhorst op 5 september 1986. Het ontstaan van VSM en de persoon van Bokhorst wordt hierin tot uitdrukking gebracht. Op de foto linksonder ziet u de heer en mevrouw van Bokhorst na het opspelden van de koninklijke onderscheiding (Ridder in de Orde van Oranje Nassau) door burgemeester IJsselmuiden.
Begin zeventiger jaren, ontstond een bedrijf: Volker Stevin Materieel De taak was beheer en verhuur materieel, in ’t begin zei dat echt nog niet veel Maar dat veranderde snel in de loop van de tijd, want die staat nou eenmaal niet stil We trokken er hard aan met van Bokhorst voorop, geleid door zijn ijzeren wil Het viel soms niet mee, dat weet iedereen, het moest goed zijn en zeker niet duur Maar met steun van de werken en de Raad van Bestuur, kwamen wij er toch heel goed doorheen refrein: In dat kantoortje aan het Spaarne, kijkt een man wat stil voor zich uit Zijn taak zit erop, geen zorg aan zijn kop, alleen nog maar vrije tijd Maar hij denkt terug aan al die jaren, die toch zo snel zijn gegaan In dat kantoortje aan het Spaarne, van Bokhorst, je hebt het heel goed gedaan!
Ik bedank de bedrijfsleiding van de vestiging Spaarndam voor de medewerking bij het vervaardigen van dit boekje, Willem van Warmerdam voor zijn inspanningen en creativiteit dit boekje vorm te geven en werkvoorbereider en fotograaf Ton van Ekeren (foto links) te mogen putten uit zijn omvangrijke fotobestand. Spaarndam 2007, Willem van de Griend 32
